Bandhan Ane Mukti

Author(s): Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala

Page 44

⭑ ઉપસંહાર :
કર્મ જીવનમાં ન પ્રવેશે તેના માટે તેને જા કહેવાથી કે આવો કહેવાથી કામ થવાનું નથી. એ માટે મિથ્યાત્વનો સંગ ત્યજ્વો પડે. સમકિતનો રંગ લગાડવો પડે. નવતત્ત્વના આધારે આશ્રવ-સંવર-નિર્જરા-બંધ ને બરાબર સમજવા પડે. કર્મના ઉદયકાળે સ્વેચ્છાએ શાંતિથી કર્મ ભોગવી લેવા મનને સમજાવવું પડે. જો ઉદય વખતે અનિચ્છા કે આર્તધ્યાન કરીએ તો તેથી નુકસાન થશે. એટલે ‘વિપાકોદય'માં ન ભળવાથી નવા કર્મ બંધાતા નથી અને ‘પ્રદેશોદય'થી નવા કર્મ બંધાવવાની શક્યતા છે. બીજા શબ્દમાં જેવી ક્રિયા-પ્રવૃત્તિ કરવામાં આવે તેવો કર્મનો બંધ થાય છે. પરિણામે વિચારધારા સારી તો કર્મ બંધ સારો (પુણ્યનો) થાય. ટૂંકમાં પાપ એ લોખંડની બેડી છે જ્યારે પુણ્ય એ સોનાની બેડી. આખરે તો બન્ને બંધન જ છે.
વર્તમાન સમયે ઈશ્વરવાદ, ક્ષશિકવાદ, ભાગ્યવાદ જેવા વિચારોની સામે કર્મવાદના વિચારો બરાબર સમજવા જરૂરી છે. તેનાથી જીવનમાં નિરાશા, હતાશા, આર્તધ્યાન જેવા અનેક પ્રશ્નો સહેલાઈથી ઉકેલાય છે. કર્મ ભોગવતા ઘણા કષાયો કરે (તમોગુણી) ઘણા અનિચ્છાએ ન છૂટકે ભોગવે (રજોગુણી) પરંતુ જે શાંતિથીસમતાથી ભોગવી લે એ જીવ નવા ચિકણાં કર્મ બાંધતા નથી. અલ્પ કષાયો હોવાના કારણે અલ્પ કર્મ બાંધે છે.
કર્મ બાંધવાની ક્રિયા (પ્રવૃત્તિ) જો આ આત્માએ કરી તો કર્મના ક્ષય માટેની તપ-જપ-જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની આરાધના પણ આત્માએ કરવી પડશે. દ્રવ્ય ક્રિયા પ્રથમ પાપથી મુક્ત થવાનું ચરણ છે અને ભાવક્રિયા અંતિમ સ્થાને પહોંચવા માટેનો શાશ્વતો માર્ગ છે.
બસ, આપણે સૌને એજ કરવાનું છે. પ્રભુની આજ્ઞા માથે ચઢાવવાની છે. કર્મ બાંધતા આત્માને કર્મ રહિત થવાના વિશુદ્ધ પરમ પવિત્ર માર્ગે લઈ જવાનો છે. આ માર્ગે અનંતાનંત આત્મા ગયા છે તેમાં વધારો કરી જીવન ધન્ય કરવું છે.
બસ એક જ ટેક એક જ શ્રદ્ધા એક જ માન્યતા.
મને મોક્ષમાં જવું છે.
મોક્ષમાર્ગના પથિક થવા આઠ કર્મોની સાથે વ્યક્તિગત મુલાકાત લઈએ એજ મંગળકામના.
જ્ઞાન ક્રિયાભ્યાં મોક્ષઃ
܀
૧૯