________________
૧. ઈકિય ઝાડઃ પૃથ્વી કાયવાળું છે. અપ-પાણીથી તેનો વિકાસ થાય છે. તેeઅગ્નિથી સુકાઈ જાય, બીજાને બાળે અને સૂર્યની ગરમીને પોતે પણ સહન કરે. વાયુહવા પ્રફુલ્લિત થાય છાયામાં કોઈ બેસે તો તેને પણ શાતા આપે. વનસ્પતિ-સ્વયં એકેન્દ્રિય છે. ત્રસકાય પશુ-પક્ષી-મનુષ્યને વિરામ આપે. ટૂંકમાં એક માસ ઝાડ આટલા અનુકુળ કાર્ય કરે છે. તેમ પંચેન્દ્રિય માનવ જી ઈન્દ્રિયોને વશમાં રાખે તો ધારેલું કાર્ય સિદ્ધ અવશ્ય કરે.
૨. કષાયઃ ક્રોધાદિ ચારે કષાયોના કારણે ઘણાં જીવોએ પોતાના જન્મ-મરણ વધાર્યા છે. જો એ ચારે કષાયોની સામે ક્ષમા-નમ્રતા-નિખાલસતા અને ઉદારતા ગુણ જીવનમાં પ્રવેશે તો એક જન્મમાં અનેક જન્મના પાપ ધોવાઈ જાય.
૩. અવતઃ વ્રતનો સ્વીકાર જીવનના દરેક ક્ષણે લાભ દાઈ છે. અવૃતિ જીવન સ્વચ્છંદી જીવન છે. વડીલો સાથે અસભ્ય વ્યવહાર કરવો, વિચારદુષિત કરી મિથ્યાત્વનું પોષણ કરવું. ભાભાનો વિવેક ત્યજી પેચ-અપેયનું ભાન ભૂલી મનુષ્ય છતાં પશુ જેવું જીવન વ્યતીત કરવું એ અયોગ્ય છે.... "
૪. યોગ મનોયોગ, વચનયોગ, કાયયોગ અથવા મનદંડ, વચનદંડ કાયદંડ જીવન જીવવા માટે ૧૦ પ્રાણમાં આ ત્રણાના નામો જીવતત્ત્વના જ્ઞાતા પુરુષોએ સ્વીકાર્યા છે. કોઈપણ વ્યક્તિને બેચેન બનાવવો હોય દુઃખી દુઃખી કરવો હોય યા શરીરના અંગ-ઉપાંગને ખામીવાળા કરવા હોય તો આ ત્રણ શક્તિ અયોગ્ય પ્રવૃત્તિ કરે, તો અપકીર્તિને વધારે છે. જે જન્મ દ્વારા પૂજનીય-વંદનીય-સત્કારનીયસન્માનનીય થઈ શકાય છે તે જન્મ વેડફી નાખે છે.
૫. કિયાઃ “ક્રિયા એ કર્મ સુવર્ણાક્ષરે લખાય તેવું આ પ્રેરણાત્મક-આગમવાણી વાક્ય છે. એ વાક્ય ઘણું સમજાવી કહી જાય છે. કેટલાક બુદ્ધિશાળી ક્રિયાને નકામી પ્રવૃત્તિ કહે છે, જડ કહે છે. ઉદ્દેશ્ય વિહીન ગતાનુંગતિક કાર્ય કહે છે. તેઓને આ પંક્તિ ચેતવણી આપે છે, જાગ્રત કરે છે. ગમે તેવું અવિચાર્યું ન બોલવા આગ્રહ કરે છે. ors :::: :
yovoste, દિયા-કર્મ :
ET
:
* ITI
:
III
GS: Sr Nહe
-
• પૂછે ન હીના શુભ સમાના. - ભતૃહરિજી. ૧૦૦
