________________
ધર્મનું જ્ઞાન ભણે-ભણાવે-અનુમોદે વિગેરે શુભકાર્ય કરી ઉચ્ચગોત્રકર્મનો બંધ કર્યો
હતો.
પ્રકાર
ઉચ્ચગોત્રકર્મના બંધની વાત જેમ ઉપર જણાવેલ તેમ નીચ ગોત્રકર્મ બંધ માટે સામાન્ય રીતે જાતિ-કુળાદિનું નીચે મુજબની વાતો શાસ્ત્રમાં આવે છે. ટૂંકમાં કોઈ પણ સારું કાર્ય આ જીવથી થયા પછી તેની જાહેરાત કરવી ન જોઈએ. જમણા હાથે આપેલા દાન માટે ડાબા હાથને પણ ખબર પડવી ન જોઈએ. દાન જો ગુપ્ત અપાય તો વધુ ને વધુ આપવાની ભાવના થાય. દાન આપવાની ભાવના પુણ્યના યોગ થાય છે. ૮ પ્રકારના અભિમાન કરનારા અને નીચ ગોત્ર કર્મનો બંધ કરનારાઓઃ કરનાર
પરિણામ ૧. જાતિમદ હરિકેશીમુનિ ચાંડાળ-નીચકુળમાં જન્મ ૨. કુળમદ મરીચિ
બ્રાહ્મણ કુળમાં જન્મ ૩. બળમદ બિંબસાર (શ્રેણિક રાજા) નરકગતિમાં જન્મ ૪. રૂપમદ સનતકુમાર ચક્રી કાયા અનેક રોગોથી ઘેરાઈ ૫. શ્રુત(જ્ઞાન) સ્યુલિભદ્ર મુનિ ૪ પૂર્વની અર્થથી વાચના ન મળી ૬. ઐશ્વર્યમદ દશાભદ્ર ઈન્દ્રની અદ્ધિ જોઈ શરમાવવું પડયું. ૭. લોભમદ સુલૂમ ચઢી સમુદ્રમાં ડૂબી દુર્ગતિ પામ્યા. ૮. તપમદ કુરગુડ મુનિ તીવ્ર સુધાવેદનીય કર્મનો ઉદય.
(તપ ધર્મનો અંતરાય) ગોત્ર-એટલે કુળ માતાના પક્ષે-મોસાળ અને પિતાના પક્ષે-કુળ કહેવાય છે. ભારતીય સંસ્કૃતિ અને કર્મ વિજ્ઞાને વારસાગત કેટલીક વસ્તુ પુત્ર પરિવારના જીવન સાથે સાંકળી દીધી છે. મોટે ભાગે રોગ-અને ધન વારસામાં પુત્ર-પુત્રીઓને મળે છે. તે કારણથી ઉચકુળમાં જન્મેલા જીવની વિદ્યાર્થી અવસ્થા સંસ્કારી થાય તે જરૂરી છે. જે દિવસે આ પરંપરા બદલાશે તે દિવસે ન ધારેલું ન વિચારેલું અનુભવવું પડે. તેમાં કાંઈ નવાઈ નથી. આપણા જ બાંધેલા કર્મ આપણને જ ભોગવવાના છે.
ગોત્રકર્મનો પડછાયો પૂર્વના સાતે કર્મો પર પડે છે. ઉચ્ચગોત્રના અધિકારી જીવને જ્ઞાનાદિ સાતે કર્મ અનુકૂળ અલ્પમાત્રામાં ભોગવવા પડે છે. ઉચ્ચ કોટીના પરિણામના કારણે જન્મ-મરણનો અંત સહેલાઈથી થોડા જ કાળમાં એ કરી શકે છે. જ્યારે નીચ ગોત્રના ઉદયવાળો પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં જીવન જીવે ને ભવના ફેરા વધારે. ઉચ્ચગોત્રીય ક રોડશીય ચોરે વારસાગત ધંધો કર્યો પણ પ્રભુવીરના અનિચ્છાએ સાંભળેલા વચનોએ એ
સુધરી ગયો. ૮૮
