Bandhan Ane Mukti

Author(s): Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala

Page 85

વેદનીય કર્મના ઉદયે તાવ આવે તો એ તાવ ૧૦૦/૦૧/૦૨/૦૪ એમ ડીગ્રી પ્રમાણે શરીરને ગરમ કરો. તેનું કારણ કર્મબંધ, વખતની પરિસ્થિતિ. કોઈ વૈદ્ય આયુર્વેદ શાળામાં જઈ ઉકાળા બનાવે તો તેમાં પ્રથમ પાણીનું પ્રમાણ વધુ હોય પછી ૫૦% ૨૫% અને છેલ્લે ૧૦% ત્યારે તેનો ગંધ-સ્વાદ જૂદો જ હોય. તેથી કર્મમાં આ પ્રક્રિયાને “ચઉઠારીયા રસ' એવા શબ્દથી ઓળખાવવામાં આવે છે. માટે જ કેટલાક જીવને અલ્પ અશાતા ઘણીદુઃખી કરે જ્યારે મજૂર-પરાધીન મનુષ્ય યા પશુઓ અધિકઅશાતા વેદનીય કર્મના કારણે દુઃખ ભોગવે. પણ તેથી મન ઉપર વધુ અસર ન થાય.
સુખ દુઃખનું કર્મ દ્વારા નિર્માણ બીજે થાય. જ્યારે ઉદયકાળે આ જીવને અન્ય સ્થળે ભોગવવું પડે છે. જે સુખ શરીર-ઈન્દ્રિય દ્વારા ભોગવાય છે. તે અસ્થાઈ ક્ષણીક છે. જ્યારે સ્વસ્વરૂપના સુખની પ્રાપ્તિ સ્થાઈ-શાશ્વત છે. ક્ષણિક સુખનો સ્વભાવ પાછળ દુઃખને મૂકી જવાનો છે. જ્યારે શાશ્વત સુખ ક્યારે પણ ખૂટવાનું નથી. માટે તે મેળવવું જરૂરી છે. '* વેદનીય કર્મનો બંધ કેવી રીતે થાય ?
* વિનાકારણે કોઈને અપમાનીત કે શોક સંતાપ કરાવવાથી. * સ્વાર્થ ખાતર નાના જીવોને હેરાન કરવાથી કે હિંસા કરવાથી. * વડીલો-પૂજ્યોનો તિરસ્કાર-અપમાન કરવાથી. * શક્તિ હોવા છતાં દાન, વ્રત, દયાધર્મના પાલનમાં ઉપેક્ષા કરવાથી. * ક્રોધાદિ કષાયો યા ધર્મમાં અસ્થિરતા કેળવવાથી.
* કર્મ નિર્જરાના સ્થાને સકામ તપ-જપ કરવાથી. '* વેદનીય કર્મનો ક્ષય કેવી રીતે થાય ?
* ઉત્તમ ભાવે જીરણશેઠની જેમ દેવ-ગુરુની સેવા કરવાથી. * માત-પિતા-વડીલોની (શ્રવણકુમારની જેમ) સેવા-સુશ્રુષા કરવાથી. * શક્તિ છૂપાવ્યા વગર દાનાદિ ચારે પ્રકારના ધર્મનું આચરણ કરવાથી. * કષાયોના નિમિત્તે સમતા-શાંતિ-સહનશીલતા રાખવાથી. * કર્મનો ક્ષય કરવા પરિષદને સમભાવે સહન કરવાથી
* કર્મક્ષય માટે શુદ્ધ મને તપ અને જપ કરવાથી. * શાતાવેદનીય કર્મ બાંધી ભવજલ તર્યા :
* ભરત-બાહુબલી આદિએ પૂર્વભવે ગુરુની સેવા સુશ્રુષા કરી. * દ્રઢપ્રહારી, લોકો દ્વારા અસહ્ય ઉપસર્ગમાં સમતા રાખી કેવળી થયા.