Bandhan Ane Mukti

Author(s): Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala

Page 60

* જમાલી - પ્રભુવીરની ધર્મદેશનામાં સંશય રાખી ભ્રષ્ટ થયા.
ખંધકમુનિ - ભાઈઓ ! તમને મુશ્કેલી ન પડે તે રીતે ઊભો રહું. તેમ કહી
સમતાથી ઉપસર્ગ સહન કર્યો. '* દર્શનાવરણ કર્મના ૯ ભેદની વ્યાખ્યા :
વસ્તુના સામાન્ય બોધને દર્શન કહેવાય છે. જેમકે આ કંઈક છે, તે દર્શન કહેવાય છે, તેને રોકનાર કર્મ દર્શનાવરણ કહેવાય છે, તેના ૯ ભેદ છે.
૧) ચક્ષુ દર્શનાવરણ આંખ દ્વારા થતા સામાન્ય બોધ (દર્શન)ને રોકનાર કર્મને ચક્ષુદર્શનાવરણ કહેવાય.
૨) અચણ દર્શનાવરણ આંખ સિવાય શેષ ૪ ઈન્દ્રિયો દ્વારા થતા સામાન્ય બોધ (દર્શન)ને રોકનાર કર્મ ચક્ષુદર્શનાવરણ કહેવાય.
૩) અવધિ દર્શનાવરણ રૂપીદ્રવ્યના સાક્ષાત્ સામાન્ય બોધને રોકવાવાળું કર્મ અવધિદર્શનાવરણ કહેવાય.
૪) કેવલ દર્શનાવરણઃ જગતના સમસ્ત પદાર્થોના દર્શનને રોકનારું કર્મ કેવલ દર્શનાવરણ કહેવાય.
૫) નિદ્રાઃ જેનો ઉદય થતાં સુખપૂર્વક જલ્દી જાગી શકે, તે નિદ્રા દર્શનાવરણ કહેવાય.
૬) નિદ્રા-નિદ્રા જેનો ઉદય હોવાને કારણે કષ્ટપૂર્વક જાગી શકે, તે નિદ્રાનિદ્રા દર્શનાવરણ કહેવાય.
૭) પ્રચલા જેનો ઉદય હોવાથી ઊભા-ઊભા કે બેઠાં બેઠાં ઊંઘ આવે, તે પ્રચલા દર્શનાવરણ કહેવાય.
૮) પ્રચલા-પ્રચલા દર્શનાવરણઃ જેનો ઉદય હોવાના કારણે ચાલતાં-ચાલતાં ઊંઘ આવે, તે પ્રચલાપ્રચલા દર્શનાવરણ કહેવાય.
૯) સ્વાર્ધિઃ જેના ઉદયથી દિવસે વિચારેલું કઠોર કાર્ય ઊંઘમાં કરી લે. આ અવસ્થામાં છેલ્લા સંઘયણવાળી વ્યક્તિને બીજા કરતાં બેગણી કે ત્રણગણી શક્તિ હોય. * સુવાક્યો :
* જ્ઞાન અને દર્શન એ મોક્ષ રથના બે પૈડાં છે. * મિથ્યાત્વ દર્શનના આવરણ વધારે, સમ્યકત્વ ઘટાડે છે. * અંધ-અપંગ ઈષ્ટ સ્થાન પામે તેમ જ્ઞાન-દર્શન છે.