Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 205

खोपज्ञटीकासहिता
२१३ तायां च अर्थाद् अर्थगमकतायां च निश्चयाऽभावात् , अभावश्च तस्य अर्थस्य, तद्विषयत्वाऽनभ्युपगमाद् विकल्पविषयत्वाऽनभ्युपगमात् , पारम्पर्यतः पारम्पर्येण, तत्तद्भावे तस्य विकल्पस्य तस्माद् अर्थाद् भावे । किमित्याह- प्रमाणाऽभावात् , अभावश्च परनीतितः परनीत्या, तदन सिद्धेः प्रमाणाऽसिद्धेः, स्वलक्षणात् स्वलक्षणज्ञानं ततो विकल्प इति, नहि एवं स्वलक्षणसामान्यलक्षणाऽऽलम्बनं परनीत्या प्रमाणमस्ति इति भावनीयम् , एवमभिलषिताऽर्थाऽसिद्धिरेव इति । एतेनेत्यादि। एतेन अनन्तरोदितेन, धूमाद् अग्न्यनुमानं निषिद्धम् । कुत इत्याहसमानयुक्तित्वाद् धूमाद् अग्न्यनुमानस्य । न च अयं सर्वस्यैव वार दिनो दोष इत्याह- यस्य पुनरित्यादि। यस्य पुनर्वादिनः, अन्वयव्यतिरेकवद् नित्याऽनित्यमित्यर्थः, अत एव एकाऽनेकखभावं निश्च: यात्मकमेव प्रत्यक्षम्-'इदम्-इत्थमिति' तस्य उक्तदोषाऽभावः, निर्विकल्पकं प्रत्यक्षमित्यत्र न प्रमाणं तेनैव तदनधिगतेः, अर्थविषयत्वाद् इत्येवमादयः उक्ता दोषाः तदभावः । कथमित्याह- सर्वत्र सविकल्पकादौ निरूप्ये । किमित्याह-अनुपचरितनिबन्धनभावात् तात्त्विकनिबन्धनभावादित्यर्थः । अत एव आह- प्रतीत्यादि । तस्य प्रत्यक्षस्य, चित्रस्वभावता स्वविषयग्रहणरूपा विच्छिन्नाऽर्थग्रहणस्वभावसंवेदनवेदनेन तच्चित्रस्वभावता, प्रतीतिसचिवा चासौ तथाप्रतीते: तचित्रस्वभा. बता च इति विग्रहः, तया प्रतीतिसचिवतचित्रस्वभावतया कारणेन, वदविरोधात् प्रक्रमाद् उक्तदूषणविपक्षतः, सविकल्पकत्वादौ तेनैक इदनधिगत्याद्यविरोधात् , अविरोधश्च पूर्वपक्षप्रन्थाऽनुसारतःप्रतिपक्षो. न्यासेन स्वतन्त्रनीत्या स्वयमेव भावनीय इति अलं प्रसङ्गेन ।।. । अस्तु वा निर्विकल्पकमपि प्रत्यक्षम् , तत्र असाधारणमेव वतु प्रतिभासते इत्येतद् अयुक्तम् , न्यायाऽ-नुभवविरोधात् । ततिभासो हि निश्चयबलेन व्यवस्थाप्यते, अन्यथा तदयोगात् , मावतस्तेनैव तदनधिगतेस्तया अनुभवाऽभावात्,एवमपि तत्कल्पअतिप्रसङ्गापत्तेः नियामकाऽभावादिति । न च द्वाग्दर्शनातू