Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 263

२७१
खोपज्ञटीकासहिता। भ्यामर्थक्रियाविरोध इति परोदितो दोषस्तदसिद्धेः । असिद्धिश्च, क्रम-योगपद्यार्थक्रियाकरणस्वभावत्वात् । ततश्च क्रमसाध्यं क्रमेण करोति, योगपद्यसाध्यं योगपछन । इति न कश्चिद् दोषः, तथास्वभावत्वात् । तस्य च स्वभावस्य, पर्यनुयोगायोगात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याहअन्यथा समानत्वात् ऊर्मिजननस्वभावत्वपरिकल्पितस्वभावस्यापि पर्यनुयोगप्राप्तेः, इति- एवम् , समुद्रोर्मेरप्यभावापत्तेः; समुद्रोमिकल्पश्वाधिकृतो बुद्धयाकारः समानबुद्धयाकारः, स यदेवमुक्तनीत्या, न युज्यते, स्वसंवेदनसिद्धश्च प्रतिप्रमात प्रमातारं प्रमातारं प्रति । अतो. ऽस्मात् कारणात् , यथोक्तनिबन्धन एव तथाविधसमानपरिणामनिबन्धन एव, इति युक्तमभ्युपगन्तुम् , अन्यथैवमनभ्युपगमे, तदुच्छेदापत्तेः समानबुद्धयाकारोच्छेदापत्तेः । इति- एवम् , तथाविधो वास्तवः, समानपरिणाम एव समानबुद्धि-शब्दद्वयप्रवृत्तिनिमित्तमिति निगमनम् ।।
यद्येवम् , कथं क्वचित् तव्यतिरेकेणाप्यस्य प्रवृत्तिः । ननु चास्येत्ययुक्तम् , वस्तुनिबन्धनस्य तद्व्यतिरेकेण कदाचिदप्यप्रहत्तेः, तथातदर्शनस्य च तदाभासविषयत्वेनाविरोधात; अन्यथा प्रत्यक्षस्याप्यविषयत्वापत्तिः । इति समानपरिणाम एव सामान्यम् ॥ - यद्येवमित्यादि यद्येवम् , कथं क्वचित् प्रधाने-श्वरादिकार्यत्वादी, तव्यतिरेकेणापिप्रधाने-श्वरादिकार्यत्वव्यतिरेकेणापि, अस्येति प्रक्रमात् समानबुद्धि-शब्दद्वयस्य, प्रवृत्तिर्भवतीति यथोक्तं प्रागिति । एतदाशङ्कयाह-नन्वित्यादि ननु च 'अस्य' इत्ययुक्तम् । कथामित्याह- वस्तुनिबन्धनस्य समानबुद्धि-शब्दद्वयस्य, तद्व्यतिरेकेण वस्तुव्यतिरेकेण, कदाचिदप्यप्रवृत्तेर्घट-शरावादिष्विव हिमा-गारादिष्वदर्शनादिति भावना । तथातदर्शनस्य च संकेतविप्रलम्भद्वारेण समानवुद्धि-शब्दद्वयदनिस्य च, प्रधाने-श्वरादिकार्यत्वादौ, तदाभासविषयत्वेन समानबुद्धिशब्दद्वयाभासविषयत्वेन, अविरोधात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याहअन्यथा एवमनभ्युपगमे, प्रत्यक्षस्यापि निर्विकल्पकस्य; किमित्याह