Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 282

२९०
क्षणिकत्वादिनिश्चयसिद्धेः पृथग्जनासंभविक्षणिकत्वादिनिश्चय सिद्धेः, आदिशब्दात् परम्पराकारणत्वादिनिश्चयमहः । । एतदाशङ्कवाहन, वाङ्मात्रत्वात् । एतदेवाह - तीक्ष्णबुद्धीनामित्यत्र अधिकारे, बुद्धेस्तक्ष्ण्यायोगात् । अयोगश्च सवथैकस्वभाववस्तुवादिनो वादिनः तत्प्रभवत्वेन - एकस्वभाववस्तुप्रभवत्वेन हेतुना, सर्वबुद्धीनामेव तत्परिच्छेदकत्वाविशेषाद् वस्तुपरिच्छेदकत्वाविशेषात् । वस्तु चेह बाह्या-ऽऽभ्यन्तररूपं परिगृह्यते । तदन्यूनाधिकबोध भावेऽपि च वस्त्वन्यूनाधिकबोधभावेऽपि च सर्वबुद्धीनाम्, तीक्ष्णैका नापरा, तथा तीक्ष्णेति, अनिबन्धनो भेदो बुद्धीनाम् । तन्न्यूनाधिकत्वं च वस्तुन्यूनाधिकबोधभावे चाभ्युपगम्यमाने सति न सर्वैः पृथग्जनैः प्रमातृभिः सर्वात्मना कृत्स्नधर्मादितया तद्ग्रहो वस्तुग्रहः, किन्तु योगिभिः, इति - एवं, यत् किश्चिदेतदनन्तरोदितमिति ॥
"
अनेकान्तजयपताका
' तत्तद्वासनाभ्यासादपि तन्निश्चयभेदः' इत्यप्ययुक्तम्, तदनुभवानामविशिष्टत्वात् सर्वथा निरंशवस्त्वालम्बनत्वात् । एवं चानेकगुणसंभवेऽपि कचित् पुरुषे यथाभ्यासं गुणनिश्चय इति याचितकमण्डनमेतत्, पुरुषस्यैकस्वभावताभ्युपगमदौर्गत्येनाकगुणसंभवविभूतिवैकल्यात् । तदेकस्वभावतायां च न भिन्नस्वभावास्तदनुभवाः, इति कथं दातृत्व-वैद्यत्वादिनिश्चयभेदः ?, तदनुभवनिबन्धनत्वाद् निश्चयानाम्, तद्विभिन्नस्वभावतायां च कथं वस्तुन एकस्वभावतैव ? इति चिन्त्यम् ॥
तत्तद्वासनाभ्यासात् तेषां पुत्राऽध्याप्याऽऽतुरा-ऽर्थिनां जनकाऽऽध्यापक-वैद्य दातृवासनाभ्यासात्, तन्निश्चयभेदो जनकादिनिश्च यभेदः । इत्यप्ययुक्तम् । कुत इत्याह- तदनुभवानां प्रस्तुतपुत्राद्यनुभवानाम्, अविशिष्टत्वात् तुल्यत्वादेतच्चैवम् । सर्वथा निरंशवस्त्वालम्बनत्वात् पुरुषस्यैकस्वभावतया निरंशत्वेन । एवं चेत्यादि एवं चानेकगुणसंभवेऽपि कचित् पुरुषे जनकत्वाद्यपेक्षया, यथाभ्यासं यस्य यस्मिन्नभ्यासो यथाभ्यासम, गुणनिश्चयो जनकत्वादिनिश्चयः.
1