Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 261

खोपज्ञटीकासहिता।
२६९
न्तरोदितः, स एव क्षणस्तत्स्वभावो नान्ये तत्क्षणा इत्यभिप्रायः । एत. दाशङ्कयाह- न, तस्य समुद्रक्षणस्य, तन्मात्रत्वेन समुद्रक्षणमात्रत्वेन हेतुना, विशेषत्वासिद्धेः । ऊर्मिजननस्वभावत्वं विशेष इति चेत्, तथाहि- न सः तत्स्वभावाः, सर्वेभ्य ऊर्मिभावापत्तः, न चेयम् , तथाऽदर्शनादिति भावनेति । एतदाशङ्कयाह- न स्वभाव इत्यादि न स्वभावः स्वभाववतः सकाशात् , अन्य इति कृत्वा, तन्मा. त्रत्वमेव समुद्रक्षणमात्रत्वमेव, ततश्च 'ऊर्मिजननस्वभावत्वं विशेषः इति वचनमात्रमेव । तन्मात्रत्वेऽपि समुद्रक्षणमात्रत्वेऽपि, तद्भेदवत् समुद्रक्षणभेदवत् , भेद एवेति चेद् विशेष एवोर्मिजननस्वभावस्य क्षणस्येति । एतदाशङ्कयाह- न, तादृशस्य तुल्यस्वरूपभेद. मात्रहेतोः, अस्य क्षणभेदस्य, अप्रयोजकत्वात् स्वभावभेदेनोर्मिजननं प्रति । एतदेवाह-तत्तद्भावे तस्य भेदमात्रस्य तद्भावे स्वभावभेदेनोमिजननं प्रति प्रयोजकत्वादित्यर्थः, किमित्याह- अतिप्रसङ्गात् । एनमेवाह- तत्स्वभावानामपि केषाञ्चित् पदार्थानां तथा भेदात् तुल्यस्वरूपभेदमात्रहेतुतया भेदात, नित्यतया नित्यस्वभावत्वेन फल. भेदापत्तेः समुद्रोमिवदनित्यभावविलक्षणफलभेदापत्तरित्यति सूक्ष्मधिया भावनीयम् ॥
न नित्यता केषाश्चिदपि । किं न? इति वाच्यम् । न तदेतुस्तथाभूताद् हेतोस्तस्येव यदिति चेत् । न, मोक्षहेतोः कैश्चित् तथाविधत्वाभ्युपगमात् , अहेतोरपि तथाभावकल्पनाऽविरोधात् , अस्याप्यर्थक्रियोपपत्तेः, तत्करणस्वभावत्वात् , अनित्यत्वादेः सर्वतः सर्वार्थक्रियाभावेनेहाप्रयोजकत्वात् । तत्करणस्वभावत्वस्य च प्रयोजकत्वात् , तद्वैचित्र्येण परोदितदोषासिद्धेः, क्रम-योगपद्यार्थक्रियाकरणस्वभावत्वात् , तस्य च पर्यनुयोगायोगात्; अन्यथा समानत्वात् । इति समुद्रोर्मिकल्पश्चाधिकृतो बुद्धयाकारः, स यदैवं न युज्यते, स्वसंवेदनसिद्धश्च प्रतिप्रमात, अतो यथोक्तानबन्धन एव, इति युक्तमभ्युपगन्तुम् । अन्यथा