Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 248

२५६
अनेकान्तजयपताकातदनतिवृत्तेः । एनमेव प्रकारान्तरेण समर्थयन्नाह-न च सर्वव्यापिनो विन्ध्यादय इति येन 'तस्मिन्नेकस्मिन्नेव तेषामवस्थितत्वात्' इति सफलं भवेत् । अतो यत्रेति देशे विन्ध्यभावः, यत्र चाभावः, इत्यनयोनभोभागयोराकाशदेशयोः, किमित्याह- अनन्यत्वमन्यत्वं वेति वाच्यम् । किश्चातः। यद्यनन्यत्वम् , किं सर्वथा, आहोस्वित् कथञ्चित् ? । यदि सर्वथाऽनन्यत्वम्, हन्त! तर्हि यत्र विन्ध्यभावस्त. त्राप्यभावः स्यात् । कुत इत्याह- तदभाववन्नभोभागाव्यतिरिक्तत्वात् विन्ध्याभाववनभोभागाव्यतिरिक्तत्वात् , तद्भाववनभोभागस्य विन्ध्यभाववन्नभोभागस्य, विपर्ययो वा, यत्राभावस्तत्रापि भाव. प्राप्तः। अथ कथञ्चिदनन्यत्वम् । एतदाशङ्क्याह- अनेकान्तवादाभ्युपगमात् स्वकृतान्तप्रकोपः स्वसिद्धान्तविरोध इत्यर्थः । द्वितीय विकल्पमधिकृत्याह- अथान्यत्वम् अधिकृतनभोभागयोः; किं सर्वथा न्यत्वम् , उत कथञ्चित् ? । यदि सर्वथा- एकान्तेनान्यत्वम् । ततः किमित्याह- अन्यतरस्य यत्र विन्ध्यभावो यत्र चाभाव इत्यनयोरे, कस्य । किमित्याह- अनभोभागत्वप्रसङ्गः । कुत इत्याह- सर्वथा भेदान्यथानुपपत्तेः सर्वधर्मवैलक्षण्ये हि सर्वथा भेदः, तस्मिथ सत्येकस्य भावरूपता, अपरस्य सापि न, इत्येतदेव भवतीति भावना अथ कथञ्चिदन्यत्वमधिकृतनभोभागयोरित्यत्राह- खदर्शनपति त्यागदोषः एकान्तदर्शनं हि परस्य स्वदर्शनं तत्परित्यागदोष इति । स्या देतद् भागानभ्युपगमाद् व्योम्न आकाशस्थ, यथोक्तदोषानुपपत्तिरिले तदधिकृत्याह- अभ्युपगममात्रभक्तो देवानांप्रियो मूर्ख इत्यर्थः, सुख धितः शास्त्रग्रहणपरिश्रमत्यागेन सुखवर्धितः, नोपपत्तिप्राप्ताना विन्ध्यभावभावा-ऽभावाभ्यां भागानवगच्छतीति । एतद्भावनायैवाह ननु विशिष्टभावभावा-ऽभावगम्या एव भागाः- विशिष्टभावोऽन व्यावृत्ततया विन्ध्यभाव एव तद्भावा-ऽभावगम्या एव भागा व्योम्नः । हि निर्भागे परमाणौ कार्यस्य द्वयणुकादेः कचिद् भावः कति नेति स्वदर्शनस्थित्याप्यवगमे निवेश्यतां चित्तमित्यलं प्रसङ्गेन। एते ।