Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 252

२६०
अनेकान्तजयपताका
"
मनस्तथा भूयत इति कर्तरि षष्ठी, इत्येवमन्वर्थयोगात् । नायं परपक्ष इत्याह- अर्थान्तरभूतभावस्य च संबन्धपक्षे समानानां संबन्धिनः, तद्वयतिरेकेणापि भावव्यतिरेकेणापि तदर्थान्तरत्वेन, तत्समानत्वे-तेषां समानानां समानत्वे, प्रकृत्यैवेति भावः; किमित्याह- अनुपयोगात् अधिकृतभावस्य तमन्तरेणैव ते समाना इति कृत्वा अन्यथैवमनभ्युपगमे तमन्तरेण तदसमानत्वे प्रकृत्या 'समानानाम् इत्यभिधानाभावात्, अयुक्तैव तत्कल्पना- अधिकृतभावकल्पना 'समानानां भावः' इत्येतत्संबन्धिनां समानानामिति कृत्वा । उपचयमाह - समानत्वं च तुल्यत्वं च, भेदाविनाभाव्येव 'अयमनेन समानः ? इति नीतेः । तदभावे भेदाभावे, सर्वथैकत्वतः कारणात्; किमित्याहसमानत्वानुपपत्तेः । इति एवम् तथाविधो 'मृद् मृद्' इत्यभिन्न बुद्धि-शब्दद्वयप्रवर्तकः, समानपरिणाम एक समानबुद्धि-शब्दद्वयप्रवृत्ति: निमित्तमिति स्थितम् ॥
"
आह- यथा असमाना अपीन्द्रियादयस्तथास्वभावत्वाकु रूपज्ञानाद्येककार्यकारिणः, तथैतेऽपि भावास्तथाविधसमानपरि णामविकला अपि तथाविधबुद्ध्यादिहेतवः किं नेष्यन्ते । उन १ च्यते - असमानेभ्यः समानबुद्ध्याद्यसिद्धेः, तन्निबन्धनस्वभाववैकल्यात् ; तथाहि न चक्षुरादिषु समानबुद्ध्यादिभावः, तथाऽप्रतीतेः । रूपज्ञानाद्येककार्यकारित्वं चात्रानर्थकमेव, सिद्धसान धनत्वात् । को हि नाम तथाऽसमानेभ्योऽपि तथैकं कार्य नेच्छति । तथाविधसमानपरिणामविकलास्तु समानबुद्धि-शब्द द्वयमवृत्तिहेतवो न भवन्ति, न तथाविधैककार्याः, इत्यभिदधति विद्वांसः । ततश्चानेन न किञ्चिदुपद्रूयते, असमानेभ्यः समानबुद्ध्याद्यसिद्धेः ||
आह- यथाऽसमाना अपीन्द्रियादय इन्द्रिय-मनस्कारा-ssलोक रूपादयो जातिभेदेन, तथास्वभावत्वाद् रूपादिज्ञानजननस्वभावत्वा कारणात्, रूपज्ञानादि, आदिशब्दात् स्वसंतताविन्द्रियादिकार्यग्रह