Anekantajaypataka Swopagnya Tika

Author(s): Haribhadrasuri,
Publisher: ZZZ Unknown

Page 215

'स्वोपज्ञटीकासहिता ।
२२३
अभ्युपगमे कश्चिद् दोष:, अपि तु शुक्तिकादी अपि आदिशब्दाद् मरीचिकाग्रहः, क्वचिद् रजतादिनिश्चयस्य आदिशब्दाद् जलनिश्चयग्रहः, न्यायत एवं आपच्या गुणः । न्यायत एव आपत्तिमाहतस्य इत्यादिना । तस्य हि शुक्तिकादौ रजतादिनिश्चयस्य, अवग्रहोत्तरकालमीहाप्रवृत्तस्य सतः । कस्य इत्याह- तथाविधसमानधर्मोपलब्धुरेव शुक्तिकादि-रजतादिसमानधर्मोपलब्धुरेव प्रमातुर्नान्यस्य, असत्क्षयोपशमभावतः असत्क्षयोपशमभावेन भावात्, अन्यथा एवमनभ्युपगमे, उक्तवद् यथोक्तम्- " शुक्तिकाया अपि अक्षज्ञानेन नीलादिवत् तत्त्वेन एव ग्रहणाद् " इत्यादि, तथा अयोगाद् इति ॥
यच्च उच्यते - " गृहीतग्राहित्वाद् विकल्पोऽप्रमाणम्" इति एतदपि अयुक्तम् । स्वमतविरोधात् निर्विकल्पक ज्ञानेन स्वलक्षणस्य गृहीतत्वाद् विकल्पस्य तद्ा । हित्वानुपपत्तेः, तत्प्रतिभासशून्यत्वात् एवमपि तत्तथाताऽभ्युपगमे अतिप्रसङ्गात्, नीलविकल्पस्य पीतग्राहित्वापत्तेः पारम्पर्येण तत्तज्जनकत्वाऽविशेपाद उपलब्धपीत - नीलद्रष्टुरपि तद्भावादिति ॥
यश्च उच्यते परैः- “गृहीतग्राहित्वाद् विकल्पः अप्रमाणम्” इति एतद् अपि अयुक्तम् । कथमित्याह- स्वमतविरोधाद्, विरोधश्व निर्विकल्पक ज्ञानेन स्वलक्षणस्य गृहीतत्वाद्, विकल्पस्य तदुग्राहित्वाऽनु पपत्तेः स्वलक्षणग्राहित्वाऽनुपपत्तेः, अनुपपत्तिश्च तत्प्रतिभासशून्यत्वात् स्वलक्षणाऽऽकारशून्यत्वाद् इत्यर्थः एवमपि तत्प्रतिभासशून्यत्वेऽपि सति तत्तथाताऽभ्युपगमे विकल्पस्य तदुद्मा हित्वाऽभ्युपगमे अतिप्रसङ्गात्, अतिप्रसङ्गश्च नीलविकल्पस्य पीतग्राहित्वाऽऽपत्तेः । नाऽसौ पारम्पर्येण अपि तज्जन्यः इत्याशङ्काऽपोहाय आह- तत्तज्जनकत्वा
"
"
विशेषात् तस्य पीतस्य नीलविकल्पजनकत्वाऽविशेषात् । एतद् मावनाय एव आह- उपलब्धपीत - नीलद्रष्टुरपि प्रमातुः, तद्भाद् नीलविकल्पभावात्, तदपि अयुक्तमिति स्थितम् ।। न च गृहीतग्राहि ज्ञानमप्रमाणमेव एकत्र नीलादौ अनेक
-
•