________________
શકા—જો આ પ્રવચનને સામાન્ય વિષયક માનવામા આવે તે અપર્યાત્મક મનુષ્યાક્રિકોમાં તથા દૈવ, નરક અને તિચેમાં પણ નિર્વાણુપ પ્રાપ્ત થવાના પ્રસંગ માનવા પડશે. તે આ પ્રકારની શકા કરવી પશુ ઠીક નથી, કારણ કે, અપર્યાપ્ત મનુષ્ય આદિ આ પ્રવચનના વિષય નથી, એ તે અપવાદના વિષય છે અને અપવાદને છેડીને જ ઉત્સગની પ્રવૃત્તિ થાય છે. કહ્યું પણ છે “ પવાર દ્વિત્ય ઉત્સધ પ્રવર્ત્તતે ''રૂતિ ! એ અપવાદ मिच्छादिट्ठी अपज्जन्त्तगे " સુરી નારણુ હૈાંતિવૃત્તારિતિષ્ણુિ જ્ઞાળવંચેવ ” આ પ્રકાર છે. એ મિથ્યદૃષ્ટિ, આર્યાપ્તક, દૈવ, નારક અને તિય`ચને છેડીને ઉપરોકત આગમ વાકય ચિરતાથ થાય છે. અર્થાત્ આને છેડીને સઘળામનુષ્ય માત્ર મુકિતના અધિકારી છે. કહ્યું પણ છે—
6:
તથા
मनुजातौ सन्ति गुणाश्चतुर्दशे, त्याद्यपि प्रमाणं स्यात् કુંવત્ દ્ઘિળાં સિદ્દો, નાવીન્તાવિ વઢાયા ॥ ? ।। ” કૃતિ ।
આ પ્રમાણે આના નિષ્કર્ષ આ છે કોઈ કોઈ મનુષ્ય સ્રી નિર્વાણને કારણ કે, પુરૂષની માફક ત્યાં મુતિના કારણેાની અવિકળતો રહે છે. નિર્વાણનું કારણ અવિકળ સમ્યગ્દર્શનાઢિ ય છે. આ અવિકળ સમ્યગ્દર્શનાદિકાના ત્રિક એનામાં વિદ્યમાન રહે જ છે. આ વાત અમેએ પહેલા સિદ્ધ કહી દીધેલ આ કારણે કાઈ કાઈ મનુષ્ય શ્રી મુક્તિના કારણેાની અવિકલતાથી યુક્ત ઢાવાના કારણે મુક્તિને પ્રાપ્ત કરે છે આ અમારૂ કહેવુ' સÖથા નિર્દોષ છે.
તથા જે પ્રમાણે પ્રત્રજ્યા ગ્રહણુ કરવાના અધિકારી પુરૂષા છે, એ જ પ્રમાણે સ્રિએ પણ પ્રત્રજ્યાની અધિકારીણી છે. એ અમારૂં કથન અસિદ્ધ નથી. કારણ કે, ગર્ભિણી અને નાના બાળકવાળી સ્ત્રીને દિક્ષા આપવાના નિષેધ છે. એથી જ્યારે એને દીક્ષા દેવાના નિષેધ છે. તે આથી એ જાણી શકાય છે કે, આનાથી અન્ય ત્રિચાને દીક્ષિત થવાના અષિકાર છે, વિશેષના નિષેધ વશિષ્ઠમાં સમતિના પાણાક હોય છે.
તથા—સ્ત્રિયાને પણ એ ભવમાં જ સંસારના ક્ષય થઈ જાય છે.કેમકે, તે પણ ઉત્તમ ધર્મનું સાધન કરવાવાળી હાય છે. આ કારણે એનામાં પણ કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ થાય છે કેવળજ્ઞાન થવાથી નિયમથી મુકિતના લાભ થાય છે. કહ્યું પણ છે
" णो खलु इत्थि अजीवो, ण यासु अभव्वा ण यावि दंसण विरोहिणी, माणुसा णो णारि उप्पत्ति, णो असंखेज्जा उया, णो अइकुरमई, णो ण उवसंतमोहा, णो ण सुद्धाचारा, णो असुद्ध बोंदी, णो ववसाय, वज्जिया, णो अपुव्वकरणविरोहिणी, णो णवगुणद्वाणरहिया, कहं न उत्तमधम्मसाहिगत्ति "
',
छाया - न खलु स्त्री अजीवः, न चासु अभव्या न चापि दर्शन विरोधिनी, नो अमानुषी, न अनार्योत्पत्तिः नो असंख्येयायुष्का, नो अतिक्रूरमतिः, नो न
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૪
૨૯૦
