________________
સંસારી કે સ્વરૂપ કા નિરૂપણ
આ સિદ્ધોનું સ્વરૂપ કહ્યું હવે સંસારી જીવના સ્વરૂપને કહે છે— “ સંન્નોત્થા૩” ઈત્યાદિ ।
અન્વયા
સંસારથા ૩ ને નીવા—સંસારઘ્ધા તુ ચે લીવા સ‘સારી જે જીવ તે-તે તે સુવિદ્દા વિચાાિ-દ્વિવિધાઃ ચાન્યાતાઃ એ પ્રકારનો કહેવામાં આવેલ છે. સત્તા થાવાચેવ-ત્રતાસ્થાવાચ્ચે એક ત્રસ જીવ અને બીજા સ્થાવર જીવ તત્સ્યસત્ર. આમાં થાવરા-સ્થાવરણઃ સ્થાવર જીવ તિવિા-ત્રિવિધા: ત્રણ પ્રકારના અતાવવામાં આવેલ છે. ૫ ૬૯ ૫
સ્થાવર જીવાના એ ત્રણ પ્રકાર છે—“ પુઢવી ” ઈત્યાદિ !
અન્વયા—પુઢવી બાનીવા તદેવ વળƇ-વૃષિચવ્ નીવા તથૈવ વનસ્પતયઃ પૃથવીજીવ, જળજીવ, તથા વનસ્પતિજીવ રૂ–કૃતિ આ પ્રકારના ત્તિવિદ્દ થાવરાત્રિવિધા સ્થાવાઃ ત્રણ પ્રકારના સ્થાવર જીવ છે, તેજ અને વાયુ આ એ કાય ગતિ ત્રસ છે. આ કારણે એમની સ્થાવરામાં ગણના કરેલ નથી. તેસ મેણુ મે મુળેશ્–àાં મેવાર્ શ્રજીત આ સ્થાવરાના ભેદોને હવે હું કહું છું તેને તમે સાંભળેા, શંકા—આપ પૃથવી આદિને જીવરૂપ છતાવી રહ્યા છે. તા એ સ્વયં જીવ નથી. પરંતુ જીવના શરીર છે. કારણ કે, પૃથવી આદિક કઠણ લક્ષણવાળા છે, તથા જીવ ઉપયાગ લક્ષણવાળા છે.
સમાધાન-પૃથવી આદિ જીવ અને પૃથવી આદિ શરીર એ મને પરસ્પરમાં એ રીતે મળેલા છે કે, જેમને અલગ કરવાં અશકય છે. આથી એમના વિભાગના અલાવ હોવાથી “પૃથવી આદિક જીવ છે. ” એવું કહેવામાં આવ્યું છે. આમ તે પૃથવીજીવ અને પૃથવી શરીરમાં ભિન્નતા જ છે.
""
પાંચ— અન્નોત્રાળુ વાળ, રૂમંત્ર તંત્ર ત્તિ વિમચળમનુત્તે ” ગ્રૂત્િ! પરંતુ અહી જે તેની અભિન્નતા ખતાવવામાં આવી છે તે અશકય વિવેચન હાવાથી આ પૃથવી છે અને આ પૃથવીજીવ છે. ', આ રીતે વિભાગ ન થઈ શકવાથી જ બતાવવામાં આવેલ છે. || ૭૦ ॥
હવે સૂત્રકાર પૃથવીજીત્રના ભેદોને બતાવે છે. અન્નયા ———પુથ્વી નીવાતુવિદ્દા-વૃથિવી નવાઃ
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૪
* દુવિદ્દા ’' ઈત્યાદિ । ધ્રુિવિધાઃ પૃથવી છત્ર એ
૩૦૪
