Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 18

આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર - ત્યાર પછી સ્નાન કરી, બલિકર્મ કરી, કૌતુક કરી યાવત્ સર્વાલંકાર વિભૂષિત થઈ, મહા-મોટા ભોજના મંડપમાં તે વિપુલ અશન-પાન-ખાદિમ-સ્વાદિમને મિત્ર, જ્ઞાતિ, ગણનાયક આદિ સાથે યાવત આસ્વાદિત, વિશ્વાદિત, પરિભાગ, પરિભોગ કરતા વિચરે છે. આ રીતે જમીને શુદ્ધ જલથી આચમન કર્યું, હાથ-મુખ ધોઈ સ્વચ્છ થયા, પરમ શુચિ થયા, પછી તે મિત્ર-જ્ઞાતિ-નિજક-સ્વજન-સંબંધિ-પરિજન, ગણનાયક આદિને વિપુલ પુષ્પવસ્ત્ર-ગંધ-માળા-અલંકાર વડે સત્કારી, સન્માની આ પ્રમાણે કહે છે - કેમ કે, અમારો આ પુત્ર ગર્ભમાં હતો, ત્યારે તેની માતાને, અકાલ મેઘનો દોહદ ઉત્પન્ન થયો, તેથી અમારા આ બાળકનું મેઘકુમાર એવું નામ થાઓ. તે બાળકના માતાપિતા આ આવા સ્વરૂપનું ગૌણ અને ગુણનિષ્પન્ન નામ કરે છે. ત્યારપછી તે મેઘકુમાર પાંચ ધાત્રી વડે ગ્રહણ કરાયો. તે આ- ક્ષીરધાત્રી(દૂધ પાનારી), મંડનધાત્રી(વસ્ત્રાદિ પહેરાવાનારી), મનધાત્રી(સ્નાન કરવાનારી), ક્રીડાપનધાત્રી(રમાદાનારી) અને અંકધાત્રી(ખોળામાં લેનારી). બીજી પણ ઘણી કુન્શા, ચિલાતી, વામણી, વડભિ, બર્બરી, બકુશી, યોનકી, પલ્હવિણકી, ઈસણીકા, ધોકિણી, લ્હાસિકી, લકુશિકી, દમિલિ, સિંહલિ, આરબી, પુલિંદિ, પકવણી, બહલી, મરુડી, શબરી, પારસી, વિવિધ દેશની, વિદેશી પરિમંડિત ઇંગિત-ચિંતિત-પ્રાર્થિત-વિજ્ઞાપિત પોતાના દેશ-નેપથ્ય-ગૃહીતવશ, નિપુણ-કુશલવિનિત દાસીઓ દ્વારા, ચક્રવાલ-વર્ષધર-કંચૂકી–મહત્તરક વૃદથી ઘેરાયેલ રહેતો હતો. એક હાથથી બીજા હાથમાં સંહરાતો, એક ખોળામાંથી બીજા ખોળામાં જતો, લાલન-પાલન કરાતો, ચલાવાતો-ઉપલાલિત કરાતો, રમ્ય મણિ જડીત તળ ઉપર રમતો, નિર્ચાત-નિર્ચાઘાત ગિરિકંદરામાં સ્થિત ચંપક વૃક્ષ સમાન સુખપૂર્વક વૃદ્ધિ પામવા લાગ્યો. ત્યારે તે મેઘકુમારના માતા-પિતાએ અનુક્રમે નામકરણ, જમણ, પગથી ચલાવવો, ચોલોપનયન, મોટા-મોટા ઋદ્ધિ સત્કાર માનવસમૂહની સાથે સંપન્ન કર્યો. ત્યારે તે મેઘકુમાર, સાતિરેક આઠ વર્ષનો થયો અર્થાત્ ગર્ભથી આઠ વર્ષનો થયો, ત્યારે તેના માતાપિતા શુભ તિથિ-કરણ-મુહુર્તમાં કાલાચાર્ય પાસે લઈ ગયા. ત્યારપછી તે કાલાચાર્યે મેઘકુમારને લેખ આદિ ગણિતપ્રધાન શકુનરુત સુધીની ૭૨-કળાઓ સૂત્ર, અર્થ અને કરણથી સિદ્ધ કરાવી-શીખવાડી. તે આ પ્રમાણે - 1 થી 6. લેખ, ગણિત, રૂપ, નૃત્ય, ગીત, વાજિંત્ર. 7 થી 12. સ્વરગત, પુષ્કરગત, સમતાલ, ધુત, જનવાદ, પાસક. 13 થી 18. અષ્ટાપદ, નગરરક્ષા, દગગૃતિક, અન્નવિધિ, પાનવિધિ, વસ્ત્રવિધિ. 19 થી 24. વિલેપનવિધિ, શયનવિધિ, આર્યા, પ્રહેલિક, માગધિક, ગાથા. 25 થી 30. ગીતિક, શ્લોક, હિરણ્યયુક્ત સુવર્ણયુક્તિ, ચૂર્ણયુક્તિ, આભરણવિધિ. 31 થી 36. તરુણીપ્રતિકર્મ, સ્ત્રીલક્ષણ, પુરુષલક્ષણ, અશ્વલક્ષણ, ગજલક્ષણ, ગોલક્ષણ. 37 થી 42. કુકુંટલક્ષણ, છત્રલક્ષણ, દંડલક્ષણ, અસિલક્ષણ, મણિલક્ષણ, કાકણિલક્ષણ. 43 થી 48. વાસ્તુવિદ્યા, સ્કંધવારમાન, નગરમાન, બૃહ, પ્રતિબૃહ, ચાર. 49 થી 54. પ્રતિચાર, ચક્રવ્યુહ, ગરુડ બ્યુહ, શકટચૂંહ, યુદ્ધ, નિર્યુદ્ધ. પપ થી 60. યુદ્ધાતિયુદ્ધ, યષ્ટિયુદ્ધ, મુષ્ટિયુદ્ધ, બાહુયુદ્ધ, લતાયુદ્ધ, ઇસન્થ. 61 થી 66. ત્યપ્રવાદ, ધનુર્વેદ, હિરણ્ય પાક, સુવર્ણ પાક, સૂત્ર છેદ, વૃત્તખેડ. 67 થી 72. નાલિકાછેદ, પત્રછેદ, કડછેદ, સીવ, નિર્જીવ, શકુનરુત. 26. ત્યારે તે કલાચાર્ય, મેઘકુમારને ગણિતપ્રધાન લેખાદિ શકુનરુત પર્યન્તની 72 કલા સૂત્રથી, અર્થથી, કરણથી સિદ્ધ કરાવે છે, શીખવે છે, શીખવીને માતા-પિતા પાસે લઈ જાય છે. ત્યારે તે મેઘકુમારના માતા-પિતા તે કલાચાર્યને મધુર વચન વડે અને વિપુલ વસ્ત્ર-ગંધ-માળા-અલંકાર વડે સત્કારે છે, સન્માને છે, પછી જીવિતાઈ વિપુલ પ્રીતિદાન આપે છે. આપીને પ્રતિવિસર્જિત કરે છે. 27. ત્યારપછી તે મેઘકુમાર ૭૨–કલામાં પંડિત થયો. તેના નવે અંગ જાગૃત થઈ ગયા. 18 પ્રકારની દેશી ભાષામાં વિશારદ થઈ ગયા. તે ગંધર્વની જેમ સંગીત-નૃત્યમાં કુશલ થયો. અશ્વયુદ્ધ, હાથીયુદ્ધ, રથયુદ્ધ, બાહુયુદ્ધમાં નિપુણ થયો.બાહુથી વિપક્ષીનું મર્દન કરવા અને ભોગ ભોગવવામાં સમર્થ, સાહસિક અને વિકાલચારી થઈ ગયો. ત્યારે તે મેઘકુમારના માતાપિતાએ મેઘકુમારને ૭૨-કલામાં પંડિત યાવત્ વિકાલચારી થયેલ જાણ્યો. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 18