Book Title: Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર બાળ હાથીનું આધિપત્ય કરતો યાવત્ વિચરતો હતો. ત્યારે હે મેઘ ! તું નિરંતર મત્ત, સદા ક્રીડા પરાયણ, કંદર્પરતિ, મૈથુનશીલ, અતૃપ્ત, કામભોગની તૃષ્ણાવાળો, ઘણા હાથી આદિથી પરિવૃત્ત થઈને વૈતાદ્યપર્વતની તળેટીમાં, પર્વત, ગુફા, પર્વતોના અંતરાલ, કંદરા, પ્રપાત સ્થાન, ઝરણા, વોકડા, ગર્તા, પલ્લવ, ચિલ્લલ, તળેટી, તળાવ, કિનારા, અટવી, ટેક, કૂટ, શિખર, પ્રાગ્લાર, મંચ, માળા, કાનન, વન, વનખંડ, વનરાજી, નદી, નદીકચ્છ, યૂથો, સંગમ, વાપી, પુષ્કરિણી, દીર્ઘિકા, ગુંજાલિકા, સરોવર, સર પંક્તિ અને સરસર પંક્તિમાં વનચરો દ્વારા તને વિચરવાની છૂટ અપાયેલી. ઘણા હાથીની સાથે પરિવૃત્ત થઈને, વિવિધ તરુ પલ્લવ, પ્રચૂર પાણી અને ઘાસનો ઉપયોગ કરતો, ઉદ્વેગરહિત, સુખે સુખે વિચરતો હતો. ત્યારે હે મેઘ ! તું અન્ય કોઈ દિવસે પ્રાવૃ, વર્ષા, શરદ, હેમંત અને વસંત, આ પાંચ ઋતુઓના ક્રમશઃ વ્યતીત થયા પછી ગ્રીષ્મ ઋતુનો સમય આવ્યો. ત્યારે જેઠ માસમાં, વૃક્ષો પરસ્પર ઘસાવાથી ઉત્પન્ન થતા સૂકા ઘાસ-પાનકચરાથી અને વાયુના વેગથી પ્રદીપ્ત, ભયાનક અગ્નિથી ઉત્પન્ન વનના દાવાનળની જવાળાથી વનનો મધ્ય ભાગ સળગી ઉઠ્યો. દિશાઓ ધૂમાડાથી વ્યાપ્ત થઈ ગઈ. પ્રચંડ વાયુ વેગથી અગ્નિની જ્વાળા ટૂટીને ચારે તરફ પડવા લાગી, પોલા ઝાડ અંદર-અંદર જ સળગવા લાગ્યા. વન-પ્રદેશોના નદી-નાળાના જળ મૃત મૃગાદિના મૃતકોથી કોહવાયુ, કીચડ કીડાથી વ્યાપ્ત થયુ, કિનારાનું પાણી સૂકાઈ ગયું. વન પ્રદેશમાં ભંગારક દીનસ્વરે કંદન કરવા લાગ્યા. ઉત્તમ વૃક્ષો ઉપર સ્થિત કાગડા અતિ કઠોર અને અનિષ્ટ શબ્દ કરવા લાગ્યા. તે વૃક્ષોનો અગ્રભાગ અગ્નિકણોને કારણે મૂંગા સમાન લાલ દેખાવા લાગ્યો. પક્ષીસમૂહ તૃષાથી. પીડિત થઈને પાંખ ઢીલી કરીને, જિલ્લા અને તાલુને બહાર કાઢીને તથા મોં ફાળીને શ્વાસ લેવા લાગ્યા. ગ્રીષ્મની. ઉષ્ણતા, ઉષ્ણ વાયુ, કઠોર-પરુષ-પ્રચંડ વાયુ તથા સૂકા ઘાસના પાન અને કચરાના ઢગલાને કારણે ભાગતા, મદોન્મત્ત અને ગભરાયેલ સિંહાદિ ઋાપદને કારણે પર્વત આકુળ-વ્યાકુળ થઈ ગયો. તે પર્વત ઉપર મૃગતૃષ્ણા રૂપ પટ્ટીબંધ બાંધ્યો હોય તેમ લાગતું હતું. ત્રાસ પ્રાપ્ત મૃગ, પશુ, સરિસૃપ તડપવા લાગ્યા. હે મેઘ ! ત્યારે તારું મુખ-વિવર ફાટી ગયું, જિજનો અગ્રભાગ બહાર નીકળી ગયો, મોટા-મોટા બંને કાના ભયથી સ્તબ્ધ અને વ્યાકુળતાના કારણે શબ્દ ગ્રહણમાં તત્પર થયા. લાંબી-મોટી સૂંઢ સંકોચાઈ ગઈ, પૂંછ ઊંચી કરી લીધી, વિરસ અરેરાટીના શબ્દથી આકાશતલને ફોડતો એવો, સત્કાર કરતો, ચોતરફ-સર્વત્ર વેલોના સમૂહને છેદતો, ત્રસ્ત અને ઘણા હજારો વૃક્ષોને ઉખેડતો, રાજ્યભ્રષ્ટ રાજા સમાન, વાયુથી ડોલતા વહાણ માફક અહીં-તહીં ભમતો, વારંવાર લીંડા મૂકતો, ઘણા હાથી આદિ સાથે દિશા-વિદિશામાં અહીં-તહીં ભાગ-દોડ કરવા લાગ્યો. હે મેઘ ! તું ત્યાં જીર્ણ, જરાથી જર્જરીત દેહવાળો, આતુર, ભૂખ તરસથી દુર્બળ, થાકેલો, સુધ-બુધ વગરનો, દિડુમૂઢ થઈને, પોતાના જૂથથી છૂટો પડી ગયો. વનના દાવાનળની જ્વાલાથી પરાભૂત થયો, ગરમી-તરસ-ભૂખથી પીડિત થઈને, ભયભીત અને ત્રસ્ત થયો. ઉદ્વિગ્નચિત્ત અને સંજાતભયથી તું ચોતરફ અહીં-તહીં દોડવા લાગ્યો, ઘણો દોડવા લાગ્યો. ત્યારે ઓછા પાણી અને વધુ કાદવવાળા એક મોટા સરોવરને જોઈને. પાણી પીવા માટે કિનારા. વગરના એક સરોવરમાં તું ઊતરી ગયો. હે મેઘ ! ત્યાં તું કિનારાથી દૂર ગયો પણ પાણી સુધી ન પહોંચ્યો, માર્ગમાં કાદવમાં જ ફસાઈ ગયો. હે મેઘ ! તેં ‘હું પાણી પીઉં એમ વિચારી તારી સૂઢ ફેલાવી, તે પણ પાણી મેળવી શકી નહીં. ત્યારે હે મેઘ ! તેં, “હું ફરી શરીરને કાદવથી બહાર કાઢે" એમ વિચારી જોર કર્યુ તો વધારે કાદવમાં ખેંચી ગયો. ત્યારે હે મેઘ ! અન્ય કોઈ દિવસે તે કોઈ એક યુવાન અને શ્રેષ્ઠ હાથીને સૂંઢ, પગ અને દંત-મૂસલ વડે પ્રહાર કરીને મારેલ હતો અને તારા ઝૂંડમાંથી ઘણા સમય પૂર્વે કાઢી મૂક્યો હતો. તે હાથી પાણી પીવા સરોવરમાં ઊતર્યો. ત્યારે તે યુવાન હાથીએ તને જોયો. જોઈને પૂર્વવૈરનું સ્મરણ થયું. સ્મરણ થતાં જ તે ક્રોધિત, રુષ્ટ, કુથિત, ચંડસ્વરૂપ, દાંત કચકચાવતો તારી પાસે આવ્યો. આવીને તને તીક્ષ્ણ દંતમૂસલ વડે ત્રણ વખત તારી પીઠને વીંધી વીંધીને e " મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 27
