Book Title: Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર અધ્યયન-૧૨ “ઉદક” સૂત્ર–૧૪૩ ભગવન્જો શ્રમણ યાવત્ નિર્વાણ પ્રાપ્ત ભગવંત મહાવીરે અગિયારમા જ્ઞાત અધ્યયનનો આ અર્થ કહ્યો છે, તો ભગવન્! શ્રમણ ભગવંતે બારમા અધ્યયનનો શો અર્થ કહ્યો છે? | હે જંબૂ! તે કાળે, તે સમયે ચંપા નામક નગરી હતી. ત્યાં પૂર્ણભદ્ર નામે ચૈત્ય હતું. ત્યાં જિતશત્રુ રાજા હતો. ધારિણી રાની હતી. અદીનશત્રુ યુવરાજ હતા. સુબુદ્ધિ અમાત્ય હતા યાવત્ જે રાજ્યધૂરાનો ચિંતક, શ્રાવક હતો. - તે ચંપાનગરી બહાર, ઈશાનખૂણામાં એક ખાઈમાં પાણી હતું. તે મેદ, ચરબી, માંસ, લોહી, પરુ, સમૂહથી યુક્ત હતું. મૃતક શરીરથી વ્યાપ્ત, અમનોજ્ઞ વર્ણ યાવત્ અમનોજ્ઞ સ્પર્શયુક્ત હતું. જેમ કોઈ સર્પ કે ગાયનું મૃતક આડી કોઈ પણ સળી ગયેલ, ગળી ગયેલ કલેવર પડ્યા હોય, સડી જવાથી તેના અંગોપાંગ છૂટા પડી ગયા હોય, તેની દુર્ગંધ ચારે બાજુ ફેલાઈ રહી હોય, કૃમિસમૂહથી પરિપૂર્ણ, જીવોથી ભરેલું, અશુચિ-વિકૃત-બિભત્સ દેખાતુ હતુ. શું તે આવું હતું ? ના, તેમ નથી. તેનાથી પણ અનિષ્ટતર યાવત્ ગંધવાળુ તે પાણી હતું. સૂત્ર-૧૪ ત્યારે તે જિતશત્રુ રાજા અન્ય કોઈ દિવસે સ્નાન કર્યું. બલિકર્મ કર્યું યાવત્ અલ્પ પણ મહાઈ આભરણથી રીર, ઘણા રાજા, ઇશ્વર યાવત્ સાર્થવાહ આદિ સાથે ભોજન વેળાએ ઉત્તમ સુખાસને બેસી વિપુલ અશનાદિ ખાતા યાવત્ વિચરે છે. જમીને પછી યાવત્ શુચિભૂત થઈને તે વિપુલ અશનાદિ વિષયમાં યાવત્ વિસ્મય પામીને ઘણા ઇશ્વર યાવત્ આદિને કહ્યું - અહો, દેવાનુપ્રિયો ! આ મનોજ્ઞ અશન, પાન, ખાદિમ અને સ્વાદિમરૂપ ભોજન ઉત્તમ વર્ણ યાવત્ ઉત્તમ સ્પર્શ યુક્ત છે, તે આસ્વાદનીય છે, વિસ્વાદનીય છે, પુષ્ટિકર છે, દીપ્તિકર છે, દર્પણીય છે, મદનીય છે, બૃહણીય છે, સર્વેન્દ્રિય અને ગાત્રને આલ્હાદક છે. ત્યારે તે ઘણા ઇશ્વર યાવતુ આદિએ જિતશત્રને કહ્યું - હે સ્વામી ! તમે જેમ કહો છો, તેમ આ મનોજ્ઞ અશનાદિ યાવત્ આલ્હાદક છે. ત્યારે જિતશત્રુએ સુબુદ્ધિ અમાત્યને કહ્યું - ઓ સુબુદ્ધિ ! આ મનોજ્ઞ અશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમ યાવત્ આહાદનીય છે. ત્યારે સુબુદ્ધિએ જિતશત્રુની આ વાતનો આદર ન કરીને યાવતું મૌન રહ્યો. ત્યારે જિતશત્રુએ સુબુદ્ધિને બીજી-ત્રીજી વખત આમ કહેતા જિતશત્રુ રાજાને આમ કહ્યું - હું આ મનોજ્ઞા અશનાદિમાં જરા પણ વિસ્મીત નથી. હે સ્વામી ! શુભ શબ્દરૂપ પુદ્ગલો પણ અશુભ શબ્દપણે પરિણમે છે અને અશુભ શબ્દ પુદ્ગલો પણ શુભ શબ્દપણે પરિણમે છે. એ રીતે સુરૂપ-સુગંધ-સુરત અને સુખ સ્પર્શે પણ અનુક્રમે. દુરૂપ-દુર્ગધ-દુરસ અને દુઃખ સ્પર્શપણે પરિણમે છે અને દુરૂપ આદિ પુદ્ગલો પણ સુરૂપ આદિ પુદ્ગલપણે પરિણમે છે. હે સ્વામી ! પુદ્ગલો જીવના પ્રયત્નરૂપ પ્રયોગથી અને સ્વાભાવિક/વિસસા રૂપે પણ પરિણત થાય છે. ત્યારે તે જિતશત્રુએ સુબુદ્ધિ અમાત્યના આ કથનનો આદર ન કર્યો, જાણ્યો નહીં, પણ મૌન થઈને રહ્યો. ત્યારપછી જિતશત્રુ અન્ય કોઈ દિવસે સ્નાન કરી, ઉત્તમ અશ્વની પીઠ ઉપર સવાર થઈને, ઘણા ભટ-સુભટ સાથે ઘોડેસવારી માટે નીકળ્યો અને તે ખાઈના પાણી પાસે પહોંચ્યો. ત્યારે તે ખાઈના પાણીની અશુભ ગંધથી અભિભૂત થઈને પોતાના ઉત્તરીય વડે મુખને ઢાંકી દીધુ. તે એકાંતમાં ચાલ્યો ગયો. તેણે ઘણા ઇશ્વરાદિને કહ્યું - અહો દેવાનુપ્રિયો ! આ ખાઈનું પાણી અમનોજ્ઞ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શવાળું છે, જેમ કે - સર્પનું મૃતક યાવત્ તેથી પણ અમણામતર છે. ત્યારે તે રાજા, ઇશ્વર આદિ યાવત્ પણ એમ બોલ્યા કે - હે સ્વામી ! તમે જેમ કહો છો, તેમજ છે. આ ખાઈનું પાણી વર્ણથી અમનોજ્ઞ છે, જેમ સર્પનું મૃત કલેવર યાવત્ અમણામતર છે. ત્યારે તે જિતશત્રુએ સુબુદ્ધિ અમાત્યને કહ્યું - અહો સુબુદ્ધિ! આ ખાઈનું પાણી, વર્ણથી અમનોજ્ઞ છે, જેમ કે - સર્પનું મૃતક યાવત્ અમરામતરક છે. ત્યારે સુબુદ્ધિ અમાત્ય યાવત્ મૌન રહ્યો. ત્યારે તે જિતશત્રુએ સુબુદ્ધિ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 84
