Book Title: Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર ત્યારે હે મેઘ ! અન્ય કોઈ દિવસે મધ્ય વર્ષાઋતુમાં મહાવૃષ્ટિ થતા, તું તે સ્થાને ગયો જ્યાં મંડલ હતું. ત્યાં જઈને તે મંડલને બીજી વખત સારી રીતે સાફ કર્યું. એ રીતે અંતિમ વર્ષા રાત્રિમાં ઘોર વૃષ્ટિ થતા જ્યાં મંડલ હતું, ત્યાં ગયો. જઈને ત્રીજી વખત તે મંડલને સાફ કર્યું. ત્યાં રહેલ તૃણાદિ સાફ કરી યાવત્ સુખે વિચર્યો. હે મેઘ ! તું ગજેન્દ્ર ભાવમાં વર્તતો અનુક્રમે નલિનિવનનો વિનાશ કરનાર, કુંદ અને લોધ્રના પુષ્પોની સમૃદ્ધિથી સંપન્ન, અતિ હિમવાળી હેમંતઋતુ વ્યતીત થઈ અને અભિનવ ગ્રીષ્મકાળ આવ્યો. ત્યારે તું વનમાં વિચરતો હતો. ત્યાં ક્રીડા કરતા વન્ય હાથણીઓ તારા ઉપર વિવિધ કમળ અને પુષ્પોનો પ્રહાર કરતી હતી. તું તે ઋતુમાં ઉત્પન્ન પુષ્પોથી બનેલ ચામર જેવા કર્ણના આભૂષણથી મંડિત અને રમ્ય હતો. મદને વશ વિકસિત ગંડસ્થળોને આÁ કરનાર તથા ઝરતા સુગંધી મદજળથી તું સુગંધી બની ગયો. હાથણીથી ઘેરાયેલ રહેતો હતો. સર્વ રીતે ઋતુ સંબંધી શોભા ઉત્પન્ન થયેલી તે ગ્રીષ્મ કાળમાં સૂર્યના પ્રખર કિરણો પડતા હતા. શ્રેષ્ઠ વૃક્ષોના શિખરોને અતિ શુષ્ક બનાવી દીધા, તે ભયંકર લાગતા હતા. ભંગારના ભયંકર શબ્દ થતા હતા. વિવિધ પત્ર, કાષ્ઠ, વ્રણ, કચરાને ઉડાળનાર પ્રતિકૂળ પવનથી આકાશ તલ અને વૃક્ષસમૂહ વ્યાપ્ત થયો. તે વંટોળને કારણે ભયાનક દેખાવા લાગ્યા. તૃષાથી ઉત્પન્ન વેદનાદિ દોષોથી દૂષિત થઈ, અહીં-તહીં ભટકતા શ્વાપદથી યુક્ત હતા. જોવામાં આ ભયાનક ગ્રીષ્મઋતુ, ઉત્પન્ન દાવાનળથી અધિક દાણ થઈ. તે દાવાનળ, વાયુના સંચારથી ફેલાયો અને વિકસિત થયો. તેનો શબ્દ અતિ ભયંકર હતો. વૃક્ષોથી પડતી મધુ ધારાથી સિંચિત થતા તે અતિ વૃદ્ધિ પામ્યો. ધધકતા ધ્વનિથી વ્યાપ્ત થયો. તે દિપ્ત ચિનગારીથી યુક્ત અને ધૂમ માળાથી વ્યાપ્ત હતો. સેંકડો શ્વાપદોનો અંત કરનાર હતો. આવા તીવ્ર દાવાનળને કારણે તે ગ્રીષ્મઋતુ અતિ ભયંકર દેખાતી હતી. હે મેઘ ! તું તે દાવાનળ-જવાલાથી આચ્છાદિત થઈ ગયો. ઇચ્છાનુસાર ગમનમાં અસમર્થ થયો. ધૂમ્રઅંધકારથી ભયભીત થયો. તાપને જોવાથી તારા બંને કાન તુંબડા સમાન સ્તબ્ધ થયા. મોટી-લાંબી સૂંઢ સંકોચાઈ ગઈ. ચમકતા નેત્ર, ભયથી ચકળ-વકળ થવા લાગ્યા. વાયુથી થતા મહામેઘના વિસ્તારવત્ વેગથી તારું સ્વરૂપ વિસ્તૃત દેખાવા લાગ્યું. પહેલા દાવાનળથી ભયભીત થઈ, પોતાની રક્ષાર્થે, જ્યાં તૃણાદિ ખસેડી સાફ પ્રદેશ બનાવેલ અને જ્યાં તે મંડલ બનાવેલ, ત્યાં જવા તે વિચાર્યું. (આવો એક આલાવો મળે છે). બીજો આલાવો આ પ્રમાણે- ત્યારે હે મેઘ ! અન્ય કોઈ દિવસે ક્રમથી પાંચ ઋતુ વ્યતીત થતા ગ્રીષ્યકાળ સમયમાં જેઠ માસમાં વૃક્ષ ઘસાવાથી ઉત્પન્ન યાવત્ સંવર્તિત અગ્નિથી મૃગ-પશુ-પક્ષી-સરિસૃપ ચારે દિશામાં ભાગવા લાગ્યા. ત્યારે તું ઘણા હાથીઓ સાથે મંડલમાં જવાનો વિચાર કર્યો. ત્યાં પણ બીજા સિંહ, વાઘ, વરુ, દીપડા, રીંછ, તરચ્છ, પારાસર, સરભ, શિયાળ, બિલાડા, શ્વાન, સુવર, સસલા, લોમડી, ચિત્તા, ચિલ્લલ પૂર્વે પ્રવેશેલા, અગ્નિના ભયથી ગભરાઈને એક સાથે બિલધર્મથી રહેલા હતા. ત્યારે હે મેઘ ! તું પણ તે મંડલમાં આવ્યો, આવીને તે ઘણા સિંહ યાવત્ ચિલ્લલ સાથે એક સ્થાને બિલધર્મથી રહ્યો. ત્યારે હે મેઘ ! તેં “પગથી શરીરને ખણુ” એમ વિચારી પગ ઊંચો કર્યો. ત્યારે તે ખાલી જગ્યામાં, બીજા બળવાન પ્રાણી દ્વારા ધકેલાયેલ એક સસલો પ્રવેશ્યો. ત્યારે હે મેઘ ! તે શરીર ખજવાળી પછી પગ નીચે મૂકું એમ વિચાર્યું. ત્યારે સસલાને પ્રવેશેલ જોઈને પ્રાણ-ભૂત-જીવ-સત્ત્વની અનુકંપાથી તે પગને અદ્ધર જ ઉપાડી રાખ્યો પણ નીચે ન મૂક્યો. ત્યારે હે મેઘ ! તેં તે પ્રાણ યાવત્ સત્ત્વ અનુકંપાથી સંસાર પરિમિત કર્યો, મનુષ્યાથુ બાંધ્યું. ત્યારપછી તે વન્ય દવ અઢી રાત્રિદિવસ તે વનને બાળીને શાંત થયો. પૂર્ણ થયો. ઉપરત થયો. બૂઝાઈ ગયો. ત્યારે તે ઘણા સિંહો યાવત્ ચિલ્લલ, તે વનદવને નિષ્ઠિત યાવત્ બૂઝાયેલ જાણીને અગ્નિભયથી વિમુક્ત થઈ, તૃષ્ણા અને ભૂખથી પીડિત થઈ મંડલથી બહાર નીકળ્યા. નીકળીને ચોતરફ સર્વદિશામાં ફેલાઈ ગયા. ત્યારે તે ઘણા હાથી મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 29
