Book Title: Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર ઇચ્છું છું યાવત્ તે ધર્મ સાંભળીને શ્રાવક થયો, જીવાજીવનો જ્ઞાતા થયો. ત્યારે શુક્રને આવો સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો કે સુદર્શને શૌચમૂલક ધર્મ છોડી વિનયમૂલક ધર્મ સ્વીકાર્યો છે, મારા માટે શ્રેયસ્કર છે કે સુદર્શનની દૃષ્ટિનો ત્યાગ કરાવી ફરી શૌચમૂલક ધર્મ સમજાવું. એ પ્રમાણે તેણે વિચાર્યું. ત્યારપછી હજાર પરિવ્રાજક સાથે સૌગંધિકા નગરીમાં પરિવ્રાજકના મઠે આવ્યો, આવીને ત્યાં ઉપકરણો રાખ્યા, રાખીને ગેરુના રંગેલ વસ્ત્ર પહેર્યા. થોડા પરિવ્રાજકો સાથે પરિવરીને પરિવ્રાજક મઠથી નીકળ્યો, નીકળીને સૌગંધિકા નગરીની વચ્ચોવચ્ચથી સુદર્શનના ઘેર સુદર્શનની પાસે આવ્યો. ત્યારે તે સુદર્શન તેમને આવતા જોઈને, ઊભો ન થયો, તેની સામે ન ગયો, આદર ન કર્યો, જાણ્યો નહીં, વંદના ન કર્યા, મૌન રહ્યો. ત્યારે શુક્ર પરિવ્રાજકે સુદર્શનને ઊભો ન થયો આદિ જાણીને આમ કહ્યું - સુદર્શન ! તું અન્યદા મને આવતો. જોઈને ઊભો થતો યાવત્ વાંદતો, હવે હે સુદર્શન ! તું મને જોઈને યાવત્ વાંદતો નથી, તો હે સુદર્શન ! કોની પાસે તે આવો વિનયમૂલ ધર્મ સ્વીકાર્યો ? ત્યારે શુક્ર પરિવ્રાજક પાસે આમ સાંભળીને તે સુદર્શન આસનેથી ઊભો થયો. બે હાથ જોડી શુક્ર પરિવ્રાજકને આમ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! અહંતુ અરિષ્ટનેમિના શિષ્ય થાવસ્ત્રાપુત્ર અણગાર યાવત અહીં પધાર્યા, નીલાશોક ઉદ્યાનમાં વિચરે છે. તેમની પાસે વિનયમૂલ ધર્મ સ્વીકાર્યો. ત્યારે શુક્ર પરિવ્રાજકે સુદર્શનને કહ્યું - હે સુદર્શન ! ચાલો, તમારા ધર્માચાર્ય થાવસ્ત્રાપુત્ર પાસે જઈને આ આવા સ્વરૂપના અર્થો, હેતુઓ, પ્રશ્નો, કારણો, વ્યાકરણોને પૂછીએ. જો તેઓ મારા આ અર્થો યાવત્ વ્યાકરણના ઉત્તરો આપશે, તો હું તેમને વંદીશ-નમીશ, જો તે મારા આ અર્થોના યાવત્ ઉત્તરો નહીં આપે તો હું એ જ અર્થો, હેતુઓ વડે નિસ્કૃષ્ટ પ્રશ્ન વ્યાકરણ અર્થાત્ તેઓને નિરુત્તર કરીશ. ત્યારે તે શુક્ર હજાર પરિવ્રાજક અને સુદર્શનશ્રેષ્ઠી સાથે નીલાશોક ઉદ્યાનમાં થાવાપુત્ર અણગાર પાસે આવ્યો. આવીને તેમને કહ્યું- ભગવદ્ ! તમને યાત્રા, યાપનીય છે , આપને અવ્યાબાધ છે?, આપને પ્રાસકવિહાર છે? ત્યારે થાવસ્ત્રાપુત્રએ શુક્ર પરિવ્રાજકને કહ્યું - હે શુક્ર ! મારે યાત્રા યાપનીય છે, અવ્યાબાધ પણ છે અને પ્રાસુક વિહાર પણ છે. ત્યારે શુક્ર થાવગ્સાપુત્રને કહ્યું - ભગવદ્ તમારી યાત્રા શું છે ? હે શુક્ર ! જે મારા જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ, સંયમ, સ્વાધ્યાય આદિ આવશ્યક યોગોમાં જે યતના પૂર્વકની પ્રવૃત્તિ તે મારી યાત્રા છે. ભગવદ્ ! તમારે યાપનીય શું છે? યાપનીય બે ભેદે છે - ઇન્દ્રિય યાપનીય, નોઇન્દ્રિય યાપનીય. તે ઇન્દ્રિય યાપનીય શું છે ? હે શુક્ર ! મારા શ્રોત્ર-ચક્ષુ-ઘાણ-જીભ-સ્પર્શ ઇન્દ્રિય નિરુપહત અને વશવર્તે છે, તે ઇન્દ્રિય સાપનીય છે. તે નોઇન્દ્રિય યાપનીય શું છે ? હે શુક્ર ! જે ક્રોધ-માન-માયા-લોભ ક્ષીણ, ઉપશાંત હોય, ઉદયમાં ન હોય તે અમારે નોઇન્દ્રિય યાપનીય છે. ભગવદ્ ! તમારે અવ્યાબાધ શું છે? શુક્ર ! મારા જે વાત, પિત્ત, કફ, સંનિપાતાદિક વિવિધ રોગોતક ઉદીરાતા. નથી, તે મારેઅવ્યાબાધ છે. ભગવદ્ ! તમારા પ્રાસકવિહાર શું છે ? શુક્ર ! જે આરામ, ઉદ્યાન, દેવકુલ, સભા, પ્રપા, સ્ત્રી-પશુ-પંડક વિસર્જિત વસતી આ બધામાં પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારક ગ્રહણ કરીને વિચરીએ છીએ તે અમારો પ્રાસુકવિહાર છે. ભગવન્! તમારે સરિસવયા ભર્યા છે કે અભક્ષ્ય ? શુક્ર ! સરિસવયા ભટ્સ પણ છે, અભક્ષ્ય પણ છે. ભગવન્! એમ કેમ કહ્યું? શુક્ર ! સરિસવયા બે ભેદે છે - મિત્ર સરિસવયા અને ધાન્ય સરિસવયા. તેમાં મિત્ર સરિસવયા ત્રણ ભેદે - સહજાત, સહવર્તિત, સહપાંશુક્રીડિત. તે શ્રમણ-નિર્ચન્થોને અભક્ષ્ય છે. ધાન્ય સરિસવયા બે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 50
