Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 49

આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર થાવસ્ત્રાપુત્ર બાહ્ય જનપદ વિહારે વિચરે છે. 17. તે કાળે, તે સમયે સૌગંધિકા નગરી હતી. નીલાશોક ઉદ્યાન હતું. નગરી અને ઉદ્યાનનું વર્ણન ઉવવાઈ સૂત્ર અનુસાર કરવું. તે સૌગંધિકા નગરીમાં સુદર્શન નગરશ્રેષ્ઠી વસતો હતો. તે ધનાઢ્ય યાવત્ અપરિભૂત હતો. - તે કાળે, તે સમયે શુક્ર પરિવ્રાજક હતો. તે ઋગ્વદ, યજુર્વેદ, સામવેદ, અથર્વણ વેદ, ષષ્ઠિતંત્ર-કુશલ હતો, સાંખ્ય સમય લબ્ધાર્થ, પાંચ યમ-પાંચ નિયમ યુક્ત, શૌચમૂલક દશ પ્રકારના પરિવ્રાજક ધર્મ અને શૌચ ધર્મ, તિર્ધાભિષેકનો ઉપદેશ અને પ્રરૂપણા કરતા, ગેરુથી રક્ત શ્રેષ્ઠ વસ્ત્ર ધારણ કરતા, ત્રિદંડ-કુડિક-છત્ર-છન્નાલયઅંકુશ-પવિત્રી, કેસરિકા આ સાત, તેમના હાથમાં રહેતા હતા. 1000 પરિવ્રાજકોથી પરિવૃત્ત તે શુક્ર, સૌગંધિકા નગરીએ, પરિવ્રાજકના મઠ પાસે આવ્યો. આવીને ત્યાં પોતાના ઉપકરણ રાખ્યા, સાંખ્યમતાનુસાર પોતાના આત્માને ભાવિત કરતો વિચરવા લાગ્યો. ત્યારે તે સૌગંધિકાના શૃંગાટકાદિએ ઘણા લોકો એકબીજાને આમ કહેતા હતા - શુક્ર પરિવ્રાજક અહીં આવ્યા છે યાવતુ વિચરે છે. પર્ષદા નીકળી, સુદર્શન નીકળ્યો. ત્યારે તે શુક્ર પરિવ્રાજકે તે પર્ષદા અને સુદર્શન તથા બીજા ઘણાને સાંખ્યમતનો ઉપદેશ કહ્યો. હે સુદર્શન ! અમારો ધર્મ શૌચમૂલક છે, તે શૌચ બે ભેદે છે - દ્રવ્ય અને ભાવથી. દ્રવ્યશૌચ જળ અને માટીથી થાય, ભાવશૌચ દર્ભ અને મંત્રથી થાય. હે દેવાનુપ્રિય ! અમારે મને જે કંઈ અશુચિ થાય છે, તે બધી તત્કાળ માટીથી માંજી દેવાય છે અને પછી શુદ્ધ જળ વડે ધોવામાં આવે છે. ત્યારે અશુચિ શુચિ થઈ જાય છે. એ રીતે નિશ્ચ જલાભિષેકથી પોતાનો આત્મા પવિત્ર કરી નિર્વિને સ્વર્ગે જાય છે. ત્યારે તે સુદર્શન, શુક્ર પાસે આ ધર્મ સાંભળી હર્ષિત થયો, શુક્રની પાસે શૌચમૂલક ધર્મ સ્વીકાર્યો. પછી પરિવ્રાજકોને વિપુલ અશનાદિ, વસ્ત્રાદિ પ્રતિલાલતો યાવતુ વિચરે છે. ત્યારે તે શુક્ર પરિવ્રાજક સૌગંધિકા નગરીથી નીકળ્યો. નીકળીને બાહ્ય જનપદ વિહારથી વિચરે છે. તે કાળે, તે સમયે થાવસ્ત્રાપુત્ર પધાર્યા. પર્ષદા નીકળી, સુદર્શન પણ નીકળ્યો. તેણે થાવસ્ત્રાપુત્રને વંદન-નમસ્કાર કર્યા, પછી આ પ્રમાણે કહ્યું - આપના ધર્મનું મૂળ શું છે ? ત્યારે થાવસ્ત્રાપુત્રે સુદર્શનને કહ્યું - હે સુદર્શન ! અમારો ધર્મ વિનયમૂલક છે. તે વિનય બે ભેદે છે - અગાર વિનય, અણગાર વિનય. તેમાં જે અંગાર વિનય છે, તે પાંચ અણુવ્રત અને સાત શિક્ષાવ્રત, ૧૧-ઉપાસક પ્રતિમાઓ રૂપ છે. અણગાર વિનય પંચ મહાવ્રત રૂપ છે. સર્વથા પ્રાણાતિપાત વિરમણ, સર્વથા મૃષાવાદ વિરમણ, સર્વથા અદત્તાદાન વિરમણ, સર્વથા મૈથુનથી વિરમણ, સર્વથા પરિગ્રહથી વિરમણ તથા સર્વથા રાત્રિભોજનથી વિરમણ યાવત્ મિથ્યાદર્શનશલ્યથી વિરમણ, દશવિધ પ્રત્યાખ્યાન, બાર ભિક્ષુપ્રતિમારૂપ છે. આ બે પ્રકારના વિનયમૂલક ધર્મથી અનુક્રમે આઠ કર્મપ્રકૃતિઓ ખપાવીને લોકાગ્રે પ્રતિષ્ઠિત થાય છે. ત્યારે થાવાપુત્રે સુદર્શનને કહ્યું - હે સુદર્શન ! તમારા ધર્મનું મૂળ શું છે ? હે દેવાનુપ્રિય! અમારો શૌચમૂલક ધર્મ છે યાવત્ તેનાથી સ્વર્ગે જાય છે. ત્યારે થાવસ્ત્રાપુત્ર અણગારે સુદર્શનને કહ્યું - હે સુદર્શન ! જેમ કોઈ પુરુષ એક મોટા લોહીલિપ્ત વસ્ત્રને લોહી વડે ધૂવે. તો તે લોહી વડે જ ધોવાતા વસ્ત્રોની શુદ્ધિ થશે ? ના, તેમ ન થાય. એ રીતે સુદર્શન! તમે પણ પ્રાણાતિપાત, યાવત્ મિથ્યાદર્શનશલ્ય યુક્ત છો, તો લોહીલિપ્ત વસ્ત્રની લોહીથી ધોવાથી જેમ શુદ્ધિ ન થાય તેમ તારી શુદ્ધિ નથાય સુદર્શન! જેમ કોઈ પુરુષ એક મોટા લોહીલિપ્ત વસ્ત્રને સાજી ખાર વડે પાણીમાં ભીંજવે, પછી ચૂલે ચઢાવે પછી ઉકાળે, પછી શુદ્ધ જળથી ધોવે, તો હે સુદર્શન ! નિશ્ચયથી તે વસ્ત્ર શુદ્ધ થઈ જાય ? હા, થઈ જાય. એ રીતે હે સુદર્શન ! અમારા મતે પ્રાણાતિપાતવિરમણ યાવત્ મિથ્યાદર્શન શલ્ય વિરમણથી શુદ્ધિ થાય. જેમ વસ્ત્રશુદ્ધિ થાય. ત્યારે તે સુદર્શન બોધ પામ્યો, પછી થાવસ્ત્રાપુત્રને વાંદી-નમીને કહ્યું - ભગવદ્ ધર્મ સાંભળીને જાણવા મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા) આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 49