Book Title: Agam 06 Gyatadharmkatha Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર યાવત્ ભૂખથી પીડિત થઈને તે મંડળથી નીકળીને ચારે દિશામાં ચાલ્યા ગયા.. ત્યારે હે મેઘ ! તું જીર્ણ, જરાજર્જરીત શરીરી, શિથિલ-વલિત-વ્યાપ્ત માત્ર વાળો, દુર્બળ, થાકેલો, ભૂખ્યો, તરસ્યો, અત્થામ, અબલ, અપરાક્રમ, અચંક્રમણ થઈ ઠુંઠા જેવો સ્તબ્ધ થઈ વેગથી નીકળી જઉં, એમ વિચારી પગને પ્રસારતા વિધુતથી હણાયેલ રજતગિરિના શિખર સમાન ધરણિતલ ઉપર સર્વાગથી ધડામ કરતો પડ્યો. ત્યારે હે મેઘ ! તારા શરીરમાં ઉજ્જવલ વેદના ઉત્પન્ન થઈ યાવત્ દાહથી વ્યાપ્ત થઈ તું વિચરવા લાગ્યો. ત્યારે હે મેઘ ! તું તે ઉજ્જવલ યાવત્ દુસ્સહ વેદના ત્રણ રાત્રિદિવસ વેદતો વિચરી સો વર્ષનું આયુ પાળીને આ જ જંબદ્વીપમાં ભરત ક્ષેત્રમાં રાજગૃહ નગરમાં શ્રેણિક રાજાની ધારિણી રાણીની કુક્ષિમાં કુમાર રૂપે ઉત્પન્ન થયો. સૂત્ર-૩૮ ત્યારપછી હે મેઘ ! તું અનુક્રમે ગર્ભવાસથી બહાર આવ્યો, બાલ્યભાવથી મુક્ત થઈને યૌવનને પ્રાપ્ત થઈને, મારી પાસે મુંડ થઈને ઘરથી નીકળી અણગારિત પ્રવજ્યા લીધી. તો હે મેઘ ! યાવત્ તું તિર્યંચયોનિ પર્યાયને પામ્યો હતો અને જ્યારે તે સમ્યત્વ રત્નને પ્રાપ્ત કરેલ ન હતું, ત્યારે તે પ્રાણાનુકંપાથી યાવત્ તારો પગ ઉંચે રાખ્યો પણ નીચે ન મૂક્યો, તો પછી હે મેઘ ! આ વિપુલ કુલમાં જન્મ પામ્યો, ઉપઘાતરહિત શરીર પ્રાપ્ત થયું, લબ્ધ પંચેન્દ્રિયોનું તેં દમન કર્યું છે, એ રીતે ઉત્થાન, બળ-વીર્ય-પુરુષકાર પરાક્રમ સંયુક્તથી, મારી પાસે મુંડ થઈને, ઘરથી નીકળી દીક્ષા લીધી પછી, પહેલી અને છેલ્લી રાત્રિના સમયે શ્રમણ નિર્ચન્થ વાચનાર્થે યાવત્ ધર્માનુયોગના ચિંતનને માટે, ઉચ્ચાર-પ્રસવણને માટે આવતા-જતા હતા. ત્યારે તેમના હાથ-પગનો સ્પર્શ થયો યાવત્ રજકણોથી તારું શરીર ભરાઈ ગયું. તો તેને સમ્યક્ પ્રકારે કેમ સહેતો, ખમતો, તિતિક્ષતો કે અધ્યાસિત કરતો નથી ? ત્યારે તે મેઘ અણગાર, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે આ વૃત્તાંત સાંભળી, સમજી, શુભ પરિણામ વડે, પ્રશસ્તા અધ્યવસાયથી, વિશયમાન થતી લેગ્યાથી, તઆવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી ઈહા-અપોહ-માર્ગણા-ગવેષણા કરતા સંજ્ઞીપૂર્વ જાતિસ્મરણ ઉત્પન્ન થયું. તેનાથી પોતાના પૂર્વોક્ત વૃત્તાંતને સમ્યક્ પ્રકારે જાણ્યું. ત્યારે તે મેઘકુમાર, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર વડે સ્મરણ કરાવાયેલ પૂર્વ જાતિસ્મરણથી બમણા સંવેગવાળા થયા. આનંદાશ્રપૂર્ણ મુખ, હર્ષના વશથી મેઘધારાથી આહત કદંબપુષ્પ સમાન તેના રોમ વિકસિત થયા. તેણે ભગવંતને વંદન-નમસ્કાર કર્યા, કરીને આમ કહ્યું - હે ભગવન્! આજથી મારી બે આંખોને છોડીને શેષ સમસ્ત શરીર શ્રમણ નિર્ચન્થો માટે સમર્પિત કરું છું. એમ કહીને ફરી પણ ભગવંતને વંદન-નમસ્કાર કર્યા, કરીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે ભગવન્ ! હું ઇચ્છું છું કે આપ સ્વયં જ બીજી વખત મને પ્રવૃતિ કરો, સ્વયં જ મુંડિત કરો યાવત્ સ્વયં જ આચાર ગોચર યાત્રા માત્રા વૃત્તિક ધર્મને કહો. ત્યારે ભગવંતે મેઘકુમારને સ્વયં જ પ્રવ્રજિત કરી યાવત્ યાત્રા માત્રા વૃત્તિક ધર્મને કહ્યો. હે દેવાનુપ્રિય ! આ પ્રમાણે ચાલવુ, આ પ્રમાણે ઉભવુ, આ પ્રમાણે બેસવુ, આ પ્રમાણે પડખા બદલવા, આ પ્રમાણે ખાવું, આ પ્રમાણે બોલવુ. ઉત્થાનથી ઉઠીને પ્રાણ-ભૂત-જીવ-સત્ત્વોની સંયમ વડે સમ્યક્ યતના કરવી. ત્યારે તે મેઘ, ભગવંત પાસે આવા પ્રકારનો ધાર્મિક ઉપદેશ સમ્યક્ રીતે સ્વીકારે છે, પછી તે પ્રમાણે આચરણ કરે છે યાવતું સંયમમાં ઉદ્યમ કરે છે. ત્યારે તે મેઘ, અણગાર થયા. અહી ઉવવાઈ સૂત્ર અનુસાર અણગારનું વર્ણન કહેવું. ત્યારે તે મેઘ અણગાર, ભગવંત મહાવીર પાસે રહીને તથાવિધ સ્થવિરો પાસે સામાયિકાદિ ૧૧-અંગોને ભણ્યા, ભણીને ઘણા જ ઉપવાસ-છઠ્ઠ-અટ્ટમ-દશમ-બારસ-માસ કે અર્ધમાસ ક્ષમણથી પોતાના આત્માને ભાવિત કરતા વિચરવા લાગ્યા. ત્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર રાજગૃહનગરના ગુણશીલચૈત્ય થી નીકળી બહારના જનપદોમાં વિહાર કરે છે. સૂત્ર-૩૯ ત્યારપછી તે મેઘ અણગાર અન્ય કોઈ દિવસે શ્રમણ ભગવદ્ મહાવીરને વાંદે-નમે છે. વાંદી-નમીને આમાં કહ્યું - હે ભગવન્ ! હું આપની અનુજ્ઞા પામીને માસિકી ભિક્ષુ પ્રતીમા સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છું છું. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 30
