Abhidhan Rajendra kosha Part 4

Author(s): Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha

Page 1412

(२७३३) अनिधानराजेन्डः।
धम्मसहा
धम्मसारहि
न्धात ताडनाऽऽदयश्च गृह्यन्ते ततदनभेदनाअदिना शारीरदुः- नरयमगमणरोह, गुणसंदोहं पचाइनिक्खोहं । खानां संयोगः प्रस्तावादनिशुसंबन्धः,आदिशम्दादिएवियोगाss
निहषियअचम्हजोई, पम्पं सरणं पवनोऽहं ॥१७॥ दिग्रहः,ततः संयोगाऽऽदीना मानसदुःखाना विशेष पुनरसंभपलकोनोच्नेदोऽभावोग्युच्छेदः,तं करोतीति तत्रिवन्धनकर्मो
नासुरसूबनगुंदर-स्यखासंकारगारवपहप्पं । चंदननोत जावः । अत एव व्वावाधमुपरतसकलपीम
निहिमिव दोगचहरं,धम्म जिनदेसिवं वंदे ॥४ाद०५० मोक्तमिति यावत् । चः पुनरर्थे भिसक्रमः, ततः सुखं धम्मसवण-धर्मश्रवण-म । गतौ प्रपत तमात्मानं धारयतीति पुननिर्वतयति जनयति । पूर्व संवेगफलाभिधानप्रसङ्गेन
धर्मः श्रुतचारित्ररूपः,तस्य भवनमाकनमतो धर्मभवनम। धर्मश्रकायाः फलनिरूपणमिद तु स्वातन्त्र्येणेत्यपौनरुक्त्य
अर्थतो धर्माऽऽकर्षने, पो०१६ विष धर्मशास्त्राऽऽकर्णने मिति भावनी यम्। उत्त पाई० २६ अ०।
चापशा०१० विव० । तस्माच धर्मचवणाद मनःोदापमोदाss. धर्मश्रद्धामात्र महत्कलमुपदर्शवति
दिगुणः स्यात् । यदाह- "लान्तमपचिति खेदं, तप्तं निर्धाति बुनिसग्गुस्सग्गकारी ब, सम्बतो छिन्नबंधणा।
झाते मूहम । स्थिरतामेति व्याकुल-मुपयुक्तसुभाषितं चेतः॥१॥" एगो वा परिसाए वा, अप्पाणं सोऽभिरक्ख ॥ प्रत्यहं धर्मश्रवणं चोत्तरोसरगुरुप्रतिपत्तिसाधनस्वात्प्रधानयः तीवधर्मश्रद्धानाचतो निसर्मत एव स्वभावत एव उत्सर्गकारी, मिति ॥ २२ ॥ ध १ अधि० । सर्चतबिछावन्धनः,सर्वत्र ममस्वरहित इत्यर्थः। स एकोबा एका- धर्मश्रवणे यत्नः, सततं कार्यो बहुश्रुतममीपे । की चा,पर्षदि वा व्यवस्थित प्रात्मानमनिरकति । व्य० १३० ।
हितकातिनिर्नृसिंहैर्वचनं ननु हारिममिदम् ॥१७॥ बम्मसवालु-धर्मश्रकाबु-त्रि० । अलिप्सी, सूब०१७.१०।
दुर्गतौ प्रपतन्तमात्मानं धारयतीति धर्मः श्रुतचारित्ररूपः, तस्य धम्मसम्मा-धर्मसंज्ञा-स्त्री० । श्रमायाम, ०७ श० ६ उ.।
श्रवणमाकर्णनमर्थतः, तस्मिन् धर्मश्रमणे यत्नः प्रयत्न पादरः, मोहनीयकयोपसमाजाबमाने कमाऽऽयासेवनरूपे संकाभेदे,
सततमनवरतं, कार्यः कत्तव्यो, बहुभुतसमीपे बहुभुतसन्निधाश्राचा• १ श्रु० १.१०।
ने, हितकाङ्गिभिहिताभिलाषिनिनृसिदः पुरुषसिदः, पुरुषोधम्मसम्मास-धर्ममंन्याम-पुं० । मृहस्थधर्मत्यागे, "धर्मसंन्यास
तमैरिति यावत् । वचनं प्रार्थनारूपं, नन्विति चितः। एवं घान् नबत् । ३।" अष्टष्टा बाकश्रेणियोगिनः क्षायो- वितर्कयत यूयं,हरिजमस्येदं हारिजरुमिदमेवंविधं यदुत बहुश्रु. पशमिकतान्त्यादिधर्मनिवृतिरूपे सामर्थ्यबोगदे,डा०१६द्वा०। तसमीपे धर्मधवणे बस्नो विधेयः। अथवा-बचनमागमरूपं, ननु (एतदूवक्तव्यता 'जोग' शब्देऽस्मिन्नेत्र भाये १६२६ पृष्ठे गता)। निश्चितं हारि मनोदारि, भद्रमिदं कल्याणमिदं पतो वर्तते, धम्मसत्थ-धर्मशास्त्र-म•। धर्मप्रतिपादक शास्त्रं धर्मशास्त्रम् ।। प्रतो बननमतधर्मथवणे बहुश्रुतसमीपे एब पस्नः श्रेयान्, मन्वादिप्रयुक्ते स्मृतिशाखे,वारा जीवदयादिविचारप्रतिपा
भवभूतेभ्यो धर्मथवखेऽपि विपरीतार्थोपपने प्रत्यवायसंदके शास्त्रे च । दर्श०३ तवा"धम्मसस्थस्सदेसमो।" दर्श.४ भवात् । अथवा-हरिजद्रसूरी स्तुति कुर्वाणोऽपर एवं क. तत्व । "बिसेसनो धम्मसत्यकुससमई।" धर्माभिधायिग्रन्धनि- श्चिदिदमाह-वचनं ननु हारिभरूमिदम् ।' हरिजमसूरिदं पुणबुद्धिः। पञ्चा०१३ बिव ।
धर्मगतं वचनं प्रकरणाऽऽश्रयं, तस्मामभव बहुश्रुतसमीपे धम्मसमुयायार-धर्मसमुदाचार-पुं० । धर्मरूपश्चारित्रात्मकः एव वस्नो विधेबोम्बधुतन्यो इरिभद्राऽऽचावचनार्थीनुपखसमुदाचारासदाचारः, सप्रमोदो बाचारोषस्थ स धर्मसमु.
म्भादेवं बचनमाहात्म्यद्वारेण संस्तौति ॥१७॥ पो०१६ विच०। दाचारः । चारित्रधर्मात्मकसदाबागपते, भरूया चारित्रध- धम्मसागर-धर्मसागर-पुं० । कल्पसूत्रोपरि किरबालिकारके मोऽत्मकाऽऽचारोपेते व औ.।
प्राचार्य,अनेन च कुमतिकुदानाऽऽदयोऽनेके प्रन्या रचिताः। ते धम्मसरण-धर्मशरण-न । धर्माऽस्मके शरणे,२०५०। तीवभाषानिवका इत्याचार्याणामरुचिपात्रतां गताः । जै००।
पमिवनसाहुसरणो, सरणं कार्ड पुणो बि जिणधम्म । धम्मसार-धर्ममार-पुं० । धोत्कर्षे, " जयणा , धम्मसारो, पहरिसरोपंचप-चकंचु अंचियतण जण ॥ ४२ ॥ जं भणिया बीयरामोह।" पञ्चा० ७ विव० । धर्ममामपवरसुकरहिं पत्तं, पत्तेहि वि नवरि केहि वि न पत्तं ।
ध्यें, "धम्मस्स सारमुबलभ करे पमा ।" बाप.५०।
धर्मस्थ सारः परमार्थों धर्मसारः । धर्मस्य परमार्थे, सूत्र. तं केवसिपमत्तं, धम्म सरणं पवनोऽहं ॥४॥
१७० अाधर्मस्य सारः चारित्रं धर्मसारः । चारित्रे,सूत्र. पत्तेण अपत्तण य, पत्ताणि य जेण नरसुरसुहाई।
१७.००। मुक्खमुहं पुण पत्ते-ण नवरि धम्मो स मे सरणं ॥४३॥
धम्पसारहि-धर्मसारथि-पुं० । धर्मरथस्य प्रवर्तकत्वेन सा. निहानियकलुसकम्मो,कहबुमुहजम्मो(?)रनलीयकमहम्मो।
रथिरिव धर्मसारथिः । यथा-रथस्य सारथी र राषिकमपमुहपरिणामरम्मो, सरणं मे होन जिधम्मो ॥४॥ श्वाँश्च रकति, एवं नगवान चारित्रधर्मात्रामा संघमात्मप्रव. कामत्तए विनमयं, जम्माजरमरणवाहिसयसपर्य । चनाऽऽस्यानां रकमोपदेशाद् धर्मसारथिः । भ० १०१ अमयं व बहुमयं जिण-मयं च सरणं पवनोऽहं ॥४५॥
१०। जी० । साराका धर्मस्व स्वपराकया सम्बक प्रव.
सनपासमदमनयोगतः सारथित्वम् । तद्यथा-सम्बक प्रवर्तनपसमियकामपमोहं, दिहादिट्टेसु न कलियविरोहं ।
योगेन परिपाकापेकपात्, प्रवकझानलि रएनन्धकमात्, सिवसहफन्नयममोठं, धम्म सरणं पवनोऽहं ॥ ४६॥ | प्रकृत्याऽऽभिमुस्योपपत्तः । तथा-गाम्भीर्ययोगात्साधुसहका
६८४
Jain Education Interational