Book Title: Samprat Samasyanu Dharmma Samadhan
Author(s): Gunvant Barvalia
Publisher: Ashok Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034453/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna - guNavaMta baravALiyA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna prasannatA tANa namratA, vinaya krodha dAna saM. guNavaMta baravALiyA parigraha yAtrA ahaMkArathI namratA taraphanI sAdhanA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna : saMpAdana : - guNavaMta baravALiyA : prakAzaka : azoka prakAzana maMdira pahelA mALe, kastUrabA khAdI bhaMDAranI upara, ratanapoLanI sAme, gAMdhI roDa, amadAvAda-380001. phonaH 079-2214 0770 * pheksaH 22140771 E-mail : hareshshah42@yahoo.co.in apmbooks42@yahoo.in navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI-400 002. phona : 2201 7213, 2208 5593 E-mail : nsmmum @yahoo.co,in navabhArata sAhitya maMdira bukazelpha jaina derAsara pAse, 202, pelikana hAusa, |16, siTI senTara, sI.jI.roDa, gAMdhI roDa, amadAvAda-1. Azrama roDa, amadAvAda-9. amadAvAda - 380009 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Samprat Samasyanu Dharmama Samadhan Edited by : Gunvant Barvalia Sept. : 2019 sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna saMpAdana : guNavaMta baravALiyA (pU. A. zrI rAjahaMsasUri ma.sA.nI nizrAmAM yojAyela jena sAhitya jJAnasatra-19nA zodhapatro ane nibaMdhono saMcaya) ISBN : 978-93-88116-41-1 mUlya : rUA. 225/ prakAzana saujanya : zrI gAvAliyA TeMka jaina saMgha - muMbaI suzrI DaoN. ratanabena khImajIbhAI chADavA - muMbaI prAptisthAna : ahaMma spiriTyUala seMTara, SKGP jena seMTara 716, golDa kresTa, bijhanesa pArka, zreyasa sAme, ela.bI.esa. roDa, ghATakopara (ve), muMbaI-400086. gunvant.barvalia@gmail.com 9820215542 - 022-25000900 prakAzaka: navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI-02. A mudraNa : jayaMta prinTarI ela.ela.pI. muMbaI-400 002. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya . karI AcArya samrATa pU. vijaya nemisUrizvarajI samudAyanA pU. A. padayumnasUrijInA ziSyaratna pU. A.zrI rAjahaMsasUrijI ma.sA. A. ThA.nI pAvana nizrAmAM zrI govAliyA TaMka jaina saMgha, muMbaImAM yojAyela zrI prANaguru jaina seMTara dvArA yojAyela jaina sAhitya jJAnasatra-19mAM vidvAnonA nibaMdho ane prApta zodhapatrono saMcaya "sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna" rUpe pragaTa karatAM AnaMda anubhavIe chIe. padmazrI DaoN. kumArapALa desAInA pramukhasthAne yojAyelA A jJAnasatramAM dUradUrathI AvIne upasthita rahI zodhapatro prastuta karanAra vidvAnono AbhAra mAnuM chuM. jemanI upasthiti utsavane mahotsavamAM palaTAve tevA pU.A. bhagavaMta rAjahaMsasUri ma.sA.nI nizrAmAM A jJAnasatrane sAMpaDI te gauravanI ghaTanA che. zrI govAliyA Teka jaina saMgha ane saMghapramukha, TrasTIo ane saMcAlakonI zrutasevAnI anumodanA karuM chuM. A jJAnasatrane saphaLa banAvavA khImajIbhAI chADavA, yogezabhAI bAvIzI ane prakAzabhAI zAhe khUba jahemata uThAvI che. sAMprata jIvananI aneka samasyAonuM dharma dvArA kaI rIte samAdhAna thaI zake te vividha dharmo, dharmagraMtho, dharmanA vrato, niyamo vagerenA S vizleSaNo dvArA vidvAno dvArA suMdara rajUAta thaI che. AzA che ke - je vAcakone upayogI thaze. prakAzana mATe navabhArata sAhitya maMdiranA azokabhAI zAhano AbhAra. muMbaI, sapTembara - 2019 - guNavaMta baravALiyA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna anakamaNikA lekhaka pRSTha naM. viSaya 1. nArI zoSaNa samasyAnuM dharma dvArA samAdhAna - pU. sAdhvI sutirthIkAjI 1 2. AmahatyA sAme adhyAtmazakti - DaoN. kumArapALa desAI - DaoN. kAMtibhAI bI. zAha 3. jaina kathAonI preraNA dvArA sAMprata samasyAonuM samAdhAna 27 | 4. AtaMkavAdanI samasyA ane islAma - - DaoN. mahebUba desAI 33 5. sAMprata samasyA H asahiSNutAno parama upAyaH anekAMtavAda - DaoN. abhaya dozI 41 | 6. sAMprata-sarvakAlIna samasyAnuM samAdhAna eTale bhagavadgItA - surezabhAI gAlA ( 7. sAMprata jIvananI samasyAnA samAdhAna mATe -guNavaMta baravALiyA55 55 ma. jaina AgamanI bhUmikA 8. sAMprata samasyA nivAravA isAI dharmanuM mArgadarzana - DaoN. thomasa paramAra 68 9. jaina darzanane jANe tenAthI sTresa dUra bhAge - DaoN. prIti zAha 10. sAMprata jIvanI samasyA nivAravA dharmanuM mArgadarzanA - praphullA vorA. 11. samasyA che to samAdhAna paNa che - DaoN. gulAba deDhiyA 92 - 12. samasyA nivAraNa mATe "udhvasaggahara" stotra. - DaoN. mAlatIbena zAha 95 13. sAMprata jIvananI samasyA-kaSAyo-jaina dharmanuM mArgadarzana - DaoN. ratanabena khImajI chADavA 102 14. sAMprata jIvananI samasyA nivAravA dharmanuM mArgadarzana - mitezabhAI e. zAha 111 15. sAMprata samamasyA ane jaina darzana - samyaphajJAnano abhAva - rInA e. zAha 118 16. sAMprata jIvanana samasyAo nivAravA svAminArAyaNa - DaoN. devavallabha svAmIpa 123 dharmanuM mArgadarzana 17. upabhokatAvAda - jaina dharmanA vrata dvArA nirAkaraNa - pro. prIti naMdalAla zAha 139 8 | 5 | 147 - DaoN. namana bRhada bUca - jitendra kAmadAra 152 18. bhAratIya vedarzanamAM pRthvI saMrakSaNanI samasyAnA upAyo 19. sAMprata zArIrika ane mAnasika samasyA nivAravA dharmanuM mArgadarzanA 20. sAMprata svAthyanI samasyA mATe dharmanuM mArgadarzana - DaoN. hemAlI saMghavI 157 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA nArI zoSaNa samasyAnuM dharma dvArA samAdhAna |_| pUjya sAdhvI sutirthIkAjI samasta cauda rAjalokamAM siddhakSetra mAtra eka evuM kSetra che jyAM samasyAo hAjara nathI. cAra gati, covIsa daMDaka, coryAsI lakSa jIvAyoni, sarva sthAne jyAM jyAM "apUrNatA" che tyAM tyAM samasyAo che. jene sarva samasyAothI mukta thavuM che teNe pUrNa eTale ke siddhatvanI prApti karavI ja rahI, paraMtu jyAM sudhI prApti thatI nathI tyAM sudhI te samasyAo vadhu jaTila na bane ane AgaLa cAlatA nabaLI paDatI jAya tevA prayAso manuSya satata karI zake che. A samAja sukhI tathA zAMti saMpanna banI rahe te mATe be kSetranuM mahAbalidAna rahyuM che. (1) nyAyapraNAli (2) dharmasaMsthAo. A baMne kSetroe samAjanI aneka samasyAo mATe aneka upAyo tathA mArgadarzana rajU karyA che. nyAyapraNAlinA prayAso athAka rahyA che, paraMtu tA ya amuka samasyAo evI rahI che je mAtra sajA tathA arthadaMDa vaDe hala thatI nathI. dharmasaMsthAomAM jIvana jIvavAnI paddhatio saTIka hovA chatAM AjanA varga sAthe sAmaMjasya sthApita karavAmAM te akSama rahyuM che. mATe amuka samasyAo ema ja rahI che. ko'kane sAduM dahIM na bhAvatuM hoya to sAkara nAkhIne ApavAmAM zuM vAMdho che? paraMtu sAduM dahIM khAnArane evo Agraha che ke dahIM to moLuM ja khavAya. Ama pelo dahIM vagarano ja rahI jAya che. AjanA vargane dahIMnI jarUra to che, paraMtu mIThuM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho dharma saMsthAnako pAse aneka rahasyamaya yuktiono khajAno che, paraMtu teno pracAra samaya pramANe ucita rIte thato nathI. mATe amuka samasyAonuM nirAkaraNa paNa ghaTI zakatuM nathI. khera ! bhArata Aje aneka samasyAomAMthI pasAra thaI rahyuM che. temAMthI eka samasyA hRdayamAM kaMpArI uThAvI de tevI che. te samasyA che "bhAratamAM nArIo sAthe thatuM zoSaNa tathA hiMsaka vahevAra'. A samasyA mAtra nabaLI nyAyapraNAli hovAthI nahIM paraMtu sAthe sAthe sthagita thaI gayelA mAnasanI pragatinA kAraNe paNa che. duniyA vadhatI jAya che, vijJAna pragati karatuM gayuM che. tanikI tAjI thatI jAya che paraMtu eka mANasa nAno thato jAya che. badhe ja pragati che paNa mANasanI manaHsthiti nabaLI thatI jAya che. A samasyA keTalI gaMbhIra che te jarA ApaNe TUMkamAM joIe. (1) Thomson Rutern Foundation dvArA thayelA eka sarve pramANe strIo mATe duniyAmAM sauthI asurakSita ane khataranAka 10 dezomAMthI bhAratanuM paheluM sthAna che. (2) FHS (National Family Health Survey) pramANe bhAratanI dara traNamAMthI eka (paMdara varSa upara) strI zArIrika, mAnasika zoSaNanI zikAra thAya che. (3) 31% uparanI vivAhita strIo sAthe potAnA ja pati dvArA zArIrika athavA mAnasika zoSaNa thayela che. (4) dilhI repa kesa 2012 : 2012 dilhI baLAtkAra ghaTanA e kissAnA saMdarbhamAM che ke jemAM dilhImAM eka 23 varSanI yuvatI para cha vyaktio dvArA baLAtkAra gujAravAmAM Avyo hato. A ghaTanA mAtra bhArata mATe ja nahIM paNa pUrA vizva mATe zaramajanaka hiMsAtmaka ghaTanA hatI. humalAne lIdhe yuvatInA peTa, AMtaraDA ane jananAMgone gaMbhIra IjA thaI hatI. 29 Disembara-2012 savAranA 4.45 vAge yuvatIe siMgApuranI mAunTa elIjhAbetha haoNspiTalamAM chello zvAsa lIdho. (5) National Crime records bureau (NCRB) 2013nA enyuala riporTa pramANe varSa 2012mAM bhAratabharamAM 24923 repa kesa dAkhala thayA jemAMthI 24470 (98%) repa jANItI vyakti dvArA karela hatA. A sivAya dezamAM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI noMdhAyela ane na noMdhAyela ghaTanAo che je mAtra mANasamAM vadhatI jatI, bhayaMkara jAnavarI vRttinuM darzana karAve che. samasyA gaMbhIra che... varSojUnI che... tenA mULiyAM majabUta thayAM che, vaLI bIjI bAju kAnUna apaMga che... manuSya nabaLo che.. vAsanAonuM jora che... ahaMkAra bharapura che ane ajJAnano aMdhakAra che! mArga? "bhArata eka puruSapradhAna deza che". A mAnyatA AjanA kALe eTalI vAstavika nathI lAgatI jeTalI AjathI 40-50 varSa pahelAM lAgatI hatI. samaya badalAyo che, sAmarthya vadhyuM che, mAnyatAomAM badalAva Avyo che. strI eTale ke "ghara sAcavatI pagAra vagaranI nokarANI'. A rUDhi mAnyatAe AjanI strInA svAbhimAna para prazna karyo, jethI Aje strI puruSa samAna thaI che. vijJAna hoya ke vyavasAya, khela hoya ke kalA, rAjakAraNa hoya ke bhAratIya senA, zikSaNa hoya ke gRhasevA, pRthvIthI laIne caMdra sudhI Aje strI pahoMcI che. dareka kSetre eNe puruSonI samAnatA karatAM tenA sAmarthyano paricaya samAjane ApI dIdho che, paraMtu A badhuM karavAmAM teNe potAnI "surakSA"ne dAva para mUkI hoya che. tenuM rakSaNa te jokhamamAM mUke tyAre to te pagabhara thaI zake che. tenuM hRdaya tathya bhayabhIta hoya ke "moDuM ghare javAmAM vAMdho to nahIM ne?' AvA prakAranA prazna dvArA satata te mUMjhAtI hoya chatAMya javAbadArI, kaMIka karavAnI dhagaza ane samaya, paristhitine mAna ApatA A sarva prazno upara paththara mUkI potAnI surakSA jatI kare. Aje, strIo mATe duniyAbharamAM sauthI vadhAre asurakSita tathA khataranAka dezomAM bhAratanuM avvala sthAna AvatuM hoya, to te vicAraNIya banI jAya che ke je dezanI saMskRti nArIzaktinI pUjA karatI hoya te deza Aje nArIo mATe ja ATalo asurakSita zI rIte? A pariNAmanuM kAraNa zuM? zuM mIDiyA javAbadAra che? zuM AjanuM azlIla ane bIbhatsa sAhitya? ke zuM dharmasaMsthAo javAbadAra che? zuM puruSo javAbadAra che ke strIono vAMka che? vaLI teno upAya zuM? vicAradhArA badalIe, thoDA moTA thaIe te ja upAya Ajano yuvA varga vicArato thayo che, AjanI peDhI prazna karatI thaI che. have te samaya nathI jemAM kAMIka kahI devAmAM Ave ane sAmevALA vicAra ke prazna Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka karyA vagara AMkho baMdha karI svIkAra karI le ! Aje te vicAraze, ucita nahIM lAge to prazna karaze, saMtoSa nahIM thAya to svIkAraze nahIM. uttama tarka tathA saMtoSa thAya tevAM kAraNo dvArA vartatI vicAradhArAne sAcI dizA daI zakAya che, ane A ja vartamAna yugano plasa poinTa che. amuka kAraNosara manuSyanI dhAraNAomAM anucita mAnyatAono praveza thayo che. tenI puSTi mATe teoe zAstrone AlaMbanarUpa banAvyA che. temAnI prathama dhAraNA A pramANe che - (1) 'strI e narakanuM dvAra che". ''strI e kIcaDa samAna che'. .... uttara. sU. a-2. gAthA-13 zAstromAM durbhAgyavaza AvAM kathana spaSTa maLe che, jemAM strIne naraka, kIcaDa, viSa Adi jevAM aniSTA tattvo samAna batAvavAmA AvI che. A kathanono Aje moTe pAye pravacanomAM, sAhityamAM, dalIlomAM prayoga paNa karavAmAM Avyo che. tenI asara sIdhI thavAne badale UMdhI thaI che. naraka, kIcaDa, viSa... AvAM vizeSaNo dvArA vItarAga paramAtmA potAnI vANImAM je rahasya samAve che te saMdeza khovAI gayo. tevo aNasAra AjanA manuSyanI mAnyatAmAM spaSTa jhaLake che. AvA kathanono artha vyaktie ema karyo "strI tuccha che, kuzIla che, azuddha che, tenI koI mahattA nathI, jethI tenI sAthenA vyavahAranI paNa koI mahattA nathI. vaLI anya sAhityamAM paNa teno purAvo maLe che. "zudra Dhola pazu aura nArI... cAro tADana ke adhikArI.... hai manuSya ! zabdonuM saMkucita arthamAM ghaTana na kara. zabdonA UMDANamAM gayA vagara te zabda khoTA arthanuM ja pratipAdana karaze. thoDAka pramANika thaI vicAra karavAthI te spaSTa samajAya ke AvI tuccha vAta mArA mahAvIra dvArA thaI ja nahoya. 'tuccha dRSTi uttama kathanone paNa tuccha banAvI de che.'' prabhunu kahevuM juduM hatuM ane ApaNe juduM ja samajyA chIe. je gAthAmAM strIone kIcaDanI upamA ApavAmAM AvI che e gAthAne samajyA vinA anarthaghaTana karAya che. Inthio zabdano artha strI thAya che ane paMmUyAono artha kIcaDa thAya che, 4 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dANA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA che to basa ATaluM vAMcIne strIne kIcaDa samAna mAnI lIdhI. prabhue sAcA arthamAM strIne kIcaDa nahIM paraMtu strI pratyenI Asaktine kIcaDa kahyuM che, strI pratyenI kudaSTine kIcaDa kahyuM che. vaLI AgaLa pharamAvyuM che ke temAM na phasAIne te AtmadaSTA banIne rahe. vare mattama veda - spaSTa saMketa ahIM maLe che ke jyAre jyAre strIsamAgamano avasara Ave che tyAre puruSe tenI Asakti vAsanAmAM na phasAIne potAne saMyamita rAkhavo joIe. temAM koI paNa bAMdhachoDanI guMjAIza nathI, paraMtu samAjanI A balihArI che ke vyakti potAnI laMpaTa dRSTine tuccha jANavAne badale strIne tuccha jANIne tenuM zoSaNa kare che. nAnI nAnI vAtomAM paNa strIo pratye abhAva joI zakAya mATe ja to ghare-ghare strIonuM sanmAna puruSo karatAM ochuM che. dAdInI vAta karatAM dAdAnI vAtanuM vajana vadhAre che. mammInA krodha karatAM pappAno krodha vadhAre asarakAraka che. dIkarInI svataMtratA karatAM dIkarAnI svataMtratA vadhAre che, eTaluM ja nahIM ApaNA samAjanI mAnasikatA durbhAgyavaza e thaI che ke "mArI patnI e koI vyakti nahIM paraMtu eka vastu che. mane jarUra paDe tyAre jema phAve tema teno upayoga huM karI zakuM chuM." mATe ja to bhAratanI 31% karatAM paNa vadhu vivAhita strIonuM zoSaNa tenA ja potAnA pati dvArA thayuM che. A manaHsthitinI pAchaLa sUkSma rIte paDelo strIo pratye anAdarano bhAva hoya che ane A anAdara ubhave chezAstronA parama tAraka kathanonA UMdhA arthaghaTanathI uparokta saMdarbhamAM eka haju spaSTIkaraNa mahattvanuM che. A gAthAmAM prabhue bIjuM pAsuM paNa kholyuM che je vAcakoe samajavAnuM rahe che. te ema che ke jema puruSo mATe strIo pratyenI vAsanA kIcaDa che, tuccha che tema ja strIo mATe puruSo pratyenI vAsanA eTalI ja tuccha che. mATe arasaparasa baMne vijAtIya pakSoe potAnA mATe A samajavAnuM rahe che. A viSayamAM eTaluM ja kahevAnuM che ke - strIne kIcaDa samajazuM to abhAva jAgaze paraMtu strI pratyenI Asaktine kIcaDa samajazuM to mokSa thaze. strIne narakanuM dvAra samajazuM tote tuccha lAgaze paraMtu jo tenI pratyenI vAsanAne narakanuM dvAra mAnazuM to tenA pratyenA zoSaNathI dUra rahI zakIzuM. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka pahelI vicAradhArA para UMDANathI vicAra karyA bAda have eka bIja aMtima paraMtu mahattvapUrNa dhAraNA para vicAra karavo jarUrI che. te mAnyatA A mujaba che. "TUMkA ane nAnA vastro javAbadAra che'' A mAnyatAne sAcI ke khoTI mAnatA pahelAM eka praznano javAba nikhAlasapaNe meLavavo jarUrI che ke zuM manuSya potAnI nabaLAIne javAbadAra na mAnI bIjA para doSAropaNa to nathI karI rahyo ne ? samAjano eka bahu ja nAno varga evuM mAne che ke puruSoe potAnI dRSTi saMyamita rAkhavI joIe tyAre te ja samAjano moTA bhAgano varga evuM mAne che ke strIoe vastra paridhAnamAM maryAdA jALavavI joIe. puruSo ane strIonA A saMgharSa pAchaLa strIonAM vastra paridhAna paNa javAbadAra che te vAta satya che. AjakAla 'Feminiam'nA AdhAre eka evI vAta strIo vacce prasiddha thaI che 'ApaNe zuM paheravuM te amAro potAno viSaya che. amAre zuM paheravuM ke zuM na paheravuM? kyAM paharevuM ane kyAM na paheravuM? te amAre mATe bIjuM koI kema nakkI kare?" A viSaya para thoDA ThaMDA thaIne vicAra karIe to samajAze ke A koI dabANano viSaya nathI paNa common senseno viSaya che. jema raste cAlatA koI dIvAla paranA citraNane joI vyakti te anusAra bhAvo kare che, zahIdanA kaphana para raDatI tenI mAnuM citraNa hoya to hRdaya paNa karuNa tathA rASTrapremanA bhAvothI bharAya, koI paryAvaraNanI surakSAnuM citra hoya to ema thAya ke manuSya keTalo svArthI thayo che. dIvALInI rAtrie gharomAM prakAza ane sajAvaTI citra hoya to mana sakArAtmaka bhAvothI bharAya jAya, mana khuza thaI jAya. kahevAnuM eTaluM ja che ke jo agara mAtra dIvAla uparanAM citro ApaNA manobhAva para ATalI asara pADatuM hoya to zarIra para dhAraNa karAtAM vastronI jonAra para zuM asara nahIM thatI hoya? ahIM strIoe zuM paheravuM ane zuM na paheravuM teno nirNaya nathI karavo paraMtu eTalo ja viveka keLavavo che ke ApaNAM vastro te sthAnane anukULa hovAM joIe. gharamAM paherAtAM kapaDAM oNphise paherAtAM nathI. bIjI vAta, je lokone evuM lAgatuM hoya ke nAnA kapaDAM paherIne Avela strIne jotAM puruSonA manamAM vAsanA to UbhI thAya ja ane tenuM pariNAma strIoe bhogavavuM ja paDe. te lokone eka ja 6 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI prazna pUchavAno che ke sAdhvIo sAthe thatA baLAtkAra prasaMgo viSaye tamAruM zuM maMtavya che? nathI to teo nAnA ane nirlajja vastra paheratAM, nathI zarIranuM saudarya pradarzita karavAno koI prayAsa karatAM chatAMya teo zoSaNanI zikAra kema banI? tyAre apakSapAtI banI vicArazuM to samajAze ke "mAtra nAnAM vastra nahIM paraMtu nAnI soca paNa javAbadAra che". zAstromAM aneka dRSTAMto che, jemAM ghaNA puruSone strI pariSahano avasara prApta thAya che. tyAM javAbadArIpUrvaka purUSAe potAnA vivekI saMyamathI svayaMnA caritra tathA strInI maryAdAnuM rakSaNa karyuM che. kAmavijetAnI upamA jene prApta thaI che tevA zrI sthUlabhadrajI hoya ke bhagavAnanA AThamA zrAvaka zrI mahAzatakajI hoya, strIo sAthenA nikaTa samAgamanA avasare teoe potAnI AtmasthiratA ane maryAdAne mAna ApI ApaNane te saMdeza Apyo che ke sAme game tevuM pralobhana hoya,, game tevI manamohaka kAyA ke game tevI nRtyakaLA! paraMtu puruSane koI adhikAra nathI ke te nArInuM A rIte zoSaNa karI zake. khAsa karIne tyAre jyAre tenI spaSTa anicchA hoya. "nA"no artha "nA" ja thAya che, pachI te tamArI sahakarmI hoya, sakhI hoya, preyasI hoya, gaNikA hoya ke tamArI potAnI patnI paNa kema na hoya !!! 'nA'no matalaba nA "ja" hoya. zrI uttarAdhyayana sUtranA 22mA "rahanemi" nAmanA adhyayanamAM rathanemi je 22mA tIrthaMkara neminAtha prabhunA sagAbhAI che, teonI dRSTi sAdhvI rAjula para bagaDatAM, sAdhvI rAjulanI spaSTa khumArIbharI 'nA' sAMbhaLI potAnI maryAdAnuM smaraNa kare che. kevI spaSTa nA! kevI spaSTa cetavanI! dhanya che rathanemijIne ke jeNe sthitikaraNa karyuM saMyamamAM vadhelI vAsanAone pAchI vALavI te saheluM nathI hotuM paraMtu chatAya samajathI vALI che, ane ApaNane saMketa karI jAya che ke amIronAM saMtAna paNa kema na hoya ! nArInuM sanmAna, tenI maryAdA te tenuM mULabhUta AbhuSaNa che. tene lUMTavA koI adhikArI nathI. ataH strI ane puruSa potAnI javAbadArI tathA maryAdAnuM gaMbhIratAthI pAlana kare to vizvAsa che ke bhArata zIghratAthI strIo mATe surikSata tathA nArInA vikAsanuM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka kendra banI jaze. jaina kathAnuyogamAM bhagavAna mahAvIra ane caMdanabALAno prasaMga, bhagavAna mahAvIra ane rAjA zreNikanI rANIo aMgeno prasaMga nArI gauravane ujAgara kare che ane samagra mAnavajAtane strI sanmAnanI preraNA Ape che. aMte eTaluM ja lakhavAnuM thAya ke je saMsAranA sarjananuM kAraNa che, je saMsAranA poSaNano AdhAra che, je saMsArane svaccha rAkhe che, je bALakamAnasane dharmanuM dAna Apa che, je vizvane tIrthaMkaronuM varadAna Ape che, je mAnavajAtane vAtsalyano paricaya karAve che, tevI nArInA zoSaNathI samAjano vidhvaMsa nizcitta che. nArI che to lakSmI che. nArI che to annapUrNA che, nArI che to sarasvatI che, te che to mAnI goda che, te che to patino sahAro che, te che to dIkarI vhAlano dariyo che. te nathI to AkhuM vizva agnino bhaDabhaDato goLo che. evI nArInuM svAbhimAna, tenI khuzI, tenuM sAmarthya, tenuM sanmAna te dezanI AmanyA che. cAlo ... pAtAnI AmanyAne sAcavIe ! nArIne sAcavIe ne sanmAnIe ... (jaina darzananAM abhyAsu pUjya sutirSikA mahAsatIjI saurASTra kesarI prANa parivAranAM viduSI pU. DaoN. tarulatAbAI mahAsatIjInAM vidvAna ziSyaratnA che). 8 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA AtmahatyA sAme adhyAtmazakti |i padmazrI DaoN. kumArapALa desAI kumArapALa desAI jIvanamAM UMcA Adarzo, AkAzane AMbIne meLavavAnI siddhio vAtAvaraNamAMthI prApta thayelA saMskAro tathA dharmanI ucca bhAvanAonuM mahimAgAna eka bAju hoya che ane bIjI bAju Adarzone nAme pokaLatA, siddhine badale vAraMvAranI niSphaLatA, saMskArone gUMgaLAvI nAkhe evI paristhiti ane dharmanA uttama upadezavacano sAthe jIvanano koI meLa bese nahIM evI sthiti anubhavato Ajano yuvAna che. AmAMthI sarjAya che citta para chavAI jato ghora viSAda ane AkarI hatAzA ane ene pariNAme ghaTanA bane che AtmahatyAnI. samAjamAM jyAre jyAre AvI koI AtmahatyAnI ghaTanA bane che tyAre svajano bhAMgI paDe che, paricito azru sAre che, cotarapha sannATo chavAI jAya che, paraMtu samaya jatAM samAjano e sannATo sanasanATIbharI kUthalImAM palaTAI jAya che. enA paricito e duHkhada smaraNa tarIke ApaghAtanI ghaTanAne potAnI smRtimAM jALave che ane svajanonAM dilamAM lAgelAM AghAtamAMthI jIvanabhara AMsu paTakatAM rahe che. ApaNe upasthitine vaza thaIe chIe, paNa samasyAnA ukela mATe sajja thatA nathI. koI aNadhArI akALa duHkhada ghaTanA sarjAya tyAre samAja thoDo vakhata stabdha thaI jAya che, paNa e stabdhatA bIjAM sAmAjika kAryo AvatAM manamAMthI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI vidAya laI le che. Ane kAraNe bane che evuM ke ApaNA prazno ema ne ema rahe che ane bImArImAM koI sudhAro thayo nathI. AthI ja Aje ApaghAtanI vAtane cheka vAstava jIvanathI mAMDIne Urdhvajagata ane dhArmika siddhAMto sudhI joDavI che. ApaNe jANIe chIe ke ApaghAta e eka tIvra, AvegabharI kSaNanI ghaTanA che, ghora nirAzA, satata pIDAdAyI mAnasika asaMtulana, snehabharyA saMbaMdhomAM paDelI premabhaMganI moTI tirADa ke pachI jIvananI koI majabUrIne kAraNe vyakti ApaghAta karavA prerAtI hoya che. kyAreka e Arthika bhIDathI gUMgaLAIne ApaghAta kare che, to kyAreka potAnI ke "khAnadAnanI sAmAjika pratiSThA bacAvavA mATe ApaghAta kare che. samAjamAM jyAre jyAre AvI ghaTanAo bane che, tyAre cotarapha eka prakAranI arerATI, ajaMpo ane AghAta jovA maLe che. ApaghAta karavAnAM kAraNonI mAphaka enA ghaNA prakAro che. koI vAhana nIce paDatuM mUke, koI sarjaka arnesTa hemiMgvanI mAphaka potAnI ja baMdUkanI goLI potAnA mAthA para mUkIne phoDe, koI jhera pIe ke koI UMDA pANImAM jhaMpalAve. vaLI evuM paNa jovA maLe che ke vyakti ekavAra ApaghAta karavAno prayatna kare ane jo emAM saphaLatA sAMpaDe nahIM to kyAreka pharIvAra kare tevuM banatuM hoya che. sAmAnya mAnyatA evI che ke yuvatIo ke strIomAM, yuvAno ke puruSonA pramANamAM ApaghAtanI ghaTanAo vadhAre banatI hoya che, paraMtu bhAratamAM chellA keTalAka samayathI yuvAnomAM ApaghAtanI ghaTanAonuM pramANa ciMtAjanaka rIte vadhI rahyuM che. sAmAnya rIte ApaghAta karanArI vyakita ekalavAyuM jIvana jIvatI hoya che. vRddhAvasthAnA rogothI khUba saMtApa pAmelI hoya che. kauTuMbika kalahane kAraNe parezAna hoya athavA to eNe chUTAcheDA lIdhelA hoya evuM banatuM hoya che, paraMtu ApaNA dezamAM noMdhapAtra bAbata e che ke AvI vyaktio karatAM pariNIta ane saMtAna dharAvatI vyaktio vadhu pramANamAM ApaghAta kare che. zA mATe vyakti ApaghAta tarapha doravAI jatI haze? ene prabhAvita karanArAM Arthika, mAnasika, sAmAjika ane manovaijJAnika paribaLo hoya che. zerabajAramAM maMdI AvatAM ghaNA yuvAnoe behAla banIne ApaghAta karyAnI ghaTanAo ApaNI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuma sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna | sAme che. Arthika bhIMsa anubhavato yuvAna ema mAne che ke ApadhAta karIzuM eTale A badhAmAMthI sadAne mATe mukita ke chUTakAro maLaze. Aje vidyArthIo para abhyAsanuM ati bhAraNa che. skUla ke kaoNleja, Tayuzana ane kasoTI-parIkSAnA samaya nIcovI letA cakravyUhamAM e nirAMtano zvAsa laI zakato nathI. balke nisAsA ane thAka sAthe jIvato hoya che. udyogone paNa zaramAve tevI gaLAkApa spardhA zaikSaNika jagatamAM cAle che. TakAvArI e ja zikSaNanuM sarvasva che. 'parasenTeja boya'no Aje ati mahimA che. enI sAthe kaoNlejanI pasaMdagI ke kSetranI pasaMdagI joDAyelI hoya che. A saghaLA bhAra ane ciMtA sAthe mAtA-pitA jIvatAM hoya che ane bALaka ke vidyArthI para TakAvArIno boja lAdI detAM hoya che. zikSaNanI A gaLAkApa spardhA ghaNA vidyArthIone mATe gaLe TUMpo devAnuM kAraNa bane che. kyAreka asAmAjika tattvo ane khAsa karIne dhIradhAra karanArA loko enI pAsethI vyAja levA mATe dhAkadhamakIbharyuM vartana karatA hoya che. ene mArI nAkhavAnI vAta karavAne badale enA kuTuMbIjanonuM apaharaNa karavAnuM ke emanA para jIvaleNa humalo karavAno bhaya batAvatA hoya che. AvAM asAmAjika tattvo paNa yuvAnonI AtmahatyAnuM kAraNa bane che. Ane mATe berojagArI paNa ochI javAbadAra nathI. rojanI behAlIthI taMga AvIne vyakti ApaghAta kare che. TaeNknolaoNjIne kAraNe Aje svArthI, saMkIrNa ane vyaktikendrI banato samAja anya vyaktithI vikhUTo paDI jAya che. eka samaye vyakti potAnA kuTuMbIjano samakSa haiyuM haLavuM karI zakato hato, vaDIlo pAsethI mArgadarzana pAmI zakato hato. parivArajano sAthe besIne mokaLe mane potAnI samasyAne carcI zakato hato, paraMtu have vyakti svArthakI, aNukendrI ane ekalo-aTUlo banI gayo che anetethI ekalatAbharyA vAtAvaraNamAM jAgelA Avezane vaza vartIne e ApaghAta karato hoya che. paNa mAtra evuM ja nathI ke A jIvanathI parezAna thaIne vyakti ApaghAtanA mArge jatI hoya che, ene dharmagurue kahyuM hoya ke pralaya AvavAnI ghaDIo gaNAI rahI che, athavA to A duHkhamaya, pIDAgrasta ane pArAvAra muzkelIothI bharelA, taddana arthahIna aihika jIvana karatAM paralaukika jIvana vadhu umadA che, tyAre AvI paralokika mugdhatA ane AkarSaNa ane potAnuM vartamAna jIvana pheMkI devA utsAhita kare che ane pachI e AtmahatyA kare che. thoDA samayamAM ja pralaya AvavAno che * 11 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka ema mAnI dharmagurue potAnA anuyAyIo sAthe sAmUhika AtmahatyA karI hoya evI ghaTanA paNa itihAsamAM banI che. Ano sIdhosAdo artha e ke vyaktine eka bhaya jAge ane bhayane kAraNe sAmUhika AtmahatyAmAM sAmela thato hoya che. AvI ja rIte dhArmika mAnyatAne kAraNe bIjAnI hatyA karIne pachI potAnI jAtane mAranAra AtaMkavAdIonA AtmaghAtI humalAthI ApaNe vAkepha chIe. je AtaMkavAdIo potAnA zarIra para baoNmba bAMdhIne humalo kare che, teo potAnA motane nizcita laIne cAlatA hoya che. AtmadhAta e ja enuM aMtima dhyeya hoya che. Aje vizvabharamAM AtaMkavAdanI vakaratI jatI samasyA e AvA ApaghAtane vadhu protsAhana ApatI rahI che. AvI vyaktinA manamAM eka jhanuna pedA karavAmAM Ave, enI aNasamajano lAbha levAmAM Ave, enA mRtyune zahAdata tarIke navAjavAmAM Avaze ema manamAM ThasAve. vaLI AvI rIte AtmaghAta karyA pachI maranArI vyakti svargamAM maLanArI sukhobharI duniyAnAM svapnAM enA manamAM sajAve che. Aje vizvamAM AvI ghaTanAo vizeSa bane che. eka jamAnAmAM pazcima yuropamAM AtmaghAtI dhanAo vadhu banatI hatI ane e pachI pUrva yuropamAM AvI ghaTanAo banavA lAgI ane have eziyAmAM AtmahatyAnA vadhu banAvo banavA lAgyA che. mAtra ApaNA dezanI ja vAta karIe to 2005thI 2015 sudhImAM AtmahatyAnI ghaTanAomAM 17 TakA vadhAro noMdhAyo che. Aje jagatamAM 8 lAkha loko dara varSe AtmahatyA karatA hoya che. vaLI AtmahatyAnA keTalAya prasaMgo eziyAnA dezomAM DhAMkapichoDo pAmatA hoya che. A jagatamAM mAnava-mRtyunA varlDa heltha oNrgenAIjhezane batAvelAM tera kAraNo paikInuM eka kAraNa AtmahatyA che ane emAM paNa jagatamAM jANavAmAM AvatA AtmahatyAnA daseka lAkha jeTalA banAvomAM vIsa TakA mAtra bhAratamAM bane che. keTalAka dezomAM 15thI 44 varSanI uMmaranI vyaktionA mRtyunA kAraNomAM trIjA naMbare AtmahatyA Ave che. keTalAka dezomAM 10thI 24 varSanA gALAmAM thatAM mRtyumAM bIjo krama AtmahatyAno che, vaLI vAcako, e paNa kahI dauM ke A AMkaDAo AtmahatyAnI banelI ghaTanAonA che, paraMtu e mArgothI eka yA bIjA kAraNe pAchA vaLanArA lokonI ghaTanAone jo AmAM sAmela karIe to Ano AMkaDo * 12 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI vIsa gaNo vadhadhI jAya. ApaNA dezanA saMdarbhamAM ApaghAta aMge vicArIe to AvI sittera TakA ghaTanAo to vyaktinI ekalatA, hatAzA ke lAcArIne kAraNe banatI hoya che, emAM paNa AtmahatyA karanArA savizeSa vyaktio aDhArathI trIsa varSanI vayanI hoya che. A bAbata ApaNA samAjanI yuvAno pratyenI asaMvedanazIlatAnI sAthosAtha yuvAvarganI asahiSNutAnI sUcaka che. keTalIka vyaktio jIvanamAM jANe maraNanuM varaNa karIne jIvatI hoya che. ene jIvananI udAsInatA eTalI badhI gherI vaLI hoya che ke e potAnA jIvana pratye aharniza duHkha-dardabharI karuNa najare joto hoya che. koI kavi ke zAyaranI jiMdagInI karuNatA darzAvatI paMktionuM e satata gAna ke uccAraNa karato hoya che. jhapharanI gajhala ke phirAka gorakhapurInI zAyarInuM cittamAM punaruccAraNa karyo jato hoya che? umra darAja mA~ga kara lAe the cAra dina do ArajU meM kaTa gae do iMtajAra meM / - vaihara zAha 'nakkara' yaha mAnA ji jindagI he cAra dina kI, bahuta hote haiM yAroM cAra dina bhI / - riddhi joraratrapurI vyakti potAnA jIvanane mAtra potAnI aMgata mAlikInuM samaje ane enA jIvananuM dhyeya aMgata sukha hoya, temAM bhAratIya vicAradhArA saheje mAnatI nathI. A vicAradhArA to vyaktinA jIvanane vizvanI saMpatti gaNe che. ene vizvakalyANanuM sAdhana gaNAve che ane tethI jIvana vizeno eno sadeva racanAtmaka abhigama rahyo che. cotarapha thaI rahelA mUlyahrAsane kAraNe vyaktine TakAvanAruM ane jIvanasaMgharSamAM jhajhUmavAnuM baLa ApanAruM mUlya ke baLa prApta thatuM nathI. Ama koI eka upAyathI A praznano ukela pAmI zakAya tema nathI. amerikAnA nyUyorke zaheramAM eka divyAMga mahilA AgavI rIte ApaghAta kendra calAve che. - 13 - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho enA gharamAM enI pAse traNa-cAra Teliphona paDyA hoya che. akhabAro ane Telivijhana para vinAmUlya eno phona naMbara darzAvatA hoya che. e strI para koI yuvAnano phona Ave to e strI pahelAM to ene kahe che ke, tArA jevI ja sthiti mArI thaI hatI athavA hAla emAMthI pasAra thaI rahI chuM. thoDI lAMbI vAta karIne vyaktinI e kSaNane zAMta pADe. pachI dhIre dhIre enI sAthe vAtacIta dvArA lAgaNIno taMtu joDe che ane aMte ene sAMje DInara para AvavAnuM AmaMtraNa Ape. ene gamatI vAnagI pUche ane e vAnagI pote jAte banAve. hakIkata e che ke ApaghAta kSaNano savAla hovAthI e kSaNa nIkaLI gayA pachI ApaghAta-utsuka vyaktino Avega ocho thaI jato hoya che. e vyakti sAMje Dinara para jAya, tyAre enI samasyA laIne jato hoya che ane have enuM mana paNa sAmenI vyaktinI salAha ane saMvedanAne svIkAravA taiyAra hoya che. A rIte A mahilAe aneka lokone ApaghAtanA mArgethI pAchA vALyA che. ApaNe tyAM paNa chellA keTalAka samayathI AvAM vyavasAyika ane binavyavasAyika saMgaThano kArya karI rahyAM che. teo AvI vyaktine haMpha, sUcana, salAha ke sAravAra ApavAnI vyavasthA karavAnuM kAma kare che. AvI ja rIte keTalAMka sthaLo mATe ema kahI zakAya ke AtmahatyA karanArane vadhu pasaMda hoya che. eka samaye amadAvAdanA kAMkariyA taLAvamAM AvI ghaNI ghaTanAo banatI hatI. have rIvaraphranTa para paNa AvI ghaTanAo bane che. AvAM sthaLoe takedArInAM pagalAM laI zakAya. manovicchinnatA, sannipAta, Diprezana jevI mAnasika bImArIono bhoga banyA hoya, teonA ApaghAtanI vAta judI che, paNa jANIjoIne ApaghAta karanArAonI mAnasikatA alaga hoya che. 1937mAM amerikAmAM golDana geTa brija khullo mukAyo, tyAre A brIjanA bAMdhakAmanA mukhya ijanera josapha sTroe ema kahyuM hatuM ke, A brIja e pUrNapaNe 'syusAIDa-prUpha' che ane enA parathI AtmaghAta karavo e zakya nathI ane prekTikala paNa nathI, paraMtu hakIkata e che ke Aja sudhImAM A brIja parathI soLaso lokoe kUdako mArIne ApaghAta karyo che. A saMdarbhamAM keliphorniyA hAIve peTrolanA adhikArI kevina brIgsane vizALa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka anubhava che. eka vyakti ApadhAta karavA jaI rahI hatI ane eNe ene samajAvI. ekAda kalAka enI sAthe vAta karI, eNe traNeka vAra kevina sAthe hastadhUnana karyuM ane chelle hAtha milAvI bothA, kevina ! mane mApha karaje, paNa mAre maravuM paDaze'' ane ATaluM bolIne eNe A brIjanI nIce kUdako mAryo. moTA bhAganA ApadhAta karanArA lokomAM evuM valaNa hoya che ke teo e kSaNe bIja vyaktine saheje duHkha pahoMcADavA mAgatA nathI. teo potAnAmAM ja potAnI vedanAne sameTIne jIvanano aMta ANavA cAhe che. ApaghAta karanArI vyakti sAthe kevuM valaNa ajamAvavuM joIe ? keTalAka loko enI pAse AvIne ene samajAvatA hoya che ke, "tuM AvuM pagaluM bharIza to tArA kuMTubanI kaI dazA thaze? tArA mitrone kevuM lAgaze? je loko tane cAhe che temane keTalo UMDo AghAta pahoMcaze? tuM AvuM karIza to loko zuM kaheze, enI tane khabara che?" hakIkata e che ke AvI rIte ApadhAta icchukane salAha ApavAne badale pahelAM emane sAMbhaLavA joIe. e bolato hoya tyAre koI dalIla karavI joIe nahIM, enI sAme koI Aropa karavA joIe nahIM athavA to 'tuM AvuM karIza to bIjAone zuM thaze' enI vAta karavI joIe nahIM. pahelAM to enI vAto sAMbhaLatA rahevI joIe ane pachI jyAre 'TarniMga paoNinTa' Avato lAge tyAre vAtano dora hAthamAM levo joIe. ene aTakAvavAne badale ema kahevuM joIe ke, 'AvA prasaMgoe ane AvA saMjAgomAM tArI jema bIjAoe paNa ApaghAta karavAno vicAra karyo hato, paraMtu emaNe e paristhitino e pachI paDakAra jhIlIne Avo ukela zodhyo hato. kadAca anyanI jIvananI AvI satyaghaTanA sAMbhaLI AtmahatyA karavA icchanArI vyakti jIvananI sakArAtmakanI bIjI bAju vize vicAravA lAge che. enI lAcArI ke muzkelIo joIne ene evI paNa vyaktionI vAta karavI joIe ke jemaNe AvI lAcArIo ke muzkelIothI akaLAIne ApaghAta karavAno vicAra karyo hato, paraMtu e kSaNika vicArane emaNe vicArane emaNe bAjue haTAvIne emaNe potAno puruSArtha cAlu rAkhyo ane ghaNI moTI siddhi meLavI. AvAM deza-videzamAM maLatAM udAharaNonuM pustaka pragaTa karavuM joIe. * 15 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka polIsa adhikArI kevina brigsanA vyApaka anubhavomAM eka mahattvanI vAta e che ke golDana geTa brIja parathI AtmahatyAnA prayatna karanArAomAMthI je lokone e bacAvI zakyo, pachI emanI sAthe eNe vAta karI, e badhAe svIkAryuM ke e kSaNe emanAthI ghaNI moTI bhUla thaI gaI ane teo kharekhara to jIvavA cAhe che. AthI lAMbA anubhavanA tAraNarUpe brigsa mAne che ke AtmahatyA e aTakAvI zakAya tevI che, ene mATe prayatna joIe ane AzA paNa. AtmahatyAnA ukelanA saMdarbhamAM bhAratIya vicAradhArA para paNa najara karavI joIe. cheka vedanI RcAomAM bhAratIya vicAradhArAe jIvananuM gaurava karyuM che. 'atharvaveda' (12/2/24)mAM kahyuM che ke, sarvamAyunaMyatu jIvanAya / apane jIva meM sampUrNa Ayu jio / eTale ke 'potAnA jIvananuM saMpUrNa AyuSya jIvo.'' jyAre jainadarzane jIvanane amUlya batAvyuM che ane punaH punaH eka ja vAta kahI che ke, 'jIvana amUlya hovAthI eka paLano paNa pramAda karavo nahIM.' jIvananI pratyeka kSaNa kiMmatI che. paralokane badale A lokano vicAra karo. sutratAMga nAmanA gamamAM kahyuM che ke, 'tame A jIvanane samajo, kema samajatA nathI? mRtyu pachI paralokamAM saMbodhi maLavI azakya che. jema vItI gayelI rAta pharI pAchI AvatI nathI evI rIte manuSyanuM vItI gayeluM jIvana pharIthI hAtha lAgatuM nathI. Ano artha e ke saMbodhinI prApti mATe jIvana Avazyaka che. hennI Dabalyu. loMgaphelonA e zabdo yAda Ave, 'Life is real! Life is earnest! And the grave is not its goal! 'Moden man in search of a soul.' 'jIvana satya che, jIvana mahattvapUrva che ane mRtyu enuM lakSa nathI.' bhAratIya tattvajJAna para dRSTipAta karIe to eno AghyAtma mAnavIne jIvananI vizeSatA ane amUlyatA darzAve che. mAnavIne jIvananI mUlyavattA samajAve che. * 16 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka Adhunika vizvanA prasiddha manocikitsaka DaoN. kArla jaMganuM smaraNa thAya che. potAnA pustaka 'Moden man in search of a soul.'mAM lakhe cheH chellAM trIsa varSamAM vizvanA badhA sabhya dezonA nAgarikoe mArI pAse emano upacAra karAvyo che, meM paNa keTalAyane salAha-sUcano karyAM che. mArA saghaLA dardIomAM pAMtrIsa varSathI moTI vayanA eTale ke jiMdagInA bIjA tabakkAmAM hatA. temAMthI ekeya dardI evo nahoto ke jenI samasyA aMtataH jIvana prati AdhyAtmika dRSTikoNa apanAvavAnI jatI rahI na hoya. huM ema kahuM to e anucita nahIM kahevAya ke emAMno dareka dardI eTalA mATe mAnasika roganI bImArIno zikAra banyo ke ene jIvana prati AdhyAtmika dRSTikoNa apanAvavAnI vAta bhUlAvI dIdhI hatI. e dardIomAMthI je emanA jIvanamAM AdhyAtmikatAne vaNI na zakyA, te mArI zreSTha sAravAra chatAM svastha thaI na zakyA.'' 'jIvana dhArA sundara pravAha sAta, satata, prajA suSudra athAha' ApaNuM jIvana e to vizvanI saMpatti che.'' - jayazaMkara prasAda ApaNA dezano adhyAtma to vizvane mATe preraka ne mArgadarzaka che, tyAre ApaghAtanA A upAyomAM eka upAyarUpe adhyAtmikavRttino vicAra karavo joIe. AvI AdhyAtmikavRtti viSAdanI tIvratA, jIvananI ekalatA, krodhanI prabaLatA ane AghAtanI paristhitimAM mAnavIne sAkSIbhAvathI ke sthitaprajJatAthI jIvatA zIkhave che. e adhyAtmanAM bIja bAlyAvasthAmAM ropAya, to ApaNane Adi zaMkarAcArya, kalikAlasarvajJa, hemacaMdrAcArya ke mahAtmA gAMdhI maLI zake. jaina dharmanA saMdarbhamAM A samasyAnA nivAraNa vize vicArIe, jainadarzane manuSyajanmanI durlabhatA batAvI che ane sAthosAtha e amUlya che ema vAraMvAra kahyuM che, jIvanamAM je cAra vastuo atyaMta durlabha che, temAM sauprathama to manuSyajanma che e pachI Ave che zAstrazravaNa, dharmazraddhA ane AtmabaLa. AvA manuSyajanmamAM vyaktithI bhula, doSa ke pApa thaI jAya tevI zakyatAo hoya che. e saMdarbhamAM jaina Agama zrI dazavaikAlika sUtra (8/31) kahe che ke 'jANatAM ke ajANatAM koI adhama kArya thaI jAya to potAnA AtmAne tarata emAMthI * 17 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI haTAvI levo ane tyAra pachI bIjI vAra evuM kArya na karavuM. - A AtmahatyA vyakti kaI rIte karatI hoya che athavA to potAnA jIlanano aMta aNadhAryo kevI rIte Avato hoya che e vize jaina dharmamAM bALamaraNanA bAra bheda darzAvavAmAM AvyA che. ane bhagavAna mahAvIrano aMtima upadeza 'zrI uttarAdhyayana sUtra' nAmanA Agama graMthamAM te darzAvyAM che. temAM kaI kaI rIte AvA mRtyu thatAM hoya che enuM sUkSma avalokana maLe che. bAra prakAranA bALamaraNa A pramANe che. (1) valaya maraNa - gaLuM maraDIne maravuM (2) vazArta maraNa - taraphaDatA taraphaDatA maravuM. viSayone vaza thaIne, ribAIne maravuM (3) antaHzalyamaraNa - zarIramAM koI tIkSNa zastra ghusADIne maravuM athavA sanmArgathI bhraSTa thaI maravuM (4) tadbhavamaraNa - marIne te ja bhavamAM janma levA mATe maravuM (5) giripatana - parvata parathI paDIne maravuM (6) tarupatana - jhADa parathI paDIne maraNa (7) jalapraveza - pANImAM DUbIne maravuM (8) jvalana praveza - agnimAM baLIne maravuM (9) viSabhakSaNa (10) zastrAvapATana - zastraghAtathI maravuM (11) vaiThAnasana maraNa - gaLAmAM phAMso khAIne athavA vRkSa Adi para laTakIne maravuM (12) vRddha pRSTamaraNa - gIdha Adi pakSIone zarIravayonuM mAMsa khavaDAvIne maravuM. maraNanA traNa prakAra che, bAlamaraNa, paMDita maraNa ane samAdhimaraNa. A bAlamaraNa vize dharmagraMtho kahe che ke, AvI rIte maraNa pAmanAra vyaktine anaMtavAra nArakabhavo prApta karavA paDe che ane anaMta, tiryaMca (pazupakSI), manuSya ane devabhavone paNa prApta karato rahe che. eno artha evo ke saMsArarUpI vanamAM e vAraMvAra paribhramaNa karato rahe che. enuM bhavabhramaNa vadhI jAya che arthAt AtmaghAtathI A jIvanano aMta ANI zakAya che, paraMtu AvI rIte mRtyu pAmatI vyaktine anaMtabhavo levA paDatA hovAthI enA saMsArano aMta Avato nathI, paraMtu hakIkatamAM to e potAnA saMsArane vadhAre che. bIjI vAta e che ke jainadarzane manuSyabhavanI durlabhatAnI vAta aneka dRSTAMto dvArA pragaTa karI che. jIvanI cAra gati che. manuSya, tiryaMca, devatA ane nArakI. A cAreya gatinI paristhitine gaNitanI saMjJAthI darzAvavAmAM AvI che. jema ke Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha manuSyanI vastI saMkhyAtA eTale ke enI saMkhyA gaNI zakAya evI che. devatA ane nArakInA jIvo asaMkhyAtA che ane tiryaMca (pazu-pakSI) gatinA jIvo anaMta che jo manuSyagatinA jIvo potAnuM AyuSya barAbara vApare nahIM eTale ke sArA karmo kare nahIM, to e tiryaMca gatimAM utpanna thaI zake che, devagati ane narakagatimAM paNa utpanna thAya che, jyAre sAme pakSe eka manuSyagati ja evI che ke je mokSagati ApI zake che. cAra gatinA jIvo jyAM sudhI pAMcamI mokSagati pAmatA nathI, tyAM sudhI eka gatimAMthI bIjI gatimAM paribhramaNa karI zake che. manuSyabhavanI durlabhatA batAvatA kahevAyuM che ke, AgiyA ane vIjaLInA prakAza jevo atyaMta caMcaLa A manuSyabhava agAdha saMsArarUpI samudramAM jo sarI paDaze to pharIthI prApta thavo atyaMta durlabha che. jIvanuM paramalakSya e saMsAra paribhramaNamAMthI mukti che arthAta mokSaprApti che. kevaLajJAna vagara mokSa nathI ane kevaLajJAna mAtra manuSyagatimAM ja zakya che. Ama mokSa e aMtima prAptinI vAta hovAthI e sauthI mahattvanuM gaNAya, parama sAdhya gaNAya, sarvocca sthiti gaNAya ane A mokSa mAtra manuSyabhavamAM ja pAmI zakAya che. manuSyabhava vinA mokSa zakya nathI. vaLI manuSyajanma paNa atyaMta durlabha che. vyakti dhIre dhIre potAnAM karmano kSaya karatA karatA siddhine prApta karIne lAMbA samaya bAda manuSyajanma prApta kare che. AthI dharmagraMthomAM manuSyajanmanI dUrlabhatAnA aneka dRSTAMta maLe che. devalokanA devo paNa A manuSyajanmanI khevanA rAkhatA hoya che. - have jo evA manuSya janmane je AvI rIte gumAvI de che te kevo? "sijUra prakaraNa" graMthamAM AvI ajJAnI mAnavInI saraLa ane sacoTa sarakhAmaNI karI che. "je mANasa pramAdane vaza thaIne duprApya evA manuSyajanmane vyartha gumAvI bese che, te ajJAnI mANasa sonAnI thALImAM mATI bharI rahyo che. amRtathI paga dhoI rahyo che, zreSTha hAthI upara lAkaDAno bhAro bharI rahyo che ane kAgaDAne uDAvavA mATe ciMtAmaNi ratna pheMkI rahyo che." A rIte A jIvanano mahimA che ane ethIya vadhu A jIvanane AtmahatyAne mArge vALanAra vyakti enA vartamAna jIvanane - enA bAlamaraNane kAraNe pachInA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo bhavamAM A ja paristhitine pAme che. je paristhitimAM A bhavamAM sAmano karyo ane temAM hiMmata hArIne AtmaghAta karyo to enuM pariNAma e Ave che ke AvatA bhave paNa e ja paristhiti enI sAme paDakArarUpa banIne UbhI rahe che. praNayanI niSphaLatA hoya, vyavasAyanI viphaLatA hoya ke kAramI garIbI ke bekArI hoya, to je anubhavathI e jIvAtA jIvanamAM bhAgI chUTyo e ja paristhiti pharI enA jIvanamAM sarjAvAnI che. AthI vyakitae AtmahatyA karatAM pUrve vicAravuM joIe ke pharI e ja bhavamAM janmavAnuM kamanasIba eNe meLavavuM che? vaLI judA judA bhavo pasAra karyA bAda jIva manuSyajanma prApta kare che tethI te ati mUlyavAna che. mAnavInI bhItaramAM eno AtmA vase che. enA deha ane enA mananI pAra eno AtmA vase che. jaina dharmamAM bhagavAna dezanA (upadeza) ApatA hoya, tyAre devo samavasaraNanI racanA karatA hoya che. A samavayasaraNamAM traNa gaDha hoya che. dharmagraMtho kahe che ke pahelo gaDha rUpAno racIne upara sonAnA kAMgarA banAve che. bIjo gaDha suvarNano banAvIne enA para ratnanA kAMgarA race che ane trIjo gaDha vividha ratnothI jaDita hoya che ane enA kAMgarA maNinA banAve che. A traNeya gaDha pachI tIrthakara birAjamAna thayelA hoya che. A rIte joIe to vyakti pahelAM deha, pachI mana ane tyArabAda AtmAnA gaDhane pAra kare, pachI ja paramAtmAnA darzana pAmI zake. dehanI pIDA ane mananI vyathAne pAra jAya pachI ja e potAnA AtmAne pAme che, jANe che ne anubhave che. A AtmA zuddha, zAzvata, saccidAnaMda svarUpa, sahajAnaMdI ane jJAtAdRSTApaNe rahevAnA svabhAvavALo che. deha ane AtmAnA judApaNAno - bhedano - AmAM anubhava hoya che. arthAta dehanI pIDA AtmAne saheje sparzatI nathI. sAdhaka satata vicAre che ke huM dehAdithI bhinna zuddha caitanyasvarUpa chuM. A rIte je AtmAne jANe che te deha ane mananI pIDAne aLagI rAkhI zake che. ApaNe evAM ghaNAM dRSTAMto joyAM che ke jyAre saMto para Apattino varasAda varasato hoya tema chatAM temanI daSTi AtmA para hovAthI pratikULatA emanI anukULatA banI jAya che. evI paNa ghaTanAo jANIe chIe ke jyAre koIne dehanI asahya pIDA thatI hoya tema chatAM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka e pIDAthI potAnI jAtane alipta rAkhIne AtmAmAM, AnaMdamAM DUbelA hoya che. jainadarzana kahe che ke, mAro AtmA ja sukha-duHkhano kartA tema ja tene utpanna karanAra che ane te ja sukha ane duHkhano vikartA eTale ke teno kSaya karanAra che. sadAcAramAM pravRtta AtmA mitra che ane AthI ja AtmasvarUpane vyakti jue tyAre kevo anubhava thAya che. je dRzya te huM svarUpa nathI, adazya svarUpa hAruM, svabuddhi choDI A sahumAM, nija cetana zaraNa grahuM. jaina darzananI dRSTie AtmA anaMta zaktino kuMbha che ane tethI e anaMta zaktinI prAptine kAraNe vyaktie bAhya paristhitinI viparitatAne choDIne bhItaranI paristhitinI prasannatAno AnaMda meLavavo joIe. Aje vartamAna yugamAM paNa ApaNe joIe chIe ke aDhaLaka vaibhava, samRddhi ane saghaLA bhautika sukhone tyajIne uttama jIvo saMyamano (dIkSAno) mArga svIkAre che. kadAca AraMbhamAM thoDoka duHkharUpa lAgatA saMyama pariNAme zAzvata sukhane ApanAra che tevuM zraddhAnuM baLa temanI pAse che ane tethI ja saMyamamAM sukhano anubhava thAya che. have tame vicAra karo ke vyakita potAnA vyavahArika jIvanathI vyathita thaIne AtmahatyAnA mArge jatI hoya, praNayanI niSphaLatAne kAraNe AtmahatyA karatI hoya, Arthika muzkelIo ke pachI roganI jIvaleNa pIDAne kAraNe A mArge jatI hoya tyAre jo e enI A paristhitinI kSaNikatA ane caMcaLatA jue to ene khyAla Ave ke mAre kharI ciMtA to mArA AtmAnI karavAnI che. AtmAne lAgelAM karmono nAza karavAnI che ane e rIte AvuM AtmahatyAnuM pagaluM letAM aTakI paNa zake che. jainadarzanano eka bIjA vicAra ahIM kAragata nIvaDe tema che. sUtratAMga nAmanA AgamamAM kahyuM che, 'tame A jIvanane samajo ! kema samajatA nathI ? mRtyu pachI paralokamAM saMbodhi meLavavI azakya che. jema vItI gayelI rAta pharI pAchI AvatI nathI. evI rIte manuSyanuM vItI gayeluM jIvana pharIthI hAtha lAgatuM nathI.' 21 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka Ave samaye henrI Dabalyu loMgaphelonA e zabdo yAda karIe ke, 'jIvana satya che, mahattvapUrNa che ane kabara tenuM lakSya nathI.' athavA to hiMdInA prasiddha kavi jayazaMkara prasAda kare che, 'jIvana dhArA sundara pravAha sAta, satata, prANa suvar athAha A rIte te vyaktimAM AtmaSTi keLavAya to AtmahatyA karavAnA ghaNAM kAraNothI e nivAraNa meLavI zake che. eka trIjI vAta che AtmabaLanI. jainadarzanamAM kahyuM che ke, tuM ja tAro bhAgyavidhAtA che. tArAM karmo ja tArA jIvanane ghaDe ke bagADe che. vaLI emAM mAnavazaktino mahimA che. saMgama jevo deva paNa bhagavAna mahAvIrane name che. eno artha e ke deva karatAM paNa mAnava moTo che, jo e mAnavatA Acare to. vyaktimAM AvuM AtmabaLa hoyato e saMjogonI sAme laDaze, vipattio sAme jhajhUmaze, AphtonI sAme kesariyAM karaze, paraMtu e paristhitinI AgaLa jhUkI nahIM jAya. Ano artha e thayo ke e pote ja potAnA jIvanano bhAgyavidhAtA hovAthI potAnA jIvanane-saMjogone ghaDanAruM eka mahattvanuM paribaLa mAnaze. pariNAme kyAreka AvatI hatAzA, nirAzA, vedanA ke vyathAne zaraNe javAne badale eno sAmano karaze. A rIte AtmAnI oLakha maLe, adhyAtmanI dRSTi prApta thAya ane bhItaramAM potIkuM AtmabaLa jAge to AtmahatyAnuM nivAraNa thaI zake. tAjetarano sarve kahe che ke AtmAghAtanI ghaTanAo sauthI vadhu 15thI 1. 9 varSa vaccenA yuvAnomAM jovA maLe che. emAM paNa parIkSAnA praznapatramAM barAbara uttaro apAyA nathI. ema lAgatA yuvAna AtmahatyAnA mArge vaLe che. parIkSAnuM pariNAma dhAryuM hoya teTaluM sAruM nahIM Ave, tema mAnIne yuvAno AtmahatyA karatA hoya che ane evA kissAomAM ghaNIvAra evuM paNa banatuM hoya che ke AtmahatyA karanAra yuvAnanuM pariNAma ghaNuM sAruM AvatuM hoya che. paraMtu keTalAka loko inTaravalamAM ja pikcara choDIne jatA rahe che. hakIkamAM e pachI ja pikcaranI kharI majA ane romAMca AvatAM hoya che. evI rIte A yuvako jIvananA inTaravalamAM ja AtmahatyAno * 22 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI mArga apanAvatA hoya che! kyAreka parIkSAmAM dhAreluM pariNAma na AvatAM ke izkelI kaoNlejamAM praveza na maLatAM paNa yuvAno AtmahatyA kare che. hakIkatamAM yuvAnone eka viziSTa prakAranuM zikSaNa ApavuM joIe ane e zikSaNa che adhyAtmanuM. kadAca AjanA yugamAM AvA zikSaNanI bahu ochA lokoe kalpanA karI hoya ke je parIkSAlakSI ke DigrIdAyI na hoya! keTalIka skUlomAM dhArmika zikSaNanA rUpamAM AvuM zikSaNa ApavAno prayAsa thAya che. kaoNnvenTanI skUlomAM khristI dharmanA pAThonI sAthe AvI AdhyAtmikatA para bhAra mUkavAmAM Ave che. jaina dharmanA terApaMtha saMpradAye "jIvanavijJAna' nAme eka abhyAsakrama ghaDIne Avo prayatna karyo che, paraMtu ApaNuM zikSaNa vadhu ne vadhu mAhitIlakSI, parIkSAlakSI ane pariNAmalakSI banI gayuM che. tethI pahelI vAta to e che ke A yuvAnone emanAmAM rahelA AtmAnI koI oLakha ApatuM nathI. ApaNuM durbhAgya e che ke dharma ane adhyAtmane jIvananA cheDe mUkIne ApaNe saMskRtinA mULiyAM dharatImAMthI UkheDI nAkhyAM che. bAkI koI "manusmRti' jevA graMthanuM e vacana zIkhave ke "jeNe AtmAne saMtoSyo che, tene yama paNa kazuM karI zakato nathI.' bAIbala bhale ema kahe che ke tame IzvaranuM maMdira cho, paNa hakIkatamAM maMdiramAM birAjelA AtmAthI Ajano yuvAna sarvathA ajJAta che. ApaNe ene enI paricita duniyAmAM jIvato rAkhyo che. hAthamAM nAkaDo mobAIla ApIne duniyAbharanI bAhya paristhitio enI AMgaLInA Terave hAjara karI dIdhI che, paraMtu enI pAse bhItarane jovAnI dRSTi nathI ane hakIkatamAM e bhItarane joze nahIM tyAM sudhI kAM to e potAnI jAtathI ajANa raheze athavA to potAnA bhItarI vyaktitvathI bhAgato raheze. ene kyAMka sukha dekhAze, kyAMka duHkha dekhAze, sukha paNa enAmAM uttejanA utpanna karaze ane duHkha enAmAM hatAzA utpanna karaze, paraMtu sukha ane duHkhane pAra evA enA AtmAmAM vasatA adhyAtmathI e sarvathA ajJAna che. enI bhItaramAM e pahoMcI zakato nathI ane bAhya padanI AkAMkSAo, icchAo ane vRttione kAraNe e potAnA bhItarane jANI zakato nathI. AthI jIvananA dareka prasaMgoe e eka prakAranuM 'Tenzana' anubhave che. A samaye smaraNa thAya che ke svAmI vivekAnaMde ema kahyuM ke, AdhyAtmikatAno - 23 - Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka pahelo pATha e che ke phUTabola ramo. yogI araviMde kahyuM che ke, manuSya pote potAnI jAtane zodhIne ja jagatane bacAvI zakaze. paNa A jAtane joine jItavAnI sRSTi keLavavI paDe. vanamAM AvatAM sukha ane duHkha e lolaka samAna che. sukha AvatAM e jamaNI bAju cheDe pahoMcI jaze ane duHkha AvatAM e DAbI bAjunA cheDe pahoMcI jaze. e vacce raheze nahIM ane tethI enA jIvanamAM sukha ane duHkha, AnaMda ane e vedanA, bhaya ane viSAda e badhA enA para potAnI chApa pADatAM hoya che, paraMtu jo A dhUmatA lolakane sthira rAkhe eTale ke jAgRti keLave to e jIvananA A badhA jhaMjhAvAtone joI zake che ane enAthI e saheje hataprata thato nathI. - vyakti bhitara baNI jAya che, tyAre eka moTuM parivartana sadhAya che. Aje vijJAna ane TaeNknolaoNjI pragatinI haraNaphALa bharI rahyAM che. tame mAnavahRdayane TrAnsaplAnTa karI zakazo, paNa e hRdayamAM koI yaMtrathI tame prema ane karuNAnI bhAvanA nahIM mUkI zako. e to tamAre tamArA jIvanamAMthI ja pedA karavAnI che. tame koI rastAmAM rakhaDato-pharato muphalisa mANasa, jene roDapati kaho cho e roDapatine karoDapati banAvI zakazo, paNa enAmAM zIla ane saujanyanI suvAsa nahIM mUkI zako ane eTale ja vartamAna vizvane sauthI moTI AvazyakatA adhyAtmanI che. ja ApaNe durbhAgye adhyAtmane kAI gharaDA mANasanI cIja mAnI che. mANasa vRddha thAya, kazuM kAma rahe nahIM ane tyAre eNe A adhyAtmano vicAra karavo jAIe ema vicArIe chIe. vAstavikatA e che ke ghaNA mahAna AdhyAtmika puruSo - e svAmI vivekAnaMda hoya, Adi zaMkArAcArya hoya ke zrImad rAjacaMdra hoya emanAmAM AdhyAtmikatAno prAdurbhAva ghaNI nAnI vaye thayo hato ane teo AdhyAtmikatAnI paramakoTi sudhI pahoMcyA hatA. mANase joyuM ke sAdhanasaMpanna thavAthI sukha nathI maLatuM. tamArI pAse sAIkala hoya eTale sAikala jovAne badale ApaNI najara jAya che ke oho, pelo skUTara para phare che, ApaNe pAse skUTara hoya to majA AvI jAya. skUTara hoya tene thAya ke oha ! mAtra skUTara che, bahu majA nathI. gADI joIe. gADI hoya to ema thAya ke gADI to che, paNa navA maoNDalavALI gADI joIe ne ApaNI to sAva khakhaDadhaja thaI gaI che, jemAM beThA chIe enI majA AvatI nathI. jIvanano AnaMda khoI * 24 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI baThA chIe. ApaNA dharmagraMthoe bahu sarasa vAta karI ke, vastumAM kadI sukha nathI. ApaNe vastumAM ja sukha mAnIne beThA ane pariNAme sAcA sukhathI vaMcita rahyA. enDru kArnegI mATe kahevAya che ke, duniyAno karoDapati mANasa. mRtyu pahelAM traNa divase ene vicAra Avyo ke, A mArI sekreTarI mArA ceka lakhatI vakhate kevuM vicAratI haze! eno pagAra bhale traNa hajAra DaoNlara hoya paNa ceka lakhe che traNa lAkha ne trIsa lAkha ke eka karoDa DaoNlarano! kArnegIe ene pUchayuM ke, 'tAro pagAra traNa hajAra DaoNlara che, paNa tuM ATalA moTA moTA ceka lakhe che tyAre tArA manamAM tuM jarUra bhagavAnane prArthanA karatI hoIza ke Avato bhava basa karnegI jevo ja Apaje, kharuM ne?' sekreTarIe nA pADatAM kahyuM ke, huM to bhagavAnane eTalI prArthanA karuM chuM ke, AvatA bhave game te bhava Apaje, paNa tamArA jevo bhava na Ape !" kArnegIe kahyuM, 'kema, AvuM kema kahe che?' sekreTarIe kahyuM ke, "tame na to dharAIne khAI zako cho, na to suI zako cho, na to zAMtithI besI zako cho, na to cittanI zAMti che tamArI pAse. A akaLAmaNa, A doDadhAma, A vedanA, A vyathA, A lolupatA, A lAlasA, A lisA A badhuM keTakeTaluM tamArA cittamAM ane vyavahAramAM cAlyA kare che! eTale huM to bhagavAnane kahuM chuM ke, he prabhu! A eka karoDa DaoNlara na joIe. ApaNe totraNa hajAravALI nokarI ja barabara che. ApavuM hoya to e ja Apaje.' Aje mANasa sAdhanasaMpanna thayo, paNa eNe sAdhanAsaMpanna thavAnI jarUra che, kAraNa ke jIvananano AnaMda bhItaramAMthI pragaTato hoya che. AnaMda kaMI bahArathI vecAtI, UchInI kharIdI zakAya tevI vastu nathI. ApaNuM jIvana alpavirAma che, emAM adhyAtma bhaLe tyAre ja pUrNavirAma thAya. jIvananuM sAcuM pUrNavirAma tyAre ja Ave ke jyAre vyakti svayamAM AdhyAtmikatAno anubhava kare. enuM paheluM sopAna che vartamAna pratye jAgaraNa. ApaNe vartamAna, phariyAdonA boja sAthe jIvIe chIe. satkAra-samAraMbhamAMthI bahAra nIkaLatA ke smazAnamAM samaya vItAvatA mAnavInI vAta sAMbhaLajo. aneka vAnagIo ArogyA pachI satkAra-samAraMbhamAMthI bahAra nIkaLatI vakhate caTaNI khATI hovAnI phariyAda sAMbhaLavA maLe. A mANasane na dUdhapAka * 25 - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo dekhAyo, na gulAbajAMbu najare paDyA, pharasANa sAva visarI gayo. mAtra caTaNI ja dekhAi. koNa jANe kema, ApaNe jIvanamAM nakArAtmaka bAbato eTalI badhI vAgoLatA gayA ke ApaNo abhigama ja nakArAtmaka banI gayo che. adhyAtmathI enAmAM eka prakAranI sUjha ane samaja jAge che. e vicArI zake che ke parIkSAnuM koI paNa pariNAma e AkharI hotuM nathI, samartha kArTUnisTa Ara. ke. lakSmaNa ane gItakAra gulajhAra jevAe paNa parIkSAmAM niSphaLatA meLavI che, to jagatamAM zrInivAsa rAmAnujama, thomasa AlvA eDisana, AlbarTa AinsTAina, vinsTana carcila, lAla bahAdura zAstrI jevA keTalAka lokoe pAra karI che. AthI ApaghAta karIne vyakti potAnA AvatI kAlanA saphaLa ane yazasvI jIvananuM gaLuM TUMpI de che. A badhA mATe Avazyaka che AtmAnI oLakha, adhyAtmanI dRSTi ane AtmabaLano prAdurbhAva. vAta che navI, prakriyA che judI, paNa prayAsa karavA jevI to kharI ja. (AMtararASTrIya khyAtiprApta DaoN. kumArapALa desAInAM 100 jeTalAM pustako pragaTa thayAM che teonA deza-videzamAM saphaLa pravacano yojAya che. gujarAta samAcArA variSTha kaTAralekhaka, gujarAta vizvakoza ane jena vizvakozanA saMpAdaka che). - 26 - Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA jena kathAonI preraNA dvArA sAMprata samasyAonuM samAdhAna |i DaoN. kAMtibhAI bI. zAha jaina kathAnuyoga ane enI vyApakatA : Agamakathita koI paNa tattvane - padArthane jANavAnA dRSTikoNane ApaNe "anuyoga' zabdathI oLakhIe chIe. prabhujInI je vANI parSadAmAM kahevAI ene gaNadharoe sUtraboddha karI. e saghana sUtrone anusarIne je arthabodha - marmabodha gItArtho dvArA ApaNane prApta thayo te anuyoga. anuyoga cAra prakAranA che. 1) caraNakaraNAnuyoga, 2) dravyAnuyoga, 3)gaNitAnuyoga ane 4) dharmakathAnuyoga. samaya jatAM A vargIkaraNane anusarIne ApaNA AgamomAM koI eka anuyoganI pradhAnatA sthApita karavAmAM AvI. jema ke 'AcArAMga'mAM caraNakaraNAnuyoga, 'sthAnAMgamAM dravyAnuyoga, "sUryaprajJapti' ane caMdraprajJapti'mAM gaNitAnuyoga ane chaThThA "jJAtAdharmakathAga'mAM dharmakathAnuyoganI mukhyatA sthApita thaI. daSTAMtarUpe maLatI dharmakathAo dvArA prApta thato arthabodha te dharmakathAnuyoga. "jJAnAdharmakathAga'nA prathama zrutaskaMdhanAM 19 adhyayanomAM meghakumAra, tetalisuta, draupadI, 19mA strItIrthakara mallinAthanI, cAra vaNika putravadhUonI kathAo tema ja kAcabo, moranAM IMDAM, sUMbaDAnI kathAo jevI laghu dRSTAMtakathAo maLe che A chaThThA 'jJAtAdharmakathAMga' uparAMta anya AgamomAM paNa nAnI-moTI dharmakathAo-caritrakathAnako * 27 -- Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI to maLe ja che. "bhagavatI sUtramAM jamAli ane gozAlakanAM, arjunamAlI, sudarzana va. nAM, "anuttaropapAtikadazAmAM anuttara devaloka meLavI zakelA abhayakumAra, dhanyakumAranAM caritrakathAnako che. 11mA aMga 'vipAkasUtra'mAM vepArIo, zikArIo, amaladAronA sadAcAra - anAcAranAM pariNAmo darzAvatI kathAo che. 'uttarAdhyayana sUtra' to thokabaMdha kathAothI samRddha che. anAthamuni, sthUlabhadra, nema-rAjula, rathanemi tema ja pratyeka buddhonAM kathAnako che. A to thaI AgamagraMthomAM AvatI kathAonI vAta, e pachI samayAMtare A AgamagraMtho para racAyela niryuktio, bhASyo, vRttigraMtho temaja Agametara dharmagraMthomAM A kathAstrota mahAsAgararUpe vistarelo jovA maLe che. 'uttarAdhyayana sUtra" paranA vRttigraMtho, "naMdIsUtra' paranI malayagirinI "naMdI adhyayanavRtti', dharmadAsagaNinI 'upadezamAlA', haribhradrasUrino 'upadezapada graMtha, jayakIrtisUrinI 'zIlopadezamAlA', maladhArI hemacaMdrasUrinuM "puSpamAlA prakaraNa', zAtisUrinuM "dharmaratna prakaraNa", siddharSigaNinI "heyopAdeyaTIkA', somatilakasUrinI 'zIlataraMgiNI vRtti', hemacaMdrAcAryano yogazAstra' graMtha enI svayajJa TIkA - A badhA graMtho kathAnuyogathI chalakAI rahyA che. vaLI, keTalAka saMskRta-prAkRta graMthone to kathAkoza ja kahevA paDe. jevA ke vimalasUrinuM 'paumacariya', hariSaNano bRhatkathAkoza', jinasenanuM 'harivaMzapurANa', hemacaMdrAcAryanuM 'triSaSTizalAkA puruSacaritra', zubhazIlagaNinI 'bharatezvara - bAhubalivRtti', vijayalakSmI kRta 'upadeza prAsAda', Adi kathAgraMtho. bahusaMkhya kathAone saMgrahatA A graMtho uparAMta jaina paraMparAnI svataMtra dharmopadezanA prayojanavALI dIrgha kathAtmaka kRtio paNa saMskRta-prAkRtamAM racAI che. jevI ke pAdaliminI 'taraMgavatI', enA saMkSepa svarUpe racAyelI prAkRta kathA 'taraMgalolA', haribhadrasUrinI samarAIthya kahA' ane 'dhUrtAkhyAna', siddhArSigaNinI 'upamiti bhavaprapaMca kathA', udyotanasUrinI "kuvalayamAlA" vagere. A kathApravAha vaheto vaheto apabhraMza temaja madhyakALanI jUnI gujarAtI bhASAmAM racAyelA thokabaMdha rAsAo, prabaMdho, padyavArtAo temaja bAlavabodho aMtargata gadyakathAomAM pracura mAtrAmAM vistare che. "bharatezvara-bAhabali rAsa'nA kartA zAlibhadrasUrithI laIne lAvaNyasamaya, sahajasuMdara, jayavaMtasUri, kuzaLalAbha, nayasuMdara, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI samayasuMdara, RSabhadAsa zrAvaka, jinaharSa, upA. yazovijayajI, jJAnavimala, udayaratna, paM. vIravijayajI jevA sarjako dvArA vipula pramANamAM kathAtmaka sarjano thayAM che. jaina sAdhukavioe brAhmaNadhArAnI purANakathAone temaja laukika kathAdhArAne paNa vyApakarUpe jainAvatAra Apyo che. rAyAmaNa, mahAbhAratanI jaina paraMparA vyApaka svarUpe UbhI thaI che. sAthesAthe 'siMhAsana batrIzI', "ArAmazobhA', 'mAdhavAnala kAmakaMdalA', 'vinoda cotrIsI' jevI laukika kathAo paNa racAI che. prayojana ane preraNA Ama to koI paNa kalAkRtinuM prayojana mAnavInA cittane AnaMda ApavAnuM che. e rIte kathAsAhitya rasika-raMjaka hoya; sAthe bodhaka paNa hoI zake, paraMtu dRSTAMta svarUpe kahevAyelI ApaNI jaina kathAo raMjaka hoya ke na hoya, e bodhaka to hoya ja che. darlabhatAthI prApta thayelA A manuSyabhavane carama lakSya tarapha dorI jatI A kathAo eTale ja dharmakathA kahevAI che. jaina kathAnuyoganI mukhya preraNA nIti, sadAcAra ane dharmaniSTha jIvana mATenI che. zIla, cAritra, tapa, saMyama, vairAgya, kaSAyatyAga, pariSaha, guru pratyeno vinaya, deva-manuSya-tiryaMca-nArakakalokanAM svarUpo, rAgadveSathI sarjAtA anartho, karmavipAka - ema anekavidha prayojanovALI A dharmapreraka kathAonuM aMtima lakSya to che saMsArabhramaNamAMthI mukti. sAMprata samasyAonuM samAdhAna : jaina dharmakathAono marmabodha koI paNa sthaLa-kALamAM zvasatA manuSya mATe preraNArUpa banI rahe ema che, paraMtu A lekhamAM ApaNe joIzuM ke sAMprata samasyAonA nivAraNArthe A kathAo kevI rIte preraka ane samAdhAnakAraka banI zake ema che. yAdavakuLanI jAna joDIne rAjulane paraNavA gayelA ariSTanemi lagnotsavanA bhojanArthe vadherAtAM pazu-paMkhIono citkAra sAMbhaLI lIlA toraNethI pAchA vaLI, girAnare jaI dIkSita thayA, kevaLajJAna pAmI 22mA tIrthaMkarapade sthApita thayA. abola pazu-paMkhIono thato vadha emanA jIvanaparivartanamAM nimitta banI gayuM. | 'upadezamAlA' graMtha paranI siddhArthagaNinI heyopAdeya TIkamAM kAlasaurika kasAI ane enA putra sulasanI kathA Ave che. kAlasaurika kasAI haMmezAM 500 pADAno vadha karato. zreNika rAjAe ene kUvAmAM nAkhyo to tyAM paNa mATInA piMDanA pADA banAvI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI eno vadha karyA vinA ene cAlatuM nahIM. AvA pApakarmI pitAnA putra sulasanA jIvanamAM abhayakumAranI sobatathI jIvadayAnA saMskAro eTalA dRDha thayA ke pitAnA mRtyu pachI kuTuMbIonA ati Agraha chatAM pitAno kasAIno dhaMdho saMbhALavA e taiyAra thayo nahIM. kuTuMbIoe kahyuM ke, tAruM jIvahiMsAnuM pApa ame vaheMcI laIzuM. tyAre sulase potAnA paga para kuhADI mArI lohI vahevaDAvyuM ne sagAMone kahyuM ke, "mane atyaMta pIDA thAya che. tame mArI pIDA thoDI thoDI vaheMcI lo." tyAre badhAM kahevA lAgyAM ke, "tArI pIDA ame kevI rIte laI zakIe?' pratyuttaramAM sulasa eka ja vAkya bole che : "jo pIDA nathI vaheMcAtI to pApa zI rIte vaheMcI zakAya?' kasAIputrano Avo hato prANIhiMsAno virodha ane jIvadayA mATeno prema. - trIjuM dRSTAMta to mAtra 450 varSa agAu ghaTelI eka aitihAsika ghaTanAmAM che. 16mA zatakamAM mogala bAdazAha akabarazAhe hIravijayasUrijInA sadupadezathI 'amAri pravartananuM pharamAna karyuM. samrATe kevaLa sUrijIne rAjI rAkhavA to Ama na ja karyuM hoya. pote sUrijInA siddhAMtothI pUrA prabhAvita thayA hatA. paNa Aje? RSimunio ane saMtonI saMskRtivALA ApaNA dezamAM dhamadhokAra katalakhAnAM cAlI rahyAM che. A eka raLAu dhaMdho banI gayo che. uparyukta traNe dRSTAMtomAM abola jIvonI hatyAnI vyApaka samasyAnuM samAdhAna zuM prApta nathI thatuM? svataMtratAnA 72 varSa pachI paNa katalakhAnAMnA pratibaMdha saMdarbhe ApaNe UNA UtaryA chIe. sulasAnA kathAnakamAM eka anya preraNAdAyI bodha prApta thAya che. satsaMga manujIvanane kevuM palaTAvI nAkhe che! abhayadevanI maitrI sulasanA vicAraparivartananI mukhya nimitta banI che. AjanI yuvApeDhIno eka varga surApAna, gAMjo-carasa jevA nazIlA padArthonuM sevana, mAMsAhAra, jugAra, svacchaMdAcAra, vaDIlo prati avajJA ne avinaya temaja bhautika jIvanazailI tarapha DhaLyo che ke DhaLato jAya che te kusaMganuM pariNAma che. A mATe sulasanI abhayakumAra sAthenI maitrI eka mahattvano saMdeza pUro pADe che. - vartamAna bhAratanI mahilAvarganI laghutAgraMthine dUra karavA mATe ane emanAmAM rahelI zaktione protsAhita karavA mATe mahilAoe tamAma kSetromAM kevAM uccasthAno prApta karyA che enAM udAharaNo dvArA strI sazaktikaraNanI vAta pracAramAM AvI che. - 30 ja Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI rAjakAraNanuM kSetra hoya, moTI kaMpanIonuM vyavasthApana hoya, uzyana ke avakAza kSetra hoya - badhAmAM strI mokharAne sthAne che enAM dRSTAMto apAya che. A saMdarbhe vicAratAM smaraNamAM Ave che "jJAtAdharmakathAMga'nI ja vaNika zeThanI cAra putravadhUonI kathA. cothI putravadhU rohiNIne zvasure sAcavavA ApelA cokhAnA pAMca dANA pAMcame varSe parata mAgyA tyAre e dANAmAMthI vRddhi pAmela cokhAnuM dhAnya gADAnAM gADAM bharIne piyarathI maMgAvI rohiNIe zvasuragRhe pahoMcatuM karyuM. rohiNInI dUraMdezI, saMskAritA, kuTuMbapreme pAMca dANAmAMthI gharanA koThAra bharI daIne eNe kuTuMbane je rIte samRddha karyuM e strIzaktinI preraka kathA sahastrAdhika varSo pUrve prApta thAya che. Ama to A kathA zramaNazramaNInA vratapAlana saMdarbhe eka rUpakakathA tarIke kahevAI che, paNa sAMpratakAlanI saMdarbhe A kathAne yathAvata eka strIzaktinI kathA tarIke bhAvana karatAM eTalI ja preraNAdAyI banI rahe che. vartamAnamAM chUtAchUtanA prazno, uMca-nIcanA varNabhedo, dalitone itara janasamudAya dvArA thatI parezAnI - A badhI ApaNA dezanI hajIya saLagatI samasyAo rahI che. manuSya UjaLo ke halako enAM satkarmo-kukarmothI oLakhAvo joIe. ApaNane A saMdarbhe metArya (metAraja) muninuM caritrakathAnaka acUka yAda Ave. cAMDAlinInI kUkhe janmIne paNa teo jainonA eka smaraNIya-vaMdanIya mahAtmA banI gayA ane aMtakRta kevaLIpadane pAmyA. upA. yazovijayajInA 350 gAthAnA stavana paranA zrI padmavijayajI racita bAlAvabodhamAM eka nAnakaDI kathA AlekhAyelI che: zabara nAmano eka rAjA hato. ene tyAM eka divasa bhauta (bauddha?) sAdhu padhAryA. emanA mAthe mayUrapicchathI baneluM chatra zobhatuM hatuM. zabaranI rANIne e chatra gamI gayuM. sAdhInA gayA pachI rANIe rAjA pAse e chatra meLavavA haTha lIdhI. eTale rAjAe enA subhaTane chatra laI AvavA hukama karyo. tyAre subhaTane sUcanA ApatAM rAjA kahe che, "baLajabarIthI chatra meLavatAM sAdhune sparza thAya to emanI avajJA karyAnuM pApa lAge, eTale sAdhuthI dUra rahI bANathI emanI hatyA karI chatra meLavavuM." A kathAmAM rahelo viparyAsa juo. chatra letAM sparza karyAnuM pApa lAge, paraMtu bANa mArIne hatyA thAya eno vAMdho nahIM. A TacukaDI kathA sAMpratakAlanI samasyA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka saMdarbhe keTalI moTI mArmika kaTAkSikA che! dharma, jAti, kuTuMbane nAme AbhaDacheTa, ane pachI emAMthI sarjAtAM daMgalo, vaimanasya ane hiMsaka kRtyo. ApaNA viSayAsone A kathA moTo saMdeza pUro pADe che, zrI vijayalakSmIsUri racita 'upadeza prAsAda'mAM eka tuMbaDInI kathA che eka yuvAna dezanI pavitra gaNAtI nadIomAM snAna karavAnA prayojanathI yAtrAe javA nIkaLe che. tyAre mAtA ene eka kaDavI tuMbaDI ApIne kahe che ke 'putra ! tuM snAna kare tyAre A tuMbaDIne paNa snAna karAvaje.' thoDA divasa pachI yuvAna yAtrA karIne pAcho Avyo. mAtAe ene jamavA besADyo. thALImAM mAtAe pelI kaDavI tuMbaDInuM zAka pIrasyuM. yuvAne zAka moDhAmAM mUkatAM ja enI kaDavAzanI phariyAda karI. mAtA kahe, 'hA, meM jANIbUjhIne Ama karyuM che. tuMbaDIne pavitra nadIomAM snAna karAvyA pachI paNa enI kaDavAza gaI nahIM, ema jyAM sudhI aMtaramAM kaSAyonI kaTutA dUra thAya nahIM tyAM sudhI kevaLa nadIonA snAnathI pApakarmo nivArI zakAtAM nathI.' atyAre dareka dharmamAM dhArmika parvo, yAtrAo, zobhAyAtrAo, anuSThAno, vividha vratotsavo dhAmadhUmathI ujavAya che, dharmamahotsavo thAya e to sArI vAta che, paNa A badhuM jo kevaLI dravya svarUpe thatuM hoya ane bhAvarUpe na thatuM hoya to enI zreyaskaratA siddha thatI nathI. mANasa jo kevaLa dekhAdekhIthI,mAna yaza-kIrtinI eSaNA rAkhIne ke sAMsArika sukhasaMpatti mATenuM puNyakarma bAMdhI levAnI lAlasAthI A badhuM kare to kapAyomAM vistarelo rAga enI samyag gatine avarodhe che. A nAnakaDI kathAno bodha sAMpratakAlIna dharmAnuSThAno mATe preraNArUpa banI rahe ema che, jaina kathAnuyogano bahoLo aMza karmaviSAkanI, manuSyabhavanI durlabhatAnI, saMyamasvIkRtinI, zIla-cAritranI, vairAgya prerakatAnI kathAone Avare che. ahIM A lekhamAM sAMpratakAlIna samasyAonA saMdarbhe nAnI chatAM mArmika kathAone upayogamAM lIdhI che. (amadAvAsthita DaoN. kAMtibhAInuM madhyakAlIna jaina sAhityanA saMpAdAna saMzodhana kSetre khUba ja utkRSTa yogadAna che. teoe aneka jaina seminAramAM ciMtanasabhara zodhapatro prastuta karyA che). (c) 32 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA AtaMkavAdanI samasyA ane islAma B] DaoN. mahebUba desAI Aje AtaMkavAdanI samasyA duniyAnAM dareka rASTromAM prasarI che, temAM koI rASTra ApavAda nathI. thoDA samaya pUrve vizvanA "jhIro krAIma" gaNAtA rASTra nyU jhilenDamAM masjida para thayela AtaMkI humalo tenuM tAjuM dRSTAMta che. pariNAme sau koI AtaMkavAda aMge ciMtita che. AtaMkavAda aMge UMDo abhyAsa karanArA yu.esa. koDa oNpha pheDarala regyulezane AtaMkavAdanI vyAkhyA ApatAM lakhyuM che - - "rAjakIya ke sAmAjika uddezonI pUrti mATe sarakAra, nAgarika ane AmaprajAne dhamakAvavI, dabAvavI athavA tenI milakatone nukasAna karI, mAnavahiMsAo AcaravI eTale AtaMkavAda'. amerikAnA guptacara vibhAganA pRthakkaraNa mujaba AtaMkavAdanA cAra prakAro che - * rASTravAdI - alagatAvAdI * dhArmika kaTTaravAdI * navA dhArmika * sAmAjika krAMtikArI AtaMkavAdanI uparokta vyAkhyA ane prakAronA saMdarbhamAM 21mI sadInI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka zarUAtathI atyAra sudhI seMkaDo AtaMkavAvAdI humalAo thayA che. A humalAmAM hajAro lokoe potAnA jIva gumAvyA che. vIsamI sadI paNa tenAthI bAkAta nathI. uparokta vyAkhyA ane prakAro mujaba vizvano sauthI moTo AtaMkavAdI jarmanIno hiTalara hato ema kahI zakAya, jeNe rASTravAda ane jAtIya zuddhatAnA nAme hiMsAnI parAkASTA sarjI hatI, paNa Aje e vAta itihAsanA paDaLomAM daTAI gaI che. AjanA saMdarbhamAM vicArIe to lAdena jevA AtaMkavAdIne vizvamahAsattA banavAnA nazAmAM poSanAra amerikA hatuM. e AMtararASTrIya ghaTanAthI sau vAkepha che, paNa pachI e ja amerikA teno bhoga banyuM. 2001mAM amerikAmAM varlDa TreDa senTara para thayela humalAe amerikA sahita tamAma dezone coMkAvI dIdhA hatA. tenI javAbI kAryavAhI svarUpe amerikAe aphaghAnistAna para humalo karyo ane pUrA deza para kabjo jamAvI lIdho. amerikAmAM thayela humalo kharekhara osAmA bina lAdene karyo hato ke pachI humalo AghAnistAna para kabjo jamAvavA mATeno ghaDI kADhelo kImiyo ghaDI hato, eka vicAra mAgI tevo muddo che. TUMkamAM emerikAe AtaMkavAdane aTakAvavAnA nAme aphaghAnistAna ane irAkamAM 'AtaMka' sarjI kabjo jamAvavAmAM saphaLatA meLavI hatI. 13mI navembara, 2015nI sAMje perisa zahera dhaNadhaNI UThyuM hatuM. e durghaTanAe 129 lokonA jIva lIdhA hatA. e humalAnI javAbadArI sIriyAmAM kAryarata ISISe svIkArI hatI. turkImAM 15,16 navembara, 2015nA roja maLela jI-20 saMmelanamAM jyAM tamAma dezo humalAnI niMdA karI rahyA hatA, ISISne vakhoDI rahyA hatA tyAre raziyAnA rASTrapati vlAdimIra puTInanA eka nivedanathI AkhuM vizva coMkI gayuM hatuM, temaNe kahyuM - 'raziyAnI guptacara saMsthA dvArA maLelI mAhitI anusAra AtaMkavAdIone vizvanA 40 rASTro Arthika sahAya karI rahyA che.' jo ke, temaNe e dezonI koI yAdI ApI na hatI, paraMtu temanuM nivedana tArkika jarUra hatuM ISISne humalAo karavA mATe jarUrI Adhunika zastro koNa pahoMcADI kayuM che? ISIS bazarulaasadanA sainya sAme UbhuM thayuM hovAthI teo prazikSita * 34 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Niya sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna che kAna sainiko na hatA, to temane Adhuni hathiyAro calAvavAnI TreniMga koNa ApI rahyuM che? zastro sivAya temanI Arthika rUriyAto koNa saMtoSe che? A ane AvA aneka prazno ISInI Arthika ane laDAyaka samRddhi aMge gaMbhIra vicAraNA mAgI le tevAM che. eka matAnusAra Aje AtaMkavAda vizvamAM eka mATo vyavasAya banI gayo che, jenA dvArA rAjakIya, sAmAjika ke Arthika lAbho vizvanA dezo ekamekanA sahayogathI meLavI rahyA che ane tene AsAnIthI islAmika dhArmika kaTTaratA sAthe joDI AtaMkavAda eTale islAma evuM tAraNa raDha karI rahyA che. kAraNa ke AtaMkavAdIonA sarvekSaNamAM moTA bhAganA AtaMkavAdIo muslimo che. Ama vizvanA bhinna bhinna dezomAM AmaprajA para AcAravAmAM AvatI hiMsA ane apakRtyo islAmika AtaMkavAdanA nAme DhaMkAI rahyA che athavA to tenA nAme caDI rahyA che. jo mAtra IslAma sAthe ja AtaMkavAdane saMbaMdha hota to IslAmika rASTro avazya AtaMkavAdI hiMsAthI surakSita rahyA hota, paNa AtaMkavAdI humAlAonI vizvavyApI yAdI jotAM mAluma paDe che ke IslAmika rASTro paNa AtaMkavAdI hiMsAno bhoga banyAM che. jema ke pAkistAna, irAka, sAudI arebiyA, aphaghAnistAna, sIriyA, jerusAlema, yamana jevAM aneka islAmika rASTronI prajA ane temanAM dhArmika sthAna masjido AtaMkavAdanA humalAthI bacI zakyAM nathI, teno bhoga banyAM che. e bAbata sAce ja vicAraNA mAgI le che. AtaMkavAdane islAma sAthe joDavAmAM Ave che tyAre islAma sAthe ja kaTTaravAdI dharma che? islAma ane hiMsAne koI sIdho saiddhAMtika saMbaMdha che? AtaMkavAdIo je islAmI zabda jehAda"nA nAme hiMsA Acare che te zabdano sAco dhArmika ardha ane uddeza hiMsA thAya che? e tamAma bAbato mATe jarUrI che, hajharata mahaMmada payagaMbara sAhebanA islAmane sauprathama jANavo, samajavo. islAma zabda arebika bhASAmAMthI utarI Avyo che. arabI bhASAnA mULa zabda salAma parathI utarI AvelA A zabdano artha thAya che zAMti, samarpaNa ane tyAga. islAmanA dharmagraMtha "kurAna-e-zarIpha''mAM paNa TheraThera e ja vAtano ullekha jovA maLe che. kurAne zarIpha hajharata mahaMmada payagaMbara (sa.a.va.) para * 35 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI "vahI" (IzvarIya saMdeza) khudAnA saMdezAono saMgraha che. A saMgrahamAM mAtra dhArmika bAbato nathI, paNa te samagra mAnavajAtane jIvana jIvavavAnI kaLA zIkhavato graMtha che prema, dayA, karuNA, ahiMsA, nItimattA, satya, samabhAva, bhAIcAro, pADozIdharma ane sarvadharma samabhAva jevA aneka viSayo ane tene sparzatI kathAo A graMthamAM che. islAma jenA mATe vizeSa carcAmAM rahyo che. te jihAda ane hiMsA jevA viSayo aMge paNa spaSTa Adezo temAM ApavAmAM AvyA che. hajharata mahaMmada payagaMbara (sa.a.va.) para ramajAna mAsamAM utarela prathama vahI zikSaNa ane jJAnanA mahattvane vyakata kare che. temAM kyAMya hiMsAno izAro suddhAM nathI. e prathama vahImAM khudAe mahaMmadasAheba (sa.a.va.)ne kahyuM hatuM - "paDho-vAMco potAnA khudAnA nAme jemaNe AkhA vizvanuM sarjana karyuM che. jeNe lohInA eka buMdamAMthI insAnanuM sarjana karyuM che, e ja tAro pAlanahAra khudA che. jeNe insAnane kalama dvArA jJAna ApyuM ane InsAna je nahoto jANato, jenAthI te ajJAna hato, te badhuM tene zIkhavyuM che." kurAne zarIphano AraMbha "bismillAha arararahemAna nirarahima"thI thAya che, jeno artha thAya che. zarU karuM chuM allAhanA nAme je behada maherabAna ane dayALu che." kurAne zarIphamAM prema, karuNA, ahiMsAne lagatI AyAto TheraThera jovA maLe che, jema ke, "khudA kSamAzIla ane premALa che. evuM eka paNa prANI A pRthvI para nathI ke jenI AjIvikAno bhAra khudA para na hoya. te prANImAtranA nivAsa ane aMtima vizrAmadhAmane jANe che." "ane khudA tamArA upara kRpAdRSTi rAkhavA icche che, paNa zudrA, vAsanAonI pAchaLa bhaTakanAra loko tame ADe mArge jaIne khudAthI dUra cAlyA jAva cho." dharatI para phasAda utpanna na karo. allAhane pukAratA raho. nizcitta allAhanI kRpA sArA cAritravALA lokonI samIpa che. "je koI rajamAtra paNa nekI (saddhArya) karaze ane je rajamAtra paNa burAI 36 11 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka karaze tene saune khudA joI rahyo che. tAro raba (muddA) evo nathI ke te vinA kAraNa vastIone naSTa kare.'' "allAhane zuM paDI che ke te tamane akAraNa yAtanAo Ape ? tame kRtajJatA dekhADatA raho ane zraddhAthI nItinA mArge cAlatA raho.'' "ane jo tame lokothI badalo lo to basa eTalo ja lo jeTalI tamArA upara baLajabarI karavAmAM AvI hoya,paraMtu jo sabra (dhIraja) rAkho to te khudAne vadhAre pasaMda che.'' "teo jo sadkArya kare che tenI kadara karavAmAM Avaze. allAha saMyamI lokone sArI rIte oLakhe che. jyAre tamane koI salAma kare to tame paNa tene atyaMta sArA zabdomAM javAba vALo athavA jevA zabdo teNe kahyA che tevA ja zabdomAM javAba vALo. allAha dareka bAbatono nigehabAna che." 'zetAna mAtra eTaluM ja icche che ke dArU ane jugAra dvArA tamArI vacce duzmanAvaTa ane verabhAvanA utpanna thAya. tamane allAhanI yAda ne namAjathI aTakAve. zuM tame aTakI jazo?'' AvI prema, zraddhA, karuNA ane ahiMsAnI zIkha ApatI kurAne zarIphanI ApAtone hajharata mahammada sAhebe potAnA jIvanamAM AcAramAM paNa mUkI hatI. ane eTale ja mahaMmadasAheba aMge gAMdhIjIe kahyuM che, ''mahaMmada (sala.) paNa bhAre kaLAkAra kahevAya. temanuM kurAna arabI sAhityamAM suMdaramAM suMdara che. paMDito paNa tene evuM ja varNave che. enuM kAraNa zuM? kAraNa e ja ke teNe satya joyuM ane satya pragaTa karyuM, '' IslAmamAM mAMsAhAra tenI saMskRtinA bhAga tarIke svIkAravAmAM Ave che. kAraNe ke arabastAnI retALa pradezamAM e samaye rahevA pharajiyAta mAMsAhAra karavo paDato hato, paNa teno artha bilakula evo nathI thato ke islAma mAMsAhAra dvArA hiMsAne prAdhAnya Ape che. islAmanA pavitra graMtha kurAne zarIphamAM TheraThera ahiMsA ane zAMtine vizeSa mahattva ApavAmAM Avela che. lA ikarA phIdIna arthAt 37 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na duniyAmAM phasAda kyAreya phelAvazo nahIM" evA kurAne Adeza sAthe ema paNa kahevAmAM AvyuM che, "paraspara jhaghaDo na karo, saMtoSamAM ja sukha che''. samAjamAM vyApaka banatI jatI azAMtinA mULamAM ekabIjA pratyenI prasarI rahelI napharata javAbadAra che. kurAne zarIphamAM kahyuM che. na to tame koInAthI naraphata karo, na koI para julama karo. khudA julama karanArathI nAkhuza che." zAMtimaya sahaastitvanA siddhAMtanA prakhara pracAraka samA kurAne zarIphamAM mAnavIya abhigamane prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che. "jeNe koIno jIva bacAvyo, teNe saMpUrNa mAnavajAtine jIvatadAna ApyuM." AvI zAMti ane ahiMsAnA puraskartA hajharata mahaMmada payagambara (sa.a.va.)e jIvananAM aMtima dasa varSomAM covIsa yuddhomAM sarasenApati tarIke lakrane mArgadarzana ApyuM hatuM, paraMtu temanA sarasenApati tatarIkenA netRtvano mukhya uddeza rakSaNAtmaka hato. temanAM dareka yuddho Akramaka nahIM, rakSaNAtmaka hatAM. paMDita suMdaralAlajI mahaMmada sAheba (sa.a.va.)nA AvA ahiMsaka abhigamanI noMdha letAM lakhe che asIma dhairya, zAMtacitta, sahiSNutA ane zAlInatA e mahaMmada sAhebanA ahiMsaka abhigamanA pAyAmAM hatAM." potAnI amAnavIya hiMsAne nyAyapUrNa siddha karavA AtaMkavAdIo dvArA vaparAto zabda eTale jihAda ke jehAda, AtaMkavAdIo koI dharmanA anuyAyIo nathI. koI dharma AtaMkavAdIono dharma nathI. potAnA saMkucita vicArone dharmanA nAme hiMsA dvArA vyakata karavAnI ceSTA karanAra dareka mAnavI AtaMkavAdI che. "jehAda' jevA AdhyAtmika zabdano sAco artha samAjamAM pracalita nathI. jehAda eTale allAhanI rAhamAM jAna, mAla ane AcaraNathI prayatna karavo. e mATe kaSTa sahevuM, ApavuM nahIM. hajharata mahaMmada payagambara (sa.a.va.)e A aMge pharamAvyuM che, "tamArI naphasa (AtmA) sAme jehAda karo." moha, mAyA, icchA, - 38 - Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho AkAMkSAo para pratibaMdha mUkavAno prayAsa eTale jehAda. kurAne zarIphamAM A aMge spaSTa kahyuM che." jehAda e zabda kurAne zarIphamAM aneka vAra upayogamAM levAyo che, paraMtu AkhA graMthamAM kyAMya zabda yuddha, khUnAmarakI ke hiMsAnA arthamAM nathI vaparAyo. arabImAM jehAda zabdano artha koziza karavI evo thAya che. islAmamAM allAhanA mArge koziza karavAnI kriyAne jehAda kahe che. potAnA jAnamAlanI, garIbonI sevA, anAthonuM pAlana-poSaNa karIne, namAja paDhIne, rojA (upavAsa) rAkhIne, bIjAone dAna karIne, potAnA mana para kAbU meLavIne, potAnA gussAne niyaMtrita karIne, khudAnA sAcA khidamatadAra banIne, bIjAone saddaupadeza ApIne temane naitika mArge vALavA jevAM aneka kartavyo mATeno saMniSTha yatna eTale jehAda. A saMdarbhamAM ja kurAne zarIphamAM jehAdano ullekha thayo che. kurAne zarIphamAM kahyuM che ke, "sabra sAthe jehAda karo'. je muslimoe potAnA dharmanuM rakSaNa karavA potAnAM gharabAra choDIne ithiyopiyAnA khristI bAdazAhanuM zaraNa lIdhuM hatuM, temanA e kAryane paNa jehAda kahevAmAM Ave che. islAmanA payagambara mahaMmada sAheba (sa.a.va.)nA aneka kissAo, saMvAdo "jihAda ke jehAda'no A ja artha vyakta kare che. kurAne zarIphamAM mahaMmada sAhebane Adeza ApatAM khudAe kahyuM che. je loko tamArI vAtamAM vizvAsa rAkhatA nathI athavA muslima hovA chatAM saccAI ane pavitratA sAthe vartatA nathI temanI sAme jehAda cAlu rAkho." hajarata AIzA (rahi.)e eka vAra mahaMmada sAheba (sa.a.va.)ne pUchyuM, "yA rasulillAha, tame jehAdane sauthI zreSTha amala gaNo cho, to zuM amAre te na karavI ?" mahaMmada sahoba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, "sarva jehAda haphlemabarura che, arthAt haja dvArA gunAhonI mukti sauthI zreSTha jehAda che." * 39 - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na mahaMmada sAhebane ekavAra koIke pUchayuM, "sauthI zreSTha momina (musalamAna) koNa?" Ape pharamAvyuM, 'e muslima je allAhanA mArgamAM jAnamAlanI jehAda kare che." sahAbIe vadhu spaSTatA mATe pUchayuM, "eTale ?" mahaMmada sAheba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, "allAhanA mArgamAM jehAda karavAnuM dRSTAMta evA mANasa jevuM che ke je mANasa divasanA rojA rAkhe che ane rAtre khudAnI IbAdatamAM lIna rahe che." eka vAra mahaMmada sAheba (sa.a.va.)ne koIke pUchyuM. "sauthI moTI jehAda kaI?' Apa (sa.a.va.)e pharamAvyuM, "sauthI moTI jehAda potAnI vRttio para kAbU meLavavAnI che. potAnAM krodha ane vAsanAo para jIta e ja sauthI moTI jehAda IslAmanA dharmagraMtha kurAne zarIphamAM AvI moTI jehAdane "jehAda-e-akabarI' tarIke oLakhAvela che. Ama jehAda eTale yuddha-khUnAmarakI nahIM. kurAne zarIphamAM hathiyArabaMdha laDAIno ullekha che, paNa jyAM jyAM AvI laDAIno ullekha che tyAM jehAda zabda vaparAyo nathI. tenA sthAne "ketAla' zabda vaparAyo che. arabI zabda 'katAra'no artha thAya che hathiyArabaMdha laDAI. TUMkamAM, AtaMkavAda ane islAmane koI tArkika saMbaMdha nathI. AtaMkavAda e koI dhArmika samasyA paNa nathI. e to AMtararASTrIya kakSAnI rAjakIya samasyA che. tenA mATe koI eka dharma ke tenA anuyAyIone kendramAM rAkhI vicAravuM yogya nathI. (amadAvAdasthita mehabUbabhAI nivRtta prAdhyApaka che. deza-videzanI zaikSaNika saMsthAomAM temanAM pravacano yojAya che. temanA dharma ane darzana para keTalAMka pustako pragaTa thayAM che). -e 40 - Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA sAMprata samasyA ahiSNutAno parama upAyaH anekAMtavAda T] DaoN. abhaya dozI vartamAnava vizva asahiSNutA-paramatanA tIraskAranI AgamAM bhaDake baLI rahyuM. che. bIjAonA matano asvIkAra hoI zake, paNa bIjA mata pratye tIraskAra - dveSa ane anya matAlaMbIo mATe vera-jhera ane dhikkAranI lAgaNIno phelAvo AjanA yugamAM vyApaka banyo che. AjanA yuddha-yugamAM banatI yuddha ane AtaMkavAdanI anekAneka ghaTanAonA mULamAM Aja paramataasahiSNutA e ja mukhya samasyA tarIke UbharIne AvI che. AjanI yuvA peDhInA manamAM e prazna mUMjhavI rahyo che ke je dharma vizvamAM zAMtino phelAvo karavA sarjAyA che, ene sthaLe A ja dharmo ane mato manuSya vacce yuddha kema prere che? AnA uttara mATe UMDANamAM jaI manomaMthana karIe to samajAya che ke "mAro ja dharma sAco' evI kaTTara manovRtti A yugamAM vyApta azAMti ane asahiSNutAnuM mukhya kAraNa che. dareka dharmomAM kyAMka ne kyAM satyano aMza rahyo che, dareka matamAM satyanI koIka bAju chUpAyelI che evA udAratAvAdI dRSTikoNa vinA A jagatamAM yuddhAno aMta thavAno nathI. A jagatamAM zAMtine mATe ahiMsAnuM AcaraNa Avazyaka che, paraMtu A AcaraNa tyAre ja vAstavika banI zake, jyAre tenI bhUmikAmAM vaicArika ahiMsA-anekAMtavAdano svIkAra hoya. jainadharmanA mULabhUta siddhAMtomAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI ahiMsA prANarUpa che ane A ahiMsAnA vAstavika pAlana mATe anekAMtavAda Avazyaka che. AjanA yugamAM udbhavelA aneka saMgharSonI sAme anekAMtavAdanuM yogya rIte prastuta karavAmAM Ave to aneka samasyAono ukela AvI zake. A anekAMtavAda jIvanamAM vAstavika rIte AvI zake te mATe madhyasthatAno guNa atyaMta Avazyaka che. A madhyasthatA mATe zrI citrabhAnujIe "maitrIbhAvanuM pavitra jharaNuM kAvyamAM kahevAyuM che. dIna dUrane dharmavihoNAne mArga cIMdhavA Ubho rahuM, kare upekSA e mArganI to ya samatA citta dharuM. anyanA matamAM aneka khAmIo hoya, temAM hiMsA Adi aneka doSo rahyA hoya to sanmArganA pravAsI karuNA lAvI tene satnA paMthe preravA prayatnazIla bane enA aMtaHkaraNamAM e jIva pratye apAra vAtsalyabharyuM hoya, paNa A vAtsalyamAM mamatvabhAva ane ahaMno sparza na hoya. anyanA matamAM rahelA satya tarapha dRSTi hoya, anyanA manamAM rahelA sadgaNone samajavAnI taiyArI hoya to vyaktinA jIvanamAM guNono vikAsa avazya thAya. upAdhyAya zrI yazovijayajIe amRtavelanI sajhAyamAM A vAta khUba suMdara rIte gUMthI che. anyamAM paNa vyAdika guNo, je nijavacana anusAra, sarva te citta anumodIe, samakita bIja niradhAra re; pApa navi tIvrabhAve kare, jehane navi bhava rAga re, ucita sthiti jeTha seve sadA, teha anumodavA lAga re. anekAMtavAdanI saiddhAMtika vAta karavA chatAM, tenI AMtarika anubhUti na hovAthI aneka rIte guNiyala evA keTalA sAdhuo gaccharAgamAM phasAI gayA ane anya gacchonA matane ke vyaktio sAthe vyavahAra na rAkhavA sudhInI tIvratA para pahoMcI gayA. te samaye A klezanuM nivAraNa karavA jagadguru zrI hIrasUrizvarajI mahArAje vividha bolovALo paTTaka bahAra pADI saMghamAM sauhArda jaLavAI rahe e mATenA pUrNa prayatno karyA hatA. temaNe pote pavitra ane samanvayavAdI jIvana jIvyuM hatuM ke, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho aneka anyadarzanIoe temanA prabhAvamAM AvI ahiMsA dharmane svIkAryo hato. ekavAra eka hAkeme kahyuM ke, tamArA zAstromAM lakhyuM che ke sUryanI upara caMdra che to amArA zAstromAM lakhyuM che ke caMdra nIce che ane sUrya upara che. A aMge Apa zuM mAno cho? tyAre catura evA hIrasUrizvarajI mahArAje javAba Apyo ke, sUrya upara che ke caMdra upara che e beya ApaNAmAMthI koI eka paNa jaIne nakkI kare zake ema nathI. eTale e bAbata para vadhu carcA karavA karatAM ApaNe vadhu neka jIvana kevI rIte jIvI zakIe e aMge ja vicArIe. Ama, hIrasUrizvarajI mahArAje huM sAco ke tame khoTA evA muslima hAkema sAthenA vaicArika saMgharSane TALI, tene prabhujIvana jIvavAno sAco rAha darzAvyo. pote sAdhujIvanamAM siddhAMtomAM koI bAMdhachoDa na karI, paraMtu sadeva anekAMtavAdanuM pratyakSa jIvanamAM AvaraNa karI saddhadhanI gaMgA vahAvI. AnaMdaghanajIe munisuvratasvamI stavanamAM cha darzananA vividha matonI maryAdA darzAvIne chelle jinezvaradevanA mukhe kahevaDAvyuM ke A sarve tArkika carcAo choDI mokSArthIe aMte AtmatattvanI prAptinI dhUna jagavavAnI che. "Atamatattva zuM raTa maMDo re." sarve mato eka ja paramatattva tarapha jAya che. temaNe eka padamAM gAyuM; 'rAma kaho rahamAna kaho koI, kAnha kaho mahAdeva rI, pArasanAtha kaho, koI brahmA, sakala brahma svayameva rI, bhAjana bheda kahAvata nAnA, eka pratikArUpa rI, taise khaMDa kalpanArIpita, Apa akhaMDa sarUpa rI." nyAyasAgarajI mahArAje paNa potAnA stavanamAM A ja bhAvanI abhivyakti karI che. AjanA sAMpradAyika vaimanasyanA kaparA kALamAM A prakAranI samanvayanI vAta karavI bahu agharI lAge, paraMtu AjanA yuganI e anivArya AvazyakatA che. gAMdhajIe pote sahiSNutA ane anya dharmone Adara ApanArI vAta karI hatI. Azrama bhajanAvalImAM vividha dharmonA bhajanone sthAna maLyuM che, eTaluM ja nahIM, gAMdhajIe pote vividha dharmazAstrono abhyAsa karyo hato. A ja vicArane AgaLa vadhAratA zrI vinobA bhAvee vividha dharmazAstronuM adhyayana karI tenA sArarUpa pustakonuM sarjana karyuM che. vinobAnA A pustakonuM vAcana, parizIlana Adi Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha ApaNA abhinivezane ogALavAnuM kAma cokkasa karI zake. zALAonA pustakAlayomAM vinobAnA sAragrahI pustakono samAveza avazya thavo joIe. eTaluM ja nahIM A pustakonA uttama aMzono pAThyapustakamAM paNa samAveza karavAmAM Ave to ApaNI badhAnI pUrvagrahamaMDita dRSTi ghaNe aMze ochI thAya. ghaNI badhI vAra bane che evuM ke, A prakAranA abhyAsakramo samAjanI ziSTavarganI skUlomAM apanAvavAmAM Ave che paraMtu nIcenA madhyama vargamAM tema ja jhUMpaDapaTTIomAM cAlatI zALAomAM sAdhanasAmagrIne abhAve yA anya kAraNosara AvA udAmamatavAdI abhyAsakramono samAveza thato nathI, paraMtu have samAjanI pharaja che ke, AvA abhyAsakramono vyApaka pracAra, prasAra kare. gAMdhIjIthI prerita jaina muni saMtabAlajIe paNa "sarvadharma prArthanA' lakhI che. A prArthanA aneka aMze viziSTa che. emaNe e prArthanAmAM vividha dharmonA prerakonA upadezanA uttama aMzone jIvanamAM utAravAnI vAta karI che. A prakAranA dRSTikoNathI anya dharmo jovAthI, tenI maryAdAone atikramI temAMnA uttama aMzone AtmasAta karavA tarapha ApaNe gati karI zakIe. anekAMta athavA syAdvAdanuM vaicArika bhUmikAthI AgaLa vadhI vyavahArajIvananuM A AcaraNa ApaNA jIvananA aneka saMkalezomAMthI mukti apAvanAruM bane. - saMtabAlajIe AjanA yugamAM je kArya karyuM, te ja kArya ApaNA prAcIna prakIrNaka prAcIna prahaloka Iti bhasiva'mAM jovA maLe che. RSibhAsita prakirNakamAM vividha 33thI vadhu vibhinna matanA RSionI jIvanapaMthane ajavALatI dezanAono saMgraha che. prazna e thAya che ke, sahiSNutA eka ja pakSe rAkhavAnI, anya pakSe nahIM? ahIM rAjadvArI ane sAmAjika pahelanI AvazyatA UbhI thAya che. anekAMtavAdI athavA madhyastha mUlyomAM vizvAsa rAkhanArI vyaktie ke vyaktionA jUthoe je prajAmAM garIbI, aMdhazraddhA Adine kAraNe A prakAranA anekAMtavAdI dRSTikoNavALAM mUlyo pahoMcyAM na hoya, tyAM A prakAranAM mUlyo pahoMcADavA mATe hRdayapUrvakano puruSArtha karavo paDe. prabhu mahAvIranA anekAMtavAdanI dArzanika pRSTabhU sAthe ja tenI vyavahArika Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka AcaraNazIlatAne A pRthvI para jo vadhu ane vadhu phelAvI zakIe, to A vizvamAM vRddhi pAmatA dhikkArane kAbUmAM lAvavA mATe, A pRthvIne vadhu rahevAyalAyaka sthaLa banAvavA mATenuM jainonuM-jainadhamIonuM anekAMtavAdamAM zraddhA rAkhanArAonuM moTuM yogadAna banI raheze. ApaNe A vizvamAM ahiMsA, anekAMta, paryAvaraNarakSaNa, sadAcAra ane paraspara premanAM mUlyone sthApita karavAnI dizAmAM kadama-be kadama paNa mAMDI zakIzuM to ja kavi umAzaMkaranI jema prasannahradaye gAI zakIzuM, "badho pI AkaMTha praNaya, bhuvanone kahI zakuM, maLyAM varSo temAM, amRta laI Avyo avaninuM ' (abhayabhAIe ''covIzI svarUpa'' ane sAhitya para Ph.D. karyuM che. muMbaI yuni.nA Ph.D. mATenA gAiDa che, keTalAMka seminAranuM saMcAlana kare che ane zodhapatro prastuta kare che. temanAM pAMca pustako pragaTa thAya che). O 45 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA sAMprata samasyAonuM samAdhAna eTale bhagavadgItA T surezabhAI gAlA svAmI vivekAnaMda amerikAmAM eka custa krizciyananA ghare gayA hatA. krizciyane potAnA gharamAM badhA ja dharmanAM pustako rAkhyAM hatAM. bhagavadgItA pustaka sauthI nIce rAkhyuM hatuM. enI upara badhA ja dharmanAM pustako goThavyAM hatAM. bAibala sauthI upara hatuM. krizciyane majAkamAM svAmIjIne kahyuM, "juo tamArI gItAnuM sthAna taLiye che ane bAIbalanuM sthAna UMcAmAM UMcuM che." svAmI vivekAnaMda hasIne kahyuM, "gItAnuM sthAna pAyAmAM che ane tenA AdhAra upara ja badhA dharmonA graMtho sthita che." | vinobAjI kahe che, gItAmAMthI navA navA artho maLe che, kAraNa ke enA zabdo ArSa che je mAtra racelA nathI, anubhUta ke dRSTa thayelA che. paramAtmA tarapha satata dRSTi rAkhIne vicAranA AkAzamAM mukta vihAra karavAnI yogyatA gItA manuSyane Ape che. gItA sarva dharmothI para evo adbhuta graMtha che. kaLiyuga cAlI rahyo che. jene jaina paraMparA avasarpiNI kALa kahe che. kALanI asara dekhAI rahI che. kayAM che mIThAM mAnavI kyAM che mIThAM dhAna, avasarpiNI kALa taNA dekhAya che nizAna. 46 - Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na AjanA yugano mAnavI samasyAothI gherAyelo che. A samasyAone ApaNe A rIte vibhAjIta karI zakIe. 1) vaizvika trAsavAda 2) pradUSaNa 3) sAmAjika 4) kauTuMbika 5) vaiyaktika - Adhi, vyAdhi ane upAdhi, lagnetara saMbaMdho. A saghaLI samasyAonuM samAdhAna ane A samasyAothI upara UThI je AtmasAdhanA karavA icche che, jene dehathI para evA AtmatattvanI jhAMkhI karavI che enI samasyA che ke eNe zuM karavuM, kevI rIte AtmasAdhanA karavI ene mATe paNa upAya bhagavadgItAmAM darzAvela che. bhagavadgItAmAM sAMprata samasyAonuM nahIM paNa sarvakAlIna samasyAonuM samAdhAna ApaNane maLe che. trAsavAdanA nirmulana mATe kRSNa bahu spaSTa che. pahelA samajAvaTathI trAsavAda aTakAvavA prayatna karo, chatAM samajAvaTathI pariNAma na maLe to zastra vAparI trAsavAdIono saMhAra karo jethI rASTramAM zAMti rahe. mahAbhAratanuM yuddha aTakAvavA kauravo pAse viSTi karavA kRSNa gayA, paraMtu duryodhana TasanA masa na thayo tyAre duryodhana jevA adharmIno nAza karavA arjunane gAMDIva uThAvavA kahyuM ane cothA adhyAyanA 38mA zlokamAM spaSTa kahyuM che - paritrANAya sAdhunAM vinAzAya ca duSkatAm | dharmasaMsthApanAthaya saMbhavAmi yuge yuge che. "sajjanonI rakSA mATe, duSTonA nAza mATe ane dharmanI sthApanA mATe huM dareka yugamAM avataruM chuM." jyAre rogano upacAra davAthI zakya na hoya tyAre oNparezana karavuM paDe che, evo kRSNano spaSTa mata che. vizvamAM saMtulana jaLavAI rahe e mATe kRSNae sattaramA adhyAyamAM yajJa, dAna ane tapa karavAM joIe evuM kahyuM. yajJa eTale zuddhikaraNa ane vyApakatA. jema phekTarImAMthI ane vAhanomAMthI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo nIkaLatA dhumADA dvArA pradUSaNa phelAya che e dUra karavA auSadhio sAthe gAyanA ghIno upayoga karI havana karavAthI zuddha dhumADA dvArA pradUSaNa dUra thaI zake che. jamInane khAtara ane pANI ApI jamInano ghasAro dUra karavo e paNa yajJa che. samAjanuM RNa cUkavavA dAna darzAvyuM che. samAje ApaNane bharapUra ApyuM che te samAjanuM RNa cUkavavA, ApattimAM gherAyelAone madada karavA lakSmIno sadupayoga karavo te dAna che. dAna karatI vakhate ahaMkAra nahIM paNa "mAruM A dAna RNamukti mATe che" evo bhAva hovo joIe. zarIra svastha rahe e mATe tapa darzAvyuM che. tapano saMbaMdha AhAra, vihAra, nihAra, nidrA ane vyAyAma sAthe che. chaThThA adhyAyanA 16mA ane 17mA zlokamAM kahyuM che, na ati anitaH tu yoga asti na ca ekAntam anagnatA na ca ati svapnazIlasya jAgrato na eva arjuna ! yukta AhAra vihArasya yukta ceSTasya karmasu yukta svapna avabodhasya yogaH bhavati duHkhahA ! je manuSya ati AhAra le che athavA bilakula AhAra leto nathI, ati UMghe che athavA pUrI UMgha leto nathI te sAdhaka thaI zakato nathI. yogya AhAravihAra karanAra, yogya rIte kartavyakarma karanAra, yogya nidrA lenAra ane jAgRtipUrvaka jIvanAra mATe yoga duHkhane naSTa karanAra thAya che." AjanA yugamAM kauTuMbika jIvana ane dAmpatyajIvanane lagatI ghaNI badhI samasyAo UbhI thatI jAya che. eka kavie kahyuM che - hoya nA kazuM to abhAva naDe che, hoya jo saghaLuM to svabhAva naDe che. badhI samasyAnuM mULa kAraNa mana che. mAnavInA jIvanamAM anukULatA ke pratikULatA AvatI ja rahe che. pratikULa pAtro, padArtho ke paristhitio jIvanamAM Ave tyAre mana vicalita thaI jAya che to kyAreka nirAzAmAM sarI paDe che. jIvanamAM duHkhanuM AvavuM ke na AvavuM e ApaNA hAthanI vAta nathI paNa duHkha Ave tyAre - 48 "> Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI duHkhI thavuM ke na thavuM e ApaNA hAthanI vAta che. ene mATe manane keLavavuM paDe che. bIjA adhyAyanA 40 ane 48mA zlokamAM mArgadarzana ApatAM kahe che, yogastha kuru karmANi saMga tyaktA dhanaMjaya ! siddhi asidhdhayoH samaH bhUtvA samanva yoga ucyatA tAre karmo samabhAvamAM sthita thaI, Asakti tajI karavAM joIe. saphaLatA ke niSphaLatAmAM samatva rAkhavuM joIe, kAraNake samatAne ja yoga kahe che. karmaNi eva adhikAraH te mA phaleSu kadAcana mA karmala hetuH bhUHmA te saMgaH astu akarmaNi // tane tAruM kartavyakarma karavAno adhikAra che, paraMtu karmaphaLa upara tAro adhikAra nathI. karmanA phaLanI icchA paNa karIza nahIM, tema karma na karavAno Agraha karIza nahIM. jo vyakti A mArgadarzana jIvanamAM utArI le to anukULa paristhitimAM ahaMkAra Avato nathI ane pratikULa paristhitimAM nirAzA AvatI nathI. dAmpatyajIvanamAM paNa ghaNI badhI samasyAo UbhI thatI jAya che. lagnetara saMbaMdhonuM pramANa paNa vadhatuM jAya che. 7mA adhyAyanA 11mA zlokamAM kahe che, dharma aviruddhaH bhUteSu kAma asmi bharatavarSabhA "he bharatazreSTha, jIvamAtramAM je gharmanI viruddha nathI e kAma paNa huM ja chuM." strI-puruSa lagnagraMthithI joDAya che tyAre emanuM cAra stare milana thAya che. paheluM stara : prANa (jene jaina paraMparAmAM AtmavIrya kahe che, je AtmAnI zakti che). bIjuM stara : asthi trIjuM stara : majajA cothuM stara : tvacA tvacAnuM milana to chelluM che. lagnetara saMbaMdhomAM tvacAnuM milana thAya che paNa e milana, dharmapatnI sAthenuM na hovAthI vyaktinA prANamaya zarIra (sUkSma zarIra) upara khUba ja kharAba asara paDe che. kriyAyoganA AcArya jyAre sAdhakane AtmasAdhanAnI dIkSA Ape che tyAre cetavaNI ApatAM kahe che, patnI sivAyanI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI strI sAthe jo saMbaMdha rAkhIza to narakamAM sabaDavuM paDaze. gItAmAM A zloka dvArA ekapatnI vratanI himAyata karavAmAM AvI che jene jaina paraMparAmAM paradArAviramaNa ane svadArAsaMtoSa vrata kahe che ke zrAvako mATenuM cothuM vrata che. AnA pAlanathI kauTuMbika jIvana ane dAmpatyajIvana svastha rahe che. Adhi (mAnasika ciMtA), vyAdhi (zArIrika takalIpha) ane upAdhithI (jene pariNAme mAnasika ciMtA ubhave che) pIDita vyakti mATe bIjA adhyAyano 14mo zloka auSadhanuM kArya kare che. A zlokamAM kahe che, mAtrA sparzAH tu kauntaya zIta uSNa sukhadukhadAH | Agama apAcinaH anityAH tAna titikSasva bhArata | indriyo sAtheno saMbaMdha zItaLatA (game evuM) athavA uSNatA (aNagamata) Ape che. sukha tathA duHkha Ape che, A badhuM Ave che ne jAya paNa che. A badhuM anitya che, ene asvastha thayA vinA sahana karatAM zIkhavuM joIe.' je Indriyajanya sukha-duHkha mATe kahyuM che e Adhi, vyAdhi ane upAdhi mATe paNa satya che ke A badhu Ave che ne jAya paNa che. A badhuM anitya che ene asvastha thayA vinA sahana karatAM zIkhavuM joIe. vyaktine motano bhaya hoya che eTale dehanI nazvaratA ane AtmAnI amaratA darzAvatAM bIjA adhyAyanA zloka naM. 13, 20, 22 ane 23mAM kahe che, hinaH asminuM yathA kaumAruM yauvana jarA | tathA dehAntara prAptiH dhIraH tatra na musthati che. jevI rIte dehadhArI AtmAne A zarIramAM kumArAvasthA, yuvAvasthA ane vRddhAvasthA Ave che tevI rIte AtmAne bIjo deha prApta thAya che, dhIra puruSa AmAM moha pAmato nathI. (AvA parivartanathI mUMjhAto nathI.) na jAyate priyate kadAcit na ayam bhUtvA bhavitA na bhUyaH ajo nitya zAzvata ayaM purANaH na hanyate hajamAne zarIre ! AtmA kadI utpanna thato nathI ane kadI marato paNa nathI. AtmA kyAreya jabhyo na hato. janma leto nathI ane janmavAno paNa nathI. e ajanmA, nitya, zAzvata - 50 - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI ane anAdi che. jyAre zarIra haNAya che tyAre paNa te haNAto nathI. vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya navAni grahaNAti naraH aparANi | - tathA zarIrANi vihAya jIrNAni anyAni saMyAti navAni dehI II jevI rIte manuSya jUnAM vastro tajIne navAM vastro dhAraNa kare che tevI rIte AtmA jIrNa zarIro tajIne bIjA navA bhautika zarIro dhAraNa kare che. naina chindanti zastrANi nainaM dahati pAvakaH | na ca enaM kledayanti ApaH na zoSayati mArutaH | A AtmAne zastro chedI zaktAM nathI, agni bALI zakato nathI, pANI bhIMjavuM zakatuM nathI ke pavana sukavI zakato nathI. buddhizALI ane samajadAra vyaktionA manamAM prazna thAya che ke mArA jIvananuM dhyeya zuM hovuM joIe? huM koNa chuM, kyAMthI Avyo chuM, zuM svarUpa che mAruM ? AvA praznonA javAbamAM kahe che ke, dehathI para evA AtmatattvanI anubhUti ja dareka samasyAnuM samAdhAna che. ane anubhUti mATeno mArga paNa darzAve che je jIvananuM aMtima satya che. mAtra zArIrika bhUmikA para tathAkathita tapanI maryAdA ane anubhUtinI mahattA darzAvavA bIjA adhyAyanA zloka naM. 59mAM kahe che, viSayo vinivartanta nisahArasya dehinaH | rasavarja rasaH api asya paraM dRSTavA nivartate che. 'AhAra na karavAthI (pAMca indrionA viSayono AhAra) dehadhArIno viSaya sAthe saMsarga raheto nathI paNa e viSayo taraphano rasa dUra thato nathI. A rasa paramatattvanI anubhUtithI ja dUra thAya che. parama tattvanA sAkSAtkAranA mArganuM vivaraNa karatAM 16mA adhyAyanA 21mA zlokamAM kahe che trividha narakamya Ida dvAra nAzanam AtmanaH | kAmaH krodhaH tathA lobhaH tasmAta etat trayam tyajIta // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na kAma, krodha tathA lobha e AtmAno nAza karanArA (AtmAne adhogatimAM laI janArA) narakanAM traNa dvAra che, mATe e traNene tajI devA joIe." 3jA adhyAyanA 34mA zlokamAM kahe che, indriya Indriyasya arthe rAgadveSe vyavasthitI . tayoH na vazam Agacchatu tauhi asya paripabdhino | pratyeka indriyane tenA potAnA viSayamAM rAgadveSa hoya che. te rAgadveSane vaza na thavuM kAraNake rAgadveSa AtmasAkSAtkAranA mArgamAM avarodhaka che.' AtmasAdhanA mATe chaThThA adhyAyanA 11, 12, 13 ane 14mA zlokamAM ane cothA adhyAyanA 29mA zlokamAM kahe che "sAdhake pavitra ane ekAMta sthAnamAM jaIne bhUmi para kuza ghAsa pAtharI ene AsanathI DhAMkI upara suMvALuM vastra pAtharavuM. Asana bahu UMcuM ke nIcuM na hovuM joIe. Asana para TaTAra besI manane ekAgra karI citta tathA indriyonI kriyAone vaza karI, zarIra, garadana tathA mAthuM sIdhuM TAra rAkhI baMdha AMkhe manathI nAkanA agrabhAga para dRSTi sthira rAkhavI joIe. A pramANe zAMta cittavALA sAdhake apAnavAyuno prANamAM ane prANano apAnavAyumAM homa karavo joIe jethI prANa apAnanI gati ruddha (kevaLa kuMbhaka) thAya che. A prANAyAma che'. A gurugamya sAdhanA che jene mATe 9mA adhyAyanA bIjA zlokamAM kahe che, rAjavidyA rAjaguhya pavitram idam utamam | pratyakSa avagavama dharme susukhaM kartama avyayam | A jJAna (sAdhanA paddhati) sarva vidyAomAM zreSTha che, ati gupta che, pavitra che, uttama che, (AtmAno) pratyakSa anubhava karAve che. A dharma che ane AcaravAmAM sukhada che. je sAdhakano pUrNatA pAmatA pahelAM deha chUTI jAya che. ene AzvAsana ApatAM chaThThA adhyAyanA 40. 41 ane 42 naMbaranA zlokamAM kahe che, "jeNe pUrNatA prApta karI nathI eno lokamAM ke paralokamAM vinAza thato nathI. zubha karma karanAro - pa2 - Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI kyAre paNa durgati pAmato nathI. devalokamAM aneka varSo sudhI sukha bhogavyA pachI pavitra zrImaMtanA ghare janme che athavA jJAnavAna yogIonA kuLamAM janme che. kharekhara jagatamAM Avo janma pAmavo atyaMta durlabha che. pUrNatA pAmelo sAdhaka mRtyu samaye deha kema choDe che e darzAvatA 8mA adhyAyanA 10, 12 ane 13mA zlokamAM kahe che, "mRtyu samaye potAnA prANane be bhramaranI vacce (AjJAcakramAM) sthira karI yogabaLe (jIvanamAM karelI AtmasAdhanAnA pariNAme udbhavelI kSamatA) avicaLa manathI, pUrNa bhaktisaha, omakAranuM uccAraNa karI je deha taje che e nizcittapaNe paramagatine pAme che. jaina paraMparAmAM paNa evo ullekha che ke kevaLajJAnI jyAre deha choDavAno vakhata Ave tyAre pahelAM kAyAyoga (zarIrane sthira kare), vacanayoga (mauna thAya), pachI manane sthira karI a, A, I, I R eTalA akSaronA uccAramAM jeTalo samaya lAge (omakAranA uccAramAM paNa eTalo ja samaya lAge) eTalA samayamAM deha choDI janma-maraNanA pherAmAMthI mukta thAya che. upasaMhAramAM eTaluM kahI zakIe ke saMsAranI dareka prakAranI pIDAomAMthI kevI rIte mukti pAmavI, dharmane nAme thatI bAhyakriyAonI maryAdA, dehanI nazvaratA ane AtmAnI amaratA, jIvananuM dhyeya to AtmatatvanI anubhUti che ane te kevI rIte prApta karavI ane pUrNatA prApta na thAya, sAdhanA adhUrI rahe che to nirAza thavA jevuM nathI Adi samagra samAdhAna gItAmAM samAviSTa che. ozo rajanIzajI kahe che, "gItA sAra saMcaya che. gItA manuSyajAtinI jijJAsA, khoja prApti A badhAnuM navanIta che. gItA davAnI dukAnarUpa che, emAM hajAro davAo che ane badhI kAmanI che. tame tamArA DaoNkTare lakheluM priskripzana laIne jajo. tamane je jarUrI che e davA gItAmAMthI tamane maLI jaze. gItA haMmezAM jIvaMta raheze kAraNa ke gItAnA gAnArA zrIkRSNa koI vyakti nathI paraMtu satata Avartita thavAvALI cetanAnI parama ghaTanA che. eTale ja kRSNa kahe che, "saMbhavAmi yuge yuge". gItAno saMdeza che ke karmane lagADavA traNa khIMTIo che - 1) rAga 2) dveSa 3) paramAtmA. jo karmane rAgadveSanI khIMTI upara na lagADIe to sahaja paramAtmAnI khIMTI upara lAgI jAya che. karmane paramAtmAnI khIMTI upara lagADavuM - pa3 - Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAza. sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na eTale kartAbhAva choDI sAkSIbhAvamAM rahevuM. A ja gItAno sArasaMdeza che, je vizvanI aneka vyaktionI sAMprata nahIM paNa sarvakAlanI samasyAonuM samAdhAna che. zrI rAkozabhAI javerInA zabdomAM A lekhanuM samApana karIza. "bhagavadgItA samagra vizva mATeno graMtha che ane zAzvata che. eno eka paNa siddhAMta jaina siddhAMtanI viruddha nathI. bhagavadgItAnA pahelA adhyAyanA pahelA zlokanA pahelA be zabdo dharmakSetre, kurukSetre ne judI rIte goThavIe to be zabdomAM bhagavadgItAno sAra AvI jAya. kSetre kSetre dharma kuru (dareka kSetramAM dharmamaya AcaraNa hovuM joIe) A be zabdomAM vizvanI ane vyaktionI sAMprata nahIM paNa sarvakAlIna samasyAonuM samAdhAna che. (muMbaIsthita dArzanika sAhityanA abhyAsu surezabhAInAM nava pustako pragaTa thayAM che. teo vyAkhyAnamALAomAM suMdara pravacano Ape che. jJAnasatromAM ciMtanasabhara zodhapatro prastuta kare che). O 54 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA sAMprata jIvananI samasyAnA samAdhAna mATe jaina AgamanI bhUmikA guNavaMta baravALiyA bhagavAna mahAvIranA upadeza graMtha "Agama' jaina dharmanI oLakha che. jema gItAno pavitra graMtha hiMdu sanAtana dharmanI oLakha che, kurAna maslima dharma, bAIbala krizciyana dharmanI oLakha che. AtmAnI samaja Ape, AtmAnI okhaLa karAve te Agama che,jaina dharmano prANa AtmA che. jaina AgamomAM prarUpita vividha tattvonAM kendramAM AtmA che tethI ja saMsAranI sarva vidyAomAM adhyAtma vidyAnuM sthAna sarvoparI che, kAraNa ke adhyAtma sivAya anya koI paNa lokavidyA pAse zAzvata sukhanI bAheMdharI nathI. mAnavInuM sAMprata jIvana Adhi-vyAdhi ane upAdhithI azAMta che. tyAre ciraMjIva zAMtino mArga jaina Agama pAse che. A kAraNe sAMprata jIvanamAM jaina AgamanI mahattvanI bhUmikA che. prabuddha karuNAnA karanArA bhagavAna mahAvIre upUneIvA, vigameIvA ane dhuveIvA A tripadI dvArA dezanA ApI. gaNadhara bhagavaMto dvArA A upadeza ApaNane AgamarUpe maLyo. devo, manuSyo ane tiryaMco, samavasaraNamAM bhagavAna mahAvIranI pAvana - papa - Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI vANI jhIlavA Asanastha thaI jAya che. bhagavAna mAlakauMsa rAgamAM potAnI dezanA pravAhita kare che ne sau jIvo potapotAnI bhASAmAM te samaje che. jenuM utpAdana utkRSTa che ane jenI gaNadhara thavAnI pAtratA che, bhagavAnanA zrImukhethI tripadI sAMbhaLatA A bhavya jIvonA caka pradezo khUle che. jJAnAvaraNIya karmano abhuta kSayopazama thatAM temanA aMtaramanamAM sahaja rIte dvAdazAMgInI racanA thaI jAya che ane A rIte bhagavAna mahAvIranA upadezano amUlya vAraso ApaNane maLe che. - pU. zrI devardhagaNIne anubhUti thaI ke kALakrame mAnavInI smRtizakita ochI thatI jAya che jethI pUjyazrIe bhagavAna mahAvIrano A divya vAraso jaLavAI rahe te mATe vallabhIpuramAM 500 sAdhumahAtmAonA sahayogathI satata 13 varSanA puruSArthathI lekhanakArya dvArA A vAraso lipibaddha karyo. pUrvAcAryoe zramaNa saMskRtinI jJAnadhArA gatimAna rAkhavA mATe samaye samaye AgamonuM saMpAdana, saMzodhana, saMvardhana ane saMkalana karI addabhUta yogadAna ApyuM che. samagra mAnavajAtanA kavyANa mATenI hitaciMtA, akAraNa karuNAnA karanArA prabhu mahAvIrane satata dezanA apavA prere che tene kAraNe mAtra sAhityane ja nahi, paraMtu vizvanA darzana sAhityane eka amUlya bheTa maLe che. AgamanuM ciMtana, svAdhyAya ane parizIlana ajJananA aMdhArA dUra karI jJAnano dIvo pragaTAve che. jaina tattvajJAna, AcArazAstra tathA vicAradarzananA subhaga samanvaya sAthe saMtulita tema ja mArmika vivecana AgamamAM che. tethI tene jaina paraMparAnuM jIvanadarzana kahI zakAya. pApavRtti ane karmabaMdhanamAMthI mukta thaIne paMcamagatinA zAzvata sukho kaI rIte pAmI zakAya te darzAvavA hiMsA Adi dUSaNonuM pariNAma dekhADI ahiMsAnA parama dhyeyanI puSTi karavA sadgaNonI pratiSThA A saMpUrNa sUtromAM karI che. AgamanA naisargika tejapUMjamAMthI eka nAnakaDuM kiraNa maLe topaNa ApaNuM jIvana prakAzamaya thaI jAya. AtmAno karmamukta thavAnI pAvana prakriyAmAM pravAhita karatAM Agama sUtro AtmasudhAraNAno amUlya dastAveja che. - pas - Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na gaNadhara bhagavaMtoe bhagavAnanI vANIne jhIlI sUtrabaddha karelA Agamo jIvanA kalyANa maMgala mATe, vyaktine UrdhvapaMthano yAtrI banAvavA mATe preraNAnA prakAza pAthare che. anAdikALathI AtmA para lAgelI kamarajane sApha karavAnI prakriyA eTale AtmasudhAraNA. AtmA para karma dvArA vikRti ane malinatAnA thara jAmyA che jethI huM mArA AtmAnA sAcA svarUpane joI zakato nathI. apAra zaktinA svAmI AtmAnA darzana thaI jAya to saMsAranAM duHkho ane janma-maraNanI zRMkhalAmAthI mukti maLI jAya. aMga, upAMga, chedasUtra, pannA, mULasUtra ane prakIrNaka vigeremAM 32 athavA - ane 45 AgamAM samAviSTa che. zvetAMbara jainoe Agamano bhagavAna mahAvIranA upadeza graMtharUpe svIkAra karyo che. digaMbara jainonI mAnyatA che ke bhagavAna mahAvIra pachI navaso eMzI (980) varSa bAda Agamane lipibaddha karavAmAM AvyA eTale e bhagavAnanI pratyakSa dezanArUpe svIkArI zakAya nahIM. lagabhaga be hajAra varSa pahelAM digaMbara muni kuMdakuMdAcArya thaI gayA. e mahAna labdhidhArI AcArya zaMkAnA samAdhAna ane jJAnaprApti arthe sadehe mahAvideha kSetramAM viharamAna tIrthakara sImaMdhara svAmI pAse gayA. tyAM ATha divasa upavAsa sAthe jJAnaprApti karI. tyAMthI AvIne sIdhA tAmilanADunA baDevAsI gAmanI punaTamalaya guphAmAM besIne samayasara, nimayasAra Adi zAstronI racanA karI. digaMbara paraMparAe eno paramAgama zAstrorUpe svIkAra karyo che. chatAMya jenonA tamAma phirakAo, samasta jainoe ane vizvanA aneka vidvAnoe Agamano jaina tattvajJAnanA utkRSTa sAhitya rUpe to svIkAra karyo ja che. A Agama graMthomAM samAviSTa dravyAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga ane ragaNitanuyoga dharmakathAnuyogamAM TheraThera jIvamAMthI ziva banavAnI prakriyAno nirdeza che. AgamazAstromAM jaina zAsananA baMdhAraNano pAyo che. jaina AgamarUpI A dastAvejamAM jJAna, darzana ane cAritrarUpa triratnanI mAlikI ApavAnA siddhAMto, niyamo ane AcAronuM vizad mArgadarzana ApavAmAM Avela che. emAM jaNAvela AcArapAlana avazya mAnavInI Atmonnati karAvI zake che. ApaNAM sAMprata e pa7 - Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI jIvanamAM udbhavatI keTalIka nAnI-moTI samasyAno ukela ApaNane jaina Agama graMthomAMthI maLI rahe che. A Agamo sAMprata jIvanamAM kevI mahattvanI bhUmikA bhajave che tenI ApaNe vicAraNA karIe. "AcAra e ja prathama dharma che. A jIvanasUtra apAnavavAnI saphaLa tarakIbo zrI AcarAMga sUtramAM AcArazuddhi dvArA jIvanazuddhinA starane UMcuM lAvavA mATe cha prakAranA jIvone "yatanA', "jayaNA' ane AcArazuddhino mArga batAvyo che. vaLI AtmasudhAraNA ane samAdhinI prApti karavAmAM indriyavijayanI pradhAnatAnuM nirupaNa karatAM zrI AcarAga sUtramAM kahyuM che ke, "je mukhe te mUThThANe, ne mUruTTA" je pAMca indriyonA viSayo che te saMsAranuM mULa kAraNa che. sutrakatAMga bhagavAna mahAvIre kaheluM ke tArkikapaNe gaMgAsnAnathI mokSa maLato hoya to gaMgAmAM rahelI badhI ja mAchalIone mokSa maLI jAya. kahevAnuM tAtparya e che ke snAna bAhyazaktinuM kAraNa mAtra che. AtmazuddhinI prakriyA nathI. dehazuddhinuM mahattva gauNa che. mokSamArgamAM AtmazuddhinuM ja mahattva che. - bhagavatI sUtramAM gautamasvAmI ane anyo sAthenI praznottarI jJAnano khajAno khullo kare che. jijJAsA ane ziSyano vinayabhAva sAMprata jIvanamAM preraNAdAyI bane che. dasa NakkhattA mANassa vuDDikarA paNNattA, taM jahAmigasiramaddA pusso, tiNNi ya puvvAiM mUlamassesA / hattho cittA ya tahA, dasa vuDDikarAI NANassa // ThANAMga sUtramAM bhagavAne kahyuM che ke, daza nakSatra jJAnanI vRddhi karanArAM che, te A pramANe che - (1) mRgazIrSa (2) ArkA (3) puSya (4) pUrvASADhA (5) pUrvabhAdrapadA (6) pUrvAphAlganI (7) mULa (8) azleSA (9) hasta (10) citrA. A daza nakSatra jJAnavRddhi karanArAM che. nakSatromAMthI je kiraNo nIkaLe che te ApaNA breInane asara kare che. A nakSatranA samayamAM khullAmAM ke Teresa para vidyAprAptino prayoga karavAno hoya che. - pa8 - Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na pUrve tapovanamAM, RSikuLamAM gurujI vRkSa nIce khullAmAM vidyAdAna detA hatA. AmAM dasa rASTradharmano paNa ullekha jovA maLe che. eka nAgarika tarIke rASTra prati ApaNI zuM pharaja che te darzAvAyuM che. badhA tIrthakaronA sAdhu raMgIna vastro paheratA. bhagavAne zveta vastra paheravAno Adeza Apyo. A yuganA mAnavInI vikalpomAM rAcavAnI caMcaLavRtti ghaTADavA mATe ane garamI ane tApamAM raMgIna vastromAM vadhu garamI lAge ane zveta vastramAM ochI lAge. A rIte prabhue 25000 varSa pahelAM globala vormiMga - vaizvika tApamAnanA vadhArAno varatAro karI ApaNane cetavyA. dharmakathAnuyogamAM zrI jJAtAdharmakathA nAmanA A AgamamAM mahApuruSonA jIvananI satyaghaTanAo ane aupadezika kathAono vipula saMgraha che. dravyAnuyoga kathAnuyoga para savArI karIne Ave to darzananAM rahasyo saraLatAthI samajAI zake. A dharmakathAnuM zravaNa bALajIvone darmaprIti preranAruM banI rahe, dharmamArgamAM sthira karanAruM banI rahe tevuM che. pojhiTiva thiMkiMga kaI rIte rAkhavuM - samudAya vaccenA jIvanamAM samudAya dharma kaI rIte nibhAvavo tema ja vaDIlonA sthAna ane sanmAnanI vAta sUtromAM kahI che. vAstuzAstra, nagararacanA, jIvanavyavasthA ane jIvanazailImAMthI udbhavatA praznonuM samAdhAna jANavAnI icchAvALAoe jJAtAdharma kathA sUtra avazya vAMcavuM joIe. zrI upAsakadazAMga sUtra vIraprabhunA zAsananA daza mahAzrAvakonA dezaviratinA utkRSTa AcAranuM varNana ApaNane preraNAnA pIyUSa pAya che. zrAvakonI jIvanazailI, temanI vyApAranI paddhati kevA prakAranI hatI, rokANanI paddhati, kSetra, sAdhano ane nyAyasaMpanna vaibhava ane zrAvakonI Avakano vyaya ane satrayanuM varNana A sUtramAM che. bhagavAna mahAvIranA zrAvako pAse gAyonA vizALa gokuLa hatA. je gharamAM gAya che tyAM AsurI saMpattinuM Agamana thatuM nathI, te A sUtra dvArA phalita thAya che. pa9 a- Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka parivAramAM patnI, mAtA ane putronuM sthAna ane vAnaprastha AzramanuM varNana paNa A sUtramAM che. bhagavAna mahAvIre potAnA zrAvako je saMsAramAM rahIne paNa utkRSTa AtmakalyANa kare che tevA zrAvakonuM potAnA zrImukhethI varNana karI zrAvakone potAnA hRdayamAM sthAna ApyuM che te upAsaka dazAMga sUtrathI pragaTa thAya che. zrI aMtagaDadazAMga sUtramAM aMtamuhurtamAM mokSe gayelA puNyAtmA ArAdhaka munionA jIvana zrAvakanA traNa manoratha caritArtha karavAnA preraka bane che. A sUtramAM sahanazIlatAthI saphaLatA sudhInI yAtrAnuM varNana che. zrAvaka sudarzana 'namo jINANaMjI abhayArNa'nA jApa kare che tyAre seMkaDo kilo vajanuM zastra tenA para pheMkavAmAM Ave chatAM te vAgatuM nathI. jApa-sAdhanAne kAraNe tenI AsapAsa surakSAcakra racAya che ane tene bacAve che. A ghaTanAnuM vaijJAnika vizleSaNa karatA jaNAze ke adazya padArtha dazyane rokI zake. surakSAno eka adazya phorsa ApaNI AsapAsa racAya je meTalane paNa rokI zake che. gozAlake bhagavAna sAme pheMkelI tejAlezyA vakhate paNa AvuM ja thayuM. gajasukumAra mAthe aMgArA mUkyA tyAre tene pIDA na thaI. sAdhu loca kare tyAre pahelI cAra-pAMca laTa kheMce tyAre duHkha-pIDA thAya pachI te pIDA ochI thAya. eno artha e thayo ke ApaNI bhItara enesthesiyA sakriya thAya che. ApaNI aMdara pIDAzAmaka rasAyaNa sarjAya che je necarala enesthesiyA che. aMdaramAM evuM kAMIka tattva sarjAya che je tattva ApaNI sahanazIlatAne vikasAve che. A saMzodhanano viSaya che. zrI anuttaropapAtikadazAMga sUtra AgamanA anuttara vimAnamAM utpanna thanAra mahAtmAonuM jIvana ApaNA adhyAtma jIvanane navI dizA Ape che. bhagavAna mahAvIranI upadezadhArAnA A AgamamAM deha pratyenuM mahattva ghaTADatA tapasAdhako jevA ke dhannA aNagAranI sAdhanAnuM varNana che. A sUtramAM kahyuM che ke, manuSya mAtra khorAkathI ja jIvI zake evuM nathI, prakAza ane havAthI paNa jIvI zakAya che. sUryaprakAzathI paNa jIvI zakAya tevA dAkhalA che. roja eka cokhAno dANo laIne paNa lAMbo samaya jIvI zakAya tevAM go Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama udAharaNo che. zarIravijJAnanA saMzodhanano A viSaya che. maMtranA upayoga ane labdhidizA darzana karAvanAra zrI praznavyAkaraNa sUtramAMnA pAMca mahApAponuM varNana vAMcatAM pApathI pAchA pharavAnA pAvana avasaranI preraNA prApta thAya che. sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka satya, ahiMsA, Adi guNo dvArA vidheyAtmaka zaktinI prApti kaI rIte karavI tenuM varNana A sUtramAM che. aneka prakAranI siddhio, vidyAo, labdhio ane UrjAone kaI rIte prApta karavI te batAvela che. prAcIna kALamAM A AgamamAM aneka vidyAonA maMtro tathA yaMtronI vAta hatI, paraMtu e vidyAonA maMtro ke yaMtrono dUraupayoga na thAya, koI rUpAtra teno akalyANa mATe upayoga na kare te AzayathI A sUtranI prAcIna vidyAne gurue saMgopI dIdhI che. Ama anaadhikArI ziSyane jJAnano paricaya na karAvavAnI jaina paddhati vizeSa vaMdanIya che. ane A ja kAraNe AcAryoe A Agamano viSaya badalI nAkhyo che. zrI vipAka sUtra AgamamAM ajJAna dazAmAM bAMdhelAM karmonAM bhayaMkara phaLa pApakarmothI dUra rahevAno mArga batAve che. duSkRtyathI duHkha vipAka thAya che ane suktathI sukha vipAka A jANI ApaNI vRttio sukRta tarapha prayANa karaze. jIvanazailImAM pApathI bacavuM che. satkarmothI jIvanane vibhUSita karavuM che tevA prakAranI vicAraNA dharAvatA sAdhako mATe vipAka sUtranI bhUmikA atyaMtapaNe upakAraka che. AgamamAM aMgasUtronA vargIkaraNa uparAMta 12 upAMga sUtronuM paNa vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che, je upayAMgo aMgonA svarUpane vistAre che. zrI uMcavAI sUtramAM bhagavAnanA guNarvabhava gaNadhara zramaNonI saMyamasAdhanAnuM digdarzana che. bhagavAnanuM nagaramAM Agamana thatAM rAjA AnaMda - ullAsa ane bhaktibhAvathI devAdhidevanA darzane jAya che te varNana vAMcatAM saMto pAse javAnI, vaMdana karavAnI viziSTa vidhi karavAno bodha thAya che. ApaNAM karmo ja ApaNI sadgati ke durgatinuM kAraNa che. kayA prakAranA karmothI kayA sthAnamAM jIvana utpatti pAme tenuM varNana karela che. tamAruM karma ja tamArI * 61 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI gatinuM kAraNa bane che, tevA dRSTibiMduthI bhagavAna mahAvIre Izvara kahetA nathI paraMtu karmo ja ApaNA bhAgyavidhAtA bane che, tevI viziSTa dRSTi A AgamamAM pragaTa karela che. zrI rAyapaNI sUtra vAMcatAM guruno samAgama thatAM paradezI rAjAnA jIvanaparivartananuM varNana vAMcI game tevA pApI jIva paNa adhyAtmanI UMcI dazA sudhI pahoMcI zake che tenI pratIti thAya che. saMta samAgama, vyakti para kevo mahAna upakAra kare che ane tene devalokamAM sukho apAvI zake ane paramapadane paNa prApta karAvI zake che te preraNAdAyI hakIkatanuM Alekhana che. potAnI rAiTa AIDenTITI jANavA icchuka sAdhako mATe rAyapaseNI sUtra upakAraka banI raheze. zrI jIvAjIvabhigama sUtra vAMcatAM jIva ajIvanamAM jJAna dvArA ahiMsA ane jayaNA dharma pALI zakAya che. bhagavAna mahAvIre jagatajIvonI vividha prakAranI vRttio, rUcio ane alaga alaga prakRtine dhyAnamAM rAkhIne jJAnabhAvonuM varNana A sUtramAM karyuM che. A sUtra jIvavijJAnano eka UMDANabharelo dastAveja che. zrI pannavaNA sUtramAM jaina tattvajJAnanI samajaNa ApavAmAM AvI che. A sutra padArthavijJAna, zarIravijJAna ane caitasika zaktiono khajAno che. cha lezyA ane orA paramANunI gatinuM varNana, yoga vigerenuM Alekhana, jJAnanA gahana bhaMDAra samuM A sUtra 'laghu bhagavatI' tarIke oLakhAya che. zrI uttarAdhyayana sUtra bhagavAnanI aMtima dezanArUpe samasta jaina samAjamAM zraddhAnuM sthAna dharAve che. 36 adhyayanamAM prabhunA aMtima upadezamAM jaina dharmanA mukhyatama viSayono prAyaH samAveza thayo che jenuM ciMtana ane AcaraNa AtmAnuM Urdhvagamana karAvI zake. A sUtranA 29mA adhyayanamAM samyaka parAkramanA 73 bola dvArA sAdhaka dazAmAM utkRSTa sAdhanA kaI rIte pragaTa karI ane mokSamArgamAM kaI rIte AgaLa vadhavuM teno nirdeza che. 62 "> Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ahIM aneka prakAranI kathA sAhityanuM varNana che. gerasamajaNathI koI sAdhaka dharmavimukha bane tyAre bhagavAnanA sAdhakonuM AcaraNa ja tenI gerasamaja dUra karI dharmamAM sthira kare che tenuM vizeSa varNana che. zrI zayyabhavAcArya dvArA potAnA putra bAlamuni zrI manakane lakSamAM rAkhI prathama mULa sUtra zrI dazavaikAlika sUtranI racanA karavAmAM AvI che. parama dArzanika pU. jayaMtamuni lakhe che ke, "dazavaikAlika sUtra" jaina Agamano sAra-saravALo che. A eka zAstranA avagAhanathI hajAro zAstronuM avagAhana thaI jAya che. A sUtra muktidhAmanI mahAyAtrA che. zrI vyavahAra sUtramAM AgamavyavahAra, zrutavyavahAra, jJAnavyavahAra, dhAraNAvyavAhara ane jitavyavahAra saMyamI jIvanane nirmaLa banAve che. bhagavAne potAnA be sAdhakonI vacce e be bhegA maLe tyAre, be zrAvako ke be AcAryo bhegA maLe tyAre, guru-ziSya maLe to be maLavA para ekabIjAe kevo vyavahAra karavo tenuM varNana A sUtramAM che jenA dvArA sAmudAyika sumeLatAnuM sarjana thAya che. A sUtra sAdhu, sAdhvI, zrAvako ane parivAra vacce saMvAdanuM sarjana karAvatuM zAstra che. sAdhakone sAdhanAnI vizuddhi mATe avazya karavA yogya anuSThAnonuM nirUpaNa karatuM Agama te zrI Avazyaka sUtra che. vyavahAramAM ApaNe tene pratikramaNa sUtra kahIe chIe. Atmavizuddhi karavA mATe je kriyA avazya karavAnI che tene Avazyaka kahyuM che. Avazyakane jJAnIoe jIvanazuddhi, saMyama vizuddhi kriyA kahI sAdhanAno prANa kahela che. samabhAvanI sAdhanA e sAmAyika che. tIrthakaronI stuti covisaMthothI zraddhA baLavAna bane che. vaMdanA dvAra sAdhakone bhaktibhAva pragaTa thAya che. pratikramaNa e pApathI pAchA pharavAnI prakriyA che. aMtarmukha thaI AtmabhavamAM sthira thavA mATe kAusagga ane bhaviSyanAM karmonA nirodha mATe paccakhANa ema A cha AvazyakanI ArAdhanA sAdhakanA AtmavizuddhinA lakSane saphaLa banAvavAmAM sahAyaka bane che. pratikramaNa sAdhaka ane zrAvaka banne mATe dararoja karavA yogya evI prakriyA che jenAthI AtmAnI zuddhi ane vizuddhi varte che. karmo je dararoja baMdhAtAM hoya -- 63 - Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI te niddhata baMdhAya che ane nikAcita kakSAnA thatAM aTakI jAya che. tenI prakriyA paNa A ja pratikramaNa sUtramAM batAvelI che. je karmane avazya bhogavyA vinA kSaya karI zakAya te niddhata. dararojanA pApanuM jyAre pratikramaNa karavAmAM Ave che tyAre pApanI kakSA niddhata banI jAya che, paraMtu jyAre pratikramaNa karavAmAM nathI AvatuM tyAre te karmo nikAcita banI jAya tenuM varNana A sUtramAM che. sAdhako ane zrAvako nitya pratikramaNa kare to te paramapada sudhI pahoMcI zake che. agiyAra aMga sUtro, bAra upAMga sUtro, cAra mULa, cAra cheda ane eka Avazyaka sUtra ema batrIza Agamo AtmasudhAraNA mATe sAdhakAne kaI rIte upayogI che tenI vicAraNA ApaNe karI. sthAnakavAsI ane terApaMtha saMpradAyamAM batrIza Agama sUtrono svIkAra thayo che. zvetAMbara mUrtipUjaka ArAdhakonI mAnyatA pramANe dasa pannA sUtra - prakIrNaka sahita bIjA tera AgamagraMthoe svIkAryA che. tIrthakara deve arthathI jaNAvela zratane anusarIne prajJAvAna munivaro jenI racanA kare tene prakIrNaka ke pannA kahe che. catuHzaraNa prakIrNakamAM 34 atiSayothI vibhUSita arihaMtono paricaya ane cAra zaraNa svIkAranI vAta sAthe duSkRtya gaI ne sukRta anumodananI vAta kahI che. mahApratyAkhyAnamAM pApa karavuM e duSkara che kahI AlocanA vidhi kahI che. bhaktapratijJA pratyAkhyAnamAM bhakta eTale AhAra ane pratijJA eTale pratyAkhyAna jIvananA aMta samaye AhAratyAganA paccakakhANa kaI rIte levA te vidhi batAvI che. A AgamomAM bALapaMDitamaraNa ane paMDitamaraNanI vicAraNA che. pratyAkhyAnanuM varNana anazana mATenI yogyatA ane pUrvataiyArI, saMthArAnuM varNana, vairAgya bhAvane dRDha karatI vAto, gacchAcAramAM sAdhu-sAdhvInI maryAdA, jyotiSa ane devendranuM varNana, maraNa-samAdhi prakIrNakamAM maraNa sudhAravA mATenI Adarza paddhatio AtmA sudhAraNA mATe upayogI che. jaina AgamanA saMdarbhe manovijJAna, zarIravijJAna, paryAvaraNa ane yoganI vicAraNA karIe. manovaijJAniko, manecikitsako mAnavInA mananI dazAno abhyAsa - 64 - Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dAvo karI tenuM pRththakaraNa karI keTalAMka tAraNo kADhe che. manocikitsako dehika ane manodaihika rogono potAnI kAryapaddhati dvArA upacAra kare che. koI paNa zArIrika roga mAnasika rUgNatA sAthe saMbaMdha dharAve che. manocikitsako mana ane zarIrazudhdhi sudhInA maryAdita upacAra kare che, jyAre dArzanikoe zarIrazuddhimAM aTakAyA vinA AtmazuddhinI upacAra prakriyAne anivAryapaNe joDI dIdhI che, kAraNa ke vItarAga paramAtmA bhavaroga nivAraNavALA parama vaidyarAja che. phroIDavAdamAM jema zubha vicAra vigerene zubha saMkalpamAM parivartita karavAmAM Ave che evI ja rIte jaina darzanamAM bhAvanAo ane vezyAnuM varNana thayuM che. karmavAdanA ciMtanamAM udavartana, udIraNAthI saMkramaNa vigere avasthAomAM karmanirjarA thAya che. dravya athavA bhAvamana dvArA ajANatA pAponuM sevana thaI jAya, ajANatA athavA ajAgrata avasthAmAM, svapnamAM pAponuM sevana thaI jAya tevA sUkSma pAponA prAyazcitta mATe paNa jaina AgamomAM Avazyaka sUtramAM vistArathI mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. phroIDavAdanA acetana mananI tulanA ApaNe kAzmaNa zarIra sAthe karI zakIe. ApaNAM damita mana, vacana ane kAyAnA vyApArono saMbaMdha kArmaNa zarIra sAthe hoya che. Aje manovijJAnanA kSetramAM jeTalAM paNa zodhakAryo thaI rahyAM che te kAmaNa zarIra sudhI ja sImita che, jyAre jaina darzananA sUtro anusAra audArika, tejasa ane kAzmaNa zarIrathI AgaLa che jIvAtmA-zuddhAtmA. jaina darzanamAM saMmohananI vAta Ave che, paNa te Adarza saMmohananA rUpamAM Ave che. manocikitsaka rogInA zarIrane zithila karI acetana manamAM ghara karI gayelI ciMtA ane vikAranI jaDa sudhI pahoMce che. jaina AgamamAM Avazyaka sUtra ane aMtaratapamAM kAyotsarganI vidhi batAvavAmAM AvI che. kAyotsarga eTale kAyAne zithila karavI. AtmasaMmohananI kriyA, dhyAna sAthenI A kriyA dvArA, nIDaratA, vyasanamukti, ekAgratA sAthe nirNayazaktino vikAsa thAya che. logassa paNa manovaijJAnika paddhati che je AtmAthI paramAtmA sudhI pahoMcavAnI zuddhikaraNanI prakriyA darzAve che. logassa ApaNA ajAgrata mananI zaktio jAgRta karI AdhyAtmika UMcAIe pahoMcavAmAM madada kare che. - 65 - Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na jainonA anuSThAnomAM vaMdananI kriyA karavAnI hoya che. jainAcAryoe namana karavAnuM kahyuM che tenI pAchaLa zarIravijJAna, yogavijJAna ane manovijJAnanAM paribaLo kAma kare che. namavAthI ApaNuM peTa dabAze ane peTa nIcenI penkriyAsamAMthI je rasa jharaze te tAmasI tattvone zAMta karaze. A zarIravijJAnanI prakriyA thaI. sASTAMga praNAmanI sthitimAM vaMdana karavuM eTale samagra kriyAthI samathaLa pRthvInA sAnnidhye samAMtarapaNe ApaNe daMDavata thaIe tyAre vaizvika cetanAnuM ApaNI sAthe anusaMdhAna thatAM jagatanI zaktino sahaja praveza thAya che. bAhyakRti sAthe AMtaraparivartana thatAM, praNAma mATe ApaNe jyAre namIe chIe tyAre bhItarasthita ahaMkAra paNa namI jAya che, jhUkI jAya che. ApaNAmAMthI ApaNI copAsa nIkaLatuM, sarjatuM ahamnI surakSAnuM satata vartuLa bhAMgI paDe che. A manovaijJAnika prakriyAthI ApaNe racela aham ane mamanI dIvAlomAM tirADa paDe che te zaraNAgatinA atyaMtara bhAvonA praveza mATe sahAyaka bane che. bhAvanA abhipreta thatAM lokottara vaMdananI yAtrA zaraNagatimAM pariName che. AgamanA Avazyaka sUtra ane anya Agama graMthomAM vaMdanA vize vigato jANavA maLe che. - Adhunika manovijJAnanA nirIkSaNa pramANe koI paNa vyaktinA cittanI ekagratA sAmAnya saMjogomAM 48 miniTathI vadhu na rahI zake. jaina dharmanA gaNadhara bhagavaMtoe sAmAyika anuSThAnanI avadhi be ghaDI eTale 48 miniTa rAkhI che. vizvanA tamAma viSayo eka yA bIjI rIte AgamamAM saMgopyA che. vyakti, kuTuMba ke vizvanI aneka samasyAnuM samAdhAna AgamamAMthI maLe che. sAMprata jIvanamAM Agama sUtro jIvanavyavahAra ke adhyAtma sAdhanA mATe dIvAdAMDI samAna bhUmikAnA sthAne che. AgamamAM lakhAyela suktio, gAthAo zuSka ke tarkavAdI nathI, paraMtu jemanuM jIvana eka prayogazALA hatuM tevA paramavaijJAnika prabhu mahAvIranI anubhUtinI eraNa para ghaDAyela paramasatyanI saphaLa abhivyakti che. A AgamavANInA janaka mAtra vicAraka ke citaka ja nahIM, paraMtu utkRSTa sAdhaka hatA. vratone mAtra ciMtananI bhUmikA sudhI sImita na rAkhatAM, cAritra AcAramAM parAvartita thaIne AvelA A vicAro 66 - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI zAstra banI gayA je jIvane ziva banAvI paramapadane prApta karavA sakSama che. sadgurunI AjJA laI A Agama sUtronA svAdhyAya karavAmAM Ave, jJAnI gurubhagavaMtonA samAgamamAM teno zAstrArtha samajavAmAM Ave ane tenuM nijI jIvanamAM AcaraNamAM avataraNa thAya to avazya ApaNane mukitapaMtha maLe ane sAMprata jIvanamAM udbhavatI samasyAnA samAdhAna mATe sacoTa mArgadarzana maLI rahe. jinAgamamAM sUtrasiddhAMtamAM vicAra, vANI ane vartananI vRtti-pravRtti ane nivRttinI bhAvanA ane kartavyano adbhuta samanvaya jovA maLe che. A kALe ane kSetre bhItaranI saMpadAnI ekavIsa hajAra varSa sudhInA mAlikI hakka Apato A AtmasudhAraNAno amUlya dastAveja che. puSparAvarta meghanI varSAnI asarathI varSA na Ave topaNa jamInamAMthI keTalAMka varSa phaLo ane pAka AvyA kare, paraMtu bhagavAna mahAvIranI vANI upadeza dhArArUpa A pAvana meghavarSAnI asara A ArAnI samApti eTale ke ekavIza hajAra varSa sudhI rahenAra che. gurukRpAe te pAvana vANIne jhIlavAnuM ApaNane parama saubhAgya prApta thayuM che. jinAjJA viruddha kAMI paNa pragaTa thayuM hoya ke utsutra prarUpaNA thaI hoya to trividha micchA mi dukkaDa. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna bekArI, lagnaviccheda ane garbhapAta vize khristI dharmanuM dRSTibiMdu ] DaoN. thomasa paramAra dharma e samAja ane rASTrane ghaDanAruM samartha paribaLa che. vyaktine 'pazu'mAMthI 'mAnava' banAvanArI zakti che. unnatine paMthe laI janArI e pracaMDa tAkAta che. jIvanane taravAnI e eka mAtra naukA che, mAnavInI hUMpha che. mAnavajIvanane udAtta, mahAna, pavitra, neka, nItipUrNa banAvanAruM divya ane maMgala tattva che. vyaktigata ane sAmAjika jIvanamAM dharmanuM ghaNuM mahattva raheluM che. dharme manuSyane '"manuSya'" banAvavA prayatna karyo che. dharme manuSyamAM vivekabuddhine vikasAvI tenA jIvanane unnata ane pragatizIla banAvyuM che. dharmanA naitika niyaMtraNoe tene aneka pAzavI pravRttiothI dUra rAkhyo che. dharma ja manuSyajIvanane zAMta, nItipUrNa ane saMskArayukta banAve che. sAmAjika jIvanamAM paNa dharmanuM ghaNuM mahattva che. mahAbhAratamAM jaNAvyA pramANe dharma ja prajAjIvanane TakAvI rAkhanAruM pracaMDa baLa che. dharmamAM nirdiSTa naitika baMdhano samAja jIvanane svastha rAkhe che. dharmane lIdhe samAja arAkajatA, avyavasthA ane anaitikatAnI badIothI bacI zake che. dharma samAjamAM saMvAditA ane saMghaTana lAvI zake che. Ama dharma e samAjanuM preraka ane poSaka baLa che. DaoN. sarvapallI rAdhAkRSNanA mata pramANe manuSyane sAcA mAnava tarIke jIvana jIvavAnI sUjha 68 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI ApanAra AMtardaSTi te dharma che." sAMprata jIvananI samasyAonA nivAraNa mATe dareka dharmae prayatna karavo joIe. te mATe "janasevA e ja prabhusevAnA vicArane amalI banAvavo joIe. dharmane sAmAjika nisbatatA hovI joIe. jo koI dharma tenA kriyAkAMDa, vidhio, zAstromAM ja kendrita hoya ane sAMprata jIvananI samasyAo nivAravAmAM niSkriya rahe to te dharma sAmAjika nisbatatA gumAve che, eTaluM ja nahIM Avo dharma e baMdhiyAra sarovara jevo banI jAya che. dharma e sAmAjika pedAza hovAthI dharmane sAmAjika nisbatatA hoya e jarUrI che. sAMprata jIvananI samasyAo nivAravA mATe dharmanuM mArgadarzana maLI rahe to vahIvaTI taMtrane eka moTI otha maLI rahe che. bekArI, lagnaviccheda ane bhRNahatyA e sAMprata jIvananI moTI samasyAo che. A samasyAo vize khristI dharmanuM dRSTibiMdu nIce pramANe che. bekarI (Unemployment) bekArI e sAMprata jIvanano eka moTo paDakAra che. AMtararASTrIya majUra saMgha (International Labour Organization - ILO) pramANe vizvamAM 75 abaja eTale ke 12.6 TakA yuvAno bekAra che. tethI te samAja dharma ane rASTra mATe jhera samAna che. berojagArInanuM A jhera vadhu ne vadhu phelAtuM jAya che. jene be TaMka pUratuM khAvAnuM paNa na maLatuM hoya tenI pAsethI ApaNe dhArmikatA, pramANikatA ane saccAInI apekSA kevI rIte rAkhI zakIe? "nokarI vagarano sajjana devaLamAM prArthanAmagna hoya enA karatAM parasevAthI rebajheba kAmadAra prabhune vadhAre priya che." romana kethalika saMpradAyanA vaDA popa dara mahine eka khAsa hetu mATe prArthanA karavA paripatra bahAra pADatA hoya che. e saMdarbhamAM jemane saMta tarIke jAhera karyA che tevA popa yohAna paoNla bIjA ane vartamAna popa phrAnsisanA berojagArI vizenA paripatrono ullekha ahIM karavo jarUrI che, jenA dvArA berojagArI vize khristI dharmanuM dRSTibiMdu jANI zakAya che. - dharmasabhA (dharmasaMgha - Church) N.GOno saMparka sAdhIne berojagArI dUra karavAnI jhuMbeza calAve che. yohAna paoNla bIjA temanA paripatramAM (Labourem Exercens)mAM kAmakAja vize jaNAve che ke, "kAmakAjathI pagAra maLe ke na maLe paNa vyakti - 69 - Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo potAnA kAmakAja dvArA potAnA jIvanane saphaLa banAve che ane ema e vyaktinuM vyaktitva khIlI uThe che. mANasane samAjamAM kAmadhaMdhA ane rojagArI dvArA ja vyaktitva, mAna-sanmAna ane svaprema maLe che. manuSyane teno mAnava adhikAra ane potAnuM jIvana jIvavAnI taka maLe che. vartamAna popa phrAnsisa ghaNA sudhArAvAdI che. teonA mate berojagArI eka dUSaNa che. AjanI peDhInA loko paisAne bhagavAna mAne che ane tene vadhAre ne vadhAre meLavavA mATe doDadhAma kare che. duniyAmAM evA paNa loko che ke jeo rojagArIthI vaMcita paNa che. evA loko rojagArIthI vaMcita na rahI jAya te mATe popa phrAnsisa vizvabharanA dhanavAnone AhavAna kare che ke, "ApaNe sau eka ja IzvaranA bALako chIe ane Izvara ApaNA pitA che, to dareka vyaktine potAnI AvaData pramANe kaMI ne kaMI rojagArI maLI rahe. berojagAra loko mATenI eka prArthanAsabhAmAM popa phrAnsisa mAnavaadhikAra mATe ane darekanA samAna haka mATe temaja badhA lokone rojagArI maLe ane dhanavAno paisAnI vyartha pUjA na karee mATe prArthanA kare che. (dUra, ju-2014) berojagArI dUra karavA sarakArane sahakAra ApI madadarUpa thavuM joIe. lagnaviccheda (Divorce) : lagnaviccheda ke chUTAcheDA (Divorce) e sAMprata jIvananI eka moTI samasyA che. vartamAna jagatamAM chUTAcheDAnI samasyA ane uttarottara vadhato jato teno dara e eka moTI ane gaMbhIra samasyA che. A sAmAjika samasyA lokonA jIvanane moTA pramANamAM asara kare che. chUTAcheDA lenAra (Divorcee) vyaktine vyaktigata rIte ane enA sAmAjika jIvanane UMDI asara kare che. temanAmAM tanAva (Stress)nI sthiti pedA kare che. chUTAcheDA lenAra mAtA-pitA temanA bALakonA ghaDatara ane temanA bhaviSyanI ciMtA karyA vinA A mArga apanAve che. AnI sauthI moTI ane mAThI asara bALako para paDe che. AvA bALakonI zALAmAM dekhAva ghaNo nabaLo hoya che. A bALakonA vartana ane temanA mAnasika vikAsano moTo prazna hoya che. je bALako temanAM mAtA-pitA sAthe rahIne zALAmAM bhaNatA hoya che teo AnaMdI hoya che ane temanA prazno ochA hoya che. chUTAcheDA e eka rIte sAmAjika Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI vAvarano roja (epidemic) che. chUyacheDA lagnajIvanano aMta lAve che ane AvA tUTatA lagnajIvana samAjane paNa asara karatA hoya che. kethalika carca (dharmasaMgha) chUTAcheDAno virodha kare che ane chUTochADAne mAnyatA ApI nathI. lagnane ketholika dharmasabhAnA sAta saMskAromAMno eka saMskAra gaNavAmAM Avyo che. A saMskAra prabhu isu ane dharmasabhA vaccenA premanuM pratIka che. dharmasabhA jaNAve che ke, "khristI lagnamAM, lagna Avazyaka guNadharmo ekatA ane atUTatA che" (kenana, 1056) Ama lagna atUTa baMdhana che. chUTAcheDA vize Isu khristanA vicAro khUba ja asarakAraka che. ekavAra prabhu Isune pUchavAmAM AvyuM ke, "game te kAraNasara potAnA patnIne chUTAcheDA ApavAnI mANasane zAstramAM chUTa che?" (mAththI-19;3) prabhu Isue javAbamAM kahyuM, "tame vAMcyuM nathI ke vidhAtAe sRSTinA prAraMbhathI ja mANasane nara ne nArI ema sarjelAM che ane kaheluM che ke, A kAraNathI puruSa mAtA-pitAne choDI jaze ane potAnI patnIne vaLagI raheze ane e baMne eka banI jaze. eTale pati-patnI be nahIM rahetA eka ja banI jAya che. AthI Izvare jemane sAthe joDyAM che temane mANase chUTAM na pADavA". (mAththI 19:4-). Ama kethalika dharmasabhA chUTAcheDAne mAnyatA ApatI nathI. kethalika daMpatIe jo sivila korTamAMthI chUTAcheDA lIdhA hoya topaNa dharmasabhA tene mAnya gaNatI nathI. dAMpatya jIvanane TakAvI rAkhavA mATe dharmasabhA aneka pagalAM laI rahI che, temAM mukhyatve be agatyanA che - 1) lagna aMgenI zibironuM Ayojana ane 2) chUTAcheDA lIdhela daMpatIonA hitArthe inTara DAyosezana eklajhiyAsTikala TribyunalanI sthApanA. lagnaIcchuka yuvaka-yuvatIo lagnanI pavitratA, gaMbhIratA temaja lagnajIvananI javAbadArIo samaje te mATe be disasanI zibira yojavAmAM Ave che. eka divasa A zibiramAM yuvaka-yuvatInA mAtA-pitAne paNa bhAga levA mATe bolAvavAmAM Ave che. AvI zibira gujarAtamAM naDiyAda mukAme mAsTara senTaramAM yojavAmAM Ave che. dara varSe lagabhaga pAMcaso yuvaka-yuvatIo A zibiramAM bhAga le che. anya dharmanA yuvaka-yuvatIo paNa A zibiramAM bhAga letAM hoya che. prazno aMge yuvaka-yuvatIo ane bhAvi sAsu-sasarA vacce prazno, pratiprazno - 71 - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka ane uttaronuM rasaprada sezana cAle che. purohito ane dharmajano A zibiramAM mArgadarzana Ape che. chellA 28 varSathI A zibiramAM cAra hajArathI paNa vadhu yuvaka-yuvatIoe ane bArasothI paNa vadhu mAtA-pitAe bhAga lIdho che. (dUta, me-2017) lagna ane chUTAcheDAnA prazno mATe mereja Tribyunala calAvavAmAM Ave che je naDiyAdamAM Avela che. 2015mAM popa phrAnsise Milis Index Dominius Insus' nAmanI pustikA TribyunalanA nyAyAdhIzo mATe bahAra pADI che. nyAyAdhIzo IsunI jema mAnavIya abhigama sAthe kAma kare tevI salAha ApI che. kethalika dharmasabhA A be rIte chUTAcheDAnA duSaNane nAthavAno prayatna kare che. garbhapAta (Abortion) garbhaziza jIvI zake eTalo vikAsa na thayo hoya te samaye kudaratI ke kRtrima rIte sagarbhAvasthAno aMta lAvavo tene garbhapAta Abortion) kahe che. garbhapAta mukhyatve be prakAranA cheH 1) kudaratI athavA ApoApa thato garbhapAta ane prerita (induced) athavA kRtrima. pRthvI para janma lenAra bALaka vize ravIndra TAgara jaNAve che ke, "AvanAruM bALaka evo saMdezo laIne Ave che ke bhagavAne mAnavajAta parathI vizvAsa gumAvyo nathI.'' Ama chatAM janma dhAraNa kare e pahelAM ja nirdoSa lAkho bALakone prativarSa kRtrima garbhapAta dvArA nirdaya rIte mArI nAkhavAmAM Ave che e caMdra ane maMgaLa bhaNI prayANa karatAM spesa ane TeknaoNlaoNjIne varelA vartamAna mAnavasamAjanuM niMdanIya tathA hIcakAruM kRtya che. khristI dharmamAM A nRtyane vakhoDavAmAM AvyuM che. bAibalamAM garbhapAta vize tenI tarapheNamAM ke virodhamAM koI ullekha nathI. mAtra jUnA karAramAM Exodus (mahAprasthAna 21:22-25)mAM garbhapAta zabdano ullekha che. garbhapAtanI strIne koI mANasa dvArA ijA thAya ane tene garbhapAta thAya to te mANasane karavAmAM AvatA daMDano nirdoSa che. A dvArA spaSTa thAya che ke strInA peTamAM rahela garbhanuM mUlya saMpatti jeTaluM che. A rIte garbha (fetus)ne ane strIne dhArmika tathA naitika rIte yogya (worthy gaNyA che. yahovAe mozene ApelI dasa AjJAo paikI eka AjJAmAM hatyA na karavAnuM pharamAvAyuM che. garbhane sajIva gaNavAmAM Ave to garbhapAta e paNa eka prakAranI hatyA ja gaNAya ane 72 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho te eka pApa che. garbhadhAraNanA prathama divasathI ja bALaka e mAnavasamAjano sabhya bane che, te dRSTie paNa garbhapAtane hiMsA-hatyA-khUna-bALahatyA ja kahevAM joIe. khristI dharmanA judA judA paMthomAM garbhapAta vize vibhinna mato pravarte che. keTalAka paMtho garbhapAtanA virodhI che, to keTalAka teno virodha karatA nathI. (Abortion and Christianity - Wikipedia). kethalika carca garbhapAtano virodha kare che. A paMtha mAne che ke garbhadhAraNathI mAnavajIvananI zarUAta thAya che ane tethI mAnavajIvanane sanmAnita karavuM joIe tathA garbhadhAraNathI ja mAnavajIvananuM pUrepUruM rakSaNa thavuM joIe. AthI garbha (embryo , fetus)no koI paNa hetu mATe nAza karavAnA kRtyane vakhoDe che. mAnava vyaktino sauprathama haka e tenuM jIvana che. tene tenuM jIvana jIvavAno haka che. A jIvano prAraMbha garbhadhAraNathI thAya che. kenana 1398 pramANe garbhapAta karAvanArane dharmanA saMskAro grahaNa karavAthI vaMcita rAkhavAnI sajA karavAmAM Ave che. garbhapAtane naitika dUSaNa gayuM che. pahelI sadIthI carca A mAnyatAne vaLagI rahyuM che. popa piyusa 9mAe garbhapAtane mAnavahatyA gaNAvI hatI. vartamAna popa phrAnsise paNa garbhapAtanI AkarI TIkA karI che. - garbhapAta karAvavo e yogya nathI, kSamAyogya nathI. temaNe DaoNkTaro ane dharmaguruone anurodha karyo che ke teo garbhadhAraNa pUro thavAmAM parivArone madada kare. garbhapAtano virodha e koI dhArmika muddo nathI paNa mAnavatAno viSaya che. te gerakAnUnI che. eka samasyAnA samAdhAna mATe tame potAnI aMdaranA eka jIvanane kADhIne pheMkI do cho. te eka Contract Killing jevuM che. eka samasyAnA ukela mATe eka bhADUtI hatyArA (hitman)ne kAma ApavA jevuM che, je gerakAnUnI che. janma pUrve parIkSaNanA AdhAre thatA garbhapAtanI paNa TIkA karI. garbhAvasthAmAM rukAvaTa pedA karavI te koI hatyAthI UtaratuM nathI. yuddha, zoSaNanI sAthosAtha garbhapAtane paNa "aziSTatAnI saMskRtimAM gaNAvyuM" (je vikRta che). (hindustAna, navajAta TAImsa, tA. 25 me, 2019) ArjenTimAM garbhapAtane kAnUnI darajjo ApavAnA bIlano pope sakhata virodha karyo hato. tenI sAme lokoe popano pratirodha karyo hato. popa garbhapAtanA ATalA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka sakhata virodhI hovA chatAM hamaNAM temaNe garbhapAta karAvela strIone A pApanI mAphI ApavAno anurodha karyo. Izvara koI paNa pApa mApha karI zake te nyAye dharmaguruone AvI mahilAone paNa mAphI ApavAnI bhalAmaNa karI che. garbhapAtano madhara TeresAe paNa sakhata virodha karyo hato. (Catjpc News Agenicy;) vartamAna samayamAM garbhapAta e zAMtino sauthI moTo haNanAra che kAraNa ke te bALako sAmenuM eka yuddha che, nirdoSa bALakonI e sIdhesIdhI hatyA che, mAtAnA dvArA ja hatyA che. jo ApaNe svIkArIe ke mAtA tenA potAnA bALakane mArI nAkhI zake che to ApaNe anyane ekabIjAnI hatyA na karavAnuM kema nA kahI zakIzuM, strIone garbhapAta na karavAnuM kema na samajAvI zakAya? ApaNe tene premathI samajAvavI joIe... je rASTroe garbhapAtane svIkRti ApI che te tenI prajAne prema karavAnuM zIkhavatA nathI, paraMtu temane je kaMI prApta karavuM che te mATe hiMsA karavAnuM zIkhave che. eTalA ja mATe garbhapAta zAMti ane premano sauthI moTo hatyAro che. bhAratamAM tethI huM apIla karuM che ke, "bALakone pAchA lAvo'' bALaka e kuTuMbane IzvaranI bheTa che. ame hajAro jIva bacAvyA che. ame kliniksa, haoNspiTalo ane polIsa sTezanone saMdezo mokalyo che, "maherabAnI karIne bALakonI hatyA karazo nahIM. ame bALakone apanAvI laIzuM''. AvI mAtAone paNa kyuM che ke, "Avo, ame tamArI kALajI laIzuM. ame tamArA bALakone ghara ApIzuM. kolakAtAmAMnA amArA zizugRhamAM ame garbhapAtamAMthI traNa hajAra bALakone bacAvI lIdhA che.' (amadAvAdasthita thomasa paramAra eca.ke. ArTsa kaoNlejanA rITAyarDa lekcarara che. sI.I.pI.TI. yuni.nA vijiTIMga lekcarara che. vividha seminAramAM abhyAsapUrNa zodhapatro prastuta kare che). 74 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA jainadarzanane jANe tenAthI sTresa dUra bhAge T| DaoN. prIti zAha jenA para gulAba raMganuM puSpa doryuM hoya ane AjubAju kalAmaya DijhAIna karI hoya evo eka kAgaLa tame lo. e kAgaLa upara suMdara maroDadAra akSarothI tamArA svajanone kAgaLa lakhyo hoya ane pachI eka UMcI jAtanA kavaramAM ene mUkIne ene bIDIne kavara posTa karI do. mAtra eka ja vastu AmAM rahI gaI ane te che kavara para saranAmuM karavAnuM. basa, AvI ja ApaNI paristhiti che ke ApaNe badhuM karIe chIe, paraMtu ApaNA jIvanamAM dharma pAsethI prApta evuM sAcuM saranAmuM karavAnuM cUkI jaIe chIe. vAtanI zarUAta to bhagavAna mahAvIrasvAmIno aMtima upadeza jemAM jaLavAyo che tevA zrI uttarAdhyayana sUtranA bIjA adhyAyanI trIjI gAthAthI thAya che. "saddA paramadullahA' - dharmatattvamAM zraddhA thavI atyaMta durlabha che. A gAthAne ApaNe sadaMtara vIsarI gayA, e ja ApaNI atyAranI mAnasika samasyAonuM kAraNa che. jeNe jIvanano prakAza Apyo, e prakAzane vIsarIne ApaNe jIvana jIvyA ane ene pariNAme ApaNA jIvanamAM ApaNe sAme cAlIne aneka prakAranI zArIrika ane mAnasika vyAdhione nimaMtraNa ApyuM. ApaNe evI jIvanazailI UbhI karI ke jene kAraNe jIvanamAM satata vyastatA * 75 - Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha rahe; kuTuMbamAM satata kalaha rahe, jara, jamIna ane joruM eTale ke dhana, jamIna ane patnInI bAbatamAM jhaghaDA thatA rahe, dAMpatyajIvananA prazno ApaNane kanaDatA rahe. A badhI ja bAbatone kAraNe ApaNA jIvanamAM sTresa utpanna thAya che. A sTresa mAtra nakArAtmaka ke hAnikAraka hoya evuM hotuM nathI. sakArAtmaka sTresa paNa hoya che tanAvathI kyAreka aNadhArI sthitino sAmano karavAnI kSamatA vadhe che. tanAvabharI paristhitimAM keTalAkanI zakti vadhu khIlI UThatI hoya che. krikeTamAM ApaNe jANIe chIe ke mahendrasiMha dhonI AvI tanAvabharI sthitimAM vadhu suMdara rIte khIlI zake che. spardhA ke parIkSAnA samaye paNa tanAva anubhavavo paDe che, paNa e prakriyAne kAraNe mANasa satarka ane sajAga rahe che. Aje ApaNe vAta karavI che tanAvanI nakArAtmaka asara vize. maeNDikala sAyansa pramANe tanAva eTale zarIranA koI paNa taMtra para paDato dabAva. ApaNI jIvanazailI ane ApaNA mAnasika ane sAmAjika vAtAvaraNamAM UbhA thatA paDakArone jhIlavA ApaNuM zarIra ane mana je pratikriyAo utpanna kare che tene sTresa athavA to tanAva kahevAmAM Ave che. AnAthI zarIramAM keTalAka rAsAyaNika pheraphAro thAya che ane lAMbA samaya sudhI tanAva rahe to vAraMvAra gusso Ave che, bUrI AdatonA zikAra banavuM paDe che, svabhAva bhulakaNo thaI jAya che, viveka gumAvI bese che ane samaya jatAM dama, blaDaprezara, mAthAno dukhAvo, cAmaDInA rogo, hRdayaroga, Diprezana, anidrA, vAI jevA rogo gherI vaLe che. eka aMdAja mujaba vartamAna samayamAM vyaktine 60 TakA mAnasika rogo ane 40 TakA zArIrika rogo thAya che ane e mAnasika rogomAM 80 TakA rogo to tanAvane lIdhe thAya che. have vicArIe ke A tanAvanI paristhitinuM sarjana kema thAya che? ane tenA nivAraNamAM dharma keTalo upayogI ane asarakAraka banI zake? kuTuMbamAM kaMkAsa, saMpatti mATe jhaghaDA, parasparanA matabheda - A badhAMnA mULamAM jaIe to kayuM kAraNa che? tamane Azcarya lAgaze paNa hakIkata e che ke cheka Agama graMtha zrI uttarAdhyayana sUtramAM A tanAvanI vAta maLe che, paraMtu emAM tanAvane mATe duHkha' zabda prayojAyo che. enA kahevA pramANe duHkha athavA to tanAvanuM kAraNa avidyA, moha, kAmanA, Asakti ane rAga-dveSa Adi che. (32/7) jaina dharmagraMthoe paNa rAga-dveSa ane tanAvane kaSAyanA mULa kAraNa kahyAM che. - 76 - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka rAga-dveSa kaI rIte jAge? enuM mukhya kAraNa ApaNI Asakti che. anukULatAthI ApaNe prasanna thaIe chIe ane pratikULatAthI ApaNe akaLAIe chIe. priya vastu tarapha rAga che ane apriya tarapha dveSa che. A rAga-dveSanI mukti kaI rIte pAmI zakAya? enA udAharaNa tarIke bhagavAna mahAvIranA jIvanamAM AvatA upasargone jovAnI vinaMtI karuM chuM. A upasargo anukULa paNa hatA ane pratikULa paNa hatA, paraMtu e koI paNa prakAranA upasargothI emanuM dhyAnabhaMga thayuM nahIM. AthI ja kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdracAryae 'yogazAstra' (1-2)mAM bhagavAnamahAvIrane namaskAra karatAM kahyuM che ke - pannage ca surendre ca kauzike pAdasaMspRzi / nirvizeSamanaskAya, zrI vIrasvAmine namaH // - yogA, indra caraNomAM namaskAra karatA hatA, caMDakauzika nAga paga para DaMkha deto hato. A baMne pratye jemanuM mana samAna hatuM evA mahAvIrane huM namaskAra karuM chuM. - yogazAstra, 102 jo rAga ane dveSathI mukti pAmI zakIe to svAbhAvika rIte ja vartamAna samayamAM tanAvanAM keTalAMya kAraNomAMthI mukti maLI jAya. jema ke IrSyAno bhAva tanAva jagADe che, saMpattinA jhaghaDA tanAva jagADe che. A badhuM rAga-dveSane kAraNe bane che. 'zrI uttarAdhyayana sUtra'mAM tanAvamuktine mATe rAga-dveSanA tyAganI vAta karI che ane lakhyuM che ke jeno moha (rAga) samApta thaI jAya che enuM duHkha samApta thaI jAya che.' A rIte rAga ane dveSa jo cAlyA jAya to vyavahArajIvanamAM je visaMvAdo thatA hoya che te thAya nahIM. ekabIjAnI irSyAne kAraNe spardhA ke niMdAno bhAva jAgato hoya che, te bhAvano janma ja na thAya. rAga-dveSathI janita krodha, mAna, yAyA, lobha jevI malina cittavRttione jainadarzanamAM 'kaSAya' kahevAmA Ave che. have tame ja vicAro ke kaSAyanA A cAra bheda arthAt krodha, mAna, mAyA ane lobha - e jIvanamAMthI naSTa thAya to jIvanamAM kevo anupama AnaMda pragaTe ! Aje mANasa rAganI pAchaLa doDe che, abhimAnamAM * 77 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho ho ho sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna koNa DUbI gayo che, saghaLuM choDIne mAyA sAthe mamatA karI beTho che ane enA lobhano koI aMta ke cheDo nathI, tyAre jo jainadarzananI A bhAvanAone AtmasAt karavAmAM Ave to enA jIvanamAMthI evI ghaNI paristhitinI ApoApa bAdabAkI thaI jAya che ke jene kAraNe jIvanamAM koI Tenzana sarjAya nahIM ane koI sTresa Ubho thAya nahIM. A kaSAya dUra thatAM kaI ghaTanA bane? tamArA jIvanamAM tamArI dRSTi kaI tarapha jAya? tamAruM citta konA para Thare? ene have dehanI ALa-paMpALamAM rasa nahIM hoya, ene have indriyonA tAle nAcatA mananI sAthe nAcavuM nahIM paDe. have enI najara koI bAhma bhautika AkarSaNo, bhoga-vilAsa, vaibhava para nahIM hoya; paraMtu enI dRSTi AtmAmAM sthira thaI haze. tIrthakaronA ane mahAna AcAryo tathA sAdhvIjIonA jIvanamAM banelI ghaTanAo AnAM pratyakSa udAharaNa che. jainadarzana kahe che ke jo tamArI dRSTi AtmA para TharI haze to AtmAnA sadgaNone bALIne bhasmIbhUta karanAra kaSAyano agni tamane UnI AMca paNa karI zakaze nahIM. AjanA bhautika jagatamAM mAnavI prAptinI pAchaLa AMdhaLI doTa lagAve che. e koI pada ke saMpati prApta kare, to te pachI tenAthI vadhu UMcuM pada ke vadhu saMpatti meLavavA mATe valakhA mArato hoya che. A prAptinI doDa enA jIvanamAM ajaMpo ane tanAva sarje che. thoDuM prApta thAya to vadhu levA doDe ane vadhu prApta thAya to ethIye vadhu levA mATe AMdhaLI doDa lagAve. Ave samaye apAra saMpatti ke sAmrAjya choDIne tyAganA paMthe cAlanArA zreSThIonuM tamane smaraNa thAya ke jeoe tyAgamAM AnaMda mANyo che. tyAga e jaina dharmano eka mahAna pAyo che. dAnathI jaina zrAvaka-zrAvikAnA jIvananI zarUAta thatI hoya che. dAnanI bhAvanA jIvanamAM vyApta hoya to emAMthI dhIre dhIre tyAganI bhUmikA sarjAtI hoya che. apAra dhanavaibhava dharAvanArA zreSThIo bhUtakALamAM ane Aje paNa saghaLuM choDIne sAdhutA grahaNa kare che, tenAM udAharaNo ApaNI sAme che. dhannA-zAlibhadranI kathAnuM ApaNane smaraNa che to bhAmAzA, motIzA zeTha, haThIsiMha zeTha ane cheka vartamAnakALamAM kasturabhAI lAlabhAI, dIpacaMda gAraDI vagerenAM udAharaNo jovA maLe che. emaNe dhanaprApti karI, paraMtu ene aMgata upabhoga ke Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka upayoga tarIke rAkhavAne badale TrasTI banIne samAjane caraNe e saMpatti dharI dIdhI. jaina dharmanA pAyAmAM rahelI A tyAga bhAvanA ja vyakti samajuM, to saMpatti meLavavAno 'sTresa" ane kyAMthI Ave? sTresano e kyAreya bhoga bane nahIM ane bIjI bAju enA manamAM aparigrahano siddhAMta hoya ke je potAno parigraha ochAmAM ocho karavA cAhato hoya, te kaI rIte dhana mATenA jhaghaDAomAM, saMpattinA vivAdomAM ke prAptinI doDadhAmamAM DUbI zake ! jIvananI paristhitine madhyastha bhAvathI jovAnuM zIkhave che. tanAvanuM mukhya kAraNa koInI sAthe aNabanAva thato hoya te che, tyAre madhyastha bhAvathI vicAre athavA to anekAMta dRSTithI jue to enA sabaMdhomAMthI aNabanAvanI bAdabAkI thaI jaze ane emAM paNa enI pAse rahelo kSamAbhAva sAmI vyaktinA manamAM jANe-ajANe paNa rahI gayelo DaMkha dUra karI Apaze. jaina dharma dvArA Avo guNavAna mANasa ghaDavAnI jarUra hatI. ene badale ApaNe dharmane bhUlIne mANasane ghaDavAno prayAsa karyo. bhagavAna mahAvIranI eka gAthAno eka marma ApaNe pAmyA chIe kharA? emaNe kahyuM, 'mANusse khu su dullauM'. 'hai manuSya, manuSya thavuM muzkela che.' e manuSyatva pAmavAne dharmae batAvelo mArga AcAra, vicAra ane vyavavahAramAM Utaryo hoya, to sTresa vinAnuM kevuM prasanna jIvana ApaNane prApta thayuM hoya. - manuSyatvathI mAnavatAnI yAtrA sudhIno Alekha jaina dharmamAM maLe che ane jaina Agama graMtho kahe che, 'jo haiM mALusse nA'. samagra manuSyajAti eka bane. have tame ja kalpanA karo ke samagra manuSyajAti eka bane, tyAre A jagata para AtaMkavAda, dharmayuddho, raMgabheda - e saghaLAM AthamI jAya ane A pRthvIno graha mAnavIne vasavA yogya bane, paNa ApaNe jainadarzanano e mahAna siddhAMta visarI gayA ane nAnAM nAnAM aMgata rAgadveSomAM, saMghonI samasyAomAM, saMpradAyonA vikhavAdomAM ane kriyAkAMDonA vizleSaNamAM eTalA badhA khUMpI gayA ke bhagavAna mahAvIre ApeluM e mAnavatAnuM AkAza joI zakyA nahIM. vartamAna yugamAM 'sTresa"nuM eka mukhya kAraNa kauTuMbika jIvanamAM thato kalaka che, paraMtu jo dharmanA pATho bALakone yogya saMdarbhamAM darzAvavAmAM Ave to khvAsa 79 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka Ave ke mAtA trizalAnA garbhamAM hatA tyAre kumAra vardhamAne nakkI karyuM ke jIvanamAM mAne duHkha thAya evuM kazuM kArya karIza nahIM. vardhamAna (bhagavAna mahAvIra)nA kuTuMbamAM sahu sAthe besatA ane dharma-vArtA ane bhakti-saMgIta cAlatuM. moTA bhAI naMdIvardhananA kahevAthI rAjakumAra vardhamAne be varSa sudhI saMsAratyAga na karyo. A badhI ja ghaTanAoM pArivArika sneka darzAve che. jyAre dAMpatyajIvanamAM thatA kalAkanI vAta karIe to jaina zrAvikAonAM jIvanane batAvavAnI jarUra che, jemAM lakSmI enA pati bhAmazAne potAnA piyaranuM saghaLuM dhana rANA pratApane ApavA mATe vinaMtI kare che. revatIe karelA dAnanuM smaraNa karIe ke pachI durgAtA nArI jevI daridra nArInI zuddha bhAva-tallInatAne yAda karIe. AvI to aneka zrAvikAonAM udAharaNa ApaNI pAse che. anupamA devI, caMpA zrAvikAthI mAMDIne vartamAna samayanAM harakuMvara zeThANI jevAM zrAvikA sudhI ApaNe nArInI udAttatAnAM jIvaMta dRSTAMto jANIe chIe. jyAM nArIhRdaya udAtta hoya, tyAM dAMpatyamAM kalaha thavAno prazna Ubho thato nathI. ApaNe jaina dharmanI kathAone samajAvI, paNa e kathAonA marmane ApaNA jIvanamAM kaI rIte utArI zakIe e samajAvavAmAM saphaLa na thayA. tanAva dUra karavA mATe DaoNkTaro niyamita dhyAnanI vAta kare che. jaina dharmamAM dhyAnanI ghaNI UMDI vicAraNA che ane jo ArtadhyAna ApaNA jIvanamAMthI jAya, to jIvananA ghaNA sTresa AchA thaI jAya. evI ja rIte yogya AhAranI vAta karavAmAM Ave che. jaina dharma pAse no potAnuM AgavuM AhArazAstra ane svAsthya-vijJAna che. sTresamAMthI mukta thavA mATe enI pAse bhakti padono moTo khajAno che. je khajAnA pAse jAya teno sTresa dUra thaI jAya. enA pratyeka siddhAMtomAM tanAvamuktinI vAta che. enA sAdhanAmArge koI varNabheda, raMgabheda ke UMca-nIcanI vAta nathI. koI bhedabhAva nathI. saghaLI manuSyajAti eka che. vyaktimAM ApaNe dharma, jAti, jJAti vagerenA bhedane nAme je 'sTresa' UbhA thAya che, evA sTresanuM ahIM koI sthAna ja nathI, balke eka svastha samAjanA nirmANanI jainadarzana vAta kare che. AvuM na hoya to e zA mATe ema kahe ke abhimAna karavuM e ajJAnInuM lakSaNa che ane sUtrakRtAMgamAM kahyuM che, * 80 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na viruna 1 vi. - sUtratA - 2/11/12 'vyaktie koInI paNa sAthe veravirodha karavo joIe nahIM." A rIte tanAva dUra karavA mATe jaina dharmanA aneka siddhAMto upayogamAM AvI zake. ArtadhyAna dUra karavAnI vAta thAya, to bIjI bAju anekAMtanI yogya samajaNathI saMvAdanI bhUmikA racI zakAya. AtmAnI oLakhathI kSamA ane mokSa sudhI mAnavI prayANa karI zake che. Ama jo dharmanA mArge jIvana pasAra karavAmAM Ave to sTresano koI savAla nathI. Aje vizvamAM eka svastha mAnava, svastha samAja ane svastha vizva racavAnI vAta thAya che, tyAre enA pAyAmAM jainadarzananA A siddhAMto bhaviSyamAM eka evA manuSyanuM sarjana karI zake ke jenA mukhethI rahasyavAdI yogI AnaMdaghananI mAnavamanI sArthakatAnI e paMktio sarI paDaze - 'behera behera nahi Ave, avasara behera behera nahi Ave; jyu jANe tyuM kara le bhalAI, janama janama sukha pAve, avasara' // (amadAvAdasthita DaoN. prItibahene "samuha mAdhyamonA vikAsa' viSaya para zodhanibaMdha lakhI Ph. D. karela che. gujarAta samAcAranAM kaTAralekhikA che. navacetana, gujarAta vizvakoza vagere saMsthAo sAthe saMkaLAyelAM che). Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 10 sAMprata jIvananI samasyAo nivAravA dharmanuM mArgadarzana |i praphullA vorA prastuta viSayano prAraMbha be bhinna dazyothI karIe prakRtinA pamarATa sAthe hilloLAtI jaLalaharIonuM sumadhura saMgIta hoya, lIlachamma vanarAjI vacce raMgaberaMgI puSponI maheMkasabhara AvakAra hoya, TahukAtI sRSTinI sAthe .. tenA sA..re........nI sAthe AkAzI raMgachAyAnI raMgoLI sajI hoya; karNapriya dhvanine chaMTakAvatA chalakAtA rUperI dhodhanI mastI hoya; dUra...sudura patharAyelA retInA paTanA AkarSaka sauMdaryanI vacce... kyAMka maMdiranI jhAlara raNakatI hoya; kyAMka ghaTanAdano layabaddha tAla manane DolAvato hoya to kyAMka paramatattvanuM sAnnidhya pAmavA mATe nirava zAMtinA sAmrAjya vacce koInA saumya caherA upara Atmika paritoSanI AbhAnuM darzana thatuM hoya. Ama prakRti ane paramatattva vaccenI ekarUpatA jhIlatuM A AphlAdaka dRzya! vAha! mana prasanna thaI jAya. paNa.... paNa ekAda miniTa jarA thobho, joIe jarA A bIjuM dazya. eka...be....traNa..cAra eka pachI eka chUTatI jatI moTarakAranI hAramALA hoya; koI bojhila vAtAvaraNanI vacce, aMdarathI bhIMsAtA, aphaLAtA, trasta caherAo laIne pasAra thatA caherAo hoya; to kyAMka dekhItI rIte, uparathI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka hasatA, prasanna dekhAtA mANasonA nisteja caherA...AMkhonA UMDANamAM koI pIDAnA gherAyelAM vAdaLa chavAyelAM hoya; koI maratAM maratAM jIvatA, thAkelAM jIvanane pratibiMbita karatA caherA paranI lipi AlekhAI hoya.. tyAM nathI koI prakRtino pamarATa ke nathI koI niva zAMti. are ! mAsuma bALakonuM khovAyeluM bacapaNa paNa kyAMka Thebe caDatuM hoya ! A dezya AjakAla ghaNuM sAmAnya thaI gayuM hoya evuM lAge che. tyAre enA UMDANamAM jatA vicAra Ave che ke AnA mULamAM chUpAyelI che sAMprata jIvananI samasyAo. Aje koIne pUchIe ke tame to khUba ja prasanna lAgo cho. jIvanamAM zuM koI samasyA ja nathI ? paNa pratyuttara 'hA'mAM hovAno nathI. kAraNa ke sAMprata jIvana judI judI jAtanI samasyAothI gherAyeluM che. A samasyAo nivAravI eTalI ja jarUrI che, kAraNa ke A mAThI paristhitithI sAMprata mAnavajIvana trarata thaI gayuM che. jarA vadhAre vicAratAM evuM lAge che ke, sAMprata jIvananI samasyAo nivAravA mATenI jo gurucAvI hoya to e mAtra dharma pAse ja che. prastuta viSaya saMdarbhe evuM kahI zakAya ke AmAM mane vizvAsa che ke mAro jaina dharma cokkasa mArgadarzaka banI zakaze. Ama to sAMprata jIvanamAM ghaNI samasyAo che. emAM sAmAjika, Arthika, Arogya viSayaka, mAnasika vagere. to have jIvanane mukhyatve prabhAvita karatI samasyAo sAthe tene nivAravA viSe carcA karIe. (1) mohanuM dAsatva sAMprata jIvananI A samasyAe mAnavajIvanane pradUSita karI dIdhuM che. kAraNa ke A samasyAe khAsa to mAnavamanane praduSita karI dIdhuM che. mohano vizeSa UMDANamAM ardha na karIe topaNa eTaluM to spaSTa che ke moha eTale je game che tenA paranuM svAmItva'. je khUba ja priya che te dhIme dhIme eTalI hade sthAna laI le che ke tenAthI alipta thavAya nahIM, enA mATe je karavuM paDe te karavAnI taiyArInI vyUharacanA manamAM goThavAtI jAya che. tenA pratye mAlikIbhAva, tenA mATenuM Adhipatya e ja mukhya dhyeya banI jAya che. pariNAme te meLavavAnI tIvratama jhaMkhanA manano kabajo laI le che. * 83 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na dA.ta. koIne bhautika sukha meLavavA pAchaLanI tIvra jhaMkhanA hoya, to enA mana para A jhaMkhanA savAra thaI jAya che. e meLavavAnI vyuharacanA goThavAtI rahe che. e pramANe enI doDa cAlu thaI jAya che. to koI paiso meLavavA, koIne samAjamAM UMco mobho meLavavA, koIne tenI sAthe koI spardhA ja na karI zake evA sthAne pahoMcavAmAM to koIne koI strInA rUpa pAchaLanI lolupatA hoya tyAre A vastu ke priya manAtuM AbhAsI sukha tenA jIvanamAM kendrasthAne rahI jAya che. enI AsapAsa e bhamyA kare, emAM ja mana racyuM-pacyuM rahe. ene khyAla paNa nathI hoto ke e doDa khoTA rastAnI che. A lAlacu mana kyAreya saMtoSa pAmavAnuM nathI. sArAsAranI bhedarekhAne paNa oLaMgI jAya evI AMdhaLI doTa joIne zrI pravINa desAIe IlAcIkumAranA naTaDI pAchaLanA mohAMdha banelA mana viSe lakhelA zabdo yAda AvI jAya che : "moharAya zuM khela karAve, mAMdhAtAne raMka banAve, RSimunionAM tapa choDAve, zreSThIputrane vAMsa caDAve." sAMprata jIvanamAM AvI ghaTamALa to rojiMdI banI gaI che. anya vyakti ke vastu para svAmItva prApta karavAnA mohamAM Aje pote ja moharAjAno dAsa banI jAya che. jIvananI A samasyAnA ukela jaina dharma Ape che. cAra kaSAyomAM mAyA eTale ke mohanA je bhayaMkara pariNAmo bhogavavAM paDyAM hoya e vAtanI sAkSI pUratI ghaNI kathAo upalabdha che. rAjasattA meLavavA ke rUpakumArInA nirdoSa rUpa pAchama bhAI bhAI vacce paNa mahAyuddho paNa khelAyAM hatAM. teoe potAnAM mAnamobhAne paNa bhUlI jaI zAma-dAma-daMDa-bhedanI koI paNa nIti ghaDavAmAM manane kaluSita karI dIdhu hoya ane pachInAM bhayaMkara pariNAmo paNa bhogavavAM paDyAMnI vAta para jaina dharma prakAza pheke che. sAMprata mAnavajIvanamAM ApaNe evA ghaNA kissAo banatA joIe chIe jemAM mohanA kAraNe lUMTaphATa ane khUna thavA sudhInI bhayaMkara samasyAo hoya che. jo AvI samasyAo nivAravI hoya to jaina darzanamAM jaNAvelI kaSAyonI vAta, * 84 - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka aDhAra pApasthAnakomAM tenuM sthAna ane te saMbaMdhita kaSAyomAMthI manane mukta karavA athavA kaSAyo ghaTADavA mATenAM dRSTAMto samajavAM samajAvavAM joie. (2) Arthika asamAnatA vartamAna jIvananI A samasyA paNa vicAravA jevI che. Aje paisAdAra vadhAre paisAdAra ane garIba vadhAre garIba banato jovA maLe che. eka bAju AlIzAna ImArata ane jhummaronI jhAkajhamALamAM... ane sugaMdhI jaLa pheMkatA phuvArAnI bhInAza vacce sukhacenathI jIvAtuM jIvana! bIjI bAju gaMdhAtI galI ane jhUMpaDapaTTInA aMdhArA vacce aTavAtuM jIvana ! eka bAju zopiMga molanuM AkarSaNa ane bIjI bAju peTano khADo na purAtAM naMdavAtuM jIvana. A paristhitinuM mULa che Arthika asamAnatA. A uparAMta Arthika tejI-maMdInA kAraNe je samasyAo jovA maLe che e che Arthika asalAmatI. corI, lUMTaphATa, saTTAkhorI, zorTa kaTsathI vadhAre paiso kamAvAnI ghelachA ane dekhAdekhI vagerethI prabhAvita thayeluM sAMprata jIvana astavyasta thatuM rahyuM che. A samasyA nivAravA jaina dharma cokkasa pathadarzaka banI zake che. jaina dharmamAM karmono siddhAMta khUba ja spaSTa che. A siddhAMta pramANe pUrvanA puNyakarmothI A mAnavabhava prApta thayo che. emAM paNa prabaLa puNyakarmonA udayathI sukhazAMti ane Arthika sadhdharatAyukta jIvana maLyuM, paraMtu jo puNyakarmo khUTI gayA to ? Arthika bhIMsamAM jIvAtuM jIvana maLe. karmanI A sthitithI samajAya che ke game tevI Arthika sthitimAM jIvanamAM jo Atmika AnaMda TakAvI rAkhavAmAM Ave to jIvana saraLa banI jAya. eka bhAI bhavya havelImAM raheto hoya ane bIjAne rahevA mATe oTalo ya na maLe tyAre irSA karavAne badale jaina dharmanA karmonA siddhAMta samajavAthI ucita mArgadarzana maLe che. zArIrika Arogya para vadhatuM jatuM jokhama sAMprata jIvananI A samasyA ghaNI gaMbhIra che. medasvItAnuM vadhatuM jatuM pramANa, bI.pI., DAyAbiTIsa jevA roganuM pramANa vadhI rahyuM che. tenA kAraNo paNa spaSTa che. kAraNa ke phAsTa phUDa, kolDa DriMkasa, baTara- cIjhano casako.... A badhuM ja ' 85 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna e ka zArIrika rIte nukasAna kare che ja, paraMtu AnAthI paNa vadhAre ciMtAjanaka sthiti eTale kaeNnsara roganuM vadhatuM jatuM pramANa. A rogathI jIvana bhayagrasta ane trarata banI gayuM che. kaeNnsarathI pIDAtuM, rIkhAtuM, trasta thayeluM jIvana joIe tyAre khyAla Ave che ke pArAvAra pIDA ane asahya vedanA Apato A roga vadhato javAnAM zuM kAraNo haze? AjanI jIvanazailI moTA bhAganA roganuM kAraNa che. phAsTa goiMga lAipha, khorAkamAM bheLaseLa vagerethI roganuM bhayajanaka pratibiMba kaeNnsaranA daradInI hAlata mATe kadAca mahattvanAM haze. rogathI pIDAto nisteja cahero, UMDI UtarI gayelI AMkho, lathaDiyAM khAtuM zarIra, kimo therApI, reDiyezana, tenI asarathI vALa vagaranuM khulluM mAthuM... A bImArInuM pratibiMbita thatuM bojhila jIvana... kalpanA ja bhayaMkara che. prazna e thAya ke vyasana ke anya je kAraNothI kaeNnsaranI bImArI lAgu paDI hoya, to emane ke jemaNe haju A duniyA joI nathI, to AvI sthitimAM mAsuma bALako zAthI mukAya che? je sAduM jIvana jIve che evA loko paNa A rogano bhoga zA mATe bane che? jemaNe haju to jIvana ja mANyuM nathI emAM jIvanazailInI vAta ja kyAM karavAnI rahe? to A praznonA javAba zodhavA, A samasyAo nivAravA mATe jaina dharma mArgadarzaka banI zake, emAM jarA paNa zaMkA nathI. joIe A pathadarzana. vartamAna jIvana eTale ke atyAre maLelA mAnavabhava mATe pharIthI ApaNe karmonA siddhAMtane vicAravo paDaze. pUrva bhavomAM evAM karmo karyAM haze jenI asarathI A janmamAM AvA bhayaMkara rogano bhoga banavuM paDayuM. bhale davAthI kadAca kAMIka rAhata lAgI hoya, paraMtu karmonA gaNitano koI dAkhalo khoTo hoto nathI. jaina darzana ane mahApuruSonuM ciMtana e vAtanI sAkSI pUre che ke dravyano pratyeka paryAya, pratyeka vaheNa, pratyeka paLa ane pratyeka kSetra vize jo zAMtithI vicAra karavAmAM Ave to jIvananI ghaNI samasyAone nivAravAnI dizA maLI zake. bhagavAna zrI mahAvIra svAmInuM jIvana e samajAve che ke samasyAo, muzkelIo ke upasargo je A jIvanamAM maLyAM che, e pUrva bhavamAM bAMdhelA karmonA * 86 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka udayanuM ja pariNAma che. ciMtA zarIranI nahIM AtmAnI karavAnI che. jo AtmA parathI kaSAyanI avasthA nAbuda thaI jAya to ghaNI samasyAo dUra thaI jAya. vedanA dvArA paNa muktinuM gIta gAvAnuM, karuNA ane maitrIbhAvane sthAna ApavAnuM ane zarIrane thatA roganuM duHkha lagADavAne badale jo ene zuddhikaraNanI prakriyA samajavAnuM gaNita AvaDI jAya to jIvananI A samasyAne paNa nivArI zakAya. karmoe ApelA prasannatAnA prasaMgone mANavAnA, ane pIDAnA prasaMgo viSe phariyAda karavI e kyAMno nyAya? eka X nAmanI vyakti, chellAM cha varSathI kaeNnsara sAme jhajhUmI rahI che. AvI paDela asahya vedanA, kimo-reDiyezana therApInI ADaasaro, hADakAM-maNakAmAM prasaratuM jatuM kaeNnsara, chatAM anahada pIDAne samatA bhAve pacAvI, prabhu pAse sahana karavAnI ktinI mAgaNI karatAM prasanna manathI hakArAtmaka abhigamathI svaracita gajhalanI paMktiomAM khumArI sAthe kahI zake che : "amastI rAkha bAjhI che jarA A zvAsanA phUle, pavananI lahera Ave ne pharI peTAya che jIvana hA, eka vAtano aphasosa jarUra che ke kaeNnsaranI sAravAra letAM, kaeNnsara sivAyanA sArA sela paNa khatama thaI jAya, paNa temanI pAse hakArAtmaka samajaNa ane khAsa to deva-guru ane dharmanuM AlaMbana ja emane A bImArImAM svastha rahevAnI preraNA ane zakti Ape che. jyAre jIvaleNa bImArIno bhoga banavuM paDe tyAre paNa AdhyAtmika khumArI ane dharmAbhimukhatAnuM AlaMbana upakAraka bane che. mAnasika taNAva (Mental stress) sAMprata jIvanamAM mAnasika taNAva nAmanI sthiti jovA maLe che. mAnasika taNAvanI asara zarIra para paNa paDe che, tenAthI zarIranI samAdhanAvRttine je uttejanA maLe che tenAthI mana nabaLuM paDe che. jJAnataMtuomAM kheMca Ave che. mAnasika sthiti janmavAnuM eka kAraNa khAsa noMdhapAtra che. potAnI zakti karatAM vadhAre siddhi meLavavA mATenI tIvra jhaMkhanA, azakya lAgatI hoya evI siddhi mATenI doDa ane * 87 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha ati muzkela hoya evA lakSyAMko prApta karavAnI mahattvAkAMkSA uparAMta maLelI asaphaLatA sahana na karavAnI hAlata, potAnI maryAdAo pratye satata sabhAnatA jevAM kAraNo mana para je asara kare che tenAthI mAnasika tANanI sthiti sarjAya che. Ama juo to mAnasika tANa e AjanA vikasita yuganI deNa che. A samasyA nivAravA mATe jaina dharmanuM mArgadarzana upayogI thaI zake che. manovairya keLavAya to mananI ugratA ghaTe che. tethI koI paNa utAvaLo nirNaya na levAI jAya eTalI sthiratA mATe yoga, prANAyAma, dhyAna ane jApa karavAthI phAyado thAya che. khAsa karIne zrI navakAra mahAmaMtramAM je tAkAta rahelI che, tenuM varNana vAMcIe tyAre tenA prabhAvathI manodherya keLavAya che. evI rIte jJAnataMtuo paNa zAMta rahe che. mana vizuddha banI prasanna bane che. mAnasika taNAva dUra thAya che. jaina dharmamAM svadoSa darzana ane paraguNa darzananI khAsa samaja ApavAmAM AvI che. koI paNa sthiti mATe pahelA pote to javAbadAra nathI ne, eno vicAra karavo ane anyamAM rahelA guNonuM sanmAna karavAthI mAnasika taNAva dUra thAya che. vyasana, AMtarakalaha, veravRtti "AjanuM jIvana barabAdInA raste doravAI rahyuM che" AvuM anubhavanArA ane A sthiti jonArA mATe A samasyAo ciMtAjanaka che. vyasano viSe to sarva sAmAnya jANakArI che ja, tenA vize vizeSa carcA karavI nathI, paraMtu AjakAla mobAIlano vadhAre paDatA upayoganuM vyasana nAnA-moTA, TInaejarsa sau mATe khataranAka ane jokhamI banatuM gayuM che. bhaviSyanI peDhI mATenI ciMtAnuM A kAraNa saune samajAya che. sAMprata mAnavajIvananI sAme e khatarArUpa che. uparAMta svataMtra mAnasa, sahana karavAnI ke "leTa go karavAnI zaktino abhAva, manabhedathI racAtI AMtaravigrahanI dIvAlo ane koI kAraNasara thayelA nukasAna karatAM vadhAre badalo levAnI vRttithI ghaNI samasyAo sarjAtI rahI che. manamAM vikRti pedA thAya che. A pramANa vadhatA vaimanasya vadhe che. Ama sAmAnya lAgatI sthiti aMdarathI dAvAnala samAna hoya che. AvI samasyAo nivAravA mATenA sarasa-saraLa siddhAMto jaina dharme ApyA che. mArgAnusArIpaNuM gRhasthajIvanane unnata banAvI zake. bAra bhAvanAo viSe * 88 - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho vA. viSada carcA thaI zake, paraMtu ahIM anitya bhAvanA ane maitrIbhAva vize jarA vigatathI joIe. manuSyanuM jIvana eTale ke jo astitva ja anitya che, to pachI vyasano, AMtarakalaha ane veravRttithI gherAyelA jIvanamAM pada, pratiSThA ane paiso paNa anitya che. zrI mahAvIra prabhue to karuNA ane maitrIbhAvane uccatama sthAna ApyuM hatuM. jo A bhAvane AcaraNamAM mukAya to kyAMya verabhAva ke rAga-dveSa TakI na zake. sarva jIvanuM sukha icchanArane koI samasyAno boja lAgato ja nathI. maitrIbhAvanA pavitra jharaNAmAM eka DUbakI lagAvI jovAthI citta parama zAtAno anubhava kare che. vizuddha manamAM koI samasyA rahetI nathI. sAMprata jIvananA bhAgarUpe AjanA bALakanI dayanIya sthiti bALakanI vayanA pramANamAM asvabhAvika ane asahaja, potAne pasaMda paDe evA bauddhika stare bALakane pahoMcADavA mAgatAM mAtA-pitAe bALakane bALaka rahevA dIdhuM nathI. vhAlapa ane lAgaNInI cumIo kyAMka sukAI gaI che. bALarUpI choDa akALe sukAI jAya che. sTeTasanI (mAtA-pitAnA) bAMdhelI vADa pramANe ramakaDAMnA DhagalAnI bALakane jarUriyAta nathI. A DhagalA vacce to bALaka gUMgaLAI jAya che. paristhiti eTalI to khataranAka banI jAya che ke bALaka samAjamAM, zALAmAM, kuTuMbamAM apaseTa rahe che. tenAmAM virodha bhAva janme che, je kyAre visphoTaka banete kahI zakAya nahIM. jaina dharme A samasyA nivAravA mATenA suMdara upAyo darzAvyA che. eka to sahaja vikAsa mATe saMskAranuM siMcana Avazyaka che. jaina zAstromAM evA ghaNA gaMtho che jemAM bALakanA saMskAra ghaDataranI rasaprada vArtAo - kathAo AlekhAyelI che. hAlamAM to ghaNA lekhakoe, gurujanoe ane sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtoe mULa kathAonuM saraLa bhASAmAM Alekhana karyuM che, emAM sacitra varNano bALabhogya zailImAM lakhAyAM che. evI games.. gammata sAthe jJAnanA khajAnA upalabdha che, jenA dvArA mAtA-pitA Ano upayoga kare, bALakone e viSe samajAve. pahelAM to pote A saMskArane mahattva Ape - lAgaNI+buddhi+zraddhAnA triveNI saMgamanI rIta zIkhe, to vartamAna bALakanAM jIvananI ghaNI samasyAo nivArI zakAya. saraLa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka bhASAmAM sUtro viSayaka carcA kare, bALako mATe thoDo samaya kADhavA mATenI mAnasika taiyArI kare to AvI samayyAo nivArI zakAze. sAMprata jIvasRSTinA astitva para jokhama Ama to prastuta viSayamAM jyAre 'sAMprata jIvana' zabdo prayojAyA che, tyAre temAM mukhyatve 'mAnavajIvanane' artha samAyelo hoya evuM abhipreta che. paraMtu vadhAre artha vicArIe to 'sAMprata jIvana'mAM mAnava uparAMtanI jIvasRSTinuM jIvana - tenA viSenI samasyAone umerI zakAya. ApaNe jANIe chIe ke Aje samagra vizva paryAvaraNIya, prANI ane prAkRtika visaMgatatA viSayaka praznothI vAkepha che. jIvasRSTinA astitva paranuM jokhama vadhatuM jAya che. ujjaDa thatI jatI dharatImAtA, chakAyanA jIvo - samagra ekendriyathI mAMDIne paMcendriya (mAnava uparAMtanA jIvonA jIvana paranA jokhamo vadhatAM jAya che. A samasyA viSe to jaina dharmamAM khUba ja vistRta carcA thayelI che, zrI mahAvIra svAmIe ApelA siddhAMtonI vartamAna prastutatA para alaga seminAra thaI zake eTaluM kahI zakAya, paraMtu TUMkamAM ahIM A samasyAnA ukela tarIke ahiMsAsUkSma ahiMsApAlana, jIvadayA, jayaNAdharma, aparigrahavRtti, mArgAnusArI siddhAMtonuM arthaghaTana, jIvavicAra artha saMbadhI AcaraNa, pApasthAnako ane lAgatA aticAro viSe spaSTa samaja UbhI thAya to mAtra mAnava ja nahIM, samagra sajIvasRSTi viSayaka samasyAo jarUra nivArI zakAya. samApana uparokta viSayonI sAthe saMkaLAyelI keTalI pathadarzaka bAbato je jaina dharmanI vizeSatAo gaNI zakAya, tenAthI paNa samasyAo dUra thaI zake. -prabhu pUjAmAMthI pragaTatI vizeSa UrjA : paththaramAMthI pratimA ane temAM paramAtmAnuM AropaNa. vartamAna samaya mATe sAcuM avalaMbana che. prabhunI aMgapUjAnuM savizeSa mahattva che, temanA hAtha-paganA AMgaLAM, mastiSka, hRdaya, merUdaMDa jevAM aMgomAMthI pragaTatI UrjA e zaktinA dhodha jevI che. bhale e na dekhAya paNa e UrjAnuM saMcAraNa pUjakanA aMgamAM paNa thaI zake. prabhuno sparza uttama auSadhi jevuM kAma kare che. cokkasa prakAranAM spaMdita thatAM AMdolano e eka jAtanI malamapI 90 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191% sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna kaErgi che. tenAthI azubha pudgalo nAza pAme che. - janma pachI maraNa AvavAnuM che eno svIkAra karavAthI paNa jIvana sArthaka bane. A mATe manane keLavavuM paDe - je kahI zake -- he pyArA mRtyudeva! tame Avo, huM tamAruM bahumAnapUrvaka svAgata karIza. tamAruM sAcuM svarUpa meM jANyuM che. mATe ja huM tamane 'deva' kahuM . jIvanano sAco mahotsava have maLaze." A bhAvathI samasyAono vicAra karavAmAM Ave to pudgalonAM baMdhanI sthiti samajAya jAya. - jainatvanA sadabhAgyanuM siMcana : game tevI samasyAo vacce dharmanuM avalaMbana maLe to hArelI bAjI paNa jItamAM pheravI zake evI zraddhAno dIpaka haMmezAM jvalaMta rahe to kharekhara jIvanamAM gherAyelI samasyAo dUra thAya che. to Avo, ApaNe sahiyArI samaja ane sahiyArA puruSArthanI pagadaMDI AkArIe ane zakya eTalI samasyAo nivAravA mATe ApelA upAyothI jIvanapathane zaNagArIe. (bhAvanagarasthita jaina darzananA abhyAsu praphullAbahena kaviyatrI che. mahilAo ane bALakone jaina zikSaNa ApavAmAM pravRtta che. asahya zArIrika pIDAmAM paNa temanI sarjakatA khIlatI rahe che. jANe agnikuMDamAM khIleluM gulAba). Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 11 samasyA che to samAdhAna paNa che T| DaoN. gulAba deDhiyA zIrSakanA AraMbhe be majAnA zabdo che. jIvana ane samasyAo, te paNa pAchA pAse pAse! hA, jIvana ane samasyAo alaga nathI. jIvana hoya tyAM samasyAo hovAnI. jIvana to sAMprata ja hoya ne! ApaNane lAge che. vartamAna samayanI, sAMpratanI samasyAo vikTa che. dareka jamAnAmAM evuM lAgyA ja kare. kAraNa ke vartamAnamAM ja bhogavavI paDe che. samasyAo, prazno, muzkelIo, aDacaNo, tanAva - A badhuM gaI kAle paNa hatuM, Aje che ane bhaviSyamAM paNa raheze. hA, dareka vakhate, dareka vyakti mATe enuM kada, svarUpa, asara, judAM judAM hovAnAM. samasyAo vyaktigata, samUhagata, Arthika, zArIrika, rAjakIya vagere vagere hovAnI. huM jaina dharmanA mArgadarzananI vAta karIza. je kAMI che, sAruM ke narasuM, gamatuM ke aNagamatuM e badhuM nakkI to mana ja kare che ane jaina dharme manane barobara cIMdhyuM che. manathI ja kAma pADyuM che, manane ja tAlIma ApI che. bIjI vAta, jaina dharma vyaktine khUba mahattva Ape che. dareka vyakti badhI rIte bhinna che, tethI bhinnatA ane vividhatAno pUro svIkAra karyo che. samasyAno - a 92 - Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka svIkAra karo. manathI juo, enA vize kevo pratibhAva Apavo te tame nakkI karo. mane e vAta game che ke, jaina dharma kahe che, tAre mATe anya koI camatkAra nahIM karI Ape. tAre ja tAro khyAla karavAno che. tuM sajja rahe. jAgRta rahe. paLepaLanI jAgRtinI vAta keTalI adbhuta che ! jaina dharma pharI pharIne ae che, tuM sAvadhAna rahe, jAgRta rahe. tAre lIdhe anyane koI hAni na pahoMce. A vAtamAM samAja pratyenI, jIvamAtra pratyenI vyaktinI pharajanI vAta che. saunA sukhanI kAmanA karavI, zubha bhAva bhAvavo, anumodanA karavI, A badhuM ja manovijJAnanA pAThomAM che. hA, jaina dharma manovijJAnanI khUba najIka rahyA che. manovijJAna ane jaina dharmanA siddhAMtonI zAstrIya tulanA karavA jevI che. ApaNI samasyAonA mULamAM verabhAva che. ApaNe kapAyothI bahu chIe. je bIjAnuM che, aNagamatuM che, mane nathI maLyuM, AvA koI paNa kAraNathI veranI Aga ApaNane gherI vaLe che. jaina dharma jIvamAtra pratye maitrIbhAva darzAve che. A mahAna mArgadarzana che. dharma Akhare to AcaraNano viSaya che, vaktavyano nahIM. vAcana pachI manana ane manana pachI anubhava ane anubhava pachI AcaraNa. jaina dharma udAharaNa ApIne, khulAsA karIne samajAve che ke, badho AdhAra AcaraNa para che. samasyA to Ave, e vakhate tAruM citta zuM vicAre che, tArAM vANI-vartana kevAM che enA para badho AdhAra che. samatA, dayA, udAratA, samabhAva, kSamA jevA guNo dvArA jaina dharma samasyAnA ukelanI cAvIo Ape che. vartamAna samayanI vikaTa, vikarALa samasyA vAparo ane veskonI che, bagADanI che. jaina dharma parigraha parimANanuM mArgadarzana Ape che. karakasarano uttama mArga batAve che. e badhA pAchaLa ahiMsA che, sarva jIvanA hitanI bhAvanA che, parigrahanI mAyAjALamAMthI mukta thavAnI vAta che, samasyAno sadupayoga karavAnI vAta che. jaina dharmanI vizeSatA e che ke jagatano evo koI sadguNa bAkI nathI jenI jaina dharme vAta na karI hoya. guNAnurAgItA e dhorImArga che. apekSAo ochI karatA jaIe to manamAM mokaLAza vadhe, zAMti vadhe, samasyAo ghaTe. ApaNane judA judA samaye, judA judA mANaso ApaNA harIpha, pratispardhI * 93 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI che, virodhI lAge che. je jIte che, je ApaNAthI juduM kare che, ApaNAthI AgaLa nIkaLI jAya che, te ApaNane gamatA nathI. jaina dharma kahe che, "tAro koI zatru nathI'. A sUtra ananya che. je kaMI bane che te karmAnusAra che, samaya, saMjoga ane ApaNA svabhAvane lIdhe che. anya koI kaMI karI zakatuM nathI. A vAta samajAya to samasyA ja na rahe! "samavAya'nI vAta ekadama prastuta che. pratyeka paLe vivekanI vAta jaina dharma bhArapUrvaka kahe che. viveka ApaNane atirekathI bacAve che, satyanuM bhAna karAve che. viveka hoya pachI samasyAo saraLa thatI jAya che. viveka e ratnacUDAmiNa che samasyAnA samAdhAna mATe ene haiyAvanuM rAkhavAnuM jaina dharma vAraMvAra kahe che. 'pariNAmalakSitA kevo majAno zabda che! zuM thaze, zuM thaI zake evo pahelethI vicAra karavo e dhyAna rAkhavAnI zIkha maLe che. pariNAmano pahelethI vicAra karavAthI prazno haLavA thaI jAya che. jaina dharmanA pAyAmAM satata jAgRtino, samagratAthI vicAra karavAno bhAva rahelo che. sva ane paranA kalyANanI zubha bhAvanA che. AzAvAdI abhigama che. sarva prakAre svastha rahevAnI prakriyA jaina dharmamAM che. zraddhA hoya to jarUra rasto maLe, sahAya maLe, jaina dharma mArgadarzana Ape che, lenAra joIe che. samasyA che to samAdhAna kyAM nathI !? (DaoN. gulAbabhAIe svAmI AnaMdanA jIvana ane sAhitya para Ph.D. karyuM che. temanA ciMtanAtmaka lekho aneka sAmayikomAM pragaTa thAya che. teo sArA vaktA ane pravaktA che). Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 12 samasyA nivAraNa mATe mArgadarzaka "uvasaggaharaM stotra [] DaoN. mAlatI ki. zAha jIvananI ghaTamALa mATenI eka prasiddha ukti che ke, "nIvairati 3pari 2 drazA vakrImamA " teno bhAvArtha e che ke, saMsArarUpI cakra sadAya goLagoLa phare che temAM nIceno bhAga upara Ave che ane uparano bhAga nIce jAya che. kUvAmAM je pANI hoya tene khetaramAM pIvaDAvavA mATe nAnA nAna ghaDA jevA vAsaNane bAMdhIne reMTa calAvavAmAM Ave tyAre nIce jatA ghaDAmAM pANI bharAya che ane te ghaDA upara Ave tyAre pANI upara AvIne bahAra ThalavAIne kyArAomAM jAya tevI vyavasthA karavAmAM Ave che. ahIMyA cakranI upara-nIcenI gati cAlyA kare che. tene "ghaTamALa' kahe che. saMsAranI ghaTamALamAM paNa uparanIce, nIce-upara e krama cAlyA ja kare che. saMsAranI vyAkhyA ApatA jaNAvAya che. ke, "karati rUtti saMsAra '' arthAt "je satata saryA kare che te saMsAra che." A vyAkhyAthI paNa saMsAranI parivartanazIlatA sUcavAya che. satata parivartanazIla saMsAranI A ghaTamALamAM sukha ane dUHkha, taDako ane chAMyaDo, pratikULatA ane anukULatA e eka sikkAnI be bAjunI jema pratyekanA jIvanamAM ochA-vattA pramANamAM AvyA ja kare che. jIvanamAM AvatI pratyeka paristhitine kevI rIte jhIlavI te vyaktie pote nakkI karavAnuM che. "Even this Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI will pass away." eTale ke "A paNa jatuM raheze." A dRSTie joIe to jIvanamAM sukha Ave te paNa eka divasa jatuM raheze ane duHkha Ave te paNa eka divasa jatuM raheze. "jJAnasAramAM upAdhyAya yazovijayajI A mATe dizAsUcana karatAM jaNAve che ke, "turva prApya na na thAta, suraNa prApya na vismita:" arthAt "duHkha Ave tyAre dIna thaIne besI na javuM ane sukha Ave tyAre tenAthI vismita (abhibhUta) na thavuM." samasyA, Apatti, muzkelI, duHkha, pratikULatA Ave tyAre teno sAmano kevI rIte karavo e jo AvaDI jAya to temAMthI pedA thatI paristhiti thoDIka haLavI bane, sahya bane. jagatanA pratyeka dharmamAM AvA vyavahAru sUcano eka yA bIjI rIte jovA maLe ja che. jaina dharmamAM mAMgalika tarIke upayogamAM levAtA nava smaraNamAM nava maMgaLakArI stotrono pATha karavAmAM Ave che. A navamAMthI koI paNa ekanuM, ekathI vadhAre stotranuM ke navenava stotranuM smaraNa karavAmAM Ave to vyakti potAnA jIvanamAM AvatI sArI-narasI badhA prakAranI paristhitine samabhAve jhIlI zake che. "zrImad bhagavad gItA'mAM jaNAvyuM che te pramANe suvuM duHa sane vI, DhAmAjAbha nathI nayau " arthAt sukha ke duHkha, labha ke alAbha (geralAbha), jaya ke ajaya (parAjaya)mAM samabhAva rAkhIne. "sthitaprajJanA lakSaNomAMnuM A eka lakSaNa che. maMgaLakArI navA smaraNamAMnuM eka stotra che "uvasaggaharaM stotra'. A stotranuM nAma sUcave che te pramANe upasargone haranAruM A stotra che. A stotra rajU to thayuM che trevIsamAM tIrthakara zrI pArzvaprabhune uddezIne. A pArzvaprabhu kevA che? te mATe A stotramAM jaNAvyuM che ke teo pote to karmonA samUhathI mukta thayelA che. (madha mudyama) vaLI temanA upAsaka evA pArzvayakSa ke dharaNendra paNa upasargane haranAra che. (3vasAdAM pA) pUrNa bhaktisabhara hRdaya vaDe (miniTamare diur) pArzvaprabhunI bhakti karIe to ApaNane jIvanamAM unnata patha upara AgaLa vadhavAnuM baLa maLe che. A 'uvasaggaharaM stotra' ane teno bhAvArtha jANIne pachI temAM vyakta thatAM jIvananAM duHkho, samasyAono ane temAMthI chuTakAro thAya to zuM zuM prApta thaI 96 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA zake teno khyAla maLavIe. uvasaggaharaM stotra uvasaggaharaM pAsaM, pAsaM vadAmi kammaghaNamukkam / visaharavisaninnAsaM, maMgala kallANa AvAsam // 1 // visahasphuliMga maMtaM, kaMThe dhAreI jo sayA maNuo / tassa gaha roga mArI, duDa jarA jaMti uvasAmam // 2 // ciTThaDa dUre maMto, tujsa paNAmo vi bahuphalo hoI / narasiriesu vi jIvA, pAvaMti na duHkha dogaccam // 3 // tuha masatte laddhe, ciMtAmaNi kappappAyavahie / pAvaMti aviggheNaM, jIvA ayarAmaNaM ThANam // 4 // ia saMdhuo mahAyassa, bhattiSmaraniSbhareNa hiaeNa / tA deva dijja vohiM, bhave bhave pAsa jiNayaMda // 5 // bhAvArtha : upasargone haranAra pArzvayakSa jemano sevaka che, jeo karmanA samUhathI mukta thaI gayA che, jeo sApanA jherano nAza karanAra che, jeo maMgala ane kalyANanA AvAsa samAna che tevA pArzvanAtha bhagavAnane vaMdana karuM chuM. (1) viSadhara phulliMga nAmanA maMtrane je manuSya haMmezAM kaMThane viSe dhAraNa kare che (eTale ke teno mukhapATha ke jApa kare che) tenA graha, roga, marakI, aniSTa ane vRddhatva upazAMta thAya che. (2) e maMtra to dUra rahyo, paNa tamane dUrathI karela namaskAra paNa khUba phaLavALo thAya che, jethI jIvo manuSyagati ane tiryaMcagatimAM paNa duHkha ane durgatine pAmatA nathI. (3) ciMtAmaNi maMtra ane kalpavRkSathI paNa vadhAre sArA evA tamArA samyagradarzanane pAmavAthI jIvo vidana vinA eTale ke saraLatAthI ajara ane amara evA mokSasthAne pAme che. (4) jIvanamAM AvatA avarodho, upadravo, muzkelIo, aniSTo, aMtarAyo, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna . na ka samasyAo, upasargo vagere kevA kevA prakAranA hoya che teno thoDoka khyAla A stotramAM AvatA zabdonA AdhAre Ave che. vinara vina eTale viSadhara evA sApanuM jhera. macchara, kUtaruM, vIMchI, sApa vagere kyAre kyAreka mANasone karaDe che. macchara karaDavAthI meleriyA, DeMgyu jevA tAva AvavAnI zakyatA rahe che. kUtaruM karaDe to haDakavA thavAnI AzaMkA rahe che, jenA mATe iMjekzano levA paDe che. vIMchI karaDe to tenuM jhera caDhI zake che. jherI sApa karaDe ane tenuM jhera jo samagra zarIramAM vyApI jAya to mRtyu paNa thaI zake che. A badhI prANIo dvArA AvI paDatI ApattIo che. A stotra dvArA bhagavAna pArzvanAthanuM smaraNa karavAmAM Ave to sApanA jherano paNa nAza (nimnAsaM) thaI zake che. rAha-roLa-mArInA A badhA zabdo jIvanamAM AvatA judA judA avarodho darzAve che. pada eTale grahadazA. maMgaLa, zani, guru vagere nava grahomAMthI vyakti upara amuka samaye amuka grahono prabhAva hoya tyAre jIvanamAM pratikULatAnuM pramANa vadhI jAya che. 'rona" eTale kapha-pitta-vAyu vagere dUSita thatAM, utpanna thatI dukhAvA, tAva jevI zArIrika bImIrIo. 'mI' eTale plega, marakI, cikanaguniyA, svAInaphlyu jevI ekasAthe vyApakapaNe phelAtI mahAmArI ke bImArIo. 'dudgha' eTale duSTa, aniSTa, azubha, kharAba upadravo. 'narA' aTele vRddhatva ke jene kAraNe nAnI-moTI takalIpha rahyA kare. AvI jAtajAtanI pIDAonuM zamana A stotranI asarathI thaI zake che. "naMti vasAmar' eTale te upaza pAme che. koI pIDA thaI hoya, roga thayo hoya, mAnasika AdhAta lAgyo hoya te dhIme dhIme maTe te mATe AyurvedamAM 'zamana' pAme che, tenuM 'upazamana" thAya che tema kahevAya che. koI paNa Aphata Ave tyAre tenuM zamana dhImI gatie thAya che. - 'du:la-ToLandrama' eTale duHkha ane durgati. ApaNA vartamAna jIvanamAM eka yA bIjA prakAranAM duHkho ke pratikULatAo Ave che te koIne paNa gamatA nathI. te ja rIte ApaNuM A vartamAna jIvana pUruM thAya pachI navA janmamAM durgati thAya ane nIcalI yonimAM janma maLe tevuM paNa koI icchatuM nathI. A stotranuM smaraNa karavAthI ....'naratiSNui vi nIvA' eTale ke manuSya ane tiryaMca gatinA jIvo ke * 98 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo duHkha paNa pAmatA nathI ane temanI durgati paNa thatI nathI. A stotra dvArA thatuM IzvarasmaraNa jIvanA duHkha ane durgatino nAza karI de che ane jIvane upara uThAvIne sadgati apAve che. A stotramAM varNavyA te badhAM eTale ke sApanuM jhera, grahadazA, zArIrika rogo, mahAmArI, kharAba upadravo, vRddhatva, duHkha, durgati vagere Adhi, vyAdhi ane upAdhi (eTale ke mAnasika ciMtAo, zArIrika pIDAo ane jIvanamAM AvatAM anicchanIya vidano) mAnavajIvanamAM avarodho pedA kare che. 'uvasaggahara stotra'nA zraddhA ane samajaNapUrvakanA smaraNathI avarodho jhIlavAnI zakti maLe che, utkarSa ane nIrogitA prApta thAya che. maMAi vajAi mAvAma' eTale jIvana maMgaLamaya bane che ane AtmAnuM kalyANa thAya che. koI paNa kAryanI zarUAtamAM ApaNe mAMgalika athavA to zukana karIe chIe. ApaNe aMtaranA zuddha bhAvathI icchIe chIe e ApaNe AvA mAMgalika ke zukana karIe ja chIe. jo jIvana maMgaLamaya bane to zAMti ane samatAnI vRddhi thAya che jenA pariNAme AdhyAtmika unnati thaI zake che. jema jema AdhyAtmika vikAsa thAya tema tema AtmA karmothI mukta thato jAya che ane tenuM kalyANa thAya che. jIvanamAM AtmannotikAraka mArge AgaLa vadhatAM 'samatte ' eTale samyaktva, samakita ke samyagdarzana prApta thatAM vidhe' eTale vidana vinA ke saraLatAthI "manaYTHY kALa' eTale ke ajara ane amara evA sthAnane sAdhaka prApta kare che. samyattvano prabhAva ciMtAmaNi maMtra ke kalpavRkSa karatAM paNa vadhAre che. ciMtAmaNi maMtra ke kalpavRkSa pAse to tamAre icchita phaLanI mAMgaNI karavI paDe che, jyAre A samyakatva to evI cIja che ke je vagara mAgya, saraLatAthI ajara-amara jevA mokSasthAnane prApta karAvI zake che. A samyatva mATe traNa bAbato Avazyaka che. 1. suguru, sudeva ane sudharma mATenI zraddhA. 2. tattva zuM che tenI samajaNa ane 3. tattvanuM jJAna meLavyA pachI AtmAnI anubhUti. zraddhA, samajaNa ane AtmAnubhUti hoya pachI janma-mRtyunA pherA TaLI jAya che. janma ja na hoya to vRddhAvasthA ke mRtyu AvavAno prazna ja -99 - Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI raheto nathI. eTale ajara ane amara evuM sthAna eTale ke muktinI avasthA prApta thaI zake che. paramatattva pratye samarpaNa ane zaraNAgatino bhAva Ave to samyakSya sudhI pahoMcI zakAya che. A samarpaNa ane zraddhA hoya tyAre eka mAtA bALakanI kALajI rAkhe che tema paramatattva tamArI kALajI rAkhe che. prabhu pArthane vinaMtI karatAM ane A stotramAM jaNAvyuM che ke, "bhavobhava mane 'va' prApta thAya." A bodhi eTale zuM? AtmasvarUpano bodha, jJAna ke sAcI samajaNa te bodhi che. potAnA mULa svarUpanuM jJAna thAya, AtmAnubhUti thAya to ghaNAM saMzayo TaLI jAya che, jethI mokSa avasthA, samAdhi avasthA ke bodhisatvanI prApti saraLatAthI thaI zake che. potAnA AtmasvarUpano bodha tyAre ja thAya ke jyAre samyagdarzana ke samakti prApta thAya. bhagavAna mahAvIra pachI lagabhaga doDhaso varSa bAda pU. bhadrabAhusvAmI dvArA mAgadhI bhASAmAM racAyela A 'uvasaggaharaM stotra'nA koI UMDA dhArmika ke AdhyAtmika rahasyonI vAta karyA vagara mAtra vyAvahArika pAsAno vicAra karIe to paNa ApaNane e samajAya che ke jIvanamAM maMgaLa, kalyANa, samyatva, bodhi vagereno prabhAva vadhe, sAcI samajaNapUrvakanI zraddhA vadhe to jIvanamAM AvatI sArI-narasI badhI paristhitimAM mananI zAMti TakAvavAmAM madada maLe che. ApaNA jIvanamAM AvatA Adhidaivika eTale ke bhAgya ke devakRta upasargo ane Adhibhautika eTale ke manuSyakRta upasargonuM AvA maMgaLakArI stotro dvArA zamana karI zakAya che. A stotra ke anya koI paNa stotranuM mAtra popaTapATha rUpe smaraNa ke jApa karavAmAM Ave tenA badale sAthesAthe je te sUtranA artha ane bhAvane jANIne te smaraNa, mALA ke jApa karavAmAM Ave to te vadhAre asarakAraka ane upayogI nivaDe che. prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI jevA dArzanike eka vAta khUba sarasa karI che. teo jaNAve che ke, tamArA mATe pANI laI AvatI vyaktithI aDadhuM pANI DhoLAI jAya che A DhoLAI gayeluM pANI pAchuM lAvavuM e tamArA hAthamAM nathI, paraMtu tamAre tenA upara gusso karavo ke na karavo te to tamArA ja hAthamAM che. vaLI AvA aDadhA bharelA glAsa mATe "A glAsa to aDadho khAlI che' evI * 100 - Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI niSedhaka vicAraNA rAkhavI ke pachI "A glAsa aDadho bharelo che tevI vidhAyaka vicAraNA rAkhavI e tamArA upara AdhAra rAkhe che. AzAvAdI ane nirAzAvAdI vyaktimAM zuM taphAvata che te mATe eka prasiddha ukti che ke, "AzAvAdI vyakti pratyeka muzkelImAM eka taka jue che, jyAre nirAzAvAdI vyakti pratyeka takamAM paNa muzkelInA ja darzana kare che. bhagavAna buddhe potAnA eka upadezamAM teo bahu saraLa bhASAmAM jaNAve che ke ApaNe cAra rIte prayatno karavA joIe. 1. manamAM sArA vicAra Ave tevo prayatna. 2. AvelA sArA vicAra manamAM TakI rahe tevo prayatna. 3 manamAM kharAba vicAra na Ave tevo prayatna. 4. Avela kharAba vicAra manamAM na Take tevo prayatna. vAMcavAmAM ane sAMbhaLavAmAM to A vAta khUba sarasa ane sahelI lAge, paNa ApaNuM mana A rIte kare che ke kema? te vicArIe to A cAreya prayatna AcaraNamAM mUkavAmAM ApaNI kasoTI thAya tema che. chatAM eTaluM paNa nakkI che ke ApaNe A dizAmAM satata prayatnazIla to rahI ja zakIe. bAkI ApaNA jIvanamAM je kaMI anukULatA prApta thAya tene 'harikRpA mAnavI ane je pratikULatA AvI paDe tene "hariicchA' mAnIne cAlavuM temAM khoTuM zuM che? samasyA to Ave ane jAya, paNa ApaNe AvI paDela pratyeka samasyA ke muzkelIne eka taka mAnIe to te paNa ApaNane kaMIka zIkhavADIne jAya che. tA. 21 ane 22 sapTembara 2016nA roja "zrI govAliyA TaMka jaina saMgha' (muMbaI) prerita 'jaina sAhitya jJAnasatra-19'mAM mane mArA vicAro rajU karavAnI je taka ApI te badala AyojakonI huM AbhArI chuM. 'uvasaggahara stotra'nA arthane samajavAmAM mane tIthala zAMtidhAma khAte birAjamAna "baMdhu tripuTI'mAMnA pU. jinacaMdrajI mahArAja pAsethI suMdara mArgadarzana maLyuM che teno huM AbhAra vyakta karuM chuM. (bhAvanagarasthita mAlatIbahena nivRtta prAdhyApaka che. temanAM cAra pustako pragaTa thayAM che. sAhitya saMzodhanamAM rasa dharAve che). O. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 13 sAMprata jIvananI samasyA : kaSAyo nivAravA jaina dharmanuM mArgadarzana [] DaoN. ratanabena khImajI chADavA AjanI ekavIsamI sadImAM kamyuTarathI laIne pheksa, phona, mobAIla, AIpeDa jevAM aneka Adhunika upakaraNo dvArA duniyAnA dezo najIka AvI rahyA che. tema chatAM dharmane badale adharma, satyane badale asatya, premane badale vera tema ja mitratAnA sthAne duzmanI sAMprata samayamAM jovA maLe che ane mAnava-mAnava vaccenI bhedarekhA vadhatI jAya che. bhautika sukhane mANato Ajano mAnavI kharekhara... to .. mAnasika tANamAM kheMcAI gayo che... hajI thoDA divasa pahelAM ja eka yuvatIe karela agnisnAnanA samAcAra vartamAnapatramAM chapAyA hatA. A samAcAra upara zIrSaka hatuM, "aham ghavAtA krodhAvezamAM AvIne yuvatIe karyuM agnisnAna". samAcAra vAMcatA jANavA maLyuM ke eka tAjA paraNela pati-patnI vacce hanImUna manAvavA kyAM javuM tevI carcA cAlatI hatI. vAtavAtamAM A carcAe jhaghaDAnuM ugra svarUpa lIdhuM. pati-patnI banne potapotAnA manapasaMda sthaLe javA mAMgatAM hatAM. ane potAnI jiddane vaLagI rahyAM. tyAre gussAnA AvezamAM patie kahI dIdhuM ke, "jo... javuM ja hoya to mArI pasaMdagInA sthaLe ja javuM... nahIM...to ..." A sAMbhaLatAM ja patnIe paNa kahI dIdhuM... "to . pachI kyAMya nathI javuM..." ane potAnuM dhAryuM na thavAthI aham Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka dhavAtAM krodhAvezamAM AvIne teNe AvuM bhayaMkara dhAtaka pagaluM bharI lIdhuM, vAta sAva nAnI.. paNa aMjAma kevo karuNa... AvI ja eka ghaTanAno ullekha "amerikAnI eka skUlamAM vidyArthIe karela goLIbAra' zIrSaka heThaLa vartamAnapatramAM thayo hato. samAcAra vAMcatAM jANavA maLyuM ke, amerikAnA eka zaheranI skUlamAM eka vidyArthIe potAnA TIcara sAthe thayelA jhaghaDAnA kAraNe krodhAvezamAM AvIne ADedhaDa goLIbAra karI AtaMka macAvyo jenA kAraNe keTalAMka nirdoSa bALakoe jAna gumAvyA. joke suzikSita gaNAtA amerikA jevA dezamAM AvA banAvo have to chAzavAre jovA maLe che. AjakAla kheDUtonI AtmahatyAAna kissA vartamAnapatramAM vadhu jovA maLe che. kheDUtane to jagatano tAta gaNyo che. chatAM tenI AvI dazA... kevI karuNatA ke tene AvuM kRtya karavA majabUra banavuM paDe che... enuM kAraNa dhanAlAlasAnA lobhe zAhukAro dvArA UMcA vyAje apAtI lona... jenA bhAra taLe teo AvuM hiMcakAruM kRtya karavA taiyAra thAya che. AvA...AvA... samAcAro vAMcIne be ghaDI to manamAM evuM thAya ke zuM duniyAmAMthI mAnavatA marI paravArI che? ke pachI... Ajano bhaNelagaNela varga saMskArahIna banato jAya che... paraMtu A badhI ja ghaTanAonuM mULa zodhatAM khabara paDe che ke mAnavInA AvA vikRta pariNAmo mATe jo koI javAbadAra hoya to te krodha, mAna, mAyA ane lobharUpe rahela AMtarika bhAvo che. A bhAvonA samuhane ja kaSAya kahevAmAM Ave che. vastutaH kaSAyano vega khUba ja prabaLa hoya che ke je mAnavInI buddhine harI le che, vicArazakita zUnya banI jAya che. tenAmAM viveka raheto nathI. sabhyatA, ziSTAcAranuM bhAna rahetuM nathI ane na karavAnuM kRtya paNa karI bese che. mATe ja krodha, mAna, mAyA ane lobha, kaSAyane cAMDAla cokaDI kahe che. A kaSAyarUpI lUMTArAothI mAnavI satata lUMTAto ja rahe che. A lUMyarAo ane sAmAnya lUMTArAomAM e pharaka che ke bIjA prakAranA lUMTArAo to dhana-saMpattinuM haraNa karI bhAgI jAya che, jyAre krodhAdirUpa lUMTArA AtmAnI amUlya saMpattine lUMTIne AtmAmAM ja chupAIne besI rahe che. mATe tene zAstromAM AtmAnA taskara gaNavAmAM AvyA che. 103.. * Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka vyavahArika dRSTie paNa A kaSAyo jIvane zAMti ke saMtoSa prApta karAvI zakatA nathI. jema dUdhanuM vAsaNa Aga para rAkhIne tene bacAvavuM saMbhava nathI ema kaSAyanI pAse rahIne zAMtino zvAsa levo asaMbhava che, kAraNa ke krodha-prItino, vAtsalyano nAza kare che. mAna kaSAyathI vinaya guNano ghAta thAya che. mAyAkapaTa mitratAno nAza kare che, jyAre lobhathI sarva guNo nAza pAme che. jema ke eka putrae lobhane vaza thaI paisA mATe pitA sAthe krodha karI saMbaMdha toDI nAkhyo, to prItino nAza thayo, paisA mATe pitA sAthe jhaghaDo karyo ane pratijJA lIdhI ke game tema karIne paNa huM mAro hisso meLavIza. AvA abhimAnanA bhAvathI vinaya guNa nAza pAmyo. teNe yena-kena prakAre kapaTa karI dhana meLavyuM ane pUchavA chatAM batAvyuM nahIM. AvA kapaTanA bhAvathI saraLatAno nAza thayo. A rIte eka lobhanA kAraNe tenA sarva guNo vinAza pAmyA. kahyuM paNa che ke, ati lobha pApanuM mULa che. tevI ja rIte sarva kaSAyonuM mULa paNa lobha ja che. ja Aje vizvamAM uparokta varNavelI aNachAjatI ghaTanAo to vAraMvAra banatI jovA maLe che ane enuM mULa kAraNa paNa A kaSAyo ja che. tyAre A sAMprata samayamAM AvA kaSAyone zAMta-upazAMta karavA khUba ja jarUrI bane che. tyAre AvI jaTila samasyAnuM nirAkaraNa jainadarzanamAM upalabdha che. eTaluM ja nahIM jainadarzanamAM to kaSAyanI vyAkhyA, tenuM svarUpa, tenA bheda prabheda, kaSAyonI utpattinA kAraNo, kaSAyanI taratamatA (maMda-tIvra Adi) tema ja tenuM phaLa vagerenuM varNana khUba ja vistArapUrvaka darzAvela che. eTaluM ja nahIM, A cAra kaSAya vijayanA upAya paNa batAvyA che ke jemAM vizvanI samasyAnuM samAdhAna rahela che. kapAyanuM svarUpa 'kaSAya' e sAmAjika zabda che. kaSa+Aya = kaSAya. 'kaSa' eTale saMsAra. kAraNa ke temAM jIva mAtra vividha duHkhone kAraNe kaSTa sahana kare che, pIDita thAya che. 'Aya" arthAt prApti. A banne padono saMmilita artha e che ke, jenA dvArA saMsAranI prApti thAya che te kaSAya athavA to 'kaSa' eTale jIva ke karma. teno 'Aya' eTale lAbha. arthAt jenA dvArA karmono tathA bhavano lAbha-baMdha thAya te kAya kAraNa ke kaSAya e karmanA utpAdaka che. kaSAya mohanIya karmanA udayathI 104. * Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI thanArI krodhAdirUpa kaluSitatA che. eTale ja AtmAnA kaluSita pariNAmane kaSAya kahela che. janma-maraNarUpI A saMsAra kaSAyothI bharelo che. te pragaTa hoya ke apragaTa hoya to paNa AtmAnA jJAna, darzana ane cAritrarUpa zuddha svarUpane malina kare che. karmarajathI AtmAne AvRtta kare che ane dIrghakALa sudhI AtmAnI sukha-zAMti chinnabhinna karI nAkhe che. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke, "krodha, mAna, mAyA, lobha vRddhigata thaIne jIvanA punarjanmanA mULanuM siMcana kare che. jema vRkSa, pAMdaDAM, puSpa, phaLa rahita dUThA jevuM banI gayuM hoya paNa jo tenuM mULiyuM salAmata hoya, majabUta hoya to varasAda thatAM te vRkSa navapallavita banI jAya che. tema cAra gatirUpa saMsArarUpI vRkSanuM mULa kAraNa kaSAyo ja che. "pUruM di saMsArato pAyA:" . Ama kaSAyanA astitvamAM saMsAranuM astitva che. kaSAyanA bheda-prabheda krodha, mAna, mAyA ane lobha A cAra kaSAyanA mukhya bheda che. kaSAya AtmavikAsano ghAta kare che. tethI kaSAyanI taratamatAnA AdhAre darekanA cAracAra prabheda batAvAyA che. jema ke (1) anaMtAnubaMdhI kaSAya (2) apratyAkhyAnI kaSAya (3) pratyAkhyAna kaSAya ane (4) saMjvalana kaSAya. A cAra kaSAyanA prabhedane catuSka kaSAya kahe che. eTale anaMtAnubaMdhI Adi catuSka kaSAyathI krodhamAna-mAyA-lobha A cAra kaSAyanA 16 bheda thAya che .A cAre kaSAyane kramazaH tIvra, maMda, maMdatara ane maMdattama kahevAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya samakitano ghAta kare che. apratyAkhyAna kaSAya dezaviratino ghAta kare che. pratyAkhyAna kaSAya sarva virati rUpa mahAvratano avarodhaka che tema ja saMjvalana kaSAya viratinA pariNAmane dUSita kare che. A soLa prakAranA kaSAyane judI judI upamA dvArA darzAvI tenuM vivecana karyuM che tema ja kaSAyonI sthitinA AdhAre tenI gatinuM phaLa darzAvyuM che. kaSAyanI utpattinA AdhAre kaSAyanA anya bheda kaSAyanI utpattinA AdhAre kaSAyanA anya cAra bheda darzAvyA che. (1) Abhoga (2) aNAbhoga (3) upazAMta ane (4) aNupazAMta. Abhoga krodha = krodhAdi kaSAyanA vipAkane phaLane jANIne krodha kare te arthAt je krodha - 105 "> Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI buddhipUrvaka karavAmAM Ave che. aNAbhoga = vicAryA vinA thato krodha athavA prakRtinI paravazatAthI krodha kare te. upazAMta = manamAM krodha kare, apragaTa krodha. aNupazAMta = kAyA athavA vacanathI pragaTa thato krodha. A pramANe mAna, mAyA ane lobha kaSAyanA paNa cAra-cAra bheda che. krodhAdi kaSAyonA cAra AdhAra : krodhAdi kaSAyanA cAra AdhAra che. cAra sthAna para kaSAyo pratiSThita hoya che. (1) Atma pratiSThita kaSAya : 1) potAnI bhUla ke pramAdanA kAraNe potAnI jAta para ja gusso kare, potAne dhikkAre te AtmapratiSThita krodha. jema ke hAthapaga pachADavA, potAnA gAla para tamAco mAravo vagere. 2) potAnI zArIrika, AdhyAtmika vaibha-labdhi AdinuM abhimAna kare te Atma pratiSThita mAna. jema ke mAruM kuLa zreSTha che, aho! mArI pAse keTalo vaibhava che. 3) pote ja potAnA manane bahAnA ApI chetare, kapaTakaLA zIkhavAmAM mana lagAve te AtmapratiSThita mAyA kahevAya. jema ke - tapasvI na hovA chatAM tapasvIno svAMga racavo. 4) tapojanya, maMtrajanya labdhi, aNimAdi siddhinI icchA kare te AtmapratiSThita lobha che. jema ke - tapa karI niyANuM karavuM. (2) para pratiSThita kaSAya : 1) anya jaDa-cetananA AdhAre krodhano AvirbhAva thAya athavA to anya vyakti ke vastu para krodha utAre te parapratiSThita mAna kahevAya. 2) anya padArtha mATe abhimAna kare te parapratiSThita mAna kahevAya 3) bIjAne ThagavA mATe kapaTapUrNa vyavahAra karavote parapratiSThita mAyAkaSAya. 4) jaDa-cetana rUpa parigraha rAkhavAnI lAlasA jAge te parapratiSThita lobha kaSAya che. (3) ubhaya pratiSThita kaSAyaH je krodhAdi kaSAyanA nimitta sva ane para banne hoya te ubhaya pratiSThita kaSAya kahevAya che. (4) apratiSThita kaSAyaH koI paNa kAraNa vinA, Azraya vinA, sUkSma rIte krodhAdi kaSAya thAya athavA to tIvra mohanIya karmanA udayane kAraNe krodhAdi utpanna thAya te apratiSThita kaSAya kahevAya che. krodhAdi cAra kaSAyonI utpattinAM kAraNo : jainadarzana anusAra kaSAyonI utpattinAM mukhya cAra kAraNo che - 1) kSetra - 106 - Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna zino eTale khullI jagyA, khetara, vADI vagere sthAvara jamIna-jAyadAdane lIdhe. 2) makAna, rAcaracIluM, saMpatti, vaibhava AdinA kAraNe. 3) surUpa-kurUpa Adi zarIranA kAraNe tema ja 4) upakaraNo - jIvanopayogI sAdhanonI prAptinA lIdhe tema ja tenI saMrakSaNAdinA kAraNe krodhAdi utpanna thAya che. krodhAdi kaSAyonuM phaLa : krodha kaSAyathI jIvanuM adhaHpatana thAya che.. mAna kaSAyathI jIva nIca gati pApta kare che. mAyAne lIdhe jIvane sadgati prApta thatI nathI. lobhathI Ihalokaparaloka saMbadhI bhaya utpanna thAya che tema ja A cAra kaSAyonI taratamatAne AdhAre jIva narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati ke devagatine prApta kare che. Agama vagere zAstromAM krodha ane mAnane dveSarUpa tathA mAyA ane lobhane rAgarUpa mAnyo che. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM paNa che ke, "o ya to vi ya mUvIyA A rAga ane dveSa ATha karmonA baMdha hetu che. A karmone kAraNe ja jIva anAdikALathI bhavabhramaNa karI rahyo che. kaSAyavijayanA upAyo : jema aMdhakAranA nAza mATe prakAza amogha upAya che, tema krodha Adi cAre AtmadUSaNonA nAza mATe upazama Adi cAra AtmaguNo amogha upAyarUpe che. jema yuddha ke samarAMgaNamAM jItavA mATe zastranI AvazyakatA hoya che tema krodhAdi zatruone jItavA mATe jainadarzanamAM upazama, mRdutA, saraLatA ane saMtoSarUpI cAra zastro batAvyAM che, paraMtu phakta nAmamAtra jANavAthI siddhi prApta thatI nathI. tenA mATe svano puruSArtha tema ja AtmajAgRti paNa jarUrI che, nahIM to te phakta siddhAMtarUpe ke totApadaMta rUpe ja rahI jAya che. krodhavijaya : krodhavijaya mATenuM akasIra auSadha mauna che. mauna e krodhathI malina banelA manane dhovAno dhobIghATa che. jyAre paNa krodhano prasaMga Ave tyAre daDha saMkalpa karavo ke mAre krodha karavo nathI. te mATe sAmenI vyaktinA doSo ke bhUlone vAgoLavAnI Adata choDavI joIe. eTaluM ja nahIM potAnA dosone ke karma saMyogane ja mukhya gaNavA joIe. manane kAbUmAM rAkhavuM joIe. te sivAya potAnA mAna, ghamaMDa ke 107 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trengt% sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna r ea ahane ghaTADavA. kAraNa ke krodhane uttejita karAvanAra "mAna' ja che. meM, mAruM ke mArI vAta vagere zabdone bhUlavA khUba ja jarUrI che. jevAM mArAM puNyakarma che tevA saMyoga mane maLyA che. have emAM zAMti ane samAdhi rAkhavI te ja mArA mATe zreSTha che. bIjAnA vyavahArathI gusse thavuM ke karmabaMdha karo e mArA mATe AtmakalyANano mArga nathI. evuM ciMtana-manana karavuM tema ja AvA samaye vacanathI mauna banI, manamAM zAMti, karmasaMyoganuM ciMtana tema ja svadoSamAM ja rahevAnI dRDhatA rAkhavI joIe. A uparAMta mAdhyastha bhAvanA bhAvavI. 'paradoSa upekSaNamupekSA' bIjAnA doSonI upekSA rAkhavI, tenI noMdha na levI te upekSA. AthI krodha pedA thato nathI ane jAgRta thayela krodha paNa zAMta thAya che. A rIte upazama bhAvarUpa upAyano abhyAsa karavAthI krodha kaSAyane jItI zakAya che. mAnavijaya mAnarUpI kaSAyane jItavA mATe mRdutA, komaLatA, namratA, vinaya vagere guNone keLavavA jarUrI che. dareka vyaktinI paristhiti haMmezAM ekasarakhI rahetI nathI. Aje je nIco che te kAle UMco paNa banI zake che. ema samajI pada-pratiSThAnA abhimAnathI bacavuM joIe. A duniyAmAM cakravartI jevA rAjAnA abhimAna paNa rahyAM nathI. tripRSTha vAsudeva, rAvaNa, brahmadatta ke koNika jevA zreSTha udAharaNo tenA sAkSI che. ane aMte to te badhA narakagAmI ja banyA. "name te sahune game ke pachI "gama khAnA, nama jAnA' jevA siddhAMta vaDe ja zAMti ane AtmakalyANano mArga maLe che 'mALo vinaya nAkho ! mAna vinayano nAza kare che. mATe vaDIlo pratye vinayabhAva, bhaktibhAva, darzAvavAthI vinayaguNa, namratAnuNa Adi guNono vikAsa thAya che. pratyeka chamastha mAnavamAM aneka khAmIo-doSo hoya che, paNa mAnanA nazAmAM potAnI bhUla nathI dekhAtI tyAre AtmanirIkSaNa karatAM mAna ghaTADavAno daDha saMkalpa karavo joIe, eTaluM ja nahIM, mAna poSaNanA cakkaramAM na phasAvA mATe potAnI AvazyakatAo paNa ghaTADavI. mAyAvijayaH mAyA karanAra jANe potAne kyAre paNa karmabaMdha ane teno udaya to chUpo rahI zakato nathI. jema ke 'dAbIbI nA rahe rU lapeTI Aga." mAyA to mithyAtvanI - 108 - Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI jananI che. anuttara vimAnamAM jAya tevI karaNI karanArane paNa mAyA prathama guNasthAne laI jAya che. zAstramAM batAvyuM che ke, "je saraLa che, teno AtmA nirmaLa bane che ane saraLatAthI nirmaLa banelA AtmAmAM ja dharma Take che". Ama saraLatAnuM bahu mahattva che. kapaTa, mAyA ke jUThathI AtmA malina bane che, bhAre bane che. mAre aMdara ane bahAra eka ja bhAve rahevuM. A prakAranA saMskAra dvArA AtmAne bhAvita karavAthI saralatA, niSkapaTatA vagere guNonI vRddhi thAya che ane saraLatA hoya to ja kSamAdi dharmo TakI zake che. mAyAne jItavA jIvanamAM saraLatAnuM AcaraNa jarUrI che. lobhavijaya : badhA ja kaSAyonuM mULa lobha che. lobha thakI ja krodha, mAna, mAyA vagerenI utpatti thAya che A lobhane jItavA mATe saMtoSa khUba ja jarUrI che. lobha e jhera che to saMtoSa e amRta che. eTale ja kahyuM che ne ke "saMtoSI nara sadA sukhI'. puNiyo zrAvaka 12aa dokaDAnI AvakamAM sukhI hato kAraNa ke tenI pAse saMtoSadhana hatuM. aparigrahanI bhAvanA ke vrata vaDe lobhane jItI zakAya che. parigraharUpI dhana, dolata, jara, jamIna, sonuM, rUpuM vagere jyAre maryAdita banI jAya tyAre koI vastu upara mamatvabhAva raheto nathI. kAraNa ke mamatvabhAva ke mUccha ja parigraha che. kema ke vastu pote na to parigraha che ke na to aparigraha, paraMtu jyAre temAM Asakti bhAva bhaLe che tyAre ja te parigraha bane che ane Asakti bhAva dUra thatAM te aparigraha banI jAya che. amaryAdita parigraha mahApApanuM kAraNa che. parigrahanI prAptimAM, tenA saMrakSaNa mATe aneka pApasthAnano Azraya levo paDe che. yathAvastu mATe mahAraMbha, mahAsamAraMbha, asatyanuM AcaraNa, chetarapiMDI vagere aneka pAponuM sevana thAya che. jyAre parigrahanI maryAdAmAM IcchAnI maryAdA thatA saMtoSa guNanI vRddhi thAya che. AtmAmAM saMtoSanuM AvaraNa thatAM lobhane kiMcimAtra jagyA maLatI nathI. lobha upara vijaya prApta thatAM ja bAkInA sarva kaSAyo potAnI meLe ja DhIlA paDI jAya che. krodhI sAme krodha karavAthI krodha vadhe che. durguNI sAme durguNano prayoga karavAthI baMnemAM durguNano vadhAro thAya che, paraMtu upazama-kSamAbhAvathI krodhano, namratAthI - 109 - Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI abhimAnano, saraLatAthI mAyAno ane saMtoSathI lobhano nAza thaI zake che. jema ghora aMdhakAra prakAzanA eka kiraNathI nAza pAme che tema AtmaguNarUpI prakAza kiraNathI doSa-kaSAyarUpI aMdhakAra nAza pAme che. Ama cora kaSAyano parityAga karavAthI vItarAga dazAnI prApti thAya che. kaSAya mukta jIva rAgadveSathI rahita banI jAya che. tene sukhanI prAptimAM harSa ane duHkhanI prAptimAM udvega thato nathI, paraMtu sukha ane duHkhamAM samAna buddhi rAkhe che. kaSAya mamama "vaSaya muvita: vimuvistareva" kaSAyathI mukta thavuM te sAcI mukti. kharekhara ! kaSAyavijayano abhyAsa tathA puruSArtha sahu Adare to A vizva naMdanavana samuMbanI jAya... - astu. saMdarbha pustaka sUci: 1. zrI dazavaikAlika sUtra - prakAzaka - zrI guruprANa phAunDezana 2. zrI uttarAdhyayana sUtra - prakAzaka - zrI guruprANa phAunDezana 3. mokSa mArI hatheLImAM - vyAkhyA - zrI pannAjI mahAsatIjI 4. zrI sthAnAMga sUtra - bhAga - 1 (jaina dharmanA abhyAsu ratanabahene zrAvaka kavi RSabhadAsanA rAsa para Ph.D. karyuM che. lipi vAcana ane jaina zikSaNamAM rasa dharAve che). - 110 - Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 14 sAMprata jIvananI samasyAo nivAravA dharmanuM mArgadarzana | mItezabhAI e. zAha AdamIkI zakti se aba Dara rahA hai AdamI, AdamI ko lUMTakara ghara bhara rahA hai AdamI, AdamI hI mAratA hai, mara rahA hai AdamI samaja kucha AtA nahIM, kayA kara rahA hai AdamI." vartamAna samAja aneka samasyAothI gherAyelo che. dezamAM pazcimI saMskRtinA vAyarA vAI rahyA che. bhautikavAdanI bhISaNa bhIDamAM Aje mAnavI bhIMsAI rahyo che. bhAratIya saMskRtinAM mUlyo ane paraMparAono Aje hAsa thato jovA maLe che. TI.vI., mobAIla ane cenalonA durupayoge Aje bhAratIya saMskRti para vighAtaka asaro upajAvI che. cArebAju jaDa padArthonuM sAmrAjya vadhatuM jAya che ane caitanyatattva (AtmA) bhulAtuM jAya che. svArthamaya pravRttiomAM loko vizeSapaNe rAcavA lAgyA che. Aje dharmane dhatiMga ane mokSane gappASTaka mAnavAmAM Ave che! huMDAvasarpiNI kALanA DAkalA vAgI rahyA che. garIbI, bekArI, gaMdakI, bhraSTAcAra, paryAvaraNanI asamatulA jevI sAmAjika samasyAo vakarI che, to mAnavInA jIvanamAM kaSAyanI pramukhatA, hiMsA, jUTha, corI, kuzIla, abrahma, rAga, dveSa, niMdA, adekhAI jevI anekavidha samasyAoe ghara karyuM che. - 111 - Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka uparokAta samasyAonA nivAraNamAM anAdikALathI cAlyo Avato vItarAga (jaina) dharma sahAyabhUta banI zake che - jo tenuM yogya anusaraNa karavAmAM Ave to mahAtmA gAMdhIjInA AdhyAtmika mArgadarzaka, parama tattvajJa paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajI jaNAve che ke, 'bahu bahu mananathI ane mArI mati jyAM sudhI pahoMcI tyAM sudhInA vicArathI huM vinayathI ema kahuM chuM ke, priya bhavyo ! jaina jevuM ekke pUrNa ane pavitra darzana nathI; vItarAga jevo ekke deva nathI, tarIne anaMta duHkhathI pAra pAmavuM hoya to e sarvajJa darzanarUpa kalpavRkSane sevo''. A lekhamAM mRSAvAda, bhraSTAcAra ane abrahma (kuzIlasevana)nA nivAravAmAM jaina dharmanA mArgadarzana aMge vicAraNA karIzuM. mRSAvAda (asatya vacana asatyano Azraya laIne mANasa pahelA lAbha khATe che, paraMtu Akhare pote ja mULamAMthI ukhaDI jAya che, satyameva Avo, nAntam / jaina darzanamAM zrAvaka mATe pAMca aNuvrato ane sAdhu mATe pAMca mahAvrato pALavAnI vAta Ave che. temAM asatya vacanano parihAra karavAnuM jaNAvyuM che. jaina darzananA eka AmnAyamAM AtmAnA daza dharmo (uttama kSamA, mAdeva Arjava Adi)no ullekha Ave che, temAM 'uttama satya'no samAveza thAya che. paraparivAda, phUTalekhana, bIjAnI vastu pacAvI pADavI, vacanabhaMga karavo, bIjAnI niMdA karavI vagere satya aNuvratanA aticAro che. jaina dharmamAM cAra dhyAnano ullekha che - ArttadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna ane zukaladhyAna. temAM raudradhyAna aMtargata mRSAnaMdIno samAveza thAya che, mukhAnaMdI eTale asatya vacano bolI temAM AnaMda mAnavo. jaina dharmamAM hita, mIta ane priya vacano bolavAnuM kahyuM che. 'dhIre se bolo, prema se bolo, Adara dekara bolo aura jarUrata hone para bolo''. "madhura vacana hai auSadhi, kaTu vacana hai tIra, vazIkaraNa cahu maMtra hai, pariharu vacana kaThora'' "kudaratako nApasaMda hai sabnI jabAnameM, paidA na hui Isaliye haDDI jabAnameM' 112 0. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna zino "bhara jAtA hai gaharA ghAva, banA ho banA ho gaharI golIse, para vo ghAva nahIM bharatA, jo banA ho kaDavI bolIse'. eka jUTha chupAvavA mATe hajAra jUTha bolavA paDe che. jUThuM bolyA pachI mANasane sArI smaraNazaktinI jarUra paDe che. pApanI pAse ghaNAM zastro che, paNa e badhAM zastrono hAtho jUTha che. satya vacano paNa kaDavAM na hovAM joIe. bIjA jIvonI ghAta thatI hoya - hiMsA thatI hoya tevuM satya uccAraNano paNa asatyamAM samAveza thAya che. asatya bolanAra vyakti potAnA AtmAne chetare che ane manamAM satata jUThuM bolavAno aparAdhabhAva ramyA kare che. "sAMca barAbara tapa nahi, jUTha barAbara pApa, jAke hirade sAMca hai, tAke hirade Apa" samya darzana thatAM ja sAdhakanA veNa ane neNa badalAI jAya che. sAco zrAvaka to e che ke jenA hAtha khoTAM kAma karatA kaMpe, jenuM hRdaya khoTA vicAra karatAM kaMpe, jenA hoTha asatya vacana uccAratAM kaMpe, jenuM jIvana kharAba mArge jatAM aTake. sAco zrAvaka kadI apriya, khedajanaka ane kaTu satya na bole. asatya bolanAra vyakti mUMgo, totaDo ane duHsvaravALo thAya che. asatya bolanArane be vAta sulabha hoya che - eka to lokamAM apayaza ane bIjuM dIrghakALa sudhI durgatigamana. "satyena thArthate pRthvI, satyena tatte vi: satyena vAti vAyuzca, sarva satye pratiSThitam // satyanA AdhAre sRSTi rahI che. dharma, nIti, rAja ane vyavahAra e satya vaDe pravartana karI rahyAM che. eka vakhatanA asatya uccAraNathI vasurAjA mahAduHkhane prApta thayA tevI kathA jaina dharmamAM Ave che. AtmA sivAya jagatanA koI paNa padArtho mArA nathI evo lakSa rAkhIne vANIvyavahAra karavo te paramArtha satya che. vizvAsaghAta karavo, khoTA dastAvejo karavA teno paNa satyamAM samAveza thAya che. "vAnI aisI boliye, manakA ApA khoya, Apa bhI zItala hoya, aura bhI zItala hoya". -a 113 - Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka bhraSTAcAra "bhraSTAcAra bana gayA he dezakA aba phezana, pyAra se cala rahA, oNphisa ho yA sTezana''. bhraSTAcArano vAyu cArebAju vahe che. Aje bhAgye ja koI kSetra bhraSTAcArathI viMcata haze. bhraSTAcArarUpI UdhaIe aneka dezone korI khAdhA che. aneka lokonuM jIvana jIvavuM bhraSTAcArane kAraNe muzkela banI gayuM che. bhraSTAcAra ane rAjakAraNane jUno nAto che. jaina darzanamAM sadAcAra pAlanane mahattvanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. jaina darzanamAM prAthamika bhUmikAmAM moTAM 7 vyasanono zrAvakane tyAga karAvavAmAM Ave che. - juA, AmiSa maMdirA dAsa, ATheka corI paranArI, eki sapna vyasana duHkhadAI, durita mUla durgata ke jAI'. zrAvako mATe pAMca aNuvratonuM pAlana ane traNa ma'kArano (magha, mAMsa, madirA)no tyAga ema aSTa mULa guNone dhAraNa karavA anivArya che. sAthe pAMca udaMbara phaLo (vaDanA TeTA, pIpaLanA TeTA, pAkara, aMjIra, umaraDAM)no tyAga paNa Avazyaka che. jaina dharmamAM kyuM che ke, satsaMga, sazrutano abhyAsa ane sadAcAranuM pAlana e AtmadazA prabaLa thavAnAM sAdhana che. jaina darzanamAM mArgAnusArInA 35 guNo batAvyA che; jemAM prathama nyAyanIti saMpanna AjIvikAno guNa che. A aMge paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajI jaNAve che, je mumukSu jIva gRhastha vyavahAramAM vartatA hoya, teNe to akhaMDa nItinuM mULa prathama AtmAmAM sthApavuM joie, nahIM to upadezAdinuM niSphaLapaNuM thAya che. vyAdi utpanna karavA AdimAM sAMgopAMga nyAyasaMpanna rahevuM tenuM nAma nIti che. e nIti mUkatAM prANa jAya evI dazA Avye tyAga vairAgya kharA svarUpamAM pragaTe che, ane te ja jIvane satpuruSanAM vacanananuM tathA AjJAdharmanuM adbhuta sAmarthya, mAhAtmya ane rahasya samajAya che.'' je anItithI, anyAyathI dhanano saMcaya kare che te pote potAne ja Thage che. aneka pApo karIne upArjana karelA dhananI mUrchA (Asakti)nA kAraNe jAvana mRtyu 114. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna e bAda durgatine prApta kare che. mahApuruSo to te pAparUpa dhanano svIkAra karatA nathI. paiso e zrAvaka mATe jIvananuM sAdhana che, jIvananuM dhyeya nahIM. sadAcAra e jIvana che, to durAcAra e maraNa che. para padArtho pratyenI spRhAne kAraNe vyakti bhraSTa AcaraNa kare che, paraMtu 'jJAnasAra' graMthamAM kahyuM che, '"paraspRhA mahAdu:stuM ni:spRhatva mahAmulam / duktaM samAsena lakSaNaM sukhaduHkhayoH // " jIvitaM svalpakAlaM naH sahAgAmi na kizcan / punarjanma yathAkarma tat satkarmA sadA bhavet // arthAt ApaNuM jIvana alpa kALanuM che, mRtyu bAda sAthe kaMI AvatuM nathI. vaLI, punarjanma potAnA karma pramANe prApta thAya che. mATe mANase satkarmo karavAM joIe. abrahma (kRzIla sevana) "nIrakhIne navayauvanA, leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna. pAtra vinA vastu na rahe pAtre Atmika jJAna; pAtra thavA sevo sadA, brahmacarya matimAna.'' jaina dharmamAM sAdhunA pAMca mahAvrato ane zrAvakanA pAMca aNuvratomAM brahmacaryane sthAna ApavAmAM AvyuM che. sauthI moTuM vrata ahiMsAvrata che ane sauthI kaThina vrata te brahmacarya che. jaina munine saMpUrNa brahmacarya vrata hoya che, jyAre zrAvakane svadArAsaMtoSa vrata hoya che. potAnI dharmapatnI sivAya potAnAthI nAnI strIne putrI samAna, samavayaskane bahena samAna ane potAthI moTI strIne mAtA samAna mAnavI te gRhasthanuM brahmacarya vrata che. bahenoe A bAbata bhAIo aMge samajavI. joke anAdikALathI javane sparzendriyanA gADha saMskAra che eTale te viSayano tyAga karavAmAM muzkelI paDe che, chatAM dRDhanizcaya, vairAgya ane abhyAsa dvArA tene jItI zakAya che. vyavahArathI brahmacaryano artha strI (puruSa)no aparicaya karavo te che ane nizcayathI AtmAmAM caryA (ramaNatA) karavI tevo artha che. brahmacaryanA 115 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka rakSaNa mATe jainadarzanamAM nava vADa batAvavAmAM AvI che. brahmacarya vratanuM pAlana karavA saMtasamAgama, kunimittono tyAga ane azlIla sAhityano tyAga anivArya che. zrImad rAjacaMdrajIe 'bhagavAna mahAvIranA bodhane pAtra koNa?" aMtargata 'brahmavratamAM prInimiAna"no ullekha karela che. "ArAma hiMda cAho to A rAma pAsa, agara kaMThe meM paDanA cAho, to jA kAma pAsa'' ekavAra maithunanuM sevana karavAthI 9 lAkha sUkSma jIvonI hiMsA thAya che ema jinAgamamAM kahyuM che. 'zrI sUtrakRtAMga'mAM kahyuM che, "tavesu vA uttama haMmaghem|' mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAhe 32 varSanI vaye sajoDe brahmacarya aMgIkAra karyuM hatuM. teoe paridhAna karelAM vastro je pahere tenA haThIlA rogo paNa nAbUda thaI jatA ! jaina darzanamAM zrAvakanI 11 pratimAo paikI chaThThI divAmaithunatyAga ane sAtamI brahmacarya pratimA che. 'dazavaikAlika sUtra'mAM kahyuM che ke, hAtha-paga jenAM kapAyelAM che tevI kAna, nAka, vagaranI 100 varSanI vRddha strI hoya to paNa muni kadI tenI sAme najara sthira na kare, to pachI nAnI vayanI svarUpavatI sarva aMgapratyaMgovALI alaMkRta nArI tarapha to diSTa karAya ja kema? adharmanuM mULa, mahAdoSanI janmabhUmikA evA je maithunanA AlApa-pralApa teno nizce tyAga karavo. paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajI jaNAve che ke, mahAraudra evuM abrahmacarya, pramAdane rahevAnuM sthaLa, cAritrano nAza karanAra, te A jagatamAM muni Acare nahIM. brahmacarya yathAtathya rIte to koI viralA jIva pALI zake che,; to paNa lokalAjathI brahmacarya paLAya to te uttama che. anaMtA jJAnI-puruSoe jenuM prAyazcitta kyuM nathI, jenA tyAgano ekAMta abhiprAya adhyo che evo je kAma tethI je mUMjhAyA nathI te ja paramAtmA che. sarva cAritra vazIbhUta karavAne mATe, sarva pramAda TALavAne mATe, AtmAmAM akhaMDavRtti rahevAne mATe, mokSasaMbaMdhI sarva prakAranA sAdhananA jayane arthe 'brahmacarya" adbhuta anupama sahAyakArI che, athavA mULabhUta che. eka bhAjanamAM lohI, mAMsa, hADakAM, cAmaDuM, vIrya, maLa, mUtra Adi bharyAM hoya tene jovAnuM kahe to aruci thAya. tevI ja rIte strI-puruSanA zarIranI racanA che, paNa uparanI 116 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI ramaNIyatA joI jIva moha pAme che ane temAM tRSNApUrvaka dorAya che. indriyonA bhogomAM sAcuM sukha nathI. te parAdhIna, viyogavALA, kaSTadAyI, atRptikArI, tRSNA vadhAranAra, asthira ane nAzavaMta che. zrI kuMdakuMdAcArya viracita pravacanasAra' gAthA-76mAM kahyuM che, "parayukta bAdhAsahita khaMDita, baMdhakAraNa viSama che, je IndriyothI labdha te sukha, e rIte duHkha ja khare". (amadAvAdasthita jaina dharmanA abhyAsu mItezabhAI 'divya dhvani'nA taMtrI che. prativarSa dIvALI upara nAnI pustikA pragaTa thAya che tenA taMtrI che). -e 117 - Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 1 5. sAMprata samasyA ane jaina dharma samyaka jJAnano abhAva | dharmanI satya samajano abhAva ] rInA e. zAha - amadAvAda moMghavArI, bhraSTAcAra, vastIvadhAro, AtaMkavAda, asvacchatA, anAmata, dharmaparivartana, mAMsAhAra, vyabhicAra, geMgarepa, pramAda, khetI ke Dhorauchera - pazupAlanamAM nirasatA vagere aneka samasyAo vartamAnamAM pravartI rahI che, paraMtu A badhI samasyAonA mULamAM kaI samasyA che, te jo vicAravAmAM Ave to baha sahelAIthI dareka samasyAno aMta AvI zake tema che, jema mAtA-pitAnI AsapAsa sAta pherA karIne gaNejIe badhAM ja tIrthonAM darzana karI lIdhAM hatAM. to, dareka samasyAonuM mULa eka moTI samasyA che - te che samyaka jJAnano abhAva athavA dharmanI sAcI samajano abhAva. moTA bhAge dareka manuSya je kuLamAM janmyo hoya che te kuLamAM ja je dharma cAlyo Avato hoya che tene ja sAco dharma samajato hoya che. jene zrImad rAjacaMdrajI kuLadharma ke kuLaguru pratyenuM mamatva kahe che tema ja zrI devacaMdrajI mahArAja ene "dRSTirAga" kahe che. jene dareka samasyAonuM samAdhAna joIe che tene sauprathama kuLadharmathI para atyaMta taTastha thavuM paDe ane jANavuM paDe ke sAcuM sukha, sAcI zAMti kevI rIte maLe? kAraNa ke, jIvamAtra sukhane icche che, duHkhane icchatA nathI. * 118 - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na tenA mATe sauthI pahelAM to sAcA sukhanI vyAkhyA samajavI paDe. bhagavAna mahAvIra kahe che ke, svAdhIna hoya te sukha. jyAM parAdhInatA che tyAM sukha nathI, paNa duHkha ja che. zrI yazovijayajI mahArAja "ATha dRSTinI sajhAya'mAM kahe che, saghaLuM paravaza te duHkhalakSaNa, nijavaza te sukha lahIe". zrImad rAjacaMdrajIe paravazatAne narakanA duHkha samAna gaNAvI che. AcArya zrI kuMdakuMdadeve zrI pravacanasAramAM sukha aneduHkhane darzAvatI be gAthA lakhI che, parayukta, bAdhAsahita, khaMDita, baMdhakAraNa, viSama che; je iMdriyothI labdha te sukha e rIte duHkha ja khare. 76 arthAt jemAM anya vastu ke vyaktinI jarUra paDe, jemAM kaMI ne kaMI bAdhA Ave, je akhaMDasvarUpe na maLe, je karmabaMdhanuM kAraNa che, je ekasarakhuM nathI, je pAMca Indriyone AdhIna che te sukha nathI, paNa duHkha ja che. bIjI gAthA che - atyaMta, Atmotpanna, viSayAtIta, anupa, anaMta ne; vicchedahIna che sukha aho ! zuddhopayoga prasiddhane. 13 arthAt je atizaya che, je AtmAthI ja potAmAMthI ja) utpanna thayeluM che, je pAMca indriyonA viSayothI rahita che, jene koI upamA ApI zakAya tevuM nathI, je anaMta che, je haMmezAM maLe che te sukha sAcuM sukha che - te ja AtmAnuM sukha che, ane te prApta karavA mATe AtmAnuM svarUpa samajavuM paDe ke AtmAnuM saMpUrNa, sUkSma ane vaijJAnika svarUpa jevuM jaina darzanamAM batAvyuM che, tevuM bIjA koI darzanamAM nathI. zrImAna AnaMdaghanajI kahe che, "jinavaramAM saghaLAM dariza che, darizaNe jinavara bhajanA re; sAgaramAM saghaLI taTinI sahI, taTinImAM sAgara bhajanA re." 6 zrImad rAjacaMdrajI kahe che, SasthAnaka saMkSepamAM, pardarzana paNa teha; samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eka. 44 A.si. * 119 - Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na eTale ke, (1) "AtmA che' (2) "AtmA nitya che' (3) "AtmA karmano kartA che' (4) "AtmA karmano bhoktA che" (5) "mokSa che" (6) "mokSano upAya che - A cha sthAnakamAM chae darzana samAI jAya che. zrI dolatarAmajI chaH DhALAmAM kahe che, "Atamako hita hai sukha, so sukha AkulatA vina kahIe; AkulatA zivamAMhi na tArma, zivamaga lAgyo ahiye." trIjI DhALa eTale ke, nirAkuLatA te ja sAcuM sukha che ane te nirAkuLatA molamAM che. to mokSa kevI rIte prApta karavo? teno rasto zuM? zrI umAsvAti AcArya zrI tattvArtha sUtramAM kahe che, samyagdarzana jJAna cAritrANI mokSamArgaH 1. a-1 eTale ke, sAcI zraddhA karavI, sAcuM jJAna prApta karavuM tathA sAcuM AcaraNa karavuM te mokSamArga che. te mATe sauprathama chae darzananAM pAragAmI ane AtmAnA anubhavI evA jJAnI puruSanI khoja karavI ane jo evA jJAnI puruSa maLI jAya to temanA Azraye sAcA dhamanuM svarUpa, AtmAnuM svarUpa barAbara samajavuM. pachI tenI zraddhA karavI, teno abhyAsa karavo. jyAre potAne paNa tevo AtmAno anubhava thAya te samyagdarzana che ane AtmA viSenuM je sAcuM jJAna che te samyajJAna che. te pachI AtmAnI saMpUrNa dazA prApta karavAno je puruSArtha karavAmAM Ave te samyaccAritra che. Avo mokSamArga che, sAcA sukhano mArga che, mULamArga che. zrI kuMdakuMdAcArya kahe che - muniliMga vA gRhIliMga, e liMgo na muktimArga che; cAritra darzana jJAnane, basa mokSamArga jino kahe. zrImad rAjacaMdrajI kahe che - liMga ane bhedo je vratanAM re, dravya deza kAmAdi bheda; mULa. - 120 - Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna zino paNa jJAnAdinI je zuddhatA re, te to traNe kALe abheda mULa. AmAM kyAMya paNa hiMdu, musalamAna, khristI, jaina ke svAmInArAyaNanuM nAma AvatuM nathI. koI jAti ke veSanuM nAma nathI. koI paNa manuSya A pramANe dharmane samaje ane te prApta karavAno prayatna kare to te cokkasa prApta karI zake. mATe koI paNa prakAranAM dhArmika kriyAkAMDo, pUjApATha ke zAstro te mAtra sAco dharma prApta karavAnI bhUmikArUpe che, paNa sAkSAt dharma nathI. zrI kArtikeyAnuprekSAmAM kahyuM che - dharmaka vastu svabhAvaH kSamAdi ca dazavidhaH dharma | ratnatrayaM ca dharma jIvAnAM rakSaNo dharma | eTale jJAna, AnaMda te AtmAno svabhAva che, tene prApta karavuM te ja dharma che. kSamA, saraLatA, vinaya, satoSa, satya, saMyama, tapa, tyAga, nirmamatva, brahmacarya - A daza guNo te dharma che. samyagdarzana-jJAna-cAritra te dharma che. dareka jIvonuM rakSaNa karavuM te dharma che. Avo dharma samajanArane dareka jIvamAM AtmadRSTi utpanna thAya che. te dareka jIvane potAnA jevo ja AtmA samaje che. AthI potAne jevo vyavahAra game che tevo ja vyavahAra anya jIvonI sAthe kare che ane potAne na gamato vyavahAra bIjAnI sAthe karato nathI. AvI samajaNa ane AvI dRSTi AvyA pachI koI svArthI rahe kharuM? koI corI karI zake? jUThuM bolI zake? vyabhicAra karI zake? koI AtaMkavAdI banI zake? koI anya pazuone mArIne tenuM mAMsa khAI zake? dharmanuM AvuM adbhuta svarUpa jaina darzanamAM batAvavAmAM AvyuM che. ahiMsA, anekAMta, aparigraha jevA anupama siddhAMto jaina darzane ApyA che. te sivAya paNa sAdhunA 28 mULaguNa, zrAvakanAM 12 vrata - 11 pratimA, 7 tattva-6 dravya, traNalokanuM svarUpa vagere sArI rIte samajavAmAM Ave to jagatamAM koI ja samasyA na rahe ane dareka jIva sukha ane zAMtine prApta karI zake. * 121 - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA "sUrya, caMdra, AkAza, pavana ne varSo jema badhAnAM che, mahAvIra kevaLa jainonA nathI, paNa AkhI duniyAnA che. virATa evA vizvapuruSane, vAmana ame karyo che, vizALa evA vizvadharmane vADA mahIM pUryo che, jIvananA jyotirdhara e to jaganA jJAnakhajAnA che". mahAvIra. sarvathA sau sukhI thAo.... (jaina dharmanAM abhyAsu rInAbahenanAM be pustako pragaTa thayAM che. teo zrI rAjacaMdra Azrama kobA sAthe saMkaLAyelAM che). ja 122 - Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA sAMprata jIvananI samasyAo nivAravA... svAminArAyaNa dharmanuM mArgadarzana | DaoN. devavallabhasvAmI sAMprata jIvananI samasyAo ukelavAmAM kayA dharmamAMthI zuM mArgadarzana maLI zake? enI mAhitI saune sugamatAthI maLI rahe evA zubhAzayathI dharmaciMtaka zrI guNavaMtabhAI baravALiyAe saMniSTha ane prazaMsanIya prayAsa karyo che. ane sarva dharmanA vidvAnone mAnavatAnA hitamAM kAryAnvita karyA che. Aje vijJAne haraNaphALa bharI che. mAhitIno visphoTa thayo che. paraMtu sAthe sAthe sAMprata jIvanamAM anekavidha samasyAo paNa vadhI che. svAminArAyaNa dharma taraphathI sAMprata samAjane zuM mArgadarzana, madada ane preraNA maLI zake te saMkSiptamAM joIe. 1. vyasanamukti pahelAnA samaya karatA Aje samAjamAM aneka prakAranA vyasano vadhyA che. AjanuM yuvAdhana vyasanonA kAraNe aMdarathI khokhaluM banatuM jAya che. svAminArAyaNa saMpradAyanA saMsthApaka zrI sahajAnaMda svAmIe vyasanamukti upara khuba bhAra mukyo che. temaNe potAnA Azritone dareka prakAranA vyasanothI dUra rahevAno khAsa dhamaMdiza Apyo che. (zi. zloka. 18, 197) A aMge sahajAnaMda svAmInA samayamAM banelI eka satya ghaTanA joIe. -a 123 - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI naDiyAdamAM sahajAnaMda svAmI ane khristI dharmaguru bIzapa hebaranI ekavAra mulAkAta thaI. banne dharmaguruo utArAmAM dharmAlApa karI rahyA hatA. e vakhate sahajAnaMda svAmInA sevako ane bIzapanA sevako (aMgarakSako) vacce eka sarasa saMvAda thayo. bIzapanA sevakoe pUchayuM ke, tame sahajAnaMda svAmInI sevA karo cho. tenA badalAmAM sahajAnaMda svAmI tamane zuM mahenatANuM Ape che? tyAre koIe kahyuM, mahine pAMca hajAra, koIe kahyuM mahine sAta hajAra Ama hajAra uparanI vAto sAMbhaLIne bIzapanA sevakone Azcarya thayuM. teoe kahyuM ke, ATaluM moTuM mahenatANuM svAminArAyaNa kyAMthI Ave che? tyAre sahajAnaMda svAmInA sevakoe kahyuM ke amo svAminArAyaNa bhagavAnanA Azrita thayA te pahelA amAre vyasana pAchaLa bahu moTo kharca thato hato. paraMtu bhagavAnanA Azrita thayA pachI amArA badhA vyasano chUTI gayA che. vyasano pAchaLa thatA khoTA kharcAonI bacatane ame amAruM mahenatANuM gaNIe chIe. svAminArAyaNa saMpradAyamAM AvA to aneka prasaMgo che. Aje paNa svA. saMpradAyanA saMto ane bhakto nirbasanI jIvana jIve che ane samAjane paNa nirbasanI banAvavA mATe bhagIratha prayatno kare che. dekhAdekhI, mAnasika tanAva, kusaMga vagerenA kAraNe koI vyakti ekavAra vyasananA khoTA ravADe caDI jAya pachI tene pAcho vALavAnuM kAma kaparu che. tene samajAvaTa, prema, dhyAna vagere vividha upAyo dvArA nirvyasanI banAvI zakAya che. svA. saMpradAya dvArA vyasanonuM mULa kAraNa jANIne teno yogya IlAja karavAmAM Ave che. vyasanonA ravADe caDI gayelA svAminArAyaNa saMpradAyanA Azrita na hoya tevA lokone paNa dayALu saMto enakena prakAre samajAvIne vyasananI cuMgAlamAMthI choDAvavAnuM bhagIratha kArya karI rahyA che. vyasanamuktinI jhuMbezamAM svA. saMpradAyanuM moTuM yogadAna che. 2. sAmAjika samarasatA bhAratIya samAja aneka jJAti, jAti, prAMta ane paMthomAM vaheMcAyelo che. dareka mANasane potAnI rIte jIvavAno adhikAra che. paraMtu jyAre te potAne ucca ane bIjA nIca mAne tyAre samAjamAM vaimanasya pedA thAya che. jJAti prathA aMgenI khoTI * 124 - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI mAnyatAe hiMdudharmanuM bahu moTuM ahita karyuM che. aneka lokone vikAsathI vaMcita rAkhyA che. sahajAnaMda svAmIe janma AdhArita nahIM, paNa karma AdhArita jJAtivyavasthAne prAdhAnya ApyuM che. (zi.zloka 89, 90, 120, 140) mANasa janmathI nahIM, karmathI mahAna bane che. te vAta sahajAnaMda svAmIe lokone samajAvIne samAjamAMthI uccanIcanA bhedabhAvane dUra karavAnA bhagIratha prayatno karyA hatA. ane Aje paNa svA. saMpradAya dvArA A dizAmAM kArya thaI rahyuM che. svA. saMpradAyanA saMto haribhakto AdivAsI vistAromAM aneka agavaDatAo vacce rahIne paNa zikSaNa ane vikAsanA kAryo karI rahyA che. svA. saMpradAyamAM koIpaNa jJAti, jAti, prAMta, dharma vagerenA bhedabhAva vagara dareka loko eka rasoDe jame che ane sAthe rahe che. darekane maMdiramAM darzana, satsaMga ane bhajanabhaktino adhikAra che. kyAMya paMktibheda karavAmAM Avato nathI. - dareka vyakti IzvaranuM divya saMtAna che. tenuM apamAna e IzvaranuM apamAna che. dareka vyaktine potAnI bhAvadazAne anukULa Ave te pramANeno dharmasaMpradAya ane varNAzramadharma pALavAnI chUTa hovI joIe. A bhAvanA samAjamAM sudRDha thAya to aneka prakAranA laDAI, jhaghaDAo ane vivAdono aMta AvI jAya. sahajAnaMda svAmInA vakhatamAM samAjamAM aneka nimna gaNAtI jJAtionA saMto bhakto paNa hatA. ane Aje paNa che. sahajAnaMda svAmInI aMgata sevAmAM karImabhAI, mIyAjI, zekhajI vagere muslIma samAjanA bIrAdaro paNa hatA. samAjamAM achUta gaNAtI jJAtio paikInA sagarAma vAgharI, govo bhaMgI vagere aneka bhakto svA. saMpradAya svIkAryA pachI zuddha AcAra vicAra pramANenuM jIvana jIvatA. koIpaNa jJAtijAti ke dharmanA loko svA. saMpradAyanA Azrita banI zake che. 3. sAMpradAyika sauhArda dareka vyaktine potAnI rasaruci pramANe dharmasaMpradAya pALavAnI chUTa hovI joIe. dharmasaMpradAyoe unnata jIvana jIvavA mATenA ane paramazreyane pAmavA karavA mATenA vividha mArgo che. vyakti vyakti vaccenA vaimanasyo dUra karavAnA badale dharmasaMpradAyo jo pUrvagraho ane vaimanasyo pedA kare to tene dharma ja na kahI zakAya. hiMdu dharmanA aneka paMtho ane hiMdu dharma sivAyanA dharmasaMpradAyo vacce sumeLa -ma 125 "> Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka sthapAya ane dharmAcAryo khaMbhekhaMbhA milAvIne samAjanA bhalA mATe prayatno kare e mATe sahajAnaMda svAmIe saMniSTha prayAso karyA hatA. rastAmAM cAlatA koIpaNa devasthAna Ave to temAM birAjamAna devane AdarapUrvaka vaMdana karavA, tIrthayAtrA karavI, kayAreya paNa koI devadevI, satzAstra vagerenI niMdA na karavI vagere aneka dharmamaMdezo sahajAnaMda svAmIe ApyA. che, (zi,blo. 21,22,23) sahajAnaMda svAmI pAse hindudharmanA judAjudA saMpradAyanA aneka loko AvatA. taduparAMta jaina, zIkha, pArasI, muslima vagere dharmanA loko paNa dhyAna ane samAdhi mATe AvatA. sahajAnaMda svAmI darekane samAdhi karAvatA ane temAM potapotAnA ISTadevanA darzana karAvatA. potAnI pAse AvatA mumukSu lokone sahajAnaMda svAmI yathAyogya mArgadarzana ApatA. paraMtu teo svA. dharma aMgIkAra kare evo durAgraha kayAreya rAkhatA nahIM. sarvadharma pratye sahiSNutA ane AdarabhAvanA kAraNe ja junAgaDhanA maslima navAbe junAgaDhamAM ane aMgreja sarakAre amadAvAdamAM svA. saMpradAyanA mahAmaMdironA nirmANa mATe vinAmUlye jamIno ApI hatI. sAMpradAyika sauhArdanA AvA to aneka prasaMgonI svA. saMpradAyano ItihAsa sAkha pure che. Aje paNa svA. saMpradAyanA anuyAyIo dareka dharmanA loko sAthe haLImaLIne rahe che. ane koIpaNa dharma saMpradAyane dhyAnamAM lIdhA vinA samAjanA bhalA mATe kArya kare che. svA. saMpradAya dvArA cAlatA sadAvratano, zikSaNa saMsthAo, cikitsAlayo vagere sAmAjika sevA prakalpomAM koIpaNa prakArano dharma ke jJAti, prAMtano bhedabhAva rAkhavAmAM Avato nathI. samagra mAnava jAtanA hitane dhyAne rAkhIne kArya karavAmAM Ave che. svA.saMpradAyanA dareka maMdiramAM darzana, dharmadhyAna vagere mATe koIpaNa prakAranI pravezabaMdhI nathI. koIpaNa jJAtijAti ke dharmano anuyAyI svA. ke saMpradAya taraphathI cAlatA sevAprakalpono lAbha laI zake che. svA.saMpradAyamAM dharmAMtaraNa mATe koIpaNa prakAranA lobha-lAlaca ke dabANa karavAmAM AvatuM nathI. vyakti game te dharmasaMpradAyamAM mAnato hoya, te eka sAro mANasa bane ane IzvarAbhimukha bane e vAtane prAdhAnya ApavAmAM Ave che. sAMpradAyika dharmAMdhatA, vaimanasya, sUga, pUrvagraha vagere dUra thAya e mATe svA.saMpradAya kAryarata che. saMniSTha prayatno kare che. ane sAMpradAyika sauhArdane 126. * Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna kr AvakAre che. 4. strI sazaktikaraNa - strI ane puruSa bannenA kAryakSetra, kSamatA vagere bhinna che. chatA bannenuM mahatva sarakhuM che. strInuM mUlya puruSathI jarApaNa ochuM AMkI zakAya nahIM. strI ane puruSa banne prakRtinA abhinna aMgo che. dhArmika ane sAmAjika kAryomAM bannene sarakho adhikAra che. tAtkAlika samAjamAM strIzikSaNa pratye bedarakArI ane strIo pratye dAkhavavAmAM AvatuM oramAyu vartana dUra karavA sahajAnaMda svAmIe khUba prayatno karyA hatA. temaNe strIono vikAsa thAya e mATe strI puruSonA maMdiro (sAdhanA sthAno) judA karAvyA. strIonA (mahilA) maMdirono tamAma kArabhAra strIone soMpyo, strIzikSaNane protsAhana ApyuM. Aje paNa svA.saMpradAyamAM paruSonA jeTaluM ja mahattva bahenone ApavAmAM Ave che. puruSonA maMdiromAM baheno darzanArthe jaI zake che. paraMtu bahenonA maMdiramAM puruSone pravezabaMdhI hoya che. puruSo ane bahenoe maMdiramAM sparzAsparzanI vivekamaryAdA pALavI paDe che. paraMtu maMdira bahAra dareka potapotAnI rIte vartI zake che. (zi.zloka 40) strIonI unnati, vikAsa ane zikSaNa mATe sva.saMpradAya anekavidha sevAkIya pravRttio kare che. 5. sAmAjika kurivAjo ane aMdhazraddhAne tilAMjalI pahelAnA samayamAM dIkarIne dUdha pItI karavAno rivAja, satI prathA, vidhavA vivAha niSedha ane tenA pratye oramAyuM vartana, dharmanA nAme ApaghAta - jevI ke bhairavajapa khAvo, kAzIe karavata mukAvavo - vagere aneka kurivAjo samAjamAM pesI gayA hatA. sahajAnaMda svAmIe AvA aneka kurivAjone dUra karavA saMniSTha prayatno karyA. dharmanA nAme ke dharmasthAnamAM koIe koI paNa prakAre ApaghAta na karavo tathA jANye ajANye koI adharmAcaraNa thaI gayuM hoya to tenuM yathAzakti prAyazcitta karavuM. paraMtu potAnA ke bIjAnA aMganuM chedana na karavuM. (zi.zlo. 14, 16) samAjamAM pravartatA kurivAjone dUra karavA sahajAnaMda svAmIe AvA aneka dharmadezo ApyAM. maMtra. taMtra, dorAdhAgA vagere karIne dharmane nAme zraddhALu lokonI zraddhAnuM zoSaNa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna . ka karatA ane samAjane chetaratA lokothI paNa potAnA anuyAyI vargamAM ane AmasamAjamAM jAgRti phelAvI. vacanAmRtamAM A aMge sahajAnaMda svAmIe svamukhe kahyuM che ke jo maMtra-taMtra ane kAmaNamaNathI badhuM thaI jatuM hoya to moTA moTA rAjAo lazkara zA mATe rAkhata ? lazkarane badale eka moTA maMtrazAstrIne rAkhI leta. paraMtu Avu kyAMSa jovA maLatu nathI. mATe aMdhazraddhAmAM kyAreya vizvAsa na karavo. bhagavAnano bharoso rAkhavo ane puruSArtha karavo. puruSArtha kare che tenA upara ja paramAtmAnI kRpA thAya che. zudra ane milana devadevIonI upAsanA ke ArAdhanA na karavI ane teone mAnavA paNa nahIM. ane temane dharAvelo dAru, mAMsa vagereno prasAda paNa levo nahIM. sAtvika devadevIone Adara thakI vaMdana karavuM ane temane mAnavA, pUjavA. bhUtapreta, zUrApurA vagerene mAnavA nahIM ke temano bhaya rAkhavo nahIM. (zi.blo. 15, 28,86) mahApuraSoe je dharmAcaraNa karyuM hoya tenuM ja AcaraNa karavuM paraMtu temanAthI jANatA ke ajANatA thayelA koI adharmAcaraNa pramANe koIe vartavu nahIM. arthAt jenAthI aMdhazraddhAne poSaNa maLatuM hoya tevuM AcaraNa kadAca koI mahApurapathI thayu hoya chatAM paNa te pramANe na karavuM. ane zAstromAM batAvelA sadAcAranuM pAlana te karavuM. (zi.blo. 73,74) 6. dharmajAgRti mATe samarpita saMto hiMdu, jaina, bauddha, khristI vagere moTAbhAganA dharmasaMpradAyomAM saMpradAyanI vicAradhArAnA pravartana, poSaNa ane rakSaNa mATe samarpita sAdhusaMtonI paraMparA jovA maLe che. tema svA. saMpradAyamAM paNa sahajAnaMda svAmInA siddhAMtonA prasAra pracAra mATe saparpita sAdhu samAja jovA maLe che. svA. dharmane samarpita saMsArathI virakta puruSone sAdhuo ane strIone sAMkhyayogI sAdhvIo kahe che. teo saMpradAyanI vicAradhArA pramANe cAle che ane aneka lokone te pramANe cAlavAnI preraNA Ape che. potAnA AtmavikAsanI sAthe sAthe sAmAjika sevAkAryo paNa kare che. svA. saMpradAyanA sAdhu, sAdhvIo samAjanA bhalA mATe karmaTha jIvana jIve che. potAnA AtmAnA AtmakalyANa ane samAjanA utthAna mATe karavAmAM AvatI pravRttine sahajAnaMda svAmI sAcI nivRtti mAne che. (vacanAmRta) sAdhuone saMpradAyanA mAdhyamathI * 128*** Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka samAjanuM bhalu thAya tevA satata satkAryo karavAno sahajAnaMda svAmIe khAsa dharmIdezo ApyA che. samAjanA hita mATe kAryazIla evA saMtonuM kadAca koI durjana apamAna kare, tADana ke tiraskAra kare chatAM paNa temanA pratye kSamAbhAvanA rAkhIne tenuM hita thAya tevuM vicAravuM. paNa kyAreya tenuM pUruM karavuM nahIM ke tevuM vicAravuM paNa nahIM. (zi.blo. 201) 7. cetanAnA kendrasamA maMdiro svA. saMpradAyamAM zikharabaddha (moTA) ane harimaMdira (nAnA) ema be prakAranA maMdiro hoya che. temAM naranArAyaNadeva, lakSmInArAyaNadeva, rAdhAkRSNa, sahajAnaMda svAmI, hanumAnajI, gaNapatijI, sUryanArAyaNa vagere vividha devone padharAvavAmAM Ave che. sva.saMpradAyanA maMdiro e upAsanA ane dharmajAgRtinA kendro che. temAM koIpaNa jJAti, jAti, lIMga, prAta, vaya ke dharmanA bhedabhAva vagara darekane praveza ApavAmAM Ave che. maMdiramAM loko sevApujA, bhajana, kIrtana, dhyAna, satzAstronuM pAna. pAna vagere kare che. maMdironA mAdhyamathI utsava prasaMgo ujavAya che. (zi.blo.156) A utsavo dvArA dharmajAgRti ane samAjasevAnA kAryo karavAmAM Ave che. maMdironA mAdhyamathI loko AMtarika zAMti meLavavA prayAsa kare che. svA.saMpradAyanA maMdiro manovijJAnI bhASAmAM kahIe to eka prakAranA sAyako therApIsAyakika hilIMga senTaronuM kAma kare che. maMdiro satkAryo karatA lokone preraNA, protsAhana, mArgadarzana ane sahakAra Ape che. ane lokone anaitika kAryo karatA rokavAno prayAsa kare che. maMdiro dvArA samAjasevAnA kAryo uparAMta dhyAna, prArthanA vagere dvArA vyaktinA AdhyAtmika utthAnane protsAhana ApavAmAM Ave che. 8. pArivArika ane sAmAjika utthAna mATenA sevAkAryo parivAramAM saMpa, sevA ane sahakAranI bhAvanA jaLavAya e khUba mahatvanuM che. sahajAnaMda svAmIe pArivArika jIvanane sumeLabharyu rAkhavA khAsa dhadezo ApyA che. sahajAnaMda svAmI kahe che ke dareka vyaktie potAnA mAtApitA, guru ane rogAtura mANasanI AjIvana yathAzakti sevA karavI joIe. (zi.zlo. 139) svA. saMpradAyanA Azrito A AdezanuM pAlana kare che. kharekhara to A koI sAMpradAyika niyama nathI. dareka vyaktie potAnA mAtApitAnI sevA karavI joIe. * 129 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka e tenI naitika pharaja che. ane jenI pAsethI jJAna meLavyuM che tevA gurujano vaDIlonI paNa potAnAthI banatI sevA-cAkarI karavI joIe. parivArathI AgaLa vadhIne sahajAnaMda svAmIe rogAtura mANasanI sevA karavAno paNa Adeza Apyo che. anyanI sevA karavI e samAjasevAno eka bhAga che. rogAtura mANasanI sevA karavAno Adarza khristI saMpradAye svIkAryo che, sahajAnaMda svAmIe tene svA. saMpradAyamAM pravartAvyo che. sahajAnaMda svAmI kahe che ke dareka vyaktie potAnA pAlyavarganI yathAyogya saMbhAvanA karavI joIe. eTaluM ja nahIM, pazupakSIone paNa jo potAnAthI sArI rIte sAcavI zakAya to ja rAkhavA. (zi.zlo. 142) zrImaMta lokoe garIbone yathAzakti dAna ApavuM. (zi.zlo. 156) tenAthI samAjamAM Arthika viSamatA dUra thAya che. vAva, kuvA, taLAvo vagere baMdhAvavA, sadAvrato calAvavA ane temAM koIpaNa annArthI - bhUkhyo mANasa Ave to tenI yathAyogya sarabharA karavI. pAThazALA-vidyAlayo baMdhAvavA ane calAvavA. pRthvIne vize sadvicAranI pravRti karavI. sadvidyAnA pravartanathI mahAna puNyanI prApti thAya che. (za.glo.132) sAmAjika kAryo e eka prakAranA satkAryo - dharmakAryo che. tenAthI puNya maLe che. samAjasevAnA Adarzane puNya prAptino mArga arthAt dharmakArya rupa banAvIe. sahajAnaMda svAmIe vaicArika krAMti karI. japa, tapa, yajJa vagerene ja loko dharma kAryo mAnatA ane paraloka mATe puNyanuM bhAthu meLavavA tevA kAryo karatA. paraMtu sAmAjika sevAkAryo karavAthI paNa mahAnapuNya maLe che. A khyAlanA kAraNe samAjasevAnA kAryone vega maLyo. Aje svAminArAyaNa saMpradAya dharmanA A vaicArika AdarzanA kAraNe samAjamAM sAmAjika sevAkAryomAM agresara che. lokone paNa temAM hoMze hoMze joDe che. samAja paNa vyApaka arthamAM eka parivAra che. tenA sukhamAM darekanuM vyaktigata sukha paNa samAyeluM che, paDozI bhUkhyo hoya ane ApaNe bharapeTa khAIne ezaArAma karIe to mAnavatA na kahevAya. bhagavAne ApyuM hoya to TUkaDAmAMthI paNa TUkaDo jarUriyAtamaMda lokone ApIne yathAzakti madadarUpa thavuM joIe. * 130 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna zino 9. pAMca mahAvrato dareka dharmamAM vattAochA pramANamAM satya, ahiMsA, asteya, aparigraha ane brahmacarya A pAMca mahAvratone sthAna ApavAmAM AvyuM che. sahajAnaMda svAmIe A pAMceya mahAvratone khUba mahatva ApyuM che. satya : satya eTale jevuM hoya tevuM bolavuM. ApaNAM rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjI satyane IzvaranuM eka svarUpa mAnatA. satyanuM jIvanamAM dareka vyaktie pAlana karavuM joIe. paraMtu satya jaDa nahIM, paNa gatyAtmaka (DAyalekaTIka) che. tene jaDatApUrvaka vaLagI rahevuM joIe nahI. udAharaNa tarIke ApaNe koI rastethI cAlyA AvatA hoIe. ane sAme gAya, haraNa vagere koI nirdoSa prANI maLyuM hoya. ApaNe tene joyuM hoya chatA paNa jo koI kasAI sAmo maLe ane ApaNe koI prANI joyuM che evuM pUche tyAre satya bolavAne badale asatya bolIne paNa te prANIne bacAvavuM joIe. te pANIno mAlika maLe to satya batAvI zakAya. paraMtu kasAIne satya batAvavAthI tenuM pariNAma jIvahiMsA thaze. mATe AvA AptakALamAM bolAyelI asatyavANI satya ane satyavANI asatya Thare che. mATe sahajAnaMda svAmI kahe che ke potAno ke pArako droha thato hoya, koI jIvanI hiMsA thatI hoya tyAre satyavacana (jevuM hoya tevuM yathArtha) na bolavuM. (zi.zloka. 26) ahiMsAH ahiMsA e moTAmAM moTo dharma che. sahajAnaMda svAmI kahe che ke, dharmanA arthe paNa amArA Azritoe koIpaNa jIvanI hiMsA na karavI. koI devadevI AgaLa jIvahiMsA na karavI. eTaluM ja nahIM. je devadevI AgaLa hiMsA thatI hoya evA tAmasI devadevIne mAnavA paNa nahIM. ane teno prasAda paNa na levo. jANya athavA ajANyuM koI adharmakArya thaI jAya to paNa potAnA ke bIjAnA aMganuM chedana na karavuM. jhINAM ju, mAMkaDa, cAMcaDa, vagerene paNa mAravA nahIM. yajJanA arthe paNa jIvahiMsA na karavI. ApaghAta na karavo. (zi.zlo. 14,16) ahiMsA dharmanA pAlana mATe sahajAnaMda svAmIe aneka dharmadezo ApyA che. asteya * asteya eTale corI na karavI. koIpaNa prakAranI corI e adharmakArya che. potAnA hakkanuM na hoya tevuM koIpaNa vastu, padArthane levuM e corInuM kArya che. sahajAnaMda svAmI kahe che ke raste cAlatA koI vastu padArtha maLe to paNa amArA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI Azritoe te na levuM. ane vyaktigata ke jAhera mAlikInA hoya tevA kASTa, puSpa, arthAt nAnAmAM nAnI nagaNya vastu paNa tenA dhaNIne pUchayA vinA na levI. (zi.zlo.17) corIno artha mAtra ApaNI mAlikInI vastu na hoya tene na levI eTalo ja sImita thato nathI. corImAM karacorI, kAmacorI vagere ghaNuM badhuM AvI jAya che. te dareka prakAranI corIno sahajAnaMda svAmIe niSedha karyo che. aparigrahaH aparigraha eTale ke saMgrahakhorI na karavI. dareka vyaktie potAnI jarUriyAta pramANe vastu, padArtho, dhanasaMpatti vagere rAkhavuM e aparigraha nathI. lokomAM geramAnyatA pravartatI hatI ke aparigraha eTale kAMI paNa rAkhavuM nahIM. paraMtu sahajAnaMda svAmIe temAM viveka batAvyo. sAdhu, saMnyAsI aparigrahavratanuM saMpUrNapaNe pAlana kare e IcchanIya che. paraMtu gRhasthAzramI mATe e zakya nathI. mATe sahajAnaMda svAmI kahe che ke potAnuM jeTaluM kuTuMba hoya, mAlaDhora hoya te pramANe anAja, ghAsacAro vagereno saMgraha karavo. (zi.zlo. 141) saMgrahakhorIthI samAjamAM vastu padArthonI kRtrima achata sarjAya che. jarUriyAtamaMda loko abhAvathI pIDAya che. ane samAjamAM asamAnatA UbhI thAya che. aparigrahanA pAlanathI mAMga ane puravaTho jaLavAya rahe che. ane dareka vyaktine joItA vastu padArtho maLI rahe che. brahmacarya : dharmazAstromAM avakIrNa, sAvadhika, naiSThika vagere aneka prakAranA brahmacaryavrato batAvyA che. sahajAnaMda svAmInA mate sAdhu, sAdhvIoe saMpUrNa brahmacaryavratanuM pAlana karavuM joIe. paraMtu gRhasthAzramI mATe zakya nathI. temaNe potAnI strI sivAyanI anya strI pratye kAmabhAva na rAkhavo e brahmacarya che. sahajAnaMda svAmI kahe che ke brahmacaryavratano bhaMga thAya tevuM vacana potAnA gurunuM paNa na mAnavuM. arthAt koI vaDIla zIlabhaMga thAya tevuM vacana kahe ke Adeza Ape to tenuM pAlana karavuM nahIM. (zi.zlo. 180) brahmacaryano vyApaka artha thAya che brahma - paramAtmA jevuM nirdoSa AcaraNa. sahajAnaMda svAmIe brahmacaryanA sthULa artha uparAMta A sUkSma artha aMge paNa vizada vicAraNA karI che. ane potAnA Azritone kAma, krodha, lobha, moha, IrSA, ahaMkAra vagere aMtaHzatruone jItavA upara khAsa bhAra mUkyo che. - a 132 - Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ja sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna zino 10 arthopArjana ane apavyayamAM (Avaka-kharca) viveka sahajAnaMda svAmI kahe che ke dareka vyaktie potAnI AvaData ane zakti pramANe udyama (kAmadhaMdho) karavo joIe. ane potAnI jeTalI Avaka hoya tene anusAra kharca karavo joIe. (zi.zlo. 140,145) Aje samAjamAM AvakakharcanuM saMtulana nahIM rAkhavAnA kAraNe ja moTA bhAganA prazno sarjAya che. koIpaNa vyakti potAnI Avaka karatA vadhu kharca kare eTale tene pahoMcI vaLavA bIjA aneka anaitika mArgo apanAve che. devuM thavAthI TenzanamAM Ave che. paristhiti kAbUbahAra jAya tyAre khoTuM karavuM, khUna, ApaghAta vagere jaghanya kRtyo kare che. samAjamAM jovA maLatAM moTA bhAganAM aniSTonuM mULa vyakti hoya ke rASTra Avaka jAvaka vaccenA saMtulanano abhAva che. jo vyakti potAnI hesiyata pramANe jIvana jIve to samAjanI moTAbhAganI samasyAo ApameLe hala thaI jAya. eka kahevata che ke, lAMbA joDe TUMko jAya, mare nahIM to mAMdo thAya bIjAnuM AMdhaLu anukaraNa karIne potAnA gajA bahAranA kharcAo karanAra vyaktine aMte sahana karavAnuM ja Ave che. tethI sahajAnaMda svAmI kahe che ke, dareka vyaktie potAnI Avaka pramANe kharca karavo ane Avaka jAvakano hisAba rAkhavo. Avaka karatA je kharca vadhu kare che tene aMte mahAduHkha thAya che. (zi.zlo. 146) 11 dharmarahita karmano niSedha sahajAnaMda svAmI kahe che ke game tevuM moTuM phaLa ApanAruM karma hoya chatAM paNa jo dharmarahita hoya to tenuM AcaraNa na karavuM. ane koI phaLanA lobhe dharmano tyAga karavo nahIM. (zi.zlo.73) dharma-naitikatAnA kAraNe ja samAja Take che. ane pAMgare che. dharma e karmano mApadaMDa che. dharmarahita karma karavAthI kadAca tatkALa koI moTo lAbha thAya. paraMtu tenAthI lAMbA gALe vyaktinuM adhaHpatana thAya che. ane samAjamAM anaitikatA phelAya che. sAmAjika dUSaNo pedA thAya che. dA.ta. sAmAnya kAmadhaMdho karavA karatA dANacorI karavAthI mANasane anekagaNo Arthika phAyado thAya che, paraMtu tenAthI samAjamAM aniSTa phelAya che. tenAthI vyakti ane samAja bannene nukazAna thAya che. kephIdravyonuM utpAdana, herApherI, nakalI mAlasAmAna banAvavo, khorAkamAM bheLaseLa karavI vagerethI vyaktinuM AdhyAtmika ane sAmAjika adhaHpatana -ka 133 > Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI thAya che. mATe sahajAnaMda svAmIe adharmakAryothI dUra rahevA mATenA khAsa dhamaMdizo ApyA che. 12 svacchatA svacchatAnA abhAve aneka prakAranA rogo phelAya che. svacchatAne taMdurastI sAthe sIdho saMbaMdha che. sahajAnaMda svAmI svacchatA mATenA khUba AgrahI hatA. temaNe svacchatA mATe ghaNAM dharmadezo ApelA che ane jhINI jhINI bAbato paratve paNa cIvaTa rAkhI che. udA. sahajAnaMda svAmI kahe che ke, nadI-taLAvanA ArA (kinArA), vAveluM khetara, phUlavADI, jIrNadavAlayo, jAhera sthaLo, bAgabagIcA vageremAM maLamUtra na karavA ane thuMkavuM paNa nahIM. (zi.zlo.32) Aje sarakAra svacchatA abhiyAna calAvI rahI che tevuM svacchatA abhiyAna sahajAnaMda svAmIe calAveluM. 13 varNAzramadharma sahajAnaMda svAmI varNAzrama dharmanA custa himAyatI ke virodhI nathI. te vyaktinA janma karatA karmane vadhu mahatva Ape che ane dareka vyaktine potAnA varNAzramadharmane anurUpa kArya karavAno dharmadeza Ape che. (zi.zlo.140) varNAzrama dharmanA kAraNe samAjamAM UMca-nIcanA bhedabhAva UbhA karavA joIe nahIM. dareka vyaktine vikAsanI samAna tako ApavI joIe. ane samAjamAM aniSTo na phelAya tevA vANI vartananI svataMtratA ApavI joIe. 14 mAnavatA dareka vyakitae jarurIyAtamaMda lokone madada karavI joIe. zrImaMta lokoe garIbone yathAzakti dAna ApavuM joIe. ane teonA pratye dayAbhAva rAkhavo joIe. sAdhana saMpanna lokoe samAjanuM bhaluM thAya tevA kAma karavA joIe. akSarajJAna (zikSaNa)no prasAra pracAra karavo. pote je vidyA bhaNyA hoIe te bIjAne bhaNAvavI. (zi.zlo. 96,132) samAjanA bhalA mATe ISTApUrti karmo karavA. eTale ke samAjanI ane samayanI jarUriyAta pramANe satkAryo karavA ane karAvavA. paralokamAM sukha meLavavA svapnAo jovAnA badale pRthvI upara ja svargIya sukhonuM nirmANa thAya tevA prayatno karavA joIe. sahajAnaMda svAmI kahe che ke amoe batAvelA Adarzo pramANe jIvana jIvanAra loko ja amArA sAcA anuyAyIo Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka che. amArA batAvelA dharmadezo pramANe vartanArA loko Aloka ane paralokamAM mahAsukhIyA thaze. (zi.blo. 206,207) sahajAnaMda svAmIe banAvelA dharmAdezomAM mAnavatAne agrImatA ApavAmAM AvI che. sahajAnaMda svAmInI dRSTie samaSTinA hitamAM ja vyaktinuM hita samAyeluM che. 15 utsava-prasaMgo utsava prasaMgonA mAdhyamathI vyaktinA jIvanamAM utsAha vadhe che samAjamAMthI nirasatA dUra thAya che, paraMtu A utsavo vyaktinuM AdhyAtmika utthAna thAya ane samAjanuM paNa bhalu thAya tevA hovA joIe. sahajAnaMda svAmIe AvA utsava prasaMgone khUba mahatva ApyuM che. teo jyAM jyAM utsavo karatA tyAM sthAnika jaruriyAtone dhyAnamAM rAkhIne sevAkAryo paNa karAvatA. jemake mAMgaroLamAM vAva gaLAvI, kArIyANImAM taLAva gaLAvyuM, jaLajIlaNI (jaLanA saMgraha)no utsava, zAkotsava vagere utsavo pravartAvyA. paraMparAgata utsavomAM paNa koI navo saMdeza Apyo. mAtra loko bhegA thAya ane khAI pIne chUTA paDe. evA utsavo sahajAnaMda svAmIne abhiSTa nahotA. dareka utsavamAM sAmela dhanAra vyaktinuM jIvanadhoraNa sudhare. utsavamAM AvanAra vyakti kaMIka jIvanadRSTi-vijhana laIne jAya. ane sAthe sAthe samAjanuM paNa kaMIka bhaluM thAya tevo Adarza svA.saMpradAyanA dareka utsava prasaMgomAM jovA maLe che. utsavomAM vyaktinI AdhyAtmika unnati thAya, poSaNa maLe evI pravRttinI sAthe sAthe samAjanuM paNa bhaluM thAya tevuM kaMIka thAya e IcchanIya che. 16 sadAcAra sahajAnaMda svAmIe sadAcAra upara khUba bhAra mUkyo che. eTaluM ja nahIM sadAcArane ja dharma gaNAvyo che. (zimTo. 103) jemAM sadAcAra na hoya tene dharma ja na kahevAya. game tevA phaLanA lobhe paNa vyaktie sadAcAranuM ullaMghana karavuM joIe nahIM. sadAcAranA pAlanathI ja mANasane Aloka ane paralokamAM sukha maLe che. dArU-mAMsanuM bhakSaNa na karavuM, corI na karavI, vyabhicAra na karavo, koIpaNa jIvaprANImAtranI hiMsA na karavI, koIne gALa na devI, apazabdo na bolavA, koIno droha na karavo, koI deva devInI niMdA na karavI, guru, vaDIlo, pratiSThita mANasa vagerenuM apamAna na karavuM, koInI lAMca na levI vagere sadAcAramAM aneka dharmadezono * 135 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo samAveza thAya che. 17 jIbhane kAbumAM rAkhavI Aje parivAramAM ane samAjamAM moTA bhAganA upadravonuM kAraNa jIbha uparano asaMyama che. jo mANasa vivekapura sara vANI bole to moTA bhAganA jhaghaDAo UbhA ja na thAya. dareka vyaktie vANI upara saMyama rAkhavo joIe. satya ane hitakArI vacana bolavuM joIe. vANI e zastra karatA paNa vadhu kAma kare che. zAstranA ghA samaya jatA rUjhAya jAya che paraMtu vANInA ghA jIvanabhara rUjhAtA nathI. dropadIjIe vANI upara saMyama rAkhyo hota to mahAbhArata na sarjAta ane sItAjIe vANI upara saMyama rAkhyo hota to rAmAyaNa na sarjAta. jIbha upara mANase lagAma rAkhavI joIe. dareka vyaktine tenI lAyakAta pramANe mAnapUrvaka bolAvavI joIe. sahajAnaMda svAmIe vANInA saMyama upara khAsa bhAra mUkyo che. (zi.zlo. 20,68) jIbhanuM bIjuM nAma che rasanA. rasanA eTale svAdendriya. Aje vizvamAM bhUkhyA rahevAthI loko maratA ke mAMdA paDatA nathI eTalA vadhu paDatu khAvAthI mare che ane mAMdA paDe che. moTAbhAganA rogonuM kAraNa khANIpINIno aviveka che. peTa e koI pIpaDuM nathI ke temAM game te game teTaluM ThAMsI ThAMsIne bharI zakAya. khAvApIvAmAM saMyama rAkhavAmAM Ave to bhAgye ja koI roga thAya. svAdane vaza thaIne ja mANaso jANavA chatA bheLaseLavALA padArtho khAya che. sahajAnaMda svAmIe bIjI Indriyone jItavA karatA paNa rasanA (jIbha)ne jItavA upara vadhu bhAra mUkyo che. (zi.zlo. 189) jIbha upara kAbu Ave to bIjI Indriyo saheje saheja ja jItAya jAya che. 18 dhyAna, prArthanA, bhajana, mauna vagere AdhyAtma sAdhanA vyaktinI manosthitinI asara bAhya zarIra upara paDe che. manane tanAvamukta ane tarala rAkhavA mATe dareka dharmasaMpradAyoe adhyAtma sAdhanA upara bhAra mUkyo che. sahajAnaMda svAmIe paNa mANasane AMtarika ane bAhya svasthatA rAkhavA mATe dararoja prArthanA, dhyAna, japa vagere sAdhano batAvyA che. tenAthI mANasane AMtarika zAMti maLe che. ane tenAmAM paramatattva pratye zraddhAbhAva janme che. mANasa vyavahAra jagatamAM nAsIpAsa thAya tyAre tene koI ne koI avalaMbananI jarUra paDe che. Izvara eka AvuM divya avalaMbana che. mANasa viparita paristhitimAM teno sahAro meLavIne -a 136 ~ Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha TakI jAya che. samAjamAM sAMpradAyika durAgraho mUkIne loko sAcA adhyAtmamArge vaLe mATe sahajAnaMda svAmIe khUba prayatno karyA hatA. ane Aje svA. saMpradAya e dizAmAM kAryarata che. 18 anya dharmadezo sAMprata jIvananI aneka samasyAonuM nivAraNa thaI zake tevA svA. saMpradAyamAM sahajAnaMda svAmIe zikSApatrI (sahajAnaMda svAmIe svayaM lakhelI dharmAjJAo - AcaraNa aMgenI 212 zlokanI nAnakaDI pustikA)mAM aneka dharmAdazo ApelA che ane vacanAmRta (praznotarInA rUpamAM AdhyAtmika ane vyavahArika vividha samasyAo aMge sahajAnaMda svAmIe ApelA mArgadarzanano graMtha)mAM A aMge khUba mArgadarzana ApyuM che. te paikInA keTalAka atimahatvanA Adezo joIe. 1. dharmakAryane nimitte paNa koIpaNa prakAranI hiMsA na karavI (zi. 11) 2. tIrthasthAnamAM paNa kyAreya ApaghAta na karavo. (zi. 14) 3. dArU, mAMsa vagere abhakSyapadArtho kyAreya na khAvA. (zi. 15) 4. dareka prakAranA vyasanano tyAga karavo. (zi. 18) 5. kyAreya koInA upara mithyA Aropa na mukavo. ane apazabdo na bolavA. (zi. 20) 6. je devadevInI AgaLa jIva hiMsA thatI hoya teno prasAda na levo ane tene mAnavA nahIM. (zi. 22). 7. dareke potAnA kartavya - dharmanuM pAlana karavuM. kalpita ke pAkhaMDadharmanuM AcaraNa na karavuM. (zi. 24) 8. potAno ke pArako droha thAya tevuM vacana satya hoya to paNa na bolavuM. koInI lAMca na levI. ane katadanI mANasanA saMgano tyAga karavo. (zi. 26) 9. bhakti ane jJAnanuM avalaMbana laIne lokone chetaranArA, Thaga, pAkhaMDI, ane rasAsvAdane vize atilolupa evA pApI lokono saMga na karavo. (zi. 26) 10. guru, vidvAna, zastradhArI ane pratiSThita lokonuM apamAna na karavuM. (zi. 35) - 137 - Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ reatenkya sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna reseajhaNa 11. sapuruSono saMga karavo ane bhaNelI vidyA bIjAne bhaNAvavI. (zi. 36) 12. guru, deva ane rAjAnA darzane khAlI hAthe na javuM. koIno vizvAsaghAta na karavo tathA AtmazlAghA na karavuM. (zi. 37) 13. aMga upAMgo dekhAya tevA vastra upavastro na paheravA. (zi. 38) 1 4. majura vagerene je dhanadhAnya ApavAnuM kahyuM hoya te pramANe ApavuM paNa ochuM na ApavuM tathA Avaka kharcano hisAba rAkhavo. Avaka pramANe kharca karavuM. anya koIne karaja cUkavI dIdhu hoya to chAnuM na rAkhavuM. (zi. 152) 1 5. potAnA vatananuM ke garAsanuM gAma hoya te paNa jyAM potAnI lAja jatI hoya, dhana ane prANano nAza thato hoya teva bhUMDA deza, kALamAMthI tatkALa cAlyA javuM. (zi. 154) sahajAnaMda svAmIe zikSApatrImAM AvA aneka dharmadezo ApyA che. te pramANe jo mANasa varte to bhAgye ja duHkhI thavAno vakhata Ave. vartamAna samayanI aneka samasyAonA samAdhAna svA. dharmamAM sahajAnaMda svAmIe batAvyA che. (pU DI. devavallabha svAmI - khAMbhA (amarelI) gurukuLanA AcArya che. teoe M.A.B.Ed. sudhI abhyAsa karyo che. darzana sAhityanA abhyAsu pU. svAmIe vedAMta ane darzanamAM Ph.D. karyuM che.) 138 - Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA upabhoktAvAda' jaina dharmanA vrata dvArA nirAkaraNa T| DaoN. prIti naMdalAla zAha yuga parivartananI sAthe yugamAM thanArI pravRttio ane jIvananA lakSya paNa badalAI jAya che. sAdagI, prema, zraddhA ane aMtaHkaraNanI prazAMta bhAvanA bhAratIya jIvanazailI sAthe joDAyelAM jIvamAtranA kalyANa mATe che, paripUrNatA mATe che. je pAdhanonI bharamALa vacce mAnavano aham gaLato na hoya, krAMtino anubhava to na hoya tyAre samajI ja levuM ke te vikAsane UMdhe mArge caDhelo che. Aje mAnavInI bauddhika tAkAta vadhI che. vidvAna vadhyuM che, tattvajJAna kheDAyuM che. caMdraloka ane maMgaLa graha hAthaveMtamAM lAge che, paNa chatAMya aMtaHkaraNane joItI zAMti maLI zakI nathI, kAraNa mAnavI janmIne zArIrika, mAnasika, bauddhika ke Arthika dizAmAM pragati karavA mAMDe ke enAmAM aneka prakAranI tRSNAo janme che. pratyeka mAnavIne sukha joIe che. sukha meLavavAnA tenA saghaLA prayAsothI sAmAjika darajjo vadhe che. sAMsArika labhya sukhono anubhava paNa thAya che. chatAMya sukhaprAptinI bhUkha to evI ne evI ja rahe che. mAnava aharniza kAMI ne kAMI meLavavA jhakhyA ja kare che. kaMIka meLavavAnuM bAkI che e abhAvanA duHkhamAM je maLela che te sukhaprAptavyanI kSaNo ja AnaMda bhogavI zakato nathI. teNe meLavelA laukika bhaMDoLa utkRSTa sukhAnubhava karAvI zakatuM nathI. Aje jagatamAM bhrama phelAyelo che ke - - 139 - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka 'aMtaraM naiva pazyami nirdhanasya mRtasya ca' / arthAt mahelamAM ane nirdhanamAM huM anaMta joto nathI. je dRSTi che te tuccha che, athavA mRtavatu che, cArvAka darzanamAM bhautika vijJAne ja sarvArtha mAnyuM che. bhautika sukhanI icchAne kAraNe badhI ja pravRttinuM kendra ApaNuM zarIra banI gayuM che. A prakAranA jIvone indriya sukha ati priya hoya che. mATe ja te 'bhoga'ne sukha mAne che ane 'sukhane te zAMti gaNe che !! 'sukha' * 'bhoga' = koI paNa vastuno upayoga. * 'upabhoga' = koI paNa vastuno adhika / atizaya mAtrAmAM thanAro upayoga. * = kAmanApUrtithI thato AnaMda, ArAma. 'upabhoktA' * 'upabhokanAvAda' prAdhAnya dIdhuM hoya. = bhogavaTo karanAra mANasa, lahAvo lenAra. = evI sAmAjika vyavasthA jemAM upayoga karavAne uparyukta zabdonA artha spaSTapaNe samajavA atyaMta Avazyaka che. jIvana sAthe tattvajJAna vacce ati gADha saMbaMdha che. bhautika sukho, pralobhano ane samRddhi meLavavA jIvana kharcI nAkhavuM ke mAnastattva, buddhitattva, prANatattva vagere aneka prakAranA sukSma tattvo sAMprata avasthAmAM paDelA che tene zodhavA mana, buddhi, citta, prANa ne caitanya jevA tattvonA sUkSmAtisUkSma saMbaMdhane samajavA puruSArtha karazo? svayaMsiddhi banavA, jJAnasiddhi prApta karavA zuM karavuM ? vartamAna samayanI pramukha samasyA 'upabhokatAvAda'nI che. tene 'Atmasukha sAthe dUradUrano ya saMbaMdha nathI! saM. 1915mAM 'upabhokatAvAda' zabda prayogamAM Avyo. niHzaMka pAzcAtya saMskRtimAMthI ApaNe karelo A zabda ommercial che. teno prabhAva samAjanA dareka kSetra para paDyo che. yaMtrayuge je aMdhAdhUMdha utpAdana vadhAryuM tene kAraNe vastuonA khaDakavA thavA mAMDyA. vastuonA niraMtara upabhoga mATe lIdhe lokone preravA kaI rIte? 19mI sadInA uttarArdhamAM vijJAnIoe 140 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI janamAnasamAM parivartana ANyuM, bhAratIyanA prema ane maitrInA mUlyone tArkika dRSTie paDakAravAmAM Avyo. dhanakendrI bhogavAdI jIvanano bhapako lokone AMjI devA mATe pUrato hato. svataMtra deza punaH 'bhoga' nAmanI beDImAM jakaDAyo! bajAramAM dekhAtI pratyeka lobhAmaNI vastuo prApta thavI ja joIe evo dUrAgraha e upabhoktAvAda'nA bhayAvaha caherAne pragaTa re che. bApadAdAnI nAnI nAnI dukAnono deza Aje moTA moTA mola ane inTaranezala sTorsanI mAyAjALamAM aTavAI gayo che. saMpattinuM vikendrIkaraNa banI gayuM che. viSNAnuM jagata ane upabhoktAone joDe che. parasevo pADIne paisA kamAvanArA peDhI bacatane potAno dharma samajatA hatA. tene badale 'udhAranI saMskRti nirmANa thaI. "lobha ane "phAinAnsa' para jIvanArI upabhogI peDhI 'UT vRttAM, vRtam cImAM vizvAsa rAkhe che. kAraNa - * vastuono upayoga karo ne pheMko. * roja navInatAno Agraha * vadhatI jatI kharIdazakti * vadhatI kreDiDa kArDa | jhIro inTareTsanI suvidhA * kara lo duniyA muThThI meMno ghamaMDa. * onarsa prAIDa, nebarsa enave'nI ISyavRtti mAnavInI samasta kriyA enI AkAMkSAo ane anivAryatAnI pUrti mATe hoya che. prakRti anivAryatA to pUrNa karI ja de che. AvazyatakAo to mAnavanA daMbha, ADaMbara, lAlaca, pratiSThA ItyAdinA pratibiMba samAna hoya che. mAtra sAmAnya mANasa ja nahi, nAmavaMta peDhIo karoDonI lona laI parata pheDI zakatI nathI tene kAraNe - * kaMpanI nAdArI noMdhAve che, devAdAra banI ApaghAta kare che, kyAM to palAyana thaI jAya che ! manuSya Avazyaka (Need), ArAmadAyaka (Comfort) tathA aizvarya (Luxery), vacceno viveka khoI beTho che. sapanA ane lAlasAone vecatI bajAro kreDiTakArDa - 141 - Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho ane DebiTa kArDa vacce phaMgoLAyA che. upabhoktAone paisAnI bhUkha jagAvI che. bajAra saDaka nathI paraMtu ghanA daravAje che, DroIMgarUmamAM che, beDarUmamAM che, alamArI ane kIcanamAM che, zarIranAM aMgo para che. sahuthI mahattvanuM to manuSyamAM manamAM che. TUMkamAM icchAonA jagatamAM sauravihAra eTale "upabhoktAvAda". A vAde jIvananI philasUphI badalI nAkhI. pahelAM AbarU e mUDI gaNAtI, have mUDI e ja AbarU gaNAya che, jaLa, jamIna ane jaMga para manuSyanuM AkramaNa - e A vAdano bIjuM dUSaNa. * mAnavajInanI A bahirmukhatA e trIjuM dUSaNa. A vakarelI samasyAne nAthavAnI jaDIbuTTI mArA jaina dharme pAse che te joIe. jIvanano ghATa ghaDavo hoya to tene agninI jema tapAvavuM paDe. "zuddhi' e dharma mATe Avazyaka gaNAyavela tattva che. sadAcAra, sadavicAra ane satyavANIno samanvaya e ja mULa dharma che. nItinI A bhUmikA taiyAra thayA bAda ja maulika dharmano AraMbha thAya che. caitanyaprIti e maulika dharmanuM lakSaNa che. saMyama ane tapathI dharmano pAro kramazaH vadhe che. jaina dharmamAM mokSa proptino mArga saMyama thakI ja maLe che te spaSTa che, paNa pratyeka vyakti mATe saMyama zakAya na hoya. tethI niyama vrata be prakAre darzAvyA che. 1) sarvavirati dharma 2) dezavirati dharma. manuSya saMsArano tyAga karI kaThora mahavratanuM pAlana karI saMyamajIvana svIkAre te sarvavirati dharma zrAvaka-zrAvikA mATe agravata dhAraNa karI aMzataH saraLa mArge vratapAlanano mArga batAvyo che te dezavirati dharma saMsArIo mATe pAMca mahavrata sAthe traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata ema kula bAra vrata dAkhavyA jeNe kAraNe sAMprata samayanI mAtra 'upabhoktAvAda' jevI samasyA ja nahi, pratyeka samasmAnuM nirAkaraNa thaI zake. pAMca aNuvrata : 1. prANAtipAta viramaNa vrata - hiMsA na karavI. 2. mRSAvAda viramaNa vrata - bIjAnI mAlikInI vastu svIkAravI nahIM - 142 " Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna pa Na 3. adattAdAna viramaNa vrata - bIjAnI mAlikInI vastu svIkAravI nahIM. 4. maithuna viramaNa vrata - jIvanamAM abrahmAdi dUSaNo vikasAvavA nahIM. 5. parigraha viramaNa vrata - jarUriyAta karatAM vadhu vastu bhegI karavI nahIM. aNuvratone bauddhika bhASAmAM ahIM mUkyA che. pAMca aNuvratonA saravALAmAM 'hiMsA paramo dharma nI ja chAyA dekhAze. upabhoktAvAde kAraNe loko mAtra lakSmI ArAdhaka banyA, yaMtrane pratyakSa ke parokSa rIte vAparavAra lokonA bhUkhamarAnuM kAraNa banyA. vyavahAra ke vicAramAM parapIDana vRtti, lokonA bhUkhamarAnuM kAraNa banyA. vyavahAra ke vicAramAM parapIDana vRtti, svArtha khAtara dago karavo, chetaravuM, luccAI karavI, khoTuM bolavuM - A badhA ja hiMsAnAM judAM judAM rUpo che. lUMTArA to koIka ja vAra lUMTe, paNa AvA mUche tAva daIne lUMTanArA roja roja lUMTa calAve che. dhana, yaza, AzA, AjIvikA, salAmatI, prANa ane sapanAMnI lUMTa hiMsAnA rUpa che. dRSTAMta tarIke - lagnajamaNamAM vaividyasabhara vAnagIomAM jIvahiMsA, bhojanavidhya. - kaTuvacana, vAkyAturI, korTa-kacerImAM saha svarUpe bolAtA jUThANAM - karacorI, vyApAra vyavahAramAM bheLaseLa, anItinuM AcaraNa. (puNiyA zrAvakanI zrAvikAo paDozIone tyAMthI kahyA vagara eka chANuM lAvI tenA dvArA rasoI karI, tethI zrAvakanuM sAmAyikamAM mana na coMTuM.)(pUNiryA zrAvaka) - lagnabAhya anaitika saMbaMdho, TI.vI., sinemA ItyAditI zRMgArano prabhAva. - agaNita vaibhava, vastu, kapaDAM, ghareNAMno parigraha. uparyukta dRSTAMtothI ApaNA jIvanamAM vyApta vratavihIna jIvana gaNI zakAze. A pAMca aNuvratatone pALanAra anIti-avizvAsaghAta - AraMbha - samAraMbhanA vipula dhaMdhAmAMthI mukta thAya che, lokamAM prazaMsA, cittamAM zAMti ane jIvanamAM prasannatAno anubhava kare che. A vrato jIvanane vizuddha karavA, AtmAne pavitra banAvavA, janma-maraNa ghaTADavA, Adhi-vyAdhi-upAdhithI mukta karavA ghaNA zaktizALI che. 'upabhoktAvAda' A aNuvratothI bilakula viparIta dizAmAM manuSyane laI jAya che. bhogavRttithI jIvananI jhoLImAM ciMtA, duHkha ane bhaya sivAya bIjuM - 143 - Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI kazuM ja AvatuM nathI. pAMca aNuvratanI sAthe traNa guNavrata mahattvanAM banI rahe che. 1. dikSarimANa vrataH daze dizAmAM gamaNAgamaNanI kriyAmAM A AvavA mATenI maryAdAno svIkAra. bhogopabhoga parimANa vrata : bhogaupabhoganA sAdhanone kema, zA mATe, zuM kAma vAparavA teno viveka karAvanAra vrata. 3. anarthadaMDa viramaNa vrataH bInajarUrI pravRtti karavI, karAvavI, anumodavI nahIM. guNavratanA pAlanathI nirarthaka pravRtti para aMkuza AvavA baLa maLaze. vinAkAraNa bhaTakavAnI vRtti, mananI caMcaLatA ane AvAgamananA sAdhano (kAra, bAika, Trena, plena, I.)no vyartha vaparAza kAbUmAM AvI zake. ochuM khAvuM-pheMkavuM vadhAre, bhogavavuM ochuM - saMgraha vadhAre, jIvavuM ochuM - plAniMga vadhAre - mRgajaLa pAchaLa bhaTakatAM jhAMvA nAkhatA mRga jevI manuSyanI sthiti che. sAcI samaja ane vrata dvArA chetarAmaNA sukha pAchaLa doDavAnI nirarthaka pravRttimAM "upayoga' Ave che. kSaNikano zRMgAra-bhogarasa, svArtha khatAra vANI ane vicArano durupayoga, soziyala mIDiyAnA prabhAve AMkhabuddhi sAthe jIvana bagADanArI vikAsanI vRttio bAhya saMsAra vadhAre che. anarthadaMDa vicaraNa vratamAM "apadhyAna AcaraNanI vAta Ave che. "mane lakSmI maLo, vaibhava maLo, verInuM kharAba thAo. mArI jAo" - vigere ArtadhyAna, raudradhyAna jIvanI sAttvikatAne, tenA caitanyane haNe che. saMsArI mATe A traNa guNavrata tenI eSaNAne saMkore che, tenI pravRttionA vyApane ghaTADe che. daza vaikAlika sUtramAM lakhyuM che, * kahare kahe viheM, kahamAse kyuM sae ? kAM bhUjaMto bhAsaMto, pAvakemma baMdhave. arthAt H (he prabhu) kema cAlavuM? kema UbhA rahevuM? kema besavuM, kema sUvuM? jethI pApa karma na baMdhAya. * jaya care, jaya ciThe, jayamAse japa sae. jaya bhUjaMto bhAsaMtosa pAvakamAM na baM=AI - 144 - Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trengt% sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna r ea arthAt H (he prabhu), upayogapUrvaka cAlavuM, upayogapUrvaka UbhA rahevuM, besavuM, sUvuM, bhojana karavuM, bhASaNa karavuM, jethI pApakarmano baMdha na thAya. jaina dharmamAM kahevI 'upayoga'nI vAta viziSTa arthanI ghAtaka che. ahIM 'upayoga' eTale vAparavuM nahIM paNa 'vivekapUrvaka' yoga karavo. A guNavrato paNa manuSyane vicAra karatA kare che, manane 'viveka'mAM DhALe che, anartha-nirarthaka pravRttio para daMDa (aMkuza) mUke che, tethI ApoApa bhogavAdanI vakarelI samasAyA para lagAma lAgI jAya che. cAra zikSAvrata A vrato para kalagI samAna che. 1. sAmAyika vrataH "saMvara' tattva dharmanuM ArAdhana te sAmAyika vrata. 2. dezAvagAsika vrata : saMsAranA AraMbha-samAraMbhathI alipta jIvana. 3. pauSadhopavAsa vrataH saMsAranI nivRtti, dharmanI pravRtti, chae kAyanA jIvone 1 divasanuM abhayadAna apAve te pauSadha. 4. atithi saMvibhAga vrataH tapa, virati, dAna, zIladharmanuM ArAdhana ane zuddhatAthI prApta karela dhanane dAnamAM vAparavuM. A bAra vratamAMthI ekAda vratane paNa dilathI jIvanamAM pALIe to jIvananI dizA badalAI jAya che, eTaluM ja nahIM tenI ghaNI vyApaka asara AjubAjunA parisara para paNa paDe che. vrata eTale saMskAra, saMskAranuM pAlana manuSya bahirmukhatA ochI kare ane aMtarmukhatA vadhAre che. aNuvratathI jIvadayAnuM pAlana, guNavratathI bhogavaTAnI vyApakatAne nAnI banAvI ane zikSAvratatI caMcaLa manane vaza karI ghaDI be ghaDI samatAnA gharamAM rahevAnI Teva paDI. dharmamAM vratonuM pAlana mukti meLavavA mATe karAya che, paNa te pahelAM dharmanAM vratonI samaja manuSyanA manane keLave che, tenA vicArone pukhta kare che, viveka daSTine daDha banAve che, je banI rahyuM che ane je banavuM joIe - te vaccenA aMtarane ghaTADe che. khetarane vADa bAMdhavAmAM Ave, vAhanamAM breka lagADavAmAM Ave che, gharane bArI-bAraNAM lagADavAmAM Ave che. tevI ja rIte jIvananI surakSA rUpI vADa eTale vrata. A saMsAramAM je kAMI che te bhogavavA maLe to ja AtmA tRpta tAya! kAyAnI mAyAe AtyAno pravAsa vadhArI dIdho che. ApaNe Artificial brain - 145 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI develop karI rahyA chIe, paNa ApaNuM saMvedana taMtra jaDa banI rahyuM che. upabhogavRttie sAdhanane ja sAdhya banAvI dIdhuM. zarIra uparanI Asakti, moha ke mUcha ghaTI jaze te divase bhogavRtti sImita banI jaze. bhogavRtti ghaTatAM yogavRttino AraMbha thaze. jenI pAse ghaNuM che te sukhI nathI, je "ghaNA' vinA calAvI zake che te sukI che. tame saMsAramAM cho ke tamArAmAM saMsAra che? - A praznano uttara vyaktigata dhoraNe meLavavAnI jarUra che. jIvana eka anuSThAna che. padgalika sAmarthyanI sAMkaLa tUTe che tyAre "svabhAvamAM praveza thAya che. dharma ane dharmanA vrate manuSyanI prakRti badalavAmAM kAraNabhUta bane che. prakRti badalAya tyAre parivartana Ave. uchInA saMskArone choDavA mATe mana sazakta bane jo sAcI samajaNa keLavAya. jaina dharma ane temAM darzAvela vrato sAMprata samasyAonA nirAkaraNane darzAve che. eTaluM ja nahIM paNa koI paNa kALamAM udbhavatA praznonA uttara temAMthI maLI rahe che. vratayukta jIvana nirasa nahIM paNa manuSyane sazakta banAve che. Atmika baLakaTatA jIvane zAMti ane sukhanA mArge laI jAya che. (jaina dharmanAM abhyAsu prItibahene muMbaI yuni.mAM jenolaoNjIno abhyAsa karyo che. seminAramAM vividha viSayo para zodhapatro prastuta kare che). - 146 - Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna 'bhAratIya vaidadarzanamAM pRthvI saMrakSaNanA upAyo [] DaoN. namana bRhada buca bhAratIya saMskRti e aneka dharmavyavasthA ane mAnyatAo dharAvanAra vizvanI ekamAtra saMskRti che. bhAratIya saMskRti aMtargata hindu, muslima, isAi, zIkha tathA pArasI jevA aneka dharmo rahyA che. hindu dharmano pAyo arthAt mULa 'veda darzana'mAM rahelo che. 'veda darzana' e hindu dharmanuM abhinna aMga tathA vizvamAM sauthI prAcInatama manAtA dharmagraMthomAM samAviSTa che. vedadarzana H bhAratIya hindu saMskRtinA pAyA samAna cAra vedo maLe che. Rgveda, yajurveda, sAmaveda, ane atharvaveda. RgvedamAM aneka devatAonI stuti, yajurvedamAM yajJa-vedI kriyAo viSayaka maMtro, sAmavedamAM saMgIta-nATayazAstra viSayaka maMtrono mukhyatve samAveza thayo che. jyAre atharvaveda aMtargata janasAmAnya jIvanathI joDAyela aneka viSayo para maMtro jovA maLe che. atharvavedano paricaya : sAkSAtkRta RSio dvArA thayela sAdhanArUpa tapazcaryA thakI brahmAMDanI saMracanA tathA enA vibhinna tattvonA svarUpa viSayaka sthAnanI je anubhUti potAnI aMtaHcetanAmAM karI eka ja jJAnanI 'vedasaMjJA' che. 1470. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA kRSNa dvaipAyana vyAsa" dvArA Rgyeda saMhitA, yajurveda saMhitA, sAmaveda saMhitA tathA atharvaveda saMhitAnuM eka nizcita siddhAMtanA AdhAre sarvaprathama vAra saMkalana karavAmAM AvyuM. samayAMtare badhA ja vedonI ghaNI zAkhAo vibhakta thavA pAmI. e ja prakAre atharvavedanI paNa pataMjali RSinA samaya sudhImAM nava zALAo saMhitArUpe maLI rahI hatI, paraMtu Aje mAtra be ja zAkhA saMhitAo maLe che. 1) zaunaka zAkhAkIya atharvaveda saMhitA 2) pappalAda zAkhAkIya atharvaveda saMhitA Adhunika yugamAM vedAdhyayananA prAraMbhika kALamAM adhikatama pAzcAtya saMskRtinA vidvAno dvArA atharvavedane 'abhicAra' saMbaMdhI maMtronuM eka saMkalana mAnavAmAM AvyuM hatuM jemAM 'vetayAtuM' arthAt White Magic saMbaMdhI maMtro atharva RSinA jyAre 'UTyAtu' arthAt Black Magic saMbaMdhI maMtro aMgirasa RSinA hovAnI mAnyatA hatI je bilakula ja khoTI che. atharvaveda aMtargata "aihika' ane 'AmuSika' baMne prakAranA viSayone saMbaMdhita maMtro jovA maLe che. anya zabdomAM kahIe to atharvavedamAM vaizvika stare rahela dareka viSayo saMbaMdhita maMtro saMkalita thayela che. atharvavedanA aneka nAma vaidika vADmayamAM prApta thAya che - atharvaveda, brahmaveda, amRtaveda, Atmaveda, aMgiroveda, atharnAgirasa veda, bhRgvAMgirasaveda ityAdi. saMpUrNa atharvavedamAM 20 kAMDa maLe che. atharvavedanA dvitIya bhAganA bAramAM (12) kAMDanI zarUAta bhUmi arthAt pRthvI-sUktathI thAya che, jenI aMtargata 63 maMtro rahela che. bhUmisUkta atharvavedano eka mahattvano bhAga e 12mA kAMDano prathama sUkta evuM 'bhUmisUkta" che. prastuta bhUmisUkta'ne 'pRthvIsUkta" athavA "mAtRbhUmi sUkta' tarIke paNa oLakhavAmAM Ave che. atre rahela "bhUmi' arthAt "pRthvI"ne keTalAka vidvAno 'bhUmaMDaLa'nA vAcakazabda mAne che, jemAM kAMI khoTuM nathI. bhUmisUkta aMtargata mAtRbhUminI vizeSatAo, enA prati kartavyono bodha, kartavyapAlana karanAranA guNe, bhUmi pratyenI pravRtti ane maryAdAono ullekha, -ma 148 - Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka bhUmi saMrakSaNa arthAt pRthvI saMrakSaNa mATenI yAcanA ane tene saMgrahita karavA viSayaka maMtro jovA maLe che. vartamAna samayamAM prakRti tathA pRthvI viSayaka je samasyAo jovA maLI rahI che tenA nivAraNa rUpa ke mArgadarzana rUpa bhUmikAkata keTalAka maMtromAM rahelo gUDhArtha atre prastuta che. prastuta sUnanA prathama maMtramAM pRthvInuM saMrakSaNa karanAra manuSyomAM kevA prakAranA guNo ke kArtavyaniSThA hovI joIe e jaNAve che - pRthvI satya, vyavasthA, dakSatA tenA pratyenI pharajo tathA biladAnanA bhAvathI mAtRbhUminuM pAlana-poSaNa ane saMrakSaNa thAya che. anya zabdomAM kahIe to svArthapUrNa ke mahattvakAMkSAothI gherAyela manuSya (vartamAna samayanA manuSyonI je sthiti) mAtRbhUmine puSTa tathA vikasita nathI karI zakato. pRthvI para rahenAra dareka jIvanI mahattA tema ja pRthvI para rahela cetana tattvanI sAthesAthe AsapAsanI prakRti ane vAtAvaraNa A baMne ekabIjAnAM pUraka che, je saMsAranA niyamothI yukata ekabIjAne jakaDI rAkhe che ema arthaghaTita karI zakAya. dvitIya maMtramAM bhUmi para manuSyomAM guNa, karma ane svabhAvanI bhinnatA hovA chatAM paNa paraspara aikyatAno bhAva rahelo hovAnI vAta thaI che. AmAM vasudhaiva kuTumbakam'nI bhAvanA chalakAI Ave che. bhAratIya saMskRtino mULabhUta pAyo evo 'vividhatAmAM ekatA'no bhAva spaSTa dekhAya che. sUktanA chaThThA maMtramAM mAtRbhUminI vizeSatAo ke mULabhUta guNonI rajUAta thaI che jemAM pRthvIne badhA jIvonuM poSaNa karanArI, khanijono bhaMDAra dharAvanArI, sonArUpI vakSaHsthaLa yukta, jenI aMdara rahela vaizvAnara (prANAgni)thI manuSyonuM jIvana banAvanArI kahevAyuM che. atre pRthvInI aMdara rahela tatvonuM dareka manuSyane mATe jarUrI hovAnI sAthe sAthe teno vivekapUrvakano vaparAza tathA pRthvInA A varadAnarUpa aMgonuM arthAt tattvonuM saMrakSaNa karavAno gUDhArtha paNa najare caDhe che. sUktanA anya keTalAka maMtro pRthvInA himAcchAdita parvato ane vanapradeza ramaNIya hovAnuM tathA teo prakRtine TakAvI rAkhavAmAM agresara hovAnuM bhArapUrvaka 149 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka darzAvavAmAM AvyuM che, jeno koI paNa manuSya Ahata ke nukasAna na pahoMcADe evI abhyarthanA paNa dekhAya che. bhUmisUktanA bAramA maMtramAM pRthvI ane manuSya vacce mAtA ane putrano saMbaMdha darzAvAyo che. 'mAtA bhUmi: putro sadgha pRthivyA:|' A sUtrano gUDhArtha samajIe to jema eka putra tenI mAtA pratye je prakAre prema dharAve che, tenuM rakSaNa kare che ane sIMce che e ja prakAre pRthvIrUpI mAtAne paNa dareka manuSyae tenuM saMrakSaNa tathA saMvardhana karavuM anivAryarUpa pharaja bane che. manuSyoe pRthvI ane tenAM tattvo pratye dakSatA ane balidAna A baMne guNo thakI tenI AsapAsa rahela paryAvaraNanuM rakSaNa karavuM ghaTe ja. pRthvInuM saMrakSaNa karavA thakI ja te TakI raheze ane saMvardhana pAmaze to ane to ja saMsAra TakI zakaze. manuSyomAM pRthvI pratye sevAbhAva ke ahiMsAbhAva jAgRta thavo Avazyaka che. jo pRthvI pratye A bhAva nahIM keLavAya to mAtRbhUminuM ane tyArabAda saMsAranuM nikaMdana thavA pAmaze. vartamAna samayamAM thatAM vana vistArano nAza aneka gaMbhIra samasyAone notarI rahyuM che, jemAM dharatIkaMpanuM mukhya kAraNa vRkSonAM mULiyAM jamInane jakaDI rAkhavAnuM kArya kare che te ja kapAvavA lAgyAM che je ghora vinAzanuM prAthamika kAraNa banI rahyuM che teno ekamAtra upAya pRthvInuM saMrakSaNa arthAt vana-vRkSonuM saMvardhana ja ekamAtra upAya rahelo che evuM aneka maMtromAM gUDhArtharUpe rahelo jovA maLe che. pRthvInI AvI paristhiti ke enA saMrakSaNanI sthiti 'kaliyuga'mAM thaze eno khyAla Si dvArA hajAro varSo pUrve karela che te acaMbo pamADanAra che. RSie pRthvInA guNo thakI paNa manuSyane tenI mahattamatA ane atyaMta upayogitAnuM mArgadarzana pUruM pADayuM che. RSi jaNAve che ke pRthvI zreSThatama sugaMdhita auSadhio ane vanaspatiothI suzobhita, svarNa-ratnAdi amUlya khanija padArthothI yukta, dharmadhAriNI, sarvapAlanakarmI pracUra mAtrAmAM annAdi utpanna karanArI che. sUktanA 34-35mA maMtromAM pRthvI para cAlavA-doDavA, bIja ropavA mATe phaLAdino upayoga karI tenAM marmasthAno para hAni pahoMcADavA badala kSamA yAcanA karAI che jene AjanA yugamAM pRthvIne svArtharUpa banIne kSata-vikSata manuSya karI rahyo che. tene hRdayahIna banela manuSyone aTakAvavA rUpa A maMtramAM RSi prakAza 150 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka pADI rahyA che. 36mA maMtramAM saMsAranA RtucakranI samatolanA prakRti para nirbhara hovAnuM spaSTapaNe jaNAvAyuM che jene AjanA samayamAM UbhI thayela Global WarmingnI samasyA sAthe sIdho saMbaMdha che. atre spaSTapaNe vAtAvaraNanI tathA RtunI samatolanA jALavavAnA upAyarUpe mAtra ne mAtra pRthvInuM saMrakSaNa arthAt vRkSa ane vanapradezanuM saMrakSaNa ane saMvardhana mAtra ja che. AjathI hajAro varSo pahelAM RSionuM dIrdhajJAna Azcaryacakita karatuM hoya evI pRthvI svayaM dharI para antarikSamAM goLa-goLa pharavAnuM temaja gurutvAkarSaNano ullekha paNa rahela che. prakRtimAM AvanAruM koI paNa prakAranuM parivartana tenI sthiratA akhaMDitatA ane poSaNa karanAra paribaLane kSati pahoMcADe ja. upasaMhAra : atharvavedanA prastuta bhUmi arthAt pRthvI sUktamAM tenI stuti, guNa, vaMdanAnI sAthe sAthe tenA saMvardhananI vAta e dareka manuSyanI pharaja che tema ane pRthvI ane manuSya vacce rahela vizvanA sauthI pavitra saMbaMdha evA mAtA ane putranA saMbaMdha sAthe joDIne tenI mahattA ApameLe ja pratibodhita tathA prakRti pratye mAnavIyatA dAkhavatA kaTibaddha kare che. graMthasUci : 1) atharvaveda saMhitA bhAga - 2 ra saMpAdaka : vedamUrti taponiSTa paM. zrIrAma zarmA AcArya prakAzaka : yuganirmANa yojanA, gAyatrI tapobhUmi, mathurA (u.pra.)2005 2) Bhumi Suktam, Understanding the tender maternal nature of the Planet by Nithin Shudhar). (muMbaIsthita DaoN. namanabena darzana sAhityanAM abhyAsu che. temaNe saMskRta ane prAkRtamAM Ph.D. karyuM che). 151 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna sAMprata zArIrika ane mAnasika samasyAo nivAraNa mATe dharmanuM mArgadarzana [] jitendra ma. kAmadAra vartamAna yugamAM vasatI lagabhaga dareka vyakti koI ne koI samasyAothI gherAyelI rahe che. vyaktigata mUMjhavaNo, pArivArika prazno, Arthika agavaDatA uparAMta keTalAka bhaya garIbI, roga, vRddhAvasthA, koI dvArA thatI TIkA, koI sAthe saMbaMdha bagaDavAno Dara ... AvAM aneka kAraNonI vacce aTavAyela vyakti jema jema bahAra nIkaLavAno prayatna kare tema tema vadhAre temAM khUMpatI jAya che. ekamAMthI bahAra nIkaLe tyAM bIjI ciMtA lAIna lagAvIne UbhI ja hoya che. uparAMta mahAnagaronA sAmUhika prazno gIcatA, vAyupradUSaNa, ghoMghATa, gIrdI, garamI, vAhanonI dhamadhamATa A badhAM vacce rahIne zArIrika ane mAnasika svasthatA TakAvavI eka muzkela kArya che. to bajAramAMthI maLatI khAdyapadArthonI zuddhatA ane guNavattA keTalI vizvasanIya che? pAyAnI jarUriyAto zAkabhAjI, phaLaphaLAdi, raMgo-rasAyaNothI kharaDAyelAM che. dUdha paNa have sintheTika, banAvaTI maLatuM thayuM che. mahAnagaromAM to Aje Arogyano prazna ghaNo ja vikarALa che, paraMtu temAM ApaNI paNa bhUlo ane khoTI Tevo eTalI ja javAbadAra che. AyurvedAcAryonA mate zarIranI jALavaNI mATenA keTalAka niyamo che. kema besavuM, kema UbhA rahevuM, 152 1. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAhAhA ja sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna kaovos13 kema cAlavuM, kema sUvuM, kema khAvuM, kema nAhavuM, zvAsozvAsanI le-mUka kevI rIte karavI vigere... ane A bAbatamAM ghaNuM ajJAna pravarte che. khAnapAnamAM AhAra viSayaka koI niyamo jaLavAtA nathI. bhUkha vagara vAraMvAra khAdhAkhAdha karavuM zarIranA Arogya mATe hAnikAraka hoya topaNa evA bajAru khAdyapadArtho peTamAM ThAMsavA, ethI to zarIranA Arogyano sotha vaLI jAya che. UMgha mATe paNa eTalI ja bedarakArI che. moDe sudhI ujAgarA karavA, savAre moDA UThavuM, UThIe tyAre paNa apUratI UMghane kAraNe thAkelA ane susta rahevuM e paNa zarIranA Arogya mATe khatarArUpa che. vaLI zarIra pAsethI gajA uparavaTa thaIne kAma levAmAM Ave che. ekasAthe hAtha upara lIdhelAM saMkhyAbaMdha kAmo pachI tene pahoMcI vaLavA karAtI doDadhAma zarIrane thakavI nAkhe che. nAnI umare zarIramAM pesI gayelI bImArIo jyAre dekhA de che tyAre lAge che ke ghaNuM moDuM thaI gayuM. vartamAna samayamAM ApaNA sAmAjika jIvananI Arogya viSayaka samasyA nivAravA pratyeka vyaktie jAgRta thavuM atyaMta jarUrI che. paheluM sukha te jAte naryA, zarIre sukhI te sukhI sarva vAte, "dharmArtha kAma mokSANAM Arogya mUla uttama vagere uttama Arogyano mahimA varNavatA sUtro sAMbhaLavA ane evA uttama ArogyanI anubhUti thavI kevI hRdayaMgama kalpanA che! ane zarIra jyAre evI phUlagulAbI taMdurastImAM ramamANa hoya tyAre jIvana kevuM majAnuM lAge ! ApaNuM jIvanasAthI sauprathama ApaNuM potAnuM zarIra che. e zarIrane pahelA to prema karatA zIkhIe. tenI sAthe maitrIbharyo vyavahAra rAkhIe. koI paNa rIte tene kacaDavAno, tenA para damana karavAno prayatna na karIe, tapa, tapazcaryA, dharmakriyAnA nAme tenI upekSA na karIe. tenI Tevo badalavA niSThApUrvaka prayatna karIe. ApaNe ApaNA zarIrathI paricita thaIe. divasa daramiyAna tenI pAsethI ghaNuM kAma levAnuM che. te mATe tene taiyAra karIe. ApaNI zArIrika samasyAo nivAravA mArA dharmanuM mArgadarzana ahIM mAro dharma eTale zuM? mAre, tamAre, ApaNe sahue ApaNA potAnA zarIranI zArIrika, - 1pa3 - Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI mAnasika ArogyanI sukhAkArI mATe jAgRta thavAnuM che ane zarIramAM evI koI gaMbhIra bImArI, pIDAo pravezI gaI hoya to bIjA badhA agatyanAM kAmone gauNa karI vahelI take ArogyanI punaHprApti mATe zakya evA ane eTalA prayatno karavAno ApaNe ApaNo dharma bajAvavAno che. sauprathama to ApaNe ApaNI potAnI khoTI Tevo che tene badalavI paDaze. binajarUrI hAnikAraka bajArU khAnapAna, pUratI UMgha pratye bedarakArI, zarIrane thakavI de tevA vadhAre paDatA kAmanA bojathI zarIrane surakSita rAkhavA mathavuM paDaze. Arogya mATe hAnikAraka evA bAhya kAraNo uparAMta mAnasika tANa-taNAva, ciMtAo, bhaya, gabharATa, icchAo, apekSAo, kAmanAo eTalI ja khataranAka che. A badhAthI mukta rahevA mATe jarUrI pagalAM levAM paDaze. te mATe je paNa ApaNe prayatno karIe temAM roja eka Avazyaka karavA jevI kriyA "yogAsano ane prANAyAmanI sAdhanA" che. A vize samAjamAM ghaNI jAgRti AvI che chatAM tenI avagaNanA paNa eTalI ja thAya che. na chUTake, DaoNkTaro jyAre tenI anivAryatA samajAve tyAre ja ApaNe tenA pratye abhiruci keLavIe chIe. zarIrane zArIrika ane mAnasika yAtanAothI dUra rAkhavAno saraLa, asarakAraka rAmabANa IlAja A yogasAdhanAmAM rahelo che. Ama to yogasAdhanA eka AdhyAtmika jIvanavikAsanI dIrthayAtrA che. jIvana jIvavAnI kaLA, jIvananuM vijJAna, jIvananI eka cokkasa prakAranI rIti, anokhI jIvanapaddhati. eka spaSTa jIvanaphaLa che, paraMtu hAla ahIM to ApaNe teno Arogya viSayaka hetu lakSamAM rAkhIne teno levAya teTalo lAbha levAno che. zarUAta vyAyAma, yogAsano roja niyamita rIte karatA rahevAthI karavAnI che. ApaNI uMmara, zArIrika svasthatA ane kSamatA anurUpa sAdhanAno nityakrama banAvI levAno che. niyamita yogAsanonA abhyAsathI zarIrane keLavavAnuM che. zarIrane thoDo zrama paDe, zarIramAM raktasaMcAra vegIlo bane, zvAsanI AvanajAvana jhaDapI bane, hRdaya ane phephasAM sakriya bane, hADakAM ane zarIranA avayavo lacIlA bane, zarIranI mukhya AdhArastaMbha samI karoDarajju namanIya bane, zarIramAMthI jaDatA ane jakaDAmaNa - 1pa4 - Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka dUra thAya, sphUrti ane tAjagI vadhe e mATe zArIrika vyAyAma-kasarato-yogAsano niyamita karatA rahevuM jarUrI che. bIjA krame eka atyaMta mahattvanI kriyA prANAyAma avazya karavA jevI che, vividha prakAre zvAsa levAnI, rokavAnI ane choDavAnI kriyA che. recaka prANAyAma dvArA zarIramAMthI ghana, pravAhI ane vAyurUpI kArbana kacarAno nikAla karavAno, pUraka prANAyAma dvArA zarIramAM pUrI mAtrAmAM prANavAyu bharavAno ane kuMbhaka prANAyAma dvArA te prANavAyune zarIranA dareka vibhAgamAM UMDe sudhI pahoMcADavAno prayoga che. te UMDA zvAsocchvAsanI kriyA vaDe zarIrane joIto pUrI mAtrAmAM prANavAyu pUro pADavo ane recaka dvArA zarIramAMthI tamAma kArbana vAyu bahAra pheMkI devo e atyaMta mahattvanI kriyA che. banne nasakorA vaDe dhIre dhIre zvAsane aMdara zAMtipUrvaka grahaNa karavo, phephasAM purepUrA bharavA ane layabaddha rIte zvAsa levo e ja rIte layabaddha rIte dhIre dhIre ucchazvAsa zAMtipUrvaka bahAra choDavo, phephasAM pUrepUrA khAlI karavA. A UMDA zvAsa Deep Breathing levAnI eka Adarza rIta che. Azare 4-5 miniTa A paddhatithI zvAsanI le-mUka karavAthI e daramiyAna zarIramAM vadhu pramANamAM prANavAyu bharAya che ane tamAma prakArano kArbanarUpe maLa zarIranI bahAra nIkaLI jAya che. tenAthI phephasAM zuddha thAya che. zarImAM pharatuM lohI zuddha thAya che. zarIramAM kAryarata dareka prakAranA taMtro jevA ke magaja-vicArataMtra, caherA paranI pAMceya indriyonuM saMvedanataMtra, kaMTha, svarataMtra, phephasA-zvasanataMtra, hRdaya-raktAbhisaraNa taMtra, mUtrapiMDa-kiDanI-utsarga taMtra, guptAMgo-prajanana taMtra, maLadvAra, maLa visarjana taMtra ane ApaNA zarIrane sthira ane TakAvI rAkhatuM hADapiMjara asthitaMtra. A badhA ja maMtronuM zuddhikaraNa ane puSTikaraNa kArbana vAyuno nikAla thavAthI ane pUrI mAtrAmAM prANavAyunI puSTi karavAthI zakya bane che. Asano ane prANAyAmano A rIte prayoga karI pachI zAMta ane sthira besI rahevAnuM che je daramyAna zarIranI iMdriyo AMkha, kAna, nAka vigere aMtarmukha bane che, zAMta bane che. zvAsa paNa zAMtapaNe ane sthira thAya che ane dhIre dhIre mana 155 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ka paNa vicArarahita nirvikalpa thatuM Ave che. A rIte niyamita rIte yogasAdhanA karatA rahevAthI zarIra pAsa aitriyo ane mana keLavAya che. pahelA te zuddha, pachI sakriya ane chelle zAMta bane che. phephasA zuddha thaI jAya, lohI paNa zuddha ane taMdurasta bane. zarIramAM sphurti tAjagI sAthe anokhA prakAranI zAMtino anubhava thAya che ane mAnasika ciMtAo, upAdhi, tANa, taNAvathI dhIre dhIre mutti anubhavAya che. mitro, ahIM 'mArA dharmanuM mArgadarzana' eTale ApaNA vaDe, ApaNA zarIranA Arogya ane sukhAkArI mATe ApaNA ja dvArA karAtI eka anubhavasiddha ane parINAmalakSI yogasAdhanA - eka kalpavRkSa samAna che. tenA dvArA ApaNe jevuM icchIe tevuM pariNAma prApta karI zakIe chIe. vartamAna samayanI zaherI jIvananI raphtAra, doDadhAma dhIre dhIre ghaTADavI ane aMdaranI zAMti, prema-AnaMda vadhe te mATe A sAdhanAne rojiMdA jIvanakramamAM goThavavI khUba ja jarUrI che. tenAthI jIvanane jANavAno ane mANavAno eka judA ja prakArano anubhava thaze ane ApaNe ja ApaNA mitra ane mArgadarzaka banIzuM to ApaNA zarIrane rogo vyAdhionA gherAvAmAMthI dUra rAkhI zakIzuM ane taMdurasta ane dIrgha AyuSya bhogavavA samartha banIzuM, (dhyAna ane yoganA abhyAsu jitendrabhAI keTalIka zibiro ane saMsthAomAM mAnada yogazikSaka rUpe sevA Ape che. teo pu. baMdhu tripuTInA tIthalanA sAdhanA kendra sAthe saMkaLAyelA che). 156 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ExhAzA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna dizA 20 sAMprata svAthyanI samasyA mATe mArA dharmanuM mArgadarzana DaoN. hemAlI saMghavI dharma ane svAthya mAnavInI vikAsayAtrAnAM mahattvanAM pAsAM rahyAM che. baMneno uddeza mAnavajIvanane saMvAravAno rahyo che. baMne ekabIjA sAthe joDAyelAM che, paNa bAhya rIte A baMnenI paddhatiomAM ghaNo pharaka che. sAMprata samayamAM dharmane svAthyanA dRSTikoNathI jovAno pravAha pracalita thayo che. A lekha paNa jaina dharma AjanA samayanI svAthyanI samasyA nivAravA mATe kaI rIte upayogI che enI carcA kare che. jaina dharma vizvanA prAcIna dharmomAMno eka che. dareka dharmamAM hoya tema jaina dharmamAM bAhya-AMtiraka, nizcayavyahAra, tattva-kriyA vagereno samAveza thAya che. A badhAno vyaktinA svAthya sAthe nikaTano saMbaMdha che. moTe bhAge ApaNe svAthya eTale roganI gerahAjarI evo artha laIe chIe, paNa A vyAkhyA to nakArAtmaka che. kharekhara to svastha vyakti eTale je potAnA rojiMdA kAmane custI ane sphartithI karI zake. AvI nIrogI jIvanazailI jaina dharmanA mArgadarzanathI zakya banI zake che. sAMprata samayanI svAthyanI samasyAo : Ajano samaya jhaDapano che. badhAne badhuM ja phAsTa joIe che. eka kyAreya * 1pa7 - Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ho khatama na thAya evI harIphAImAM ApaNe doDI rahyA chIe. A paristhitie ApaNA jIvanamAM ghaNA rogone janma Apyo che. pahelAnA samayamAM sAduM jIvana ane ucca vicAronI bolabAlA hatI. atyAre lifestyle diseases (jIvanazailIne kAraNe thatA rogo)no jamAno che. AjanA samayamAM ApaNe ghaNAM badhAM pralobhano ane paDakArono sAmano karI rahyA chIe. jema ke mobAIla, mola ane malTinezanala kaMpanIo. A badhAnA pariNAma svarUpe ApaNI AjubAju ApaNane hRdayaroga, blaDaprezara ane DAyAbiTIsa jevA rogo bahoLA pramANamAM jovA maLe che. A rogo pAchaLanAM kAraNone traNa vargomAM vibhAjIta karI zakAya - zArIrika, mAnasika ane paryAvaraNIya. zArIrika kAraNomAM AhAra ane jIvanazailI e be sauthI mukhya bAbato che. mAnasika kAraNonI vAta karIe to Tenzana moTA bhAganI bImArIonuM mULa che. to bIjI bAju bhogavAdI jIvanazailIne kAraNe paryAvaraNIya pradUSaNe mAjhA mUkI dIdhI che. A badhI samasyAomAM jaina dharma mAgadarzarUpa banI zake che. roga : upacAra ane bacAva svAthyanI samasyA sAthe be prakAranA abhigama rAkhI zakAya. upacArAtmaka ane saMrakSaNAtmaka. roga thAya pachI enA ilAja mATe karAtA upAyo moTe bhAge nakArAtmaka hoya che. uttama paristhiti e kahI zakAya ke roga na thAya evI rItanI jIvanazailI apanAvavI. davAothI rogane maryAdita karI zakAya ke rokI zakAya, paNa roga pAcho na thAya e mATenA upacAra sakArAtmaka hovA jarUrI che. jaina dharmanA tattva, kriyAo ane tapa AmAM vizeSa rIte upayogI banI zake. AhAra : ApaNe badhA zarIradhArI jIvo chIe. zarIra che mATe bhUkha che, bhUkha che eTale AhAranI jarUrata che. ApaNA jIvananuM pUrNacakra AhArathI saMcAlita thAya che. ApaNI badhI vRttio AhArathI saMcAlita thAya che. ema samajo ne ke keTalAka jIvavA mATe khAtA hoya che, keTalAka khAvA mATe jIvatA hoya che. Ama to jIbha mATe, svAda mATe jarUrathI vadhAre jyAre khAvAmAM Ave che tyAre kharekhara to eka bhAga ja zarIra mATe hoya che ane traNa bhAga DaoNkTaro mATe hoya che. ApaNI -a 1pa8 - Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna hI AjubAju jovA maLatI moTA bhAganI bImArIo - hRdayaroga, blaDaprezara, kiDanI saMbaMdhita rogono AhAra sAthe saMbaMdha che. eka bAju hoTelo, phuDa AuTaleTasa vadhI rahyA che to bIjI bAju haoNspiTalo vadhI rahI che. ApaNI jaina paraMparAmAM mitaAhAra para bhAra mUkavAmAM Avyo che mitaAhAra eTale thoDuM, maryAdAmAM khAvuM. AhAra sAthe pavitratA ane nirmaLatA joDAyelI che. bhojana banAvavA mATe pavitra bhAvanAvALI vyakti apekSita che. AhAra samaye manamAM zubha bhAvonuM mahattva svIkAravAmAM AvyuM che. - AhAranI mananI kriyAo para asara thAya che. te manane paNa poSaNa Ape che jenAthI mana vikata, uttejita thAya evo tAmasI khorAka tyAgavA yogya mAnavAmAM Avyo che. upavAsa : ApaNA mATe khAvuM jeTaluM mahattvapUrNa che "nahIM khAvuM paNa eTaluM ja mahattvanuM che. jyAM sudhI ApaNe nahIM khAvA" para vicAra nathI karatA tyAM sudhI AhArano viSaya pUrNa dRSTithI cacita nathI thato. svAthya mATe saMtulita AhAra jarUrI che to tene mATe AhArane choDavuM paNa jarUrI che. udAharaNa tarIke AjanA samayanI 90%thI vadhAre bImArIo vadhAre paDato AhAra ane svAdiSTa, masAledAra, caTAkodAra AhArane kAraNe udbhavelI che. jaina dharmamAM upavAsane haMmezAthI mahattva ApavAmAM AvyuM che. upavAsa eTale AtmAnI pAse vasavuM. vyavahArika rIte upavAsamAM annanA tyAganI vAta che. svAthyanI dRSTie vicArIe to aThavADiye eka divasa upavAsa ke amuka maryAdA sudhInA upavAsathI svAthya jaLavAya che. satata kAma karI rahelA ApaNA zarIranA taMtrane ArAma maLe che ane zarIramAMnA toxic (jherI tattvo) dUra thAya che. atyAre necaropathI vageremAM upavAsane eka IlAja tarIke vAparavAmAM Ave che. "pro-loMga phAsTiMga ina jaina TreDizana' prakalpamAM pAyAnuM pradAna karanArA nyUrolaoNjIsTa DaoN. sudhIrabhAI zAhanA mate traNa upavAsathI zarIrazuddhi thAya. ATheka upavAsathI mAnasika zAMti maLe. 21 ke vadhu upavAsathI zarIra ke Indriyo para kAbU meLavI - a 159 - Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha zakAya. peTa, AMtaraDA, kiDanInA ghaNAkharA rogonA ilAja mATe upavAsa eka aksIra upAya che. ApaNe tyAM kahevAya che 'Prevention is beter than cure' upavAsa pAcanakriyAmAM madadarUpa thaI rogane roke che. na khAvAthI ke upavAsa karavAthI zarIramAM nibaLatA Ave che e khoTo bhrama che. mAnavazarIranI racanA evI che ke jyAre amuka divaso sudhI anAja na khAvAmAM Ave to zarIra vadhArAnI carabI bALe ke vApare che. uNodarI : jaina dharmamAM bAra prakAranA tapamAM uNodarIno samAveza karavAmAM Avyo che. uNa eTale ochuM ane udara eTale peTa. e rIte uNodarIno artha thAya ke bhUkha hoya enAthI ochuM khAvuM. thALI pUrI bharIne jamo chatAMya ene tapa kahevAya. dharmanI dRSTie AmAM jIbha paranA saMyamanI vAta che. niyamita rIte uNAdarI karavAmAM Ave to zarIramAMnI sustI dUra thaI jAya ane zarIramAM custI ane tAjagI AvI jAya. svAthyanA dRSTikoNathI joIe to atyAcAranA moTA bhAganA lAipha-sTAIla rogono saMbaMdha Overeating sAthe che. udAharaNa tarIke DAyAbiTIsa, hAI-blaDaprezara vagere. DAyeTiziyana naMditA divekara je karInA kapUranA jhIro phIgara mATe jANItI che teNe potAnA pustaka 'Loose your weight, don't loose your Mind'mAM paNa A ja vAta karI che. rasaparityAga : rasano athavA svAdiSTa bhojanano tyAga eka mahattvanuM tapa jaina paraMparAmAM mAnavAmAM AvyuM che. AmAMthI mAkhaNa, dUdha, dahIM, mIThAI, mIThuM, tela, vagereno samAveza thAya che. Ama jovA jaIe to AmAMthI eka athavA vadhArenA tyAgathI carabImAM ghaTADo thAya che. kolesTrola kanTrolamAM rahe che. moTApo, hAyaparaTenzana ane hRdayaroga aTakAvI zakAya che. sAkara, mIThA vagaranA bhojanathI DAyAbiTIsa, ArtharAITIsa ane kiDanI saMbaMdhita takalIphothI bacI zakAya che. kAyakaleza : jana dharmamAM kAyakalezane eka tapa mAnavAmAM AvyuM che. kAyakaleza eTale zarIrane - 160 - Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna ha kaSTa ApavuM. zarIranAM vividha Asanono AmAM samAveza thAya che. jyArathI ApaNe vaMdanA, khamAsaNAthI dUra thayA chIe tyArathI yoga, phITanesa-exercise ane gymnI jarUra vadhI gaI che. eTale ke jaina dharmanI kriyAo ane anuSThAnonA svAthyanI dRSTie ghaNA phAyadA che. dhyAna : dhyAnane jaina paraMparAmAM AMtarika tapa gaNavAmAM AvyuM che. ahIM manane ekAgrita karavAnI vAta che. AjanA samayamAM moTA bhAganA lokone ciMtA ane Tenzana satAve che. dhyAna ApaNA manane sApha karI ene ricArja karavAnuM kAma kare che. dhyAna mAnasika taNAva ghaTADavAmAM madadarUpa thAya che. eka jabaradasta mAnasika zAMtino anubhava thAya che. zAkAhAra : ahiMsAno siddhAMta jaina dharmano prANa mAnavAmAM Ave che. hiMsAnuM alpIkaraNa e ahiMsaka AhAranuM mukhya sUtra che. A zAkAhArI jIvanazailIthI zakya che. svAthya ane saMskAranA dRSTikoNathI paNa zAkAhAra zreSTha vikalpa che. bhAratIyomAM sauthI vadhu jovA maLatI traNa lAIphasTAIla bImArI hAI blaDaprezara, ArtharAiTIsa ane DAyAbiTIsa, TAIpa-Tu mAMsAhAra sAthe saMkaLAyelI che. sTresa, kasaratano abhAva thAya khoTI AhArazailIne lIdhe hAI blaDaprezara thAya che. mAMsAhArathI zarIramAM kolesTrolanuM pramANa vadhe che. sAta varSa cAlelA eka abhyAsamAM zAkAhArIonI tulanAe mAMsAhArIomAM blaDaprezara vadhavAnuM jokhama vadhu jovA maLyuM hatuM. zAkAhArIonuM kolesTrolanuM pramANa nIcuM hoya che. svIDiza abhyAsamAM jANavA maLyuM hatuM ke saMdhivA mATe javAbadAra tattvo sAme vegana DAyeTa laDe che. abhyAsanA pariNAmamAM jANavA maLyuM hatuM ke vegana DAyeTa lenArAomAM carabInuM pramANa ochuM thayuM hatuM ane saMrakSaNAtmaka enTiboDIjhanuM pramANa vadhyuM hatuM. aneka saMzodhakoe sAbita karyuM che ke zAkAhArI vadhAre zaktizALI, udyamI, vadhAre vajana upADI zake evA, zAMtasvabhAvI ane khuzamijAjI hoya che. -a 161 - Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna karAvo jApAnamAM karelA abhyAsa parathI sAbita thAya che ke zAkAhArI na phakta svastha ane nIrogI rahe che paraMtu dIrghajIvI ane buddhizALI hoya che. anekAMtavAda : anekAMtavAda jaina tattvajJAnanI ImAratano pAyo che. anekAMtavAda eTale eka ja paristhitine judA judA dRSTikoNathI jovI. A saMdarbhamAM hAthI ane cha AMdhaLI vyaktionI vArtA bahu jANItI che. AMdhaLI vyakti hAthIne sparza kare che ane hAthInA paga thAMbhalA jevA che to hAthI thAMbhalA jevo haze ema mAnaze. evI ja rIte bIjI AMdhaLI vyakti potAnA sparzanA anubhavane AdhAre hAthInA AkAra vize dhAraNA bAMdhe che. ApaNI paristhiti A AMdhaLI vyaktio jevI che. ene kAraNe ApaNA badhAnA jIvanamAM Tenzana che. jo anekAMtavAda jIvanamAM in thing banI jAya to taNAva ApA jIvanamAMthI out thaI jAya. ApaNA mananA Tenzanane kAraNe keTalI badhI svAthya samasyAo ApaNA jIvanamAM UbhI thayelI che. anekAMtavAdI dRSTikoNathI A badhI samasyAo uDana chuM thaI zake che. karmano siddhAMta : karmanA siddhAMta ane svAthyaprata jIvanazailIno paNa nikaTano saMbaMdha che. kevI rIte? karmanI kAphe eTale ke hoTelamAM perfect timingvALI sevA maLe che. dareka karma enA samaye enuM phaLa Ape ja che. A vidhAnamAM jo ApaNe pUrNa zraddhA rAkhIe to jIvana mATenI ApaNI moTA bhAganI phariyAdo delete thaI jAya. je bAbato ApaNe badalI zakatA nathI ene svIkAravAnI samajadArI Ave che ane jene badalI zakIe chIe ene badalavAnI zakti Ave che. AvA ghaNA badhA, svAthyanI samasyAo mATenAM rahasyo jaina dharmanA peTALamAM dharabAyelAM che. hA, paNa AnI sAthe ghaNI maryAdAo ane paDakAro che. jema ke jaina dharmanI dareka bAbata svAthyaprada jIvanazailInA lebalamAM fit thaI zakaze evI sAbitIo nathI. bIjI bAju meDikala vijJAnanA saMzodhanonI potAnI maryAdAo - 162 - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho ho ho sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna koNa che. sAdhanonI maryAdAne kAraNe ghaNI badhI bAbato sAbita nathI thaI athavA nathI thaI zakatI. dharma Akhare zraddhAno viSaya che, purAvAno nahIM. jaina dharma AdhArita jIvanazailI svAthya saMbaMdhita aDhaLaka phAyadAo thaI zake che, paNa karmanirjarA ane mokSaprAptino mukhya uddeza bhulAya nahIM e vAtanuM cokkasapaNe dhyAna rAkhavuM. paththaro pAchaLa doDavAne badale jaina dharmarUpI pArasamaNinA mUlyane samajIe, sAcavIe ane AgaLa vadhIe. (muMbaIsthita jaina dharmanAM abhyAsu hemAlIbahena somaiyA kaoNlejanA prophesara che ane seminAromAM abhyAsapUrNa zodhapatro prastuta kare che). - 163 - Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamama sAMprata samasyAnuM dharmamAM samAdhAna na ka guNavaMta baravALiyanAM pustako sarjana tathA saMpAdana khAMbhA (amarelI)nA vatanI guNavaMtabhAIe C.A. sudhI abhyAsa karyA bAda, hAla TeksTAIla InDasTrImAM pravRtta che. jaina kaoNkusanA maMtrI, munizrI saMtabAlajI prerita vizvavAtsalya prAyogika saMgha, muMbaI - cIMcaNI, kalpataru sAdhanA kendra-devalAlI, pArasadhAma saMgha -ghATakopara, prANaguru jaina seMTara, ema. bI. baravALiyA phAunDezananI spaMdana holIsTIka insTiTayUTa vageremAM TrasTI che. ghaNI saMsthAonA mukhapatramAM taMtrI tarIke sevA Apela che. amerikA, siMgApora vageremAM temanAM saphaLa pravacano yojAyAM che. temanAM dharmapatnI madhubahene hindI sAhityamAM DaoNkTareTa karela che. temanA muMbaI samAcAramAM pragaTa thayelA lekhanA "prathama jaina patrakAra evorDa" tathA mahArASTra rAjya gujarAtI sAhitya akAdamIno temanA pustaka 'vizvakalyANanI vATe'ne prathama evorDa maLela che. (r) (c) (c) hRdayasaMdeza che prIta-guMjana 7 zrImad rAjacaMdra eka darzana @ amRtadhArA 7 samarasena vayarasena kyA (c) saMkalpa siddhinA sopAna @ Glimpsis of world Religion @ Introduction to Jainisim @ Commentray on non-violence @ Kamdhenu (wish cow) @ Glorry_of detechment @ upasarga ane parISaha pradhAna jaina kathAo vinaya dharma che bhAratIya saMskRtimAM dAnabhAvanA 7 bhAratIya saMskRtimAM gurumahimA 7 Agama avagAhana jJAnadhArA (bhAga 1 thI 19) (jaina sAhitya jJAnasatramAM vividha vidvAnonA prastuta thayelA nibaMdho ane zodhapatronA saMgraha) (c) kalApIdarzana (DaoN. dhanavaMta zAha sAthe) 7 jaina darzanamAM keLavaNI vicAra adhyAtmasudhA (DaoN. madhubahena baravALiyA sAthe) vicAramaMthana dArzanika dRSTA 7 jaina dharma (paricaya pustikA) 7 ahiMsA mImAMsA (DaoN. kanubhAI zeTha sAthe) 7 caMdrasena kathA (DaoN. kanubhAI zeTha sAthe) amaratAnA ArAdhaka (c) jaina darzana ane gAMdhIvicAradhArA @ adhyAtmaniSTha saMtabAlajI jI ApanI sanmukha @ marma sparza (DaoN. jayaMta mahetA sAthe) 7 vItarAga vaibhava chu Agama darzana jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA (c) (r) (c) (c) vizvavAtsalyano saMkalpa vAtsalyanuM amIjharaNuM (mAtRvAtsalyanAM vividha svarUpo) 7 jIvanasaMdhyAe aruNodaya 7 sarvadharmadarzana (vizvanA mukhya dharmono paricaya) @ Adarza keLavaNInuM upaniSada @ aNagAranAM ajavALAM (pro. pravINAbahena gAMdhI sAthe) 7 uranirjharA (kAvya saMgraha) 7 tapAdhirAja varSItapa dAmpatyavaibhava (dAMpatyajIvanane lagatA lekhono saMcaya) @ uttama zrAvako @ bhagavAna mahAvIra ane saMyamajIvana 7 mRtyunuM smaraNa (mRtyu ciMtana) @ Aagam An Introduction @ Development & Impact of Jainism in India & abroad. @ jaina patrakAratva adhyAtma AbhA 7 zrI uvasagDara stotra : eka adhyayana zrutajJAnanAM ajavALAM 7 zailezI (AlocanA ane upAsanA) 7 jaina dharmanA covIza tIrthaMkaro vizvakalyANanI vATe jaina vizvakoza bhAga-1thI 4 (DaoN. kumArapALa desAI sAthe) 7 pAkistAnanAM jaina maMdiro (anuvAda) 7 jaina dharmanI gaI kAla, Aja ane AvatI kAla. @ E-mail : gunvant.barvalia@gmail.com 022 42153545 - 1647. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva dharmanA pAvana pratIko zikha dharma hindu dharma bauddha dharma tAo dharma jaina dharma IslAma dharma khristI dharma jhorASTrIyana dharma jyuDizama dharma zinto dharma kaoNphyusiyasa dharma ISBN NO.: 978-93-88116-41-1 2 225/ 9I789388II116 111I