Book Title: Laghu Adhyatma Sara
Author(s): Yashovijay Maharaj, Ajityashsuri
Publisher: Labdhi Vikram Shasan Seva Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022119/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 982162 SWE wajasiz sajaGauze saia Havana el aan drag Nagu -3910EUR qe as caci 4.2.1.6. i s aizi 9 w.a. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyAtmasAra laghu brgyuugs-b -graMthakAra nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI Atma-kamala-labdhi-vikramasUri gurUbhyo namaH || AzirvAda :- zrI labdhi-vikrama gurupaTTaratna dhyeya pa.pU.A.bha. zrI yazovarmasUrIzvarajI ma.sA. taparavIratna pa.pU.A.bha. zrI padmayazasUrIzvarajI ma.sA. |anuvAda - vidvarya pa.pU.A.bha. zrI ajitayazasUrIzvarajI ma.sA. prakAzaka :zrI labdhi-vikrama zAsana sevA TrasTa-muMbai. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtaranAAziSa mA~ sarasvatI e jemane gaMgAkAMThe varadAna ApyuM che evA... kAzInA samasta paMDitoe jemane nyAya vizAradanuM birUda ApyuM che evA... jaina paraMparAmAM je laghu haribhadrasUri tarIke oLakhAyA che evA... bahuzruta pU. upAdhyAyajI ma.sA. zrImAn yazovijayajI ma.sA.nA adhyAtmanI paribhASAnA paricAyaka samA adhyAtmasAra graMtha upara 400 varSamAM ghaNAM graMtho lakhAyA-vivecano lakhAyA ane Aje/ya A graMtha-nigraMtha paraMparAmAM zraddheyane upAsya che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla dIkSita ne ko'ka janmAMtarIya zikSita AcArya vijaya ajitayazasUrijI ne sAva nAnA bAlamuni hatAM tyArathI A graMthanuM AkarSaNa rahyuM che. nyAya kAvya vyAkaraNanA bAramAsI adhyayanamAM ne Agamika graMthonA paThana-pAThana vacce'ya A graMthuM dohana ne raTana emanuM akhaMDa rahetuM... A graMthane dharI banAvI emaNe ene khUba rasyo-ghUMTyo ne mANyo che... adhyAtmasAra emano priyagraMtha rahyo che.... 1200 zloka pramANa A mahAgraMthamAMthI maMthana karI karIne emaNe mAkhaNazA - 300 zloka tAravyA. A tAravaNa badhAne khUba gamyuM. upayogI lAgyuM. kemake 300 zlokamAM 1200 zlokanI jhalaka purepurI jaLavAine varatAi che. eTale ja A adhyAtmasAranuM nAma. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sAra rAkhIye toya cAlI ja zake..paNa... purAtana adhyAtmasAra nAmano A mahAgraMtha nUtana laghu adhyAtmasAra nAme Aje prakAzita thai rahyo che... mumukSuo mATe...abhyAsIo mATe...mokSArthIo mATe... A graMtha gAgaramAM sAgarano lAbha lai jaze... - prAnta A adhyAtmasAra Agama anusAra jIvana jIvavAnA.. saMketa saMkalpane sAmarthya Ape e ja apekSA ne vidvAna AcArya zrI potAnI viziSTa medhAno, . kSayopazamano lAbha...saMghane AvA mahAgraMthonA maMthanathI. navA sarjanathI... saMpAdanathI...zIghratAthI sadA Ape e ja AziSa. li....A. yazovarmasUri Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka lAbhArthI udAradila zrImAna gurUbhakta. jIgarabhAI bharatabhAI zAha parivAra sarelAvADI-surata. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtaranI vIta. vi.saM. 2059mAM saMbhavanAtha prabhunI zItalachAyAmAM kArTara roDa, borIvalI cAturmAsa thayuM...cAturmAsa daramIyAna pravacanamAM zraddheya pravacana prabhAvaka pU.A.bha. zrI yazovarmasUri ma.sA.nI tAtvika sAtvika ane rasALa vANI pUjyapAda upAdhyAyajI yazovi. ma.sA.nI sAragrAhI kalamathI zAstronA nicoDa jemAM ThalavAyA che. tevA adhyAtmasAragraMtha upara vahI... upAdhyAyajI ma.sA. nA e graMtharatnapara pratidina ciMtana manana thatA zramaNa jIvananA abhyAsakALamAM ghuMTAtA A graMtha ratna upara anuvAda karavAnI bhAvanA jAgI.. Ama to...saMskRta TIkA ane aneka anuvAdo. A graMthanA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayA che. paNa zramaNa jIvananA abhyAsamAM upayogI thAya ne..1200 jeTalA zlokothI vizALakAya A graMtha, sAranA paNa sAra rUpe ghuMTI zakAya te mATe 300 jeTalA zlokamAM samAya tevA laghu adhyAtma sArano anuvAda karavAno..manoratha pAko thayo ane zAsananA kAryo, vihAra, vAcanAdinI, vyastatAmAM samaya thoDo nIkaLI gayo.paNa adhyAtmasArano sArabhUta padArtho satata anuprekSAno kabajo karatA ja rahyA. eka zubha maMgala paLa anuvAdano prAraMbha thayo ne jogAnujoga... lablivikrama paTTaratna...zraddheya, samatAnidhi pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI yazovarmasUrIzvarajI mahArAjA tathA lablivikama paddha pradyotaka tapasvIrana. saMyamekaniSTha. pUjyapAda gurUbhagavaMta - zrI pAyazasUrIzvarajI mahArAjAne saMyama jIvananI ardhazatAbdImAM praveza thai rahyo che. tyAre...e banne upakArI pUjyone dikSA jIvananA 50mAM varSe A graMtharatna samarpaNa Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAno amUlya avasara mane prApta thayo che... bAlyakALamAM svAdhyAya ne jJAnano anekavAra jemanI pAse AnaMda prApta thayo che, tevA..jenodvAra jIrNoddhAranA puraskartA.. aneka tIrthoddhAraka.. vidvat ziromaNI pU.A.bha. rAjayazasUrIzvarajI ma. sAhebe.. mArA svAdhyAya mATe adhyAtmasAramAMthI sArarUpe... laghu adhyAtma sAranA zlokonuM cayana karyuM hatuM.... emanA upakArane paNa e pUjyazrInA 50mAM saMyama varSanI pUrNAhUtie kRtajJa bhAve smaruM .... anuprekSAnA amRtakuMbhathI thoDA vadhu zlokonuM emAM me paNa saMcayana karyuM.. adhyAtmasArano A svAdhyAyadina dina navA navA unmeSo... anekavidha nayo ane anekavidha samAdhAno ApavA mATe sakSama che... AjanA yugamAM cAlatI aneka, dArzanika, ane... mArga saMbaMdhI ke mArgathI thoDIka dUra gayelI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMparAnA samAdhAno ane satyonA digdarzana A graMthamAMthI Aje paNa maLe che... eTalI samRddha ne sabaLa upAdhyAyajI ma. nI A kRti che. A laghu adhyAtma sAra anuvAdanI.. suMdara, vidvattApUrNa ane rasALa prastAvanA A laghu adhyAtma sAranA daDha svAdhyAyI mArA vidvAn ziSya munirAja zrI saMskArayazavijayajI e lakhI che. prAMte A graMtha e adhyAtmano sAra che... ne saMyamano sAra svAdhyAya che. saMyamanA sAra svAdhyAya thI adhyAtma sArane ghuMTanArane teno ya sAra samatA prApta thAya che...je. ene.. samavasaraNa ane siddhazilA sudhI dorI jAya che... sarve jIvone A sarva prApta thAya eja bhAvanAthI aNuparamANuM ziva banI jAo.. AkhA vizvanuM maMgala thAo... sarve jIvo mokSe jAo... e prArthanA saha viramuM chuM. gurUvikramakRpAkAMkSI vijaya ajitayazasUri Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstavikal... . karmayoga, jJAnayoga ane dhyAnayoganA anukrame abhyAsa, avalaMbana ane ArohaNa dvArA muktino saMyoga karAvI denAra adhyAtma yoga e uparokta sarvamAM prakriyArUpe ane paripAkarUpe vistarelo che.. AvA adhyAtmayoganI paribhASAone anupama zruti, yukti ane anubhUtinA tejathI jhaLahaLatI karI mumukSu jananA muktipathamAM prakAza pAtharanArA adhyAtmayogIzvara mahAmahopAdhyAya upAdhyAya yazovijayajI mahArAjAnI eka amara kRti eTale ja adhyAtmasAra.. adhyAtmasAra ene eka graMthanuM nAma kahevuM ke eka AtmasAdhaka nigraMthanI sAdhanAnuM dhAma kahevuM...eto enuM anubhUtinA lakSyathI adhyayana karanAre ja samajavuM rahyuM. paraMtu e niHzaMka che ke A graMtha sAdhaka mAtrane anubhUtinA AkAzamAM vyavahAranI ane nizcayanI, jJAnanI ane kriyAnI, tarkanI ane zraddhAnI, ema banne pAMkha pradAna karI mukta uDDayana karAve che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma mAhAbhyAdhikArathI prAraMbhI AtmAnubhavAdhikAra sudhI vistarelI A adhyAtma paribhASAoe adhyAtmavizvanA eke ya khuNAne prAyaH sparzavAno ke vimarzavAno bAkI nathI rAkhyo. A graMthamAM prathama adhyAtmamahAbhyAdhikAramAM adhyAtmanA zikharapara ArUDha thayelA bhagavAna zrI RSabhadeva, zrI zAMtinAtha, zrI neminAtha, zrI pArzvanAtha ane zrI mahAvIrasvAmIne suMdara kalpanA ane upamAothI stavyA che. bhautika sukhane biMdunI ane adhyAtma sukhane siMdhunI upamA ApI adhyAtma sukhanA be mukhe guNagAna gAtA A mahApurUSa A adhyAtmasAra graMthanA padArthone adhyayana karavA yogya, ciMtana karavA yogya, anuSThAna karavA yogya ane aMte suyogya AtmAone pradAna karavA yogya jaNAvI graMthataraphanuM adakeruM AkarSaNa sAdhakanA aMtaramAM nihita karyuM che. prathamAdhikAra bAda bIjo adhikAra che adhyAtmavarUpAdhikAra. adhyAtmanuM varNana karavuM eTale sAgarane gAgaramAM samAvavo paNa te chatAMya adhyAtmanA durgama lokane mAtra 27 zlokamAM samAvI levAnuM ajoDa kArya zrI upAdhyAyajI bhagavaMte A adhikAramAM karyuM che. adhyAtmanI vyAkhyA, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayanayathI ane vyavahAranayathI adhyAtmayoganA adhikArInuM varNana, jJAna ane kriyArUpa adhyAtmayoganuM daividhya ityAdi aneka padArtho A adhikAramAM atyaMta suMdara rIte varNavyA che. trIjA daMbhatyAgAdhikAramAM muktimArgamAM daMbhadoSa kevo bAdhaka che te vividha upamAothI jaNAvyuM che. mUlottara guNa pAlanamAM asamartha sAdhune azaTha bhAve jIvana jIvavAnuM mArgadarzana, jinezvara devonI AjJAmAM rahelo anekAnta ane daMbhalezanI bhayAnakatA samajAvavA zrI mallInAtha prabhunuM dRSTAMta vigere bodhaka padArtho suMdara rIte samajAvI daMbha tyAgano suMdara upadeza Apyo che. zikhariNI chaMdamAM racAyelo caturtha bhavasvarUpAdhikAra suMdara upamA, kalpanA ane racanAnA trividha sauMdaryathI zobhe che. bhavanI bhayAnakatAne aneka rIte jaNAvatA mahopAdhyAyajIe AvA bhayapracUra saMsAramAM AtmasvarUpanuM anusaMdhAna ja jIvane abhayadAnI bane che ema kahyuM che. e pachI paMcama adhikAra vairAgya saMbhavAdhikAra nAmano che. darzana mohanIya ane cAritra mohanIyanA kSayopazamavALA sAdhakane vairAgyanI bhinna bhinna bhUmikAo kevI rIte saMbhave che, nikAcita bhoganA udayamAM paNa kAMtA dRSTi saMpanna sAdhakano Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmayoga kaI rIte akhaMDa paNe jhaLahaLato varte che, ityAdi padArtho eka navIna tattvadRSTi pradAna kare che. mAtra bAhyathI ja indriyonuM damana karI viSaya tyAga karanArA vairAgyavihIna tyAgIonA tyAganI anarthakAritA vigerenuM spaSTa pharamAna AMtara vairAgya sanmukha banavA sAdhakane preraNA Ape che. chaThTho adhikAra eTale vairAgyabhedAdhikAra. duHkha garbhita, moha garbhita ane jJAnagarbhita ema vairAgyanA traNa bhedanA vizada varNana dvArA A adhikAramAM pUjyapAd upAdhyAya yazovijayajI eka sacoTa manovaijJAnika rUpe bhAse che. vairAgya viSayAdhikAra nAmanA sAtamA adhikAramAM pAtaMjala matamAM kahelA apara ane para ema dvividha vairAgyanuM jene dRSTithI varNana karAyuM che. AThamAM mamatAtyAgAdhikAra mAM vairAgyane sthira karanAra nirmamabhAva upara suMdara prakAza pAtharyo che. e pachInA samatAdhikAranA mAtra ogaNIza ja zlokamAM mahopAdhyAyajIe samatva yoganuM adbhuta varNana ane kIrtana karyuM che. A zlokonuM parizIlana karyA bAda samatAne ja sarvazreSTha guNa tarIke ane mokSaprApaka kAraNa tarIke jANyA pachI sAdhakanA cittamAM samatAnu anokhuM AkarSaNa thAya che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamA sadanuSThAnAdhikAramAM viSa, garAdi pAMca anuSThAno varNavyA che. caramAvartI jIvonuM taddhata anuSThAna, anuSThAnanA AdarAdi pAMca lakSaNa, zama, saMvegAdinuM varNana, ane icchAdiyoga rahitane kAyotsargAdi sUtronAM dAnanI anarthakAritA vigere padArtho suMdara che. manaHzuddhi nAmanA agiyAramAM adhikAramAM manaH zuddhi mATenI suMdara preraNA karAi che. bAramAM samyakatvAdhikAramAM tAtvIka manazuddhi mATe samyagdarzananI anivAryatA, AtmAne ekAnta nitya mAnanArA ke ekAnta anitya mAnanArA evA darzanone hiMsAdi doSa na mAnavAnI ApattinI tarkapurassara carcA karAi che. A Akhoya adhikAra mithyAmatonI samAlocanA ane samyagdarzana ane tenA bhedonI vivecanAthI bharapura che. - mithyAtvatyAga nAmanA teramAM adhikAramAM mithyAtvano tyAga ja zudhdha samyagdarzananI prAptinuM kAraNa che. dArzanika padArthonI rUcIvALA vidvAno ane jijJAsuo mATe A adhikAra mananIya che. - caudamo adhikAra asaha tyAgAdhikAra aMtaramAM rahetA abhinivezanA dAvAnaLanuM zamana karavA jaladhodhanuM kAma kare Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vratapAlanAdimAM niSTha AtmA paNa jo khoTA AgrahathI yukta hoya to enI e naiSThikatA paNa kalyANa karavA samartha nathI banatI vigere jabaradasta nirUpaNa A adhikAramAM che. paMdaramo yogAdhikAra karmayoga ane jJAnayoganuM supere varNana karI, samatvArohaNa karanAra sAdhakanI AtmasthitinuM varNana kare che. A adhikAra paNa sAdhakajanane preraNA pIyUSanuM pAna karAve che. yogAdhikAra pachI soLamo dhyAnAdhikAra bhAvanA, ciMtA ane anuprekSA ema trividha dhyAnane varNave che. Arta, rauddha dharma ane zukala ema cAra dhyAnonuM paNa ahIM vistArathI varNana karyuM che. dhyAnayoganuM sAdhakanA jIvanamAM kevuM mahatva che e upAdhyAyajI bhagavaMte dhyAna stuti adhikAranA mAdhyame karelI dhyAnanI stuti dvArA ja jaNAya che. 18mAM AtmanizcayAdhikArathI chaThThA prabaMdhano prAraMbha thAya che. Atmatatvane lagatA anekAneka padArthonuM A adhikAramAM vizada ane talasparzI varNana che. vyavahAranaya- nizcayanaya, dravyaliMga-bhAvaliMga vigere ghaNA viSayone 196 gAthAmAM mahopAdhyAyajIe A adhikAramAM AvarI lIdhA che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa zAsananA AvA apUrva padArthonI rasalhANa karIne dhanyatA anubhavanArA, syAdvAda sudhAsrotamAM nimajjana karI paramatRpta bananArA banAvanArA mahAmahopAdhyAyajIe ogaNIzamAM jinamata stuti adhikAramAM jinamatanI stuti karI che. syAdvAda rUpI kalpatarUnI ahIM anekAneka upamAothI stavanA karI che, to SaTkarzananI udgama bhUmi vividha nayonuM eka sAthenuM paraspara avirodhI sauMdarya dharAvatA jaina darzananI ja ahIM eka mAtra upAdeyatA paNa darzAvI che. vIsamAM anubhavasvarUpAdhikAramAM cittanI kSipta vikSiptAdi pAMca avasthAonuM, nirAlaMbanayoganuM, bahirAtmAaMtarAtmA ane paramAtmA ema avasthAtrayanuM suMdara varNanavyAkhyA karyA che. sauthI vizeSa te A adhikAramAM chellA ATheka zlokamAM pUjya upAdhyAyajI bhagavaMta taraphathI sAdhakane maLelI Short & Sweet But Super Hit hitazikSAo che. aMtima adhikAra...mahAmahopAdhyAya nyAyavizArada nyAyAcArya zrI yazovijayajI mahArAjAnI A durgama graMthasarjana yAtrAno aMtima paDAva eTale sajjanastuti adhikAra sajjana jananI stuti ane durjana mananI manaHsthitinuM ahiM spaSTa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNana karI adhyAtma rUci saMpanna AtmAone A graMtha AtmAnaMdadAyI bano evI bhavya bhAvanA sAthe teo zrImade A mahAgraMthano upasaMhAra karyo che. - -graMthakAra maharSi zrI mahopAdhyAyajI zrI tIrthakara bhagavaMtonI vANI sAkSAt AgamomAM guMthAyelI che. adhyAtmarasathI chalochala A adhyAtmasAra graMtha bhale Agama graMtha nathI paNa prabhunI vANInA eka eka rahasyone samajAvato jinavacanano paramArtha bodhaka A graMtha mahopAdhyAyajInI eka amarakRti che. te mATe ja pratyeka sAdhaka ke jijJAsu mATe A graMthanuM avagAhana anivArya che. aitihAsika dRSTie Azare 350 varSa pUrve thayelA mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA jagadgurU hirasUrIzvara mahArAjAnA gacchagaganamAM sUrya samAna hatA. jagadgurUpUjyazrInA 2000 jeTalA virATa zramaNa vRdamAM aneka vidvAna mahAtmAo hatA, paraMtu pUjya upAdhyAyajI mahArAja saumAM ajoDa kakSAnA hatA. ema kahI zakAya ke ATaluM adbhUta zAstrajJAna dharAvanAra ane tenI abhivyakti karanAra temanA pachI koi thayuM nathI. Aje pUrvAcAryo racita upalabdha graMtha saMkhyAmAM sauthI vadhAre lagabhaga 350 jeTalA emanA graMtho upalabdha haze. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kALanA kAzInA dhuraMdhara vidvAna paMDitoe maLIne temane nyAyavizAradanuM birUda ApyuM hatuM. teozrInI kRtiomAM temaNe amuka graMtho nAmathI to amuka graMtho zloka samUhonA prakaraNonI saMkhyAsUcaka nAma dvArA judA pADyA. dA.ta. aMtamAM rahasya" zabda Ave tevA nayarahasya, upadezarahasya, pramArahasya, bhASArahasya vigere. to amukamAM nAmanA aMte "sAra' zabda Ave tevA jJAnasAra, adhyAtmasAra Adi. parIkSA' zabda aMtamAM Ave tevA AdhyAtmikamataparIkSA, adhyAtmamataparIkSA, dharmaparIkSA ityAdito zloka saMkhyA sUcaka SoDazaka, vizikA vigere. yadyapi adhyAtmasAra graMthanA pratyeka adhikAra ane tenA pratyeka zloko jijJAsu ane mumukSu mATe ciMtana ane mananIya che...chatAM paNa sAtvika cetanA ane tAtvika prazAnA svAmI bhavodadhitAraka pUjyapAd gurUbhagavaMta AcArya bhagavaMta zrI ajitayazasUrIzvarajI mahArAjAe anuvAdita karelA A saMgRhIta zloko paNa mahopAdhyAyajInI A virATa kRtine puSponI sugaMdhane attaramAM saMgRhIta karAyA tUlya che, jethI niHzaMka amUlya che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane Ama paNa anaMta evA adhyAtmayogane paNa jo samartha tatvajJa pUjyapAda upAdhyAyajI bhagavaMta adhyAtmasAranA mAdhyame abhivyaktinA tIre kheMcI lAvyA che. to eno'ya sAra pUjyapAda gurU mahArAje ahIM prastuta karyo che. pUjyapAda gurUbhagavaMtazrIne khUba priya evo A graMtha teozrIe vAcanAnA mAdhyame to khUba UMDANathI prakAzyo ja hato, paraMtu tAttvika ne dArzanika zlokone paNa atyaMta saraLa zailIthI anuvAdita karI teozrI jyAre tatvajijJAsu varga samakSa A graMtha pragaTa karI rahyA che tyAre zaMkhezvara dAdA ane pUjya gurUdevone eka ja prArthanA karUM chuM ke AvA aneka graMthonuM rahasya pUjyazrI potAnA mohanIyanA kSayopazama yukta jJAnAvaraNIyanA The Best kSayopazama baLe hajI paNa bhAvImAM pragaTa karatA ja rahe...ane vikaTa adhyAtma pathamAM AvatA AtmArthI jananA saMkaTa hare...jinAjJA virUddha ke pUjyazrInA Azaya virUddha kaMipaNa lakhAyu hoya to micchAmidukkaDam... gurUpAdapadmareNu saMskArayaza vijaya... Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnA naM. pAnA naM. ja na ja je ja je ja oor w woouu 0 7 >> 8 6 ji - 1 0 10 66. zloka kramAMka adhyAtma mAhAbhyAdhikAra-1 mUla zloka zloka kramAMka adhyAtmasvarupAdhikAra-2 mUla zloka | >> cha cha ja che ! - 9 ka cha ? ? ? Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 27 29 daMbhatyAgaadhikAra-3 mula zloka s 6 8 12 13 18 19 20 Isa 1 bhavasvarupa cintAdhikAra-4 mula zloka 2 19 20 21 22 26 27 zloka kramAMka 22 23 24 25 26 27 28 29 zloka kramAMka 30 31 32 33 llh llh 34 9 9 10 pAnA naM. 11 11 11 12 12 13 13. 13 pAnA naM. 15 16 16 17 18 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 mUla zloka zlokamAMka pAnA naM. na ja kha ja 8 8 8 8 8 8 8 8, maiM je je je je jeje 8 8 8 8 . ja vairAgyabhedAdhikAra-6 mUla zloka zloka kamAMka 51 pAnA naM. 29 'je ja che Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 uo vairAgyaviSayAdhikAra-7 mUla zloka zloka kramAMka pAnA naM. na ja je teM che Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAra-8 mUla zloka 1 2 21 22 23 26 27 samatAdhikAra -7 mUla zloka 1 lo mm so o m w na a 10 13 16 23 27 29 zloka kramAMka 76 77 78 79 80 81 82 zloka kramAMka 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 pAnA naM. 41 41 41 42 42 43 43 pAnA naM. 45 45 46 46 47 47 48 48 49 49 49 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnAdhikAra-10 mUla zloka zloka kramAMka pAnA naM. 50 50 ceesee pn ff&&5555666|| 100 101 102 103 104 105 106 mUla zloka pAnA naM. mana:zuddhi adhikAra-11 zloka kramAMka 107 108 109 110 111 112 $$KK & E 85666 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnAnaM. samyakattAdhikAra-12 mUla zloka zloka kramAMka 113 114 115 116 117 60 60 118 119 de de de que 120 121 122 123 124 65 125 58 126 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 mUla zloka zloka kramAMka 127 2 128 pAnA naM. 67 67 20do 129 130 131 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 133 8b 135 136 137 24838383809 138 139 b8b c8b 143 88b h8b 386 986 28b 18b ohb bhb 152 153 355050844 8hb 155 156 157 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 . 159 160 asagrahatyAga adhikAra-14 mUla zloka zloka kramAMka pAnA naM. 160 95 161 161 162 12 18 163 164 22 yogAdhikAra-15 mUla zloka zloka kramAMka 165 & conot pAnA naM. 98 98 166 100 167 168 169 170 171 172 100 173 100 101 101 102 44 174 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 63 66 76 79 83 dhyAnAdhikAra-16 mUla zloka 1 M 3 8 9 15 16 19 20 25 30 31 35 62 10 71 175 176 177 178 179 180 . zloka kramAMka 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 102 103 103 103 104 104 pAnA naM. 106 106 107 107 107 108 108 109 109 110 111 112 112 113 113 113 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 84. 85 86 dhyAnastuti, adhikAra-17 mUla zloka 1 mUla zloka AtmanizcayAdhikAra-18 3 9 10 11 13 14 197 198 199 200 15 17 19 20 zloka kramAMka 201 zloka kramAMka 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 114 114 114 115 pAnA naM. 116 pAnA naM. 117 117 118 119 120 120 121 121 122 122 123 123 124 125 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 217 218 219 125 126 126 127 128 220 221 128 129 222 223 224 130 131 227 228 229 133 134 134 230 136 231 232 233 136 137 139 234 235 140 236 141 141 237 238 239 240 142 142 143 144 144 141 242 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 145 104 110 115 116 118 244 245 246 247 248 249 250 251 146 146 147 148 149 149 130 131 139 151 144 148 252 150 151 152 153 154 152 253 254 255 256 153 155 155 257 159 160 165 156 156 157 157 158 158 159 258 259 260 261 166 168 171 262 172 263 159 173 264 265 178 183 159 160 160 161 266 267 188 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 190 192 193 195 196 271 272 273 jinamatastuti adhikAra-19 mUla zloka 2 6 9 10 11 14 mUla zloka 3 AtmAnubhavAdhikAra-20 205w9v 4 5 6 268 269 270 7 8 zloka kramAMka 274 275 276 277 278 279 zloka kramAMka 280 281 282 283 284 285 161 162 .. 162 163 164 164 pAnA naM. 165 166 167 168 169 171 pAnA naM. 172 172 172 173 173 174 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 14 16 18 20 21 22 23 24 28 29 30 31 32 33 34 38 39 40 41 42 43 44 45 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 174 174 175 175 176 176 177 178 178 179 179 180 180 181 181 182 182 183 183 184 184 184 185 185 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajajanastutyadhikAra-21 mUla zloka zloka kramAMka 310 pAnA naM. 186 311 187 188 312 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma mAhAtmyAdhikAra-1 aindrazreNinataH zrImAn-nandatAnnAbhinaMdanaH udhAra yunAnI yo, navajJAnapaMtaH // 1-1 artha : A yuganI AdimAM jeoe jagatane ajJAnanA kAdavamAMthI udhdharyu che.......kaivalyalakSmIvALA, ne indronI zreNithI namAyelA, evA nAbhinaMdana RSabhadeva bhagavAna amane AnaMda Apo... jIyAt phaNiphaNaprAnta-saGkrAntatanurekadA, dghatumiva vidyAni, zrIpAo vadurupamAm IIII-4 artha : sarpanI phaNAone cheDe (maNiomAM) pratibiMbita deha dvArA, jANe aneka vizvane eka sAthe ja udhdharavA hoya tema, bahu rupa dhAraNa karanArA pArzvaprabhu jaya pAmo... etAnanyAnapi jinAn- namaskRtya gurunnapi, adhyAtmasAra madhunA, pradI' mutsadde II3II-d artha : A pUrvokta jinezvarone tathA bIjA paNa jinezvarone adhyAtma mAhAtmyAdhikAra-1 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja gurUvarone namIne, have adhyAtmasArane adhyAtmanA sArabhUta padArthone) huM prakaTa karavA utsAhita banuM chuM. zAstrAt paricitAM samyak-sampradAyAcca dhImatAm, ihAnubhavayogAcca, prakriyAM kAmapi brUve ||4||-7 artha : zAstrathI suparicita karelI, gItArtha gurUparaMparAthI sArI rIte prApta karAyelI, tathA mArA anubhava yogathI ghaDAyelI evI koika (adhyAtma saMbaMdhI) prakriyA huM ahiM kahuM chuM... kAntAdharasudhAsvAdAdayUnAM yajjAyate sukham, binduH pArve tadadhyAtmazAstrAsvAdasukhodadheH // 5||-9 artha : priyatamAnA adhara (oSTha) amRtanA AsvAdathI yuvAnone je sukha anubhavAya che, te sukha to adhyAtma zAstranA AravAdarUpasukhanA sAgara pAse biMdutulya che. (tuccha, alpa che). yeSA madhyAtmazAstrArthatattvaM pariNataM hRdi, kaSAyaviSayAvezakleza steSAM na karhicit / / 6 / / -14 adhyAtma mAhAbhyAdhikAra-1 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jeonA hRdayamAM adhyAtma zAstranA tattvajJAna pariNamI gayA che, teone kaSAya ane viSayanA AvezathI utpanna thato kaleza kyAreya nathI thato. raso bhogAvadhiH kAme, sadbhakSye bhojanAvadhiH adhyAtmazAstrAvAyAM, rasoniH puna:IGII-21 artha : bhoga bhogavavA sudhI ja kAmavAsanAmAM rasa Take che, ane bhojana sudhI ja sArA svAdiSTa padArthono rasa Take che, jyAre adhyAtma zAstranI sevAmAM samAtIta | akhUTa rasa hoya che. dhaninAM putradArAdi yathA saMsAravRddhaye, tathA pAMDityadRptAnAM zAstramadhyAtmavarjitam ||8||-23 arthaH paisAdArane putra parivAra vagere jema saMsAranI vRddhi mATe thAya che...tema paMDitAinA abhimAnathI chakelAone adhyAtmabhAva vinAnuM zAstra (jJAna) saMsAra vRddhinuM kAraNa bane che..... adhyAtma mAhAbhyAdhikAra-1 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyetavyaM tadadhyAtmazAstraM bhAvyaM punaH punaH, anuSTheya stadarthazca, deyo yogyasya kasyacit / / 9 / / -24 artha : tethI karIne adhyAtma zAstrane bhaNavuM joie, vAraMvAra enuM ciMtana manana karI AtmAne bhAvita karavo joie, temaja adhyAtma zAstranA padArthone AcaraNamAM mukavA joie ne koika yogya jIvane adhyAtma zAstranuM padArtha jJAna ApavuM joie. ma A * ==adhyAtma mAhAtyAdhikArano adhyAtma mAhAbhyAdhikAra-1 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasvarupAdhikAra-2 gatamohAdhikArANA-mAtmAna madhikRtya yA, pravartate kriyA zuddhA, tadadhyAtmaM jagurjinAH ||10|-2 artha : jenA parathI mohanI hukumata cAlI gai che, tevA AtmAnI, AtmAne anulakSIne je zuddha kriyA thAya che.tene zrI jinezvara devoe adhyAtma kahyuM che. sAmAyikaM yathAsarvacAritreSvanuvRttimat, adhyAtma sarvayonejI, tathA-nutta-miSyate ||11||-rU artha : jema chedopasthApanIyathI yathAkhyAta sudhInA sarva cAritramAM sAmAyika samAyeluM che...tema sarva prakAranA (mokSasAdhaka) yogomAM adhyAtma bhAva vyApelo che... apunarbaMdhakAdyAvad guNasthAnaM caturdazam, kramazuddhimatI tAvat kriyAdhyAtmamayI matA // 12 // -4 artha : prathama guNasthAnakanI apunarbaMdhaka avasthAthI mAMDIne 14mAM guNa sthAnaka sudhInI uttarottara vizuddhivALI dharmakriyA adhyAtmasvarupAdhikAra-2 5 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e adhyAtmamaya che ema jJAnIoe mAnyuM che... AhAropadhi pUjarddhiH, gauravapratibaMdhataH, bhavAminandI yAM kuryAt, kriyAM sAdhyAtmavairiNI||13||-5 artha AhAranI lAlasAthI, vastra pAtrAdinI mUchathI, mAnapAnanI kAmanAthI AmaSaSadhi vagere RddhinI AkAMkSAthI, rasagArava vagere traNa gAravanI (rasa-Rddhine zAtA) AzaMsAthI bhavAbhinaMdI...(viSayAdinotIvra Asakta) jIva je kriyAne (dharmakriyAne) kare che. te kriyA adhyAtmanI zatra che../vairiNI che. zAMto dAntaH sadA gupto, mokSArthI vizvavatsalaH, nirdamAM yAM kriyAM kuryAt, sA'dhyAtmaguNavRddhaye ||14||-7 artha (krodhAdithI) zAMta, dAnta (indriyothI aparAjita), mana vacana ane kAyAnA yoganI rakSAkaranAro, mokSano arthI, jagatu pratye vAtsalyavALo, jIva..je nirdabha kriyA kare, te adhyAtmaguNanI vRddhi karanArI bane che... 1 adhyAtmasvarUpAdhikAra-2) adhyAtma ra-2. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaM zuddha kriyA zuddhatyaMzau dvAviha saMgato, cakre mahArathasyeva, pakSAviva patattriNaH ||15||-12 artha : jema mahArathane be cakra ane pakSIne jema be pAMkha hoya che. tema zuddhajJAna aMza ane zuddha kriyAaMza e banne adhyAtmamAM saMgata thAya che. (arthAt jJAna ane kriyA bethI adhyAtma bane che.) tat paJcamaguNasthAnAdArabhyaivaitadicchati, nizcayo, vyavahArastu pUrva mapyupacArataH ||16||-13 artha : nizcayanaya dezavirati nAmanA pAMcamA guNasthAnakathI ja adhyAtmabhAva mAne che, jyAre vyavahAranaya to prathama guNasthAnakanI apunabaMdhaka avasthAmAM ane cothA guNasthAnakanI avirata samyagadRSTi avasthAmAM paNa upacArathI adhyAtmabhAva mAne che. (apunabaMdhaka ne saman dRSTi avasthA e banne nesthayika | vAstavika adhyAtma bhAvanA kAraNa banatA hovAthI e paNa adhyAtma bhAva rUpa manAya che. (kAraNamAM kAryanA upacArathI.) adhyAtmasvarUpAdhikAra-2 ka Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe'pi guNasthAne zuzrUSAdyA kriyocitA, aprAptasvarNabhUSANAM rajatAbhUSaNaM yathA ||17||-14 artha : jenI pAse sonAnA dAgInA nathI te cAMdInA dAgInA dvArA paNa-dAgInAvALo gaNAya che. tema virati jevA ucca adhyAtmathI rahita jIvane cothA guNasthAnake paNa rahelI dharmazAstra zravaNa, devaguru sevA vagere kriyAo paNa (adhyAtma rUpe) ucita che. (vyavahAra nayano mata) apunabaMdhakasyApi, yA kriyA zamasaMyutA, citrA darzanabhedena, dharmavighnakSayAya sA ||18||-15 artha? apunabaMdhaka avasthA (1lA guNasthAnaka) vALAnI paNa zama saMvega yukta je zubhakriyAo che. ke je zubhakriyAnA paNa vividha darzanonA bhedathI aneka bhedo paDe che...to..apunabaMdhakanI AvI e zubhakriyA paNa...vAstavika adhyAtmadharma (virati Adi)nA vighnono kSaya karanArI bane che.arthAt apunabaMdhaka avasthAnI anyadarzananI paNa zubha adhyAtmasvarupAdhikAra-2 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA viratidharmanI prApti vaccenA vidhdho toDI virati prApta karAvanArI bane che. ato mArgapravezAya, vrataM mithyAdRzAmapi, dravyasamyaktva-mAropya dadate dhIrabuddhayaH ||19||17 artha : mokSAbhilASanA zubhAzayathI azuddha kriyA paNa zuddha kriyA banI zake che. AthI ja dhIra buddhimAn puruSo mithyAdRSTi jIvane paNa dravya samyakatvanuM AropaNa karI (uccarAvI) aNuvrata, mahAvratanuM dAna kare che. jethI mithyASTi jIva paNa Ama karI mokSamArgamAM praveza karI zake. gurvAjJApAratantryeNa dravyadIkSAgrahAdapi, vIryollAsakramAt prAptA, bahavaH paramaM padam / / 20||27 artha : dravyadIkSA grahaNa karIne paNa... guru AjJAnI AdhInatA dvArA krame karI apUrva apUrva virSollAsa jAgatA anekoe paramapadane prApta karyuM che... [ adhyAtmasvarupAdhikAra-2 adhyAya iAra-2 9 : Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ato jJAnakriyA rupa madhyAtma vyavatiSThate, etat pravarddhamAnaM syAnnibhAcArazAlinAm / / 21 / / 29 artha ? AthI jJAna ane kriyA rupa adhyAtma siddha thAya che...ane te adhyAtma, nirdabha AcaraNa vALAone uttarottara vRddhi pAmatuM jAya che.... vyavahAra nathI kAMika zubhakriyA ane sadAzaya rupa kAMika jJAnano aMza apunabaMdhaka avasthAmAM paNa che tethI tyAMthI mAMDIne adhyAtma bhAva mAnavo. adhyAtmaviru pAdhikArano adhyAtmasvarupAdhikAra-2 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'daMbhatyAgaadhikAra-3 dambho muktilatA vahina dambho rAhuH kriyAvidhau, daurmAgyakAraNaM dammo TraeNmmo'dhyAtmasukhArgalA ||22||-1 artha: daMbha e muktirUpa velaDIne bALI nAMkhavA agni samAna che. to kriyArUpI caMdrane grasI janAro rAhu che. temaja daMbha e durbhAgyanuM kAraNa che...to adhyAtmasukha mATe argalA paNa A daMbha ja che. sutyajaM rasalAmpaTyaM sutyajaM dehabhUSaNam, sutyajAH kAmamogAdyAH dustyajaM dambhasevanam / / 23 / / -6 artha: rasanI lolupatA, dehanI vibhUSA, ane kAma bhoganA sevana Adi sahelAithI chUTI jai zake che. paNa daMbhanuM Asevana choDI devuM mahA kaThIna che. asatInAM yathA zIlaM azIlasyaiva vRddhaye, dambhenAvratavRddhyarthaM, vrataM veSabhRtAM tathA // 24 // -8 artha asatIonuM zIla pAlana (parAkarSaNanA AzayathI) daMbhatyAgaadhikAra-3 114 gaadhikAra-3 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa azIlanI vRddhi mATe thAya che. tevI ja rIte veSadhArIonuM daMbha dvArA thatuM vratapAlana paNa avratanI (AzravanI) ja vRddhi mATe thAya che. pApanI vRddhi mATe ja thAya che. ata eva na yo dhartuM mUlottaraguNAnalam I * yuktA suzrAddhatA tasya, na tu dammena jIvanam // 25 // -12 artha : AthI ja mUlaguNo (caraNa sittarI) utaraguNo (karaNasittarI) ne dhAraNa karavA mATe je jIvo samartha nathI teo mATe suzrAvakapaNuM ucita che...paNa dAMbhika rIte sAdhu jIvana (vratabhaMga yukta sAdhu jIvana) ucita nathI... parihartuM na yo liMGga mapyalaM dRDharAgavAn, saMvignapAkSikaH sa syAnnirdabhaH sAdhusevakaH || 26 // -13 artha : sAdhuveSa pratye dRDharAga dharAvanAro kadAca sAdhuveSa choDI devA samartha na hoya to teNe saMvigna pAkSika banavuM joie ne nirdabhapaNe suvihita sAdhunA sevaka banavuM joie (AMtarIka rIte vratapAlanathI rahita ne bAhya rIte zuddha sAdhu jIvanano DoLa nahI karavo joie.) 12 daMbhatyAgaadhikAra-3 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmotkarSAt tato dambhI, pareSAM cApavAdataH, badhnAti kaThinaM karma bAdhakaM yogajanmanaH // 27||-18 artha : Atma-ztAdhA ane paraniMdA dvArA, daMbhI, evA kaThaNa karmano baMdha kare che ke je karmo bhavAMtaramAM mokSa prApti karAvI zake tevA (yoga janmanI) janmanI prApti paNa aTakAvI de che. AtmArthinA tatastyAjyo dambho'narthanibandhanam, zuddhiH syAd RjubhUtasye tyAgame prtipaaditm||28||-19 artha ? tethI karIne AtmArthIe anarthonA mULarupa daMbhane choDI devo joie. kemake "je sarala (nidaMbhI) che. tenI ja zuddhi thAya che..." ema AgamomAM pratipAdita karavAmAM AvyuM jinai rnA'numataM kiMcinniSiddhaM vA na sarvathA, kArye bhAvya madambhenetyeSA''jJA pAramezvarI||29||-20 artha: jinezvaradevoe koipaNa bAbatanuM ekAMte vidhAna daMbhatyAgaadhikAra-3 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI karyuM. (rajA nathI ApI) ne koipaNa bAbata paNa ekAMta niSedha nathI karyo. sarvakAryano prasaMge nirdabha banavuM. (AzayathI) e ja mAtra paramezvara paramAtmAnI AjJA che. daMbhatyAgaadhikAra-3 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasvarupa cintAdhikAra-4 chaMda : zikhariNI tadevaM nirdambhAcaraNapaTunA cetasi bhava, svarupaM saMcintyaM kSaNamapi samAdhAya sudhiyA, iyaM cintA'dhyAtmaprasarasarasI nIralaharI, satAM vairAgyAsthA priyapavanapInA sukhakRte // 30 // -1 artha : nirdabha AcaraNamAM paTu evA buddhimAne kSaNavAra manane zAMta karI samAdhimaya banAvI bhavanA svarUpanuM ciMtana karavuM joie. A bhavanA svarupanI ciMtA, e adhyAtmanA vistAra pAmelA sarovaranI jala lahero samI che..ane... vairAgyabhAva pratyenA zraddhArupa priyapavanathI paripuSTa thayelI e bhavasvarupa ciMtA rupa jalalaharIo sajjanonA sukha mATe thAya che. bhavasvarupa cintAdhikAra-4 15 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itaH kAmaurvAgni talati parito duHsaha iva patanti grAvANo viSayagirikUTA-dvighaTitAH itaH krodhAvarto vikRtitaTinIsaMGgamakRtaH samudre saMsAre tadiha na bhayaM kasya bhavati ? ||31||-2 artha: cAre bAjuthI duHsaha evo kAma(rAga) rupI vaDavAnala jenI ekabAju prajaLI rahyo che...to A bAju viSayarUpI parvatanA zikharo parathI TUTI paDelA paththaro gabaDI rahyA che...to A bAju (vigai) vikAra rUpI nadIonA saMgama thatA pedA thayelA krodhanA vamaLo ghumarI laI rahyA che...oha ! tevA A saMsAra samudramAM kone bhaya na lAge ? prabhAte saAte bhavati vitathA svApakalanA, dvicandrajJAnaM vA timiravirahe nirmaladRzAm, tathA mithyArupaH sphurati vidite tattvaviSaye, bhavo'yaM sAdhUnA-muparatavikalpasthiradhiyAm ||32||-22 artha : savAra thatAMnI sAthe sapanAnI hAramALA mithyA thai jAya che. ane motIyA ke timirano doSa jatA nirmaLa bhavasvarupa cintAdhikAra-4 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkhavALAne be candranuM jJAna mithyA thai jAya che. (arthAt Dabala dekhAtuM baMdha thai jAya che) tevI ja rIte tatvajJAna prApta thatA jemanA vikalpo TaLI gayA che ne tethI jemanI buddhi sthira thai gai che tevA sAdhuone A samagra saMsAra mithyA lAge che. parAdhInaM zarma kSayi viSayakAkSaughamalinaM, bhave bhIteH sthAnaM tadapikumati statra ramate, budhAstu svAdhIne, 'kSayiNi karaNautsukyarahite, nilInAstiSThanti pragalitamayA''dhyAtmikasukhe // 33||-26 artha : saMsAranuM sukha parAdhIna che, vinazvara che ne viSayecchAthI maline ane bhayanuM sthAna che...to paNa kumati vyakti temAM rame che ane AnaMda pAme che. jyAre buddhimAnuM (jJAnIo) jano to svAdhIna indriyanI utsukatA rahita ne sarva bhayothI mukta evA AdhyAtmika sukhamAM ja lIna rahe che. bhavasvarUpa cittAdhikAra-4 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadetadbhASante jagadabhayadAnaM khalu bhava, svarupAnudhyAnaM zamasukhanidAnaM kRtadhiyaH sthirIbhUte yasmin vidhukiraNakarpUravimalA, yazaH zrIH prauDhA syaajjinsmytttvsthitividaam||34||-27 artha: tethI ja karIne buddhimAnuM puruSo ema kahe che ke, "A bhavasvarUpanuM ciMtana jagatane abhayadAna denAruM che, ane zamasukha ApanAruM che... jemanA cittamAM A ciMtana sthira thAya che tyAre, jinezvara devonA siddhAntanA rahasyane jANanArA teonI caMdrakiraNa ane karpara jevI ujjavaLa yazalakSmI vizAla bane che. - bhavasvarUpa cittAdhikAra- bhavasvarupa cintAdhikAra-4 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 bhavasvarupavijJAnAd, dveSAnnairguNyadRSTijAt, tadicchocchedarUpaM drAg, vairAgyamupajAyate // 35 // -1 artha : bhavasvarupanA jJAnathI, saMsA2 nirguNa che tevI dRSTimAMthI janmelI saMsAra pratyenI napharata=aruci-dveSathI... saMsAranA bhoganI icchAnA nAza svarupa vairAgya jaldI utpanna thAya che. (1 bhavasvarupa vijJAna 2 bhavamAM nerguNya dRSTi 3 bhavapratyenI aruci 4 bhavanA bhoganI icchAno nAza = vairAgya...) siddhyA viSayasaukhyasya, vairAgyaM varNayanti ye, mataM na mukhyate temAM, yAvavargAprasiddhitaH rUdra artha : iSTa viSaya sukhanI prAptithI jeo vairAgyanuM varNana kare che, arthAt bhogatRptithI bhoga vairAgya jeo mAne che, teono mata yogya nathI. kemake jIvane agaNita viSayo iSTa che, te badhAja viSayonI prApti jIvane thAya e vAta vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 19 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aprasiddha che. azakya che. mATe kyAreya saMpUrNa bhogatRpti thatI ja nathI mATe temanA mate vairAgya thavo ja zakya nahI bane... aprAptatvabhramAduccai ravApteSvapyanantazaH, kAmabhogeSu mUDhAnAM samIhA nopazAmyati ||37||-3 artha : anaMtA bhavomAM anaMtIvAra prApta thai cukelA evA paNa te kAma bhogone viSe "mane A kAmabhoganuM sukha kyAreya maLyuM nathI" evA prakAranA aprAptatvanA bhramathI mohamUDha jIvonI icchA kAmabhogaviSe zAMta thatI nathI. akRtvA viSayatyAgaM yo vairAgyaM didhIrSati, apathya maparityajya sa rogoccheda micchati // 38||-6 artha : viSaya parityAga karyA vinA je vairAgya dhAraNa karavA icche che...te apathyane choDyA vinA roganA ucchedane icche che. bhavahetuSu tad dveSAd-viSayeSvapravRttitaH, vairAgyaM syAnnirAbAdhaM bhavanairguNyadarzanAt // 39 / / -9 10 == vairAgyasaMbhavAdhikAra-5] vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : bhavamAM nirguNatAnA darzana thavAthI, bhavanA kAraNabhUta strI, dhana, Adi padArtho pratyenA aNagamA dvArA ane te viSayomAM...(mana, vaca, kAyAthI) apravRtti dvArA vairAgya akhaMDa ane bAdhA rahita bane... mavecchA yasya vicchinnA:, pravRttiH rnamAvanAH, ratistasya viraktasya sarvatra zubhavedyataH // 40 // -14 , artha : bhavanI icchA jenI nAza pAmI gai che. evA viziSTa dazAvALA samyagadRSTi virakta AtmAonI viSayomAM je koi pravRtti thAya che..te nikAcita karmanA prabhAvathI janita che. ne mATe ja virakta samyagadaSTi AtmAno viSayomAM jyAM jyAM ratibhAva che temAM sarvatra zubha vedanIya = zAtA vedanIya karmano udaya ja mukhya kAraNa che. (virakta samyagadRSTinA rati bhAvamAM rati mohanIyakarmano udaya hovA chatAM rasa maMda che. mATe pradhAnapaNe teo zAtAvedanIya mANe che rati mohanIya nahI, kemake emano viziSTa viveka jAgRta hoya che.) vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 21 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (bhogamAM zAtAvedanIyanI rati hoya che, rati mohanIya nahI) AthI ja AvA AkSepaka jJAnanA baLathI...kAntAnAmanI yogadaSTimAM vartatA viziSTa samyagadaSTi jIvonI bhoganA sAnnidhyamAM...paNa zuddhi haNAtI nathI. AthI ja A bAbatane samarthana karatuM zrI haribhadrasUrijInuM vacana che...ke.. atazcAkSepakajJAnAt, kAntAyAM bhogasannidhau, na zuddhiprakSayo yasmAd dhAribhadramidaM vacaH ||41||-15 arthaH AkSepaka jJAna eTale...rAgadazAmAM ramatA cittane rAgabhAvathI pAchuM kheMcI letuM viSayo pratyenuM vivekajJAna.. AthI ja AvA A AkSepaka jJAnanA baLathI bhoganA sAnidhyamAM paNa viziSTa samyagadaSTi jIvonI kAntA nAmanI yogadRSTimAM zuddhi haNAtI nathI. (kemake temanuM tana bhogamAM ne mana zratadharmamAM lIna che) zrI haribhadrasUrijI ma.sA.nuM A vacana che. dharmazakti na hantyatra bhogayogo balIyasIm, hanti dIpApaho vAyu jvalantaM na davAnalam / / 42 / / -20 vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: baLavAna (moTI) dharmanI zaktine bhogano yoga = viSayonI pravRtti paNa haNI zakatI nathI. je vAyu dIvaDAne bujhavI nAMkhe che te vAyu bhaDake baLatA dAvanalane ThArI nathI zakato arthAtu-viziSTa avasthA (kAMtAdraSTi) vALA avirata samyagadaSTinA dharmabhAvane viSayonI pravRtti haNI nathI zakatI paNa... sAmAnya samyagdarzana avasthAvALAnI dharmabhAvanA bhoganI pravRttithI naSTa thai jAya che. bahudoSanirodhArtha manivRttirapi kvacit, nivRttirikha no duSTA, yogAnumavazAlinAm / / 43||-22 artha : yogAnubhavavALA yoganA svAmIone kyAreka ghaNAdoSothI aTakavA mATe. viSayonI anivRtti eTale ke viSayonI pravRtti paNa viSayonI nivRttinI jema doSa prada nathI banatI arthAt viSaya pravRttimAM paNa, emano viSaya pratyenA vairAgya TakI rahe che. arthAt vairAgya jhaLahaLato hoya to viSaya pravRtti paNa te yogIo mATe doSa pAtra nathI banatI.. | vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasminniSevyamANe'pi yasyAzuddhiH kadAcana, tenaivata zuddhiH cAta, vAriviti zizutiHl44-23 artha : je eka bhoganA sevanathI eka AtmAne karmanI azuddhi lAge che. kyAreka teja AtmAne viziSTa-avasthAmAM te bhoga sevanathI zuddhi prApta thAya che evI kRti che. viSayebhyaH prazAntAnA-mazrAntaM vimukhIkRtaiH . karaNai zcAru vairAgya-meSa rAjapathaH kila / / 45||-27 artha thAkyA vinA, viSayothI vALI dIdhela indriyo dvArA viSaya janya citta vikAro jemanA zAMta thai gayA che, teono vairAgya suMdara che ane vairAgya prAptino A ja rAja mArga che. svayaM nivartamAnaistai-ranudIrNairayantritaiH tRptai nivatAM tat syAdasAvekapadI matA // 46||-28 artha je koi viziSTa jJAnIoe viSayo pratyethI indriyone niyaMtrita nathI karI, temaja indriyone viSayothI pAchI kheMcavAnI koi udIraNA paNa nathI karI paraMtu viSayonI vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRttithI tRpta thai svayaM ja viSayothI pAchI pharI gayelI indriyo dvArA je vairAgya prApta thAya che e vairAgya prAptino keDI mArga che...arthAt viSayothI indriyone kheMcI lai vikArarahita prazAMta vairAgyabhAva prApta karavo te rAja mArga che. jyAre (jJAnanA baLathI ke pUrvakRta zubha abhyAsathI) viSayomAM pravRtti thayA pachI sahaja zAMta thayela indriyo dvArA thato vairAgya e keDI mArga che.. sahune sAmAnyathI AcaraNIya rAjamArga che. kavacit koika amuka saMyogamAM viziSTa vyakti mATe AcaravA yogya keDI mArga che. balena preryamANAni, karaNAni vanebhavat, na jAtu vazatAM yAMti pratyutAnarthavRddhaye. ||47||-29 artha: baLAtkAre mana mArIne indriyone dabAvavAthI te vazamAM nathI AvatI paraMtu jaMgalI hAthInI jema baLAtkAre dabAvelI indriyo ulTAnuM nukazAna pahoMcADanArI, anartha karanArI bane che. vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazyanti lajjayA nIce, rdurvyAnaM ca prayuJjate, mAtmAne ghAAimAsA: pitti naraza...II48-30 artha : sAcI samajaNa vinA indriyo para koro baLAtkAra karanArA AtmAo...dhArmikatAno DoLa ja karatA hoya che....teo jANe ke.lajjAthI nIce joine cAle che.paraMta manamAM bhoganA abhilASa rUpa durbAna bhabhUkta hoya che ne tethI potAnI jAtane AvA ! (dhArmika lAgatA jIvo) narakanA kuvAmAM nAMkhe che. vacanaM karaNAnAM tadviraktaH kartumarhati, sadbhAvaviniyogena, sadA svAnyavimAgavit / / 49||-31 artha : sadA rava ane paranA vibhAgano jANakAra evo virakta ja sat padArthomAM jinavANI jinabiMbAdimAM.. indriyono viniyoga karavA dvArA indriyonI ThagAi karavA yogya bane che (eTale viSayothI choDAvavA yogya bane che) athavA anityatA Adi zubhabhAvanAo dvArA sadA svaparanA vibhAgano jANakAra virakta "viSayo to parAyA che" AtmA vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 ] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva che. 52mAtmA potIkA che...jinavANI potIkI che. ema indriyone phosalAvavA samartha bane che...indriyono jaya karavA samartha bane che. audAsInyaphale jJAne, paripAka mupeyuSi, caturthe'pi guNasthAne, tadvairAgyaM vyavasthitam // 50 // -36 artha : sva paranA vivekanuM jJAna audAsInyanA phaLane denAruM che. AvuM vivekajJAna jyAre paripakava bane che tyAre...cothA guNa sthAnake paNa jIvane vairAgya ghaTI zake che...avirati avasthAmAM paNa viveka yukta samyagdarzana vALAne viSaya sukha upara mana uThI jAya che...ne tethI cothA guNasthAnake mahAn AtmAone bhogAvalI karmanA jore bhogano yoga hovA chatA audAsInyanA baLe viSayano vairAgya saMbhave che e vAta pAkI thAya che... Ama A prastuta adhikAramAM zloka naM. 2(36) pUrNa viSayo bhogavIne vairAgyanI siddhinI vAta jaNAvI che...temaja zloka naM. 29/30(46)(47)mAM manane baLAtkAre kacaDIne vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 27 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMbhika vairAgya siddhinI vAta jaNAvI che. te banne prakAranA vairAgya heya che. to zloka naM.49 (31) viSayonI pherabadalI dvArA vairAgyanI siddhinI vAta jaNAvI che ane zloka naM. 28 (45) viziSTa jJAnanI dazA mAtrathI vairAgyanI vAta jaNAvI che te banne upAdeya che. TITI jhU8 - vairAgyasaMbhavAdhikAra-5 verAgyasaMbhavAdhikAra-1 ) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vairAgyabhedAdhikAra-6 tad vairAgyaM smRtaM duHkha-moha-jJAnAnvayAt tridhA, tatrAdyaM viSayA'prApteH saMsArodvegalakSaNaMm- ||51||-1 artha : te vairAgya duHkhagarbhita mohagarbhita ane jJAna garbhita ema traNa nAmathI traNa prakAre che. temAM viSayonI prApti na thatA saMsAra pratye je kaMTALo ane abhAva janme che. e duHkha garbhita nAmano vairAgyano prApta bheda che. atrAGgamanasoH khedo, jJAna mApyAyakaM na yat, nijAbhIpsitalAbheca, vinipAto'pi jAyate ||51||-2. artha : duHkha garbhita vairAgyamAM duHkhathI ! trAsathI karela saMsAra tyAgamAM locavihAra ane guru pAratanya vageremAM paDatA deha ane mananA kaSTomAM, tene AnaMda nahI paNa khedanI anubhUti ja thAya che temaja zAstrajJAna paNa enA manane tRpta nathI karI zakatuM vaLI potAnuM managamatuM (sukha) maLI jatA tenuM sAdhupaNAthI ne vairAgyathI patana paNa pUrNa zakya che. vairAgyabhedAdhikAra-6 29: Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhe'nnamAtradaurlabhyaM, labhyante modakA vrate, vairAgyasyAyamartho hi, duHkhagarbhasya lakSaNam / / 52 / / -7 artha : ghare to anAjanA paNa phAMphA che, jyAre vratamAM | sAdhupaNAmAM to lADuo maLe che. jenA manamAM vairAgyano Avo artha che. te duHkha garbhanuM lakSaNa che. duHkha garbhita vairAgI "muMDa muMDAye tIna guna mATe zirakI khAja, khAneko laDu mIle loka kahe mahArAja' AnA mATe sAdhupaNAne sAru mAne che, apanAve che. kazAstrAbhyAsasaMbhUtaM, bhavanairguNyadarzanAta, mohagarbha tu vairAgyaM, mataM bAlatapasvinAm / / 54||-8 artha : kuzAstranA abhyAsathI utpanna thayela bhava pratyenI nirguNatAnA darzanathI utpanna thayela bAla (ajJAna) tapasvIono vairAgya-mohagarbha vairAgya manAya che. bauddha sAMkhya vagere ekAMtaanityavAdI ekAMta nityavAdI zAstro e kuzAstra che. tethI tenAthI utpanna thayela jJAna e vairAgyabhedAdhikAra-6 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastutaH ajJAna ke viparIta jJAna che ne tethI bhavanirguNatAnA darzana dvArA vairAgya pAme te chatAM ya buddhi ajJAnathI moha pAmelI hovAthI e vairAgya paNa mohagarbhita kahevAya. siddhAMta mupajIvyApi, ye viruddhArthabhASiNaH, teSAmapyetadeveSTaM, kurvatA mapi duSkaram // 55||-9 artha "huM je kahuM chuM teja jinezvarono siddhAMta che." e rIte jinasiddhAMtanuM nAma laine paNa jinezvaronA siddhAntothI, potAnI kapola kalpita vAta dvArA viruddha arthanuM pratipAdana jeo kare che, tevA Abhinivezika mithyAtvI (jamAli Adi nikUvo) ono vairAgya paNa mohagarbhita vairAgya che...pachI bhalene teo duSkaramAM duSkara vrata saMyama ne tapa kema na karatA hoya ? kuzAstrArtheSa dakSatvaM, zAstrArtheSu viparyayaH svacchandatA kutarkazca, guNavat sNstvojjhnm||56||-12 AtmotkarSaH paradrohaH, kalaho dambhajIvanam, AzravAcchAdanaM zaktyullaMghanena kriyAdaraH / / 57||-13 vairAgyabhedAdhikAra-6 . Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAnurAgavaidhurya-mupakArasya vismRtiH, anubandhAdyacintA ca, praNidhAnasya vicyutiH||58||-14 zraddhAmRdutva mauddhatya-madhairyyamavivekitA, vairAgyasya dvitIyasya, smRteyaM lkssnnaavlii||59||-15 arthaH mohagarbhita vairAgyane oLakhavAnA keTalAka lakSaNo che...jemake mohagarbhita vairAgya vALo jIva 1 kuzAstranA padArtho bhaNAvavAmAM pravINa hoya che, 2 sat zAstronA arthamAM ulTA bodhavALo hoya che. 3 svacchaMdI, 4 kutarka karanAro, 5 guNIyala jIvonA paricayane choDanAro 6, potAnA gANA gAnAro, 7 parano droha karanAro 8 kalahathI bharelo, 9 dAMbhika jIvana jIvanAro, 10, potAnA pApone chupADanAro, 11 potAnI zaktithI adhika kriyA karanAro, 12 guNAnurAgathI hIna, 13 bhAvi anarthanI paraMparAne anubaMdhonI ciMtA vinAno, 14 dharma yogomAM cittanI ekAgratA gumAvanAro, 15 nAnA nimittamAM paNa paDI jAya tevI pocakI zraddhA dharAvanAro, 16 uddhata, 17 adhIra, 18 avivekI Ama, 18/18 lakSaNo e vairAgyabhedAdhikAra-6 ] Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moha garbha vairAgyanA samajavA. jJAnagarbhaM tu vairAgyaM samyaktattvaparicchidaH, syAdvAdinaH zivopAya sparzinastattvadarzinaH ||60 // -16 artha : tattvano yathAvasthita bodha dharAvanAra syAdvAdazailInA jJAtA, mokSanA upAyabhUta, ratnatrayIne sparzanArA tatvadaSTivALA jIvane jJAnagarbhita vairAgya hoya che. utsarge vApavAde vA vyavahAre'tha nizcaye, jJAne karmmaNi vA'yaM cenna tadA jJAnagarbhatA // 61 // 35 artha : utsargamAM ke apavAdamAM vyavahAra ke nizcayamAM jJAna ke kriyAmAM...jo ekAMta vAda seve, 'arthAt utsarga mArgI ja ke apavAda mArgI ja vagere bane to te jJAnagarbhatA nathI.' * svAgame'nyAgamArthAnAM zatasyeva parArdhyake, nAvatArabudhatvaM cenna tadA jJAnagarbhatA // 62 // -36 artha : jema eka parArdhamAM sono samAveza thai ja jAya vairAgyabhedAdhikAra-6 33 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tema anya AgamanA padArthone jinAgamamAM samAvI devAnuM jo kauzalya tamArI pAse nathI to vairAgyanI jJAna garbhanA nathI. nayeSu svArthasatyeSu mogheSu paracAlane, madhya cakinAcAlaM na talA jJAnavAryatA IkarU-rU7 artha : potAnA artha pratipAdanamAM satya lAgatA dareka nayo paranayanI cAlanAmAM niSphaLa ne nirarthaka che. te dareka vAdI prativAdInA nayomAM jo mAdhyacya bhAva pragaTa nathI thayo to hajI vairAgyanI jJAnagarbhatA nathI thai. AjJayA''gamikArthAnAM, yauktikAnAM ca yuktitaH, na sthAne yojakatvaM cenna tadA jJAnagatA // 64||-38 artha (kevala) Agamika padArthomAM paramAtmAnI AjJArupa AgamavAda ane yuktithI siddha thatA arthomAM yuktivAda | hetuvAdanuM saMyojana karavuM joie ene badale Agamika padArthomAM yuktinI carcA kare, ane yukti siddha padArthomAM Agamika vAta rAkhe to evAnA vairAgyamAM jJAna garbhatA 34R vairAgyabhedAdhikAra-6 ] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI (jIvamAM caitanyanI siddhi e yukti siddha padArtha che, te sthAne caitanyanI siddhinI yuktionuM yojana karavuM, temaja nigodamAM anaMta jIvo che te Agamasiddha padArtha che tyAM yukti na maLe toya Agama vacananuM yojana karavuM ane te padArtha pramANa gaNavo, AthI viparIta karavAmAM jJAna garbhA nathI.) gItArthasyaiva vairAgyaM jJAnagarne tataH sthitam, upacArAdagItasyA pyabhISTaM tasya nizrayA // 65||-39 artha : uparokta kathanothI to jJAna garbha vairAgya e gItArthane ja saMbhave che kemake svapara samaya jJAtA gItArtha ja banI zake che...tema sAbita thayuM...te chatAM...te gItArthanI nizrA ane temanI AjJAdhInatAthI agItArthane paNa jJAnagarbha vairAgya mAnyo che. sUkSmekSikA ca mAdhyasthyaM sarvatra hitacintanam, kriyAyAmAdaro bhUyAn, dharme lokasya yojanam // 66||-40 [, vairAgyabhadAdhikAra-6] vairAgyabhedAdhikAra-6 F 35 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceSTA parasya vRttAnte, mUkAndha badhiropamA, utsAhaH svaguNAmyAse, duHsthasyeva dhanArjane // 67 / -41 madanonmAdavamanaM, madasammardamardanam, asUyAtantuvicchedaH, smtaamRtmjjnm||68||-42 svabhAvAnnaiva calanaM, cidAnandamayAt sadA, vairAgyasya tRtIyasya , smRteyaM lkssnnaavlii||69||-43 artha : jJAnagarbha vairAgyanA nIce batAvelA 12 lakSaNo hoya che. (1) sUkSmadaSTi (2) mAdhyacya (3) kriyAmAM moTo Adara (4) sarvatra hitacintana hitabhAvanA (5) janatAne dharmamAM joDavAnI pravRtti (6) pArakAnI vAto mATe baherA AMdhaLAne mUMgA samA (7) nirdhanane jema dhana meLavavAno bhAre utsAha hoya che tema AtmaguNonA abhyAsamAM bhAre utsAha (8) kAmanA unmAdanuM vamana (9) ahaMkAranuM mardana (10) ISyonA sUkSma taMtuono paNa cheda ane (11) sadA samatAnA amRtamAM lInatA (12) jJAnAnaMda rUpa svabhAvamAM sthiratA. A jJAnagarbhita vairAgInA lakSaNa che. 36 vairAgyabhedAdhikAra-6 ] Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnagarbha-mihAdeyaM, dvayostu svopamardataH, upayogaH kadAcit syAn nijAdhyAtmaprasAdataH // 70 // 44 artha : A traNe'ya prakAranA vairAgyamAM jJAnagarbhita vairAgya ja Adeya bane che. kyAreka potAnA adhyAtma bhAvanI kRpAe duHkhagarbhita ane mohagarbhita vairAgya jJAnagarbhita banI jAya che to te banneno paNa upayoga thai zake.... vairAgyabhedAdhikAra-6 37 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( vairAgyaviSayAdhikAra-7 viSayeSu guNeSu ca dvidhA, bhuvi vairAgyamidaM pravartate, aparaM prathamaM prakIrtitaM paramadhyAtmabudhai ditIyakam / / 71-1 artha : indriyanA viSayo pratye tathA labdhi vagere guNo pratye vairAgya A jagatamAM pravarte che. eTale ke viSaya vairAgya ane guNa vairAgya ema vairAgyanA viSayAzrita be bheda paDe che te banne bhedamAM adhyAtma vizArado eprathama bhedane apara (jaghanya) ane dvitIya bhedane pa2 (zreSTha) mAnyo che. viSayA upalambhagocarA, api cAnuzravikA vikAriNaH, na bhavanti viraktacetasAM viSadhArekha sudhAsu majjatAm / / 72 / / 2 artha: pratyakSa anubhavAtA viSayo hoya...ke...zAstrakathita devIviSayo (Anuzravika viSayo) hoya..paraMtu e banne prakAranA viSayo vairAgya vAsita cittavALAne vikAra utpanna karatA nathI, jema amRtamAM DubelAne viSanI dhArA vinAza karI zakatI nathI tema. 38ra1 vairAgyaviSayAdhikAra-7 2-7 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti zuddhamati sthirIkRtA'paravairAgya rasasya yoginaH, svaguNeSu vitRSNatAvahaM, paravairAgyamapi prvrtte||73||-22 artha? Ama viSayonI vinAzitA AdinI bhAvanA dvArA zuddha mati jeonI banI che. ne zuddhamatithI jeoe viSaya vairAgyanA rasane sthira karyo che. evA yogIone potAnA tapobaLathI prApta thayela vividha labdhi rUpa guNone viSe paNa anAsakta bhAvane vahana karanAro para verAgya = guNa verAgya (paNa) pravarte che. hRdaye na zive'pi lubdhatA, sadanuSThAna masaMgamaGgati, puruSasya daze'ya miSyate, shjaanndtrnggsnggtaa|74||-25 artha : guNa vairAgyamAM pragatimAna evA te yogIonuM sadanuSThAna (vacanAnuSThAna) asaMgAnuSThAnamAM pariName che. tyAre teonA hRdayamAM mukti sukha pratyenI paNa kAmanA rahetI nathI mokSamArgI vairAgI puruSanI sahajAnaMdanA taraMgothI yukta evI AvI dazA ja icchAya che. ( vairAgyaviSayAdhikAra-0] | vairAgyaviSayAdhikAra-7 kUDa94 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti yasya mahAmate bhavediha vairAgyavilAsabhRnmanaH,* upayanti varitu muccakai stamudAprakRtiM yazaH zriyaH / 75||-26 artha je mahAmatimAn muninuM mana A lokamAM vairAgyanA vilAsothI bharapUra hoya che tevA udAra svabhAvavALA mahAtmAone varavA mATe yaza rUpI lakSmI sAme caDIne Ave vairAgyaviSayAdhikAra-7 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAtyAgAdhikAra-8 nirmamasyaiva vairAgyaM, sthiratvamavagAhate, parityajet tataH prAjJo, mamatA matyanarthadAm / / 76||-1 artha : je mamatA vinAno bane che, teno ja verAgya sthiratAne pAme che... tethI prAjJa vyaktie ati anartha ApanArI mamatAno parityAga karavo ghaTe. viSayaiH kiM parityaktai-rjAgarti mamatA yadi, tyAgAt kazukamAtrasya, bhujaGgo nahi nirvissH|77||-2 artha : zarIra paranI kAMcaLI mAtra utArI devAthI viSadhara viSarahita nathI banato...nirviSa thavA viSa tyAga jarUrI che. tema...mamatA jyAM sudhI aMtaramAM jAgatI beThI che tyAM sudhI viSayonA tyAganuM mahatva nathI vijaya tyAgane vairAgyane..mamatAnA nAzathI ja mahattva maLe che. bhinnAH pratyeka mAtmAno, vibhinnAH pudgalA api, zUnyasaMsarga ityevaM yaH pazyati sa pazyati / / 78||-21 mamatAtyAgAdhikAra-8 | Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha (jyAM jyAM tuM mamatva kare che tyAM tyAM sarvatra) dareka AtmAo judA che ane darekanA pudagalo paNa tadana judA judA ja che. saMbaMdha mAtra zUnya che AvuM je jue che teja sAcuM darzana kare che. ahantAmamate svatvasvIyatvabhramahetuke, bhedajJAnAt palAyete, rjjunyaanaadivaahimiiH||79||-22 artha aMtaramAM pAMgarelI ahaMvRttithI svatva (huM paNAno) no ne mamatAnI vRttithI svAyatvano (mArApaNAno) jIvane bhrama pedA thAya che. deha ane AtmAnuM jo bhedajJAna sAMpaDe to, dehAdi paryAyomAM svatva ane svajanAdi paryAyomAM svItvano bhrama, A dorI che evA vAstavika jJAnathI sarpabhramanI jema bhAgI jAya che. jo khabara paDe ke tuM jene sarpa mAne che te sarpa nathI paNa doraDI che..ne sarpano Dara bhAgI jAya che tema. kimetaditi jijJAsA, tattvAntaHjJAnasaMmukhI, vyAsAva notthAtuM, te mataristhatiH II80|-23 42 mamatAtyAgAdhikAra-8] mamatAtyAgAdhikAra-8 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha jaDa cetanamaya A jagatu zuM che? evI tattvajijJAsA ke je tattvanI bAbate antartAnanI saMmukha karanArI che. jijJAsune antarmukha banAvanArI che. AvI tattva jijJAsA AchA pAtaLA rAgabhAvane ya uThavA nathI detI to to mamatAnI sthiti to kyAM rahI ? arthAt mamatA to tattva jijJAsAnA sadabhAvamAM kyAMthI jAge ? 9to coko' na, mamatA tA' na, samatA kRtA, na ca jijJAsitaM tattvaM, gataM janma nirarthakam / / 81||-26 artha : jo sarva viratino yoga dhAraNa karyo, mamatAne na 'haNI...samatAne na AdarI tattvanI jijJAsA na dharI... to janma Akhoya nirarthaka gayo.... jijJAsA ca vivekazca mamatAnAzakAvubhau, ata stAbhyAM nigRhaNIyAdenAmadhyAtmavairiNIm / / 82||-27 mamatAtyAgAdhikAra-8 mamatAtyAgAdhikAra-8 - 434 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha tattvanI jijJAsA ane deha ane AtmAno viveka...A banneya mamatAnA nAzaka che. ne tethI tatvajijJAsA ane viveka dvArA adhyAtmanI vairiNI evI mamatAno nigraha karavo joie. | mamatAtyAgAdhikAra-8 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAdhikAra-9 tyaktAyAM mamatAyAM ca, samatA prathate svataH sphaTike galitopAdhau, yathA nirmalatA gunnH||83||-1 artha : mamatA jevI chUTe che. tevI samatA svayaM pragaTe che. jema sphaTikanI AjubAjunI upAdhi=(pAse rahI sphaTikamAM pAse pratibiMbita thanArI cIjo) TaLe che ne sphaTikanI nirmalatAru5 guNa svayaM pragaTe che. priyA'priyatvayoryAthai-rvyavahArasya kalpanA, nizcayAt tadvyudAsena staimityaM samatocyate / 84||-2 artha : anukULa pratikULa vastadvArA vyavahAranaya pramANe je priya apriyapaNAnI kalpanA (sArAkharAbapaNAnI kalpanA) thAya che. tene nizcayanayanI dRSTithI haTAvI devAthI cittamAM eka prakArano zAMta, sthirabhAva utpanna thAya che...tene ja samatA kahevAya che. samatAdhikAra- 9 samatAdhikAra-9 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teSveva dviSataH puMsa steSvevArtheSu rajyataH, nizcayAtkiJcidiSTaM vA'niSTaM vA naiva vidyate ||85||-3 artha? tenA te ja (pratikuLa) padArthomAM dveSa karato puruSa, tenA teja padArthamAM (kSaNAMtare) ja rAga karato dekhAya che...ne tethI ja nizcaya dRSTithI kazuMya iSTa ke aniSTa hotu nathI. vikalpakalpitaM tasmAd-dvaya metanna tAttvikam, vikalpoparame tasya, dvitvAdivadupakSayaH ||86||-5 artha : koipaNa padArthamAM rAga ke roSano bhAva e anukuLatA ke pratikuLatA vagerenA vikalpathI janmela che vAstavika nathI..vikalpa uDI jatA rAgadveSa paNa uDI jAya che. A eka ane A eka (ema be) evI apekSA buddhinA vikalpathI mejapara paDela be pustakomAM dvitva (be paNAnI) buddhi janme che ApaNane A eka ane eka be ema kahevAnI apekSA buddhino vikalpa zamI gayo hoya che tyAre...be pustaka mejapara hovA chatAM ekatva ke pustakatvano bodha rahe che ane dvitvano bodha jato rahe che.... 46 samatAdhikAra-9 ] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt tAtvika rIte rAga ke dveSa pAtra koi padArtha nathI paNa ApaNA vikalponA AdhAre padArtha rAga pAtra ke roSa pAtra bane che. samatAparipAke syAdviSayagrahazUnyatA, yayA vizadayogAnAM, vAsIcandanatulyatA / / 87||-10 artha : samatA bhAva paripakava thaye chate viSayomAM iSTAnitvanI buddhi zamI jAya che viSayano graha/ viSayanI pakkaDa rahetI nathI anukuLa ke pratikuLa viSayo samAna banI jAya che. A samatAnA kAraNe ja vizada | vizuddha yogIone vAMsalAmAM ke caMdanamAM samAnatA lAge che vAMsalA dvArA temane cholI nAMkho ke caMdananA zItala lepa lagAvo vizadayogIone koi pharaka paDato nathI samatA dvArA badhuM ja samAna lAge che... kiM stumaH samatAM sAdho, yA svArthapraguNIkRtA, vairANi nityavairANA mapi hantyupatasthuSAm ||88||-11 artha: sva-AtmAnA arthe ghuMTAyelI sAdhunI te samatAne ame zuM stavIe...? e samatA dharanAranI nikaTamAM vasatA nitya [ samatAdhikAra-9 4794 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ verI prANI udara | bilADI mora | sarpa vagerenA te vairone paNa...samatA, haNI nAMkhe che dUra karI de che, zamAvI de che. | (sva mATe thayelI samatAnI sAdhanA paranA vairano nAza karI devA samartha che.). dUre svargasukhaM muktipadavI sA davIyasI, manaHsaMnihitaM ddaSTaM, spaSTaM tu samatAsukham / / 89||-13 artha : svarganuM sukha to dUra che, ne mukti padavInuM sukha atidUra che. jyAre ApaNA mananI atyanta nikaTa jo koi dekhAtuM hoya to te che pratyakSa spaSTa evuM A samatAnuM sukha.... Azritya samatA mekAM, nirvRtA bharatAdayaH, nahi kaSTa manuSThAna-mabhUtteSAM tu kizcana / / 90||-16 artha : eka samatAnA Azraye bharata vagere jIvo bhavathI tarI gayA...nirvANa pAmI gayAteone kAMipaNa kaSTakArI anuSThAnanI jarUra na paDI..A badho samatA dharmano prabhAva che. 482 samatAdhikAra-9 ] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyaliGgAdisiddhAnA-mAdhAra: samataiva hi, ratnatrayaphalaprApte-ryayA syAd bhAvajainatA ||91||-23 artha: ratnatrayInuM phaLa je mokSa, ene anyaliMgIo A samatA dvArA ja pAme che. jethI A samatAthI ja anya liMgIomAM bhAva jainatva Ave che. AmaanyaliMga vagere siddhono AdhAra A samatAnA bhAva ja che. upAyaH samataivaikA, mukteranyaH kriyAbharaH tattat puruSabhedana, tasyA eva prasiddhaye / / 92 / / -27 artha: te te puruSanA bhedathI te te judI kriyAono kalApa e eka samatAne siddha karavA mATe ja batAvAyo che, mATe muktino upAya eka mAtra saMmatA ja che. evuM kathana vadhuM paDatuM nathI parasmAt parameSA ya-nigUDhaM tattvamAtmanaH, tadadhyAtmaprasAdena, kAryo'syAmeva nirbharaH / / 93||-29 artha: parathI paNa para (ratnatrayInA sArarUpa) A samatA e AtmAnuM gUDhamAM gUDha tattva che. mATe...adhyAtma bhAvanI kRpA dvArA A samatAne viSe ja pUrNa prayatna karavo. samatAdhikAra-9 49 -9 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sadanuSThAnAdhikAra-10 parizuddhamanuSThAnaM, jAyate samatAnvayAt, katakakSodasaGkrAnteH kaluSaM salilaM yathA / / 94||-1 artha : samatA saMgathI dharmanuM anuSThAna parizuddha bane che.jema katakanA cUrNathI DahoLuM pANI nirmaLa bane che tema. viSaM garo'nanuSThAnaM, taddhetu ramRtaM param / gurusevAdyanuSThAna-miti paJcavidhaM jaguH // 95||-2 artha gurusevA vagere vividha dharmAnuSThAnanA..Azaya vagerenA AdhAre 1 viSa 2 gara 3 ananuSThAna 4 taheta 5 amRta ema pAMca prakAra jaNAvavAmAM AvyA che... AhAropadhipUjarddhi-prabhRtyAzansayA kRtam, zIghraM saccittahantRtvAdviSAnuSThAnamucyate ||96||-3 artha AhAra, upadhinI AzaMsA ke pUjA ddhi vagere ihalaukika AzaMsA (icchA) thI je dharmanuM anuSThAna karAya sadanuSThAnAdhikAra-10 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te dharmAnuSThAna jIvanA zubha ane suMdara cittane zIdhra haNanAra hovAthI viSAnuSThAna kahevAya che... . divyabhogAbhilASeNa, kAlAntaraparIkSayAt, svAdRSTaphalasaMpUrte, gairAnuSThAna mucyate ||97||-5 artha divyabhoganI pAralaukika abhilASA dvArA sevAtuM guru sevAdi dharmAnuSThAna potAnA dvArA sarjAyela zubha puNyanA phaLa rUpe devatAi bhoganI pUrtithI...devatAI bhogAdinA samayamAM jIvanA zubhacittano vinAza karanAra bane che. mATe ene garAnuSThAna kahevAya che. 1. viSAnuSThAnamAM ihalaukika viSayAkAMkSA tAtkAlika zubha cittane haNe che, jyAre pAralaukika viSayAkAMkSA devatAi bhogAdinA kALamAM saccittane haNe che.mATe...te garAnuSThAna che. niSedhAyA'nayoreva, vicitrAnarthadAyinoH, sarvatraivA'nidAnatvaM, jinendraiH pratipAditam // 98||-7 artha : citra vicitra anarthone ApanArA A be anuSThAnono niSedha karavA mATe ja jinezvara devoe [ sadanuSThAnAdhikAra-10 ra-10 51 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAnuSThAnamAM sarvatra anidAnatA (aniyANuM-nirAzasabhAva) rAkhavAnuM pratipAdana karyuM che. praNidhAnAdyabhAvena, kAnadhyavasAyinaH saMmUrchimapravRttyAbha-mananuSThAna mucyate // 99 / / -8 artha : dharmAnuSThAnane yogya adhyavasAyathI rahita jIvanuM praNidhAna=(citta ekAgratA) te cittaekAgratA vagere bhAva ane upayoga vinAnuM je dharmAnuSThAna che....te saMmUrNima jIvanI pravRtti samAna che, mATe tevuM dharmAnuSThAna e.3jA naMbaranuM ananuSThAna che... akAmanirjarAGgatvaM, kAyakalezAdihoditam, sakAmanirjarA tu syAt, sopayogapravRttitaH ||100-16 artha : ananuSThAnamAM thatAM kAyakalezathI e akAma nirjarAnuM aMga bane che..paNa sakAma nirjarAnuM aMga banI zakatuM nathI kemake sakAma nirjarA to mokSanA Azaya pUrvakanI upayoga yukta pravRtti anuSThAna dvArA ja thAya che. sadanuSThAnAdhikAra-10 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadanuSThAnarAgeNa, taddhetu rgigAminAm, etacca caramAvarte'nAbhogAde vinA bhavet / / 101 / / -17 artha? muktimArgagAmI jIvonuM sadanuSThAnanA rAga dvArA anAbhoga sahasAkAra vagere doSothI rahita evuM dharmAnuSThAna e cothuM..tadvaita anuSThAna kahevAya che. A taddhatuanuSThAna caramAvartimAM Avela jIvane ja saMbhave che. caturthaM caramAvarte, tasmAddharmAnurAgataH, .. anuSThAnaM vinirdiSTaM, biijaadikrmsNnggtm||102||-20 artha tethI karIne dharma (sa&iyA)nA anurAgathI utpanna thatuM...A cothu hatu anuSThAna caramAvartakALamAM ja hoya che. A anuSThAna bIja aMkura skaMdha patra puSpa ane phaLa AdinA kramathI yukta che...arthAt temAM thatI vividha prakAranA bhAvathI yukta kriyA A anuSThAnamAM bIja vagere bane che. jemake....zuddhAnuSThAna karanAra jIvo pratye bahumAna prazaMsA ane zraddhAnuSThAna karavAnI bhAvanA e bIja che. nirmala sadanuSThAnAdhikAra-10 pa34 gara-10 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvapUrvaka te icchA vAraMvAra thavI aMkura che. zuddhAnuSThAna nA upAyo zodhavA te skaMdha che. vividha pravRtti dvArA te upAyo prApta karavA te patra che. te upAyo prApta thavA te puSya che. zuddha zubha bhAvonI prApti te phaLa che. jainI mAjJAM puraskRtya, pravRttaM cittazuddhitaH, saMvegagarbha matyanta-mamRtaM tadvido viduH / / 103||-26 artha je anuSThAnamAM bhagavAnanI AjJAne AgaLa karAtI hoya citta (Azaya)nI zuddhi pUrvaka jenI pravRtti thatI hoya ane jenI aMtargata atyanta mokSa ruci (saMvega) bhAva rahyo hoya ene tenI jANakAro amRtAnuSThAna kare che. zAstrArthAlocanaM samyak praNidhAnaM ca karmaNi, kAlAdhaGgA'viparyAso'mRtAnuSThAnalakSaNam / / 104 / 27 artha: je anuSThAnamAM zAstrIya padArthonI bharapUra anuprekSA hoya kriyAmAM mana vacana kAyAnI ekAgratA hoya. anuSThAnano vihitakAla tathA vinaya vagere kriyAnA aMgonI aviparItatA hoya te amRtAnuSThAnanA lakSaNo che. pa44 -sadanuSThAnAdhikAra-10] idhikAra-10 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvayaM hi sadanuSThAnaM, trayamAtrAsadeva ca, tatrA'pi caramaM zreSTha, mohogaviSanAzanAt / / 105 / / -28 artha : pAMca anuSThAnamAM pAchaLanA be (taata/amRta) anuSThAna e sadanuSThAna che. ane prathamanA traNa (viSa-garalane ananuSThAna) e asaduM anuSThAna ja che. temAM paNa mohanA ugra jherane haNI nAMkhatuM carama anuSThAna amRtAnuSThAna e sarva zreSTha che" AdaraH karaNe prIti-ravighnaH sampadAgamaH, jijJAsA tajjJasevA ca, sadanuSThAnalakSaNam / / 106||-29 artha: taddhata ane amRta anuSThAna rupa be sadanuSThAnane oLakhAvanAra sadanuSThAna karmanA 6 lakSaNo che. 1. Adara : mokSa ane mokSaprApaka anuSThAna pratyenuM bahumAna. anuSThAna karavAno prema. 2. avinaH anuSThAnamAM AvatA vidga upara jaya prApta karavo. [ sadanuSThAnAdhikAra-10 | papa4 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. sampradAgama : alaulya, akrU25NuM Adi yoga saMpattinuM Agamana. 4. jijJAsA : mokSa-mokSa prApaka kriyAnA svarupane jANavAnI icchA. 5. tAsevA : mokSa ruci ne mokSa prApaka kriyAnA jJAtA mahAtmAnI sevA ane kRpA meLavavI. AnA dvArA jIva sadanuSThAnamAM che. te jaNAya che... 56 sadanuSThAnAdhikAra-10 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'mana:zuddhi adhikAra-11 ucita mAcaraNaM zubha micchatAM, prathamato manasaH khalu zodhanam, gadavatAM hyakRte malazodhane, mupayo muku lAyanaII107l-1 artha: zubha kalyANane karanArA AcaraNanA icchuke sahu prathama mananI zuddhi karavI ucita che. peTanI) malazuddhi karyA vinA rogIne kyuM rasAyaNa upayogI banI zake ?, (koi nahIM) zubha anuSThAna rasAyaNa samAna che ne manazuddhi e malazuddhi samAna che. anubhavAmRtakuNDamanuttaravratamarAla-vilAsapayojinI, sakalakarmakalaMGkavinAzinI, masa hi zuddhiADhatA II108-14 artha : anubhavano amRtakuSTha kaho ke...zreSTha vratorupI haMsone khelavA kamalinI samAna kaho, to te sakala karmanA kalaMkano vinAza karanArI eka mananI zuddhi ja che. manaHzuddhi adhikAra-11 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamato vyavahAranayasthito 'zubhavikalpanivRttiparo bhavet, zubhavikalpamayavratasevayA, . harati kaNTaka eva hi kaNTakam ||109||-15 artha jema kAMTo kAMTAne kADhe che. tema zubha vikalpa azubha vikalpane hare che.mATe vyavahAra nayamAM rahelA jIve sahu prathama zubha vikalpa rUpa vrata sevA dvArA (mahAvratonI bhAvanA Adi dvArA) azubha vikalpanI nivRttimAM tatpara banavuM... cyutamasad viSayavyavasAyato, lagati yatra mano'dhikasauSThavAt pratikRtiH padamAtmavadeva vA, tadavalambanamatra zubhaM matam / / 110|-17 artha ? asat viSayonA vyApArathI haTI gayeluM ApaNuM mana jyAM sahelAithI lAge che, evI jinapratimA athavA evuM AtmAthI saMlagna zAstranuM pada te ahiM zubha AlaMbana manAyuM che. (ahiM piMDI vagere dhyAnanA AlaMbano paNa zubha AlaMbanamAM samajI levA) 58da na manaHzuddhi adhikAra-11 ra-11 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 tadanu kAcananizcayakalpanA, vigalita vyavahArapadAvadhiH na kimapIti vivecana saMmukhI, bhavati sarvanivRttisamAdhaye // 111 // -18 artha : jemAMthI vyavahAra mArganA sthAnonI maryAdA paNa ogaLI gai che, tevI koi apUrva koTinI nizcayakalpanA, azubha vikalpothI zubha vikalpomAM sthira thayA pachI pragaTe che. te nizcaya kalpanA...''bAhya tamAma vRttio kAMi nathI''...ema karI zuddha AtmAnA vivecana tarapha sanmukha bane che. ane teja kalpanA dvArA sarva vRttionI nivRtti dvArA utpanna thatI samAdhi (nirvikalpa dazA) prApta thAya che. galitaduSTavikalpaparamparaM, dhRtavizuddhi-mano bhavatIdRzam, dhRti mupetya tatazca mahAmatiH samadhipati zubhrayajJaHzriyam ||112-22 artha : azubha vikalpanI paraMparAthI rahita ane vizuddhivALuM mana ja aMte sthira nirvikalpa evuM bane che...ne tyArabAda mahAmatimAn mahAtmA kRtibhAvane pAmI ujjavaLa yaza lakSmIne vare che. 59 manaHzuddhi adhikAra-11 " Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvAdhikAra-12 zubhavikalpa ke nirvikalpatAmaya mananI avasthA paNa paramAtma kathita nityAnitya vagere bhedathI zuddha AtmAdinA svIkAranI zraddhA hoya to ja sAcI manaHzuddhi rUpa bane che. mATe paramAtmAnA kathita tattvanA bodha rUpa samyaktvanA adhikAranI racanA upAdhyAyajI ma.sA. karI rahyA che... manaH zuddhizca samyaktve, satyeva paramArthataH, tadvinA mohagarbhA sA, pratyapAyAnubaMdhinI // 113 // -1 artha : samyakatva hote chate ja paramArthathI (nizcayanaye) mananI zuddhi hoya che...samyakatva vinAnI manaHzuddhi(zubha vikalpa ke nirvikalpatArupa) moha (ajJAna) garbhita hovAthI ulTI anarthanI paraMparA ApanArI bane che. tattvazraddhAnametacca gaditaM jinazAsane, sarve jIvA na hantavyAH sUtratattvamitISyate // 114 // -2 artha : tatva pratyenI zraddhAne jinazAsanamAM samyakatva kahyuM 60 * samyakatvAdhikAra-12 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ane sarve jIvo haNavA yogya nathI, evA jJAnane, sUtramAM tattva zraddhAna rUpa kahyuM che..(jIva e tattva che, tene mAravo na joie evI jIva pratyenI lAgaNI) e zraddhA che. ihaiva procyate zuddhA'hiMsA vA tattva mityataH, samyaktvaM darzitaM sUtra-prAmANyopagamAtmakam / / 115||-9 artha? athavA A jinasUtramAM ja zuddha ahiMsA pratipAdita karAi che AthI A jinasUtro ja tatva che. Ama sUtranA prAmANyanA svIkAra svarUpa paNa samyakatva zAstromAM dekhADAyuM che. tatrAtmA nitya eveti yeSAmekAntadarzanama, hiMsAdayaH kathaM teSAM, kathamapyAtmano'vyayAt ||116||-24 artha : zudhdha ahiMsA nA saMbhava aMge vicAraNA karatA. "AtmA nitya ja che.' (koipaNa svarupe teno nAza nathI thato) evuM jeonuM ekAMta darzana che, teonA matamAM hiMsA ghaTI ja nathI zakatI kemake AtmA to avyaya-avinAzI ja che tene koipaNa jIvanI hiMsA lAgI zake nahI. to ahiMsA dharmanA pAlananI zI jarUra ? [ samyakatvAdhikAra-12 F Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ca hiMsApadaM nAzaparyAyaM kathamapyaho, jIvasyaikAntanityatve'nubhavAbAdhakaM bhavet ? ||117||-27 arthaH vaLI hiMsA pada e (jIvanA) nAzanuM paryAya vAcaka pada che. eTale e koipaNa hisAbe ekAnta nitya jIvamAM ghaTI na zake, utpanna thai na zake. tema chatAM ekAtta nitya jIvano nAza paryAya mAno....(hiMsA mAno). to anubhava virodha pedA kema na thAya ? kAraNa ke ekAnta nityano nAza asaMbhava che. anityaikAntapakSe'pi, hiMsAdInAmasambhavaH, nAzahetorayogena, kSaNikatvasya sAdhanAt / / 118||-28 artha : AtmAne ekAnta anitya-kSaNika mAnanAranA (bauddha darzana) pakSamAM paNa hiMsA padArtha asaMbhavita che. kemake ekAnta anitya vAdI pakSanAzanA koipaNa kAraNa nA yoga vagara svatanjha ja padArthonuM kSaNikatva siddha kare che arthAt padArtha svayaM bIjI kSaNe nAza pAmI jAya che.nAzaka nI jarUra nathI, to pachI hiMsaka ane hiMsA jevuM kazuM ghaTI zakaze nahI.. samyakatvAdhikAra -12. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTante na vinA'hisAM, satyAdInyapi tattvataH, etasyA vRttibhUtAni tAni yad bhagavAn jagau // 119 // 37 " artha : ahiMsA vinA tAtvika rIte satyAdi paNa ghaTI zakatA nathI kemake ahiMsA vratanI vADarupe ja satyAdi che ema bhagavAne kahyuM che... maunIndre ca pravacane, yujyate sarvameva hi, nityAnitye sphuTaM, vaijJAninnAmitre tathA'tttani ||120||-rU8 artha : jinezvaradevonA zAsanamAM ja ahiMsAdi sarva ghaTI zake che kemake A zAsanamAM anekAMtavAdathI AtmAne nityAnitya tathA dehathI kathaMcit bhinna ane abhinna rupe svIkArAyo che...(ekAMtavAdI A darzana nathI) AtmA dravyArthato nityaH, paryAyArthAdvinazvaraH, hinasti hanyate tattatphalAnyapyadhigacchati // 121 // -39 samyakatvAdhikAra-12 63 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : dravyArthika nayanI apekSAe AtmA nitya che...to paryAyArthika nayanI apekSAe e vinazvara paNa che. Ama bhinna bhinna apekSAe AtmA nitya ane anitya che. mATe...e haNe paNa che ane haNAya paNa che...ne haNavA ne haNAvAnA te te phaLone paNa pAme che. Ama hiMsA ahiMsA Adi jinazAsanamAM ja ghaTI zake che... itthaM sadupadezAde- stannivRttirapi sphuTA, sopakramasya pApasya, nAzAt svAzayavRddhitaH // 122 // -44 artha : Ama jinazAsanamAM...hiMsA AtmAne pariNAmI mAnIne ghaTI zake che. tevI rIte e hiMsA rupa pApanI nivRtti = ahiMsAnI paNa 3 hetuthI spaSTa rIte siddhi thai zake che...te traNa hetumAM prathama che...sadupadeza... 1. sadupadeza-hiMsAnA svarupa phaLa vagerenuM kathana ne sUkSma sthUla vagere. ahiMsAnA bhedono upadeza enA dvArA ahiMsAno bhAva utpanna thAya che... 2. soyakrama pApano nAza = aparvatanIya cAritra mohanIya 64 samyakatvAdhikAra-12 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (je hiMsA karavA prere che.) teno nAza arthAt zubha pariNAma dvArA hiMsAnA bhAvano nAza karavAthI ahiMsA utpanna thAya che. 3. savAzaya vRddhi = zubha Azaya = koi jIvane mAre duHkha na pahoMcADavuM.. AvA dayAnA pariNAma e zubhAzaya che. te dayAnA bhAvanI vRddhithI ahiMsArupa dharma utpanna thAya che. ahiMsAsaMbhava zcetya, dRzyate'traiva zAsane, anubaMdhAdisaMzuddhi-rapyatraivA'sti vAstavI // 123 / / -46 - artha H Ama ahiMsAno saMbhava A ja jinazAsanamAM syAdvAda dRSTie dekhAya che temaja ahiMsAnI anubaMdha vagerenI saMzudhdhi paNa Aja jinazAsanamAM vAstavika bane che. (samakitI, deza viratidhara, sarva viratidharanI dekhItI hiMsAdinI pravRttimAM paNa | karavI paDatI hiMsAdi pravRttimAM paNa jIva hiMsAno dukhAzaya na hovAthI hiMsAno paNa kharAba anubaMdha paDato nathI eja anubaMdhanI saMzuddhi che.) iddag bhaMGgazatopetA-'hiMsA yatropavarNyate, sarvAMzaparizuddhaM tat, pramANaM jinazAsanam / / 1241-56 samyakatvAdhikAra-12 O 65 4 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: Ama sekaDo bhedothI pariddhi ahiMsA jyAM varNavAya che...te sarva aMzathI parizuddha evuM jinazAsana ja pramANabhUta artho'yamaparo'nartha, iti nirdhAraNaM hRdi, AstikyaM paramaM cihanaM, samyaktvasya jagu rjinaaH||125||-57 artha? zu ahiMsA eja tattva che. evI zradhdhA e samyakatva che.ane e samyakatvanuM parama lakSaNa....Astikya che. paramAtmAnA vacano eja artha che, paramArtha che, bAkInuM sarva anartha rUpa cheAvuM nirdhAraNa...Avo nizcaya hRdayamAM rAkhavo te Astikya che. zamasaMveganirvedAnukampAbhiH pariSkRtam, dadhatA meta dacchinnaM, samyaktvaM sthiratAM vrjet||126||-58 artha : zama saMvega nirveda ane anukaMpA vagerethI alaMkRta nirmaLa evA samyakatvane satata dhAraNa karavAthI ja e samakita sthira thAya che...sthiratA ne pAme che. 66: 4 1 samyakatvAdhikAra-12 ] samyakatvAdhikAra-12 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (mithyAtvatyAgAdhikAra-13 mithyAtvatyAgataH zuddhaM samyaktvaM jAyate'GginAm, atastat parihArAya, yatitavyaM mahAtmanA / / 127||-1 artha : zudhdha samyakatvanI prApti jIvone mithyAtvanA tyAgathI ja thAya che. mATe te mithyAtvano tyAga karavA mahAtmAoe prayatna karavo joie. nAsti, nityo na, kartA ca, na bhoktAtmA tadupAyaca ne tyAhu, mithyAtvasya padAni SaT // 128||-2 artha: AtmA nathI (1) AtmA nitya nathI (2) AtmA karmAdino kartA nathI (3) AtmA karmAdino bhoktA nathI (4) AtmAnI (sarvakarmathI) mukti nathI (5) temaja muktinA upAyo nathI (6) Ama A 6 pado mithyAtvanA che. etai yasmAd bhave cchuddhavyavahAravilaMghanam, ayameva ca mithyAtvadhvaMsI sadupadezataH // 129||-3 artha : dAnAdinA tathA upadezAdinA zuddha vyavahAronuM ullaMghana-AtmA nathI, e nitya nathI, vagere 6 pado dvArA mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja thAya che...to...AtmA che...nitya che...vagere pratipakSI 6 satyado dvArA mithyAtvano dhvaMsa paNa Aja pratipakSI SaT pada prarupaNAthI thAya che... prAdhAnyAd vyavahArasya tatastacchedakAriNAm, mithyAtvarupataiteSAM padAnAM parikIrtitA // 130 // 9 artha : zubha zuddha dharma vyavahAranuM prAdhAnya hovAthI te vyavahA2no viccheda karanArA ''AtmA nathI'' vagere SaTyadonI mithyAtva rupatA prarupAi che. 68 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' "AtmAnathI" e prathama padano pUrva pakSa uttara pakSa nAstyevAtmeti cArvAkaH, pratyakSAnupalambhataH, ahantAvyapadezasya, zarIreNopapattitaH // 131 / / -10 artha : cArvAka darzana AtmAnuM pratyakSa na thatuM hovAthI AtmA nathI evo siddhAMta bAMdhe che. ahaM' "aha" nI je pratIti thAya che. te pratIti zarIramAM ja thAya che...ahaM...eTale dekhAtuM A zarIra enAthI bhinna evo koi AtmA nathI... tadetad darzanaM mithyA, jIvaH pratyakSa eva yat, guNAnAM saMzayAdInAM pratyakSANAmabhedataH // 132||-16 artha : "AtmA nathI...pratyakSa na hovAthI" AvI vAta karanAruM...A cArvAka darzana e mithyAdarzana che. kemake jIva e pratyakSa ja che. bhale rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabdathI e para hoya paNa..darekanA saMzayAtmaka jJAna ane nizcayAtmaka jJAna rUpa guNa pratyakSa thAya che...e jJAna guNa ane guNI AtmA mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banne kathaMcit abheda ja che. guNanA pratyakSathI guNIno pratyakSa mAnavo ja joie. siddhiH sthANvAdivad vyaktA saMzayAdeva cAtmanaH asau kharaviSANAdau vyastArthaviSayaH punaH / / 133||-26 artha ? jagata no eka niyama evo che ke jeno tamane saMzaya thAya te vastu astitva dharAvatI ja hoya...jenuM astitva na hoya teno saMzaya thato ja nathI. jemake ThuMThuM (sthANu) joi (alpaprakAzamAM) koine A hUMThuM che ? ke mANasa che ? tevo saMzaya thayo to A zaMkA e ja pragaTa sAbIta karyuM ke huMThane mANasa kyAMka ne kyAMka astitva dharAve che...banne asat nathI. eja rIte AtmA che ke nahI ? Avo saMzaya | zaMkA....e paNa AtmAnuM kyAMka ne kyAMka astitva ja spaSTa paNe sAbIta kare che. kemake asat padArtha saMbaMdhI astitvAdinI zaMkA zakya nathI. 701 mithyAtvatyAgAdhikAra-13] Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMdarbhamAM koi evuM kahe ke "kharaviSANa" (gadheDAnuM zIMgaDuM) che ke nahI ? Avo saMzaya zuM kharaviSANanuM astitva sAbIta karaze ? gadheDAnuM ziMga asat che. chatA Avo saMzaya to thAya che ? e bAbatamAM ciMtana karatA evuM samajAya che ke kharaviSANa (gardabhazaMga) che ke nahI AvA saMzayano viSaya gadheDAnA ziMgaDA svarUpa asat padArtha nathI ?..kemake je che ja nahI teno saMzaya / zaMkA paNa thatI nathI. paraMtu kharaviSANa che ke nahI ? AvA saMzayamAM kharekhara to..viSANanI saMbaMdhitA.je gAyanA mastaka para prasiddha che (sat che) tevI saMbaMdhitA paranA mastaka para cheke nahIM ? e vAta samAi che. A viSANa saMbaMdhitA e "kharaviSANa rupa banne samasta padanA arthathI bhinna vyasta (samAsamAM na rahelo) padano artha che. ne tevo vyasta padArtha..khara, viSANa che ke nahIM ? e saMzaya no viSaya che... ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13 14 vatyAgAdhi kAra-13 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (athavA khara = gardabha paNa sat che. ne viSANa=ziMgaDu paNa sat che tethI vyasta = chuTA chuTA khara ane viSANa e vyastapado saMzayano viSaya bane che. nahIMke asat evuM samasta kharaviSANa pada viSaya bane che.) paraMtu samasta (samAsa karAyelo) evo asat evo khara viSANa rupa padArtha saMzayano viSaya nathI. Ama...huMThAnA astitvanI siddhi jema ThUMThAnA saMzayathI ja pragaTa thAya che. tema AtmAnA saMzayathI AtmAnA astitvanI siddhi pragaTa thAya che. khaviSANa jevA samasta padanA sthAne saMzayano viSaya samasta padArtha nahI vyasta padArtha bane che. ajIva iti zabdazca, jIvasattAniyaMtritaH, asato na niSedho yat, saMyogAdi niSedhanAt // 134 // -27 artha : ajIva zabda paNa jIvanA astitva sAthe saMkaLAyelo che (ajIva=astitva dharAvato je jIva che te A jaDa padArtha nathI, ema thayuM) kemake, asat padArthano kyAMya niSedha karavo 72 * mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakya nathI. jyAM kadAca asatno niSedha che evuM lAge tyAM vAstavamAM asat padArthano niSedha nathI hoto paNa je-te be sat padArtho nA saMyogAdi saMbaMdhano niSedha hoya che.... jemake kharaviSANa gadheDAnuM ziMgaDu nathI A sthaLe gardabha zaMga jevA asatno niSedha lAge che paNa kharekhara to e asatuno niSedha nathI kintu gardabha rUpa satu ane gAya vagerenA mastaka para ugatuM IMga rUpa sat, ema be sat vacce saMyoga ke samavAya saMbaMdha nathI ema e saMbaMdha niSedhanuM kathana che. asatu no niSedha thato nathI thAya che mAtra be sat vaccenA saMbaMdhano niSedha. saMyogaH samavAyazca sAmAnyaM ca viziSTatA, niSidhyate padArthAnAM te eva na tu sarvathA / / 135 / / 28 artha : vidyamAna padArthono kyAreya sarvathA niSedha zakya ja nathI..vidyamAna padArthonI bAbatamAM jyAre niSedhAtmaka vANIno upayoga thAya che tyAre vastuno koI sAthe nA joDANano (saMyogano) vastu vastu vaccenI eka rupatA mithyAtvatyAgAdhikAra-13. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (samavAyano), ke vastunA sAmAnya dharmano, ke vastunA vaiziSTyano niSedha hoya che. vidyamAna padArthono sarvathA niSedha hoto nathI... dA.ta. - '"rAjA udyAnamAM nathI'' tyAre rAjAno ke udyAnano saMpUrNa niSedha nathI...rAjA paNa che udyAna paNa che paNa...rAjA ane udyAnano saMyoga nathI. '"dUdhamAM mIThAza nathI'' ke "sIrAmAM gaLapaNa nathI'' A niSedhamAM mIThAza ke gaLapaNa rupa guNano dUdha ke zIrA rupa dravyamAM samavAya (ekAtmatA) nathI. nahI ke mIThAzanuM dunIyAmAM astitva nathI. 'A ghaTa che paTa nathI'' mAM "paTa nathI'" eTale sarvathA paTa nathI ema nahI paNa A ghaTamAM paTanA paTatvarupa sAmAnya dharmano niSedha che. 'ThaMDI puruSa nathI' eTale te sthAnamAM puruSa nathI ema nahIM, paNa puruSa pAse daMDa vaiziSTya nathI. 74 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha vyutpattimadajjIva, padaM sArthaM ghaTAdivat, tadarthazca zarIraM no, paryAyapadabhedataH // 136 / / -29 artha: jIva pada e zuddhapada che ane..vyutpattivALu pada che, mATe (zudhdhavyutpattima) ghaTapadanI jema teno paNa svataMtra artha che. vaLI jIva padano te artha zarIra nathI kemake koSAdimAM jIvanA paryAyamAM zarIranA nAma nathI ne zarIranA paryAyamAM jIva ke AtmAnA nAma nathI. ghaTa padanI vyutpatti-"cte cete nAnIdarAri'' jalAharaNAdi kAryamAM, je upayogI thAya te ghaTa che. tema ''vati naviSyati kRti nIva' je jIvyo che jIve che ane jIvaze te jIva-AvI vyutpatti jIvapadanI che.. Ama jIva pada "Ditya" "Da vittha" vagere pada nI jema yAdacchika nahI paNa. vyutpattima che. ne vaLI "zazazRMga" nI jema azuddha (vyasta) pada nathI paNa zuddha pada che mATe..ghaTa padano jema padArtha ghaTa che, eja rIte jIvapadano padArtha AtmA che...zarIrAdinA paryAyomAM jIvano samAveza thato na hovAthI mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra eno artha banI na zake. jJAnakSaNAvalIrupo, nityo nAtmeti saugatAH, kramAkramAbhyAM nityatve yujyate'rthakriyA nahi // 137 // -36 artha : (bauddhadarzana-saugato) AtmA che...paNa...e to eka eka kSaNIya jJAnanI dhArA rUpa che, mATe nitya nathI. (A kSaNanuM jJAna utpanna thayuM nAza thayuM...pachI dvitIya kSaNe zAna utpanna thayuM nAza pAmyuM....AvI kSaNakSaNanI jJAnadhArA rupa AtmA che. ane Avo kSaNika anitya AtmA ja mAnavo paDe che...kemake kramathI ke akramathI nitya vastu koipaNa kArya karI zakatI nathI... ame nityavAdIne pUchIe chIe ke (tamAro) nitya evo AtmA kramasara kArya kare che ? jo kramasara kArya kare to prathama kSaNIya kArya karavAno svabhAva prathamakSaNe, dvitIyakSaNIya kArya karavAno svabhAva dvitIya kSaNe...Ama pratikSaNe vibhinna svabhAva thatAM eno sthira eka svabhAva na rahyo...ne svayaMbhU AtmA kSaNekSaNe bhinna evo kSaNika thayo...ne have jo...nitya evo 76 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA kramathI nahI paNa yugapat (ekI sAthe) kArya kare che ema mAno to to prathama kSaNe ja sarva kAryano saMbhava thavAnI Apatti Ave..mATe AtmA kSaNika che anitya che nitya nathI. mithyAtvavRddhikRn nUnaM, tadetadapi darzanam, kSaNike kRtahAni yattathAtmanyakRtAgamaH // 138||-33 artha: A saugAtadarzana paNa cokkasa mithyAtva vRddhi karanAruM che...mATe e paNa asat darzana che...vaLI nityatva aMzavALA AtmAne paNa ekAtta kSaNika mAno to...kutahAni ane akatAgama nAmanA be doSanI Apatti Ave. prathamaNe....zubhAzubha karanAra AtmA dvitIya kSaNeja nAza pAmI jato hovAthI, karelA zubhAzubha karmanI paNa hAni thaze A kRtahAni doSa che. ane dvitIyakSaNe. utpanna navIna AtmAe koi zubhAzubha karma karyA nathI chatAM sukha ane duHkhanI phaLa prApti thavAnI ene Apatti AvatA akRtano Agama thaze akRtAgama doSa... ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13 074 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama kSaNIya AtmAnA kRtadharmAdinA phaLanI hAni ane dvitIya kSaNIya AtmAnA akata dharmAdinA phaLanI prApti thI kRtihAni akRtAgama doSa Avaze.' ekatA pratyabhijJAnaM kSaNikatvaM ca bAdhate, yohamanvabhavaM so'haM smarAmItyavadhAraNAt / / 139 / / -38 artha vaLI AtmA evuM avadhAraNa kare che ke je huM kAle anubhavanAra hato te ja Aje smaraNa karanAra chuM. Ama A pratyabhijJAnamAM AtmAnI ekatAno nizcaya thAya che...ne A pratyabhijJAna ane emA vastuno anubhava karanAra smaraNa karanAra AtmAnI ekatA, e AtmAnA anityatva ane kSaNikatvano bAdha karanArI eno cheda uDADanArI bane che. jo AtmA vinAzI hoya to..anubhavanArane smaraNa karanAra be eka che tenuM avadhAraNa na thai zake ne pratyabhijJAna ( vIDacaM) paNa na thai zake. tasmAdida mapi tyAjya manityatvasya darzanam, nityasatyacidAnandapadasaMsarga micchatA ||140 / -44 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : tethI karI nitya satya ane cidAnanda rUpa pada (mokSa)no saMsarga icchanAre anityatvanuM A darzana paNa choDI devA jevuM che. arthAt ekAtta anitya AtmA mAnanAra bauddha darzanano draSTikoNa choDI ja devA jevo che. na kartA nApi bhoktAtmA kApilAnAM tu darzane, janyadharmAzrayo nA'yaM prakRtipariNAminI / / 141 / -45 artha : kapilanA darzanamAM sAMkhya darzanamAM A AtmA e kartA paNa nathI ane bhoktA paNa nathI...kemake...kartutva ane bhoknatva e janya dharmo che ne AtmA janya dharmano Azraya nathI....je paNa....janya dharmanA AdhAre pariNAma dhAraNa karanAra padArtha chete AtmA nathI paNa..prakRti rUpa tattva che... A darzana.AtmAne kamaLa patranI jema nirlepa ane vizuddha mAne che ne jaDa evI prakRtine ja vividha sukha duHkha rupa pariNAma dhAraNa karanArI mAne che... prakRtinuM pratibiMba nirmaLa AtmAmAM paDe che ne AtmAne mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote sukhI che duHkhI che evuM bhAse che. vicAryamANaM no cAru, tadetadapidarzanam, kRticaitanyayo wktaM sAmAnAdhikaraNyataH / / 142||-56 artha : caitanya ane kRti prayatnanuM pragaTa sAmAnAdhika rahyuM che...eTale ke jyAM caitanya che tyAM ja kRti jovA maLe che tethI karIne caitanya AtmAmAM ne kartutva bhokatRtva rUpa kRti dharma prakRti janya buddhi vagere mAM che. paraMtu cetana rUpa AtmAnAM nathI, AvI mAnyatAvALuM A sAMkhyadarzana vicAra karatA barobara suMdara darzana nathI lAgatuM. kRtibhogau ca buddhe zced bandho mokSa zca nAtmanaH tatazcAtmAna muddizya kUTametadyaducyate / / 143 / / -59 artha : kartutva ane bhoknatva badhu ja buddhinuM hoya to kartutva bhoktatvanA AdhAre ja baMdha ane enA nAzathI mokSa e banne AtmAno nahIM buddhino thaze ne tame AtmAno baMdha mokSa mAnazo nahIM...to to kapila munie AtmAne uddezIne je mokSanI vAta karI che...te khoTI Tharaze...tamArA 801 mithyAtvatyAgAdhikAra-13] ra-13. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adya puruSanI ja vAta tamArA siddhAMtathI mithyA TharavAnI Apatti Avaze. paMcaviMzatitattvajJo, yatra yatrAzrame rataH, jaTI muNDI zikhI cApi, mucyate nA'trasaMzayaH / / 144||-60 artha: puruSa prakRti vagere paccIsa tattvano jANakAra hoya te je te gRhasthAzramAdi koipaNa AzramamAM rahyo hoya pachI te jaTAdhArI hoya muMDita hoya ke zikhA dhArI hoya paNa te A saMsArathI mukta thAya che. jo puruSano baMdha nathI buddhi vagereja baMdhAya che. to uparokta kapila muninA vidhAna pramANe puruSano mokSa paNa nahIM thAya.je baMdhAya teno ja mokSa thAya, te niyama che. mATe puruSano mokSa siddha karavA mATe paNa puruSano baMdha, kartutva, bhophtatva mAnavA ja paDaze. etasya copacAratve, mokSazAstraM vRthA'khilam / anyasya hi vimokSArthe na kopyanyaH pravartate / / 145 / / 61 ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 - Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : sAMkhya mata jo ahiM ema dalIla kare, ke puruSanA baMdha mokSanI vAta je jaNAvavAmAM AvI che te upacArathI che, vAstavika nathI vAstavikato buddhi no ja baMdha mokSa thAya che. je ApaNe puruSano mAnIe chIe. (Aja upacAra kahevAya) to...to... Akhuya mokSa zAstra ja khoTuM TharI jAya phogaTa nirarthaka TharI jAya, kemake ramezanA mokSa mATe jema umeza tapatyAgAdino prayatna nathI karato temapotAthI bhinna buddhinA mokSa mATe...AtmA prayatna na kare. anyanA mokSa mATe anyano puruSArtha niSphaLa che. kApilAnAM mate tasmAdasminnavocitA ratiH, yatrAnumavasaMsiddhaH kartA bhoktA ca lupyate / / 146||-62 artha : je darzanamAM anubhava siddha evo kartA ane bhoktA rUpa AtmA ja vilupta thaI jAya che evA A kapilanA matamAM sAMkhyanA matamAM...rati/ruci karavI biskula vAjabI nathI. nAsti nirvANa mityAhu-rAtmanaH kepyabandhataH / prAka pazcAda yugapada vApi karmabaMdhA'vyavasthiteH // 147||-63 128=mithyAtvatyAgAdhikAra-13] Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: AtmAnA astitva, nityatva, kartRtva ane bhophtatva e cAra padanI vicAraNA bAda AtmAno mokSa thAya che ke nathI thato...e saMbaMdhamAM keTalAka amokSavAdIo kahe che. pahelA pachI ke eka sAthe koipaNa rIte AtmAnI karma baMdhanI vyavasthA ja nathI ghaTatI tethI karmano baMdha ja je AtmAne nathI tenuM nirvANa = mokSa kyAMthI saMbhave teo karmabaMdhanI avyavasthAnA saMdarbhamAM evo tarka kare che. 1. sahu prathama AtmAnI utpatti thaine pachI ene karma baMdha thayo. tema kahevuM eTale yogya nathI...ke.prathama to koi kAraNa vinA AtmAnI utpatti ja na ghaTe...ne vaLI mAno ke AtmA utpanna thayo to....tevo vizuddha AtmA hetu vinA nimprayojana karma sAthe zuM kAma joDAya ? mATe prathama AtmAne pachI karmabaMdha e vyavasthA ghaTI zakatI nathI. 2. prathama karma ne pachI AtmA utpanna thaIne enI sAthe joDAyo te kahevuM eTale asaMgata che. ke kartA-AtmA vinA ja karma pahelA kevI rIte utpanna thAya ? Ama AtmAnI pahelA mithyAtvatyAgAdhikAra-13. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanI vyavasthA ghaTatI nathI 3 AtmAne karma banne eka sAthe utpanna thayA evuM kathana paNa aghaTita che. kemake AmA kartA koNa ane kArya koNa ? baMdha kono ? teno javAba nathI maLato banne sAthe utpanna thanArA padArtho vacce kArya kAraNa bhAva ja na ghaTe. Ama AtmA, karma baMdha yugapatuM, paNa ghaTI zakatA nathI mATe...karmabaMdhanI vyavasthA vinA karmano baMdha nathI to je baMdhAya nahi tevA AtmAno mokSa paNa kyAMthI saMbhave...? anAdisantate nAzaH syAd bIjAMkurayo riva | kukkuTyaMDakayoH svarNa, malayoriva vAnayoH // 148||-67 artha : (uttarapakSa) AtmA ane karmanA baMdhanI vyavasthA anAdikAlIna che. je anAdi saMbaMdha vALuM hoya te kyAre...aMta nathI pAmatuM. evuM jo tame mAnatA ho to e paNa yogya nathI kemake...pravAhathI cAlyA Ave che. evA bIja ane aMkura-kukaDI ane iMDA. suvarNa ane mala vagere nA...kAryakAraNa bhAvano dvArA eka divasa aMta Ave che....eja rIte AtmAne karmano paNa pravAhathI anAdikAlIna saMbaMdha mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa upAyo dvArA nAza pAmaze.... jema bIjamAMthI aMkurane e aMkura pachI punaH bIja temAMthI aMkura Ama pUrva pUrva bIja kAraNa, uttara uttara aMkura kArya Ama anAdikarma yukta jIva thI vividha deha rUpa kArya tenAthI navA karma kArya...temAMthI vaLI deha Ama emAM paNa anAdi pravAha thI kArya kAraNa bhAva mAnavo paDe che. ne teno nAza paNa thAya che.tethI karma nA saMbaMdha nA nAza thI jIvano mokSa paNa mAnavo paDaze. bhavyeSu ca vyavastheyaM saMbaMdho jIvakarmaNoH, anAdyananto'bhavyAnAM syAdAtmAkAzayogavat / / 149 / / -68 artha : anAdi sAtta bhaMgavALI anAdisaMtAna karmanA nAzanI A vyavasthA-bhavyajIvo mATe che. jyAre abhavyone to.. jIva ane karmano A saMbaMdha anAdi anaMta che. jevI rIte AtmA ane AkAzano saMbaMdha anAdi che ne kyAre paNa nAza nathI pAmavAno tema. abhavyanA ane karmano saMbaMdha paNa tevo anAdi anaMta ja che. ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13] 5 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyabhAve samAne'pi jIvAjIvatvabhedavat / jIvabhAve samAne'pi bhavyAbhavyatvayo rmiMdA ||150 // -69 artha : jIva ane ajIva baMne dravya tarIke sarakhA che. chatA cetana ane jaDa jIvatva ane ajIvatva thI banneno bheda che. teja rIte jIva dravya tarIke bhavya ane abhavya sarakhAhovA chatAM...bhavyatva ane abhavyatva rupa dharmane laine...te banne no paNa bheda ghaTI zake che. (temAM bhavyajIvano mokSa thAya che. abhavyano to nathI ja thato.) svAbhAvikaM ca bhavyatvaM kalazaprAgabhAvavat / nAzakAraNasAmrAjyAd, vinazyanna viruddhyate // 151 / / -70 artha : mATImAM jema kaLazano ghaTano prAgabhAva svAbhAvika rahelo che...ne...daNDa kulAla kuMbhAra vagere. prAgabhAvano nAza karavAnI kAraNa sAmagrInA prabhAvathI. te svAbhAvika evA kalaza prAgabhAvano nAza thAya che. basa eja rIte...jIvamAM anAdithI svAbhAvika raheluM bhavyatva (muktigamana yogyatva) eno paNa...mukti gamana rupa nAza kAraNa sAmagrIthI nAza 86 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thai zake che temAM koi virodha nathI... jIvatva svabhAva che...to mukti bAda paNa e svabhAvano nAza na thAya...tema bhavyatva paNa svabhAva che to teno nAza kema thAya ? tamArI vAta sAcI che....paNa jIvatva e muktinuM utpAdana kAraNa svabhAva che bhavyatva e sahakArI kAraNa che kAryotpatti thatA upAdAna kAraNa rUpa svabhAvano nAza na thAya paNa sahakArI kAraNa rUpa svabhAvano nAza thaI zake jema ghaDA mATe mATI upAdAna kAraNa che daMDa sahakArI kAraNa che ghaDo sarjAtA daMDa khasI zake naSTa paNa thai zake paNa. mATI ghaDAmAMthI khasI paNa nathI zakatI ke naSTa paNa thai nathI zakatI. bhavyocchedo na caivaM syAd gurvAnantyAnabhoMzavat / pratimAdalavat kvA'pi phalAbhAve'pi yogyatA ||152 / / -71/ artha: bhavya jIvo mokSe jAya che...ema mAnazo to anaMtA kALa pachI eka eka karI sarva bhavyo mokSe jatA raheze. ane A saMsAramAM mAtra abhavyo ja raheze. ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAca ema kaho ke badhA ja bhavyo kAMi mokSe nathI javAnA. to prazna e naDaze ke...tenAmAM rahelA bhavyatvano koi artha nahI rahe ne bhavyatva niSphaLa jaze...athavA enAmAM ne abhavyamAM kazo ja pharaka nahI rahe. Ama bhavyoccheda ne phalAbhAvanA muddAnuM samAdhAnae che ke...AkAzanA pradezo ne bhAvikALanA samayo AThamA anaMte che...ema bhavyajIvo paNa AThamA anaMte che. AkAzanA anaMta pradezo ke bhAvikALanA samayono jema aMta nathI Avato tema bhavya jIvono no paNa aMta nathI Avato. anaMtakALe paNa jJAnI ne pUchavAmAM Ave ke atyAra sudhI keTalA bhavya jIvo mokSe gayA to javAba eka ja Avaze ke...je bhavyo che tethI anaMtamo bhAga ja siddhipada pAmyo che...mATe...AkAza pradezanI jema bhavya jIvano uccheda bhavyo mokSe jaze to paNa thaze nahiM... bIju e ke...keTalAka evA bhavya jIvo che...jeo mAtra jAtithI bhavya che. teomAM bhavyatva hovA chatA nigodamAMthI 88 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja teono chUTakAro nathI thavAno. to manuSya banI vatAcaraNa karI mokSe javAnI vAta kyAM ? paNa...tethI ema na kahI zakAya ke emanuM bhavyatva mokSa prApaka na hovAthI niSphaLa che...athavA emanA mAM...ane abhavyamAM kazo pharaka nathI. kemake...svayaMbhUramaNa samudranA taLIye beThela pASANamAM pratimA banavAnI yogyatA che. paNa e kyAreya pratimA banI zakato nathI paNa tethI yogyatAno nAza nathI. dhAro ke sAmagrI maLe to pratimA jarura bane tema jAti bhavyo paNa sAmagrI maLe to avazya mokSe jAya teo sAmagrI na maLavAthI mokSa nathI jatA jyAre abhavyo to sAmagrI maLe to'ya mokSe nathI jato Aja te be vacceno pharaka che. naitad vayaM vadAmo yad bhavyaH sarvo'pi sidhyati / yastu sidhyati so'vazyaM bhavya eveti no matam / / 153 / / -72 artha : amAru evuM kahevuM nathI ke je je bhavya hoya te siddha thAya che.paraMtu je siddha thAya che te avazya bhavya hoya ja che Avo amAro mata che. ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13 mithyAtvatyAgAdhikAra-13 94 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanu mokSe'pi janyatvAd vinAzinI bhavasthitiH, naivaM pradhvaMsavat tasyA'nidhanatva vyavasthiteH // 154||-73 artha : mokSamAM sthiti janya che...(sAdi che) tethI je janya teno nAza e niyama thI mokSamAM rahevAnI sthitino paNa nAza thaze...punaH saMsAra AgamananI Apatti Avaze... Ama kahevuM eTale yogya nathI ke je janya hoya sAdi hoya teno vinAza thAya ja evo niyama nathI jema vastuno dhvaMsa e janya che. paNa kyAre dhvasano pAcho vinAza nathI thavAno e nitya che eja rIte jIvanuM mokSAvasthAna janya che.paNa dhvasanI jema enuM paNa anidhanatva-avinAzI paNuM che...mATe...mukta pAchA saMsArI nahI thAya. sukhasya tAratamyena prakarSasyApi saMbhavAt / anaMtasukhasaMvitti rmokSaH sidhyati nirbhayaH // 155||-76 arthaH vizvamAM rahelA sukhI jIvanamAM sukhanuM tAratamya dekhAya che. eka sukhI che bIjo enAthI vadhu sukhI trIjo ethI vadhu sukhI Ama sukhamAM paNa kramazaH prakarSabhAva saMbhave mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che...AthI parAkASThA no prakarSa eTale ke anaMta sukhanuM jyAM saMvedana Avaze tyAM nirbhaya paNe mokSa tattvanI siddhi thaze...arthAt jyAM anaMta sukhanuM saMvedana che. te ja mokSa che...ema kahI zakAya che. na mokSopAya ityAhu-rapare nAstikopamAH / kAryamasti na hetu zcetyeSA teSAM kadarthanA ||156 // -78 artha : keTalAka nAstika samAna (mAMDalIkamata vAdIo) ema kahe che ke...mokSa che...te sAcuM, paNa mokSano upAya ja nathI. teo kahe che mokSa evuM kArya che. jeno koi hetu nathI emanema acAnaka niyatithI koika jIvano mokSa thai jAya che. Ama kArya che chatA hetu nathI AvI vicitra parikalpanA eonI mohajanya kadarthanA ja mAtra che. mokSa rupa kArya hovA chatA. eno koi hetu A mata svIkArato nathI ne akasmAt ja mokSa thai jAya che ema mAne che...ema akasmAta mokSa thato hoya to sarvatra sarvano thai jAta...mATe A mata barobara nathI. kemake hAla koino mokSa mithyAtvatyAgAdhikAra-13 91 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na dekhAto hoya to paNa mokSanA upAya rUpa ratnatrayI to che ja... mokSopAyostu kintvasya nizcayo neti cenmatam / tanna ratnatrayasyaiva tathA bhAvavinizcayAt ||157 / / -82 artha : koi tattvajJAnane koi kAzI karavatane koi maMtra jApane mokSano upAya mAne che...Ama dareka darzane judA judA mokSanA upAya batAve che tethI amAro mata ema che ke mokSopAya hovA chatAM kayo mokSano upAya che te nizcita nathI. mATe mokSa che mokSano upAya anizcita che.. AvA mata mAnanAra ne kahevuM che ke tamArI vAta barobara nathI kemake Apta ane jJAnIjanoe samyagu darzana samyagu jJAna samyaga cAritra rUpa ratnatrayIne ja mokSano upAya mAnyo che. temAM ja mokSopAya tarIke no bhAva nizcita thayela che. bhavakAraNarAgAdi pratipakSamadaH khalu | tadvipakSasya mokSasya kAraNaM ghaTatetarAm ||158||-83 | mithyAtvatyAgAdhikAra-13 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : saMsAranuM kAraNa rAga dveSa moha vagere che. ane sa.darzana sa. jJAna ane sa. cAritra e rAgadveSa mohAdinA virodhI che. mATe saMsAra virodhI evA mokSanuM...saMsAranA kAraNanI virodhI ratnatrayI kAraNa banI zake te vAta suyogya ja che. jJAnadarzanacAritrANyupAyA stad bhavakSaye / etanniSedhakaM vAkyaM, tyAjyaM mithyAtvavRddhikRt ||159||-88 artha : te saMsAra no nAza karanArA upAyo jJAna darzana ane cAritra che. mATe jJAnadarzana ane cAritrano niSedha karanAruM vAkya ke vicAra choDI devo... kemake tevo vAkya ke vicAra AtmAnA mithyAtvabhAvanI vRddhi karanArA che. mithyAtvasya padAnyetAnyutsRjyottamadhIdhanAH / bhAvayet prAtilomyena samyaktvasya padAni SaT / / 160 / -89 artha : AtmA nathI 1, AtmA anitya che 2, AtmA karmano kartA nathI 3, AtmA karmano bhoktA nathI 3, mokSa nathI 5 ne mokSanA upAya nathI 6, AvA mithyAtvanA 6 ( mithyAtvatyAgAdhikAra-13 / 93/4 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pado ne uttama buddhimAnuM vyaktio choDI devA joie ane e pIne choDIne enAthI viruddha evA AtmA che 1, AtmA nitya che 2, AtmA karmano kartA che. te AtmA karmano bhoktA che 4, mokSa che 5 mokSanA upAyo paNa che 6 AvA samyakatvanA ja pado ne bhAvavA joie vicAravA joie. skUer = mithyAtvatyAgAdhikAra-13] mithyAtvatyAgAdhikAra-13 | Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (asagrahatyAga adhikAra-14 mithyAtvadAvAnalanIravAha, masadgRhatyAga mudAharanti / ato ratistatra budhai vidheyA,vizudhdhabhAvaiHzrutasAravimiH ||1||160 artha : mithyAtvarUpI dAvAnalane ThAravAmAM megha samAna che kadAgrahano tyAga..AthI vizuddha bhAvavALA ane zrutasArane jANanArA buddhimAnuM vyaktioe asagraha (kadAgraha)nA tyAgamAM ruci keLavavI joie. asadgRhagrAvamaye hi citte, na kvApi sdbhaavrsprveshH| ihAMkuraMzcittavizuddhabodhaH, siddhAntavAcAM bata ko'praadhH||7|-161 artha : asadagrahathI paththara maya banI gayela cittamAM...sadabhAvarupa jalano praveza kyAMya paNa thato nathI ane evA A cittamAM vizuddha bodha rupa aMkura paNa pedA thato nathI. to AgamanI vANIno emAM zuM aparAdha che ? aparAdha to asadgahamaya patharALa cittarUpI bhUmino ja che. (asahatyAga adhikAra-14 95 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratAni cIrNAni tapo'pi taptaM, kRtA prayatnena ca piNDazuddhiH, abhUt phalaM yattu na nihalavAnAM, asadgRhasyaiva hi so'parAdhaH ||161||-8 artha : prabhu vacanane svakadAgrahathI khoTA TheravanArA nirdunavoe...mahAvrato AcaryA tapa paNa tapyo ne prayatna pUrvaka piMDavizuddhi-nirdoSa gocarIcaryA paNa karI paNa te chatA A utkRSTa saMyama pAlanAno koI artha saryo nahIM, koipaNa phaLa prApta thayuM nahI, tenuM kAraNa ekamAtra emanA dilamAM rahelo prabhuvacana virUddha kadAgraha ja che e kadAgrahano ja A aparAdha che. niyojayatyeva matiM na yuktau, yuktiM matau yaH prasamaM niyukte, asadgrahAdeva na kasya hAsyo', jale ghaTAropaNa mAdadhAnaH // 162||-12 artha : kadAgrahathI ja mANasa yukti vize matine nathI joDato uchuM. baLAtkAre. potAnI je avaLI buddhi cAlI che temAMja yukti ane tarka ne joDe che...ne ethI.mRgajaLamAMke pANI vinA nA kuvAmAM..ghaDA nAMkhanAranI jema kono hAsya pAtra nathI banato...? asagrahatyAga adhikAra-14 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt mArI macaDIne potAnI buddhithI kalpita, zAstranA artha karavA jatA Akhare kadAgrahI hAsyAspada ja Thare che.. dambhAya cAturya maghAya zAstraM, pratAraNAya pratibhApaTutvam, garvAya dhIratva mahoguNAnA,masadgRhasthe vipriitsRssttiH||163||-18 artha : asagrahI-kadAgrahI mANasanA guNonI paNa kevI viparIta sRSTi che ? enI caturAi daMbha mATe thAya che, to zAstra jJAna pApa mATe thAya che, pratibhAnI paTutA e lokone ThagavA mATe thAya che to enI dhIratA paNa abhimAna poSaka bane che. enA guNopaNa viparIta sarjana ja karanArA bane che. idaM vidaM stattva mudArabuddhiH, rasadgrahaM ya stRNavajjahAti, jahAti nainaM kulajeva yoSid, guNAnuraktA dayitaM yazaH zrIH ||164||22 artha : Ama tatvane jANato udAra buddhivALo je vyakti taNakhalAnI jema asadagrahano tyAga karI de che evA vyaktine enA guNathI anurakta thayelI yaza lakSmI choDatI nathI jema kuLavAn strI patine choDatI nathI tema. asagrahatyAga adhikAra-14 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'yogAdhikAra-15 karmayoga ane jJAnayoga rU5 be yoganuM talasparzI vivecana A adhikAramAM varNavAyuM che je jIvane mukti yogano adhikArI banAve che. asadgRhavyayAd vAnta mithyAtvaviSavigruSaH / samyaktvazAlino'dhyAtmazuddha ryogaH prasiddhyati / / 165||-1 artha : kadAgrahanA nAzathI mithyAtvanA viSakaNonuM vamana karanAra samyakatvavaMta vyaktinI adhyAtmazuddhi dvArA jIvane yoga dazA prApta thAya che. karmajJAnavibhedena, sa dvidhA tatra cAdimaH, - lAvaNyagativihita DyiAH kArtitaH II1dA-ra arthaH karmayoga ane jJAnayoga ema be bhede yoga che temAM paNa...tIrthakara deva vihita evI Avazyaka vagere kriyA svarupa prathama karmayoga prarupAyo che. anya rupe..sthAna-urNa artha AlaMbana ne nirAlaMbana rUpe 1981 yogAdhikAra-15 ] Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa je yoga batAvAyo che temAM...sthAna ane urNa e be karma yoga che bAkInA 3 jJAnayoga che...Ama e paNa karma ane jJAnayogamAM samAviSTa thAya che. zArIraspaMdakarmAtmA yadayaM puNyalakSaNam, karmA''tanoti sadAgAt rnayostataHsmRtaH ||1||-rU artha : devaguru AdinA prazastarAgathI puNya upArjana kare tevuM zArIrika spaMdana rupa koipaNa karma e karmayoga kahevAya che arthAt AzayamAM devaguru Adino anurAga hoya ane vartanamAM puNyopArjana kare tevI zubhakriyA hoya to te karmayoga kahevAya che. AvazyakAdirAgeNa vAtsalyAd bhagavadgirAM, prApnoti svargasaukhyAni na yAti paramaM padam // 168 // -4 artha : Avazyaka vagere kriyAnA rAgathI tathA bhagavAnanI vANI pratyenA vAtsalya bhAvathI jIva svarganA sukha pAme che paraMtu paramapada (mokSa) nathI pAmato... yogAdhikAra-15 99 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jJAnayoga stapaH zuddha mAtmaratyekalakSaNam / indriyArthonmanImAvAt sa mokSasukhasAdhakaH // 169 / / -5 artha : pAMce indriyonA viSayo pratye unmanI bhAva=mana uThI javAthI. Atma ramaNatA rUpa zudhdha tapa e ja jJAnayoga che.je mokSa sukhano sAdhaka bane che. nahyapramattasAdhUnAM kriyA pyAvazyakAdikA / niyatA dhyAnazuddhatvAd yadanyairapyadaH smRtam / / 170 / -7 arthaH apramattabhAvamAM rakta(jJAnayogI) sAdhuone svayaM dhyAnathI zuddha hovAthI Avazyaka vagere kriyAo niyata hotI nathI. A vAta anya darzanIoe paNa potAnA graMthamAM sthita prajJanA svarupa varNanamAM karela che. ata evA'ddaDhasvAntaH kuryAcchAstroditAM kriyAm / sakalAM viSayapratyAharaNAya mahAmatiH ||171||-17 artha : jJAnayogI draDha cittavALo hovAthI dhyAnathI zudhdha rahe che...paNa je draDha cittavALo nathI evA mahAmati vyaktie yogAdhikAra-15 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayothI pratyAhAra prApta karavA mATe zAstramAM vihita sakala kriyAo karavI joie. yA nizcayaikalInAnAM kriyA nA'tiprayojanAH / vyavahAradazAsthAnAM tA evA'tiguNAvahAH // 172||-19 artha jeo nizcaya dharmathI ja bhAvita banI gayA che. evA apramatta sAdhuo ne AvazyakAdi kriyAnuM atiprayojana nathI paraMtu vyavahAradazAmAM rahelAM mATe teja kriyAo ati guNane karanArI bane che. karmaNo'pi hi zuddhasya zraddhAmedhAdiyogataH / akSataM mukti hetutvaM, jJAnayogAnatikramAt ||173||-20 artha: jJAnayoga ja mokSa sAdhaka bane che ema ekAMtavAda na pakaDatA. zudhdha evo kAyotsarga vagere kriyAyoga paNa zradhdhA meghA dhRti dhAraNA anupekSA vagerenAyogathI muktino hetu akhaMDapaNe bane ja che...kemake tevA zudhdha kriyAyogamAM jJAnayoga paNa samAyelo ja hoya che. jJAnayoganuM ullaMghana nathI thaI jatuM. [ yogAdhikAra-15 - 1014 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaM kriyAvihInaM na, kriyA vA jJAnavarjitA / guNapradhAnabhAvena, dazAbhedaH kilainayoH / / 174 / 24 artha : sAcI rIte juo to jyAM jJAna hoya tyAM kriyA na ja hoya ke kriyA hoya to jJAna na ja hoya evuM nathI banatuM.paraMtu...kriyA jemAM pradhAna hoya ane jJAna jemAM gauNa hoya te karmayoga ne jJAna jemAM pradhAna hoya ane kriyA jemAM gauNa hoya e jJAnayoga Ama....jJAnayoga ane kriyAyoga vaccenI dazAmAM bheda paDe che. (eka bIjA vinAnA jJAna ane kriyA e jJAnabhAsane kriyAbhAsa rupa banI jAya che.) ata eva hi suzrAddhAcaraNasparzanottaram / duSpAlazramaNAcAragrahaNaM vihitaM jinaiH // 175||-26 artha : karmayoga pachI ja jJAnayoga...mAM..AgaLa vadhI zakAya che. AthI ja...zrAvaka jIvananI dezavirati AcaryA bAda ja dugdhAlanIya evA sAdhu jIvananA AcAranuM grahaNa jinezvaroe pratipAdita karyuM che.... 102 4 yogAdhikAra-15 ] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSamapyajAnAno yaH kugrahavivarjitaH sarvajJaM sevate so'pi sAmAnyayoga mAsthitaH // 176-63 artha : vaLI vizeSa kazuM ja na jANato hovA chatAM paNa kadAgrahathI rahita ja vyakti (saraLabhAve) sarvajJa vItarAga prabhune seve che te paNa sAmAnya yogavALo.. yogI che.. sarvajJa pratipattyaMzAt tulyatA sarvayoginAm / lUNasavirmA tathrayatanitti na II177II-66 artha: sarvazanA svIkAranA aMzathI aneka | bhinna bhinna sarvayogIo paNa samAnatA pAme che. bhale keTalAka darzana zuddhithI nikaTa hoya ane keTalAka dUra hoya paNa sarvajJanuM sevaka paNuM to te badhAmAM raheluM che. jema rAjA no nokara pradhAna paNa che dvArapALa paNa che. bhale buddhinI vizeSatAthI pradhAna nikaTa hoya ane dvArapAla dUra hoya te chatA baMne rAjasevaka che tema.. jijJAsA'pi satAM nyAyyA, yatpare'pi vadantyadaH / jijJAsu voca, paddhativartata 178-76 yogAdhikAra-15 - 104 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : sat evA paramAtma tatvanI jijJAsA paNa parama ucita che....kemake anyadarzanI paNa ema kahe che...korA zabda zAstrI karatA/zabdazAstranA catura paMDito karatA paNa...yoganI (paramAtma tatvanI) jijJAsA karanAro caDI jAya che....koro zabdazAstrI kazuM karato nathI jyAre yoganI jijJAsAvALo paNa hArdika rIte yogamArge AgaLa vadhe che. karmayogavizuddhaM sajjJAne yuJjIta mAnasam / ajJaJcAzraddhAnazca saMzayAtmA vinazyati // 179-79 artha : karmayogathI vizudhdha banelA mahAtmAe jJAnayogamAM cittane joDavuM joie...kemake...karmayogIne jJAnayogI eja aMte paramazAMti meLavI che. je jJAnI paNa nathI ne dharmatattvano zraddhALu paNa nathI. evA azraddhALune ajJAnIo jyAM tyAM zaMkAnA kaLaNamAM khUMpI jAya che. ne evA saMzayAtmA aMte vinAza pAme che arthAt enI sukha zAMtino nAza thAya che. karmayogaM samabhyasya jJAnayogaM samAhitaH / dhyAnayoga samAruhya muktiyogaM prapadyate ||180 / -83 10R yogAdhikAra-15 ] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : karmayoga (kriyAyoga)ne sArI rIte abhyasta karI jJAnayoga dvArA sArI rIte samAdhistha thayela, ne (paramAbhAnA) dhyAna yogamAM caDhIne jIva mukti yogane / muktinAM saMbaMdhane pAme che. yogAdhikAra-15 yogAdhikAra-15 - 15 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dhyAnAdhikAra-16) sthiramadhyavasAnaM yat tad dhyAnaM cittamasthiram / bhAvanA, cApyanuprekSA cintA vA tatridhA matam / / 181 / / -1 artha : cittanuM sthira, ekAgra pariNAma...(dhArAbaddha pariNAma) e dhyAna che.jyAre...asthira citta / asthira adhyavasAnanA 3 prakAra che. bhAvanA-anuprekSA ne ciMtA, temA bhAvanA eTale dhyAnanA abhyAsanI kriyA dhyAnAnakula pravRtti (cittanI), anuprekSA eTale smaraNa rUpa dhyAna thI bhraSTa cittanI..ciMtana pravRtti, ane bhAvanA ane anuprekSA sivAyanA cittanA asthira vicAro eTale ciMtA.... Arta raudraM ca dharmaM ca zuklaM ceti caturvidham / tat syAd bhedA viha dvau dvau kAraNaM bhavamokSayoH / / 182||-3 artha: Arta dhyAna-raudradhyAna dharmadhyAna zukaladhyAna ema dhyAna cAra prakAranuM che. te dhyAnanA prathama be bhedo e saMsAranA kAraNabhUta che ane pAchaLanA be bhedI mokSanA kAraNabhUta che. dhyAnAdhikAra-16 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krandanaM rudanaM prauccaiH zocanaM paridevanam / tAha sujhane veti siMcarcA vihu kuMvA:/18rUII-7 artha H AjaMdakaravuM, uMcethI raDavuM.zoka karavo, vilApa karavo mAthuM | chAtI vagere pachADavA-vALa vagere kheMcavA e badhAne ArtadhyAnanA cihna tarIke jJAnIoe jANyA che. moghaM niMdanijaM kRtyaM, prazaMsan parasampadaH / vismitaH prArthaya naitAH prasaktacaitadarjane // 184||-8 artha : potAnA vepAra kalA vagere kartavyamAM kAMi upaja na thatA potAnA kAryonI vyartha niMdA karato ane anyonI sAMsArika sampattinI prazaMsA karato, aizvarya joine vismita thato parasampattine prArthano ane ene meLavavAmAM khuMcelo e ArtadhyAnanA badhAM kAryaliMgo che. pramatta zcendriyArtheSu gRddho dharmaparAGmukhaH / jinokta mapuraskurvan-, nArtadhyAne pravartate // 185||-9 artha : pAMca indriyonA viSayomAM pramAdI, bhogamAM dhyAnAdhikAra-16 107 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakta dharmathI parAMmukha tema ja jina vacanone mAna na ApanAro AtmA ArtadhyAnamAM pravarte che. utsanna bahudoSatvaM nAnAmAraNadoSatA / hiMsAdiSu pravRttizca kRtvAdhaM smayamAnatA ||186 // -15 artha : hiMsAmRSA corI abrahma parigraha vagere pApa viSe...utsanna doSatva=satata sevanarupa doSa-bahu doSatva=puSkaLa doSa sevana eTale ke vAraMvAra doSa sevana-nAnA doSatva=vividha rIte doSa sevana. AmaraNa doSatA=bIjo marI jAya ke svayaM pote marI jAya tyAM sudhI doSa sevana rupa pravRtti temaja pApakarIne khUba rAjI thavuM / khuza thavuM...e rodradhyAnInA lakSaNa che. nirdayatvA'nanuzayau bahumAnaH parApadi, liMgAnyatretyado dhIrai styAjyaM narakaduHkhadam ||187 // -16 artha : bilkula dayArahita paNuM...pApa karyA pachI paNa jarApaNa aphasosa na thavo, temaja bIjAnI pIDAmAM khUba harSa pAmavo e 108 dhyAnAdhikAra-16 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhuM ahiM raudradhyAnamAM cihna svarupa che. AthI dhIra vyaktioe narakanA duHkha denArA te raudradhyAnano tyAga karavo joie. jJAtvA dharmyaM tato dhyAyeccatastra statra bhAvanAH / jJAnadarzanacAritravairAgyAkhyAH prakIrtitAH ||188||-19 artha : dharmadhyAna ne barobara jANI ne pachI dharmadhyAna dhyAvavuM te dharmadhyAnane viSe jJAna-darzana cAritra ane vairAgya ema cAra prakAranI bhAvanA batAvelI che. nizcalatvamasaMmoho, nirjarA pUrvakarmaNAm / saMgAzaMsAbhayocchedaH phalAnyAsAM yathAkramam / / 189 / / -20 artha : jJAna bhAvanAnuM phaLa nizcalatva che. kemake zrutazAnanA abhyAsathI-jIva azubha vicArothI nivRtta thAya che zubha vicAramAM pravRtta thAya che...sUtrArtha vizuddhi pAme che, bhava nirveda pAme che, pudgalanI kSaNa bhaMguratA ane AtmAnI amaratA no barobara paricaya pAme che jene kAraNe game tevA viparIta saMjogomAM paNa parISaha-upasargAdimAM e nizcala rahe che. calAyamAna thato nathI. dhyAnAdhikAra-16 109 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana bhAvanAnuM phaLa asaMmoha che. kemake zaMkAkAMkSA vicikitsAdi bhAvo dUra thAya che. zraddhAnI majabUtAi ne saccAi dvArA mithyAdevadevInI upAsanAmAM te-kheMcAto nathI ne sthiratA amUDhatA rupa asaMmoha guNane prApta kare che. jyAre cAritra bhAvanA dvArA pUrvakarma nirjarA rupa phaLanI jIvane prApti thAya che kemake tapa saMyamanA sevanathI pUrvakarmo kharI jAya che azubhakarmo baMdhAtA aTakI jAya che. to kuzalAnubaMdhI zubhakAryo anAyAse baMdhAya che. to...vairAgyabhAvanA dvArA jIvane saMga AzaMsA ane bhayano uccheda phaLa rUpe prApta thAya che.kemake vairAgya bhAvanAmAM dehanI nazvaratA ne saMsAranI asAratAnuM bhAna thatA niHsaMga bane che. AzaMsA=icchA AzA vAsanAthI rahita bane che temaja sarva prakAranA bhayathI rahita bane che. sadRzapratyayAvRttyA vaitRSNyAd bahirarthataH / etazca yujyate sarvaM bhAvanAbhAvitAtmani // 190 // -25 artha : A jJAna darzana cAritra ane vairAgya rupa cAra 10 dhyAnAdhikAra-16 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAthI bhAvita AtmAmAMjajagatanA padArtho ane kAyA vageremAM "ida api aniyaM" "ide api anitya" vagere vagere ekasarakhA tAtvika bodhanA abhyAsathI ane e bAhya padArthothI thayela vairAgya dvArA mananuM vazapaNuM mananI sthiratA vagere dharmadhyAnopayogI sarva bhUmikA ghaTI zake che. arthAt vAraMvAra tattvadraSTinA abhyAsa dvArA ane bAhya padArtho nA vairAgya dvArA sthira thayela citamAM ja dhyAnanI lAyakAta che ane tevI lAyakAta uparokta cAra bhAvanAthI bhAvita AtmAne viSeja ghaTI zake che. sarvAsu munayo dezakAlAvasthAsu kevalam / prAptA staniyamo nA''sAM, niyatA yogasusthatA / / 191 / / 30 arthaH sarva prakAranA sthAnomAM sarvakALamAM ane sarva prakAranI avasthA viSe bhUtakALamAM ghaNA mahAtmAoe kevalajJAnanI prApti karI che AthI dhyAnanI bAbatamAM dezakAla ke avasthA bAbatamAM koi niyatatA nathI koi baMdhana nathI je koi deza je koi kALa ane je koi avasthAmAM dhyAna-mana[ dhyAnAdhikAra-16 1114 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana kAyA nA yoganI sthiratA thAya te ja tenA mATe niyata vAcanA caiva pRcchA ca parAvRttyanuciMtane / kriyA cAlambanAnIha saddharmAvazyakAni ca / / 192||-31 artha : vAcana pRcchanA parAvartana anuprekSA Adi cAra zratadharmagata dharmadhyAnanA AlaMbana che. to paDilehaNAdi kriyA ne sAmAyikAdi Avazyako e kriyAdharma=cAritra dharmagata dharmadhyAnanA AlaMbano che. AjJApAyavipAkAnAM saMsthAnasya ca ciMtanAt / dharmadhyAnopayuktAnAM dhyAtavyaM syAccaturvidham / / 193 / / 35 artha: devAdhideva paramAtmAnI AjJAnuM ciMtana karavuM. rAgadveSa kAmakrodhAdinA apAyo / nukazAnonuM ciMtana karavuM baMdhAyelA ke baMdhAtA karmo nA vipAka=pariNAmanuM ciMtana karavuM temaja cauda rAjalokanA saMsthAna=AkAra vizeSo upara ciMtana karavuM. Ama dharmadhyAnamAM rakta vyakti ne dhyAna karavA lAyaka A cAra bAbato che. 1124 3 dhyAnAdhikAra-16 ] Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manasa zcendriyANAM ca jayAdyo nirvikAradhIH dharmadhyAnasya sa dhyAtA, zAnto dAntaH prakIrtitaH // 194 // 62 artha : mana tathA pAMce indriyo para vijaya prApta karI ne jeNe potAnI buddhi nirvikArI banAvI che ane je zAMta anedAMta banyo che evo vyakti ja dharmadhyAnano sAco dhyAtA che. anityatvAdyanuprekSA dhyAnasyoparame'pi hi / bhAvayennityamabhrAntaH prANA dhyAnasya tAH khalu // 195||10 artha : dhyAnAdithI jyAre jIva nivRtta thAya tyAre paNa abhrAMta evA teNe anityatva vagere 12 bhAvanAnuM haMmezA ciMtavana karatA rahevuM joie kemake A bhAvanAoe zubhadhyAnanI prANa samI che. jenAthI punaH dhyAnanI dhArAmAM jIva vahI zake che. tIvrAdibhedabhAjaH syu rlezyA stistra ihottarAH / liMgAnyatrAgamazraddhAvinayasadguNastutiH // 196 // -71 artha : tejo padma ane zukala A traNe'ya lezyA tIvra tIvrata2 ane tIvratama bhede dharmadhyAnIne saMbhave che. to..jinezvara H 11 dhyAnAdhikAra-16 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhue pharamAvela Agamokta padArthomAM apUrva zraddhA-devaguru Adino yathocita abhyatthAnAdi vinaya ane teonA saguNonI stuti e dharmadhyAnI mahAtmAnA cihano che...enA kAryaliMgo che. liMga nirmalayogasya zukladhyAnavato'vadhaH / asammoho vivekazca vyutsargazcAbhidhIyate // 197||-83 artha : nirmaLa yogavALA zukla dhyAnI mahAtmAnA cAra liMgo nIce pramANe che-1, avadha 2, asaMmoha 3 viveka 4 vyutsarga. avadhAdupasargebhyaHkampate na bibheti vA / asammohA na sUkSmArthe mAyAsvapi ca muvti||1983-84 vivekAt sarvasaMyogA dbhinna mAtmAnaM mIkSate / dehopakaraNAsaMGago vyutsargA jjAyate muniH / / 199 / / -85 artha zukla dhyAnanA prathama liMga avadhathI koipaNa prakAranA parISaho ke upasargothI te muni kaMpato paNa nathI ane bhaya paNa pAmato nathI. 111 dhyAnAdhikAra-16 ] Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya liMga asammohathI te sUkSma padArthonA ciMtanamAM muMjhAto nathI ke devAdikRta mAyAmAM paNa muMjhAto nathI tRtIyaliMga ''viveka''thI deha upadhi Adi sarva prakAranA saMyogathI potAnA AtmAne te bhinna dekhe che to caturtha liMga 'vyutsarga''thI deha ane upakaraNAdithI asaMga thai jAya che...eno saMga ene raheto nathI. etaddhyAnakramaM zuddhaM matvA bhagavadAjJayA / yaH kuryAdetadabhyAsaM sampUrNAdhyAtmavid bhavet // 200 // 1-86 artha : bhagavAnanI AjJA pramANe zuddha evA A dhyAnanA kramane jANIne je te dhyAnano abhyAsa kare che e AtmA pUrNa adhyAtmanA svarupano jJAtA=kevalI bane che. dhyAnAdhikAra-16 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dhyAnastuti, adhikAra-17 Atmano hi paramAtmani yo'bhUd, medabuddhikRta eva vivAdaH, dhyAnasandhikadamuM vyapanIya, drAgabhedamanayo vitnoti||201||-11 artha: AtmA ane paramAtmA vacce koi bheda che ke nahiM evo vivAda satata cAlyo Ave che. paraMtu saMdhikAra evA A dhyAne A vivAda dUra karI taeNa be vacceno abheda sAdhI Ape che. arthAt dhyAna dvArA AtmA ane paramAtmA vacceno abheda anubhavAya che. AnA jevI dhyAna mATe kaMi uttama stuti che... Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'AtmanizcayAdhikAra-18 AtmajJAnaphalaM dhyAna, mAtmajJAnaM ca muktidam, AtmajJAnAya tannityaM yatnaHkAryo mahAtmanA / / 202 / / 1 / / artha : zubhadhyAnanuM phala AtmAnuM jJAna che. ane AtmajJAna mukti ApanAruM che. AthI AtmajJAnane prApta karavA mahAtmAoe sadAya prayatna karavo joie. navAnAmapi tattvAnAM jJAna mAtmaprasiddhaye, yenA'jIvAdayo bhAvAH svabhedapratiyoginaH / / 203 / / 3 / / artha: jIva e..ajIva nathI, puNya nathI pApanathI, baMdha nirjarA AsavasaMvara ane mokSa nathI paNa te badhAthI bhinna che. Ama ajavAdithI bhinna Atma tattva che.e prasiddha karavA mATe ja nave nava tattvonuM jJAna karavAnuM che. ane tethI ja ajIvAdibhAvo e..AtmAmAM rahela svabhedanA pratiyogi bane che...arthAtu dareka achavAdithI bhinna AtmA che ne jyAM ajavAdinI bhinnatA che..tyA ajIvAtvAdi nathI AtmanizcayAdhikAra-18 114 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahetuM.(sva=ajIvAdi eno bheda bhinnatA (AtmAmAM) bhedanA pratiyoga virodhi ajIvavAdi). TuMkamAM...eka jIvanuM jJAna karavA mATe paNa ajIvAdi ne jANavA Avazyaka che...ajIvAdinA svarUpano paricaya karIne ja e svarUpathI bhinna jenuM svarUpa che tevo AtmA samajI zakAya che. tadekatvapRthaktvAcyA mAtmajJAnaM hitAvaham, vRthaivAbhiniviSTAna manyathA dhIviDambanA / / 204||5|| artha: AtmajJAna-ekatva eTale ke abhedathI ane pRthakatva eTale bhedathI karavuM hitAvaha che. nahi to abhedano ja abhiniveza-kadAgraha rAkhanAra ke bhedano ja kadAgraha rAkhanAranI viparIta buddhi e mAtra viDambanA che. ahiM nizcayanaya ane vyavahAranayanAM ema be draSTi koNo che. nizcayanaya kahe che. AtmA jJAnAdithI abhinna che. vyavahAra naya kahe che AtmA ane jJAna bhinna che. AtmanizcayAdhikAra-18 ) Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya kahe che eka AtmA bIjA AtmAthI abhinna che (svarupathI) to vyavahAra kahe che...dareka AtmA eka bIjAthI bhinna che. nizcaya kahe che. AtmA dehAdithI bhinna che to vyavahAra evuM vidhAna kare che AtmA dehAdithI abhinna che...sAmA sAmA AvA vidhAno alaga alaga draSTikoNa ane apekSA sApekSa che....A apekSA samajayA vinA ekAMta vAdI buddhi e mAtra viDambanA che. A adhikAramAM Atma tattvano maulika nizcaya karavAno hovAthI..nizcayanayanA draSTikoNanI prAdhAnyatA vALo che e dhyAnamAM rAkhI...AgaLanA zloko vicAravA. eka eva hi tatrAtmA svabhAvasamavasthitaH, jJAnadarzanacAritralakSaNaH pratipAditaH // 205||6|| artha : te navatattvone viSe....jJAnadarzana ane cAritranA svarUpavALo lakSaNavALo svabhAvamAM..sthira evo AtmA eka ja che... Ama svarUpa ane svabhAva sthiratAthI duniyAnA badhA AtmanizcayAdhikAra-18 194 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA eka ja che..evo nizcayanayano draSTikoNa che. prabhAnairmalyazaktInAM yathA ratnAnna bhinnatA, jJAnadarzanacAritralakSaNAnAM tathAtmanaH ||206||7|| artha : jJAna darzana ane cAritra rU5 Atma guNo e AtmAthI bhinna nathI. jevI rIte ratnanI kAMti ratnanI nirmaLatA ane ratnanI upadrava dUra karavAnI zakti e ratnathI judI nathI tema... ghaTasya rupa mityatra yathA bhedo vikalpajaH Atmanazca guNAnAM ca tathA bhedo na tAttvikaH / / 207||9 artha: (nizcayanayanI draSTi) "ghaDAnu rupa" Ama chaThThI vibhakti dvArA phalita karAtuM. ghaDA ane rUpa vacceno bheda e vyavahAranA vikalpa che...tAttvika nathI kemake ghaDAvinAnuM rUpa ane rUpa vinAno ghaDo banne abhinna hovAthI prApta thatA nathI eja rIte AtmA ane AtmA nA jJAnadarzana cAritrAdi guNo paNa AtmAthI je judA che ema SaSThI vibhakti dvArA sUcita karAya che...te bheda paNa tAttvika nathI atAttvika che. AtmanizcayAdhikAra-18 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhaM yadAtmano rupaM nizcayenAnubhUyate, vyavahAro bhidA dvArA'nubhAvayati yat prm||208||10 artha : nizcayanaya dvArA AtmAnuM zuddha je svarUpa anubhavAya che....vyavahAra naya eja svarUpane bheda kathanathI anya ne anubhavAve che. Atma jJAnamaya che evA nizcayanA anubhavane samajAvavA vyavahAra, jJAna vALo AtmA che athavA AtmAno guNa jJAna che ema bheda kathanathI samajAve che. vastutastu guNAnAM tad rupaM na svAtmanaH pRthak, AtmA syAdanyathA'nAtmA jJAnAdyapi jaDaM bhavet / / 209 / / 11 arthaH vAstavika rIte vicArIe to...guNonuM te svarUpa te svAtmAthI bhinna nathI AtmA ane jJAnAdi guNo banne eka ja che.jo banne ne judA mAnIe to...AtmA jJAnarahita banatA-anAtmA=jaDa banI jaze ne jJAnAdi guNo paNa...AtmAthI judA paDatA caitanyahIna jaDa banI [ AtmanizcayAdhikAra-18 12 : Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaze...mATe...nizcayanayanA mULa draSTikoNathI guNa ane AtmA banne bhinna nathI. manyate vyavahArastu bhUtagrAmAdibhedataH janmAdezca vyavasthAto mitho nAnAtva mAtmanAm ||210||13 artha : bhUtagrAma=ekendriya beindriyAdi 14 prakAranA bhedathI Adi padathI...4 gati, 5 indriya, 6 kAya vagere bhedo dvArA temaja janmAvasthA bAla yuvA vRddha mRtyu vagere avasthAonA bhedathI vyavahAranaya AtmAonI paraspara anekavidhatA mAne che..arthAt koi ekendriya che koi beindriya che e rIte paNa AtmAo bhinna bhinna che to eka ja AtmA bAlaka rUpa yuvAna rUpa vRddha rUpa ema paNa bhinna rUpe che ema vyavahAranayanI mUlavaNI che. na caitan nizcaye yuktaM bhUtagrAmo yato'khilaH nAmakarmaprakRtijaH svabhAvo nAtmanaH punaH || 211 // 14 artha : bhUtagrAmathI karAto AtmAno bheda nizcayanaya mAnya karato nathI eto kahe che ke...nAmakarmanI vividha prakRtiothI (122 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmela sUkSma, ekendriya, paryApta vagere bhUtagrAma rUpa paryAyo che te karma janita vastu che...nahiM ke AtmAno mULa svabhAvakarmabhanita paryAyothI AtmAno bheda karavo e yukti saMgata nathI.... janmAdiko'pi niyataH pariNAmo hi karmaNAm, natu karmakRto bhedaH syAdAtmanyavikAriNi / / 212||15 arthaH janma maraNa vagere avasthAo paNa AyuSya vagere karmano ja pariNAma che.avikAra-nirvikAra evA AtmAne viSe karmakRta A bhedo dvArA bheda zI rIte manAya ? karmaphata bheda AtmAne viSe nathI ghaTato. upAdhibhedajaM bhedaM, vettyajJaH sphaTike yathA, tathA karmakRtaM bheda-mAtmanyevAbhimanyate // 213 / / 17 artha : sapheda pAradarzaka nirmala sphaTika mAM..tene aDIne rahelA lAla lIlA pILA bhUrA vastro thI lAlAza lIlAza pILAza bhUrAza sphaTikamAM pratibimbita thAya che. ane ajJAnI mANasa eka ja sphaTika ne..lAla sphaTika lIlo sphaTika pILone AtmanizcayAdhikAra-18 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUro sphaTika ema kahIne judo judo mAne che Ama upAdhi bhedathI janmela bheda ne sphaTikamAM ajJAnI Aropita kare che. eja rIte karmakRta bhedone paNa AtmAmAM Aropita karI ajJAnI, AtmAnA paNa devAtmA bAla yuvAna vRddha vagere vividha bhedo kare che...ane karmakRta bhedo AtmAnA ja bhedo che tema mAnI le che. ekakSetrasthito'pyeti nA''tmA karmaguNAnvayam, tathAmavyasvabhAvatvAcchuddho dharmAstikAyavat / / 214||19 artha : ekaja kSetra=AkAzapradezamAM...karma paramANuonI sAthe ja vasavA chatAM, AtmA...karma janya guNarUpAdi gatyAdi vagereno saMbaMdha pAmato nathI. eTale ke rUpI ke...vividha gati vagere pariNAma pAmato nathI...kAraNa ke...dharmAstikAyanI jema AtmAno paNa svasvarUpa choDI anya svarUpamAM pariNamavAno svabhAva nathI mATe jema dharmAstikAya pugalanA saMga chatA nirlepa rahe che pugalanA koi guNa apanAvato nathI tema zuddhAtmA paNa pudgala ke karmanA koi guNa svIkArato nathI. AtmanizcayAdhikAra-18 ] Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA taimirikazcandramapyekaM manyate dvidhA, anizcayakRtonmAda stathAtmAnamanekadhA ||215||20 artha : jema temirika-netrarogI AkAzamAM rahelA eka candrane paNa...anekarUpe-be rUpe jue che tema...karmajanya vividha svarUponA kAraNe nirNaya na thavAthI...anizcayathI janmela gAMDapaNa vALo vyavahAranayavAdI paNa...eka AtmAne aneka rUpe jue che. (manuSya deva naka rAjAraMka vagere.) sadasadvAdapizunAt saMgopya vyavahArataH, darzayatyekatAratnaM satAM zudhdhanayaH suhRt // 216 // 22 artha : AtmA kathaMcit sat che kathaMcit asat kathaMcit asat che...evA prakAranA bhedayukta kathana karavAmAM...mAhira-cADI yugalI kho2 samAna vyavahA2 nayathI saMrakSaNa karI / bacAvI nizcayanaya / zudhdhanaya rUpI mitra dareka AtmAmAM ekatA rUpa ratna sajjanone dekhADe che. cADIyo cugalI kho2 A sAro A khoTo uMca nIca vagere bhedo batAvI laDAvI nAMkhe che...jyAre sAco (125 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmitra...badhAya sarakhA che ema kahIne samAdhAna vRtti Ape che.vyavahAra naya ne nizcayanayane A zlokamAM cugalIkhora ane sanmitranuM mArmika rUpaka ApavAmAM AvyuM che. karmaNaste hi paryAyA nAtmanaH zuddhasAkSiNaH, karmakriyAsvabhAvaM yadAtmA tvajasvabhAvavAn / / 217 // 25 artha : manuSya deva rAjAraka vagere badhA te te paryAyo e karma nA paryAyo che nahI ke palaTAtA paryAyo nA zudhdha sAkSI evA AtmAnA... kAraNake judA judA paryAyo utpanna karavAnI kriyAno svabhAva karmano che. jyAre AtmA to aja svabhAvavALo che. eTale ke kriyAne potAmAM janma na ApavAnA svabhAvavALo che. AthI.banne taddana virodhI svabhAvanA hovAthI karmanA te paryAyo AtmAnA banI zake nahI ke tenAthI paDatA vividha bhedo AtmAmAM ghaTI zake nahI. yathA svapnAvabuddhortho vibuddhena na dRzyate, vyavahAra mataH sargo jJAninA na tathekSyate // 218||28 2641 AtmanithiyAdhikAra-18 ] ra018 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jema svapnamAM jaNAyelo padArtho jAgyA pachI ApaNI AjubAju ApaNe nathI jotA / ApaNane nathI dekhAtA...eja rIte vyavahA2 matanA (nidrA vasthA samAna) draSTikoNa thI je saMsAra AtmAno dekhAya che te nizcaya dRSTi yukta jJAnIne (jAgRta avasthAvALA samAna) nathI dekhAto. vyavahArane karma yukta AtmA bhAse che. to jJAnI/nizcayane karma yukta zudhdhasvarupe ja AtmA bhAse che...be nayanA draSTi biMdunI Aja vAstavikatA che... iti zuddhanayAyatta-mekatvaM prApta-mAtmani, aMzAdikalpanApyasya neSTA yatpUrNavAdinaH // 219 // 31 artha : Ama nizcayanaya (zuddha) AtmAmAM jJAnAdi guNa ne paNa abhinna mAne che. to bIjo AtmA ane A AtmA evA AtmA AtmA vacceno bheda paNa ene sAmAnya che...tethI zudhdha nayAdhIna AtmAmAM ekatva ja prApta thAya che jJAnathI ke anya AtmAthI, abhinna eka ja AtmA che evI enI spaSTa mAnyatA che... AtmanizcayAdhikAra-18 12 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne badhI vastune paripUrNa svarUpe mAnato A pUrNavAdInaya AtmAnA asaMkhya pradeza che. e pUrNa AtmAnA aMzonI kalpanA paNa ene priya nathI eto...pradezAdi vagerenI kalpanA karyA vinAnA eka ane pUrNa AtmAne ja mAne che. eka Atmeti sUtrasyApyayamevAzayo mataH, pratyagjyotiSa mAtmAna mAhuHzudhdhanayAHkhalu ||220 // 32 artha ? ege AyA" "AtmA eka che" ThANAMga satranA prathama sUtrano paNa...Azaya...paNa...nizcaya nayano ja Azaya che. vaLI nizcayanayavizeSa zudhdha saMgrahanaya vagere nayo to...bandhamokSAdi rahita zudhdha jyoti svarUpa AtmA ne ja mAne che. zudhdha svarUpa sivAyanuM anya svarUpa AtmAnuM saMbhavI zakatuM ja nathI evo zudhdha nayono mata che. prapaJcasaJcayakliSTA-nmAyArupAd bibhemi te, prasIda bhagavannAtman zudhdharupaM prakAzaya ||221 / / 33 2 AtmanizcayAdhikAra-18 ] ra-18 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : he bhagavan Atman Apa mArI upara kRpA karo ane ApanA zudhdha svarUpane prakAzita karo...kemake saMsAranA prapaMconA saMcayathI kleza yukta ApanA mAyAvI vividha svarUpathI mane khUba bhaya lAge che. vyavahAranaya mata pramANe deha dhana karma vagerethI AtmA je abhinna manAya che. tenuM kramazaH khaMDana karIne dehAdithI AtmAnuM pRthakatva nizcayanaya havenA zlokomAM raju karIne Atma nizcaya spaSTa kare che. na rupaM na raso gandho na sparza na cAkRtiH, yasya dharmo na zabdo vA tasya kA nAma mUrtatA ||222||37 artha : jenA guNa dharmamAM rUpa nathI rasa nathI gabdha nathI sparza nathI zabda ke AkRti nathI te AtmAnI mUrtatA kevI rIte hoya zake..? kathaMcit mUrtatA paNa..tame AtmAmAM khoTI Aropita karo cho. evuM nizcayanaya kahe che. ane mUrtatA mAnyA vinA vedanA vagereno paNa khulAso kare che ke AtmanizcayAdhikAra-18 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA'pi na mUrtatvanimittA sphuTamAtmanaH, pudgalAnAM tadApatteH kintvazuddha svazaktijA / / 223||42 artha : jIvane vedanAno anubhava thAya che mATe emAM mUrtatva mAnavuM jarUrI che...mUrtitva mAno AvI vyavahAranayanI dalIla sAme nizcaya naya kahe che ke-AtmAne mUrtatva ne kAraNe vedanAdino anubhava thAya che evuM kahevuM yukti saMgata nahI bane, kemake jyAM mUrtitva tyAM vedanA AvI vAta karatA, paramANu pudgalamAM mUrtatva hovAnA kAraNe tyAM paNa vedanAdinI Apatti Avaze. te paNa AghAtAdinI vedanA anubhavaze. mATe sukhaduHkhanA anubhava mAtrathI AtmAmAM mUrtatA sthApavI e yogya nathI. kadAca tame kahezo ke AtmAne je vedanAdino anubhava thAya che te mUrtatAthI nathI thato to zAthI thAya che ? to enuM samAdhAna e che ke karmAdinA saMyogathI AtmAno vizuddha upayoga azuddha thayo che. te azuddha upayoga zaktithI vedanAdino jIvane anubhava thAya che. 1 30 2 AtmanizcayAdhikAra-18 ) Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA''tmA tasmAdamUrtatvaM caitanyaM cADanivartate, aho dehena naikatvaM, tasya mUrtena karhicit / / 224 / / 46 artha tethI karIne AtmA caitanyane oLaMgI jai zakato . nathI amUrtatA ne oLaMgI jai zakato nathI, temaja mUrti banI zakato nathI mATe mUrti evA deha sAthe koi kALe paNa tenuM ekatva saMbhavI zakatuM nathI. pudgalAnAM guNo mUrti rAtmA jJAnaguNo punaH, pudgalemya stato bhinna mAtmadravyaM jgurjinaaH||225||48 arthaH mUrtitva e pudgala dravyano guNa che ane AtmA to jJAna , cetanya guNa vALo che. AthI temanI vANI karma dhana vagere) pudgala dravyothI Atma dravya bhinna che ema jinezvarI kahe che... Atmana stadajIvebhyo vibhinnatvaM vyavasthitam, vyaktibhedanayAdezA dajIvatva mapISyate // 226 / / 53 artha: Ama pudgala vagere tamAma ajIvothI AtmAnuM AtmanizcayAdhikAra-18) AtmanizcayAdhikAra-18, 134 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinnapaNe nizcayanayathI pAkuM thAya che. jo ke vyakti bhedanaya vyakti vyakti e bheda karanAra naya arthAt vyavahAranaya. A vyavahAranaya nA draSTikoNathI to saMsArI jIva siddhajIva ema jIvanA bheda paNa che tema e vyakti bheda nayAdezathI apekSAe jIvamAM ajIvatva paNa ghaTAvI zakAya che. ne manAya che. te A rIte.. ajIvA janminaH zuddhabhAvaprANavyapekSayA, siddhAzca nirmalajJAnAd dravyaprANavyapekSayA / / 227||54 artha : zudhdha bhAva prANa eTale anaMtajJAna darzana cAritra vagere guNo ane dravya prANa eTale indriyo vagere 10 prANo Ama zudhdhabhAva prANa ne laine jIvane jo jIva gaNavAmAM Avato hoya to sidhdho ja jIva tarIke ghaTI zake temAM zudhdha bhAva prANI che. bAkI badhA ja janmadhArI jIvo...saMsArI jIvo zudhdha bhAva prANa rahita hoine ajIva banI jaze ne dravya prANane laine jo jIvane jIva mAnatA hoya to te indriyAdi AtmanizcayAdhikAra-18 | Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya prANono siddhamAM abhAva hovAthI nirmala jJAnavALA siddho dravyaprANanI apekSAe ajIva banI jaze. dravya prANanI apekSAo to mAtra saMsArI jIvo ja jIva gaNAze. Ama vyavahAra naye to jIvamAM judI judI apekSAe ajIvatva AvI jaze... eja rIte vyavahAranayanI apekSAe...puNya pApanI zubha azubhatA che te aMge paNa nizcayanayanI mAnyatAo judI che jene svIkAryA vinA paNa....saMsArano aMta thavo durlabha che... puNyaM karma zubhaM prokta mazubhaM pApa mucyate, tatkathaM tuzumaMjantUna yatpAtayatijanmani / / 228 // 57 / / arthaH vyavahAranaya kahe che ke puNya karma e zubha che ane pApakarma azubha che. tyAM nizcayanaya kahe che....pApakarma to azubha che paNa puNyane tame zubha kema kahI zako kemake je puNya jIvane janmanA cakkaramAM pADe che saMsAramAM jakaDI rAkhe che tene kharekhara zubha kema manAya ? AtmanizcayAdhikAra-18 ) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalAbhyAM sukhaduHkhAbhyAM na bhedaH puNyapApayoH, duHkhAnna bhidyate hanta yataHpuNyaphalaM sukham / / 229||62 artha puNyanuM phaLa sukha che ane pApanuM phaLa duHkha che...Ama sukha duHkha rUpa phaLa bhedanI apekSAe puNya pApano bheda che...ne eka phaLa sArU che eka kharAba che e rIte emA zubha zubhatA paNa Avaze AvI vyavahAra nayanI dalIla sAme nizcayato kahe che ke...tame je puNayanA phaLane sukha kahyuM che te tAtvika rIte duHkha ja che...enAthI e judu nathI paDatuM. nAma bhale sukha rAkho paNa tattvataH jo duHkha hoya to puNya ane pApa banne sarakhA ja thayA. pariNAmAcca tApAcca saMskArAcca budhai matam, guNavRttivirodhAcca duHkhaM puNyabhavaM sukham / / 230||64 artha : puNyathI janya sukha cAra kAraNo sara duHkha rUpa che 1. pariNAma thI, 2. tApathI, 3. saMskArathI, 4. guNa vRttinA virodhathI. pariNAmathI eTale ke puNyaphaLa sukha aMte duHkhamAM ja pariName che. vaLI tApathI eTale ke vAraMvAra e apUrNa AtmanizcayAdhikAra-18 ) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha/podgalika sukha meLavavA jIva vyAkuLatA anubhave che ne bhogavyA bAda rogAdinA tApa paNa anubhave che. saMskArathI eTale puNyanA phaLamAM sukhano jIvamAM saMskAra ghusI jAya che tyAre puNyamAM sukhano bhrama rahyA kare che ne jIva bhramita banI vAstavika duHkha rUpa puNyamAM phasAya che. ane... guNavRtti virodhathI (e 4thuM kAraNa che) eTale vAstavika rIte sattva rajam tamas traNa guNathI janita traNa vRtti sukha vRtti, du:kha vRtti ne mohavRtti vacce paraspara virodha che. paNa te chatAM puNya-janita sukhAnu bhavamAM e traNeya vRttino avirodha vartAya che e traNeyanI hAjarI che. Ama te puNya janita sukhamAM sukhatva duHkhatva mohatva paNa rahe che. mATe puNyajanita sukha duHkha paNa che nirbheLa sukha nathI. (sattva rajas tamasa traNeya guNa sama avasthAmAM varate tyAre traNeya vRttimAM virodha che.) jyAre puNya janita sukhanA anubhavamAM...sattva guNa pradhAna bane che mATe sukhAnubhava thAya che paNa sAthe rajas ane 135 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamasu banne guNo gauNa bane che ne e satva guNane sahAya thAya che Ama traNeya guNa viSayabhAva dhAraNa kare che tethI puNyajanita sukhAnubhavamAM sukha vRtti duHkha vRtti ne mohavRtti ema traNeya rahe che. ittha-mekatva-mApannaM phalataH puNyapApayoH, manyate yo na mUDhAtmA nAnta stasya bhavodadheH // 231||73 artha H Ama puNyanuM phaLa sukha, e paNa A badhA kAraNosara duHkha rUpa ja che.mATe puNya ane pApanuM phaLa tatvataH duHkha rUpa ja thayuM eka banI gayuM...chatAM jeo e banne nA phaLamAM abhinnatA nathI svIkAratA te mUDhAtmAonA saMsAra sAgarano cheDo AvI zakato nathI kemake puNyanuM phaLa sukha che ema mAnI puNyamAM ja teo phasAyA kare che. taccidAnaMdabhAvasya bhoktAtmA zudhdhanizcayAt, azuddhanizcayAt karmakRtayoH sukhaduHkhayoH / / 232 / / 79 artha : tethI karIne zudhdha nizcayanayathI AtmA potAnuM svarUpa saccidAnaMda bhAva che. eno bhoktA che. jyAre azuddha AtmanizcayAdhikAra-18 ] Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya naya pramANe AtmAne lAgelI upAdhi rUpa (puNyapApa) karma, ane te karma janita sukha duHkhano paNa AtmA bhoktA bane che. Ama zuddha nizcaya-AtmAnuM svarUpa jJAnAdi teno bhoktA AtmAne mAne che jyAre azuddha nizcaya karmopAdhi janita AtmAnA sukhAdi paryAyono bhoktA paNa AtmA che. ema mAne che. karmaNo'pi ca bhogasya sragAde rvyavahArataH naigamAdivyavasthApi bhAvanIyA'nayA dizA / / 233 / / 80|| artha : zuddha nizcaya ane azuddha nizcaya nayanI jema vyavahAranaya nA paNa. be vibhAga che nirUpacarita asabhUta vyavahAra ne upacarita asabhUta vyavahAra. nizcayanaya...to...karma ke kula mALA vagereno bhoktA AtmA hoya ja na zake ema mAnanAro che kemake karmAdi AtmAthI taddana bhinna che. jyAre vyavahAranaya bhedaparaka hovAthI AtmAnuM karma AtmAnI phulamALA Ama vidhAna karI zake che. ane ema [ AtmanizcayAdhikAra-18 1374 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA karmano bhoktA che kahe che. kemake e kahe che ke sukha duHkhano AtmAne je bhoga thAya che e AtmA sAthe eka meka thayela karmanA kAraNe thAya che bhale AtmAnI e asalkata vastu hoya...mATe...e AtmA karmane paNa bhogave che ema A naya mAne che. jyAre upacarita asaddabhuta vyavahArato AvelI kulanI mALA no paNa AtmA bhoga kare che ema mAne che e kahe che e kulanI mALA koi jaDe nahI jIve ja bhogavI che ne bhale jIvanuM mULa svarUpa na hoya ne eja rIte.. nagama vagere nayonI bhoga vagere bAbatomAM A diku sUcana pramANe vyavasthA vicArI levI. jemake naigama naya AtmAnA bhokatRtvanI bAbate dUranI ke najIkanI bAhyake padgalika koipaNa bhogya vastuno AtmA bhoktA che. ema kahe che saMgraha naya kahe che ke sarva bhogya vastunA saMgraha rUpa bhoga e bhogano bhoktA AtmA che. vyavahAra nayanuM maMtavya uparokta ja che to....RjusUtra naya AtmanizcayAdhikAra-18 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je padArthano je vakhate bhoga karAto hoya te padArthano te vakhate te AtmA bhoktA che ema mAne che. zabdanaya sAmAnyathI je phulanI mALA maMgAvIne pahere, to te phUlanI mALAno bhoktA AtmA che ema mAne che. samabhiruDha naya kulanI mALAmAM rahela judA judA kulano bhoktA AtmA che ema mAne che. ejbhUtanaya je kulanI mALano ke je kulano bhoga karAto hoya tyAre teno bhoktA AtmA che ema kahe che. vividhanaya nA draSTi koNothI vividha rIte AtmAnuM bhoknatva che paNa pradhAna paNe nizcaya naya AtmAne svarUpano bhoktA mAne che ke vyavahAranaya AtmAne svarUpa uparAMta karmane karmathI prApta padArtho vagereno paNa bhoktA mAne che. kartA'pi zuddha bhAvAnA, mAtmA zuddhanayAdvibhuH, pratItya vRttiM yacchuddhanayAnA meSa manyate / / 234 / / 81 artha : bhokatRtvanI jema nayanA draSTikoNathI AtmAnA AtmanizcayAdhikAra-18 AtmanizcayAdhikAra-18 3 4 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartutva viSe paNa vicAra syAdvAra darzanamAM thayo che. AtmAnA zuddha bhAvono kartA vibhu evo AtmA che evuM maMtavya zuddha nayanuM che. nizcaya naya paikI paryAyArthika zuddha naya, pratikSaNa utpanna thatA potAnA zuddha bhAvo ne AzrayIne teno kartA AtmA che ema svIkAre che. hAM...nizcaya naya hovAthI para dravyanA svarUpano koi paryAyano kartA AtmA che. evuM e nathI mAnato kemake kartA bane to AtmA paradravyamaya banI jAya to eno nAza thAya... paNa svanA zuddha bhAvano kartA to te AtmA bane che ema zuddha paryAyArthika naya mAne che. tethI ja te kahe che..ke cittameva hi saMsAro rAgAdikalezavAsitam, tarasaivinikuMvatta mavA rUti vaccate rarUSall83 artha : rAga dveSa vagere saMkalezo thI bhAvita citta e saMsAra che. ane tenAthI rahita / mukta evuM citta eja bhavano AtmanizcayAdhikAra-18 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMta mokSa che. (cetanA kaleza vAsita hoya tyAre emAM vyavahAranayanA draSTi koNathI vicAra karAya ane tenAthI rahita cetanAmAM nizcayanayano draSTi koNa vicArAya) jema jema cetanA kaleza rahita banatI jAya che tema tema AtmA zuddha bhAvono kartA bane che. ye tu dikpaTadezIyAH zuddhadravyatayAtmanaH zuddhasvabhAvakartRtvaM jaguste'pUrvabuddhayaH / / 236 / / 87 / / artha zuddhaparyAyArthika nayathI AtmA zuddhasvabhAvano kartA che. te vAta ApaNe jANI paraMtu keTalAka digaMbaramata vAdI o to zuddha dravyArthika nathI paNa AtmA zuddha svabhAvano kartA che evuM kahe che. te emanI apUrva buddhimatA (?) che. kemake zuddha dravyArthika naya to AtmAne zuddha svabhAvano paNa kartA mAnato nathI. dravyAstikasya prakRtiH zuddhA saMgrahagocarA, yenoktA sammatau zrImat siddhasenadivAkaraiH / / 237 / / 88 artha: (digaMbaro ne paNa mAnya) evA zrImAn siddhasena [ AtmanizcayAdhikAra-18 41 4 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divAkarasUrijI e sammati tarka graMthamAM jaNAvyuM che ke dravyAstika nayanI prakRti zuddha saMgrahanayano viSaya che. arthAt dravyArthikanaya nI je zuddha prakRti che te ja zuddha saMgrahAya che.. tanmate ca na kartRtvaM bhAvAnAM sarvadAnvayAt, kUTasthaH kevalaM tiSThatyAtmA sAkSitva mAzritaH // 238||89 artha : padArthano svabhAva sAtatya dharAvato hovAthI satata svabhAvano anvaya hovAthI svabhAvanuM kartutva zuddha saMgraha nayanA matamAM AtmAnuM rahetuM nathI. kemake AtmA sAtvine dhAraNa karato kUTastha eTale ke kyAre na utpanna thanAro kyAreya na nAza pAmanAro sthira eka svabhAvavALo rahelo che jo e satata sthira eka svabhAvavALo hoya to zuddha saMgrahanaya rUpa zuddha dravyArthika naya nA mate zuddha svabhAvanI enAmAM utpatti thatI kema ghaTI zake...kUTasthanityamAM navuM kazuM ja utpanna thatuM nathI e potAnA svabhAvamAM sarvadA sthira ja hoya che. svarupaM tu na kartavyaM jJAtavyaM kevalaM svataH, dIpena dIpyate jyoti natvapUrva vidhIyate / / 239 / / 91 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : dravyArthika zuddha saMgraha naya kyAre'ya evuM vidhAna karI na zake ke eNe AtmAno svabhAva sarjyo ke potAnA svarUpano e kartA che. kemake e nayanA mate...svarUpa ne eNe karavAnuM ja nathI mAtra svayaM jANavAnuM che. jevI rIte dIpaka jhalahalyA kare che. dIpakanI jyoti svayaM prakAzyA kare che kazuM navuM nathI karatI ema jJAnAtmaka AtmA paNa navuM kazuM karato nathI potAnA svarUpe prakAzyA kare..che...enuM svarUpa to traikAlika sthira che. utpattimAtmadharmANAM vizeSagrAhiNo jaguH avyaktirAvRte steSAM nAbhAvAditi kA pramA ||240 // 94 artha : zuddhanaya AtmAne Atmadharma-svarUpano kartA nathI mAnato...jyAre vyavahArAdi paryAyAstika nayo AtmAmAM...samyag darzana vagere Atma guNo Atma dharmonI utpatti mAne che...ane kahe che...e guNo pahelA hatAM nahI kemake dekhAtA na hatA paNa pachI utpanna thavAthI dekhAya che. zudghanaya kare che ke are bhAi e badhA guNo kAMi utpanna nathI 3 14 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayA e hatAM ja paNa. upara AvaraNa (karmanuM) hovAthI abhivyakta na hatA thatAM...nahiM ke emano abhAva hato ne navA thayA. paraMtu zuddhanayanI A dalIla pratyakSano prabhAva dharAvatA paryAyAstikanayanA gaLe utaratI nathI eto kahe che. guNo na hatA mATe no'tA dekhAtA guNo utpanna thayA eTalA dekhAyA AnA mATe AvaraNa AdinI kalpanA zuM karavI ? emAM zuM pramANa che. guNo utpanna nathI thatA ne AvaraNa che evI vAtanI siddhi mATe kyo tarka tamArI pAse che. RjusUtranayastatra, kartRtAM tasya manyate svayaM pariNamatyAtmA, yaM yaM bhAvaM yadA yadA // 241 || 97 artha : RjusUtra naya A bAbatamAM evuM mAne che ke AtmA svayaM je je bhAvamAM jyAre jyAre pariName che te te bhAvano tyAre tyAre te kartA bane che... kartRtvaM parabhAvAnA masau nAbhyupagacchati, kriyAdvayaM hi naikasya dravyasyAbhimataM jinaiH // 242 // 98 (144 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : paryAyAstikavAdI jusUtra naya sva-AtmAnA ja bhAvonuM kartutva mAnya kare che paNa para=podagalika bhAvonuM kartutva mAnato nathI. AtmA potAnA bhAvonuM ane para bhAvonuM bannenuM kartutva svIkAre to eka ja AtmAmAM svabhAva pratyenI kriyA ane parabhAva pratyenI kriyA ema be kriyAo thavAnI Apatti Ave eka dravyamAM be vastu pratyenI kriyA jinezvara devone mAnya nathI. zarIrI mriyatAM mA vA, dhruvaM hiMsA pramAdinaH, dayaiva yatamAnasya vadhe'pi prANinAM kvacit / / 243 / / 104 artha : nizcaya nayanI draSTi e svabhAvano kartA ja AtmA hovAthI paranI hiMsAdi paNa ene nathI lAgatI paraMtu hiMsA karatAM hiMsAdinA pariNAmathI ene hiMsA janya karma baMdhAya che. mATe ja zarIra dhArI jIva mare ke na mare. paNa je pramAdI che. kaSAyAdi pariNAma rUpa pramAdamAM varte che tene jIva hiMsA lAge ja che. ne koI prANIno kyAreka vadha thaI jAya che. to paNa jayaNA nA pariNAma vALAne dayA dharmanuM ja pAlana che [ AtmanizcayAdhikAra-18) 145 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA nathI. pramAdano pariNAma hoya to jIva mare ke na mare toya hiMsA, ne jayaNAno pariNAma hoya to kadAca jIva mare toya ahiMsA ne dayA che. kartavamAtmA no puNyapApayorapi karmaNoH rAgadveSAzayAnAM tu karteSTAniSTavastuSu // 244||110 artha : eja rIte AtmA puNya ane pApa rUpI (dravyakarma) karmano kartA nathI paraMtu iSTa vastumAM rAga pariNAma aniSTa vastumAM dveSa pariNAmano ja kartA ame mAnIe chIe. (azuddha nizcayanA mate) vAri varSan yathAmbhodo dhAnyavarSI nigadyate, bhAvakarma sRjanAtmA tathA pudgalakarmakRt / / 245||115 arthaH rAgadveSa rUpa bhAvakarmano ja AtmA kartA che evuM jo tame kaho cho to dravyakarma/pudgala karmano AtmA kartA che e vAta kevI rIte ghaTI zake. AtmanizcayAdhikAra-18 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArI draSTie (azuddha nizcayanaya) jala varasAvatuM vAdaLuM dhAnya utpanna karanArU hovAthI jema dhAnya varSI eTale ke dhAnyavara sAvanArUM che...ema vyavahAra thAya che eja rIte AtmA paNa. bhAvakarma (rAgadveSa)no kartA che. te rAgadveSa pudgala rUpa karmanuM (puNyapApa) sarjaka che. mATe AtmA paNa pudgala karmano kartA che evo vyavahAra thAya che vastutaH to AtmA bhAvakarmano ja sarjaka che. AnuM nAma kAraNa mAM kAryano upacAra kahevAya kAraNa bhAvakarma temAM tenA kArya dravya karmano upacAra thAya che. naigamavyavahArau tu, brUtaH karmAdikartRtAm, vyApAraH phalaparyantaH paridRSTo yadAtmanaH // 246 // 116 artha : A bAbatamAM negama ane vyavahAranaya to kahe che...ke...AtmA bhAvakarmano kartA dravyakarmano nathI ema mAnavA karatA dravya karmano paNa kartA che ema mAno... kema ke sukha ne duHkha-vagere lo. rAga dveSa nA kAraNe ja jIvane prApta thAya che have rAga ane dveSa karatA tarata ja AtmanizcayAdhikAra-18 147 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI sukha ane duHkha rUpa phalanI prApti nathI thate kAlAMtare prApti thAya che. temAM vacce dravyakarmane mAdhyama vyApAra) mAnavuM ja paDe che. rAgadveSa + dravyakarma + sukha duHkha rUpI phaLa Ama jyAre...phalasudhI pahoMcavA vacce vyApAra (mAdhyama) rUpa dravyakarma dekhAya ja che..to AtmAne dravyakarmano paNa kartA zuM kAma na mAnavo. AtmA rAgadveSano kartA bane che pachI enA dvArA dravyakarmano kartA bane che ne sukhaduHkha rUpa phaLa meLave che. Ama kaDIrUpa dravya karma svIkAryA vagara sukha duHkha nA phaLanI kAraNatA bhAvakarmamAM paNa nathI ghaTI zakatI mATe dravyakarmane bhAvakarmanI katA AtmAmAM mAnavI ja joie. nAtmano vikRtiM datte tadeSA nayakalpanA, zuddhasya rajatasyeva zuktidharmaprakalpanA ||247||118 artha ? AtmA puNyano kartA che. ke AtmA sukha duHkha ke padArthano kartA bhoktA che...ke rAga dveSano karyA che. evI vividha vAto vividha naya kalpanA thI karo to paNa nirvikAra ( AtmanizcayAdhikAra-18 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA AtmAne A naya kalpanAo koi paNa vikAra ApI zake tema nathI. jema cAMdanI mAM chIpaluM ne cAMdI sarakhI ja camake che tethI karIne cAMdImAM koi chIpalAnI game teTalI kalpanA kare to zuddha cAMdI chIpaluM banI jatI nathI tema nirvikAra AtmAne koipaNa nayakalpanA o savikAra banAvI zakatI nathI AtmAto nirvikAra ja rahe che. (nizcayanaya). puNyapApavinirmuktaM tattvatastvavikalpakam, nityaM brahma sadA dhyeya meSA zuddhanayasthitiH / / 248||130 artha : puNyapApathI rahitaH vikalparahita nitya (saccidAnaMda) brahma rUpe paramAtmA (AtmAne)ne tAtvika rIte hamezA dhyAvavA | ciMtavavA eja zuddha nayanI sthiti che... | (Ama AtmA puNya pApathI para che. Atma zuddha svarUpI che e vAta paripUrNa thAya che.) nimittamAtrabhUtA stu hiMsA'hiMsAdayo'khilAH, ye paraprANiparyAyA na te svaphalahetavaH // 249 / / 131 ( AtmanizcayAdhikAra-18 ^ 149 iAra-18 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthaH hiMsA vagere (bAhya Azravo) ane ahiMsA vagere (bAhya saMvaro) to aMtaranA bhAva Azrava hiMsA pariNAma ne bhAva saMvara ahiMsAdi pariNAmamAM nimitta bhUta che...paNa AtmAnA sukha duHkha ke mokSAdi phalanA kAraNa nathI. kemake hiMsA to sAme kapAyelA jIvamAM paDI che. ne pApa baMdha ke duHkhAdi ula to sva AtmAmAM pedA thAya che. jemAM kAraNa che tyAM kArya thAya kAraNa anyamAM raheluM che. te ravamAM rahela phalanuM kAraNa kema banI zake ? (nizcaya nayanI draSTinotarka che.) mATe vyavahAra nathI bAhya hiMsA ne ahiMsA Azrava ane saMvara che. jyAre nizcaya nayathI AMtarika zubhAzubha pariNAma ja bhAva Azravane bhAvasaMvara che. vyavahAranayathI jenI draSTi mUDha banI gai che te baMdha ane mokSa rUpI phaLanA hetu tarIke bAhya hiMsA ne bAhya ahiMsAne ja mAne...che kemake vyavahArIyo jIva bAhya kriyAmAM ja rAcanAro 15 6 AtmanizcayAdhikAra-18 ) Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI aMdaranA zubhAzubha pariNAma rUpa bhAvahiMsA bhAva ahiMsAne joi ja nathI zakato... tasmAdaniyataM rUpaM bAhyahetuSu sarvathA, niyatau bhAvavaicitryA dAtmaivAzravasaMvarau ||250||139 arthaH jeTalA Azrava che eTalA saMvara che jeTalA saMvara che eTalA Azrava che AvA Agamokta vacanathI bAhya hetu rUpa hiMsA ane ahiMsAmAM Azravatva ane saMvaratva niyata nathI eTale ke bAhya hiMsAe Azrava ja ane bAhya ahiMsA e saMvara ja evo niyama nathI. jyAre AtmAnA zubhAzubha bhAva eto niyamathI saMvara ane Azrava che....ja mokSa ane saMsAranA niyamathI hetu bane che. Ama bhAvanuM vicitrapaNuM hovAthI AtmA ja Azrava che ane AtmAja saMvara che bAhya kriyA Azrava saMvara nathI. prazastarAgayukteSu cAritrAdiguNeSvapi, zubhAzravatvamAropya phalabhedaM vadanti te // 251 / / 144 [ AtmanizcayAdhikAra-18 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : vyavahAranayavALA je cAritra guNanuM phaLa mokSa ja che. evA cAritra guNamAM paNa prazasta rAga-(saMyama pratyenA rAga) thI yukta evA cAritra guNathI svargAdi athavA puNyAnuMbaMdhi puNyanuM phaLa maLe che. ne vItarAga cAritrathI mokSanuM phaLa maLe che ema jaNAvI sarAga cAritramAM zubhAzravatvanuM AropaNa karI de che ne cAritra guNanA phaLamAM paNa eka mokSa ne badale puNyabaMdha (svargAdi) ane mokSa ema phala bhedo paNa kahe che...e emanI sUkSmatA nathI.bhUlatA che... jyAre nizcaya naya samyakatva cAritra vagere zubha bhAvAtmaka guNomAM zuddha saMvaratvano svIkAra karI mAtra mokSanuM ja eka hetutva svIkAre che. have nizcayanaya AtmAnI yoga upayoga dhArAne AzrayIne Azrava saMvarane spaSTa kare che. te sArabhUta vyAkhyA.. yenAMzenAtmano yoga stanAMzenA''zravo mataH, yenAMzenopayogastu tenAMzenA'syasaMvaraH / / 252 / / 148 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthaH AtmAno jeTalo aMze mana vacana kAyAno vyApAra rUpa | cAMcalya rUpa yoga pravarte che eTalo e AtmA mATe Azrava rUpa che. ne jeTalA aMze AtmA potAnA upayogamAM eTale ke vizuddha caitanya bhAvamAM...(rAga dveSa rahita caitanya bhAvamAM) ramamANa rahe eTalA aMze e saMvara che. AtmAmAM yoga dvArA upayoga dvArA banne pravartatI hoya che.tethI Azrava saMvara banne eka sAthe vartI zake che... A spaSTIkaraNathI nizcaya naya kahe che have bAhya hiMsA bAhya ahiMsA mAM Azrava saMvaranuM darzana na karavuM temaja zuddha upayoga sAthe saMbaMdha dharAvatA cAritra guNamAM sarAgatva rUpa yogadhArAnA mizraNano Aropa karI ekAMte zubhAzravatva nahI sthApavuM...e ucita che.. zudhdhaiva jJAnadhArA syAt samyaktvaprAptyanaMtaram, hetubhedAdvicitrA tu yogadhArA pravartate // 253 / / 150 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : jyAre jIvane samyagudarzananI eTale samyakatvanI prApti thAya che. tyArabAda jIvanI jJAnadhArA zuddha ja pravarte che. kemake zuddha caitanyanI upayoga dhArA samyakatvamAM svIkAre che.jyAre avirata bhAva deza virata bhAva vagerene AzrayI mana vacanakAyAnI yogadhArA vicitra eTale ke azuddha zuddha zuddhatara zuddhatama rUpa pravarte che je yogadhArA AgaLanA guNa sthAnako mAM zuddha thatI jAya che. Ama...samyagudarzana pachI upayoga dhArA zuddha ja hoya che jyAre vividha hetuothI yogadhArA azuddha zuddha zuddhatara zuddhatama ema vicitra pariNati dhAraNa kare che. yadA tu sarvataH zuddhi rjAyate dhArayo yoH zailezIsaMjJitaH sthairyAt tadA syAt sarvasaMvaraH // 254||152 artha : jyAre...yogadhArA ane upayogadhArA banne dhArA sarva rIte zuddha thai jAya che. (14mAM guNasthAnake) tyAre yogasthayane upayoga zairya dvArA zailezInAmano sarva saMvara bhAva tyAM utpanna thAya che. AtmanizcayAdhikAra-18 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato'rvAg yacca yAvacca sthiratvaM tAvadAtmanaH saMvaro yogacAMcalyaM yAvattAvat kilAzravaH // 255||153 artha : zailezInI pUrva avasthAomAM AtmAnuM jeTaluM jeTaluM vairya che teTalo saMvara che ane jeTaluM jeTaluM yoga janita cAMcalya che. teTalo teTalo Azrava che. mithyAtva avasthA e te yoga ane upayoga banne azuddha hovAthI saMpUrNa paNe saMvarano abhAva che samyagdarzanamAM upayogamAM kaMika aMze zuddhatA pragaTa hovAthI saMvarano prAdurbhAva thAya che. temAM avirati vagerenA tyAgathI ane samatA ane dhyAnAdi dhArAothI jeTalI jeTalI yogadhArA zuddha thatI jAya che. ema upayoga dvArA paNa zuddha thAya che ne teTalo Azrava chUTato jAya che ne saMvara vadhato jAya che. - sayogI kevalI avasthAe...kaSAyarahita yoga dhArA hovAthI mAtra eryApathika ja Azrava rahe che jyAre upayoga to parama zuddha varte che. ane 14mAM guNa sthAnake zelezInI avasthAmAM upayoga to zuddha hoya che paraMtu yoga nirodha thai yoganuM parama cairya pragaTatA sarva saMvara thAya che. Ama pUrvAvasthAmAM [ AtmanizcayAdhikAra-18 55 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga cAMcalya thI Azrava ne chelle yoga zairya thI sarva saMvara jIvane prApta thAya che jyAre samyagdarzanathI upayoga dhArAmAM to zuddhatA pragaTa thai gai che. yoga dhArAthI zuddhatA sAthe upayogamAM zuddhi ane dhairya banne AvatA jAya che. nirjarA karmaNAM zAro nAtmA'so karmaparyayaH yena nirjIryate karma sa bhAva stvAtmalakSaNam / / 256||155 artha : have nizcaya vyavahArathI nirjarAnA svarUpanI paNa cokhavaTa karatA graMthakAra kare che ke AtmA parathI karmanuM kharavuM te nirjarA che te vyavahAra nayanI vAta che paNa karmanuM kharavuM te to karmano paryAya che AtmA sAthe enuM zuM levuM devuM ? mATe nizcayanaya kahe che je bhAvo dvArA AtmA parathI karma kharI paDyA te bhAva ja kharekhara nirjarA che. Ama nirjarAnuM nizcaya ane vyavahAranA dRSTi biMduthI vizleSaNa thayuM. jJAnena nipuNenaikyaM prAptaM candanagaMdhavat, nirjarA mAtmano datte tapo nAnyAdRzaM kvacit / / 257||159 pa66 AtmanizcayAdhikAra-18 ] 2-18 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : caMdananI sAthe jema sugaMdha aikya pAme che tema sUkSma jJAna sAthe ekya pAmeluM (bAhya) tapa ja AtmAne nirjarA ApI zake che. te sivAyanuM bIju tapa kyAreya nirjarA nathI ApI zakatuM. tapasvI jinabhaktyA ca zAsanodbhAsanecchayA, puNyaM badhnAti bahulaM mucyate tu gataspRhaH // 258||160 artha zAsana prabhAvanAnI icchAthI jinabhakti dvArA tapasvI vipula puNya bAMdhe che. paraMtu te mukta (eTale ke karmanI mAtra nirjarA) to tyAre ja thAya che jyAre saMpUrNa spRhAo choDIne zuddha tapa kare... tasmAj jJAnamayaH zuddha stapasvI bhAva nirjarA, zuddhanizcayatastveSA sadA zuddhasya kApi na / / 259 / / 165 artha : azuddha nizcaya nathI tethI karIne jJAnamAM sadAya ramamANa, jJAnamaya ane aNAhAra bhAvamAM vartato zuddha tapasvI ja bhAva nirjarA rUpa che. dravya nirjarA to karmanI che. AtmAmAM raheluM bhAva nirjarAnuM tattva uparokta che. ema enuM kahevuM che. [ AtmanizcayAdhikAra-18 157 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre zuddha nizcaya naya to kahe che karmanuM kharavuM e karmano paryAya che te paNa nirjarA sadA zuddha AtmAne ghaTatI nathI to...sadA zuddha evA AtmAmAM navA koi bhAva paNa utpanna thatA nathI. mATe temAM bhAva nirjarA paNa ghaTatI nathI, zuddha nizcayanaya-sadAya zuddha evA AtmAmAM, koipaNa prakAranI nirjarA nathI mAnato... " bandhaH karmAtmasaMzleSo dravyataH sa caturvidhaH, taddhetvadhyavasAyAtmA, bhAvatastu prakIrtitaH ||260||166 artha : nizcaya vyavahAranA draSTi biMduthI bandha samajAvatA graMthakAra kahe che. karma ane AtmanA saMzleSa / saMyoga / ekI bhAva svarUpa je baMdha che te dravya baMdha che. tenA prakRti sthiti rasa ane anubhAva ema cAra prakAra che. jyAre...tevA dravya baMdhanuM kAraNa banato tevA prakAranA adhyavasAya yuta (bhAva yukta) AtmA te bhAva baMdha che... baghnAti svaM yathA kozakArakITaH svataMtubhiH, AtmanaH svagatai bhavai rbandhane sopamA smRtA // 261||168 158) AtmanizcayAdhikAra-18 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: jema rezamanokaDo potAnA moDhAmAMthI kADhelA rezama tAra (lALa)thI potAnI ja jAtane bAMdhe che...tema AtmA paNa potAnAmAMthI utpanna thatAM bhAvo (vibhAva) dvArA potAne bAMdhe che. tathA bhavyatayA jantu nodit zca pravartate, badhnan puNyaM ca pApaMca pariNAmAnusArataH // 262 / / 171 arthaH koi izvarAdi prerita banIne nahI paraMtu...potAnA tathA bhavyatvathI prerita banIne jIva zubhAzubha pariNAma dvArA puNya ane pApane bAMdhato pravarte che. zudhdhanizcayata stvAtmA na baddho bandhazaMkayA, bhayakampAdikaM kintu rajjAvahimateriva / / 263 / / 172 artha zuddha nizcaya nathI to AtmA kyAreya karmathI baMdhAto ja nathI. paNa jema doraDImAM sarpanI buddhi thatA Dara dhrujArI vagere dekhAya che tema bandhanI zaMkA thI | huM baMdhAI gayo chuM evI khoTI buddhi thI jIva bhayabhIta thAya che dhruje che. rogasthityanusAreNa pravRttI rogiNo yathA, bhavasthityanusAreNa tathA bandhe'pi varNyate // 264 / / 173 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: roganI sthiti anusAra arthAt roganI tIvratA maMdatA pramANe rogI pravRtti kare che....eja rIte jIvanI bhavasthiti lAMbI ke TUMkI hoya te pramANe jIvane zubhAzubha pariNAmo karavA dvArA zubhAzubha karmano eTale ke puNyane pApano baMdha thAya che. dravyamokSaH kSayaH karma dravyANAM nAtmalakSaNam, bhAvamokSastu taddhetu rAtmA ratnatrayAnvayI / / 265||178 artha : navamAtattva mokSa ne paNa nizcaya vyavahAra draSTithI mUlavatAM graMthakAra kahe che....ke...AtmA uparathI sakala karma dravyano je kSaya che te dravyamokSa che...e AtmAnuM svarUpa nathI. dravya mokSa to karmano paryAya thayo... jyAre bhAvamokSa to kharekhara te che..ke dravya mokSa ne karAvanAra mukhya kAraNa rUpa ratnatrayI jJAna darzana cAritra te jJAna darzana cAritra svarUpa zuddha AtmA ja bhAvamokSa che. bhAvaliMgaM hi mokSAMgaM, dravyaliMga makAraNam, dravyaM nAtyantikaM yasmAnApyekAntika miSyate // 266 / 183 16 nA AtmanizcayAdhikAra-18 ) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha: ratnatrayI rUpa bhAvaliMga ja mokSanuM kAraNa che dravyaliMga (jene jenetara digaMbarane gRhastha veSo) mokSa mATe kAraNa nathI kemakedravya liMga hoya to mokSa thAya ja evuM AtyaMtika paNa nathI ne dravyaliMga na hoya to mokSa na ja thAya evuM ekAMtika paNa nathI. bhAvaliMgAt tato mokSo, bhinnaliMgeSvapi dhuvaH, vizva praEvimucaita, bhAvanI manasvinA ra67ll188 artha : tethI karIne jena muniveSa hoya ke digaMbara paNuM hoya ke jenetera veSa hoya ke gRhasthaveSa hoya koithI paNa mokSa thavAno niyama nathI. ratnatrayI rUpa bhAvaliMgathI ja mokSa thAya che. e niyama hovAthI-bhinna (2) tamAme tamAma veSamAM paNa mokSa thai zake che...evuM kadAgrahano tyAga karIne buddhimAno e vicAravuM joie. azuddhanayato hyAtmA baddho mukta iti sthitiH, na zuddhanayatastveSa badhyate nApi mucyate / / 268 / / 189 [ AtmanizcayAdhikAra-18) 1614 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthaH zuddha naya ane azuddha nayonA draSTi biMdu thI jyAre tattva vicAraNA thai tyAre sAra e Avyo ke azuddhanayathI AtmA baddhane mukta che...ane zuddhanayathI to AtmA koithI baMdhAto nathI ne kazAthI mukAto nathI zAzvata nibaMdha nirmukta che. anvayavyatirekAbhyA mAtmatattvavinizcayam, navabhyo'pi hi tattvebhyaH kuryAdevaM vicakSaNaH // 269 / / 190 artha : vicakSaNa vyaktie zuddha nizcaya nayanI draSTithI ajIvAdinavatattvothI Atmano vyatireka=bheda vicArIne Atma tattvano vinizcaya karavo...to vyavahAranayAdi dvArA AtmAno navatattvo sAthe anvaya=joDANa ke abheda kevI rIte ghaTe che te vicArIne Atma nizcaya karavo. (jethI karma baMdha mokSAdi paNa ghaTe ne AtmAnA zuddhasvarUpano bodha paNa thAya.) guhyAd guhyataraM tattva metat sUkSmanayAzritam, na deyaM svalpabuddhInAM tehyetasya viDambakAH // 270||192 6 == AtmaniyayAdhikAra-18] AtmanizcayAdhikAra-18 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : zuddhanizcayanayanI draSTi e sUkSma naya che. e sUkSmanayathI thanAro Atmatattvano vicAra e to guDhyamAM guThya-guptamAM mAM gupta tattva che. jeonI buddhi svalpa che. athavA guNamaya pAtratA nathI te to AvA sUkSma gupta tatvanI paNa viTaMbaNA kare che. janAnAmalpabuddhInAM naitat tattvaM hitAvaham, nirbalAnAM kSudhArtAnAM, bhojanaM cakriNo yathA // 271 / / 193 artha : alpabuddhinA manuSyo mATe nizcayanayanA draSTinuM tattva hitakArI nathI. jema nirbaLane sudhArta janane cakravartInuM bhAre bhojana guNakArI nathI banatuM ullu jhADA ulTI ke vikRti karanAruM bane che. tema vyavahAra nayathI saMbaMdhita zubha kriyAthI zubhabhAva ne vairAgyAdinI viziSTa AtmAvasthA vagara zuddha nizcayanI vAta emane sukhazIlatA moha vagere vikRti ApI ne jIvanuM ahita kare che. AtmanizcayAdhikAra-18 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahArA'viniSNAto, yo jJIpsati vinizcayam, kAsArataraNAzaktaH sAgaraM satatirSati ||272|| 195 artha : vyavahAranI pravINatA keLavyA vagara je nizcaya draSTi ne ja jANavA icche che. te vyakti taLAva taravAmAM azakta che ne sAgara ne be hAtha taravAne icche che...duHsAhasa kare che. vyavahAraM vinizcitya tataH zuddhanayAzritaH, AtmajJAnarato bhUtvA paramaM sAmyamAzrayet || 273 // 196 artha : potAnA zarUAtanA guNasthAnako mAM..vyavahAranayanI parama upakAratA che, AvazyakAdi dharma kriyA...vagerenI..., A rIte vyavahA2 nayathI sArI rIte paripakava thai pachI uparanI bhUmikAe zughdhanayano Azraya lai jIva AtmajJAnarata banI. parama samatA (mokSa)ne pAme che... (vyavahA2 nayathI jIva ghaDAya che, ne bhAranI bhUmikAmAM AgaLa vadhe che. pachI e ucca bhUmikAthI nizcayamAM eno praveza che. ne sahaja rIte vyavahAranI bhUmikA ApoApa chuTI jAya che.) 1 AtmanizcayAdhikAra-18 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamatastuti adhikAra-19 pUrNa:puNyanayapramANaracanApuSpaiH sadAsthArasai, stattvajJAnaphalaH sadA vijayate syAdvAdakalpadrumaH etasmAt patitaiH pravAdakusumaiH SaDdarzanArAmabhU bhUyaH saurabhamudramatyabhimatai radhyAtmavArtAlavaiH / / 274 // 2 artha : Atma nizcaya bAda jina zAsananI stutinA adhikAramAM... syAdvAda rUpa kalpatarunI stavanA karI rahyA che.upAdhyAyajI ma.sA. ke. jemAM...sazraddhA=samyagudarzanano rasa jharI rahyo che temaja pavitra naya ane pramANanI racanAnA puSpo thI laceluM ane tattvajJAna rUpa phaLavALuM A syAdvAda rUpI pUrNa kalpavRkSa (jainamatamAM) sadA vijaya pAme che... ke je syAdvAda rUpI kalpa vRkSanI uparathI paDelA sahune priya bane tevA adhyAtmanI vAtonA aMzavALA, (vividha) pravAda puSpo dvArA chaye darzana rUpI bagIcAnI bhUmi kevI ! jinamatastuti adhikAra-19 -- - - --- Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sugaMdha relAvI rahI che. bauddhAnAmRjusUtrato mata mabhUd vedAntinAM saMgrahAt, sADakhyAnAM tata eva naigamanayAd yogazca vaizeSika:, zabdabrahmavido'pi zabdanayataH sarvai nayai gumphitAH, jainI dRSTiritIha sArataratA pratyakSamuvIkSyate / / 275||6 artha : vartamAna paryAyane mAnanArA RjusUtra nayanA draSTikoNamAMthI bauddhono mata nIkaLyo che...to...vastunA sAmAnya aMzane ja pakaDanAra evA saMgrahanayathI sarvatra brahma jonAra vedAntI mata ane kUTastha nibaMdha AtmAne kahenAro sAMkhya mata nIkaLyo che...sAmAnya ane vizeSa banne aMza ne grahaNa karanAra ekAMtavAdI negama nayamAMthI yoga darzana ne vaizeSika darzana nIkaLyA che. to zabda nayamAMthI sarva zabda brahma vido vagere nIkaLyA che. Ama eka eka ekAMtavAdI nayamAMthI eka eka darzanono mata nIkaLyo che. to sarvanayono draSTikoNano paDagho paDe evI anekAMtavAda yukta jaina draSTinI zreSThatA A badhAmAM jinamatastati adhikAra-19 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyakSa ja dekhAya che. vArtAH santi sahasrazaH pratimataM jJAnAMzabaddhakramA ceta stAsu na naH prayAti nitamAM lInaM jinendrAgame, notsarpanti latAH kati pratidizaM puSpaiH pavitrA madhau, tAbhyo naiti ratiM rasAlakalikA rakta stu puskokilaH // 276 / / 9 artha : jJAnanA judA judA aMzamAM baMdhAyelI hajAro vAto dareka darzanomAM ane matamAM che chatAMya amAruM mana te tarapha jarAya kheMcAtuM nathI uchuM e to jinezvara prabhunA AgamomAM ja lIna rahe che... cAre dizAmAM puSpo dvArA khIlelI keTalIya latAo vasaMtaRtumAM zuM nathI maLatI ? paraMtu koyala to..AMbAnI maMjarIomAM ja rakta rahe che. te latAo tarapha jarApaNa AkarSaNa nathI pAmatI. zabdo vA matirtha eva kimu vA jAtiH kriyA vA guNaH, zabdArtha kimiti sthitA pratimataM saMdehazaMkuvyathA, jinamatastuti adhikAra-19 16 ra-19 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainendre tu mate na sA pratipadaM jAtyantarArtha sthite:, sAmAnyaM ca vizeSa meva ca yathA tAtparya manvicchati ||277||10 artha : ekAMtavAdI pratyekamato mAM...padArtha zuM zabda rUpa che ? athavA mati/buddhi rUpa che ? e vasu/dravya rUpa che ? jAti rUpa che ? kriyA rUpa che ? guNa rUpa che ? ke padArtha zabda ane ane artha rUpa che. AvA prakAranI saMdehanI pIDA rahelI che. kemake padArtha ghaNAno saravALo hovAthI enuM koi eka svarUpa nirNita nathI thatuM. jyAre syAdavAdI jainendra matamAM AvA saMdehanI vyathA nathI...kemake...e padArtha ne kevaLa zabdatva jAtimAnu zabda paNa nathI mAnato, kevaLa arthatva jAtimAn artha paNa nathI mAnato...paNa bhinna jAtyantara vALo mAne che. tethI padArtha zabda rUpa che ? ke artha rUpa che ? evA savAlamAM jainamata kahe che ke e kathaMcit zabdarUpa che ane kathaMcit artha paNa che...mATe ja ghaTa padathI ghaTa padArthamAM jIvanI pravRtti thAya che. ne ghaTa padArtha vAcya bane che...to pANI lAvavAnI kriyAmAM kAma Avato (16 jinamatastuti adhikAra-19 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evo paNa ghaTa padArtha che. A vAta samajAvavA mATe jene mata kahe che ke jema paMkaja zabda bolatA vaktAnuM tAtparya kIDArUpa artha ne kahevAnuM hoya che tyAre pake jAta: paMkaja: AvA sAmAnya artha ne tAtparya anusare che. to vaktAnI icchA paMkaja zabda dvArA "kamaLa'' evo vizeSa artha kahevAnI che....to tAtparya vizeSa artha ne anusare che. jema tAtparya sAmAnya vizeSa ubhaya sAthe saMgatikare che tema padArtha paNa zabda ane artha ubhaya sAthe kathaMcit aMze saMgata thAya che. yatrAnarpita mAdadhAti guNatAM mukhyaM tu vastvarpitaM, tAtparyAnavalaMbanena tu bhaved bodhaH sphuTaM laukikaH / / sampUrNaM tvavabhAsate kRtadhiyAM kRtsnAd vivakSAkramAt, tAM lokottaramaMgapaddhatimayIM syAdvAdamudrAM stumaH // 278||11 artha : ghaTane ghaTa tarIke ekAMta nayavAdIo ne sAmAnya jana paNa jue che jANe che vyavahAra kare che ne sthAvAdI paNa jue che jANe che ne vyavahAra kare che..paraMtu....ekAMtavAdI ( jinamatastuti adhikAra-19 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya janano e ghaTa bodha laukika che. jyAre svAduvAdI no ghaTabodha lokottara che...kAraNa ke ghaTava rUpa eka dharmathI ghaTano bodha karanAra e ekAMtavAdI sAmAnya janane aneka dharmavALA ghaTamAM anarpitabhAvathI | anarpitadaSTithI gaNa rUpe pudagalatva mRtapiMDatva vagere aneka dharma rahe che. ne arpita bhAvathI arpita draSTithI ghaTatva rUpa dharma mukhyatAthI bhAse che...AvA tAtparyanuM jJAna nathI mATe enA AdhAra vagaranA ghaTatva rUpa dharmadvArA thato ghaTanA...ekAMta dRSTino bodha adhuro laukika bodha che. jyAre, buddhimAnuM syAdvAdI sarvanayavAdIne..e bodha sarvanaya dRSTinA svIkArathI saMpUrNa bhAse che....e arpita dRSTithI ghaTatva dharmanI mukhyatAe ghaTabodha kare che tyAre paNa te aneka dharmAtmaka ghaTamAM anarpita dRSTithI pugalatva mRrliMDatva vagere aneka dharmono aneka nayanI vivakSAe svIkAra kare che. tethI enA e bodhamAM saMpUrNa anya vivekSAono bodha paNa samAyelo che. ane tethI ja AvI lokottara bhaMga vALI jinamatastuti adhikAra-19 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAda mudrAnI syAdvAdanA dRSTikoNanI ame stavanA karIe chIe. tyaktonmAda vibhajya vAdaracanA mAkarNya karNAmRtaM, siddhAntArtharahasyavit kva labhatA manyatra zAstre ratim, yasyAM sarvanayA vizanti na puna yasteSu teSveva yA, mAlAyAM maNayoluThanti na punarvyasteSu mAlA''pi sA // 279 / / 14 artha : jemAMthI badhA unmAda cAlI gayAM che...tevI kAnane amRta jevI lAgatI ane kAMtavAdanI, racanAne sAMbhaLIne zAstronA rahasyArthane pAmelo vyakti anya ekAMta nayavAdI zAstromAM AnaMda kyAMthI pAme ? jaina siddhAMta-jainazAstronI racanAmAM sarva nayono praveza che. paNa chUTA ekAMta nayomAM te zAstra siddhAntono praveza nathI. mAlAmAM mANio laTake che paNa chuTA chuTA maNiyomAM kyAreya mAlAno ahesAsa thato nathI. ( jinamatastuti adhikAra-19 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' AtmAnubhavAdhikAra-20) suviditayogai riSTaM kSiptaM mUDhaM tathaiva vikSiptam, ekAgraM ca niruddhaM cetaH paMcaprakAramiti ||280 // 3 artha : jemane yoga sArI rIte spaSTa che evA yogIo cittanA pAMca prakAra mAne che. 1. kSipta, 2 mUDha, 3 vikSipta, 4 ekAgra, 5 niruddha. viSayeSu kalpiteSu ca puraH sthiteSu ca nivezitaM rajasA, sukhaduHkhayug bahirmukha mAmnAtaM kSiptamiha cittam / / 281 / / 4 artha : sukhada tarIke kalA ane sAme rahelA viSayomAM rajoguNanI pradhAnatAe pravezeluM...bahirmukha ane sukha duHkhanI saMmizra lAgaNIvALuM citta-kSipta kahevAya che. krodhAdibhi niyamitaM viruddhakRtyeSu yattamobhUmnA, kRtyAkRtyavibhAgA'saMgata metanmano mUDham / / 282 / / -5 artha: tamo guNanI pradhAnatAthI krodha abhimAna irSAdivasa 1 72 ra ne AtmAnubhavAdhikAra-20] A dhikAra-20. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viruddha kRtyomAM pravartatuM ane kartavyane akartavyano vibhAga karavAmAM asamartha evuM citta...mUDha citta che. sattvodrekAt parihRtaduHkhanidAneSu sukhanidAneSu, zabdAdiSu pravRttaM sadaiva cittaM tu vikSiptam / / 283 / / 6 artha: sAttvika bhAvanA prakarSa ne lai duHkhanA kAraNa bhUta (saMkalezAdi)thI dUra thayeluM ne sukhanA kAraNabhUta (prasannatAdi janaka) zabdAdiomAM sadAya lAgeluM citta vikSiptacitta kahevAya che. adveSAdiguNavatAM nityaM khedAdidoSaparihArAt, saddazapratyayasaGagata mekAgraM cittamAmnAtam / / 2847 artha : adveSa pariNAma ne tatva jijJAsA Adi guNavAnuM, AtmAne kheda vagere doSa dUra karavA dvArA....ekaja zubha viSayanI laganIvALuM , sarakhA pariNAmanI dhArAvALuM citta ekAgra citta kahevAya che. [ AtmAnubhavAdhikAra- 20 1 7 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparatavikalpavRttika mavagrahAdikramacyutaM zuddham, AtmArAmamunInAM bhavati niruddhaM sadA cetaH // 285 // 8 artha : viSayonA vikalpo, sukha duHkhanA vikalpo, ArTarodranA anubaMdhI vikalpothI aTakI gayeluM...(nirvikalpa) avagrahAdi krama = (avagrahaihA apAya dhAraNAthI) cyuta thayeluM...zuddha = madhyastha rAga dveSa thI para baneluM. AtmA rAmI munionuM citta niruddhacitta kahevAya. jJAnavicArAbhimukhaM yathA yathA bhavati kimapi sAnandam, arthaiH pralobhya bAhyai ranugRhNIyAt sadA cetaH ||286 // 13 artha : jema jema jJAnavicAro tarapha abhimukha thai citta temAM...kaMika AnaMdayukta bane prasanna bane tyAre asadAlaMbana choDAvI bAhya sadAlaMbana thI e cittane AtkRSTa karI. eno nigraha karavo. abhirupajinapratimAM viziSTapadavAkyavarNaracanAM ca, puruSavizeSAdikamapyata evA''lambanaM bruvate ||287||14 AtmAnubhavAdhikAra-20 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : bAhya zubha AlaMbana upara manane lobhAvI manane temA ekAkAra karI manano nigraha thAya che mATe ja...1. manohara jina pratimA-2, viziSTa pada vAkya ane varNa racanA (bhakti ke tattvadraSTi kholanAra prabhu vacano) ane 3-gaNadhara vagere bhagavaMtone AlaMbana kahyA che. emanA para mana TheravI ne aMte manano nirodha (nirvikalpa avasthA) keLavI zakAya che. sAlambanaM kSaNamapi kSaNamapi kuryAn mano nirAlaMbam, ityanubhavaparipAkA dAkAlaM syAnnirAlambam / / 288 // 16 artha : anubhave paripakava banAvavA kSaNavAra ene zubha AlaMbanamAM joDavuM ne pachI kSaNavAra mATe nirAlambana banAvavuM Ama anubhava (nirAlaMbanano anubhava) paripAka pAmatA kAyama mATe e nirAlaMba banI jAya kAyamI dhoraNe vikalpa rahita zAMta mana banI jAya che. zokamadamadanamatsarakalahakadAgrahaviSAdavairANi, kSIyante zAntahRdA manubhava evA'tra sAkSI naH / / 289||18 AtmAnubhavAdhikAra-20 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - artha : AlaMbanathI nirAlaMbana yogamAM jaine zAntacitta banI gayelA yogIonA..zoka abhimAna-kAmavAsanA irSA...kalaha kadAgraha, kheda ane vairanA bhAvo kSaya pAmI jAya che. hRdayamAM uThatA ja nathI...A viSayamAM...amAre to anubhava ja sAkSI che. arthAt anubhava karo ne AvAtanI satyatAnI pratIti thAya. bAhyAtmano'dhikAraH zAntahRdAmantarAtmanAM na syAt, paramAtmA'nudhyeyaH sannihitodhyAnato bhavati / / 290||20 artha H zAnta hRdayI attarAtmAono...bAhyAbhA upara eTale ke bAhya dehAdirUpa-bahirmukha AtmA upara adhikAra hoto nathI ene mATe to sadAya paramAtmA dhyAtavya hoya che. dhyAna dvArA e paramAtma (tattva) enI sadAya samIpamAM rahe che. kAyAdi bahirAtmA tadadhiSThAtAntarAtmatAmeti, gataniHzeSopAdhiH paramAtmA kIrtita stajjaiH / / 291 / / 21 76 AtmAnubhavAdhikAra-20] Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : kAyA Adi iMdriyAdi...bahirAtmA che. kemake jIva ajJAnadazAmAM mohadazAmAM bahAranA evA/ paraevA kAyAdi padArthone AtmabuddhithI grahaNa kare che. kAyAno adhiSThAtA e aMtarAtmA che...je kAyA vagere no sAkSI che... ane kAya iMdriya mana vagere saghaLI upAdhithI mukta e.paramAtmA che... viSayakaSAyAvezaH tattvA'zradhdhA guNeSu ca dveSaH, AtmA'jJAnaM ca yadA bAhyAtmA syAt tadA vyaktaH // 292||22 artha : bahirAtmAnA lakSaNo-jemAM viSaya ane kaSAyano Aveza jaNAya... jyAM...tattva pratye (9 tattvo pratye) nI azraddhA dekhAya jyAM guNo pratye dveSa dekhAya ne AtmA viSenuM ajJAna jyAre pragaTa thatuM hoya tyAre bahirAtmA tarIke e..jIva vyakta thAya che. [ AtmAnubhavAdhikAra-20] A kAra-20. 1 77 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvazraddhA, jJAnaM, mahAvratAnyapramAdaparatA ca, mohajayazca yadA syAt tadAntarAtmA bhaved vyaktaH // 293 // 23 artha : (antarAtmAnuM lakSaNa) jene tattvanI zraddhA hoya tattvanuM jJAna hoya-mahAvratonI pAlanA hoya...ane apramAdamAM tatparatA hoya ne jyAM mohane jaya hoya tyAM...annarAtmA abhivyakta thAya che. jJAnaM kevalasaMjJaM yoganirodhaH samagrakarmahatiH, siddhinivAsazca yadA paramAtmA syAttadA vyaktaH // 294 // 24 artha : (paramAtmAnuM lakSaNa) jemane kevalajJAna prApta thayuM hoya (sayogI kevalI guNasthAnaka) jeoe manavacana kAyAnA yoganirodha karyo hoya (zailezI) (ayogI kevalI guNasthAnaka) jeonA sarva=ghAtI/aghAtI karmano kSaya thayo hoya ne jeo siddhazilA 52 zAzvata vAsane prApta thayA hoya teo... vyakta rUpe paramAtmA che...(jIva mAtra avyaktarUpe to paramAtmA che ja karmakSaya karI ke bhavyAtmA kevalajJAnI thai yoganirodha karI muktie jAya che. te pragaTa rUpe paramAtmA che.) 178 AtmAnubhavAdhikAra-20 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyeyo'yaM sevyo'yaM kAryA bhaktiH sukRtadhiyA'syaiva, asmin gurutvabuddhyA sutaraH saMsArasindhu rapi / / 295||28 artha : Aja paramAtma svarUpa vyAyavA yogya chesevavA yogya che. sukRta buddhithI emanI ja bhakti karavA yogya che. AvA paramAtmatatvamAM..gurutva buddhi eTale prabhuno mahattvano jene svIkAra che tene saMsAra sAgara paNa sahelAithI tarI javAya che. (AvA paramAtmAmAM lIna brahmayogIo paNa...dhyAtavya sevyane bhakti karavAne pAtra che.). avalaMbyecchAyogaM pUrNAcArA'sahiSNavaca vayam, bhaktyA paramamunInAM tadIyapadavI manusarAmaH // 296 / / 29 artha pUrNa AcArone pALavA (zAstrayoga pramANe) asamartha evA ame..icchAyogane avalaMbIne. eTale ke e pUrNa AcAra pALavAnI icchA ne dharIne parama munio pratyenI bhakti dvArA temanA mArgane anusarIe chIe. AtmAnubhavAdhikAra- 20 1 7 * Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpA'pi yatra yatanA nirdambhA sA zubhAnubaMdhakarI, ajJAnaviSavyayakRd vivecanaM cAtmabhAvAnAm ||297||30 artha : icchAyoganI aMdara rahyA rahyA je kAMipaNa yatanA che = (AcArapAlanA) te jo daMbha vinAnI hoya to tenAthI paNa avazya zubha puNyano anubaMdha thAya che. to A icchAyogamAM Atma bhAvono je kAMi paNa vizada prakAza thAya che. te ajJAna rUpa viSano vyaya karanAra che. A icchAyogamAM yatkiMcit pAlanA thI zubha anubaMdha ane cittamAM AtmAnA zubha pariNAmanA avadhAraNathI ajJA-. nano kSaya ema beya prApta thAya che. siddhAMtastadaGgAnAM zAstrANA mastu paricayaH zaktyA paramAlambanabhUto darzanapakSo'ya masmAkam ||298||31 artha : siddhAnta ane enA aMgarUpa zAstrono paricaya (jJAna)to bhale zakti mujaba amAro hoya paNA...amArI mukti taraphanI pragatinuM parama AlaMbana rupa to A amAro darzana pakSa che. eTale ke prabhune prabhuvacana/tattvonI zraddhA ja che. 180 AtmAnubhavAdhikAra-20 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhikathanaM vidhirAgo vidhimArgasthApanaM vidhIcchUnAm, avidhiniSedhaceti pravacanabhaktiHprasiddhA naH / / 299||32 artha : vidhimArga kahevo..vidhi mArga para AMtarika prIti bhakti rAkhavI, vidhinA jijJAsune vidhimArgane siddha karI batADavo tathA avidhino niSedha karavo...A ja amArI prasiddha pravacana bhakti che...eja amAro darzanapakSa che...(pravacanAnusArI jIvana jIvavA rUpa pravacana bhakti amArI nathI.) adhyAtmabhAvanojjvalacetovRtyocitaM hi naH kRtyam, pUrNakriyAbhilASa zceti dvayamAtmazuddhikaram / / 300||33 artha : adhyAtmayoga ne bhAvanAyoga thI ujjavala banelI cittavRttithI vidhi kathana vagere kRtyo amAre mATe ucita che. (kemake icchAyoga ne darzana pakSamAM pAlana yathAzakti hoya che bAkI adhyAtmayoga ne bhAvanAyoga hoya che) A vidhi kathana rUpa kRtya ne sAmarthyayoganI pUrNa kriyAno abhilASA e banne'ya AtmAnI zuddhi karanAra che. AtmAnubhavAdhikAra-20 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMkamAM je zakya che eno AraMbhane azakyanI abhilASA baMne Atma zuddhi karanArI che. * dvayamiha zubhAnubaMdhaH zakyAraMbhazca zuddhapakSazca , ahito viparyayaH puna rityanubhavasaMgataH pNthaaH||301||34 artha: ahiM zakyano AraMbha karavo ane azakya evA paNa zudhdha saMpUrNa anuSThAnanA pakSapAtI banavuM. A banne'ya zubha anubaMdha baMdhAvanArA tattva che. enAthI viparIta zakyano paNa AraMbha na karavo ne azakya zudhdhanA pakSapAtI na rahevuM...e banne ya vAta AtmA mATe ahitakara che...Ama zakyAraMbha azakya paNa zudhdhano pakSa karavo. enAthI viparIta na cAlavuM.e mokSa javAno anubhava saMgata mArga che. have adhyAtmanI sAra bhUta keTalIka aMtima vAto thI adhikAranI pUrNatA karAya che... nindyo na kopi lokaH pApiSTheSvapi bhavasthiti ciMtyA, pUjyA guNagarimADhyA dhAryo rAgoguNalave'pi / / 302 // 38 artha? 1. jagatamAM...koipaNa vyaktinI niMdA na karavI. 182 = AtmAnubhavAdhikAra-20] AtmAnubhavAdhikAra-20 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. pApImAM paNa pApI vyakti pratye tiraskAra na karatA bhavasthiti vicAravI. 3. guNIyala vyaktine pUjanIya mAnavA. 4. guNanA nAnA aMzathI paNa teTalA aMze rAga dharAvavo. nizcityAgamatattvaM tasmAdutsRjya lokasaMjJA ca, zraddhAvivekasAraM yatitavyaM yoginA nityam / / 303||39 artha : AgamanA tattvo no nizcaya karIne...loka saMjJAne (lokamAM mAnapAna vagerenI vRtti) choDI. zraddhAne vivekanA sAravALA saMyamamAM...yogIe haMmezA prayatnazIla rahevuM. grAhyaM hitamapi bAlAdAlApai rdurjanasya na dveSyam, tyaktavyA ca parAzA pAzA iva saMgamAjJeyAH // 304 / / 40 artha: 6. bAlaka pAsethI paNa hitakara tattva grahaNa karavuM 7. durjanonA bakavAsa thI paNa dveSa na karavo 8. dehathI mAMDI sarva paravastunI AzA choDI devI. 9. saMyogo..baMdhana jevA jANavA.. [ AtmAnubhavAdhikAra-20 183 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stutyA smayo na kAryaH kopo'pica nindayA janaiH kRtayA, sevyA dharmAcAryA statvaM jijJAsanIyaM ca ||305||41 artha : 10. koi ApaNI prazaMsA kare. to kulAvuM nahI. 11. loko dvArA niMdA karAya to paNa gusso na karavo 12 dharmAcAryanI sevA karavI 13 tattva jANavAnI icchA rAkhavI. zI, zairya, mato, terA yAtminiraM: varSa:, dRzyA bhavagatadoSA zcintyaM dehAdivairupyam ||306 / 42 artha : 14 pavitratA dhAraNa karavI, 15 sthiratA dhAraNa karavI 15 nirdabha banavuM..17 vairAgya bharapura rahevuM.18 AtmAno nigraha karavo. 19 saMsAranA doSo vicAravA 20 deha vagerenI azuci anityAdi ciMtavavI. bhakti bhagavati dhAryA sevyo deza: sadA viviktaca, sthAtavyaM samyaktve vizvAsyo na pramAdaripuH // 307||43 artha : 21. zuddha svarupI vItarAga bhagavAna para bhakti dhAraNa karavI 22. haMmezA vivikta deza = strI, pazu, napuMsaka, 1 8 AtmAnubhavAdhikAra-20] Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahita vasatimAM rahevuM...2 3. jinavacananI zraddhAmAM sthira rahevuM 24. kyAre'ya paNa...pramAdarupI zatruno vizvAsa na karavo. dhyeyAtmabodhaniSThA sarvatraivAgamaH puraskAryaH, tyaktavyAH kuvikalpAH stheyaM vRddhAnuvRtyA ca // 308 ||44 artha : 25. AtmAno bodha = Atma svarRpane sadA dhyAvavuM 26. sarvatra-jinAgama=jinAjJAne AgaLa rAkhavI. 27viSaya kaSAyane vadhAre.tevA kuvikalpone...ArTaraudradhyAnanA kAraNa bhUta kuvikalpono tyAga karavo...28 Apta puruSovRddha puruSo ne sadA anusarIne rahevuM... sAkSAtkAryaM tattvaM cidrUpAnandamedurai rbhAvyam, hitakArI jJAnavatA manumavavedyaH prakAro'yam ||309 ||45 artha : 29 Atmatattvano sAkSAt kAra karavo. 30 jJAnarupI AnaMdamAM...athavA jJAnAnaMdathI puSTa banavuM. Ama A 30 muddA e jJAnIonA hitakArI anubhava gamya prakAro che. AtmAnubhavAdhikAra-20 185 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajjanastutyadhikAra-21 yeSAM kairavakundavRndazazabhRt karpUrazubhrA guNAH, mAlinyaM vyapanIya cetasi nRNAM vaizadyamAtanvate, santaH santu mayi prasannamanasa ste ke'pi gauNIkRta-, svArthAmukhyaparopakAravighayo tyucchaMkhalaiH kiM khalaiH // 310 // 1 artha : je sajjana puruSonA-zvetakamala jevA, mogarAnA puSpanA jhumakhA samA candra ane kapUra jevA ujaLA ujaLA guNomanuSyanA cittanI malinatAne dUra karI. nirmaLatA ne vistAre che. ane jeone svArtha gauNa che ane paropakAra karaNa ja mukhya che. tevA sajjana puruSo mArI upara prasanna manavALA bano. atyaMta uzruMkhala evA luccA durjana puruSothI zuM? emanAthI kaMI DaravAnuM nathI bhalene teo aprasanna rahe. navyo'smAkaM prabandho pyanaNuguNabhRtAM sajjanAnAM prabhAvAd, vikhyAtaH syAditi me hitakaraNavidhau prArthanIyA na kiM naH, 186 4 1 sajjanastutyadhikAra-21 ) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSNAtA vA svataste ravirucaya ivAmbhoruhANAM guNAnAM, ullAse'pekSaNIyona khalu pararuceH kvA'pi teSAM svbhaavH||311||14 artha: navo savo evo paNa amAro A adhyAtmasArano prabaMdha sajjano nA prabhAvathI jagatamAM vikhyAta thAya AvA amArA hitanA hetuthI zuM..sajjano ne amAre prArthanA na karavI ? athavA prArthanA karo ke na karo paNa jema sUrya nA kiraNo kamaLanI prArthanA vinA paNa kamaLane khIlavavAmAM svataH niSNAta che tema sajjano paNa parajananI prArthanA vagara paNa anyanA guNo khIlavavA svataH niSNAta hoya che. kemake anya vyakti potAnuM hita karavAnI ruci vALo che. ke nahI tevI pararucinI apekSA na rAkhanAro ja temano koika viziSTa svabhAva hoya che. yatkIrtisphUrtigAnAvahitasuravadhUvRndakolAhalena, prakSubdhasvargasindhoH patitajalabharaiH kSAlitaH saityameti, azrAntabhrAntakAntagrahagaNakiraNai stApavAn svarNazailo, prAjante te munIndrA nayavijayabudhAHsajjanavAtadhuryAH||311||-15 sajjanastutyadhikAra-21 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : je mahApuruSanA kIrtinA mahimAnA gAmamAM dattacitta banelI devAMganAonA samuhanA kolAhalathI khaLabhaLI uThela suragaMgAnA paDatA jalanA dhoghathI... satata potAnI AjubAju) bhamatA jhaLahaLatA graha samUha nA kiraNothI baLabaLato suvarNa maya meruparvata nhAi rahyo che...ne ThaMDo thai rahyo che te sajjanonA samUhamAM ziromaNi samA amArA gurudeva muni zreSTha zrI nayavijayajI vibudha zobhI rahyA che. cakre prakaraNa metat tatpadasevAparo yazovijayaH, adhyAtmadhRtarucInA midamAnandAvahaM bhavatu ||312||16 artha e guruvaranA caraNonI sevAmAM tatpara yazovijaye (vAcaka pravare) A adhyAtmasAra prakaraNa racyuM che. je A prakaraNa adhyAtma mArgamAM ruci dharanArA jIvone AnaMda, pamADanArUM thAo... 1 = sajjanastutyadhikAra-21] sa ra-21 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHUBHAY