________________
ભાવનાથી ભાવિત આત્મામાંજજગતના પદાર્થો અને કાયા વગેરેમાં “ઇદ અપિ અનિયં” “ઇદે અપિ અનિત્ય” વગેરે વગેરે એકસરખા તાત્વિક બોધના અભ્યાસથી અને એ બાહ્ય પદાર્થોથી થયેલ વૈરાગ્ય દ્વારા મનનું વશપણું મનની સ્થિરતા વગેરે ધર્મધ્યાનોપયોગી સર્વ ભૂમિકા ઘટી શકે છે.
અર્થાત્ વારંવાર તત્ત્વદ્રષ્ટિના અભ્યાસ દ્વારા અને બાહ્ય પદાર્થો ના વૈરાગ્ય દ્વારા સ્થિર થયેલ ચિતમાં જ ધ્યાનની લાયકાત છે અને તેવી લાયકાત ઉપરોક્ત ચાર ભાવનાથી ભાવિત આત્માને વિષેજ ઘટી શકે છે. सर्वासु मुनयो देशकालावस्थासु केवलम् । प्राप्ता स्तनियमो नाऽऽसां, नियता योगसुस्थता ।।१९१।।३०
અર્થઃ સર્વ પ્રકારના સ્થાનોમાં સર્વકાળમાં અને સર્વ પ્રકારની અવસ્થા વિષે ભૂતકાળમાં ઘણા મહાત્માઓએ કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી છે આથી ધ્યાનની બાબતમાં દેશકાલ કે અવસ્થા બાબતમાં કોઇ નિયતતા નથી કોઇ બંધન નથી જે કોઇ દેશ જે કોઇ કાળ અને જે કોઇ અવસ્થામાં ધ્યાન-મન[ ધ્યાનાધિકાર-૧૬
૧૧૧૪
