________________
અર્થ : દ્રવ્યાર્થિક શુદ્ધ સંગ્રહ નય ક્યારે'ય એવું વિધાન કરી ન શકે કે એણે આત્માનો સ્વભાવ સર્જ્યો કે પોતાના સ્વરૂપનો એ કર્તા છે. કેમકે એ નયના મતે...સ્વરૂપ ને એણે કરવાનું જ નથી માત્ર સ્વયં જાણવાનું છે.
જેવી રીતે દીપક ઝલહલ્યા કરે છે. દીપકની જ્યોતિ સ્વયં પ્રકાશ્યા કરે છે કશું નવું નથી કરતી એમ જ્ઞાનાત્મક આત્મા પણ નવું કશું કરતો નથી પોતાના સ્વરૂપે પ્રકાશ્યા કરે..છે...એનું સ્વરૂપ તો ત્રૈકાલિક સ્થિર છે.
उत्पत्तिमात्मधर्माणां विशेषग्राहिणो जगुः अव्यक्तिरावृते स्तेषां नाभावादिति का प्रमा ||२४०॥९४ અર્થ : શુદ્ધનય આત્માને આત્મધર્મ-સ્વરૂપનો કર્તા નથી માનતો...જ્યારે વ્યવહારાદિ પર્યાયાસ્તિક નયો આત્મામાં...સમ્યગ્ દર્શન વગેરે આત્મ ગુણો આત્મ ધર્મોની ઉત્પત્તિ માને છે...અને કહે છે...એ ગુણો પહેલા હતાં નહી કેમકે દેખાતા ન હતા પણ પછી ઉત્પન્ન થવાથી દેખાય છે. શુદ્ઘનય કરે છે કે અરે ભાઇ એ બધા ગુણો કાંઇ ઉત્પન્ન નથી ૩ ૧૪
આત્મનિશ્ચયાધિકાર-૧૮
