________________
वेदनाऽपि न मूर्तत्वनिमित्ता स्फुटमात्मनः, पुद्गलानां तदापत्तेः किन्त्वशुद्ध स्वशक्तिजा ।।२२३||४२
અર્થ : જીવને વેદનાનો અનુભવ થાય છે માટે એમાં મૂર્તત્વ માનવું જરૂરી છે...મૂર્તિત્વ માનો આવી વ્યવહારનયની દલીલ સામે નિશ્ચય નય કહે છે કે-આત્માને મૂર્તત્વ ને કારણે વેદનાદિનો અનુભવ થાય છે એવું કહેવું યુક્તિ સંગત નહી બને, કેમકે જ્યાં મૂર્તિત્વ ત્યાં વેદના આવી વાત કરતા, પરમાણુ પુદ્ગલમાં મૂર્તત્વ હોવાના કારણે ત્યાં પણ વેદનાદિની આપત્તિ આવશે. તે પણ આઘાતાદિની વેદના અનુભવશે. માટે સુખદુઃખના અનુભવ માત્રથી આત્મામાં મૂર્તતા સ્થાપવી એ યોગ્ય નથી. કદાચ તમે કહેશો કે આત્માને જે વેદનાદિનો અનુભવ થાય છે તે મૂર્તતાથી નથી થતો તો શાથી થાય છે ?
તો એનું સમાધાન એ છે કે કર્માદિના સંયોગથી આત્માનો વિશુદ્ધ ઉપયોગ અશુદ્ધ થયો છે. તે અશુદ્ધ ઉપયોગ શક્તિથી વેદનાદિનો જીવને અનુભવ થાય છે.
૧ ૩૦
૨
આત્મનિશ્ચયાધિકાર-૧૮ )
