________________
નિશ્ચયનયથી અને વ્યવહારનયથી અધ્યાત્મયોગના અધિકારીનું વર્ણન, જ્ઞાન અને ક્રિયારૂપ અધ્યાત્મયોગનું દૈવિધ્ય ઇત્યાદિ અનેક પદાર્થો આ અધિકારમાં અત્યંત સુંદર રીતે વર્ણવ્યા છે.
ત્રીજા દંભત્યાગાધિકારમાં મુક્તિમાર્ગમાં દંભદોષ કેવો બાધક છે તે વિવિધ ઉપમાઓથી જણાવ્યું છે. મૂલોત્તર ગુણ પાલનમાં અસમર્થ સાધુને અશઠ ભાવે જીવન જીવવાનું માર્ગદર્શન, જિનેશ્વર દેવોની આજ્ઞામાં રહેલો અનેકાન્ત અને દંભલેશની ભયાનકતા સમજાવવા શ્રી મલ્લીનાથ પ્રભુનું દૃષ્ટાંત વિગેરે બોધક પદાર્થો સુંદર રીતે સમજાવી દંભ ત્યાગનો સુંદર ઉપદેશ આપ્યો છે.
શિખરિણી છંદમાં રચાયેલો ચતુર્થ ભવસ્વરૂપાધિકાર સુંદર ઉપમા, કલ્પના અને રચનાના ત્રિવિધ સૌંદર્યથી શોભે છે. ભવની ભયાનકતાને અનેક રીતે જણાવતા મહોપાધ્યાયજીએ આવા ભયપ્રચૂર સંસારમાં આત્મસ્વરૂપનું અનુસંધાન જ જીવને અભયદાની બને છે એમ કહ્યું છે.
એ પછી પંચમ અધિકાર વૈરાગ્ય સંભવાધિકાર નામનો છે. દર્શન મોહનીય અને ચારિત્ર મોહનીયના ક્ષયોપશમવાળા સાધકને વૈરાગ્યની ભિન્ન ભિન્ન ભૂમિકાઓ કેવી રીતે સંભવે છે, નિકાચિત ભોગના ઉદયમાં પણ કાંતા દૃષ્ટિ સંપન્ન સાધકનો
