________________
સન્મિત્ર...બધાય સરખા છે એમ કહીને સમાધાન વૃત્તિ આપે છે.વ્યવહાર નય ને નિશ્ચયનયને આ શ્લોકમાં ચુગલીખોર અને સન્મિત્રનું માર્મિક રૂપક આપવામાં આવ્યું છે. कर्मणस्ते हि पर्याया नात्मनः शुद्धसाक्षिणः, कर्मक्रियास्वभावं यदात्मा त्वजस्वभाववान् ।।२१७॥२५
અર્થ : મનુષ્ય દેવ રાજારક વગેરે બધા તે તે પર્યાયો એ કર્મ ના પર્યાયો છે નહી કે પલટાતા પર્યાયો ના શુધ્ધ સાક્ષી એવા આત્માના... કારણકે જુદા જુદા પર્યાયો ઉત્પન્ન કરવાની ક્રિયાનો સ્વભાવ કર્મનો છે. જ્યારે આત્મા તો અજ સ્વભાવવાળો છે. એટલે કે ક્રિયાને પોતામાં જન્મ ન આપવાના સ્વભાવવાળો છે.
આથી.બન્ને તદ્દન વિરોધી સ્વભાવના હોવાથી કર્મના તે પર્યાયો આત્માના બની શકે નહી કે તેનાથી પડતા વિવિધ ભેદો આત્મામાં ઘટી શકે નહી. यथा स्वप्नावबुद्धोर्थो विबुद्धेन न दृश्यते, व्यवहार मतः सर्गो ज्ञानिना न तथेक्ष्यते ॥२१८||२८
૨૬૪૧ આત્મનિથિયાધિકાર-૧૮ ]
ર૦૧૮
