Book Title: Jivanushasanam
Author(s): Devsuri
Publisher: Jagjivan Uttamchand Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020413/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH / / / / anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / / / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / / / yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo namaH / / / cAritracUDAmaNi AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / AcArya zrI kailAsasAgarasUrijJAnamaMdira punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa graMthAMka :1 jaina ArAdhanA na kandra mahAvIra kobA. // amarta tu vidyA zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) (079) 23276252, 23276204 pheksa : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara parivAra DAiniMga haoNla kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079)26582355 - - - For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7-muk18TUnkehen 2 more coszurruhren 2anramiron zrI hemacandrAcAryagranthAvalI na. 17. zrIjIvAnuzAsanam svopajJavRttiyutam mA. bhI phailAsasAgara ri jJAnamaMdira jI mahAvIra jaina ArAdhanA keta, koka, vi. gAMdhInagara, pina-382009. prakAzikA zra..macandrAcAryasabhA pATaNa. For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 6559 phrafa 95 95 95 95 95 9555555555555555555Wan 55 5Wan 555555555 5 5 5 5 5 5 5 phra pra www.kobatirth.org 5555555555555555555555 zrI hemacandrAcArya granthAvalI. 17 OM arhama zrIvIracandrasUriziSyaM zrIdevasUriviracita // jIvAnuzAsanam // svopajJavRttisahitam pacanasyazrI hemacandrAcArya sabhAyAH sekreTarI zAha- jagajIvana uttamacanda - laherucanda bhogIlAlAbhyAM prakAzitama zrAvaka paNDita - bhagavAnadAsa- vIracanda-prabhudAseva saMzodhitam // bIra saMvat 2454. prathamAvRtiH. amadAvAda - ghokAMTAvADadhantargata " jena par3avaoNkeTa " mudraNAlaye vADIlAla bApulAla zAha ityanena mudritam. vikrama saMvat 1984 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sane. 1928 mUlyam - 1-0-0 rUpyakamekam / phaphapha For Private And Personal Use Only pratayaH 500. ka Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org // samarpaNam // kriyoddhAraka pannyAsazrIsatyavijayagaNi paTTAmbayizrIgirinAratIrtha jIrNoddhAraka - zrIhemacandrA cArya granthAvalI sthApana kRtopadeza AcAryapada vibhUSita zrI zrI zrI 1008 zrI vijaya nItisarI zvarebhyaH samarpayanti grantharatnamidam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImadAcAryanekaguNagaNAvarjitahRdayA :zrI hemacandrAcArya sabhAyAH pradhAnAdhikAriNaH. For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // prAstAvikam // jIvAnuzAsanamidaM zrImanta AcAryacaryAH zrIdevasUrayo viracayAmbabhUvuH / kva kadA ca saMjAtaistaiH kasmin samaye viracitamityAdi sarva prAntapradarzinaprazastyaiva svayameva suspaSTaM jJApitam / - zrIjayasiMhadevanarezvare vidyamAne sati zrIaNahillapATakanagaramadhye "dohaTTI" nAmazrAvakavasatisthitaiH zrIvoracandrasUrINAM ziSyapAtraH zrIdeva. sUribhivRhadgacchaziromaNInAM zrImaduttarAdhyayanalaghuvRtti-vIracarita-ra. tnacUDAdizAstrakartRNAM zrInemicandrasUrINAmupadezAdekAdazazatopariSTAdvASaSTe saMvatsare vikrama saMvatsare 1162)navamyAM nithAvAdityavAsare trayoviMzatyadhikatrizatagAthaM prakaraNamidaM nirmitam / saptatigRha nivAsibhiH zrIjinadattasUribhiH saMzodhitam / anyeSAM ca mahendrasUripramukhANAM mUripravarANAM sammatam / asya vRttirapi svopajJaiva / sA ca tatraiva nagare tasminneva rAjani gajaramaNDalaM prazAsati sati, tasminneva vapatisthAne sthitai naruceH zraSTijAsakasya vIrAdimAtuzca jina-sAdhupUjanaratAyAH zrAvikAyA vasundharyA upaSTambhAt zrIdevasUribhirekena mAsena sarasvatItoSataH kRtA / zrInemicandrasUribhizca saMzodhitA / ___ ata eva jJAyate-" zrImunicandrasUroNAM ziSyapavarAH samakAlInA api zrImanto vAdidevasUraya etebhyo bhinnA eva" iti prakaraNe'sminnaSTAtriMzadarthAdhikArA jIvasya bhavyAtmano'nuzAsanarUpatayA carcitA vidyante / arthAt svasamakAlInajainasaMghamadhye pracalinAH kecid vivAdagrasta viSayAH samAlocitAH / granthahRdayaM tu sAGgopAGgagranthAvagAhanenaiva prApsyanti carcAcaturA vidvAsaH / tena neha pratanyate'rthavistAraH / vikramadvAdazazatAbdimadhye yadA zrImadhemacandraprabhuprabhRtayo'neke mahAnna AcAyavaryA vihRtavantastatkAlInapracalitacarcAbhi: jainasaMghaparisthitijJApakamidaM prakaraNaM samavabuddha dha kizcidazuddha-azuddha tarAbhyAmAdarzapustakAbhyAM saMzudhya prakAzitam / AdarzadoSAnmatimAndyAt mudrakapramAdAdA yAH kAzcidazuddhayassaMjAtAssyuH, tAH saMzodhyA dhIdhanaiH siddhAntahRdayaH-- aNahillapATakapananam ) iti prArthayanti -- saM 1984 phAlguna kRSNaprayodazI paM0 bhaganadAsa-prabhudAsa-vIracandrAH For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private And Personal Use Only adhikAra: 32x3 NGO 00 0 wd 11 12 13 14 15 16 17.18 19 20 viSayaH vimbapratiSThAvarNanam pArzvasyavandanAdipratipAdanama pAkSikavicAraH vandanakatrayavicAraH AryikAnandivaktavyatA dAnaniSedhavicAravarNanam mAghamAlApratipAdanam caturviMzatipaTTakAdivicAraH avidhikaraNavicAraNA siDabalivicAraNA pArzvasyAdisamIpe zravaNAdivicAraH vidhicaityakaraNavarNanA darzanaprabhAvakAcArya vicAraH saMghavicAraH pArzvasthAdyanuvartanA jJAnAdyavajJAvicAraH cha- guruvacanAtyAgavicArau gaccha-1 brahmazAntyAdipUjA vicAraH zrAvaka siddhAntagAthApAunavicAraH || anukramaNikA // pRSThama 1-13 13-18 18-22 22-25 22-26 26-28 28-31 31-34 22 24 25 26 27 5. 29 34-35 35-36 | 30 31 36-37 38-42 32 42-44. 33 44-46 34 46.8 35 48-49 49-50 50-53 53-56 37 38 skandhacaTina vihAravarNanam mAsakalAvicAraH sUrimalaghAraNavicAraH kevala strIvyAkhyAnam ka 64-65 zrakANAM pArzvasyAdivandana vicAraH 65-00 70-71 72-73 73-77 77-83 zrAvaka sevAvicAraH AryikA dharmakathanama jinadravyotpAdanavarNanam 56-58 58-64 a a64-64 ka azuddhagrahaNakathanam pArzvasthAdisamIpe kRtasaponindApanavicAraH83 86 pArzvasthAdikRta jinabhavane pUjAvicAraH 86 - 89 yo yathAvAdana karoti sa midhyAdRSTiriti vicAraH89-94 veSospramANamiti kathanavicAraH 94-97 97-101 asaMyata zabdavicAraH prANivadhadAnavarNanam cAritrasattAvicAraH AcaraNAvarNanam guNastutivicAraH upasaMhAra - prazastI 101-107 107-109 109-111 111-113 113-118 Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OM arham zrIdevamUriviracitajIvAnuzAsana svopajJaTIkAsahitam / / alpazrutamatisammatamatakarikumbhasthalaikakesariNaM / vIraM natvA jIvAnuzAsanaM kimapi vivRNomi // 1 // tatra tAvadabhISTadevatAnamaskArArtha abhidheyAdipratipAdanArthaM ca prakaraNasya prakaraNakAro hetugarbhAmimAmAdau gAthAmAha nimmahiyarAyarosaM vIraM namiUNa bhuvnntiybNdhuN| majjhatthabhAvaNAe jIvassaNusAsaNaM vocchaM // 1 // vIraM natvA jIvAnusAsanaM vakSya iti saMTaGkaH / avayavArthastvayam- 'nirmathitarAgaropaM ' nirAkRtaprItidveSaM vIraM 'vartamAnatIrthAdhipati natvA' praNamya, ki viziSTaM ? 'bhuvanatrikabandhuM jagatrayavAndhavaM, 'mAdhyasthyabhAvanayA' rAgadveSAbhAvena 'jIvasya' AtmanaH jAtinirdezAdvA jIvasya bhavyaprANigaNasya, evamagre'pi jIvAmantraNe jJAtavyam, anuzAsanaM-zikSA, atra ca " svarANAM svare prakRtilopasandhayaH / " iti prAkRtalakSaNena akAralope anuzabdAkAra sasvaratve ca rUpamidam , evamanyatrApi yathAsaMbhavaM jJeyamiti, vakSye' abhidhAsye / zabdavyutpatyAdicarcastu sarvatra sukara eveti na pratanyane / atra ca pUrvArdhanAbhISTadevatAnamaskAraH pratipAditaH, tRtIyapAdena ca hetugarbhatvaM prakaTitaM, turyapAdena tvabhidheyaM prakAzitaM, sambandhastu svata eva vAcyavAcakabhAvAdiH pratipAdanIyaH / prayojanaM tu kazrotroranantaraparamparabhedAd dvidhA, tatra karturanantaraM kumatanirAkaraNena sanmArgAvatArAd bhavyopakAraH, zrotuzca yathAvasthitAnekazAstrapratipAditArthapratipAdakaprastutaprakaraNArthajJAnam, paramparaM tu yathAvasthitakathanajJAnAbhyAM samyakriyAta ubhayorapi paramapadaprAptireveti / nanu anyeSvapi vizeSaNeSu vidyamAneSu bhagavataH For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 2 ) zrIvIrasya kimityevaMvidhaM vizeSaNadvayaM kRtam ? satyam, prAdhAnyakhyApanArtham / tathAhi - sarvasyApyanuSThAnasya pratyupekSaNAdeH sikatAkavalacarvaNaprAyasya rAgadveSajaya eva phalamupavarNyate, sa ca bhagavato varddhamAnasya mAdhyasthyabhAvanApakarSavazapravRttazukladhyAna sAmarthyAdavikalaH sampannaH, tatsampattau ca sarvottamatvAdupakAritvAca bhuvanatrayasya bandhurjAtaH, anyo'pi yo madhyastho bhaviSyati sa evaMvidhaH pAramparyeNa bhaviSyati, ata eva prakarakAreNApi 'mAdhyasthyabhAvanayA' ityuktaM, ataH sthitamitthaM vizeSaNadvayopAdAnena iti gAthArthaH // 1 // sAmprataM ' jIvAnuzAsanaM vakSye ' iti yaduktaM tatsaphalIkurvvan yAdagvi dhAnAM surINAM vacastu cittaM dAtavyamiti tena dvAreNa jIvopadezaM prayacchannapAyaparihAragarbha gAthAcatuSTayamAha - gaMbhIrasiddha siddhata siMdhu saMpatta paramapArANaM / sayalajaNasammayANaM pavayaNavacchalajuttANaM // 2 // kuggahavivajjiyANaM aNidaNijjANaM pariNayavayANaM / desAijANayANaM aNuddhayANaM guNaDDANaM // 3 // saMvegabhAviyANaM aNuogaparANa para hiyarayANaM / ussaggavavAyANaM visayavibhAgaMmi dakkhANaM // 4 // evaMviharINaM vayaNesuM desu mANasaM NicaM | jai bhavasaMsaraNAo niviSNo re tumaM jIva // 5 // " vyAkhyA - gambhIro mandamatyalabdhamadhyaH sa cAsau siddha prasiddhaH sa cAsau siddhAntazca samayaH sa eva sindhuH samudraH tasya samprApto - labdhaH pAraH paryanto yaiste gambhIrasiddhasiddhAntasindhusamprAptaparamapArAsteSAm / sakalAH samastAH te ca te janAzca gItArthAcAryAdilokAH teSAM sampatA abhipretAsteSAm / pravacanaM saMghaH, tasya vAtsalyamanukUlatA tasmin yuktA saMbaddhAsteSAm // 2 // kugrahaH svAbhiprAyeNa duSTAbhiniveza: tena vivarjitA rahitAsteSAm / anindanIyAnAM - gItArthAdijanAdRSyANAm / pariNatavayasAM vayaHsthavirANAm / dezAdijJAnAM kSetrakAlAdiparijJAnavatAm / anuddhatAnAM garvavivarjitAnAm / guNAH kSamAdayaH tairADhyA IzvarAsteSAm || 3 || saMvegabhAvitAnAM - mokSAbhilASiNAm / For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) anuyogaparANAM siddhAntavyAkhyAnaniSThAnAm / parahitaratAnA-pare AtmavyatiriktA jIvAsteSAM hitaM samyaktvAdiguNAdhAnaM tatra ratAzcAsattAstaSAm / ussaggavavAyANaMti " bahuvayaNeNa duvayaNaM " iti prAkRtalakSaNanirdezAd utsargApavAdayoH sAmAnyavizeSoktalakSaNayorviSayavibhAge-gocaravicchittau chekAnAm / eteSu ca vizeSaNeSu parasparaM kathaMcidantarbhAve'pi na paunaruktyAzaGkA vidheyA, prAdhAnyakhyApanArthatvAdetadupanyAsasya / evaMvidhasUrINAM uktamakArA. cAryANAM vacaneSu bhaNitiSu, anusvArazcAtra " nIyAloyamabhUyA ya ANiyAee viMdudubbhAvA / " iti prAkRtalakSagaprabhavaH, dehi prayaccha mAnasaM cittaM nityaM sarvadA, yadIti hRdayAbhiprAyavikalpArthaH, bhavasaMsaraNAt-saMsArasaMsRteH nirviNNaH khinnaH 're' ityAmantraNadyotanArthaH, tvaM bhavAn jIva-Atman ? / ayamabhiprAyaH-'itthaM bhavati itthaM na bhavati, evaM kriyate evaM na kriyate, idaM vastu ' ityAdi vastuvicArApekSayavedamupadizyate, sAmAnyadezanA tu kiMcitpUrvo ktaguNarahiteSvapi zrotavyA / iti gAthAcatuSTayArthaH / ___ nanu kimanyathApi kecid vyAcakSate ? yenetthamupadizyate / satyam, 'vyAcakSate' ityAdyAvedayan yadartha ca jAnanto'pyagaNitApAyA yAdRzAH svamatyeti kathayaMzca gAthAtrayamAha jaM dUsamabhAvAo ege alasA sadhammakajesu / anne tahosa vikatthaNAe loyAga sAvekkhA // 6 // taha pannaviti dhammaM jaha niyapakkhassa hoi prputttthii| jANaMti Neya mUDhA attANaM vaMcimo evaM // 7 / jaha saraNamuvagayANaM jIvANicAi nisunniuunnNpi|.. avagaNiyabhavadaMDA kira saccaparUvayA amhe // 8 // yad-yasmAd duHSamAnubhAvAt-samayoktalakSaNakAlavizeSamAhAtmyAt eke kecana alasAH-mandotsAhAH svadharmakAyeSu pratyupekSaNAdivyApAreSu , anye 1 nItI lopamabhUtau cArotau etau bindu-dvirbhAvau / etau anusvAravirbhAvau vidyamAnau lopaM nItI-prAptau bhavataH avidyamAnau tarhi AnItI bhavataH / For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ) apare taddoSavikatthanayA asyAparAdhapunaHpunarbhaNanena lokAnAM zrAvakANAM sApekSAH tadabhiprAyAnuvartakAH // 6 // tathA tena prakAreNa prajJApayanti kathayanti 'dharma' zrutacAritralakSaNaM 'yathA' yena prakAreNa 'nijapakSasya' svamatasya bhavati' jAyate 'parA' pradhAnA hRsvatvaM cAtra 'ee chacca samANA" iti prAkRtaprabhavam 'puSTiH ' SotaH / ' jAnanti ' avabudhyante 'naiva' na ca mUDhAH paramArthato'dya 'AtmAnaM ' svaM vazcayAmo vipratArayAmaH ' evaM ' amunA prakArega / / 7 // yathA zaraNamupagatAnAM jIvAnAmityAdi nizru. tyA'pi na kevala mazrutvA ityaperarthaH / AdigrahaNAdevaM dRzyaM - "nikiyaI sire jou evaM Ayario vi hu ustuttaM pannavito u" sugamaM ca / 'apakarNitabhavadaMDA' avadhIritasaMsArabhayAH, kileti AtlarucisaM sUcakAH 'satyaprarUpakAH' avitathadezakAH * amhe 'tti vayam / iti gAthAtrayArthaH / / 8 // yadi te evaMvidhAstarhi kiM karttavyam ? ityAha - mA desu tesu maNayaMpi mANasaM mANamuvvatesu / dhammarayapuvvasUrINa magga bhaMgaM kuNaMtesu // 9 // 'mA ' iti niSedhe 'dehi' prayaccha 'tepu' abhedopacArAttadvacaneSu, 'manAgapi ' stokamapi ' mAnasaM ' antaHkaraNaM, mAna garna -- udvahatsu ' dhArayamANeSu, 'dharmaratapUrvasUrINAM' udyuktavihAricirantanAcAryANAM 'mArgabhaMga padavIlopaM 'kurvatsu' vidadhatsu / 'zItalavihArisamAcIrNa mArgabhaGge'pi na doSaH' ityAvedanArtha 'dharmarata' iti vizeSaNam / ayamabhiprAyaH-yatkimapyatra prakaraNe pratipAdayiSyati prakaraNakArastatsarva dharmaratapUrvAcAryairanuSThitaM kiMcikaraNataH kiMcitkathanataH kiMciccAnumateriti matvA mohaM hitvA svAgrahaM vihAya AdaraM vidhAya dhArthibhiratroktaM tatheti pratipattavyam iti gAthArthaH // 9 // - sAmprataM yaduktaM 'dharmaratapUrvAcAryamArgabhaGgaM kurvatsu ' iti darzayannidamekIyamataM gAthayA prAha / ayaM ca saMbandhassarveSvapyadhikAreSu sambandhanIyaH sAmAnyena, ataH pratyadhikAraM tanna bhaNiSyAmaH / AdyAdhikAradvayasya tu vizeSaNa pUrvamupAdAnaM samyaktvanimmelI karaNArtham / sarvajJapratikRtiH sAdhuH, yathAvasthi For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 5 ) karaNe hi mAlinyAdi samyaktvasyopajAyate tacca kuzravaNato bhavati, atasta darzayan jinapratikRtiviSayaM tAvadAha G Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Dares as biMbapa bhAMti sadassa | taha kappe bhaNiyamiNaM saMti paTThavaNavayaNAo // 10 // dravyaM - vAsakusumadhUpakaSAyamRttikAnetronmilanakArilakSaNaM tatmadhAnastavo dravyastavaH bhAvapradhAnatvAnirdezasya tato dravyasta vatvAtkAraNAt itito, sa ca pradarzita eva / kecana eke ' vimbapratiSThAM sarvajJapratinidhestadguNAdhyAropalakSaNAM bhaNanti jalpanti zrAddhasya zrAvakasya / ayaM teSAmAzayaH -yatidhamrmmo hi bhAvastavapradhAnaH, sa ca pratiSThAyAM kriyamANAyAM pUrvoktadravyavyApAraNato na samyag jAghaTIti / tathA paraM kAraNaM - ' kalpe ' chedagranthavizeSe ' bhaNitaM ' pratipAditaM ' idaM pratiSThAvidhAnam taddhi 'pratiSThApanavacanAt ' sAvao koI paDhamaM jiNapaDimAe paTTavaNaM karei " tti bhaNanAt zrAvakaH kazcitprathamamAyaM janapratimAyAH jinamUrteH pratiSThApanaM pratiSThAM karoti vidadhAti / gAthAyAM prathamaM karotyAdizabdAnupAdAnaM chandovazAnna kRtaM sUcanAcca sUtrasyeti labhyate / ataH sthitametat kAraNadvayAduktalakSaNAt zrAvaka eva pratiSThAM karotina sAdhuriti pUrvapakSArthaH // 10 // ' " sAmprataM prathamapakSasya parihAraM dAtukAmastadanuSThAnenaiva cottaraM gAthArddhenAhasayamamilANaM dAnaM khivaMti sadvRINa khaMdhadesaMmi / svayaM-AtmanA ' amlAnAM ' sArdrA, 'dAma' mAlAM ' kSipanti ' Aro 4 " payanti zrAddhInAM zrAvikANAM ' skandhadeze ' grIvAyAm / ayamabhiprAyaH - yadi dravyasta bhIterbhavadbhiH pratiSThA na kriyate kimityupadhAnavidhau mAlAropaNaM vidhIyate ? amlAnAditvenAsyA'pi sAdhvanucitadravyastavatvAd idamapi kartuM na yujyate iti / evamuktaH paraH svamatasthityarthaM kadAcidvadivyatyevaM tattRtIyapAdenAhaaha satdhe bhaNiyamiti / 'atha ' ityAcAryavacanAnantaryArthaH, 'zAstre ' mahAnizIthAkhye ' bhaNitaM ' For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (6) uktaM, 'idai' mAlAropaNavidhAnam , itiheto, ato vidhIyate iti asyA'pi nyAyata uttaraM caramapAdenAha tathimAtti vattavvA // 11 // 'tatra' zAstramaNane 'imA ' tti iyaM vakSyamANA yuktiH avitathabhaNitiH, 'vaktavyA' vAcyA iti gAthArthaH // 10 // tAmevAha -- satthaMpi bahumayaM te raiyaM jaM puvvamUripavarehiM / tANAyaraNaM naNu mUDha hoi gijjhaM viseseNa // 12 // zAstrameva mahAnizIthAdilakSaNaM, apizabdaH evakArArthaH, sa ca darzita eva, 'bahumataM ' atIvAbhISTaM 'te' tava 'racitaM dRbdhaM yat 'pUrvasUripravaraiH' cirantanAcAryapradhAnaH, ' teSAM ' AcAryavRndArakANAM, 'AcaraNaM ceSTitaM nanvityakSamAyAM 'mRDha' mandamate ! ' bhavati ' 'jAyate, 'grAhyaM" svIkarttavyaM vizeSeNa AdareNa / idamatra tatvam-yadi tava pUrvAcAryavacanaM zAstrasthitaM pramANaM tatastaceSTitaM vizeSataH kartuM yujyate, na hi te anucitaM kurvanti / atra vahuvacanaprakrame'pi yadekavacanena nigamanaM kRtaM " tadbahvAdezo'pi ekAdezaH" iti vacanAdaduSTaM mantavyaM, evamanyatrA'pi iti gAthArthaH // 11 // atra yadi paro brUyAt na mama tadAcaritaM pramANaM, atastatsAdhanAtha gAthArddhamAha __ asadehiM samAinnaM icAivayaNao tayaM siddhaM / azaTaiH-amAyibhiH samAcIrNa AsevitaM ' ityAdivacanataH / evaM prabhRtibhaNanAt ' takat ' pUrvAcAryAnuSThitaM ' siddhaM ' pratiSThitam / AdigrahaNAdevaM dRzya-jaM kattha ya keNaI asAvajaM na nivAriyamannehiM bahumaNumayamevavAyariyaM' / sugamaM ca / etacca parAbhiprAyamabhyupagamyAsmAbhiruktam / tattvatastu dravyastava eveyaM vimbAtiSThA na bhavati, niravadyAcAryamantrAvanuSThAnapUrvaka guNAdhyAropaNena bhAvastavavAdasyAH / kiMca-AcAryapratiSThAkaraNe zrImadumAsvAtivAcaka-samudrasUri-haribhadrAcAryAdiracitAH pratiSThAkalyA dRzyante, zrAvaka For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (19) pratiSThAkaraNavidhau tu na kimapi dRzyate vidhAnaM, tataH kathaM te tAM kurvvantu ? mA vA bhavatu, yadi zrAvaNa kutracitkadApi ca kRtA bhavati bhavadvacanAt pUrva pratiSThA, tato yujyatedamapi vaktum / yadapyucyate aSTApadajainAlaye kRtA bhavi - dhyati tadapi yuktaM syAt yadi sAdhuvyucchittau niSpannaM tatsyAt / kiMca - AvazyakacUrNya tatkaraNavidhiH sarvaH pratipAditaH na tu sAdhunA zrAvakeNa vA pratiSThA kRtA ityuktam / yacca sampratirAjanirmApitAnAryadezacaityeSu sAdhvabhAvAt kRtA bhaviSyati, tatrApi pazcAd gataiH sAdhubhiH pratiSThA kRtA bhaviSyati tadapi vaktuM zakyate, tasmAt kimebhiH kuzakAzAvalambanairiti dvitIya vikalpazodhanAyottarArddhamAha- kami vijaM bhaNiyaM naM aNujANAhigArAMma // 12 // vyAkhyA - kalpepi, na kevalaM prathamavikalpena tatra na kiMcitsamIhitaM jAtaM, dvitIyenApi netyapizabdArthaH / yadvacanaM bhaNitaM tadvacanamanuyAnAdhikArerathasya pRSThato'nuvajane, na pratiSThAdhikAre iti gAthArthaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asyaivArthasya sukhAvagamArthaM saMvandhapUrvakamidAnIM kalpoktaM tadakSarairlikhyate / tatra rathayAtrAdau prabhUtajanasaMsargAkule susAdhubhirna praveSTavyaM utsargataH / kiM kAraNaM ? ' gacchatA mArge IryAzuddhirna bhavati bhaktAdizuddhizva na bhavati, prAptAnAM ca tatsthAne zrAvakAdilokairavaruddhAni gRhANi bhavanti tato devagRhe'pi sthAtavyaM syAt, tathA khyAdisaMghaTanato rAgadveSau syAtAm evamAdyarthapratipAdikA vistareNa dvAragAthA pratipAditA, sA cAtra granthavistarabhayAnna likhitA | imehiM puNa kAraNe hi pavisiyavvaM, jai Na patrisara to caugurugaM pacchitaM / kANi ya kAraNANi ? cer3ayagAhA - (6 66 " cesyapayAM rAyANimaMtraNaM sanivAkhava gaMdhammakahI / saMkiyapattaM pabhAvaNaMpa vittikajI ya uDDIMho / ( dAragAhA ) For Private And Personal Use Only ceya (yA) yAnimaMtaNaM ca dovi dAre egaDe vakkhANe - pavite ime guNA bhavati / saddhAgAhA - 1 vidhAnamiti zeSaH, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (8) saddhAbuDhI ranno pUyAe thirattaNaM pabhAvaNapA / paDivAo ya aNatthe atthA ya kayA havai titthe / / rano sadA vaDhiyA bhavai / ceiyapUyA thirIkayA bhavai, tIrtha prabhAvitam, ye cAhecchAsanapratyanIkA bahujane doSAn khyApayanti evaMvidhAnAmanAMnAM pratighAtaH kRto bhavati / AsthA nAma svapakSaparapakSANAM arhatkRte tIrthe bahumAnatvamutpAditaM bhavati / nimaMtaNaM / sannitti sAvagA vAi ee dovi dAre egaTTe vakkhANei, emevaya gAhA" emeva ya sannINa vi jiNANa paDimAsu paDhapapaTTavaNe / _mA paravAI vigdhaM kareja vAI to visai // " kaMThyA / sAvao koi paDhamaM jiNapaDimAe paTThavaNaM karei ! vAiNA ya paviTheNaM ime guNA-paravAiniggahaM daLu naya 'dhammANa' gAhA nayadhammANa thirattaM pabhAvaNA sAsaNe a bhumaanno| abhigacchaMti ya viusA avigdhapUyAe seyAe / kaMThyA / seyAetti / avigdheNaM pUAe kayAe sapakkhassa ihaloe paraloe ya seyaM / iha loai asivAiuvadavA na huMti, paraloe titthagarapUyAe darisaNavisuddhI nidhattiyA bhavai / kharagatti dAraM / iyANi 'AyAviMti' gAhA AyAviti tavassI bhAvaNayA parappavAiNaM / jaiparisAvi mahimaM urvati kAriMti saDDhA ya / / kaMThyA / kAriMti sahAyatti / jaiparisA tavassiNo uti, tao sAvagA mahimaM kAriMti kAraviMti ya / iyANi dhammakahitti dAraM / ' Ayapara ' gAhA AyaparasamuttAro titthavivuDDhI ya hoi kahayate / annonnAbhigameNa ya pUyAthirayA sabahumANo // For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 9 ) kaNThyA / iyANi saMkiyatti dAraM / nissaMkiyagAhA nissaMkiyaM ca kAhii ubhaye jaM saMkiyaM ca suaharehiM // ( dAraM ) pattadAra miyANi avvocchittikaraM vA lavbha pattaM dupakkhAo / ( dAraM ) bhAvaNAdAramiyANi jAi-kula- rUba-ghaNa- balasaMpannA iiDhimaMta nissaMkA / jayaNAjuttA ya jaI samecca titthaM pabhAviti / uktaM ca- pravacanI dharmakathI vAdI naimittikastapasvI ca / jinavacanarataca kaviH pravacanamudbhAvayantyete || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jo jeNa guNeNa rahio jeNa viNA vA na sijjhae jaMtU / so teNa dhammakajje savvatthAmaM na hove || ( dAraM ) iyANi pavittidAraM sAhammiyAgayANaM khemasivANaM ca labbhai pavittiM gacchati jahiM tAI hohiMti navAvi accha vA // ( dAraM ) iyANi kajjadAra uhAhadAre kulamAINaM kajjAi sAhissaM liMgiNo ya sAsissaM / jaM loga viruddhAI kariti loguttarAI ca samAptA dvAragAthA / atra saMjJidvAraNaiva prayojanaM tadarthavyAkhyAnAyAha -- tattha ya padamaM ThavaNaM paDhamaM NasaNaM bhAMti samayaviU / purva paTTiyAe rahami aNuyANa ahigArA || 13|| 2 For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA- 'tatra ' saMjJidvAravyAkhyAne, caH punararthaH, prathama sthApanaM prathama nyAsasamAropaNamiti yAvat, 'bhaganti' jalpanti -- samayavidaH ' siddhAntajJaH / 'pUrva ' prathamaM kva nyasanaM ? ' rathe ' jinasyandane anuyAnAdhikArAd uktalakSaNAddhetoriti gaathaarthH| syAnmata-kathamidaM jJAyate ? yadutAsyAyamartho na punarmayoktaH, ata Aha jai puNa paiTTaattho havejja to mahuraNayarigehesu / maMgalapaDimANaMpi hu tumha mayA pAvai paiTTA // vyAkhyA-yadi punariti parAbhiprAyAzvAsanArthaH, pratiSThAlakSaNo'rtho'bhidheyo ' bhavet : jAyeta tato ' mathurAnagarIgeheSu ' mathurAbhidhAnapattanasadaneSu maGgalapratimAnAmapi, na kevalaM tava saMmatAnAmityapizabdArthaH, huH pUraNe, 'yuSmAkaM ' bhavatAM ' matAd abhiprAyAn -- prApnoti' bhavati pratiSThA bhavatsaMmatA / atrApyasya zabdasya vidyamAnatvAdityabhibhAyaH / maGgalapatimAzceha tA ucyante, yAsAmakaraNe gRhasyopadravAdikaM bhavati / yathAtra dezarUTyA gRhadvArasyopari vinAyakamUrtirvAstuvidyopadezAt kriyate, tathA mathurAyAM gRhe gRhe pArdhanAthajinapratimA brAhmaNAdibhirapi gRhadvArasyopari kAryante; yadi na kriyante tato gRhANAM patanAdikaM bhavati / tathA ca tatraiva kalpe bhaNitaM maGgalacaityagurUpaNAvasare-"mahurAe nayarIe jiNapaDimAo gihe gihe paiTTavinaMti / " pratiSThApyante nyasyante iti bhavato'pi sammatam , na hi tAsAM mithyAdRSTibhistava mama saMmataM pratiSThAvidhAnaM kriyate / etadihAkUtaM-asya zabdamyAtra nyasanameva vAcyam / kiMca-prathamazabdasya nararthakyaM prAmoti, na hyeka syA eva pratimAyA dvitIyA pratiSThA kriyate, yena tadvyucchinnaye prathamazabdopAdAnaM kriyate / asmatpakSe tu prathamaM rathAropaNaM saMbhavatyeva / pUjyAstu vyAcakSate-atra karotibhaNane'pi kArApaNaM dRzyaM, tatazca sAdhubhyaH sakAzAt zrAvakaH pratiSThAM kArayatItyarthaH / yathA umAsvAtivAcakoktA''ryAyAmasthAM-- "jinabhavanaM jina vimbaM jinapUnAM jinamataM ca yaH kuryAt / tasya narAmarazivasukhaphalAni karapallavasthAni // " . For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) atra kuryAdityukte'pi kArayediti dRSTavyaM, na hi zrAddhaH svayaM jinamandira tatpatimAM vA karoti, evamatrApi / prathamazabdasAphalyaM tvevaM kathayanti-tena zrAvakeNa prathamameva pratimA kAritA, nizIthe'pi kArApaNasthAne karaNazabdaprayogaH sthAne sthAne patipAdita eveti gAthArthaH // evaM bhaNita'pyapratipadyamAnAnAM sApAyaM teSAM dUSaNamAhataha kAsadaha-siribhillabhAla -saccaurabiMyamAINaM / apamANayaM kuNaMtehiM nehiM appA bhave khitto // 14 // ___ tatheti dUSaNAntarasamuccayArthaH / kAzahada-zrIbhillamAla-satyapuravimbAdInAm / tatra kAzahadanagaramAsApalliAttanAdUravarti, zrImAlaM sAmprataM yad bhillamAlamiti rUDhaM, satyapuraM mleccharAjavalabharadarpabhaJjanalabdhamAhAtmyazrImahAvIrasadanamaNDitaM, tata eSAM dvandvasteSu vimbAdi sarvajJa pratimA, AdizabdAt zatrujayagirimahAtIrtha azvAvadhodhamahAtIrtha moDerapura-mathurAgiri( nAra ) arbudagiri-stambhanasthAdiparigrahastAsAm / etadiha hRdayaM-etAH sAdhubhiH pratimAH pratiSThitAH / tathA ca kAzahadIyajinastotre paThyate-- " namivinamikulAnvayibhirvidyAdharanAthakAlikAcAryaiH / kAzahadazaMkhanagare pratiSThito jayati jinavRSabhaH // " zepAstu sarvajanapratItA ' apramANatAM' AcAryapratiSThitatvena * avidhipratimA etAH ' iti prarUpagatAM mugdhajanabhAvasAratadanaucityalakSaNAM kurvadbhividadhAnestaiH zrAvakAtimApratiSThApratipAdanaparairAtmA jIvo 'bhave' saMsAre 'kSiptaH ' praNuna ini gAthArthaH / nanu kimetAvatA etAvAn daNDo bhavati ? ' bhavatyeva ' ityasyArthasya sAdhanAya siddhAntoktamAha -- kapputtamevamAiM avi paDimAsuvi tiloyamahiyANaM / paDirUvamakuvvaMto pAvai pArAMcayaM ThANaM // 15 // vyAkhyA-kalpasyacchedagranthasyoktaM saMvAdakaM vacanaM, parametAvAn vizeSaH-- tatra ' annaM ca ' ityAdI gAthAyAM paThyate tIrthakarAzAtanAdhikAre / For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (12) 'evamAdi ' pUrvoktaprakAram / apIti saMbhAvane, saMbhavatyevaitat 'pratimAsvapi' jinamUrtiSyapi, na kevalaM sAkSAdbhAvatIrthakRtAmityapizabdArthaH / 'pratirUpaM ' yathoktAzAtanAdivarjanamakurvanavidadhAnaH prAmoti ' labhate 'pAraMcikaM' prAyazcittaM liGgAdikam, ThANamiti / tiSThantyasminniti karmANi prAyazcittAnAcaraNata iti sthAnaM kAdhAraH karmabhizca bhavaH, ataHsiddhamidaM- tehiM appA bhave khittotti / kiMca-AcArAGganiyuktyAM darzanavizuddhiM varNayatA zrutakevalinA bhaNita-cirantanacaityavandane darzanazuddhirbhavati saiDhiNaM taccedaMtitthayarANa bhayavao pavayaNapAvayaNiai sahaDDiNaM / / abhigamaNa-namaNa-darisaNa-kittaNa-saMsaNaya-saMthuNaNaM // 1 // jammAbhiseya-nikkhamaNa-caraNa-nANuppAyA ya NivANe / diyaloyabhavaNamaMdira-naMdisara-bhomaNagaresu // 2 // aTThAvayamujaMte gayaggapayaye ya dhammacake ya / pAsarahAvattaM ciya camaruppAyaM ca vaMdAmi // 3 // gaNiyanimittaM duttIsaM diTThI a vitahaM imaM nANaM / iya egaMtamaNugayA puNa pavvagA ime atthA // 4 // guNamAhappaM isinAmakittaNaM suramariMdapUyA ya / porANaceiyANa ya iya esA daMsaNe hoi // 5 // cirantanacaityAni ca pUjayato darzanazuddhirbhavati, na kevalaM pUrvagAthoktaM kurvataH, ataH sthitamiha cirantanacaityAnAmavargavAdAdi na kAryam / nanu kimevaM bahuzrutavacanasandarbhazravage'pi te evaM nUtanaM pratipAdayanti ? ucyate, vikRtyAdyartham / tathA coktaM vyavahAre yathAcchandalakSaNaM kathayatA-"saccha ndamaI vigappiyaM kAuM taM panavei tao tassa guNeNa vigaIo lahai, sAyapaDibaddho suhaM acchai, teNa ya sacchandakappieNaM pannavieNaM samAhio samANo pUio ya tihi iTTimAigAravehiM sajjai / " ityAdi / etaccAyataneSvapyadhikAreSu yathAsaMbhavamAyojyamiti gaathaarthH| idAnIM pUrvoktArthanigamanagarbha jIvopadezamAha For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 13 ) jaha samayaNNU jaMpati muNasu tai jIva ! samayavayaNAI puccuttadosajAlassa jeNa no bhAyaNaM hosi // 16 // vyAkhyA-' yathA' yena prakAreNa 'samayajJAH' siddhAntavido 'jalpanti' vadanti ' muNasu ' jAnIhi tathA' tena prakAreNa, na punaH svamatyavabodhena, 'jIva ! ' Atman ! ' samayavacanAni' siddhAntavAkyAni / tat -- pUrvoktadoSajAlasya ' bhavapAtAdidUSaNabAtasya yena kAraNena ' no' naiva bhAjanaM pAtraM bhavasi jAyase iti gaathaarthH| samApto bimbapratiSThAvarNanalakSaNaprathamAdhikAraH / pUrvoktasambandhamidAnI dvitIyamadhikAraM sapUrvapakSottaraM gAthAtrayeNAhausmagataraliyamaI kariti no kAraviMti vaMdaNayaM / pAsatthAIyANaM taM na jao kappamAIsu // 17 // kAraNajAe jAe pAsatthAINa vaMdaNaM kujjA / aha no karei sAhU imaM tao hoi pacchittaM // 18 // bhaNiyaM suddhajaINaM evaM je uNa havaMti pAsatthA / eehi guNehi tato no hujai tANimaM bhaNiuM // 19 // utsargeNa-sAmAnyoktavidhinA - pAsatthAI vaMdamANassa neva kittI na nijaga hoi / kAyakilesaM emeva kuNai taha kampabaMdha ca // " ityevamAdinA taralijA-apathAvIbhUtA matirbuddhiryeSAM te utsargataralinamatayaH 'kurbhani vidayati svayaM, no iti niSeye nozadvaya DamarukananthinyAyenobhayatra sambandhAt na ca kArayantyanyasmAt AtmavyatiriktAt vandanakaM thomavandanAdikam / keSAm ? ityAha-pArzvasthAdInAM siddhAntoktalakSaNAnAm, AdizabdAdavasannAdigrahaH, 'tat / taralitamatikaraNAdikaM neti niSedhe / 'yato' yasmAtkAraNAt kalpAdicchedagranyAdiSu AdizabdAdAvazyakacUrNi-tadvatti-nizIthAdiparigrahaH, 'kAraNajAte ' prayojanapakAre ' jAte ' sampanne pArthasthAdInAM vandanamuktarUpaM ' kuryAd ' vidadhyAt / For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 44 ( 14 ) atheti vikalpArthaH, no iti niSedhe, karoti vidadhAti sAdhuryatiH ' imaM ' ti iktasvarUpaM tatastasmAtkAraNAdbhavati jAyate ' prAyazcitaM ' cAritraratnamAli nyakaM karoti / ' bhaNitaM ' pratipAditaM ' zuddhayatInAM ' niSkalaGkacAritriNAM 4 , ' evaM ' ti etatpUrvoktam / tathAhi tatra nizIthoktaM savizeSaNamiti kRtvA tade vAdau darzyate- karA saMpAgasevI caraNakaraNaparihINe / liMgAvasesamette jaM kirai tArisaM vocchaM // 1 // arrrr NamokAro hatthusseho ya sIsaNamaNaM ca / saMpucchaNatthaNaM thobhavaMdaNaM vaMdaNaM vAvi // 2 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 tatra 'vAyAe namokAra ' ityAdIni thobhavandanaparyantAni suvodhAnI - ti kRtvA na vitanyante / parametatvAn vizeSaH tatra ' siddhayare ugasahAve vA hatthusseho ' ityAdi sarveSu padeSu yojyam / antyadvArasyeyaM pAtanA - nizIthe purisavisesaM jANi vArasAvataMpi baMda dei / teya vaMdaNavisesakAraNA ime pariyAgagAhA - pariyAgaparisapura khettaM kAlaM ca AgamaM nAUM / kAraNajAe jAe jahArihaM jassa jaM jogaM // 1 // vaMbhara abhagaM cirosio dIhapariyAo / semuttaraguNe sIya parisA parivAro || " se saMjamaviNIo muluttaraguNaujjuo puriso rAyAI dikkhio bahu sammao vA pavabhAgo vA khetaM pAsatthAibhAviyaM tattha tayANugaehiM basiyavaM / omakAle jottha vAvaNaM kare tasma jahAriho sakAro kAyavvo / Agamo se suyaM atthi atthaM vA pannavei // " cAritraguNAn jJApayatItyarthaH, kAraNa kulAigA, jAyasado sampannavAcI, vIo jAyasado prakAravAcI, tassa purisassa jaM vaMdaNaM arahaM taM kAyantraM / coyaga Aha-jogaragahaNaM NiratthayaM, puNaruttaM ar | Ayario Aha-na niratthagaM, annaMpi karaNijjaM abbhuTThANa vissAmaNabhavasthAipayANaM taMpi savvaM kAyantraM / evaM jogagahaNA gahiyaM, eyAI akuvvatA For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 15 ) jahA rihaM aridesie magge (na) havai pavayaNabhattI abhattimatAdayo dosA || " etasyA vyAkhyAnaM subodhamiti kRtvA na likhitaM, vizeSastu likhyate-' abhatitAdayo dosA ' atrAdizabdasya tatratya AisadAo NijjarasuyalAbhassa aNAbhAgI bhavai / nanu viruddhametat prathamagAthAyAM ' na kIrttirna nirjarA karmma - bandhazca bhavati' ityuktaM, asyAM tu 'pravacanabhaktirbhavati, akurvato abhaktiH, , nirjarAaaorat ca na bhavataH ' ityuktaM, ataH kathaM na virodhaH ? AcArya Aha - satyamuktaM, paraM sukumAramatitvAdviSayavibhAgaM na vetsi tvaM avahito bhUtvA zRNu, kathyate asmAbhiH - nizrAvyam / yadi kAraNaM vinA susAdhuH pArzvasthAdInAM vandanAdikaM karoti tataH kIrttyAdirna bhavati yaiH punaH kAraNairuktasvarUpaiH suvihito'pi vandanAdi na karoti tataH pravacanabhaktyAdi kRtaM na bhavati, ataH sthitametat kAraNe sarvamapyeteSAM kAryam / kalpe'pyetatsarvaM bhaNitaM, navaraM pariyAgasthAne 'parivAra' ityuktaM, parisasthAne pariSaditi vyAkhyAtam / tathAhi tad gAthArddham - " parivAro se suvihio parisagao sAhaI va veragaM" ti / AvazyakacUyamapi sarva prAyaH samaM, navaraM kiMcidvizeSo'sti sa likhyate-- " pariyAo dIho baMbhacaressa puvaMti prathamadvAre, tathA parisadvAre appao vA jai navaM dIhAmito logo sannII muihitti / api ca- ' prAvacanI dharmakathI ' iti zlokaH, tathA pavayaNabhattI Na kayA hoI etasyAgre tatra " je abhattimatehiMto dosA te so karejA, ruTTo jahA ahavAlagavAyageNa baMdhAviyA sAhU jo ya so abhattimato dose kAhii to teNa sayaM caitra kayA bhavaMti, esA amhavihI, tassa jaM jogaM tassa taM kAyavyaM ti / " ataH sthitamiha zuddhayatibhirapi kAraNe vandanAdikaM vidheyaM pArzvasthAdInAm / ye punarbhavanti pArzvasthA upalakSaNatvAdasya avasannAdayazcetyapi draSTavyam, etairmalinAcArarUpairno naiva yujyate ghaTate teSAmutsargavAdinAmidaM vandanAdiniSedhaM bhaNitaM vaktumiti gAyatryArthaH / tAneva pAdonagAthAcatuSkeNAha - porisiM no karei giNhe parapara vAyaM / paDhai dhammakahAo paDilehai Neya thaMDile // 18 // vigaI AhAre ni kapi ca baMdhe / gAmaM kulaM mamAyai parihavaI tahaya rAyaNie || 19 // For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir loyagahaNaMmi pakkho sapakakkha parapakkhayANa omANaM / gaNabhee tattillo sayaNaM divasassa majjhami // 20 // esaNasohiM Na kuNai aNegasAhasujeNa / pannarasa dosA hvNti| vyAkhyA-mUtrArthapauruSIzabdasyobhayatra sambandhAt sUtrapauruSImarthapau. ruSIM ca yo 'no' naiva 'karoti' vidadhAti sa pArzvasthAdirbhavati, ityevaM sarveSvapi padeSu sambandhaH kAryaH / karmarahitapadeSu ca svayaM sAMgatyaM vidheyam / etacca mUtrArthapauruSyakaraNaM jJAnataH sarvapArzvasthalakSaNam / tathA coktaM nizIthe " duviho khalu pAsattho dese save ya hoi nAyavo / save tinni vigappA dese sejAyarakulAI // 1 // dezataH pArzvasthasya vyAkhyA tadgAthayA--- " se jAyarakulanissiya ThavaNakulapasoyaNA abhihaDe ya / puvi pacchA saMthuyaniyaggabhoI ya pAsattho // 1 // ___ 'kulanissiyA 'payassa vakkhANaM-tattha jANi kulANi tassa uvasamaMti tesu gAmesu vasati, acchai, tesi sathAsAo ahArAINi uppAei // " vyavahAre'pIdamitthameva, zeSastu sugamamiti na likhitam / esa desapAsattho / " iyANi savvapAsattho tivihabheo bhannai, nANagAhA " desaNanANacaritte sattho acchai tahiM Na ujamai / eeNa u pAsattho eso anno vipajAo // sattho acchaitti suttaporisiM vA atthaporisiMNa karei, nojamate, daMsaNAiyAre suvaTTai, carite Na vaTTai, aiyAre vA na vajjai, evaM satyo acchai teNa 'pAsatyo' ityanyaH paryAyaH / anyadapyevamAdi tatroktaM-anena ca mUtrArthapauruSyakaraNena sarvapArzvasthatvaM bhASitaM, darzanacAritre ca prastAvAdukte / bhAvArthastu jJAnadarzane sarvapArzvasthasyApi bhavataH, cAritraM tu kasyacid bhavati kasyacineti / vyavahAre tu-" usanno sajjhAe suttaporisaM atthaporisiM na karei, sabbosanno nikAraNe saMthArae suvai, evaM pIDhaphalagAvi gRhati, lAti paraparivAdaM, svavyatiriktavika For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org "" ( 17 ) tthanAM, IkAradIrghatvaM cAtra " ee chaccasamANA " ityanenAvaboddhavyaM, evamanyatrApi / arthazvAsya- ete SaDapi samAnA a A i I u U lakSaNAH samAnAH samavaseyAH, hrasvasya sthAne dIrgho dIrghasya ca hrasva iti yAvat / paThati sUtrataH kaNThe karoti dharmakathAH subhASitAdikA lokayAtrArthaM, pratyupekSate dRSTidAnato naiva naca 'sthaNDi lAni' bhUmipradezAn kAyikAdyartham / dvirbhAvAtra pUrvoktavat vikRtIzca ghRtaa| dikA AhArayati bhuGke nityaM sarvadA, kaTipaTTakaM colapaTTalakSaNaM vanAti paridadhAti grAmaM kulaM pratItaM ' mamIkaroti' tatrAbhiSvaGgaM vidadhAtItyarthaH / paribhavati tiraskurute tathA ceti samuccacArthaH, ratnAdhikAn jJAnAdiguNADhyAn yathaucityAkaraNataH / etacca pApazramaNalakSaNamapi / tathAcoktamuttarAdhyayane AyariuvajjhAyANaM sammaM na paDitappai / appaDiyae thaddhe pAvasamaNetti buccai || " // tathA Avazyake dazAzrutaskandhe cedam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ayaria uvajjhAehiM sutaM atthaM ca gAhie te ce (1) varivaMsaI bAle mahAmohaM pakuvvai // 17 bhavAntare vodhiM na labhate ityarthaH / lokagrahaNe janopArjane pakSo dharmakathanAdinAdaraH / itthaM ca ' yadyapi dharmArthaM vayaM kurmaH ' - iti bhaNiSyanti, tathA'pi sarvakAlaM na karttavyA dezanA / yata uktaM nizIthe AhArAiTThA jassa he ahava pUyaNanimittaM / kammo jo dhammaM kahei so kAhio hoi // 1 // kAmaM khalu dhammakA sajjhAyaseva paJcamaM aMgaM / avvocchittIya tato titthassa pabhAvaNA ceva || 2 // tahavihu Na savvakAlaM dhamakahA jIi savtraparihANI | nAuM vA khettakAlaM purisaM va paesa dhammaM // 3 // tasmAt sthitaM sarvadaiva lokayAtrAyAM pArzvasthatvam / svapakSaparapakSayoH pArzvasthAditApasAdilakSa gayoravamAnaM nyUnatAdirUpam / gaNabhede gacchavighaTTane taptimAna cintAvAn / illapratyayazcAtra matvArthikaH / " mauyatthaMmi muNejjaha AlaM illaM 3 For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) maNaM mauyaM |'-iti vacanAt / zayanaM svApo divasasya vAsarasya madhye / tadavasthitI kAraNaM vineti sarvatra yathAsaMbaMdha yojanIyam / eSaNAzuddhimAgamoktasvarUpAM na karoti na vidadhAti / asyA eva sAdhanAyAha-anekasAdhuSu pracurayatiSu, yena yasmAt kAraNAt, paJcadaza iti saMkhyArthaH, doSA AdhAkarmAdayaH / atra cAdhyavapUrako mizradoSamadhye kSipta iti paJcadaza / paramArthatastu SoDazApi bhavanti jAyante / ayamabhiprAyaH- yeSu gRheSu prabhUtA yatisaMghATakA bhikSArtha pravizanti teSu tattadravyApekSayakasminnapi gRhe ityanyagRhApekSayA vA dInApekSayA ca SoDazApi AdhAkarmAdayo bhavanti / upalakSaNaM caite, upadhipramANAtiriktAvidhiparibhogAdayo'nye'pi vAcyA iti pAdonagAthAcatuSTayArthaH / yata evamataH sapAdagAthayA jIvopadezamAha tamhA vavahAraNayaM saraMteNa re jIva ! // 21 // tae NicaM kAyavvaM tattha tettiyaM tANa / jeNa niyadhammavuDDI jAyai Na hu padussaMti // 22 // vyAkhyA-tasmAtkAraNAd vyavahAranayaM nizcayanayetaraM saratA gacchatA smaratA vA citte dhArayatA re 'jIva' ityAmantraNaM tvayA bhavatA nityaM sarvakAlaM kartavyaM vidheyam / tatra pArzvasthAdikSetre tAvanmAtramuktasvarUpaM teSAM pArzvasthAdInAM, yena yasmAninadharmavRddhiH svacAritropacayo jAyate prAdurbhavati / naca naiva te pArzvasthAdayaH pradviSanti ruSyantIti sapAdagAthA'rthaH / samAptaH pArzvasthavandanAdipratipAdako dvitIyo'dhikAraH / sAmprataM tRtIyaM gAthAtrayeNAha pakkhapaDikkamaNakae vivayaMti kei Neya jANaMti / NiyadhammadhaNaM amhe hAremo ubhayahA jeNa // 23 // satyabhaNipi jatto AyariaM puvasaripavarehiM / no jujjai kAuM aNavatthA jeNa takaraNe // 24 // jaMpi hu puvvasUrIhiM NicchiyaM taMpi dhammanirayANaM / ma hu NicchaiuM jujjai chaumatthANaM viseseNaM // 25 // For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 19 ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA - pakSapratikramaNakRte pAkSikAticArazuddhinimittaM vivadante nijani jAbhiprAyoktipratyuktibhiH sparddhante / ayamabhiprAyaH eke vadanti, paJcadazyAM pAkSikapratikramaNaM vidhIyate, anye tu caturdazyAM, ubhayeSAM matasyAtroktatvAt kespi na sarve, naiva naca jAnanti budhyante nijadharmadhanaM svaSavittaM ' amhe 'ti vayaM hArayAmaH auddhatyakaraNataH sphoTayAmaH, ubhayathA paJcadazI - parigraheNa caturdazIgrahaNena ca yena yasmAtkAraNAt / zAstrabhaNitamapi AstAmabhaNitamityapizabdArthaH, yatpratikramaNAdikaM no naiva AcaritaM sevitaM pUrvamUri bhizcirantanAcAryaistatpratikramaNAdikaM no niSedhe yujyate ghaTate kartu anavasthA 'pratiSThApaka etadanyazcAnyadanyathA - kariSyati' - ityevaMrUpA, yena yasmAt tatkaraNe pUrvAcAryAnA vitavidhAne bhavatIti kriyAdhyAhAro dRzya | yadapi nahu naiva pUrvamUribhirvahuzrutacirantanAcAyairnizcitaM tadapi anirNItamapi na kevalaM svayamanizcitaM na nizcIyate ityarthaH / dharmaniratAnAM pradhAnopazamAmRtarasalampaTAnAM vizeSeNa AdareNa / tathAhi - paJcadazyAM pAkSikaM caturdazyAM vA pAkSikamiti niddhA noktaM, pAkSikaM tu proktaM sAmAnyena / tatra dazAyutaskandhe tAvadittham - " pakkhi posahie susamAhipattANaM jhiyAyamANANaM imAI dasa cittasamAhiThANAI asasuppannapuvbAI samuppajjejjA " / idaM sUtraM, cUrNirasya pakkhiyaM pakkhiyameva, pakkhie poso pakkhiya posaho cAudasI aTThamIsu vA / ' samAhipatANaM 'ti nANadaMsaNacaritasamAhipattANaMti nANe vaTTamANANaM / jhiyAyamANANaM imAI dasa cittasamAhiThANANi asamuppannapuvvANi samupajjejjA / / " atra pAkSikaM bhinnaM, catudazI aSTamI ca bhinne iti kecidvyAcakSate / popadhazabdena caturdazyaSTamyoH saMbandhakaraNAt ' cAudasI aTTamIsu vA posaho' iti / evaM vyAkhyAne paJcadazyAM pAkSikam, atra tu pAkSikazabdena saMvandhakaraNAt / naca caturdazyamyoH 'cAuisI amIsu vA pakkhiyaposa ho ' iti pAkSikaM caturdazI (zyAM) kathayati, paramatra mate caturdazIgrahaNaM nirarthakaM bhavati, pAkSikazabdenaiva caturdazyA grahaNAt amI vA' ityetadeva bhaNitavyaM syAt pUrvavyAkhyAne tu pauSavatrastAvAcaturdazI aSTamI pauSadhamiti pratipAditamityanindyam / vyavahAre cedaM kAraNenAcAryaH pRthagekAkI ekarAtrAdikaM vasatItyetasmin prastAve - 6 " " vijjANaM parivADI pavve pavve ya diMti AyariA / mAsaddhamAsiyANaM paJcaM puNa hoi majjhaM tu // For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (20) pakkhapavvassa vibhAsA majjhagAhA" pakkhassa aTThamI khalu mAsassa pakkhiyaM muNeyavvaM / annapi hoiavvaM uvarAgo caMdamurANaM // pakkhapavvassa majjhaM aTThamI bahulAiA mAsatti kAuM mAsassa majjhaM pakkhiyaM kiNhacauddasIe vijjAsAhaNokyAro // Aha-yadyevaM egarAyagahaNaM kAyavvaM, durAyaM tirAyaM veti na vattavyaM / ata ucyate cAuda (sI) gAhA cAuddasiggaho hoi koi ahavAvi solasiggahaNaM / vattaM tu aNajhaMte hoi durAyaM tirAyaM vA // " iyaM gAthA vyAkhyAnA'rhA, paraM na vyAkhyAtA kaNThyetyuktam / sarvasyApyetasya kiMcid vyAkhyAtasyApi pUjyakathito'rthaH kathyate-vidyAnAM devatAadhiSThitamatrANAM, paripATi parAvartanaM, parvaNi parvaNi vakSyamANalakSaNe, cakAro'vadhAraNe sa ca vyavahito yojyaH, dadatyeva anekArthatvAddhAtUnAM kurvanti, AcAryAH sUrayaH / parvasvarUpamAha-mAsArddhamAsikayoH parva punarbhavati madhyaM vakSyamANaM, tu puraNe / tadevAha- pakSasya pratItasya aSTamyeva tithilakSaNA, khalu avadhAraNe, sa ca yojita eva, mAsasya punaH pratItasya pAkSikamanizcitarUpaM, yadi punaratra caturdazI paJcadazI vA'bhaNiSyattato nizcitaM syAt / yattUktaM cUrNikRtA pAkSikavyAkhyAnaM kurvatA-" mAsasya majjhaM pakkhiyaM kiNhapakkhassa cauddasIe vijAsAhaNovayAro" tatsamyagnAvagamyate / tathAhi-yadi kRSNacaturdazI pAkSikamityucyate tato 'vijAsAhaNovayAro ' atra upacArazabdo nAvabudhyate, nahi upacArazabdena paripATirbhaNyate strasamaye parasamaye / kiJca-evaM vyAkhyAne zuklacaturdazI pAkSikazabdavAcyA na syAt ; bhaNyate caitanmate zuklacaturdazyapi pAkSikam / pUjyAstu vadanti-upacArazabdena pUrvasevA'tra bhaNyate, tataH kRSNacaturdazyAM pUrvasevA nUtanamatra grahaNajapalakSaNA kriyate, pAkSike ca paJcadazIlakSaNe paTipATiH parAvarttanaM vidhIyate, itthaM vyAkhyAne paurNamAsyapi pAkSikaM bhavati, paripATI ca ghaTate / zuklacaturdazyAM tu pUrvasevA na kriyate iti sarvajanapratItaM kRSNacaturdazyAM ca sphuTo matro bhavati, atastatra pUrvasevA / dvirAtratrirAtra sAdhakagAthAyA api pUjyavyAkhyeyaM-caturdazyAM kRSNAyAM graho'bhinavavidyAgrahaNA For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) dirUpo bhavati jAyate kopynirdissttnaamaa| athavApIti vikalpArthaH, SoDazyAM pratItAyAM grahaNaM sUryoparAgalakSaNaM bhavatIti sambadhyate, vyaktaM spaSTa pazcadazyAM SoDazyAM vA grahaNaM jAtamityajJAyamAne'navabuddhayamAne dvirAtraM trirAtraM bhavati vasitavyam / AcAryasya ayamabhiprAyaH-yadi kRSNacaturdazyAM mantragrahaNaM na kRtaM bhavati tataH paJcadazISoDazIrUpadinadvayaM, kRte tu grahaNe kRSNadaturdazIsahitaM tadeva trayamajJAtaM bhavati / jJAte tu yadi kRSNacaturdazyAM grahaNaM pUrvasevAlakSaNaM kRtaM tato dinadvayaM / kRte tvekamevetyAdi grahaNe-candragrahaNe tu jJAte eka dina jJAte tu dinadvayam / nahi zuklacaturdazyAM pUrvasevA bhavati, ye tu caturdazyAM pAkSikaM vadanti te candragrahaNe dinadvayaM paurNimApratipallakSaNamajJAte, jJAtetvekameva zuklapakSe parivartanaM netyubhayorapi matatvAt , AdigrahaNe ca jJAte dinadvayaM ajJAte tu dinatrayaM bhavati / kizca yanmate caturdazI pAkSikaM tanmate caturdazIgrahaNaM " cAuha siggaho hoi koi" ityatra tannirarthakaM syAt, caturdazyA avasthitatvAt kiM tadgrahaNena / anyacca pUjyA atrArthe vadanti-yadA sAMvatsarikaM paJcamyAmAsIt tadA pAkSikANi pazcadazyAM sarvANyabhUvan / yataH-"iya sattarI jhnnaa"| ityetat padamityaM ghaTate / tathAhi - bhAdrapadadinAni daza, azvayukkArtikamAsadinapaSTizca, mIlite ca saptatirbhavati / abhivaDiyaM mivIsA iyaraMmi savIsaI maaso|"-ytH zrAvaNaH paripUrNaH bhAdrapadadinAni ca viMzatimIlite ca paJcAzat, evamanabhivArddhite tu viMzatissaiva zrAvaNadinarahitA / sAmprataM caturthyAM paryuSaNA tatazcaturdazyAM pAkSikANi ghaTante, yato bhAdrapadadinAnyekAdaza, azvayukdinAni triMzat, kArtikadinAnyakonatriMzat, sarvamIlane saptatiH / saviMzatimAsazca ekaM ASADhadinaM zrAvagadinAni triMzat , bhAdrapadasya caikonaviMzatizca tathaiva, paramekaM dinaM ASADhamAsAntyaM kSepa gIyamiti / yaccocyate evaM sati paThaM sthAt pAkSike, bhAtu, mAsena hi pAkSika paSThena kriyate ityasmAbhirucyate, kintu caturthena, catuI zyupavAsazca parvatithitapovidhAnaM, mA tattatra lagatyetadapyanindhaH / tathA divaso posaho pakkho vaikaMto" ityAdikasya pAkSikakSAmaNakasya cUyA~ saSTataraM vyAkhyAnamiI-pauSadho'TamIcaturdazyupavAsakaraNaM, ' pauSadhaMtu pratItaM'-iti na vyAkhyAtaM, asmAdapi vyAkhyAnAt caturdazIvyatiriktaH pakSaH pratIyate tathA ca tatrotaM " posa hotti ahamIcauhasIsu uvavAsakaraNaM sesaM kaMThamiti / yadi tvatrApi kizcidvayAkhyAnAntaraM For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (22) kriyate tataH sandeho'pi syAt , paraM tanna madhyasthAmRtarasatRptAnAM manAMsi pINayati evamanyazAstrAntaroktamapi madhyasthairbhUtvA vicAraNIyaM, tatvaM tu sarvajJA viziSTazrutavido vA vidanti / zrAvakApekSayA tu paJcadazyapi vizeSeNoktA / tathA cAvazyakakacUmA " savvesu kAlapabbesu visiTTho jiNamae tavo jogo / aTTamI pannarasIsu NiyameNa haveja poshio||" sAmAnyatastuteSAmapi bhagavatyAdAvidamuktaM- " cAuddasaTTamudiTTapunnamAsIsu NaM paDipunnaposahaM samaNu pAlemANetti" iti samapaJcabhAvanAyukta gAthArthaH // yadyevaM tataH kim ? ityAhatamhA re jIva ! tumaM manasu dhammatthamappaNo evaM / taM kuNa jaM AyariyaM jaM satthe tassa saddahaNaM // 26 // vyAkhyA--tasmAtkAraNAt re jIvetyAtman tvaM bhavAn manyasva jAnIhi dharmArtha kSAntyAdinimittamAtmano jIvasya evaM vakSyamANanyAyena, tat kuru vidhehi, yat pAkSikAdikamAcaritamAsevitaM pUrvAcAryairiti gamyate yat zAstre siddhAnte tasya zAstroktArthasya zraddhAnametaditi / ayamabhiprAyaH-zAstro taM nizcitamapi yannAsevitaM pUrvapuruSaiH kenacitkAraNena tadanyathA na kriyate tadAcaraNAbhaGgAt, tatkRtaM tu kriyate, yathA bahuguNaM bhavati tathA ta evajAnate iti gaathaarthH|| samarthitaH tRtIyaH pAkSikavicAraNalakSaNodhikAraH / idAnIM caturthamAha anne siddhaMtamahoyahissa gaMbhArimaM ayANaMtA / vaMdaNatiyaM dArviti neya bujhaMti bhaNiyAvi. // 27 // vyAkhyA--anye apare siddhAntamahodadherAgamaratnAkarasya gAmbhIryamalpazemuSyajJAtamadhyatvamajAnAnA anavagacchanto vandanakatrikaM kRtikarmatrayaM dApayanti / naiva naca budhyante'vagacchanti bhaNitA api na kevalamabhaNitA itypishbdaarthH| AgamajJairitizeSa iti gAthArthaH / For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 23 ) nanu kimatradUSaNaM ? yadi pratyAkhyAnAlocanAparAdhakSAmaNArthaM vandanakatrayaM dIyate, AcAryaH praah-shaastroktvyaahteH| katham ? ata Aha gAthe-- jamhA paccarakANe kayaMmi ahige ya jAyasasa / vaMdaNayaM dAUNaM taM kIrai Na uNa savvattha // 28 // AloyaNevi gAmA-gayassa sAhussa baMdaNaM bhaNiyaM / paJcakkhANAloyaNadhaNimi mujhaMti maMdamaI // 29 // vyAkhyA-yasmAdyataH pratyAkhyAne ekAzanAdike kRte vihite sati adhika punaratyargale, caH punararthaH sa ca darzitaH jAtazraddhasyotpannavAJchasyopavAso mayA kartavya iti upalakSaNatvAdasyAhArapariNAmAbhAve'bhaktaM grahItukAmasya tRtIyapauruSyAM vA bhuktottarapratyAkhyAnaM kurvANasyetyapi draSTavyam / vandanakaM dvAdazAvartalakSaNaM dattvA vitIrya tatpatyAkhyAnaM kriyate vidhIyate, na puna va sarvatra pratyAkhyAne Alocane'pi na kevalaM pratyAkhyAne pUrvoktayuktyA vizeSa ityapizabdArthaH prAmAgatasya vihArAnivRttasyopalakSaNavAdaparAdhAlAcanopasadAlocane api dRshye| sAdhoyatervandanaM dvAdazAvarta bhaNitaM pratipAditam / ayamabhiprAyaH pUrva-pratyAkhyAnaM vihitaM, pazcAdadhikatapovAJchA jAtA, apariNatirvA bhuktottare vA, tato vandanaM datvA pratyAkhyAti, na punaH prathamataH pratyAkhyAne vihArAcAgata AlocanA dAsyati, sthAnasthito vA'parAdhAlocanAM dattvA prAyazcittaM lAsyati, upasampadartha vA''locayiSyati, tato vandanaM datvA Alocayati netthaM sAmAnyAlocane / nanvaparAdhAlocanAtra bhaviSyati, tataH ko doSa ? satyaM, saMkhyAvirodhaH syAt / asyAM hi vandanakadvayaM dIyate, tatazcatvAri syuH, na triinni| tathA coktaM cUryo"vigaI AyaMbile kAussago pariyaTTie samANe / uvasaMpanjaNaavarAhavihArauttamahAloyaNA eyaa| eesu sattasu do do vNdnngaa|" kiJca-yadyAcAryapurato'yarAdhAnnivedya prAyazcittaM lAti, tato bhavati vandanaM zrAvakasya vRddhAcaraNato natu mUtrataH, nahi zrAvakasya sUtre AlocanAvidhAnamasti, vRddhasAmAcArI cAsmAkaM sammataiveti / tathAcoktaM -" vandanakasthAnapratipAdikAM paDikkamaNe sajjhAe kAussaggAvarAhapAhuNae / AloyaNasaMvaraNe uttimaDhe ya vaMdaNayaM // " For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 24 ) evaMrUpAmAvazyakagAthA vyAkhyAnayatA tacUrNikAreNa - " AloyaNatti jAhe vihArAloyaNA vA avarAhAloyaNA uvasaMpajjaNAloyaNA vA saMvaraNaM veAliyaM aMtarAvA vA bhattaTTe gahie icchA jAyA 'ajja abhattaGkaM karemi tti ahavA 'Na jIrai'tti eyaM saMvaraNaM nAvasthitamatra trINi vandanakAni na bhavanti / ekavandanapUrvakaM tu yathA pUrvAcAryaiH kAritaM pratyAkhyAnAlocanaM tathA kAryate, natvaparAdhArthaM vA / tathA coktaM - " avarAho gurUNaM kao taMpi vaMdittA khAmei viNaovayAre / " - ityAdi gAthoktArthaM ceti / kiJca ye pratikramaNaM kurvvanti teSAmekamapi vandanaM na bhavati / tathA coktaM vyavahAre--" kAraNena pRthagvasatisthitA api sAdhavaH prAbhAtika pratikramaNamAcAryasamIpe samAgatya kurvvantIti sthitiH, yadi tu sApAyamAgacchatAM tato yayana kRtaM tassarvvamAgatya kurvvantIti / " etasmin prastAve yadyanna " ahavA samattaM AvasyaM kAuM jeTTho AyariyasagAse AloittA paccakkhANaM ge / " idamatrahRdayaM vandanakaM vinA'pi AlocanapratyAkhyAne kRte / nanu yadyevaM yo na pratikrAmati tasya trINi tAni bhavantu tasyApi nAma pratikramaNavidhiH, kathamanyathApratikramaNadvArAt AlocanasaMvaraNadvAre pRthagupAte ? ato yadyatra bhaNitaM tattannaiva karttavyam, anyathA sUtrArthapauruSIvyatikramakaraNe kathamavasannatAdoSa: ? prAyazcitaM ca sAdhorbhaNitamiti / nanu yathA kiJcitkartta - vyamAcaraNoktaM bhavati, tathA vandanakatrayamapi bhavatu nAma yadi tallakSaNamupapadyate, paramparAgatabahanumatAnyAnivAritAdikaM ye'pi sAmprataM dApayanti teSAmapi pUrvAcAryairna dApitaM pUjyairTatvAt yena tu dApitaM satadaiva niSiddho'nyairnApitakaraNaM sammatamiti sthite pratyAkhyAnAlocanAdhvanau zabde mudyanti sandidyante mandamatayastuccha dhiSaNA iti suSdUktaM-" anyaca yAni vandanAni caturdazayatInA mavasthitAni bhaNitAni / tathA coktamAvazyake " cattAri paDikamaNe kikamme tinni hoMti sajjhAe / puvvaNhe avarahe kikammA codasa havanti / / " teSAM vArtAmapi svayaM na kurvvanti, abhaNiteSu ca zrAvakANAM vandanakeraj baddhAgratA aho matiriti gAthArthaH // atrApyarthe jIvopadezamAha - tatthavi tumaM majjhasu he jIva ! taha mANadharasu / jo puvvasUrimaggo, so saggapasAhago amha || 30 // For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 25 ) prakaTArthA / navaraM 'svarga' iti upalakSaNatvAnmokSasAdhakazcetyapi draSTavyam / nanu mokSasya pradhAnatvAtkathaM tasyopAdAnaM sUtre na kRtam ? satyaM, sAmpratakAlApekSayA anantaraM svargasyaiva bhAvAditi gAthArthaH // sabhApto vandanakatrayavicAralakSaNazcaturtho'dhikAraH // sAmprataM paJcamaH__ aigaruyamohavihuNiyasuhabohA kei dhmmmgaannNtaa| kAriti NadimAI saGghINaM saMjaIhiMto // 24 // vyAkhyA-atigurukamohavidhUnitazubhabodhA bRhattaramUDhatAkampitapradhAnamatayaH kecanaike dharma zAntyAdikamagaNayantastiraskurvANAH kArayanti nandyAdikam, makAroja prAkRtaprabhavaH / AdizabdAniSiddhAnuSThAnAdigrahaH / tatra nandirupadhAnAdiSu samayapratIto vidhiH, zrAddhInAM zrAvikANAM 'saMjaIhito'tti saMyatIbhyo vratinIbhyaH sakAzAt 'hiMto' tti paJcamyAH sthAne nirdezaH, "uhitolopAnnasyAtaH paJcamyAH (?) / " iti prAkRtalakSaNena, sa ca darzita eva / ayamabhiprAyaH-svayaM vihAraM vrajanto'nyeSu AcAryeSu bahuzrutAdiSu vidyamAneSu nijAryikAbhiH zrAvikANAM nandyAdi kArayanti, yadi punarekopyAcAryastatra na bhavati tataH sAmAcAryA aviruddhamapi bhavediti gAthArthaH // etasyApi AgamasaMvAdapUrvakaM pratiSedhapUrvaM jIvopadezamAha AreNa ajarakkhiya-iccAIvayaNao na taM juttaM / rAgahosavimukko re jIva tahipi mA mujjha // 25 // vyAkhyA-AreNetyAk AryarakSitetyAdivacanataH, AdigrahaNAt " kAlANunnAo natthi ajANaM sAmaiyaM taha vayArovaNaM ca pacchittadANaM ceti " dRzyaM subodhazca / ayamabhiprAyaH-nigodajIvavicArAAyAtadevendravanditAryarakSitAcAryAt pUrvamAsIt kAlAdiSu AryikANAmanujJA, aki punarnAsti, sAmAyikAdikaM ca nandipUrvakaM kriyate, tataH tatpratiSedhAt etadapi pratiSiddhaM boddhavyam / ato neti niSedhe, yuktaM saMmataM, rAgadveSavimukto'bhiSvaGgamatsararahito jIvetyAmatraNe, nandyAdikaraNepi na kevalaM pUrvokteSu ityapi zabdArthaH / meti niSedhe muhyasva mohaM vidhehi iti gAthArthaH // 25 // For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 26 ) samApto'yamAryikA nandivaktavyatArthaH paJcamaH || adhunA SaSThaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AgamarahassabajjhA keha asaNAI NivAreMti / taM no kapa suvihiyajaINa jeNa sue bhaNiyaM / / 26 / / vyAkhyA- AgamarahasyabAhyAH siddhAntaparamArthAnabhijJAH kecanApare - azanAdikaM bhojanAdikaM, AdizabdAtpAnIyAdigrahaH, nivArayanti niSedhayanti / tannivAraNaM naiva kalpate yujyate suvihitayatInAM pradhAnatratinAM yena yasmAt zrute dvitIyAGge bhaNitamuktamiti gAthArtha: / / 26 / / etadevAha je u dANaM pasaMsaMti vahamicchaMti pANiNaM / je u NaM paDisehanti vitticcheyaM kuNaMti te // 27 // nigadasiddham / navaraM vRtticchedamantarAyaM kuvrvanti / idamiha tatvaM- paramate kUpanarasatrAdidAne'pi rAjAdibhiH pRSThe niSedhAdi niSiddhaM kiM punaH svamate iti tAtparyArthaH / tarhi kiM teSAM yujyate ? ityAha kappai puNa bhaNi je amhANaM Neya kappaI evaM | suvihiyajaINa paraloyamaggamuragaM pavannANaM // 28 // vyAkhyA -kalpate yuktaM bhavati punarbhaNituM vaktuM, 'je' iti nipAtaH pUraNArthaH, ' amhANaM ' te asmAkaM naiva naca kalpate, evaM AdhAkarmAdikaM suvihitayatInAM pradhAnamunInAM paralokamArga svargAdividhimugraM pradhAnaM prapannAnAmAzritAnAmiti gAthArthaH // 28 // nanu piNDavizuddhikathanamajJAtaM teSAM tataH svayameva jJAte jJAsyanti, kimasmAkaM tatra doSaH ? ityAha- , jaMpi ya piMDavisohI kahaNaM saGkANa desiyaM samae / taMpi ya gIyatthANaM kesiMcI Na uNa savvesiM // 29 // For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 27 ) vyAkhyA - yadapi piNDavizuddhikathanaM -AdhAkarmAdidoSojjhitabhaktabhaNanaM zrAddhAnAM zrAvakANAM dezitaM kathitaM samaye siddhAnte, tadapi ca gItArthAnAM yatisAmAcArIkuzalAnAM keSAJcit, takArasya ca lopaH prAkRtalakSaNena, dIrghatvaM cekArasya pUrvavat napunanaiva sarveSAM sAmAnyeneti gAthArthaH // 30 // " yadi yateritthaM tarhi zrAvaNa kiM karttavyaM ? ityAha vihavANusArao puNa saGkeNaM saMjayANa dAyavvaM / guNavirahiANamuciyaM saguNANa puNo subhattIe // 31 // vyAkhyA - vibhavAnusArato nija dravyaucityena punaH zrAddhena zrAvakeNa saMyatebhyaH sAdhubhyaH " chaTThIvibhattIe bhaNNaH cautthI " iti lakSaNAcaturthI, atra dAtavyaM deyam / kimavizeSeNa ? ityAha-guNavirahitAnAM jJAnAdiguNazUnyAnAmucitaM tadyogyaM, saguNAnAM punarviziSTajJAnAdivatAM bhaktyA AntaraprItyA iti gAthArtha: : 11 4 ' saguNAnAM bhaktyA ityuktam, ataH ke te guNAH ? ata Ahateya guNA daMsaNAI, vijuyA vA saMjuyA vA sanvesiM / pujjA kappA isuM gaMthesu jeNimaM bhaNiyaM ||32|| te punarye pUrvvasUcitAH, caH punararthaH, guNA darzanAdayassamyaktvAdayaH Adizabdena jJAnAdigrahaH / nanu yadyamI guNAH tataH kiM asamuditAH samuditA vA pUjyAH 1 ata Aha - viyutAH pRthak sthitAH, saMyutA ekatra sthitAH, vAzabdaH samuccayArthaH sarvveSAM samastAnAM pUjyAH pUjanIyAH kalpAdiSu, AdizabdAnnazAdigrahaH, grantheSu zAstreSu yasmAdidaM vakSyamANaM bhaNitamiti gAthArtha: / / tadevAha - daMsaNanANacaritaM tava viNayaM jattha jattiyaM jANa jirpannataM bhaktIe prayae tattha taM bhAvaM // 33 // vyAkhyA - darzanajJAnacAritratapovinayaM yatra sAdhvAda yAvanmAtra jAnIyAdavabudhyeta, kimavizeSeNa ? netyAha- jinamajJataM sarvajJoktaM bhaktyA sarvvAdareNa pUjayedayet tatra yatyAdau taM samyaktvAdikaM bhAvam / guNavatsu tatra darzanaM samyaktvaM, For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 28 ) jJAnaM matyAdi, cAritraM zIlatapo'nazanAdi, vinaya AcAryAyocityakaraNamiti / na cAtredamAzaGkanIyam-ekavibhaktinirdezAt samuditA evAmI pUjyA na viyutAH, tataH pUrvoktavyAhatiH, yatastatraiva niSedhe ekatredamuktaM-"nANamaMtesu bhattIvahumANo kAyavyo / " " tathA nANAimaMtesu bhattI" ityAdi / darzanajJAne tu yadyapi yukte sarvadaiva bhavataH, tathApi viziSTajJAnarahitaM kevalaM darzanaM bhaNyate ityAdi svadhiyA'bhyuhyaM gItArthairiti gAthArthaH / / atrArthe jIvopadezamAhare jIva ! tumaM tamhA siharaTTiyadhayavaDovca mA calasu / kAuNaM thiracittaM guNANurAittaNaM dharasu // 34 // vyAkhyA--re jIva ! tvaM tasmAtkAraNAcchikharasthitadhvajapaTavat caityazRGgadaNDacelAJcala iva meti niSedhe cala kampasva, kRtvA vidhAya sthiracitaM-avicalamAnasaM,guNAnurAgitvaM guNavattItilakSaNaM dhAraya svIkuru iti gaathaarthH|| samAptoyaM dAnaniSedhavicAravarNanaH sssstthodhikaarH|| idAnIM saptamaH prArabhyatekuggAhucchAiyasuhaviveyapasarA rasaMti evanne / no mAhamAla juttA siddhate jeNa paDisiddhA // 35 // vyAkhyA-kugrAheNa duSTAbhaprAyaNocchAdito'panItaH zubhaH prazastaH vivekaprasaraH kRtyAkRtyAnuSThAnavibhAgo yeSAM te rasanti jalanti evaM vakSyamANaprakAreNAnye'pare / tadevAha-no naiva mAghamAlA pratItA yuktA saGgatAH kim ? i tyAha-siddhAnte Agame yasmAt pratiSiddhA nivAriteti gAthArthaH / tameva niSedhaM darzayituM parAbhiprAyeNa kiJcidUna gAthArddhamAha - loiyatitthesu NhANadANaicAivayaNao vyAkhyA-laukikatIrtheSu parAbhimatapuNyakSetreSu anusvAro'tra pUrvavat-, snAnadAnamityAdivacanataH, AdizabdAtsaMkrAntigrahaNAdigrahaH, tatra snAnaM tattI rtheSu jalAdinA, dAnaM tu tatsammatakSetre dravyAdivitaraNena kAryamiti prakramAd dRzyaM For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 29 ) zrAvaNa | abhiprAyaH- yatkimapi laukikairdhammArthaM vidhIyate pUrvoktaM tacchrAvakasya karttuM na yujyate, mAghamAlAmapi te AdizabdAd gRhantIti bhAvaH // atrottarArthaM sArddhaM kiJcidadhikAM gAthAM parAbhimatayuktisahitAmAhataM no / jaM jaM loe kIrai taM taM jai savvamakajjaM // 36 // to jattA rahabhamaNaM uvavAso devabhavaNapUyAI / mA kuha sayA tumhe loe kijjanti juttIto // vyAkhyA - tatparoktaM neti niSedhe, yadyaloke paradarzane kriyate tattadyadi sarvvaM samastamakArya tatastasmAdyAtrA - viziSTamahimA, rathabhramaNaM - jainasyandanaparyaTanaM, upavAso - bhojanatyAgarUpaH, devabhavana pUjAdi - taMtra devabhavanaM jinasadanaM, pUjA saparyA AdizabdAtmatiprekSaNakAdigrahaH, meti niSedhe, kuruta vidhatta, karmmapadaM tu sarvatra svayaM sambandhanIyam, sadA sarvadA tumheti yUyaM kasmAlloke paramate kriyate vidhIyate, yukteH kAraNAditi gAthArthaH // parAzvAsana pUrva svapakSasya puSTimAha- epi jujja ci jai sakkhA vAriyaM bhavejja imaM / samaIe vAritANa aMtarAyaM jato maNiyaM // 37 // vyAkhyA -- etadapi bhavaduktamapi na kevalaM maduktam yujyate eva ghaTate eva, yadi sAkSAt prakaTaM vAritaM niSiddhaM bhavedidaM mAlAropaNaM 'mAghamAlA na kriyate ' iti svamatyA nijAbhiprAyeNa vArayatAM pratiSedhaM kurvvatAmantarAyosTamaprakRtivizeSalakSaNaM bhavatIti gamyate yasmAd bhaNitaM gaditaM zatakakarmmagrantha iti zeSa iti gAthArthaH // tadevAha - pANivaha / Inirao jiNapUyA mokkhamaggavigdhayaro / ajjei aMtarAyaM Na lahai jeNicchiyaM lAbhaM // 38 // vyAkhyA - prANivadhAdinirato jIvavyApAdanasaktaH, AdigrahaNAn mRSAvAdAdigrahaH / jinapUjA - sarvajJArcanaM, mokSamArgoM yathAvasthitazuddhaprarUpaNAdilakSaNastayorvighnakaro bhaJjakaH / arjayati svIkaroti antarAyaM karmmavizeSam / For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (30) tasya phalamAha-no niSedhe, labhate prApnoti yena karmaNopArjitenecchitamabhilaSitaM lAbhaM dhanadhAnyAdikam / ayamabhiprAyaH-iyaM mAghamAlA jinapUjA na bhavati bhavati vA ? yadi na bhavati, tato nirdoSA vArayantopi yUyam / bhavati cet , tato nizcitaM madvarNitaphalaM bhavatAM haThAdAgacchatIti gAthArthaH // atrApi jIvopadezamAha mA mA tumaM NivArasu pUrya re jIva ! jiNavariMdANaM / jai sayalasokkhavallINamappaNo mahasi ullAsaM // 39 // vyAkhyA-mA meti atyAdarakaraNAtha vIpsAnirdezo niSedhArthaH, tvaM bhavAn nivAraya niSedhaya pUjAM saparyA, re jIvetyAmatraNe, jinavarendrANAM sarvapratikRtInAm / yadIti svAbhiprAyasUcakArthaH, sakalasaukhyavallInAM samastasAtalatAnAmAtmano jIvasya mahasi vAJchasyollAsaM vRddhimiti gAthArthaH / / tathA ko'yaM tavAbhinivezaH? yaduta laukikaM na kriyate / aviruddhaM tadapi vidhIyate iti darzayan vizeSAvazyoktAM gAthAmAha jaM atthao abhinnaM annatthA sahao vi taha ceva / taM pi paoso moho visesato jiNamayaTTiyANaM // 40 // vyAkhyA-yatkimapyanavadhAritarUpamarthato'bhidheyena abhinnamavyatiriktaM anvarthAyuktAbhidheyAt zabdato vacanato'pi tathA caivAbhinnameva tasmin zabdArthAbhinne jinavacanamAzritya pradveSo matsaro moho mUDhateyaM vizeSata AdareNa jinamatasthitAnAm / yathA paJcaitAni pavitrANi sarveSAM dharmAcAriNAm / AhiMsA satyamasteyaM tyAgo maithunavarjanam // -- ityAdi / iti gAthArthaH // sUtreNaiva sasambandha gAthAmAhakiMcANumayaM haribhaddasUriNo kiMvi loiyaM jeNa / bhaNiyaM biThavaNe vihimAgamaloganIIe // 41 / / For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 31) vyAkhyA-kiMca samuccaye, anumataM sammataM haribhadrasUrerAvazyakAdivRttikattaH, kimapi na sarva, tIrthasnAnAdikaM laukikaM lokAcIrNa, yasmANitaM pratipAditaM vimbasthApane vimbasthApanapaJcAzake / kiM bhaNitaM ? tadAha'vihimAgamaloganIe'tti vidhAnaM vakSye abhidhAsye AgamanItyA lokanItyA ceti gAthArthaH // yadyatra lokagrahaNaM tataH kim ? ityAhaloyagahaNAosirIabhayadevasUrIhiM tattha vakvAyaM / aviruddhaM loiyamavi kIrai pAsAyakaraNAI // 42 // vyAkhyA-lokagrahaNAd lokazabdapratipAdanAt zrIabhayadevasUribhibhagavatyAdizAtravRttikAribhistatra vimbasthApanapazcAzakavRttau vyAkhyAtaM vivRtaM, kiM tat ? ityAha-aviruddhamadRSyaM laukikamapi paradarzanasatkamapi na kevalaM nijAmityapizabdArthaH, kriyate vidhIyate prAsAdakaraNAdi zrIvatsAdiprAsAdavidhAnAdi / AdizabdAccheSAviruddhaparigrahaH / idamatra hRdayaM-yaH kila laukikarnijadevakule vAstuvidyoktaprAsAdAdiH kAryate so'smAkamapi devasadane vidhIyate na tatra mithyAtvaM, mAlApIyamasmAbhirasmin Adizabde kSipyate, ato'navadyeti gaathaarthH| samApto'yaM mAghamAlApratipAdakaH saptamo'dhikAraH // sAmpatamaSTamaH cauvIsavayAI paDimAo jiNANa keI vAriti / taMpi na juttaM jamhA ee dosA pasanjanti // 43 // vyAkhyA-caturviMzatipaTakAdipratimAH, AdizabdAjjinatrayAdiparigrahaH, pratimA jinapratikRtIH, jinAnAM tIrthakRtAM ke'pi na sarve vArayanti niSedhayanti, naitAH kriyanta ityarthaH tadapi na kevalaM pUrvoktamityaperarthaH, neti niSedhe, yuktaM saMgatam, yasmAdete vakSyamANA doSA dUSaNAni prasajyante bhavantIti gAthArthaH // puvvAyaraNabhaMgo jiNANa AsAyaNA vipaDivattI; saddhAbhaMgo muddhANaM hoMti emAiyA dosaa|| 44 // For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (32) vyAkhyA-pUrvAcaraNAbhaGgo bahoH kAlAdiyaM pravRttiH tasyA vinAzaH, jinAnAM sarvajJAnAmAzAtanA pUrvakathitaprakAreNa, vipratipattirvirodhaH-eko bhaNati madIyA zreSThA'nyazca madIyetyevaM lakSaNA, zraddhAbhaGgo bhaktinAzo mugdhAnAM mndmtiinaam| te hyevamadhyavasyanti-hA ! kimasmAbhirmandabhAgyavidhimajAnadbhirevaM pratiSThA kAritA iti bhavanti jAyante evamAdayaH uktaprakArAdayaH, AdigrahaNAttadabahumAnapUjAdhabhAvAdayo vaacyaaH| vakArotra prAkRtAllupto draSTavya iti gAthArthaH // sUtreNaiva sasambandhAM gAthAmAhakiMcittha asthi juttIvi payaDaharibhaddasUrivayaNAo taM ca imaM tivihA khalu hoi paiTThA jiNiMdANaM // 45 // vyAkhyA--asti vidyate'tra caturviMzatipaTTakAdikaraNe yuktirapi ghaTamAnA vAkyamapi na kevalamAcaraNetyapizabdArthaH, prakaTaharibhadrasUrivacanAta prasiddhaharibhadrAbhidhAnAcAryabhaNanAt , tadevArthata Aha-tacca tatpunarbhaNanamidaM vakSyamANaM-trividhA triprakArA khaluvAkyAlaGkAre, bhavati pratiSThA jinaguNAdhyAropalakSaNA jinendrANAM munIzAnAmiti gAthArthaH // tadeva traividhyamAha paDhamA vattipaiTTA khettapaihA puNo bhave vaayaa| taiyA mahApaiTTA tAsi vakkhANamevaM tu // 46 // vyAkhyA-prathamA''dyA vyaktipratiSThA, kSetrapratiSThA punarbhaved dvitIyA, tRtIyA mahApratiSThA, tAsAM pratiSThAnAM vivaraNamevaM vakSyamANaprakArameva / turevakArArthaH / sa ca darzita iti gAthArthaH // tadeva gAthAdvayenAha vattiviseso egassa jA u paDimA bhave jinnNdss| vette bharahe usamAiyANa savvANa bIyAu // 47 / / savvesuvi khettesu jittiyamitA bhavaMti titthyraa| sattarasayasaMkhAe mahApaiTThA imA bhaNiyA // 48 // vyAkhyA-sugame / For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 33 ) yata evaM, ata uktimatyuktigAthAmAha to gajjai cauvIsaTTayAikaraNaM aha vibhinnakaraNevi / sahalaM havijja sacaM vittAiabhAvakaraNevaM // 49 // vyAkhyA--tasmAt jJAyate budhyate caturviMzatipaTTakAdikaraNaM vidhAnam / AdizabdAccheSapratiSThAgrahaH, tikAravakArAvatra prAkRtalakSaNena luptau, atheti parAbhiprAyadarzakaH, taccaturviMzatipaTTakAdikaraNaM vibhinnakaraNepi pRthagniSpAdane'pi na kevalamekatra vidhAne ityapizabdArthaH; saphalaM caritArtha bhavet satyamavitathaM, kintu vittAyabhAvAd dravyAparipUrteH, AdizabdAtkasyacidavaM samAdhAnAdiparigrahaH, karaNaM vidhAnamevamuktaprakAreNa, anusvArazcAtra lupto dRzyaH / pUvoktArthasaMvAdastu uktaH SoDazAkhyaprakaraNoktazlokairiti boddhavyaH / " vyaktyAkhyA khalvekA kSetrAkhyA cAparA mahAkhyA ca / yastIrthakRt yadA kila tasya tadAdyati samayavidaH // RSabhAdhAnAM tu tathA sarveSAmeva madhyamA jJeyA / saptatyadhikazatasya ca carameha mahApratiSTheti // xxxxxx bhAvarasendrAttu tathA mahodayAjIvatAmrarUpasya / kAlena bhavati paramA pratibaddhA siddhakAJcanatA // vacanAnalakriyAtaH karmendhanadAhato yatazcaiSA / iti karttavyatayA'taH saphalaSApyatra bhAvavidhau // " iti gAthArthaH // atraivArthe anyamatamukSipya pariharannAha--- jaMpi aharuttareNaM karaNe AsAyaNA bhaNaMtanne / taMpi ya na juttaM sabve tullaguNA jeNa titthayarA // 50 // vyAkhyA--yadapi adharottareNa AdhArAdheyarUpeNa karaNAdvidhAnAdAzAtanAM jJAnAditruTirUpAM bhaNanti gadantyanye'pare, tadapi na kevalaM pUrvoktaM neti niSedhe yuktaM saGgatam / kasmAd ? yasmAtsarve samastA tulyaguNA ahInAtiriktaguNA For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 34 ) stIrthakarAH, zAzvatapratimAnukAryaSTamahApAtihAryasarvajJapratimAkaraNe tu vipratipatti va nAstyato na tatkaraNaM prati vicAra iti gAthArthaH // evaM sthite jIvopadezamAha-- maimohaM to mA kuNasu jIva vaMdasu jiNidapaDimAo / jaha taha paiTTiyAo icchaMto sAsayaM sokkhaM // 51 // prakaTArthA / navaraM zAzvatasaukhyaM nirvANasAtamiti gAthArthaH / / caturviMzatipaTTakAdivicAra NASTamodhikAraH samAptaH / / idAnIM navamaH prArabhyate / savvaMpi aNuhANaM avihikayaM kei paDinisehaMti / assuyasuyaparamatthA jamhA evaM parUviMti // 52 // vyAkhyA-sarvamapi samastamapi na kevalamekamityapizabdArthaH / anuSThAnaM pratyupekSaNAdi sAdhvapekSayA, zrAvakApekSayA ca devabhavanakaraNAdikaM, avidhikRtaM-ayathoktaM kizcidavisaMvAdarUpaM ke'pi stokAH pratiniSadhayanti nivArayanti / hetudvAreNa vizeSaNamAha-azrutazrutaparamAthoM-anAkarNitasiddhAntarahasyAH / nanu kimatrAsaGgataM ? ata Aha-yasmAdevaM vakSyamANanyAyena prabhavo'smatpUjyA bruvate pratipAdayantAti gAthArthaH // tadevAha gAthAdvayena-- avihikayA varamakaya assuivayaNaM bhaNaMti samayannU / avihikae pacchittaM thAvaM akae bahu hoi // 61 // akuNatAu kuNato avihIivi hoi nijarAbhAgI / kittimettA sattA jaM vihivinAyagA loe // 62 // vyAkhyA-'avidhikRtAdvaramakRtaM-ayathoktavihitAtpazastamananuSThitaM' azrutivacanamanAgamikapratipAdakaM, asUyAvAkyaM vA akSamAbhaNiti bhaNanti samayavidaH siddhaantjnyaaH| kimiti ? yataH avidhikRte prAyazcittaM aparAdhalakSaNaM stokaM tucchaM, akRte ananuSThite bahu prabhUtaM bhavati prAyazcittamiti // atra hi trayaM For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 35 ) vidhIyate - vidhikaraNaM, avidhikaraNaM, akaraNaM ca / tatra yo vidhinA vidhatte sa dhanya eva / dvitIyastu vidhikArakAdavidhikArako nyUno vyavahArataH, akArakAtso'pi variSThaH / etadeva bhAvayannAha - akurvvannavidhinApi na kevalaM vidhine - tyapi zabdArthaH, bhavati nirjarAbhAgI karmakSayakArakaH / kiyanmAtrAH sattvA yasmAdvidhivijJAyakAH yathoktaparijJAnavanto loke jagati bhavantIti gAthAdva yArthaH // atraivArthe yamAha loviruddhaM ceyaM avihIi nisehaNaM kuNaMtANaM / ujjudhammakaraNahasaNaM icAI vayaNao siddhaM // 63 // gAthArthaH // sphuTArthA, navaraM - RjudharmakaraNahasanaM-mugdhajanAnuSThAnAvajJAkaraNamiti Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM sthite jIvopadezamAi dazamamAha tamhA vihisaddahaNaM sayA kuNato karesu karaNijjaM / amuNiyaparamatthANaM vayaNesuM jIva ! mA sajja // 64 // ityavidhikaraNavicAraNo navamadhikAraH / amaliyacheyathA kei nisaMhanti sibalikaraNaM / taMpi na juttaM jamhA bhaNiyaM kappA cunnI // 65 // vyAkhyA - amalitacchedagranthA -- anabhyastotsArakazAstrAH kepi niSe dhayanti siddhavalikaraNaM - jinezabimbapurato rAdvabalividhAnam / tadapi na yuktaM saGgataM, yasmAdbhaNitamuktaM-kalpAdicUNyaH, AdizadvAdAvazyakacUrNaparigraha iti gAthArthaH / taduktamevArthada Aha taM sitthaM jassa sihe dijai pasamaMti tassa vAhIo | 66 // puSpannA navA na huMti annAu chammAsaM // For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 36 ) " vyAkhyA - tatsarvvajJA balikRtagRhItaM sikthaM janapratItaM yasya kasyacidanirdiSTanAnnaH zirasi mastake dIyate sthApyate, prazAmyanti upazamaM yAnti tasya zirasi sikyavidhAturvyAdhayo rogAH, kiMviziSTAH ? ityAha- pUrvotpannAH ciraprarUDhAH, navA nUtanA na bhavanti na jAyante, anyAH pUrva vilakSaNA: kiyAtkAlaM yAvada ? ityAha- SaNmAsaM janapratItaM tathA ca tatraivaM - " taM ADhagaM taMdulANa siddhaM devamalle rAyA vA rAyAmacce vA " ityAdiyAvat, " taM tu sitthaM jassa matthara bujhai tassa puvvuppannA vAhIo vasamaMtI " tyAdi / ayamabhiprAyaHyadi rAddhaM na syAttatsikthamiti nAmaNiSyat, tacca sikthaM lavamAtramiti vAcyaM tatratyagranthavyAhate: / tathAhi tatra dubbalikhaMDiya" ityAdi sarvvaM niSpAdana vidhipratipAdyoktaM- tatra " siddhavaliM kAUNeti " / atra siddhazabdena randhanameva vAcyaM, na punarniSpannavidheH ( dhiH ) sarvvasya pUrvvapratipAditaccAt, tasmAt sthitamaMtra siddho baliH sarvvajJapurato vidhIyate iti gAthArthaH // siddhabalivicAralakSaNaH samAptoyaM dazamo'dhikAraH / adhunA ekAdazo vidhIyate-- ussaggavihaMDiyasuddhabohapasarA bhAMti evanne / pAsatthAisamIve suttAIyaM na ghetavvaM // 67 // vyAkhyA - utsargeNa sAmAnyoktavidhinA, ' vihaMDiya ' ti dezIzabdo vinAzArthaH, tato vinAzitaH zuddhabodhaprasaraH pradhAnamatyavakAzalakSaNo yeSAM te bhaNanti jalpanti evaM vakSyamANanyAyenAnye'pare, tadevAha - pArzvasthAdisamIpe, tatra pArzvastha uktalakSaNaH, AdizabdAdavasannAdigrahaH, teSAM nikaTe sUtrAdikam, AdizabdAdarthAdigrahaH, na grahItavyaM na svIkarttavyamiti gAthArthaH // atrottaraM - tamavi na cheyagaMdhANusArivayaNaM jao jahaM dissa / bhaNiyaM nisIhagaMthe ussaggavavAyajalAhImma || 68 // vyAkhyA - tadapi sUtrAdiniSedhakaraNaM na kevalaM pUrvoktamityapi zabdArthaH, na naiva chedagranthAnusAri vacanaM - utsAhakazAstrasaMvAdi bhaNanam, yasmA For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhati sAdhumuddizyAzritya bhaNitamuktaM nizIthagranthe prakalpazAstre, kiMviziSTe ? utsargApavAda jaladhau-sAmAnyavizeSanIradhau iti gAthArthaH // tadevAha saMvigamasaMvigge pacchAkaDasiddhaputtasArUvI / __paDikate abbhuhie asaI annattha tattheva // 69 // sugamA / bhAvArtharatu kathyate prathama saMvignasyodyatasya sUtrArthanipuNasya samIpe sAdhubhiH zrotavyaM, tadabhAve'saMvignasyApi gItArthasya, tasyApyabhAve pazcAtkRtasyAmuktaliGgasya, sa ca dvirUpo bhavati-ekaH siddhaputro'nyazca sArUpI / anayozca svarUpamAbhyAmuktAbhyAmavagantavyam / / " sabhajao vAvi amajao vA niyameNa dosukkilavatthadhArI / khureNa muMDo asihI sihI vA adaMDapatto viya siddhputto|| muMDa siro dosukilavatthadharo na viya baMdhae kacchaM / hiMDai navA abhajjo sAkhvI eriso hoi // " etayozca dezanAM kRtvA'bhyudyamaM kAyauM, yadi kurUtastato laSTaM, na cet, tatonyatra nIyete, yadi ca gacchataH tatastatraiva siddhAntoktavidhinA tatsamIpe paThitavyam , paThadbhizca yadi nivArho na bhavati tayostataH svayaM sarca karaNIyaM, zrAvakAca kaaryitvyaaH| tathA ca tatraiva nizIthe bhaNitaM "coyai se parivAraM akarite vA bhaNAi to sdd'e| avvocchittikarassa u suyabhattIe kuNaha pUyaM // " tathA upadezamAlAyAM suggaimaggapaivaM-" ityAdi, akaraNe ca prAyazcittaM bhaNitamiti bhAvArtha iti gAthArthaH // evaM sthite jIvopadezamAha tA siddhimayarasammaggapayaDaNe nANamaNipaIvammi kuNasu eyattaM re jIva! maccharaM caiya savvattha // 70 // vyAkhyA--tasmAtsiddhinagarasanmArgaprakaTane-mokSapurapadavIprakAzake jJAnaM zrutajJAnaM tadeva vAtAdyakSobhyatvena prakAzakatvena ca maNipradIpaH tasmin kurU For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidhehi prayatnamAdaraM re jIva ! bho Atman matsaraM roSaM tyaktvA projjhya sarvatra paarshvsthaadismiipe| kizca zrAvakAn pArzvasthAdisamIpe zRNvato vArayanti, svayaM ca pUrvoktayuktyA niSkAraNaM nityaM zrAvakadharmakathanena pArthasthA bhavanto'pItthaM jalpanti,aho mohavilasimiti avasthito'yamasmadukto jIvopadeza iti gaathaarthH|| pArzvasthAdisamIpazravaNAdivicAravarNano'yamekAdazo'dhikAraH / / idAnIM dvadAzo varNyate aigaruyamacchareNaM nivavasao kariya keI ceiharaM / vihiceiyaMti pabhaNaMti mANiNo avihikaraNevi / / 71 // vyAkhyA-atigurukamatsareNa-vRhattarakAluSyeNa anusvAro'tra pUrvavat, nRpavazatazca narezavalena kRtvA vidhAya kepyeke caityagRhaM devasadanaM vidhicaityamAgamoktamityevaM prabhaNanti prajalpanti mAnino'haGkAriNaH, avidhikaraNepi-AgamottIrNavidhAne'pi / nahi matsarato nRpavazatazca caityavidhAnamAgame bhaNitamiti gaathaarthH| etacca saGgatamasaGgataM vA ? ityatrAha dhammujjayANa no dei taMpi maNayaMpi ma.NasullAsaM / rAgaddosavihADaNapaDuo jamhA vihI bhaNio // 72 // vyAkhyA-dharmodyatAnAM vRSotsAhavatAM no naiva dadAti prayacchati tadapi evaM caityakaraNamapi manAgapi stokamapi na kevalaM prabhUtamityaperarthaH, mAnasollAsaM cittotsAhaM, tasmAdrAgadveSavighaTanapaTukaH sneharAgavinAzadakSo yasmA dvidhizcatyamandirakaraNaM, dIrghatvaM cAtrapUrvavat bhaNitaH pratipAdita Agame iti gAthArthaH // vyatirekamAha jattha puNa rAyarosANa pagariso tattha dhmmdhnnnaaso| 'vihi vihi' pabhaNaMtANavi jaM sutte bhaNiyamevaMti // 73 // vyAkhyA-yatra punArAgadveSayoruktalakSaNayoH prakarSaH prAgalbhyaM tatra dhammadhananAzo vRSadravyAbhAvaH, 'vidhi vidhi' prabhaNatAmapi / ayamAzayaH-vidhau For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 39 ) vidhiM jalpantu, avidhau tu vidhiM jalpanto na bhAnti ityasyArthasyAnuyAkhyApanArtha vIpsAbhaNanaM vidhividhiriti, nahi vacanamAtreNa vidhirbhavati, kintu zAstroktaprakAreNa, sa ca " ahigArI tu gihattho - " ityAdi sarvvajanapratIta eveti / kimiti yasmAtsUtre nizIthe bhaNitamuktamevaM vakSyamANanyAyena itirvA - kyasamAptAviti gAthArthaH // tadevAha - jaM ajjiyaM samIpallaehiM tavaniyamabaM bhaguttIhiM / mAhutayaM kalahaMtA uliMcaha sAgapattehiM // 74 // 266 asyArtho nizIthoktakathAnakAdavaseyaH / tacedamarthataH " kenacid brAhmaNena mahAdAridyabharAkrAntena dezAntarANyaTatA kazcid dRSTapratyayaH siddho dRSTaH / tataH kSititalanyastamastakamamANapUrvvakaM vijJapto'sau yathA bhagavan ! tvatmasAdena mama dAridryaM yAsyatIti / tenApi vinItaM duHkhitaM ca matvA pratyukta:yathA vatsa ! mama pRSThato lagnaH samAgaccha, yenApanayAmi te dAridryam, evamuktvA nIto'sau tena rasakUpikAdvArasamIpe bhaNitazcaivam - asyAM rasakUpikAyAM siddhaH suvarNarasastiSThati, sa ca tvayA zamIvRkSapatrapuTakairanirviNNena stokaM gRhItvA tumbakamidaM pUraNIyam bhRte cAsmin vastrAcA lanena mama saMjJA vidheyA, yenAkarSayAmyaham, tataH suvarNaM kRtvA dAridryasya jalAJjaliM dApayiSyAmIti bhaNitvA tumbakamarpayitvA kSipto'sau / vastrayA tanmadhye tenApi tathAkRte AkRSTo'sau, gaditazva - vatsa ! durApo'yaM rasaH, ataH prayatnena rakSaNIyaH, tenApi bhaNitamevamiti / tatazcalitau dvAvapi nagarasammukhaM, tato bhUyobhUyastena tathaiva tasyATavImadhye samAgacchatA zikSA dattA / saca punaH punarbhaNanena ruSTaH san zAkavRkSapatrapuTena taM rasamekavAreNa bhUmau visasarja / tatazca siddhena bhaNito haMho mandabhAgya ! kimidaM ceSTitaM, acintyacintAmaNikalpamAhAtmyaM suvarNarasaM prApyaivaM tyajasi, ayogyo'si sampadastvamiti bhaNitvA samIhitaM sthAnaM gataH siddhaH / sopi vilakSavadano'paripUrNecchaH svagRhaM prApto vividhAdhivyAdhInAJca bhAjanamiti dRSTAntaH // For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (40) dArzantikayojanA caivaM-dAridyatulyaH sAdhvAdiH, siddhasadRza AcAryAdiH, kAJcanarasasannibhaM dharmopArjanaM, zamIpatrapuTAbhAstaponiyamaguptayaH, alAbUsadRzaM dehaM, siddhazikSAsannibhA AcAryAdyupadezAH, zAkapatrapuTasanibhaH kalahaH, tena hi jhagityeva prANI ciropArjitaM dharmarasamAtmanaH spheTayati / anyApyatra yojanA svabuddhayA yojanIyA sambhavinIti gaathaarthH|| nanu sAmAnyadharmo'payAtu, tapaHprabhRtibhistu viziSTAnuSThAnarupArjito dharmaH kalahaM kurvatAmapi trANAyAsmAkaM bhaviSyati iti yo manyeta taM zikSayituM sadRSTAntAmupadezapadoktAM gAthAmAha tavasuttaviNapUyA na saMkiliTThassa huMti tANAya / khavagAgamaviNayarao kuMtaladevI udAharaNaM // 7 // vyAkhyA-tapAsUtravinayapUjAH pratItAH, na naiva saMkliSTasya rAgadveSAbhibhUtasya jantorbhavanti jAyante trANAya / atrArthe yathAkramaM kSapako vikRSTatapasvI, Agama ityAgamajJaH sUriH, vinayarata evaMnAmA sAdhuH, kuntalAdevI udAharaNaM dRSTAntA itigaathaakssraarthH| bhAvArthastu kathAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni saMkSepataH-- "asti pATaliputraM nAma nagaram / tatra kadAcinijavihAreNa viharanagnizikhanAmA kSapako varSAvAsArtha samAgataH / tena caikasya gRhapateranujJApya gRha vasatirgRhItA / itazcAnyopi tatraiva liGgopajIvI aruNAbhidhAnaH sAdhuH smaayaatH| sopi tasyaivAgAriNaH samIpe vasatiM yAcitavAn / tenApi nAnyA samastIti abhidhAya pUrvoktakSapakarSigRhadvitIyabhUmikA'nujJAtA / tataH sa tasyAM sthitaH / evaM ca tayostatra vasatoH kSapakasyetaraM prati pApo durAtmA nityabhojI mamopari nivasatIti saMklezo babhUva, itarasya tu kSapakasya tapaHzaktiM vIkSyAdhanyo'haM odanamuNDaH pApAtmA yo guNavataH tapasvina upari sthita AzAtanAM nityaM karomi ( iti ) saMvegaH samajani tatazcaivaM vidhAdhyavasAyavazataH kSapakeNa bhavavRddhiH kRtA aruNena ca bhavahAsaH / tau ca varSAkAlAnte'nyatra vihRtau / atrAntare tIrthakarastatra samavasRtaH / devaizca samavasaraNaM kRtam / upaviSTe ca tasmin bhagavati tatratyA lokA mahAsamRddhayA tadvandanAthaM gatAH / yathAvidhyabhivandya taddezanAM zrutvA prastAve For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 41 ) ksspkrsserdusskrtpHkrnn|kRssttmaansaistairbhgvaan pRSTaH / svAmin! kiyatI karmma - nirjaraNA kSapakarSiNA kRteti ? bhagavatApi kathitaH pUrvodito bhavAdilakSaNaH saMklezAdvRttAntaH, itarasya ca tadviparItaH / zrutvA vismitamAnaso loko bhagavantamabhivandya svasthAnaM gataH / / " iti kSapakarSikathAnakam // 46 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir idAnImAgamajJakathAnakam - ekasmin gacche AgamajJaH sUrirabhavat paraM kriyAyAM mandAdaraH / anyo'pi tatraiva kSullako jJAnavAn, tatastamanuyogadharamAcArya muktvA kSullakasamIpe zrAvakA siddhAntazravaNaM kurvanti, bahumAnaM ca tadupari / evaM vrajati kAle AcAryasya kSullakopari matsaro jAtaH, aho ! durAtmA'yaM yo mamaivamavajJAM karotIti / anyadA ca durnivAratvAdyamabhayAnAM tanmatsarAnivRttyA paJcatvaM gataH sUriH, utpannazca pannagatvenodyAne / tasmiMzca sAdhavaH tatkSullakasahitAH samAgatAH / tataH svAdhyAyabhUmau sa kSullakacalitaH, dRSTastenAmarSeNa, ghAvitaH kSullakasammukhaM, vArito bRhdytibhiH| tataH kaJcitkAlaM channaH sthitaH, svAdhyAyArthaM bhUyopi kSullakaH (kena) svAdhyAyabhUmau (gama) naM kurvvatA punaH sa sarpo'valokitaH / Agatya ca tadtAntaM gurornyavedayat / tatastaiH sAmAnyenaivamavagataM - kazvidvirAdhitazrAmaNyaH sAdhudveSI bhaviSyatyeSa iti / anyadA tasmin viSaye kevalI samAyAtaH, pRSTazva tadrutAntaH kathitaH, tatasteSAM sAdhUnAM saMvego jAtaH / kevalivacanAcca gatvA tadudyAnaM pUrvvabhavavRttAntamAtredya kSAmito'sau / tasya ca kSApaNe kRte sati jAtismaraNaM samutpannaM, saMvegaM ca gataH, ArAdhakazca jAtaH // " samAptamAgamajJa sUrikathAnakam // sAmprataM vinaya ratnakathAnakaM, tacca pratItatvAnna kathyate / sa cAtra vinaya - rato gadito ya upadezamAlAyAmudAyinRpavadhakaH, tasya vinayo niSphalo jAtaH / yato'sau tAdRzaM pApaM kRtvA narakaM gataH / iti vinayaratakathAnakam // * itaH kuntalAdevIkathAnakaM bhaNyate - "kasyacinnarapateH kuntaladevyAbhidhAmA paTTarAjJI babhUva / sA ca zeSarAjJImatsareNa savrvvajJamandire tatkRtapUjAtaH snAna vilepnvaasdhuupvstraabhrnn| miSarathayAtrAsnAtrAdikAM pUjAM jinapratikRtInAM kAritavatI / evaM vrajati kAle'zumakamrmodayAttasyAH kazvidasAdhya rogo jAtaH 6 For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (42) jIvitazeSA ca sNvRttaa| tAM caivaM dRSTvA pUrvadattaM paTTaratnaM dvitI(yA matena sarvamAbharaNavastrAdi tatpArthAd gRhItvA rAjAdezena niyogibhInRpaterbhANDAgAre kSiptam / tatastasyAstaM parAbhavaM manyamAnAyAH ArtadhyAnamabhUt / tatpariNatA ca mRtA satI zunItvenotpannA / anyadA tataH kevalI smaayaatH| sa bhagavAn antaHpurikAbhiH sapatnIbhiH kuntaladevyA utpatti pRSTaH / bhagavatApi vRttAnte kathite tAsAM sNsaarvirktirjaataa| tatastAbhirgatvA dRSTvA'sau zunI sasnehaM puSpacandanaviziSTAhAradAnAdibhiH pUjitA / tato'syA maNDalyAH pUjAdikaM saMbhramaM jinamandiraM ca dRSTvA jAtismaraNaM sampannaM bodhizca / kSAmitAyAzca tAbhiH kaSAyopazame ArAdhanA jAtA / iti kuntaladevIkathAnakam // itthaM sthite jIvopadezamAha tA jai kuNaMti keha tuha vayaNaM desu tesu uvaesaM / aha no kuNaMti re jIva ramasu no jattha rAgAi // 76 // vyAkhyA-tasmAdyadi kurvanti vidadhati kepi tava bhavato vacanaM vAkyaM, dehi prayaccha teSu vacanakartRSu upadeza-'mA saklezaM kuruta bho bhavyAH' ityevaMrUpavAkyapaddhati; aMtheti vikalpArthaH, no naiva kurvanti teSu re jIva ! bho Atman ! ramasva krIDa, no naiva yatra devabhavanakaraNAdau rAgAdayaH AdizaddhAdadveSAdigraha iti gAthArthaH // vidhicaityakaraNavarNano'yaM samApto dvAdazo'dhikAraH // idAnIM trayodazaH keNavi guNeNa daMsaNapabhAvagaM picchiUNa AyariyaM / keI kasAyanADiyA taMpi hIlaMti mUDhamaI // 77 // vyAkhyA-kenApi anirdiSTanAmnA guNena jIvasya nirmalIkaraNasvabhAvena darzanaprabhAvakaM sarvajJazAsanaprakAzakaM prekSya-avalokyAcArya sUri kepi na sarve, kaSAyanaTitAH krodhAyabhidrutAH tamapi-darzanaprabhAvakaM na kevalamanyamityapizabdArthaH, hIlayanti tiraskurvanti mUDhamatayaH kubodhAcchAditadhiSaNA iti gAthArthaH // For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (43) amumevArtha siddhAntabhaNityA nivArayannidamAha kappammivi bhaNiyamiNaM sUrINAmAsAyagA ime bhnniyaa| je sayalajaNasamakkhaM bhaNaMti evaM ahambhANI / / 78 // vyAkhyA-kalpepi chedagranthe, na kevalaM zeSazAstreSvityapizabdArthaH, bhaNitamuktamidaM pUrvoktam, katham ? ityAha-sUrINAmAcAryANAmAzAtakA avajJAkArakA ime vakSyamANA bhaNitAH pratipAditAH, ye anirdiSTanAmAnaH sAdhvAdayaH sakalajanasamakSaM samastalokaprakaTaM bhaNanti gadantyevaM vakSyamANanItyA ahaMmAninaH Atmotsekina iti gaathaarthH|| kalpoktamevAha iDirasasAyagayA parovaemujjayA jaha mNskhaa| aktaTThaghosaNarayA ghosiMti dIyA va appANaM // 79 // vyAkhyA-RddhirasasAtagurukA gauravatrayavantaH paropadazodyatA anyadharmakathananiyuktA maMkhA iva vicitraphalakagrAhinaravizeSA iva, yathAzabda upamAnArthaH, sa ca yojitaH / evamabhiprAyaH- maMkho hi parebhyaH kathayati svayaM ca na karoti, evamete'pi AtmArthaghoSaNaratAH svakAryapratipAdanasaktAH ghoSayanti upadizanti dvijA iva brAhmaNA ivAtmAnaM svameva vadantaH AcAryAzAtakA iti hRdayamiti kalpagAthArthaH // atraivArthe sasambandhAM kiJcinyUnAM gAthAmAha annaM ca ettha doso loyaviruddha havija iva vayaNaM / rIDhA jaNapujANaM vayaNAu vyAkhyA-anyaccetyabhyuccaye, atra-AcAryAvarNavAdakaraNe doSo dUSaNaM lokaviruddhaM jananindhaM bhavejjAyateti vacanam-evaM pratipAdanaM, kasmAt ? rIDhA avajJA janapUjyAnAM lokamAnyAnAM, vacanAt-pazcAzakabhaNanAt / tatra hi lokaviruddhAni pratipAdayatA bhaNitaM-" ujjudhammakaraNahasaNaM rIDhA jaNapUyaNijjANaM" iti kizcidUnagAthArthaH // For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (44.) evaM sthite jIvopadezaM sAbaikagAthayA mAha tA tumaM jIva // 8 // mA mA kuNasu avannaM sayAvi tesiM kasAyanaDiovi / jeNa bhavapaMjarAo muccasi nissaMsayaM jhatti // 81 // vyAkhyA-tasmAttvaM jIva ! mA mA kuru avajJA sadApi teSAM darzanaprabhAvakAcAryANAM kaSAyanaTitopi, yena bhavapaJjarAt mucyase nissaMzayaM agitIti gAthAsaMskArArthaH // . iti darzanaprabhAvakAcAryavicAravarNanamtrayodazo'dhikAraH adhunA caturdazaH prArabhyate-- titthayaravaMdaNijjaM saMghapi khivei koi aibaalo| natthi saMgho eso bhaNio AsAyago kappe // 82 // vyAkhyA-- tIrthakaravandanIyaM sarvajJavanyaM "namo titthassa" iti bhaNanAt saMghamapi sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikAzca jJAnAdiguNarUpaM na kevalamAcAryAdItyaperarthaH, kSipati tiraskurute kopi kazcid , ekArazcAtra "svaro'nyonyasya" iti prAkRtabhavaH, ativAlo mahAmUrkha :, kathaM kSipatIti ceda , ata Aha-nAsti na vidyate saMgha uktarUpaH, eSa sayakSapako bhaNita ukta AzAtako'vajJAkArakaH kalpe chedagranthe iti gAthArthaH // kalpabhaNitamevAha-- akkosata jaNAI saMghamahivikhavai sNghpddinniio| annevi Atthi saMghA siyAlagaMtikamAINaM // 83 // vyAkhyA-AkrozatajanAdibhirasaMgha-sAdhvAdivarga, adhikSipati nirAkaroti saGghapratyanIkaH pravacanapratikUlaH, tatrAkrozo duSTavAgbhaNanaM, tarjanaM tu kimanena siddhayatinetyevamAdi bhaNati / AdigrahaNAdyaucitya vinayAdyakaraNagrahaH, vibhaktilopAcetthaM nirdeshH| evaM ca vadana sadhaM kSipatItyAha-anye'pi-pare, na kevalamayaM sAdhvAdivarga ityaperarthaH / santi vidyante saGghAH samudAyarUpAH, For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (45) keSAmityAha- siyAlaNaMtikamAINaM' tatra zRgAlaH pratItaH, 'gatike' ti dezIbhASayA kolikaH, AdizabdAccheSajantuparigrahaH / makArotrAlAkSaNika iti gAthArthaH // punarapi saMghasya pUjyatAM darzayannidamAha ugghADaNAbhaeNaM suyakevaliNAvi manio sNgho| puvANaM parivADI dehi bhaNaMto mahAsaiNA // 84 // vyAkhyA-udghATanA samayabhASayA saGghArahiSkaraNalakSaNA tasyA bhayaM tena, anusvArazca pUrvavat, zrutakevalinA caturdaza pUrvadhareNa na kevalaM tIrthakareNetyaperarthaH mAnitaH pUjitaH saGghaH pratItaH pUrvANAM samayaprasiddhAnAM paripATI pATharUpAM dehi prayaccha "ziSyabhyaH' ityadhyAhAraH, bhaNan bruvan , kiMviziSTena ? mahAtizayinA acintyazaktinA / atra ca " kagacajatada0 " ityAdinA takAralope " ravare prakRtilopasandhayaH" ityanena takArasyekAralope rUpamidaM / idamiha tattvaM-kila zrIvIrasvAmino mokSaM gatasya duSkAlo mahAn saMvRttaH / tataH sopi sa dhuvarga ekatra mili.to bhaNitaM ca parasparaM, kasya kimAgacchati sUtraM ? yAvanna kasyApi pUrvANi samAgacchanti / tataH zrAvakaivijJAte bhaNitaM taiH, yathA kutra sAmprataM pUrvANi santi / tairbhaNitaM- bhadrabAhuravAmini / tataH sarvasaGghasamudAyena pAlocya preSitaH tatsamIpe sAdhusaGghATakaH, gatvA praNamya ca tena bhaNitAH sUrayo yathA suziSyANAM pUrvapArTI prayacchata / tairuktaM-sAmprataM vayaM mahAprANadhyAnasaktAH tato na tAM dAtuM zaktA ityukte samAgataH sAdhusaGghATakaH / saMghasamIpe kathitaM / tadvacanato bhUyo'pi preSitaH, yaH saMghavaco na kurute tasya kiM vidhIyate ? evaM gatvA ta / tathA kRte tairuktaM yaH saGgho bhaNati tadahaM karomItyukte preSitAni sthUla bhadrapramukhANi suziSyANAM paJcazatAnIti gAthArthaH / / __nanu na vayaM saMgha nirAkurmaH, kinvAsmAkIna saGgho nAnyeSAmiti ye manyeran tAnpratyAha-- amhANaM ciya saMgho annANaM na uNa rakkhaNAbhAvA / nevaM vo juttaM chaumatthANaM jao bhaNiyaM // 85 // For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 46 ) vyAkhyA - asmAkameva saGgha anyeSAmapareSAM na punaH lakSaNAbhAvAt jJAnAyasattAtaH, naivamitthaM vaktuM gadituM yuktaM saGgataM chadmasthAnAmatIndriyajJAnAbhAvavatAM yato yasmAdbhaNitamuktamAgame iti gAthArthaH // tadevAha - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramarahassamisINaM sammattagaNipiDagabhattha sArANaM / pariNAmiyaM pamANaM nicchayamavalaMbamANANaM // 86 // vyAkhyA - paramarahasyaM pradhAnatattvaM RSINAM sAdhUnAM samAptagaNipiTa - kAbhyastasArArNA paripUrNadvAdazAGgajJAtatattvAnAM pariNAmikamAbhyantaracittarUpaM pramANaM vyavasthApakaM nizcayaM vyavahArapratipakSamavalambamAnAnAmAzrayatAm / idamiha tattvaM - bahirvRsyA'nyathApi pravRttirbhavatu, pariNAmazuddhau jJAnAdIni nizcayanayAd bhavantyeva / vyavahAratastu jJAnadarzane cAritrAbhAvepi kasyacida bhavataH kasyacinneti / 46 vavahArassa ucaraNe hayammi bhayaNA u sesANaM / ityAdi vacanataH siddhamidaM kecitsampUrNAnuSThAnino'pi saMghamadhye dRzyante teSAM jJAnAditrayamapyasti, ato lakSaNAbhAvatvasya hetorasiddhatvAt siddhaM vivakSitasaMghasya guNavattvamiti gAthArthaH // evaM sthite jIvopadezamAha - saMghassovari vayaNaM kiMpi mA bhaNasu jIva | paDikuThaM / jaI titthaMkaravayaNaM maNami bhAveNa saMpattaM // 87 // prakaTA // saMghavicAravarNano'yaM caturddazo'dhikAraH samAptaH // itaH paJcadazo bhaNyate- suvihiyamiha mannaMtA appANaM kei maMdadhammANaM / khetsu iMti dUsiMti te u neyaM varaM jamhA // 88 // vyAkhyA - suvihitaM suyatimiti manyamAnA itthamadhyavasyanta AtmAnaM svaM kepyeke mandadhammANAM pArzvasthAdInAM kSetreSu tadgrAmAdiSu 'iMti ' ti For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (47) dezIbhASapA Agachanti, dUSayanti ca nindanti tAn pArzvasthAdIn / tussamuccayacakArArthaH, sa ca darzita eva, neti niSedhe, idaM gamanAdi varaM pradhAnaM yasmAta tadanuvRttyAdinA tatra sthAtavyaM kAraNenAgatairitarathA doSa iti gAthArthaH / / asyaivArthasya sAdhanArthamupadezapadoktaM gAthAdvayamAha agIyAdAinne khette annattha ThiiabhAvammi / bhAvANuvaghAyaNuvattaNAe tesiM tu vasiyavvaM // 89 / / iharA saparuvaghAo ucchobhAIhiM attaNo lahuyA / tesipi pAvabaMdho durgapi eyaM aNiTuMtu // 20 // vyAkhyA-agItAdyAkIrNe zrutArthAnabhijJapArzvasthAdyAkule kSetre grAmAdau anyatra nagarAdau nirvAhAbhAvataH sthityabhAve avidyamAnavAse bhAvAnupaghAtAnuvartanayA cittAsalezenAnukUlyena ca teSAM agItAdInAM tu pAdapUraNe vastavyam / vyatirekamAha-itarathA 'nuvattenAdyabhAve svaparopaghAtaH-AtmAnyasaMklezaH, 'ucchobhAihiM' ti asadoSAviSkaraNAdimiH, AdizabdAdapakArAdigrahaH, AtmanaH svasya laghutA mAhAtmyAbhAvaH, teSAM punaragItAdInAmapi, tu punararthaH, sa ca yojita eva, pApabandhaH kaluSopacayaH / , dvayamapyetat pUrvoktamaniSTameva / turevakArArthaH, sa ca darzita eva / na caitadanArSa, prakaraNoktatvAt / yato nizIthe bhaNitaM-" khettaM tu osannAi bhAviyaM tatya tayANuvattIe vasiyavvaM " tathA paJcakalpe'pi bhaNitaM-" aNAyayaNaM vajjayaMteNaM vihAro kAyabyo / ke uNa aNAyaNA ? bhannai-pAsatthAiNo kuliMgiNo ya / " etacca vizuddhayatyapekSayA boddhavyam / ye punaH pUrvoktayuktyA pArzvasthAdayaH sutarAM vivAda eva na kArya iti gAthAdvayArthaH // evaM sthite jIvopadezamAhajai jIva ! hiyacchesI tuma tao kuNasu appaNo i8 / aNuyattaNAijutto pAtthAIsu takkhitte // 11 // vyAkhyA-yadIti rucyarthaH, jIvAtman ! hitaiSI dharmagaveSakastvaM bhavAn tatastasmAt kuru vidhehi AtmanaH svasyeSTaM pratyupekSaNAdi vyApAram / For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (48 ) kiMviziSTaH ? anuvartanAdiyuktaH-AnukUlyAnupaghAtasahitaH, keSu ? pArzvasthAdiSu pratIteSu tatkSetre pArzvasthAdipracuragrAmAdAviti gAthArthaH // / pArthasthAdyanuvartanAvarNano'yaM paJcadazo'dhikAraH samAptaH / paDhai naTo veraggaM iccAI daMsiUNa keittha / nANaDDANamavannaM kuNaMti neyaM viyANaMti // 12 // vyAkhyA-paThati naTo vairAgyamityAdi nidarya kathayitvA, Adi zabdAd " nivijajA ya bahujaNo jeNa paDhiUNa taM taha saDho jAleNa jalaM samoyarai " iti dRzyaM, sugamaM ca, ye'pi stokA atra jinapravacane, atra ekArAkAralope pUrvavata rUpamidam, jJAnAcyAnAM bahvAgamAnAmavajJAmazlAdhAdirUpAM kurvanti vidadhati, neti niSedhe, imaJca vakSyamANaM vijAnanti budhyanta iti gAthArthaH // tadevAhanANAhio varataraM haNiovi hu pavayaNaM pbhaavito| na ya dukaraM karito sudRvi appAgamo puriso // 13 // subodhaarthaa| tathAchaThamadasamaduvAlasahiM abahumuyassa jA sohI / etto bahuyariyA puNa havija jiti(mi)yassa nANissa // 14 // iyamapi sugamA / nanuyadyevaM tarhi pUrvoktasya vyAhatiH, satyaM, tannindAvAkyamevamasau bhaNyate; yena kriyAyAmuyamaM karoti, nacAsau guNavikalaH, kathamanyathAnantaragAthAdvayoktaM " nANAhiyassa nANaM pUijjaI-" ityAdi ca ghaTate ? iti // atraivArthe jIvopadiSTimAha - saMsArasaMbhavAo duhAo jai jIva ! taMsi nivino| mA nANINamavannaM karesu tA dIvatullANaM // 15 // For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 49 ) - vyAkhyA ---- saMsArasambhavAda bhavodbhUtAva duHkhAdasAtAt yadi jIva ! tvaM bhavAnasi bhavasi nirviNNaH zrAntaH, meti niSedhe jJAninAmAgamajJAnAmavajJAmavarNavAdAdirUpAM kuru vidhehi, tasmAd bhAvaprakAzakatvena dIpatulyAnAM pradIpasadRzAnAm / ayamabhiprAyaH - jJAnavatAmavajJAdikaraNAt jJAnAvaraNIyaM karmma badhyate, tathaiva tathA darzanAvaraNIyaM tena ca mohanIyaM mohanIyena codIrNenASTA karmANi tatazca bhavabhramaNam / etacca zatakabhagavatyAdiSu sUtreSu pratItamiti na vitanyate / ataH suSThuktaM jJAnAdyavajJAto bhavaduHkhamiti gAthArthaH // jJAnAdyavajJA vicAravarNaH SoDazodhikAraH samAptaH || idAnIM saptadaza ucyate-- gacchaM guruvayaNaM viya cahauM kei caraMti dhammatthI / taMpi na saMgayameyaM jamhA sutte imaM bhaNiyaM // 96 // vyAkhyA - gacchamAcAryAdisamudAyaM guruvacazca sUribhaNitaM, ciyazabdaH samuccayArthaH, tyaktvA parihRtya ke'pi kecana caranti paryaTanti dhammArthinazcAritra - prayojanAH, tadapi gacchatyAgAdikaM na kevalaM pUrvoktamityapizabdArthaH, na naiva saGgataM yuktam, evaM gacchatyAgAdinA yasmAtsUtre upadezapadAkhye idaM purovarti bhaNitamuktamiti gAthArthaH // surddhachAIsu jatto gurukulacAgAiNeha vinneo / saparasarajakkhapicchatthaghAyapAyAchivaNatullo (1) // 97 // vyAkhyA -- zuddhoJchAdiSu yatna udyamaH tatra zuddhamA dhAka rmmAdyadUSitaM, uJchaM tu vallAdi, AdigrahaNAccheSAnuSThAnagrahaH, gurukulatyAgAdinA gacchatacchikSAparihAreNeha pravacane vijJeyo boddhavyaH / kiMviziSTaH 1 saparaveSeNa (?) sarajaskAH tApasavizeSAsteSAM picchAni mayUrAGgaruhANi tadarthaM ghAto vinAzastatra pAdAnAM caraNAnAM ' achivaNaM' ti dezI bhASayA sparzanaM tena tulyaH sadRza iti gAthArthaH // bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH / taccedaM kilaikasya narapaterazvAH pradIpanake manAk dagdhAH, kSatAni ca teSAM jAtAni / tato narapatinA vaidyaH pRSTaH kathamete bhavyA bhaviSyanti ? tenoktaM- yadi 7 For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org (50) 'mAyUrapicchanirmApitatailena mrakSyante' ityukte narAdhipena samAdiSTAstadAnayanAtha nijapuruSAH, yAvatte paribhramya samAgatA rAjJaH samIpe / kathitaM ca tairdeva ! na kutracinnIlakaNThAGgaruhANi santi muktvA yuSmAkaM gurUn / te hi tAni saGgeiSu dhArayanti, na ca jIvanto muzcanti, idameva teSAM vratam / rAjJoktaM, yadyevaM tato ghAtayitvA tAn samAnayata picchAn , paraM bhavadbhisteSAM nijacaraNA na laganIyAH, yato'smAkaM te guravaH / tatra jIvitavyatulyAn mUlaguNAnAzayati, pAdasparzanasadRzottaraguNarakSArtha gacchAnirgatya ye paryaTanti / tasmAduttaraguNabhaGgepi azuddhabhaktAbhyavahAralakSaNe gaccha evAsitavyamiti // idAnIM guruvacanAkaraNe siddhAntagAthAmAhachahamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM / akarito guruvayaNaM aNaMtasaMsArio bhaNio // 98 // uttAnArthA / yadi punargaccho guruzca sarvathA nijaguNavikalo bhavati, tata AgamoktavidhinA tyajanIyaH, paraM kAlApekSayA yo'nyo viziSTatarastasyopasampad grAhyA, na punaH svatantressthAtavyamiti hRdayam // yata evamato jIvAnuziSTimAha helAe vihADiyadosapaMjare gacchavAsaguruvayaNe / jIva tumaM ghiracitaM karesu tA siharisiharaM va // 11 // vyAkhyA-helayA lIlayA -- vihADiyaM 'ti dezIbhASayA vinAzitA doSA rAgAdayasta eva jIvazakuninirodhakatvAtpaJjaraM yena tasmin gacchavAsa. guruvacane uktalakSaNe jIva Atman tvaM bhavAn sthiraM nizcalaM, anusvAro'tra prAkRtatvAlluptaH, cittaM mAnasaM kuru vidhehi / tasmAtkimiva ? zikharizikharamiva parvatazRGgamiva, vA upamArthaH, sa ca darzita eva / atrAdhikAradvayepyetatparasparopakArakatvenaikagAthayaivotkSepo nigamanaM ca kRtamiti gAthArthaH / / gacchaguruvacanAtyAgavicArArthI saptadazASTAdazAvadhikArau samAptau / itaH ekonaviMza ucyate For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 51 ) taha baMbhasaMtimAINa keI vAriMti pUNAIyaM / tanna, jao siriharibhaddasUriNo NumayamuttaM ca // 100 // vyAkhyA - tatheti vAdAntarabhaNanArthaH / brahmazAntyAdInAM makAraH pUrvavat, AdizabdAdambikAdigrahaH, kepyeke vArayanti pUjanAdikamAdigrahaNAccheSata daucityAdigrahaH / tatpUjAdiniSedhakaraNaM neti niSedhe / yato yasmAcchrI haribhadrasUreH siddhAntAdivRttikarturanumatamabhISTaM tatpUjAdividhAnaM uktaM ca bhaNitaM ca paJcAzake iti gAthArthaH // tadevAha sAhammiyA ya ee mahaDDiyA sammaddiTTiNo jeNa / eto ciya uciyaM khalu eesiM ittha pUyAi // 101 // vyAkhyA - pratItArthA || na kevalaM zrAvakA eteSAmitthaM kurvvanti, yatayo'pi kAyotsargAdikameteSAM kurvvantItyAha vigdhavidhAyaNa he jaiNovi kuNaMti haMdi ussaggaM / vittAidevayAe suyakevaliNA jao bhaNiyaM // 102 // vyAkhyA - vighnavighAtanahetorupadravavinAzArthaM yatayo'pi sAdhavopi na kevalaM zrAvakAdaya ityapi zabdArthaH kurvvanti vidadhati, haMdIti komalAmatraNe, utsarga kAyotsarga kSetrAdidevatAyAH, AdizabdAdbhavanadevatAdiparigrahaH, zrutakevalinA caturddaza pUrvvadhareNa yato yasmAdbhaNitaM gaditamiti gAthArthaH // tadevAha - cAummAsiyavarise u ussaggo svetadevayAe ya / pariyamejjasurAe kariMti camAsie vege // 103 // nanu yadi caturmAsakAdibhaNitamidaM kimiti sAmprataM nityaM kriyate 1 ityAha For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 52 ) saMpai nicaM kIras sannijjhAbhAvao visiTThAo / veyAvaccagarANaM iccAi vi bahuyakAlAo // 104 // vyAkhyA - sAmpratamadhunA nityaM pratidivasaM kriyate vidhIyate, kasmAt ? sAnnidhyAbhAvataH tasya karaNAd, viziSTAdatizAyino vaiyAvRttyakarANAM pratItAmityAdyapi na kevalaM kAyotsargAdItyaperarthaH, AdigrahaNAt 'saMtikarANAmityAdi dRzyaM prabhUtakAlAt bahoranehasa iti gAthArthaH // itthaM sthite kiM karttavyam ? ityAha vigdhavidhAyaNa cehara rakkhaNA ya nicapi / kujjA pUyAIyaM eyANaM dhammavaM kiMca // 105 // vyAkhyA - vighnavighAtanahetorupasarganivArakatvena Atmana iti zeSaH, caityagRharakSAcca devabhavanapAlAnnityamapi sarvvadA na kevalamekadetyapizabdArthaH, kuryAdvidadhyAt pUjAdikamAdizabdAtkAyotsargAdikAraM, eteSAM brahmazAntyAdInAM dharmavAn dhArmikaH / ayamabhiprAyaH- yadi mokSArthameteSAM pUjAdi kriyate tato duSTaM, vinAdivAraNArthaM tvaduSTaM taditi, kizcetyabhyuccaye iti gAthArthaH abhyuccayamevAha micchattaguNajuyANaM nicA iyANaM kariMti pUyAI / ihalokae sammattaguNajayANaM na UNa mUDhA // 106 // vyAkhyA - midhyAtvaguNayutAnAM prathamaguNasthAnavarttinAM nRpAdInAM narezvarAdInAM kurvanti pUjAdi abhyarcanaM namaskArAdi ihalokakRte manuSyajanmopakArArthaM, samyaktvayutAnAM darzanasahitAnAM brahmazAntyAdInAmiti zeSaH, na punarnaiva mUDhA ajJAnina iti gAthArthaH // itthaM sthite jIvopadezamAha - mA mA tumaM nivArasu tamhA eyANa pUNAIyaM / jaI nivvigdhaM dhammaM icchasi kAuM sayA jIva // 107 // For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (53) vyAkhyA-meti niSedhe tvaM bhavAnivAraya tasmAdeteSAM brahmazAntyAdInAM pUnAdika-arcanasatkArAdikaM, yadIti vikalpArthaH, nirvighnamupadravarahitaM dharma dAnAdikaM, icchasyabhilapasi kartuM vidhAtuM sadA nityaM jIva ! Atmaniti gaathaarthH|| brahmazAntyAdipUjanavicArArtho'yamekonaviMzo'dhikAraH // adhunA viMzatitamamAha anne u guruyasirimoharAyaANAparavasA vaalaa| pArTiti sAvayaNajaNe ussaggavavAyagAhAu // 108 // vyAkhyA-anye punarapare gurukazrImoharAjAjJAparavazA mahAjJAnanRpatizAsanAyattAH, ata eva bAlA hitAhitavivekavikalA pAThayanti sUtradAnataH zrAvakajanAn zrAddhalokAn utsaggApavAdagAthAH samayaprasiddhA iti gaathaarthH|| tatki sammataM na vA ? ityAhataM tu na kahaMpi harisaM jaNei subahussuyANa sUraNiM / jamhA nisIhagaMthe sAvayamuddissa bhaNiyamiNaM // 109 // vyAkhyA-tatpunarna kathamapi na kenApi prakAreNa harSa santoSaM janayatyutpAdayati subahuzrutAnAmatizayAgamajJAnAM, itareSAM tu janayedapi, sUrINAmAcAryANAM, yasmAnizIyagranthe pratIte zrAvakaM zrAddhamudizyAzritya bhaNitamuktamidaM vakSyamANamiti gAthArthaH // tadevArthato gAthAdvayenAha iyarasuyapi pADhatayANa sAhaNa saMjaINaM / pacchittaM khalu eyaM siddhatAu puNo tANa // 110 // chajIvaNisutteNa atthau piMDaesaNA ceva / kappai paDhiuM souMca AgamAu na uNa annaM // 111 // vyAkhyA--itarasUtramapi prakaraNAdikaM na kevalaM siddhAntasUtramityapi zabdArthaH, pAThayatAM sUtradAnataH zrAvakAdikamityadhyAhAraH, sAdhUnAM yatInAM For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 54 ) cAryANAM caH samuccaye, prAyazcittameva samaye pratItamutsargataH, khaluravadhAraNe etat vakSyamANaM siddhAntAdAgamAtpunasteSAM zrAvakANAM SaDjIvanikA samayaprasiddhA sUtreNa pAThanalakSaNena sUtrAnujJAyAmartho'pi etasyAnujJAto draSTavyaH, arthataH abhidheyamAzritya piNDeSaNaiva pratItA kalpate yujyate apavAda iti zeSaH paThituM sUtrata zrotuM cArthataH AgamAn siddhAntAn, na punanaivAnyadaraparam / tathA ca nizI dhagAthArddham " pavvajjAe abhimu vA eti gihiannapAsaMDI / " etaccUrNi: - gihiM annapAsaMDiM vA pavvajjAbhimuhaM sAvagaM vA ' chajjIvaNiya ' tti jAva suttara atthara jAva piMDesaNAe, esagihatthAsu avavAuti " iti gAthAdvayArthaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtreNa vihitasaMbaMdhAM gAthAmAha kiMca jaNavi pariNAmaANa dijaMti cheyasuttasthA / aDapariNayANa pariNamiyANa na uNAmadihaMtA // 112 // vyAkhyA - kiJcetyabhyuccaye / zrAvakANAM tAvat chedagranthAdInAM sarvathA niSedhaH siddha eva yatInAmapi vratinAM pariNAmakANAM utsargApavAdapriyANAM dIyante chedagranthasUtrArthAH - pratItAH, atipariNAmakAnAmapavAdarasikAnAM apariNAmakAnAmutsargatanniSTAnAM naivaH naca puna zabdo'vadhAraNArtho darzita eva AmradRSTAntAccUtajJAtAt / taccedaM - "kila kenacidAcAryeNa siddhAntarahasyaM dAtukAmena nijakSullakaparIkSArthaM kSullakatrayaM krameNAhUyedamuktaM bho ! asmadarthaM AmraphalAnyAnayata / tatastairidaM 'krameNa cintitaM zyAmaprahRSTasaha javadanakamalairakRtyamidaM, bhavyamidaM, tRtIyena kiM khaNDairvAgolyairvA pakkairapakvaiH taiH prayojanam ? iti na samyag jJAyate, tato gurumabhivandya pRSTavAn - bhagavan ! avagato yuSmAkamAdezaH, paraM vizeSato jJAtumicchAmi tataH kathayantu pUjyAH, yena tAnyAnayAmi zIghramiti / atra prathama utsargapriyatvAdapariNAmako dvitIyastvapavAdarucitvAdatipariNAmakaH, tRtIyastUbhayapriyatvAtpariNAmakaH / AdyAvatrAyogyau, tRtIyastu yogya iti gAthArthaH // atraivArthe doSamAviSkurvvannidamAha - ww avihiyavahANANaM nANaiyAraNa taha asajjhAe / sajjhAyaM kurNatANaM vavahAre bhaNiyamevaMti // 113 // For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (55) vyAkhyA-avihitopadhAnAnAmakRtatapasAM, jJAnAticAreNa zrutamAlinyajanakena, tathA'paraM asvAdhyAye kAlavelAdau svAdhyAyapAThaM kurvatAM, vidadhatAM vyavahAre chedagranthAkhye bhaNitamuktamevamittham , itivAkyasamAptau iti gAthArthaH // tadevAha ummAyaM va lambhejA rogAyaka va pAuNe dIhaM / kevalipannattAu dhammAu vAvi bhaMsejjA // 114 // prakaTArthA / atraivArthe doSaM darzayan dRSTAntadAntikagarbha gAthAdvayamAhajadda ranA paDisiddhe dito giNhaMta u ya rayaNe u / pAvai daMDamihoggaM taha jiNaranAu nANumae // 115 // cheyasuyatthe rayaNovame u vAmohA paDhaMti pArhiti / pAvaMti mahAghoraM bhavadaMDaM laMghiyajiNANA / / 116 // vyAkhyA-yatheti dRSTAntArthe / rAjJA bhUpatinA pratiSiddhe nivArite 'netAni kasyacidAtavyAni ' iti dadat prayacchan bhANDAgArikAdiH, gRha~zcAdadAnaH padAtyAdI ratnAni mANikyAni, tu pUraNe, prApnoti labhate daNDaM vittApaharAdikam , iha jagatyugraM krakacapATanAdi, tatheti dAAntikayojanArthe, jinarAjJA sarvajJanarezvareNa, tustathaiva, na naivAnumatAnanujJAtAn chedamUtrArthAn ratnopamAn mANikyasadRzAn vyAmohAdajJAnAt paThantaH zrAvakAdayaH, pAThayantazca tAneva yatyAdayaH, vibhaktivyatyayAt prApnuvanti labhante mahAghoraM-atIvaraudraM bhavadaNDaM saMsArabhramaNaM, kiMviziSTAH ? lavitajinAjJAH tyaktasarvajJazAsanA iti gAthAdvayArthaH // yata evamato jIvazikSAmAha tamhA mA jIva tumaM sANaM desu cheyasuttatthe / jaMpi ya kahosa kiMcI taM pi ya iyabuddhie kahasu // 117 / / vyAkhyA-tasmAnmeti niSedhe, jIva Atman ! dehi prayaccha chedasUtrArthAn , upalakSaNatvAdasyAnyadapi siddhAntaniSiddhaM draSTavyam / yadapi ca kathayasi / For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 56 ) vyAcakSase kizcit stokaM, dIrghatA cAtra pUrvvavat, tadapi ca itibuddhayA evaM matyA kathaya brUhi iti gAthArthaH // tAmevAha avikovidehiM taraliyaiNo mA dhammabAhirA huMtu / ee bhavvA, daMsemi teNa paDivakkhavayaNAI // 118 // vyAkhyA - avikovidairagItArthaistaralitamatayo visaMsthulabuddhayo meti pratiSedhe dharmmavAdyA dAnAdyuttIrNA bhavantu ete pratyakSavartino bhavyA mokSayogyAH, darzayAmi prakaTayAmi tena kAraNena pratipakSavacanAni uttaravacAMsi / nanu anyAn vArayasi, svayaM tu saMvadanArthaM nijabhaNitasya sarvvatra tadgAyAH kathayasi, viruddhamidam satyaM, yadA vipratipanno jano darzanaM prati bhavati, tadA rahasyakathanepyadoSaH / tathA ca nizIthabhaNitamidaM - - 64 tamhA na kaheyavvaM Ayarie eMtu pavayaNarahassaM / khettaM kAlaM purisaM nAUNa pagAsae gujjha / / iti gAthArthaH // vyatirekamAha- jai puNa tumapi emeya kahasi saDDANaM dubviyaDDANaM tA tujjhavi bhavadaMDo niratthao eriso hohI // 119 // vyAkhyA -- yadi punastvamapi na kevalaM pUrvokta ityaperarthaH / ' emeyaM ti taralitamatyabhAve kathayasi jalpasi zrAddhAnAM zrAvakANAM, kiMviziSTAnAM 1 duvvidagdhAnAM jJAnalavagavrvoddharANAM tasmAttavApi na kevalaM pUrvoktAnAmityape - rarthaH, bhavadaNDaH saMsArabhayaM nirarthako niSprayojana IdRg IdRkSo bhaviSyatIti gAthArthaH // zrAvaka siddhAntagAthA pAThanavicAraNo vizaMtitamo'dhikAraH ekaviMzatitamamAha anne u ahammANI niyayAbhippAyaujjayavihArI / niyasissakhaMdhacaDiyA ahaMti bahugAmanagaresu // 120 // For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (57) ... vyAkhyA-anye punarapare ahaMmAnino'haMkAriNo nijakAbhiprAyoyuktavihAriNo svamatasuvihitA nijaziSyaskandhacaTitAH svasAdhvaMsArUDhA aTanti caranti grAmanagareSu prabhUtanivAseSu mAsakalpavihAriNo vayamiti. zeSaH / iti gAthAtheH // atrApi jIvopadezagarbha virodhaM dazayan gAthAdvayamAha tatthavi tuma vibhAvasu ahaho annANavilasiyaM eyaM / jaM jaMghAbalahINAiviharaNaM vAriyaM bahuhA // 121 // vavahAra-paMcakappAiesu gaMthesu suttkevlinnaa| aivittharaNa bhaNiyaM pajante tatthimA gAhA // 122 // vyAkhyA-tatrApi-skandhacaTitaviharaNe'pi tvaM jIva! vibhAvaya cintaya ahaho ityAzcarye / ajJAnavilasitaM mUDhatAvijRmbhitametad evaM viharaNam / yasmAjaMghAbalahInAdiviharaNam , AdizabdAd glAnAdiparigrahaH, vAritaM niSiddhaM bahudhA'nekaprakAraM vyavahArapaJcakalyAdiSu pratIteSu grantheSu zAstreSu zrutakevalinA bhadrabAhusvAminA / katham ? ityAha-ativistareNa mahAprapaJcena bhANatamuktaM paryante, tadadhikAravyucchittau tatra teSu grantheSu iyamagre bhaNiSyamANA gAthA chandovizeSalakSam iti gAthArthaH // tAmevAha jo gAuyaM samattho sUrAdArAmbha bhikkhavelAu / viharau eso saparakamAu no vihariteNa / / 133 // paraM subodhA, navaraM praharadvayena gavyUtamekaM yAvad gantuM caraNAbhyAM (zaknoti) tAvad viharatu, tadabhAve sthAnasthitenaivAsitavyamiti tAtparyArthaH // evamavagate jIvopadezamAha tA jai tuhatthi sattI vijjante sohaNA jai sahAyA // jIva tumaM to viharasu aha no to saMsa viharate // 124 / / _ vyAkhyA-tato yadi bhavato'sti vihRte zaktiH sAmartha, vidyante For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (58) santi zobhanA bhavyA yadi sahAyA gItArthAdisAdhavaH, jIva ! Atman ! tato vihara paryaTa / atheti vikalpArthe / no naiva tataH zaMsa zlAghapa viharata AgamoktavidhinA carata iti gAthArthaH // skandhacaTitavihAravarNana(svarUpa)ekaviMzatitamo'dhikAraH // dvAviMzamAhamottUNaM paDhaNatthaM sisse viharaMti mAsakappeNaM / kei pasiddhatthI ujjaya mhi loe payAsittA // 124 / / vyAkhyA--muktvA tyaktvA paThanArthamAgamAdigrahaNArtha ziSyAn antevAsino viharanti paryaTanti mAsakalpena pratItena kepi na sarve prasiddhayarthinaH khyAtikAmA udyatAH suvihitA 'amhe 'tti vayaM loke jagati prakAzayantaH prakaTayantaH iti gAthArthaH // idamapi niSedhayannidamAha---- neyaMpi AgamannUNaM mANase jaNai sohaNukkarisaM / jamhA samae bhaNio vihArakaraNami esa vihI // 126 // vyAkhyA-neti niSedhe / idamapItthaM viharaNaM na kevalaM pUrvoktamityapizavdArthaH AgamajJAnAM siddhAntavidAM mAnase citte janayatyutpAdayati zobhanaM laSTamutkarSa pramodam , yasmAtsamaye Agame bhaNita ukto vihArakaraNe caMkramaNa vidhau eSa vakSyamANo vidhiH kartavyaprakAra iti gAthArthaH // tAmevArthato'rddhatRtIyagAthAbhirevAha suttatthehiM nipphAiUNa sisse u egtthaannaattho| mottuM mAsavihAraM kAUNaM porisidugaM tu // 127 // gAmaMgAmeNa tao viharijjA suvihio niraasNso| niyaeNuvagaraNeNaM savveNaM gihieNa tahA // 128 // tiviheNa lAghaveNaM uvahisarIriMdiyAbhihANeNaM / For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (59) vyAkhyA -- sUtrArthAbhyAM pratItAbhyAM niSpAdya niSThitAn kRtvA ziSyAn kSullakAn ekasthAnasthito grAmAdyAzrito muktvA parihRtya mAsavihAramekatra triMzadinAvasthitirUpaM yato vyavahAre paThanavidhAyuktam " vArasavAse gahie ukAliyaM sarai varisamegaM tu / solasa u diTThi vA gahaNaM saraNaM dasa duveyA // 'sara' tti parAvartate sthirIkaraNArtham / tathA tatraiva " se je giNDi dhAraiuM va jogA therANa te diti, sahAyae u givhaMti, te ThANaThiyA suheNaM ki va therANa kariti savvaM " ityAdi / tathA kRtvA pauruSIdvikaM samayaprasiddham, ayamAzayaH -- yasmin dine grAme gamyate tasminnapi utsargataH sUtra pauruSImarthapauruSIM kRtvA gantavyam, na kevalamavasthitairanyathAtvavidheH, tuH pUraNe grAmAnugrAmeNa ko'rthaH ? naikamapi grAmamapAntarAle muktvA gantavyam, tato viharet yAyAt suvihito yatirnirAzaMsa AhArAdyabhilAparahito nijakena svIyenopakaraNena vastrAdinA sarveNa samastena gRhItenAttena, tathA samuccayArthaH, trividhena triprakAraNa lAghavena gurutvapratipakSiNopadhizarIrendriyAbhidhAnena tatropadhilAghavamatyargalopakaraNaM na grAhyam / zarIralAghavaM tu dugdhadravyAdibhiH zarIraM nAtIva prINanIyam / indriyalAghavaM tu rAgadveSAkaraNataH zabdAdau vihartavyam / iti saardhgaathaadvyaarthH|| vyatireke sArdhagAthAdvayena dopAnAha evannA u karaNe ANAbhaMgA va hoMti // 129 // porisIyama bhaMgo bIyaM osannapAsapaDhaNaM tu / taiyaM micchAvAo turiyamagIyANa sissANaM // 130 // subahUNavi emAgittaNaM tu taMmi ya havaMti je dosA / te savve ciya sUrissa hoMti anivAriyappasarA // 131 // vyAkhyA - pauruSIdvayasyottalakSaNasya bhaGgo'bhAvaH eka AjJAbhaGgaH, uttaratra dvitIyabhaNanAllabhyate / dvitIyamAjJAbhaGgakaraNamavasanna pArzvapaThanaM zithila - samIpa siddhAntAdizravaNam / tuH pUraNe / tRtIyaM mithyAvAdaH - -asatyabhaNanam, amAsakalpe mAsakalpavAdAt / turIyaM caturthamagItAnAM sUtrArthAnabhijJAnAnAM zi For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyANAM vineyAnAM sUbahUnAmapi prabhUtAnAM na kevalamekasya ityapizabdArthaH / ekAkitvamevAsahAyatA / turevakArAyaH / tasmina punarekAkitve bhavanti jAyante ye nirdiSTasvarUpA doSAH dUSaNAni te doSAH sarva eva samastAH marerAcAryasya bhavanti anivAritaprasarA aniSiddhodayAH / te ca " egasya kau dhammo "ityAdigAthAto'vaseyAH / iti sArddhagAthAdvayArthaH // sUtreNa kRtasaMbandhAM gAthAmAha-- kiMca-tucche gAsacchAyaNakajje jati sAvayajaNassa / subahuMpi na uNa sissANa bAlisA porisidugaM tu // 132 // vyAkhyA--kiMcetyabhyuccayArthaH tucche alpe ekabhavopakArakAritvAt , grAsAcchAdanakArye AhAravastranimittaM kathayanti zrAvakajanasya zrAddhalokasya subahapi pracurataraM na punarnaiva ziSyANAM nijavineyAnAM bAlizA ajJA pauruSIdvayaM prasiddhaM tuH pUraNe iti gAthArthaH / / nanu te yadyevaM bhaNiSyanti na vayaM zAstrANyavagacchAmaH tato'vasannasamIpe vineyAn pAThayAmaH, kimatrAsaGgatamityAha sasamayaMbhi parasamayaMmi sayaMpi jai no havanti ghiytthaa| tA acchaMtu ciraMpi hu asaDhA jA huMti pattaTThA // 133 // vyAkhyA-svasamayaparasamaye AtmIyetararAddhAnte svayamapyAtmanA na kevalaM ziSyA ityapizabdArthaH / yadi no naiva bhavanti jAyante gRhItArthA avagatAbhidheyAstataH tiSThantu, AsatAM ciramapi mAsAdhika, pUrvoktam, huHpUraNe / azaThA amAyinaH, anyathA coktaM paJcakalpe " uggamamAidosA asevamANo visoumAvanno / jamhA dosAyayaNauraMmi ThAvetu so vasaI // pannarasuggamadosA dasa esaNadosa ee paNuvIsaM / saMjoyaNA ya paMca ya ee tIsaM tu avarAhA / For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 61 ) ehiM dosehiM jai asaMpatti laggai kahavi / divase divase so khalu kA lAie vasaMto u // 3 // tathA cUrNya - " jo puNa nikAraNe acchai airegaM ureNa vA nigaccha so pAsatthA ThANesu vaha, taM ca pAsatthA ThANasaMkiliTTai jiNavuttaM therehiya" ityAdi / jA (yAvad) havaMti jAyante pattavRtti prAptArtha gItArthA iti yAvad iti gAthArthaH // nanu kimevaM vihArakaraNe ko'pi guNo na vidyate ? ityAha iya karaNevi hu koi guNo bhave jai na te u i ya viMti / anne nIyAiguNA vayaM puNo mAsakappatthA // 134 // vyAkhyA - itItthaMkaraNe'pi vidhAne'pi na kevalaM siddhAntoktakaraNe ityaperarthaH / huH pUraNe / ko'pi stoko guNo vizuddhikArako bhavejjAyeta yadi na naiva pUrvoktavihAriNa ityevaM bruvanti pratipAdayanti / kim ? ityAhaanye asmAdvyatiriktA nItyAdiguNAH sUtratvAd nityavAsapArzvasthAdi'vayaM punaH mAsakalpasthA udyuktavihAriNa iti gAthArthaH // guNAH nanu yadi ta eva kathayanti tataH kathayantu / ko'tra doSaH ? ityAha-jaM saMpannaguNovi hu punnaguNesu kuNai appANaM / tassa hu saMmattaM pi hu nissAraM hoi kiM bahunA // 135 // vyAkhyA - yasmAdasaMpUrNaguNo'pi aparipUrNaguNo'pi na kevalaM saguNa ityapizabdArthaH / tathaiva / saMpUrNaguNeSu susAdhuSu karoti vidadhAti AtmAnaM svaM tasyAsaMpUrNaguNasya saMpUrNaguNAtmakhyApakasya samyaktvamapi darzanamapi na kevalaM jJAnacAritre | hukArI pUrvavat / nissAraM tucchaM bhavati jAyate, kiM bahunA jalpiteneti zeSo dRzyaH / asyAca saMvAdo 'guNahINo guNarayaNAyaresu' ityAdigAthAto'vaseyaH / idamatra hRdayam -- yAvadanuSThAnaM kriyate tAvatkathyate, zeSasya zraddhAnaM zuddhamarUpaNaM ca vidhIyate, anyathA mahAnanarthaH / yata uktaM vyavahAre For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org ( 62 ) ummadesaNAe saMtassa chAyaNAe maggassa / baMdhai kammarayamalaM jaramaraNamaNaMtayaM ghoraM // - " " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir iti matvA ' mAsakalpAnuSThAnAkaraNe mAsakalpavihAriNo vayam ' iti na yujyate saMsArabhIrUNAM vaktum / iti gAthAbhAvArtha: // nanu yadi vihAraH kartuM na zakyate tata itthaM vasatisaMkramo'stu ityAha muddhajaNavippayAraNametaM vasahIe saMkamovi imo / jar3a no aDati tesuM gihesu to hoja sahalo so // 136 // vyAkhyA mugdhajana vipratAraNamAtraM prAkRtalokahRdayAvarjanArthaM vasateragArasya saMkramo'pyanyavamArtagamana va (cha)laM tatkRtaM viharaNamityapizabdArthaH, ayaM mugdhajanapratItaH / nanu kiM sarvathApi sAdhUnAM vasatisaMkramaH saphalo na bhavati ? ityAha-yadi no naitra anti gacchanti teSu gRheSu yeSu prathamamAsakalpe AhArAdi gRhItaM tato bhaved jAyeta saphalaH zreyAn sa mAsasaMkramaH / vihAro hi gRhasthapratibandhanAhArAzuddhirmAbhUditi vidhIyate, itthamakaraNe tadavasthita eva sa doSaH / iti gAthArthaH // atrevArthe'bhyuccayamAha - khettAsaIe rohAiesu taha vuDavAsakAle ya / saMkamakaraNaM bhaNiyaM jahA tahA neya taM juttaM // 137 // vyAkhyA- ' khettAsaIe'ti / kSetrAbhAve mAsakalpAdiyogyagrAmAdyabhAve rodhAdikepu, tatra rodhaH paracakreNa nagaraveSTanam, AdizabdAnmArgAdau asvAsthyAgrahaH, / tathA vRddhavAsakAle ca vakSyamANe ca saMkramakaraNamanyAnyavasatigamanalakSaNaM bhaNitamuktaM vyavahArAdiSu / tatra hi kSetrAdyabhAve ekatra nivAse navavasatayo na cAhArArthaM, gRhapaGktayatha RtubaddhavarSAkAlArthaM bhaNitAH, tadabhAve ekaikahAnikramazvobhAbhyAM bhaNitaH / sa ca vizeSato vyavahArAdavaseyaH / yathA tathA svAbhiprAyeNa naiva naca tatsaMkramakaraNaM yuktaM saMgatam iti gAyArthaH // For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (63) evamavagate jIvopadezamAhanidvAriUNa mA kiMpi kahasu saDANa dudhiyaDDANaM / kajAkajavibhAgo dunneo maMdabuddhIhiM / 138 // vyAkhyA-niya pRthakkRtya, mA niSedhe, kimapi stokamapi kathaya jalpa zrAddhAnAM zrAvakAnAM durvidagdhAnAM pallavagrAhiNAM kAryAkAryavibhAgo vidheyAvidheyavicchittirdujJeyo duravagamo mandabuddhibhiH svalpamatibhiH / iti gAthArthaH // pUrvoktasyArthasya saMvAdArtha vyavahAragAthAH pratipAdayan tatsaMbandhArtha gAthAmAha-- sAmanneNaM bhaNievi jai na royaMti dubbiyddddhaao| to payarDa ciya sAhasu imAhiM vavahAragAhAhiM // 139 // prakaTArthAH / tAzca imA: vuDaspta u jo vAlo buddhiM va gao u kAraNeNaM ti / eso u vuDavAso tassa u kAlo imo hoi // 138 / aMto muhuttamittaM jhnnmukkospuvvkoddiio| muttuM gihipariyAyaM jaM jasta va AuyaM titthe // 14 // jaMghAbale va khINe gelanasahAyayA va duvballe / paDivanna uttimaDhe nipatti ceva tarUNANaM // 141 // vyAkhyA-vRddhasya sthavirasya tuH pUraNe yo vAso nivasanaM vRddhi vA dIrghakAlAvasthitilakSaNAM gataH prAptaH tuH pUrvavat kAraNena vakSyamANena eSa nirdiSTasvarUpo vRddhavAsaH, tasya punaH vRdvAvAsaspa kAlo'gre vakSyamANo bhavati jAyate / antarmuhUrtakAlaH pratItaH, jaghanyaH sarvastokaH / utkRSTastu prabhUtaH pUrvakoTIH tustathaiva / prakArAntareNa utkRSTa svarUpamAha-muktvA parihRtya gRhaparyAyamagAra For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 64 ) vAsalakSaNaM yadanirddhAritasvarUpaM yasya vA tIrthakRta AyuSkaM jIvitaM tIrthe pratIte tadbhava samAnamutkRSTam / kAraNavRddhAvAsamAda - jaGghAvale jAnusAmarthye, vAzabdaH samuccaye, sa ca pratyekaM sarvadvAreSu dRzyaH, kSINe bhraSTe taruNavayaso'pi vRddhAvAsaM jAnIyAd evaM sarvatra yojyam / glAnatve rogaprAdurbhAve asahAyatAyAM vA sAdhvabhAve, daurbalye duSkAlAdau AhArAdyaprAptyA balAbhAve, uttamAyeM anazane pratipannaH sthito niSpattiM sUtrArthAbhijJatAM caiva zabdaH samuccayArthaH tarUNAnAM svaziSyANAM karoti / iti gAthAtrayArthaH // prastutopayogidvAravyAkhyAnArtha gAthArddhamAha niSkattI tarUNANaM aMtimadArastra vivaraNaM tattha / vyAkhyA - niSpattiM gItAdhAna tarUNAnAM ziSyANAmiti antimadvArasya vivaraNaM vyAkhyAnaM tatra vyavahAre || iti gAthArthaH // tadakSarairevottarArdhamAha- Ayapare niSphalI kuNamANe yAvi acchejA // vyAkhyA-- AtmanaH svasya parasya vA ziSyAderniSpattiM kovidatAM kurvANApi vidadhAnaH 'accheja 'ti tiSThet pUrvoktakAlamAnaM ' vArasa vAse ' tyAdikaM vased / atra ca yatpUrvArddha uktam ' antimadArassa vivaraNaM' iti tad gAthApekSayA samatraseyam, anyathA tatra dvitIyeyaM gAthA - - " khittANaM va alaMbhe kayasaMlehe va tarUNapaDikamme ehiM kAraNehiM buDhAvAsaM viyANAhi || " * paThyate'syArthaH - kSetrANAM mAsakalpadiyogyAnAmalaMmbhe'prApta kRnasaMlekhe vihitatapodehaku zatAyAmanazanArthaM taruNapratikarmaNi mAnyottIrNa sAdhu valopaca ye zabda samuccayArthI / etaiH pUrvoktaH kAraNairhetubhirbrAeM dIrghakAlavasa vijAnIhi avagaccha ityuttarArdham / ' na caivaM mAsakalpasya bhavanmate vyucchedo na' ityAha- For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (64-a) mAsAi vihAro puNa gIyatthANaM vannio samaye / etocciyabhaNiyamiNaM gIyatthasseva ya vihAro // 14 // pratItArthA / tathA coktam-- gIyastho ya vihAro bIo gIyasthamIsao bhnnio| etto taiyavihAro nANunnAo jiNidehi // 143 / / ityAdimAsakalpavicAro dvAviMzo'dhikAraH // idAnIM trayoviMzamAha - suttegadesamege ghettuM jaMpati amunniyvihaayaa| ujjalaveso sarINa samvayA hoi samvesi // 144 // vyAkhyA-sUtraikadezaM siddhAnta vibhAgaM 'AyariyagilANANaM mailA pugovi dhovcati / ityAdi lakSaNameke kecana, gRhItvA svIkRtya, jalpanti vadanti, anu. NitavibhAgA ajJAtatadvizeSAH, ujjvalaveSo nirmalabastradharaNama, sUrINAmAcA. ryAgAma, sarvadA nityam, bhavati jAyate, sarveSAM samastAnAma, iti gaathaarthH|| atrottaramAha taM pi na savvANaM pi hu jamhA vavahArabhaNiyamevaM tu / payaDiyavihAyamaggaM viuDiyamaMdamaipasaram // 145 / / vyAkhyA-tadapi sarvadojjvalaveSadhAraNapapi na kevala pUrvoktamityapi zabdArthaH, na iti niSedhe, sarveSAmapi sakalasarINAma, huH pAdaraNe, yasmAd, vyavahAre bhaNitaM chedagranthoktam, evamittham, ini vAkyasamAptI, prakaTita vibhAga. mArga darzitanaiyatyam, vikuTitamandamatimatiprasaraM cUrNitatucchazemuSokavuddhipAgala yama, ini gaathaarthH|| tadeva gAthAdvayenAha For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 64 - ba ) bhatte pANe ghoSaNapasaMsaNAhasthapAyasoe ya / Ayarie aiseso aNaiseso aNAyarie || 146 // ee puNa aisese uthajIvai na vAvi kovi / Dhadeho nidarisaNaM evtha bhave ajjasamuddA ya maMgUya // 147 // vyAkhyA - bhakte zobhanaM bhaktaM, vibhinnasthAne Anetavyam, 'pANetti ' pAnIyaM zuddhama, tathaiva 'ghovaNaMti vastrANAM dhAvanama, prazaMsanaM zlAghA tadguNAnAm, hastapAdazaucaM karacaraNapaLaprakSAlanam, caH samuccaye, AcArya sarau, atizeSA atizayA bhavanti, eta ityadhyAhAraH, anatizeSA anatizayA bhavanti, anAcArye sAmAnyasAdhau / etAn punaravizeSAn, upajIveta seveta, na vApi naiva ko'pi kazcit dRDhadeho baliSTha saMhananaH, sUrirityadhyAhAraH, nidarzanaM dRSTAntaH, atra atizayadhAraNe, bhavejjAyena, AryasamudrAH maGguH etannAmAnaH sUrayaH, bahuvacanaM cAtra pUjyatvAt cakArAvatra samuccayArthI, iti gAthAdvayArthaH / bhAvArthastu kathAnakAda vaseyastacvedam- " kila bhRgukacche nagare AryasamudramabhidhAnau sUrI viharantau samAgatau / tatra prathamo dRDhasaMhanano dvitIyastu na tatheti / tato dvitIyaH sarvAMnAcAryAtizayAnupajIvati, prathamastu neti / itazca tatraiva pUre sAkaTikavaikaTiko yathArthAbhidhAna zrA staH / sau cAnyadA AryasamudrAcAryamabhivandya sandehAn prapRcchatuH - " bhagavan ! kimiti bhavanta AcAryAtizayAnna kurvanti, maGgusUrayastu kurvvate" / tatastairavadAsa vidita jinavacanairmatsararahitaiH proce - " atra bhavadbhyAmeva dRSTAnnaH / yathA hi-dRDhazakaTasya dRDhavikaTabhAjanasya ca parikarmmA ca parikarmmAGgabandhanAdikaM na kriyate dRTenarasya tu bhavadbhyAM kriyate / evamAvayorapi / tathAhi mama zarIra dRDhaM prAyogyAdirahitamapi saMyamaM kartumutsahate, inarasya tu na / ityasau sarvadA tA For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (64-ka) nupajIvati / iti zrutvA tu vigatasandehI svasthAnaM gato, iti / inthaM sthite jIvopadezamAhamalamailavanthadehANa bhAvakappUrapUrapunnANaM / daDhadehANaM sUrINa bhaNasu mA kiMpi paDikulaM // 148 // vyAkhyA-malamalinavastradehAnAM rajovijchAyavasanazarIrANAm, bhAvakarpUraparamArthadhanasAraH saMyama eva jIvasaurabhyakartRtvena tasya pUraH saMghAtastena pUrNA bhRtA puNyA vA pavitrAsteSAM, dRDhadehAnAmuttamasaMhananAnAma, sUrINAM prabhUNAma, bhaNa bahiH meti niSedhe, kimapi na kevalaM bahityaperarthaH, pratikulamullaNTham, iti gAthArthaH // sUrimaladharaNavicArassamAptastrayoviMzo'dhikAraH // itacaturviMzatitamaH prArabhyateamuNiyamuNINacaraNA kei majjaNhakAlasamayaMmi / itthINa kevalANaM kahiMti dhammaM bhAvAbhirayA / / 141 / / vyAkhyA-amuNitamunInacaraNA aviditayatIzacAritrAH, ke'pyeke, madhyAhna. kAlasamaye praharadvayordhvama, kathayanti pratipAdayanti, dharma zrutadharmAdikama, ki vi. ziSTAH ? bhavAbhiratAH saMsArasaktAH, iti gAthArthaH / / etadapi na saGganamityAha siDantAmayapaDipunna kannapuDayANa saMmayaM neyaM / jamhA iya kahaNaMmI ee dosA pasajjaMti // 150 // vyAkhyA-siddhAntAmRtapratipUrNakarNapuTakAnAM AgamasudhAsaMbhRtazravaNacchadapatrANAma, saMmatamabhipretam, neni niSedhe, idamitthaM dharmakathanam, yasmAd, ityevam, kathane pratipAdane, ete vakSyamANAH, doSA dUSaNAni, prasajyante prAdurbhavanti, iti gAthArthaH // For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 64-Da ) - khAnevAha itthikahA u aguttI akAlacAritaNaM tahA saMkA / palimaMtho taha dasakAliyaMmi annaM imaM bhaNiyaM // 151 // , vyAkhyA - strISu kevalanArISu kathA-dharmakathanamidaM cottarAdhyayane dvitIportant kathitam tuH samuccaye, aguttiH pratyahaM tadindriyadarzanato brahmacaryA rakSA, akAlacAritvaM aprastAvAgapanatvaM, nahi tAsAM madhyAhne kevalAnAM yatyupAtraye Agame AgamanamanujJAtam, tathA samuccayArthaH, zaGkA sandeho nUnaM pratyahamevaM ga ar satosmetAH kariSyantItyevaM mandamaticintanarUpA, palimanthaH svakAvyAghAtaH sAdhUnAma. tathA parama, dazavaikAlike samayaprasiDe, anyadaparam idaM vakSyamANam, bhaNitamuktama, iti gAthArthaH // tadeva lokapaJcakenAha - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vibhUsA itthisaMsaggI paNIaM rasabhoyaNaM / narassattagavesissa visaM tAlauDaM jahA / / 152 / / jahA kukkuDapoyassa niccaM kulalao bhayaM / evaM baMbhayArissa itthIviggahao bhayaM / / 153 // hatpApapachi kannanAsaviguppiyaM / avi vAsasayaM nAri baMbhacArI vivajjae // 154 // aMgapaccaMgasaMThANaM cArulla viyapehiyaM / itthINaM taM na nijAe kAmarAgavivaDDhaNaM // 155 // cittabhitti na nijjAe nAriM vA sualaMkiyaM / bhakkharaM piva daNaM diTThi paDisamAhAre / / 156 / / For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (65) so api prkttaa| yata evamata Aha etto ciya kei puvvasUriNo mokkhsokkhtllicchaa| AsIsaMpi hu ditA ahomuhAe va diTTIe / 157 // vyAkhyA-etasmAdeva kAraNAt ke'pi puNyabhAjaH pUrvasUrayazcirantanAcAryA mokSasaukhyatallipsavo nirvANasAtaikaniSThA AziSamapi dharmalAbhamapi zeSaH,na kevalaM dharmakathAmityapizabdArthaH, huH pUrvavat ; adurdattavantaH zrAvikANA mitizeSaH adhomukhayA nyagbhUtavaktrayA dRSTayA locaneneti gAthArthaH // atrApi jIvAnuzikSAmAhasiddhivadhUvarasuhasaMgalAlaso jIva jaha tuma taamaa| kahasu tumaM jiNadhammaM akAlacArIsu itthIsu // 158 // siddhivadhUvarasukhasaGgAlAlaso muktikAntAmadhAnasAtAbhiSvaGgalampaTojIva prANin ! yadi tvaM bhavAn tasmAd mA niSedhe, kathaya vada jinadharma sarvajJavRSa, akAlacAriNISu aprastAvAgatAsu strISu nArISu iti gAthArthaH // kevalastrIvyAkhyAnakathanazcaturviMzatitamodhikAraH sAmpataM pazcaviMzamAhamuddhajaNahiyayasaMThiyadasaNavararayaNalUDaNasayahA / annAyasAhusAvayajogA anne bhaNaMtevaM // 159 // mugdhamatiH svalpamatiyoM jano lokastasya hRdayaM mAnasaM tatra saMsthitamAzritaM darzanaM samyaktvaM tadeva vararatnaM pradhAnamANikyaM tasya 'lUDaNaM' dezIbhASayA'paharaNaM tatra satRSNA baddhAnahA ajJAtasAdhuzrAvakayogA:-aviditayatizrAddhavyApArA bhaNanti jalpantyevaM vakSyamANanItyA / ayamAzayaH-vakSyamANakathane'pi mugdhazrAva kANAM darzanapakSapAtAbhAvena samyaktvabhraMzo bhavatIti gAthArthaH // tadevAha-- For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (66) pAsatthAI sAvayajaNassa no hoMti vaMdaNijjAu / taM no, jamhA katthai no dIsai bhaNiyameveti // 160 // vyAkhyA-pArzvasthAdayaH samayaprasiddhAH zrAvakajanasya zrAddhalokasya no naiva bhavanti jAyante vandanIyA namaskartavyAH / tuH pUraNe, tadvandanAkaraNaM no maiva, yasmAtkutrApi kasmiMzcidapi zAstre no dRzyate nAvalokyate bhaNitamutam, evaM pUrvoktamakAreNa, itirvAkyasamAptAviti gAthArthaH // yadbhaNitaM tatpUrvapakSaM gAthA yenAha vaMdAvaMdavibhAgo saMviggeyarajaINa savvattha / jaM puNa dasaNasattarivayaNaM bhaNiyaM na tassasthi // 161 // aMgesu taha aNaMgesu cheyaggaMthe mu payaraNesu ca / saMvAo tA kaha taM bhave pamANaM pamANINaM // 162 // vyAkhyA-vandyAvanyavibhAgo namaskaraNIyAnamaskaraNIyavizeSo bhaNitaH saMvignetarayatInA-suvihitetarasAdhUnAM sarvatra sarvasmin sUtre iti zeSaH / yatpunardarzanasaptikAvacanaM-tannAmaprakaraNagaditaM " samaNANa sAvayANa ya avaMdaNijjA jiNamayaMmi" ityAdilakSaNaM na naiva tasya saptatikAmaNi tasyAsti vidyate aGgeSu AcArAdiSu anaGgeSu aupapAtikAdiSu chedagrantheSu nizIthazAstrAdiSu prakaraNeSu upadezamAlAdiSu, caH samuccaye saMvAdastatsadRzabhaNanaM, tasmAt kathaM kena prakAreNa tatsaptatikAbhaNanaM bhavejAyeta pramANaM vyasthApakaM pramANinAM yathAvasthitavastuvedinAm / iti gAthArthaH // kim ? ityata Aha payaraNavayaNaM jamhA saMvaiyaM valu bhave pramANamihaM / siddhata vayaNahiM no iharA aipasaMgAo // 163 // vyAkhyA-prakaraNavacanamarvAcInasAdhuviracitaM zAstraM yasmAt saMvaditamevAvitathaM, khaluravadhAraNe, sa ca yojita eva bhavejjAyeta pramANaM vyavasthApakam, iha maunIndrapravacane anusvAraH pUrvavat siddhAntavacanairAgamabhaNitaiH, For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (67) no naiva, itarathA saMvAdAbhAve, kutaH ? atiprasaGgAt-svAbhiprAyavazato'nyathA cAnyathAkaraNato anavasthAta iti gAthArthaH // atha yativacchrAvakANAmapi dRzyaM tadityAha jai jaikicaM savvaMpi sAvayANaMpi hujja karaNIyaM / to ikko ciya dhammo haveja duviho virujhijjA // 164 // vyAkhyA-yadItyabhyupagame, yatikRtyaM sAdhvanuSThAnaM sarvamapi niHzeSa zrAvakANAmapi zrAddhAnAM, na kevalaM yatInAmityapizabdArthaH bhavejjAyeta karaNIyaM kRtyaM tata eka eva dharmo bhavet , dvividho dviprakAro virudhyeta vighaTeteti gAthArthaH // atraivArthe kAraNAntaramAha-- taha saMpunnaguNovi huna vaMdio vajapANiNA bharaho / to najai saDANaM veso ciya hoi namaNIo // 165 // vyAkhyA-tathA'bhyuccayArthaH, saMpUrNaguNo'pi suvizuddhajJAnAdirapi huH pUraNe, na vandito na namaskRto vajrapANinendreNa bharataH prathamacakrI veSarahita iti zeSaH, tasmAd jJAyate budhyate zrAddhAnAM zrAvakANAM veSa eva rajoharaNAdiko bhavati jAyate namanIyo vandha iti gAthArthaH // sUtrakRtasambandhaM gAthAdvayamAhakiMca jai sAvayANaM namaNaM no samayaM bhave eyaM / pAsatthAIyANaM tA kaha uvaesamAlAe // 166 // siridhammadAsagaNiNA na vAriaM vAriyaM ca annesi| .. 'paratitthiyANaM paNamaNa' icAidhayaNao payaDaM // 167 // . vyAkhyA-kizcAbhyuccaye, yadi vikalpArthaH, zrAvakANAM zrAddhAnAM vandanaM namanaM no naiva sammataM bhavejjAyeta etatpUrvoktam , keSAm ? ityAha-pArtha For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (68) " sthAdInAM pratItAnAM tataH kathaM kena prakAraNopadezamAlAyAM zrIdharmadAsa gaNina evaMnAnA kartrA na vAritaM niSiddhaM vAritaM punarniSiddhamanyeSAM zAkyAdInAM paratIrthikAnAM praNamanamityAdivacanataH prakaTaM prasiddham, AdigrahaNAt " ujjhAaNatthuNaNabhattirAgaM va sakAraM sammANadANaM viNayaM ca vajjei iti dRzyaM subodhaM ceti gAthArthaH // parAbhiprAyamAzaGkayAha- AlAvo saMvAso icAIyaM tu muNijaNasseha | evaM no jai to tevi putrvabhaNiyA upAsatthA / / 168 / / vyAkhyA - AlApaH stokabhaNanaM, saMvAsastu ekatranivasanamityAdikaM punarmunijanasyaiva sAdhulokasyaiva; tena hi teSAM niSkAraNaM na kartavyaM vandanAdikam kAraNe tu kartavyamiti prAgeva carcitam / AdigrahaNena "vIsaMbho saMthavo pasaMgo ya hINAyArehiM samaM savvajiNidehiM paDikuTTho / " iti dRzyam / tathA ca tatroktaM balAdyatirvyAkulIbhavatIti / kiJcetaH " zrAvakadharmaM vakSye " iti bhaNatA vRttikRtA bhinnAdhikAritA darzitA / sa ca vaMda paDipucchai - " ityAdigAthAbhiruktaH sUtre, evamitthaM no naiva yadi, tatastepi ya evaM prativAdapanti pUrvvabhaNitAn " suttatthaporisI na karei " - ityAdikAt dvitIye'dhikAre pArzvasthAH zithilA upalakSaNatvAdavasannAdayazceti gAthArthaH // 66 tataH kimityAha kaM vadaMtu varAyA dhammatthI sAvayA tao tunbhe / sayabhamaDiyAu mUDhA annevi mA bhamADeha // 169 // vyAkhyA - kaM sAdhuM vandantu namaskurvvantu varAkA anukampanIyA dharmmArthino vRSalamyaTAH zrAvakAH zrAddhAH / tasmAt 'tubbhe'tti yUyaM svayamAtmanA bhrAntA naSTasabodhA mUDhA jJAnavikalA anyAn zrAvakAdIn 'mA' niSedhe ' bhramayata naSTasadbodhAnkuruteti gAthArthaH // nanu yadyevaM tataH kopya vandyo nAsti ityAha For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMgheNa puNo bAhI jo vihio hoja so uno vNdo| pAsasthAI saDANa savvahA esa paramattho // 170 / / vyAkhyA-sona pratItena punaH bahistAyonirdiSTanAmA vihitaH kRtaH bhavejAyeta sa punarno naiva vandyo namaskaraNIyaH pArzvasthAdiH pratItaH zrAddhAnAM zrAvakANAM sarvathA sarvaiH prakAraireSo nirdiSTarUpaparamArthastatvamiti gaathaarthH|| sUtrakRtasambandha gAthAmAhakiMca siripaMcakappe davaliMgamsa dhAraNe bhnnio| esa guNo sUrihiM imAhiM gAhAhiM payaDattho // 171 // vyAkhyA-kizcetyabhyuccaye / zrIpaJcakalpe chedagranthe dravyaliGgasya rajo haraNAderdhAraNe svIkAre bhaNita ukta eSa vakSyamANo guNo laSTatvaM mUribhistaskArakarimAbhirvakSyamANAbhirgAthAbhizchandovizeSarUpAbhiH prakaTArthoH nizcitAbhidheya iti gAthArthaH // tA evAhaevaM tu davaliMgaM bhAve samaNattaNaM tu nAyavvaM / ko u guNo davaliMge bhannai iNamo suNasu vocchaM // 172 / / sakAravandaNanamaMsaNA ya pUyaNakahaNA ya liMgakappammi / patteyabuddhamAI liMge chautthao gahaNaM // 173 // davaNa davvaliMgaM kuvvaMte yANi iMdamAIvi / liMgammi avijaMte na najjhai esa viraotti // 174 // patteyabuddho jAva u gihiliMgI ahava annaliMgI vaa| devAvi tA na pUe mA pujaM hohii kuliMgA // 175 / / liGgakappo paJcakalpo bhaNitaH, prakaTArthazca, vizeSAvazyakepi liGgasya pUjyatA sapUrvapakSottarabhaNitA abhUbhirgAthAbhiH / For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (70) " naNu muNivesacchanne nissIle vi muNibuddhIe ditii| pAvai muNidANaphalaM taha kinna kuliMgadAyAvi // " AcAryAH "ja thANaM muNiliMga guNeNa sunnati teNa paDimavva / pujaM thANamaievi kuliMgaM savvahAjuttaM // paraH prAha naNu kevalaM kuliMgevi hoi taM bhAvaliMgaovi-(AcArya) na to| muNiliMgamaMgabhAvaM bhavejAi jao teNa taM pujaM // evaM sthite jIvasyopadezamAhatitthayaradasaNovari jai jIva tuhatthi nicalA bhttii| muddhANa sAvayANaM tA mA lAesu kuggAhaM // 176 // vyAkhyA-tIrthakaradarzanopari sarvajJapravacanopariSTAt yadi jIva tavAsti nizcalA dRDhA bhaktirAstikyaM mugdhAnAmRjumatInAM tasmAnmeti niSedhe 'lAesu' vilagaya sambandhaya kugrAhaM kutsitabodhaM 'zrAvakaiH pArzvasthAdayo na vandyA' evaMrUpaM pUrvasAdhvapekSayA mukhyato vandanaM bhaNitamuktam / atra tu zrAvakApekSayetyapaunarutyamiti gaathaarthH|| zrAvakANAM pArzvasthAdivandanavicAraH paJcaviMzo'dhikAraH // viggahavivAyakaje anne bhiccavva sAvayajaNassa / miccaM ciya otaragaM kuNaMti neyaM viyANaMti // 177 // vyAkhyA-vigrahavivAdakArye, tatra vigraho virodho vivAdo vAkalahaH, tanimittamanye'pare bhRtyA iva padAtaya iva zrAvakajanasya mahardikazrAddhalo. kasya, upalakSaNatvAt bhRtyAdInAMca nityameva sarvadA 'ulagaM' ti sevAM ku. rvanti vidadhati no naivedaM ca vakSyamANaM vijAnanti budhyante iti gAthArthaH // saadhikaarH|| For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth ong www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (71) idaM na jAnanti tadgAthAdvayenAhaviggahavivAyaruiNo kulagaNasaMgheNa bAhirakayassa // natthi kira devalogevi devasamiIsu ogaaso|| 178 / / jai tA jaNasaMvavahAravajjiyamakajjamAyarai anno| jo taM puNovi saMthai parassa vasaNeNa so duhio // 179 // prasItArthe / etadapi yujyeta yokamatIkartuM zakyeta jagaditi gAthArddhamAha no sakA kAuM je bhuvaNaM savvaMnuNAvi ekamayaM // spaSTaM, ato jIvopadezaM gAthAHnAha___tA mA kalahaM re jIva kuNasu ciMtesu apANaM // 180 // suvodham // zrAvakase vAvicAraH ssaaddeshodhikaarH|| adhunA sptvishtitmaahmuddhjnnchettmuhbohsssviddvnndkkhsmnniio| IIo viya kAo vi aDati dhamma kahatIo // 181 // vyAkhyA-mugdhajanAH skhalAbuddhilokAH ta eva kSetrANi bIjavapanabhUmayasteSu zubhabodhaH pradhAnAzayaH sa eva sasyaM dhAnyaM tasya vidravaNaM vinAzakaraNaM tatra dakSAH padvyaH prAkRtatvAcAtra vibhaktilopaH, zramaNyaH AryikA Itaya iva tiDDAdyA kAcana na sarvA aTanti grAmAdiSu carani dharma dAnAdikaM kathayantyo bruvANA iti gAthArthaH // etadapi nirAkartumAha--- egaNaM vi ya taM na suMdaraM jeNa tANapi ddisedd'o| siddhRtadesaNAe kappaTTiya eva gAhAe / / 182 // For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (72) vyAkhyA -. ekAntenaiva sarvathA taddharmakathanaM na naiva sundaraM bhavyam, yena tAsAM sAdhvInAM pratiSedho nirAkaraNaM siddhAntadezanAyA Agamakathanasya / phayA pratiSedhaH 1 kalpasthitayaiva gAthayetyarthaH / kalpagAthAmevAha kusamayasuINamahaNo viSohao bhaviyapuMDarIyANaM / dhammo jiNapannaso pakappajahaNA kaheyatvo // 183 // vyAkhyA-kusamayazrutInAM kusiddhAntamatInAM mathano vinAzakaH, vivodhako vikAzako bhavyapuNDarIkANAM muktiyogyaprANizatapatrANAM, dharmo dAnAdiko jinaprajJapto munIndragaditaH prakalpayatinA nizIthajJasAdhunA kathayitavyo na punaH sAdhvyati hRdayamiti gAthArthaH // nanu yadi tAsAM sa dIyate, tato nindhaM taddharmakathanamityAha saMpai puNo na dijjai pakappagaMthassa tANa suttattho / jaiyA vi ya dijjaMto taiyA viya esa pddiseho| 184 // vyAkhyA-sAmpratamadhunA punaH naiva dIyate vitIryate prakalpagranthasya nizIthasya tAsA-AryikANAM sUtrArthaH sUtreNa paddhatyA sAhito'rtho'bhidheyaH mUtrArtha ubhayamiti hRdayam , yadApi vA dIyate vitIryate mma, tadApi ca tasminnapi kAle epa vyAkhyAnakaraNalakSaNaH pratiSedho nivAraNamiti gAthArthaH // amumevArtha dRSTAntapUrvakaM darzayannAhaharibhadadhammajaNaNIe kiMca jAiNipavattiNIe vi / ego vi gAhattho no siTTho muNiyatattAe // 185 // vyAkhyA-sUcanAtsUtrasya haribhadrasUridharmajananyApi dharmadAtrItvena pratipannamAtrA kizcAbhyuccaye yAkinIpravartinyA etannAmamahattarayA na kevalapanyAbhirityapi zabdArthaH, eko'pi ca gAthArtho'bhidheya AstAM prabhUta ityaperoM no naiva ziSTaH kathito muNitatattvayA jJAtaparamArthayA, tathA ca " cakkidugaM For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 73) hari paNagam" ityAdigAthAyAH svArtha pRSTA haribhadra bhaTTena. na ca tayA kathitaH, iti sumatIto'yamarthaH / iti gAthArthaH // . evaM jJAte jIvopadezamAhabahu mannasu mA cariyaM amuNiyatattANa tANa tA jIva / jai saMnivAriyAo tA vArasu mahuravakkeNa // 186 / / vyAkhyA-bahu manyasva bhavyamidamiti maMsthAH,mA iti niSedhe, caritaM dharmakathanalakSaNama, amuNitatattvAnAma, avidinaparamArthAnAm, tAsAm-AryikANAma, tasmAjjIva ! Atman ! yadi vikalpArthaH, tiSThanti saMnivAritAH niSiH , sato vAraya niSedhaya, madhuravAkyena-komalavacaseti gAthArthaH // iti AryikAdharmakathanavarNanaH saptaviMzo'dhikAraH // ina aSTAviMza gAthAdayena AhaniyayaMtarAyamagaNiya ege jaMpaMti kugahagahagahiyA / jiNapaDimANa pUyA pupphAIehiM kAyavvA // 187 / / vacchAiehiM no puNa jeNaM taM bhakgvaNe kovi| paDihI bhavaMdhakUve amhanimitta iya maie // 188 // vyAkhyA-nijakAntarAyamagaNitvA-avibhAvya,eke kecana. makAro'lAkSaNiko, jalpanti vadanti, ayamAzayaH- evaM bhaNane mahadantarAyo bhavati, kiM viziSTAH ? kugrahagrahagRhitAH kubodhapizAcasvokRtAH / jinapratimAnAm, sarvajJapratikRtInAma, puSpAdibhiH kusumavAsAdibhiH, [ pUjA ], kartavyA vidheyA / vastrAdikaiH vasanAla. kArAdibhinoM naiva, punaryana tat dravyabhakSaNe nastrAdivittA''dAne, ko'pyanirdiSTanAmA, patiSyati gamiSyati, bhavAndhakUpe saMsAraviSamA'vaTe, asmannimittama asmatkAraNama, iti matyA anena bodhena, iti gAthAdvayArthaH // etannirAkaraNArtha gAthAvayena AhaAgamamaguttinno iya boho jeNa suvihiyajaNo vi / bahu mannai saDDhakayaM vatthAIpUyaNaM bahuhA // 189 / / For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 74 ) sakkAravattiyAe vayaNeNaM se| u vatthamAihiM / bhaNio to takkaraNaM tahAya vavahArauntaM ca // 190 // " " vyAkhyA - AgamamAgatIrNaH, siddhAntapadavIbhraSTaH ityevama, bAbo manama yena suvihitajano'pi susAdhuloko'pi na kevalamanyaH ityaperarthaH bahu manyate anumodate zrAkRtam-zrAvakavihitama, vastrAdipUjanaM vasanAlaGkArAyabhyacainama, bahudhA -- anekadhA, satkArapratyayam' ityAdivacanena sa punaH satkAro vastrA dibhiH, makAraH pUrvavat bhaNitaH uktaH / tathA coktam " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " malAI ehiM pUyA sakkAro paramavatthamAIhiM / anne vi bajjhao iha duhA vi davvatthao esA // tatastatkaraNaM satkAravidhAnam, tathA paraM vyavahAroktaM ca-chedagranthabhaNitapa, iti gAthAdvayArthaH // tadevAha - lakkhaNajuttA paDimA pAsAIA samatta-laMkArA / pahAya jaha u maNaM taha nijaramo viyANAhi // 111 // vyAkhyA - lakSaNayuktA paripUrNAGgAdisahinA, prAsAdikA draSTAraM draSTAraM prati pramodajanikA, samAptAlaGkArA niHzeSabhUSaNA, prahlAdayati sukhayati, yathA yena prakAreNa, tathA tena prakAraiNa, nirjarAM karmahAsalakSaNAm o - iti nipAtaH pAdapUraNArtha:, vijAnIhi budhyasva / ' samA tAlaGkArA' bhaNanAd bhavanpatavyavacche daH, iti gAthArthaH // w sUtreNaiva vihitapAari gAthAmAha kiMca jai eva bhIrU tumhe tA mA kareha ceiharaM / paDimAo pUyaM pi hu hohiMti jao ime dosA // / 192 / / For Private And Personal Use Only vyAkhyA- kiM ca abhyuccaye. yadyevamittham -' asmannimittaM karmabandho pA bhavatu ' iti bhIravo bhayAlava:, ' tumhe 'tti yUyam, tato mA iti niSedhe, kuruta vidhatta, caityagRhaM jinamandiram / pratimA jinabimbAni, pUjAmapi saparyAm, huH Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (75) pUraNe, bhaviSyanti - utpatsyante, yato- yasmAda, amI vakSyamANAH, doSA dUSa NAni, iti gAthArthaH / tAnaivAha 'bhajjejja va avaNeja va koI to tumha kammabaMdho u / tamhA vujjhaha punaM pAvaM vA niyayapariNAmA // 193 // vyAkhyA- vinAzayed, apanayed - sthAnAntare kuryAd, vAzabdaH samuccayArthaH- upalakSaNatvAd matsarAdikaM vA tadupari vidadhyAd, ko'pi - ekaH, tataH, tumheti yuSmAkaM bhavatAma, karmabandha eva jJAnAvaraNIyAdyupazleSaH, tuH - evakArArthaH, bhavannimittatvAditi hRdayam / tasmAd, budhyadhvaM jAnIta, puNyaM zubhakarma, pApaM - tadviparItama, vA zabdaH samuccaye, nijakapariNAmAt svAbhiprAyAd / iti gAthArthaH // pariNAmameva vyaktIkurvannAha - ditassa punnamaulaM bhakvaMtassa ya puNo mahApAve / kusaleyarabhAvAo evaM ciya jiNagihAisu vi // 194 // vyAkhyA - dadataH prayacchato bhavyasya 'jinAya vastrAdi ' iti zeSaH, puNyaMzubhama, atulyam - ananyasadRzam, bhakSayatazca - punaraznataH, mahApApaM guru kilbiSama, kuzaletarabhAvAd - pradhAnApradhAnAntaHkaraNAd, evama - ittham, jinagRhAdiSvapi - sarvajJamandira - pratimAdikaraNAdiSu iti gAthArthaH // vyatirekamAha jai puNa taha kAyavaM jaha davvaM neya hoi ceihare / tA kaha sahalaM vayaNaM evaM siddhaMtasupasiddhaM // 195 // vyAkhyA - yadi punastathA kartavyam, yathA naiva bhavati dravyaM caityagRhe, tataH kathaM saphalaM - caritArthaM vacanametad-upadezapadapaThitama, arthavaH siddhAntasuprasiddham ? iti gAthArthAH // tadeva gAthAyeNAha -- For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (76) jiNapavayaNa-viddhikaraM pabhAvaNaM nANa-dasaNaguNANaM / / rakkhaMto jiNadavvaM parittasaMsArio hoi // 106 // jiNapavayaNa-viddhikaraM pabhAvaNaM nANa-dasaNaguNANaM / vaDiMDhato jiNadavvaM titthayarattAi lahai // 197 / / jiNapavayaNa--viddhikaraM pabhAvaNaM nANa--dasaNaguNANaM / bhakkhaMto jiNadavvaM aNaMtasaMsArio hoi // 19.8 // sugamAH / ayamAzayaH-tanmate jinadravyAbhAvAt kathaM rakSaNa-vardhana- bhakSaNasaMbhavaH ? tathA tatraiva "ceiadavaM sAhAraNaM ca jo duhai mohiyamaIu / dhammaM ca so na yANai ahavA baDAuo pubviM // ceiyadavvaviNAse tabbaviNAsaNe duvihabhee / sAhU uvikkhamANo aNaMtasaMsArio bhnnio||" vyAkhyA-tathA pazcakalpe bhaNitam-jayA puNa puvAvannANi khetta--hiraNNANi dupaya-cauppayAI jai bhaMDaM vA ceiyANaM liMgatthA vA cei yada rAulabaleNa khAyaMti, rAyabhaDAI vA acchidejA, tathA tava-niyamasaMpautto vi sAha jaI na moei, vAvAraM vA na karei tayA tassa suddhI na havai, AsAyaNA ya bhavai / " etacca kathaM sArthakam ? kiMca kRtakatvAd devagRhabhaGge kAlena dravyAbhAvAt kathaM punastaduDAraH kriyate iti // mRtrasambandha gAthAmAha annaM cAsuhatarayaM kuNaMtao vi hu suhAu bhAvAu / pAvai pugnaM salluddharo vva vIrassa kiMtu suhaM // 19 // vyAkhyA-anyacca-aparaM ca, azubhatarakam-atizayAniSTama, kuvANoMvidadhAnaH, huH pUraNe, zubhAt-prazastAd, bhAvAd-antaHkaraNAt. prApnoni-puNya 1. puThvapavattANi. For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 77 ) zalyoDaravat - zravaNakIlikA'panetRnaravat, vIrasya caramatIrthakarasya kiM puna:, zubhaM - prazastam, ayamAzaya: - yena kIlikA bhagavacchravaNato niSkAsitA tena mahatI vyathotpAdinA yena kSiptA tena stokatarA paraM zubhenarAzayAdekasya svagaH, aparasya narakaH phalama, iti gAthArthaH // 6 itthamavasthite jIvopadezamAha - supasatyavattha--kaNayAjhvatyuvitthAra rehiraM paDimaM / kArAvasu deto re jiya! jai mahasi maNai // 200 // 1 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA - suprazastAni - atizaya ramyANi tAni ca tAni vastrakanakAdivastUni ca-vasana - cAmIkarAlaGkAra- karpUrAdidravyANi teSAM vistAraH - prapaJcastena 'hira iti dezI bhASayA zobhamAnAM pratimAM jinabimbaM kAraya - vidhApaya, dizan-dharmakathAM kurvan, re jIva ! bho Atman ! yadi mahasi - vAJchasi mana iSTaM - cittAbhipretam | ayamAzayaH - jinavastrAdinivAraNe antarAyakarmavazata abhISTalAbhastava na bhavi - vyati / iti gAthArthaH / // iti jinadravyotpAdavarNano'yamaSTAviMzo'dhikAraH // adhunaikonatriMzamAha - agIyattaM avare u attaNo desarAMti iya bitA / savvAvatthAsuM viga paDisiDamaDamannAI // 201 // vyAkhyA-agItasvaM sUtrArthAkovidatvama, apare punaranye, AtmanaH svasya, dezayanti - kathayanti, 'iya'tti " iteriyaH " ityanena iyAdeze rUpamidama, tatazva iti - pUrvoktaprakAreNa bruvANAH - pratipAdayantaH, sarvAvasthAsvapi, pratiSiddhaM-nivAritama, azuddham - AdhA karmAdidUSitama, annAdi - bhojanapAnAdi, iti gAthArthaH // asyArthasya nivAraNAyAha mayameyaM na ramai mANasaMmi gurugacchvuDhisIlANa / sarINaM jaM paDaM vavahArasserisaM vayaNaM // 202 // For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (25) vyAkhyA - manam - abhiprAyaH, etat pUrvoktaM / na ramate-na krIDati mAnase citte / keSAm ? gurugacchaddhizIlAnAma AcArya - tacchiSya samudAyopacayakAraNasvabhAvAnAma, sUrINAM prabhUNAma, yasmAt prakaTaM- gItArthaviditam, vyavahArasya-chedagranthasya IdRzaM - vakSyamANasvarUpam, vacanaM bhaNitiH, iti gAyArthaH // tadevAha - A jAvajjIvaM guruNI suddhamasuDeNa hoi kAyavvaM / vasahe bArasa vAsA aTThArasa bhikkhuNo mAsA // 203 // vyAkhyA - yAvajjIvaM - prANadhAraNamaryAdAM ' kvacid rAgAdau ' iti sarvatra yojyam, guroH - AcAryasya, zuddhAzuddhena - eSaNIyAneSaNIyena [makAro'lAkSaNikaH ], bhavati, kartavyaM vidheyaM pratijAgaraNamiti zeSaH / vRSabhe - upAdhyAye dvAdaza varSANi samAH, aSTAdaza dvau navakau, bhikSoH - sAdhoH, mAsAH pratItAH / tataH paraM yadi bhanyau bhavataH tato laSTam, na cettataH saMbodhyAnazanaM kAryate, na cedicchA samasti tataH zuddhameva dIyate na vazuddhamiti sarvajJamudrA / yadi tu durvidagdha evaM vadiSyati kriyate evaM yadi AcAryAdiguNayukto bhavati, tato'sau vyahAragAthAbhiH saMbodhyaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pokkhariNI AyAre ANayaNA teNagA ya gIyatthe / Ayariyami u ee AharaNA hoti nAyavvA // 1 // satthaparinnA chakkAya-ahigamo piMDauttarajjhAe / rukkhe va vasaho gAvo johA sohI ya pukkhariNI // 2 // puSkariNya AcAre AnayanaM stenakAzca gItArthaH / AcArye tu ete dRSTAntA bhavanti jJAtavyAH // 1 // zastraparijJASaTrakAyAdhigamaH piNDottarAdhyayane / vRkSazca vRSabhagAvaH yodhAH zuddhizca puSkariNI || 2 || For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 79 ) pukkhariNIo puvi jArisiyAo na tArisA inhiM / tahavi ya putrakhariNI havanti kajjAi kIraMti // 3 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AyArapakappe u navame puNyaMmi Asi sodhI ya / tatto ci nijoDhuM ihANio ihi kiM na bhave // 4 // tAlugghADaNi osAvaNAivijJAhiM teNagA Asi / ihiM tAo na saMtI tahAvi kiM teNagA na khalu // 5 // puvviM codasaputrvI ehi jahanno pakappadhArI u / majjhimagakappadhArI kiM so u na hoi gIyattho // 6 // puvviM satyaparinnA ahItapaDhiyAi ho uvaThavaNA / ehiM chajjIvaNiyA kiM sA u na ho uvaTThavaNA // 7 // boyaMmi baMbhacere paMcamauddesa AmagaMdhami / suttammi piMDakapI iNhiM piMDesaNAe u // 8 // puSkariNyaH pUrva yAdRzyo na tAdRzya idAnIm / tathApi ca puSkariNyo bhavanti kAryANi kriyante // 3 // AcAraprakalpazca navame pUrve AsIt zuddhizva / sata eva niryUha ihAnIta idAnIM kiM na bhavet // 4 // tAlodghATanyavasvA pinyAdividyAbhiH stenakA Asan / idAnIM tAva na santi tathApi kiM stenakA na khalu // 5 // pUrva caturdazapUrvI idAnIM jaghanyaH prakalpadhArI ca / madhyamakaH kalpadhArI kiM sa tu na bhavati gItArthaH // 6 // pUrva zastraparijJAyAmadhItapaThitAyAmabhUdupasthApanA / idAnIM SaDjIvanikAyAM kiM sA na bhavatyupasthApanA // 7 // dvitIye brahmacarye paJcamoddeze Amagandhini / sUtre piNDakalpI iha punaH piNDaiSaNAyAM tu // 8 // For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (80) AyArassAu uvariM uttarajjhayaNAo Asi puTviM tu| dasaveyAliya uvariM iyANi te kiM na hoMtI u // 9 // mattaMgAi-taruvara na santi iNhi na hu~ti kiM rukkhA / mahajahAhivadappiya pundhi vasahA na puNa imhi // 10 // puvaM koDibaDA jahA via naMdagAvamAINaM / ihi na saMti tAI ki jUhA te na saMtI o // 11 // sAhassI mallA khalu mahapANA pulvi Asi johA tu| tattullA nathi hi kiM te johA na saMtI o // 12 // puci chammAsehiM parihAreNa ca AsI sohiio| suddhataveNa ninvitiyA ihi visohI o|| 13 // [ AcArAGgasUtrasya lokavijayanAmni dvitIye adhyayane, brahmacaryAbhidhAne pazcamoddeze Amagandhini sUtre adhite sati mAdhuHpiNDakalpI bhavati / idAnIM punaH dazavakAlikasUtrasya paJcamapiNDaiSaNAdhyayane adhIte muniH piNDakalpI bhavati ] AcArasyopari uttarAdhyayanAni Asan pUrva tu / dazavakAlikasyopari idAnIM nAni ki na bhavanti // 9 // mataGgAditasvarA na santi idAnIM na bhavanti kiM vRkSAH / mahAyathAdhipA darpikAH pUrva vRSabhA na punaridAnIm // 10 // pUrva koTIbaddhA yUthA api ca nandagopAdInAm / / idAnIM na santi te ki yUthAste na bhavanti // 11 // sahasramallAH khalu mahAprANAH pUrvamAsana yodhAH / tattalyA na santIdAnI kiM te yodhA na santi // 12 // pUrva SaNmAsaiH parihAreNa ca AsIt zuddhistu / zuddhatapasA nirvikRtyAdinA idAnIM vizodhizca // 1 // For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (22) kiM puNa evaM sohI jaha puvilAsu pacchimAsu ca / pukkhariNIsuM vatthA iyANi sujjhati taha sohI // 14 // evaM AyariAi codasapuvbAI Asi puvi tu / ihi jugaNurUvA AyariA hoMti nAgacvA // 15 // nIrogAvasthAyAM tarhi kimityAha nIrogANafa taha desakAlamAsajja hoi gahaNe va / jamhA nisIhagaMthe paDamiNaM bhaNiyameva tu // 204 // vyAkhyA - nIrogANAmapi vyAdhirahitAnAM na kevalaM rogiNAmityarthaH, tathA abhyuccaye, dezakAlamAsAdya prApya, grahaNaM svIkArozuddhAhArAdeH, evamitthaM tatra dezaH kaMkaTukAdiH kAlo durbhikSAdiH yasmAnnizIthagranthe prakaTaM bhaNitamuktama, evaM vakSyamANanItyA, tuH pUraNe iti gAthArthaH // , tadevAha -- saMtharaNami asuddhaM dopahaM vi givhiMtaditayANa hiyaM / AuraditeNa taM caiva hiyaM asaMtharaNe // 205 // prakaTArthA, navaraM saMstaraNaM tadviparItamiti // kiceti sambandhArthaH, saMviggabhAviyANaM lodvapadiThThantabhAviyANaM ca // motUNa vittakAle bhAva ca kahaMti suDuchaM // 206 // vyAkhyA - saMvignabhAvitAnAM gItArthavAsitAnAM zrAvakANAmiti zeSaH, teSAM hi prAya iyaM dezanA - azuddhaM na dAtavyamiti / lubdhakadRSTAntabhAvitAnAM zI kiM punarevaM zuddhiryathA pUrvAsu pazcimAsu ca / puSkariNISu vastrANIdAnIM zuddhayanti tathA zuddhiH // 24 // evamAcAryAdayazcaturddazapUpadiya Asan pUrva tu / idAnIM yogyAnurUpA AcAryA bhavanti jJAtavyAH || 15 // For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " talavihAribhAvitAnAM te hi evaM kathayanti - "zrAvakaiH sAdhubhyaH sarvathA dAtavyama, taistu yathArucitaM grAhyaM yathA lubdhakA mRgavyAM gatA mRgavadhArthaM ceSTante hariNAstu tatparihAreNa iti caH samuccaye, muktvA parihRtya kSetrakAlaM pUrvoktArtha, bhAvaM glAnAdikaM caH samuccaye, kathayanti - pratipAdayanti, zuddhocchaM AdhAkarmAdyadUSitaM, ayamAzaya: - yadA kSetrakAlabhAvakAraNAni tathAvidhAni tadA zuddhasya vArtApi na kathyate, anyathA vivakSitadravyAbhAvato nirvAha eva na syAt tadabhAve tu zarIrAbhAvaH tadabhAve ca saMyamAbhAva iti gAthArthaH || parAbhiprAyamAzaMkyAha -- fifa as as tivihaM tiviheNaM paccakkhANabhaMgo / tammayamosArijjai imAe gAhAe aviyappaM // 207 // vyAkhyA - bruvate gadanti yadi ke'pyeke trividhaM trividhena manaHprabhRtikaraNAdinA pratyAkhyAnabhaMgo viratyabhAvo'trAzuddhagrahaNe tanmataM tadvAdyabhiprAyo'pasAryate nirAkriyate anayA vakSyamANayA gAthayA chandovizeSeNA vikalpaM nissandehamiti gAthArthaH / tAmevAha- savvattha saMjamaM saMjamAu appANameva rakkhijjA // muccai ar3avAyAo puNo vi sohI na yA viraI // 208 // subodhA // nanu bhavadbhirapavAdapadAni daryante, utsargasya vArtA'pi na dRSTA ityAhaje u jiyasaMsae vi hu carDeti na ghaDaMti gahiyasuttatthA / arrer dhanna cciya te muNiNo savvaguNanihiNo // 209 // vyAkhyA - ye punaH jIvitavyasaMzaye'pi - mANasandehe'pi hUH pUraNe, caTanti-Arohanti, na naiva ghaTante-- yujyante ghaTitatrArthAH sambaddhavacanAbhidheyAH, dvitIyapade apavAdAkhye, dhanyA eva - puNyabhAjaste utsargapriyA munayaH sAdhavaH sarvvaguNaniyo niHzeSaguNanidhAnama ete cAdhAkarmmAyapekSayA itthaM vAcyaM na punaH pArzva For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (83) sthAdivandanApekSayA, yataH kAraNAt, tatkaraNe pravacanabhaktiH, akaraNe cAbhaktiH nirjarAzrutalAbhau ca bhaNito te na syuriti gAthArthaH // ityamavayuddha jIvopadezamAha tamhA mevaM desasu saMsasu paramatthajANae purise / jeNaM jAyai tujjha vi samattha-paramattha-vinnANaM / / 210 // vyAkhyA-tasmAd mA niSedhe, evamazuddhaM sarvadA pratipiDimiti diza katha. ya, saMzlAghaya, paramArthajJAn tatvavitpuruSAn mUriprabhRtIna, yena jAyate sampadyate tavApi bhavato 'jIva !' iti zeSaH, na kevalamAcAryAdInAmityapyarthaH, samastaparamArthavijJAna-nizzeSatattvAvagama itigAthArthaH / / azuDagrahaNakathana ekontriNsho'dhikaarH|| triMzattamamAha pAsasthAisamIve tavo vihANAi jaM kayaM taM tu !! niMdAviti ya keI kasAyavasakalusiyappANo // 211 // vyAkhyA-pAvasthAdisamIpe-zithilAdinikaTe tapo-vidhAnAdi upavAsapaTha. naprabhRti, yad-anirdiSTanAmakam, kRta-vihitam, tatpunarupavAsAdi nindApayanti tyAjayanti, ke'pyeke, kaSAyAvezakaluSitAtmAnaH-kopAvezamalinIkRtasvarUpAH, iti gAthArthaH // tatrottaramAha taM na jamhA vavahArao u laTThAo jAyae laDheM // nicchayo puNa nevaM vavahArammI jao bhaNiyaM // 212 // vyAkhyA-tat-paroktam, neti niSedhe, yasmAd vyavahArata eva-vyavahAranayamatena, turavadhAraNe, laSTAt-zobhanAt sAdhvAdeH, jAyate bhavati, laSTa-zobhanaM karma nirjaraNAdi, nizcayataH punanizcayamatena, neti niSedhe, evamitthaM, vyavahAre-pratIte, yato bhaNitamuktam, iti gAthArthaH // For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (84) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tadevAha - nicchayao puNa appe vi jassa vatthumi jAyae bhAvo // tatto so nijarao jiNagoyamasIhaAharaNaM // 213 // " vyAkhyA - nizcayato - nizcayamatAt, punaralpe'pi -- hIne'pi, na kevalaM laSTe ityapi zabdArthaH vastuni AcAryAdau, yasya bhavyasya, vastuni uktarUpe, jAyate prAdurbhavati, bhAvaH prazastAntaHkaraNam, tataH sa iti bhAvo nirjjarakaH - karmmahAsakArakaH / jinaH gotamaH siMhaH, AharaNaM dRSTAntaH, iti gAthArthaH // bhAvArthastu kathAnakAt / taccheda"kila bhagavatA vIreNa gautamasvAmI grAmaM gacchannekadA bhaNitaH - " gautama ! tvayA hAliko mArge gacchatA patrAjanIyaH / " "tatheti' pratipadya praNamya ca bhagavantaM gato tant grAme, gacchatA kSetra nikaTavartI hAlikaH / tato gautamena bhaNitaM 'kiM bhoH! karoSi ?' nijakarmmaveidya punaruvAca - saH - 'sAmprataM yatvaM bhaNasi tadahaM bhagavan ! karomi / gautamenoce- 'dhamrmma kuruSva' iti / tena ca protphullavadanakamalena myagAdi'evamiti' / tataH pravrANito'sau / tataH svakArya vihAya bhagavatsammukhamAgacchatasvasya zikSA dattA - ' evaM caGkramitavyam, evaMvidhazvAsmadIyo bhagavAn vIro devatA pratipattavyaH' ityAdi sarvvaM tena pratipannama, yAvadadyApi bhagavAnnAsIdRSTaH / dRSTe ca tasmin rajoharaNaM muktatvA 'yadyayaM te gurustato na kiJcittava dharmeNa kAryam' iti bhaNitvA ca palAyitaH / kila tasya vAsudeva bhavakRta pUrvvavairAt pitRvyasutajIva siMhapATanarUpAt bhagavataM pazyataH karmmabandhaH, gautamaM ca pazyataH tadbhrAsaH / gautamazca bhagavadapekSayA hInaH chadmasthAstIrthakarakhAdihetoH, bhagavAzvottamaH tIrthaMkaratvAdihetubhireva iti siddha hone'pi zubhabhAvAt nizcayanayena laSTatvam // itthamapi yannindApayanti tatkim ? ityAha laTThATThANaM suMdareNa bhAveNa ciTThiyaM jaM tu // nindAvitayaMtaM nRNaM tANa rosassa dullaliyaM // 214 // vyAkhyA - laSTAnuSThAnaM prazasta kriyAM, sundareNa pradhAnena,' bhAvena citena, ceSTita vihitaM yadupavAsAdikaM, tuH pUraNe, nindApayanti duSTAmiti tyAjayanti ' zrAvakA For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (85) dInan ' iti zeSaH, tannUnaM nizritaM, teSAM nindAkArakANAM roSasya durlalitaM-biju bhitam iti gAthArthaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laSTatvameva bhAvayannAha - uvavAsaposahAI neva ko vi bhAvaM viNA iha karei // tAno vihalaM sahalaM tANa samIce vi ThiyameyaM // 215 // vyAkhyA - upavAsapauSadhAdi samayapratItama, naiva, ko'pi kazcid bhAvaM citotsArha, vinA antareNa, iha pravacane, karoti vidadhAti dharmmArthI zrAddhAdiritizeSaH / tasmAda, no naiva, viphalaM dharmakAryahInaM, kintu - saphalaM phalavat, teSAM pA sthAdInAM samIpe'pi nikaTe'pi na kevalaM sUryAtisamIpe ityapi zabdArthaH sthitaM pratiSThitametattaparakaraNam, iti gAthArtha // vyatirekamAha aha vihalaM, to te kattha sAvayA kuNaMtu dhammatthI // putravatta juttio jaM te vi hu jAyeMti pAsatthA / / 216 / " " vyAkhyA - atheti parAbhiprAyArthaH, viphalaM - phalarahitaM tataH, te nirdiSTanAmAnaH, kutra kasmin sthAne iti zeSaH, zrAvakAH pratItAH, tamupavAsAdikaM kurvantu vidadhatu, dharmArthino vRSalampaTAH kimiti ? pUrvoktayukteH "muttatthaporisI no kare " ityAdikAyAH yasmAt, te'pi evaM vAdinaH, -jAyante bhavanti, pArzvasthAH, upalakSaNatvAdavasannAdayazca, iti gAthArthaH // " || dUSaNAntaramAha ahavevaM vayaMto hoMtu suMdarA niyamaIai te sAhU || jai puvvakayaM sayamavi puNovi pakurNati jogAI || 217 // vyAkhyA athaveti prakArAntaraM sUcanArthaH evaM pUrvoktaprakAreNa vadantro bruvANAH, bhavantu-santu, mundarA bhavyA, nijamatyA svAbhiprAyeNa, te evaM vadanazIlAH, sAdhavo vratinaH, yadi pUrvakRtaM zItalavihAra vihitaM svayamapyA''tmanA, punarapi bhUyaH, For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (86) prakurvvate - vidadhati, yogAdikaM yogodvahanAdikama, iti gAthArthaH // tanmatAvalambinAM nirmUlatAM darzayannAha - aho piccha annANa - vilasiyaM sAvayANa kesiM ci // paJcakkhaviruddhe vihu laggaMtI tANa vayaNammi // 298 // vyAkhyA -'ahaho' ityAzvarye, prekSasva - avalokaya ' madhyasthajanaH' iti zeSaH; ajJAna vilasitaM - mUDhatA ceSTitaM zrAvakANAM pratItAnAM keSAJcid na sarveSAma, pratyakSa viruddhe'pi adhyakSAsaGgate, huH pUraNe, laganti avalambante teSAM pratyakSaviru-. vAdinAM vacasi vacane / svayaM nijatapo'nuSThitaM zItalavihAritve na nindanti, anyAn nindApayantIti pratyakSaviruddhamiti gAthArthaH // itthaM jJAte jIvopadezamAha - jattha va tattha va vihiyaM sohaNabhAveNa bhavvaNudvANaM // mA nindAvasu saDDhe tavAhayaM jIva uvaeso // 219 // vyAkhyA - yatra vA tatra vA pArzvasthAdisamIpe, vihitaM - kRtaM, zobhanabhAvena - prazastAntaH karaNena, bhavyAnuSThAnaM laSTakriyAM, 'mA' iti niSedhe, nindApaya-tyAjaya, zrAvakAn zrAddhAn, tapaAdikama. -upavAsapauSadhAdikaM, jIva ! Atman ! upadezaH zikSA, taba itizeSaH, iti gAthArthaH // pArzvasthAdisamIpe kRtataponindApana vicArastriMzattamo'dhikAraH // ekatriMzattamamAha sAvayajaNassa dhammassa phaMsayA ke vi biMti cehahare // pAsatthAIvihie no sakkArAiyaM kujjA / / 220 // vyAkhyA - zrAvakajanazya, dharmasya dAnAdeH, 'phaMsaya'tti dezI bhASAyAM bhraMzakAH, kepyeke, bruvate - bhaNanti caityagRhe- jinasadane pArzvasyAvasannAdikute, no naiva, satkArAdikaM vastrAbharaNa -- pUjAdikaM kuryAda--vidadhyAd, iti gAthArthaH // 9 anyacca te eva yadvadanti tat sottaraM gAthayA mAha- For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (85) te vi hu taTThANAo saha sattIe nigAsaNijjAo || ai fpa suvihiyANaM jujjaha vottu jao bhaNiyaM / / 221 / / vyAkhyA -- te'pi pArzvasyAdayo, 'yairdevakulAni kAritAni' iti zeSaH, AzAtanAkA ritvAtteSAmityAzayaH, huH tathaiva tataH sthAnAd-devakulAdeH, satyAM vidyamAnAyAM zaktayAM - sAmarthya, niSkAsanIyA eva / na naiva, idamapi pUrvoktaM, suvihitAnAM sAdhUnAM yujyate ghaTate, vaktuM bhaNituma, yato bhaNitaM vadanantaragAthAyAM bhaNiSyati iti gAthArthaH // tadevArthato gAthApaJcakenAha - *vavahAracheyagaMthe osannavihAriNIe bahaNIe // kAraviyaM cehaharaM tattha ya tapperiyajaNehiM / / 222 / / viule sakkArammi sahiya vatayaMmi etto ya // virahaMtI tattha pavattiNIo pattA tahi sA o / / 223 // anbhujamitti bhaNiyA asthi na vA koi ei ceihare || sussUsayaro jaMpai nasthivi bhAI guruNIo / / 224 / / ujjaimiu no jujjai a vijamANaMmi taMmi tuha bhadda | hoi abhattI jamhA iya karaNe ceiyANaMti // 225 // + vyavahAracchedagranthe avasannavihAriNyA vatinyA / kAritaM caityagRhaM tatra ca tatpreritajanaiH // 222 // vipule satkAre sAdhike ca vartamAne avatha | viharantyastatra pravratinyaH prAptAstatra sA tu // 223 // abhyudyame iti bhaNitA asti navA ko'pi atra caityagRhe / suzrUSAparaH, jalpati - nAsti eva, bhaNanti gurvyaH // 224 // udyatuM na yujyate ca vidyamAne tasmina tava bhadre | bhavati abhaktiryasmAt etatkaraNe caityAnAmiti // 225 // For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (88) aha puNa avijamANo (Ne) sussUsayare u ujjamAviti / to pacchittaM bhaNiyaM payarDa vavahAragaMthaMmi // 226 // sugamA, tathA vyavahAre bhaNitaMaNusaMha ujjamIMtii vijaMte ceiyANa saarve| paDivajjaMte vijantae garuyA abhttiie||8|| iti / / nanu teSAM tatkaraNe puNyaM bhavati vA na vA ? ityAhahou va mA hou vattiya pu takArayANa savvannU / jANati te vavahArao u jamhA imaM vayaNaM // 227 // subodhaa| tadevoktadayenAhasamayavipattI sabvA ANAyajjhatti bhavaphalA ceva // titthayaruddeseNavi na tattao sA taduddesA // 228 // tathA chedagranthabhaNitamdunbhigaMdhamalassAvI taNu rappe snnhaanniyaa| .. ubhao vAuvahe ceva te NaTuMti na ceie // 229 // sugamam / zrAvakANAM punastatra kimityAhasaDDhANa puNo ceiharaM tu jaha taha va hou nippanna / pUijjataM phalaya mayameyaM AgamannUNaM // 230 // 1 atha punaravidyamAne zuzrUSApare tu udyamayanti / tataH prAyazcitaM bhaNitaM prakaTaM vyavahAragranthe // 225 / / 2 anuzAstau udyamayanti vidyamAne caityAnAM sArake / pratipadyamAne vidyamAne guravaH abhaktyA // 8 // For Private And Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA-zrAvakANAM-zrAddhAnAM, punaH, caityagRha-jinasadanaM, tuH pUraNe, yathA tathA vA-pArzvasthAdikRtaM zrAvakAdikRtaM vA, bhavatu, niSpanna-taniSThAM gataM, pUjyamAnamaryamAnaM, phaladamIpsitakAri, matametat sammatama, idaM, AgamajJAnAM-sihAnna vidAma, iti gAthArthaH // iti vidite AtmanaH zikSAmAhare jIva ! jIvavacchalla-kArao ta si jai phuDa tA maa| vAresu sAvayajaNe iya pUryate u cehare // 231 / / vyAkhyA-re jIva !-bho Atman ! jIvavAtsalyakArako-bhavyaprANyupakArakartA, tvamasi-bhavasi, yadi, sphuTaM prakaTaM, tato, 'mA' iti niSedhe, vAraya niSedhaya, zrAvakajanAn zrAddhalokAn, ityevaM, pUjayato-aJcayamAnAna, tuH pUrvavat , caityagRhAna jinamandirAn , iti gAthArthaH // pArzvasthakRtajinabhavane pUjAvicAra ekatriMzattamo'dhikAraH / dvAtriMzamAhajo jahavAyaM na kuNai iccAi nidaMsiUNa annettha / sammattassAbhAvaM vayaMti sAhUNa savvANaM / / 232 // vyAkhyA-yo yatyAdiH, yathAvAda-yathoktaM, na karoti-na vidadhAti, [ ityAdi ] nidaya-kathayitvA, AdigrahaNAta " micchadiTTI tao hu ko ano ? vaDhei ya micchattaM parassa saMkaM jaNemANo " iti dRzyaM subodhaM ca / anye apare, atra- vicAramakrame, samyaktvasya--darzanasya, abhAvamasattA, vadanti-bhaNanti, sAdhanAM, sarveSAM nizzeSANAma, iti gAthArthaH // anottaramAhaegaMteNaM ne jamhA vavahAra-nicchayanayehiM / savvaMpi jiNamayaM khalu nihiM samayakehiM // 233 // vyAkhyA - ekAntena--nizcayena, naiva-netyam, yasmAd, vyavahAranizcayA. For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) bhyAM--pratItAbhyAM, sarvamapi niHzeSaM jinamata--sarvajJAgamaH, khalu nizcaye, nirdiSTa. kathitaM, samayaketubhiH--jinAgamodyotakaiH, iti gAthArthaH / / vyatirekamAhajai puNa nevaM neya hojA, to kaha Nu sblcaarittii| igavIsahANemu bhaNio evaM dasAIsu // 234 / / vyAkhyA-yadi puna.--nayavicAraM vinA, jJeyamavagantavyaM, bhavet, tataH kathaM--kena prakAreNa, 'nu' iti vitarke, zabalacAritrI-karcurazIlaH, ekaviMzatisthA neSu-iti saMkhyAniyamiteSu, bhaNitaH-ukta, evaM vakSyamANanItyA, dazAzrutaskandhAvazyakAdiSu, iti gaathaarthH|| tAnyevArthataH pAhaAuTTiyAe pANAi-vAyakattA tahA u bhujNto| AhAkammaM kaMdAiyaM ca emAi igavIsaM // 235 // vyAkhyA-AkuTikayA-jAnan anApadi yat sevate |tthaacoktN dazAzrutaskandhacUrdhyAm-" AuhiyA nAma jANaMto aNAvaie jaM sevai"tti, prANAtipAtakartA-jIvaghAtavidhAtA, tathA'paraM, bhuJjAno-abhyavaharan, AdhAkarma-pratItaM, mUlAdikaM ca-mUlaphalAdikaM, evamAdi-itthaM prabhRti, ekaviMzati yAni 'zabalasthAnAni, iti shessH| tathA bhagavatyAM pulAka-bakuza-pratisevanAkuzIlAnAM mUlottaraguNasevinAM cAritraM bhaNitam / yadyapi bakuzasyottaraguNasevitvaM tatra bhaNitaM, tthaapyuttraadhyyncuuyo tasyApi mUlaguNasevitaM bhaNitamAste; na ca velAniyamaH kRtaH, iti gaathaarthH|| asyaiva bhAvArthamAhanANe saha cArittaM, nANaM puNa hoi sammadihissa / to najai samattaM jahavAyamakuvvau vi bhave // 236 // vyAkhyA-jJAne-bodharUpe, sati- vidyamAne, cAritraM--zIlam, jJAna, puna For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 91 ) ,. ruktarUpaM, bhavati jAyate, samyagdRSTerdarzana vataH, tato jJAyate--budhyate, samyakzvamuktarUpaM, yathAvAdaM pratijJArUpaM, akurvvato'pi avidadhato'pi na kevalaM kurvvata ityapi - zabdArthaH bhavejjAyeta, iti gAthArthaH // abhyuccayArthamAha taha miri- naMdiseNA tANa mayA micchadiTTiNI hoMti / moNa to ttibhUmI emAi jiNANabhaMgAo || 237 // vyAkhyA -tathA-aparaM dUSaNam, marIcinandiSeNau-pratItau, teSAmevaMvAdinAM, matAdbodhAt, mithyAdRSTI, bhavato jAyete / kasmAt ? muktvA parihRtya yadi pravrajyAM kartu na zaknotIti zeSaH, tataH, tribhUbhiH pratItA, evamAdi jinAjJAbhaGgAt sabbaizazAsanopAd vArayAtra prAkRtalakSaNena luptaH, AdizabdAt " susAvagataM ca ratarAgaM0 " iti gAthArthaH // nanu tau mithyAdRSTI bhaviSyataH, ityAha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - samattaM puNa tANaM samayaMmi ya desiyaM tao muNaha / savvattha nayamaeNaM suttANaM hoi vakkhANaM // 238 // 1 " vyAkhyA - samyaktvaM darzanaM, punastayormarIci - nandiSeNayoH samaye siddhAnte, dezitaM kathitaM; tatastasmAta, muNata - jAnIta sarvvatra sarvvasmin, nayamatena ca nayAbhiprAyeNa sUtrANAM AgamavacasAM bhavati jAyate vyAkhyAnaM vivaraNama , tathAhyAvazyake daMsaNapatrakho - sAvaya - caritabha ya maMdadhammassa " / asya gAthAsya yI vyAkhyAnam 66 sAva na sakei visayagiDo pacaiuM, so bhaNai - daMsaNaM " pitA me hou 'ti, tassa esa pakkho, carittabhaTThe vA, evaM caiva maMdadhamme vA / jo gahiyaM gahIyaM bhaMjar3a; tathA AcArAGge - " se bemi samaNunnassa vA amaNunnassa vA khAimaM sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA no pAejjA, nonitejjA, no kujjA veyAvaDiyaM paraM ADhAyamANottivemi || padasya vyAkhyA - samanojJA afgat fear, na svAhArAdibhiH pArzvasthAdayaH, 35 tatra prathama For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 92 ) (6 asamanojJAstu zAkyAdayaH / asya sUtrasya saMvAdo nizIthacUrNya tadbhASye ca bahuSu sthAneSu vidyate - samyaktvAdIni pArzvasthAdIni vidyante ityarthaH / sa tu granthavistarabhayAnna likhitam / tasmAdatra nayairevottarama, na ca ktavyaM, caturthavyAkhyAGgatvAnnayAnAm / tathA cokta iti / paramiti zrutvA na mumukSuNA cAritraM prati jJAnadarzanayormokSaM pratyanaGgatvAd iti gAthArthaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nayA na vidyante iti vaupakramo nikSepo'nugamo nayAH' mandaAdaraH kAryaH, cAritraM vinA nayAbhiprAyameva vizeSataH prAha first ussaggasuyaM vavAyasuyaM ca kiMci kiMcestha | ubhayasUyaM puNa kiMcI mujjhatI teNa maMdamaI // 239 // , vyAkhyA- kiJcid - utsargazrutaM sUtraM vA apavAdazrutaM ca kiJcit kiJcA bhyuccaye, atra - jinapravacane, ubhayazrutamutsargApavAdarUpaM punaH kiJcidekapa, mudya nte - sandizante, tena kAraNena, mandamatayaH svalpaviSaNAH / eSAM ca svarUpaM nIzIdhAdavaseyama iti gAthArthaH // " * aparaM ca sandehakAraNamAha taha samayaviU vayaNaM vayaMti vayaNAI bahupayArAI / niMdA bheeNaM havaMti to jIva ! mA mujjha // 240 // " 9 vyAkhyA - tathA paraM, samayavidaH siddhAntajJAH, vacanaM vAkyaM vadanti jalpanti, vacanAni - siddhAntavAkyAni bahumakArANi - nAnAbhedAni, nindAstutibhedena upalakSaNatvAdubhayavacanAdIni bhavanti jAyante tato jIva ! Aman ! mA niSedhe, muhya-sandehaM kuru / iti gAthArthaH / " tAnyeva vivRNvan nindAvacanaM tAvadvivarItumAha socA te jiyaloe imAe gAhAe niMdio nANI / nANaguNAbhAvA nau so annANiNo hINo / / 241 // vyAkhyA - zodhyAste jIvaloke'syAM gAthAyAM zeSaM tu--" jiNavayaNaM, je " For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 93 ) 9 narA na yAti socANavi te sobA, je nAUNaM vi na kariMti. " iti dRzyaM subodham / nindito hIlito jJAnI-sUtradhAn jJAnaguNAbhAvAt viravilakSaNa guNAbhAvAt, na punarnaiva, sa jJAnI, ajJAninaH zrutavikalAt sakAzAt, hInastucchaH, iti gAthArthaH // kimityAha ww Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nANaguNo rja ahio annANiNo natthi so u to hINo / evaM ThiyaMmi najar3a nindAvayaNaM phuDaM ceyaM // 242 // (( vyAkhyA - jJAnaguNo yasmAdadhikosrgalaH, ajJAninaH - zrutavikalasya, nAsti na vidyate sa jJAnaguNaH, tuH pUraNe, tato, hInaH tuccho, jJAnino'jJAnI / evaM sthite itthaM sati jJAyate budhyate, nindAvacanaM hoLAvAkyaM, sphuTaM prakaTametat' soccA te jiyaloe ' ityAdikama, evaM sau nindyate yena udyamaM na karoti, punarajJAninaH sa hIna:, iti gAthArthaH // " na stutivAkyavivaraNamAha ' ekko vi namukkAro ' iccAiyaM tu hoi thuzvayaNaM / nahi ega namokkAro saMsAruttAraNaM hoI || 243 / / vyAkhyA -' eko'pi namaskAraH' ityAdikaM tu bhavati stutivacanaM-sta vanavAkyam, AdizabdAt jiNavaravasahassa vaDamANahasa, saMsArasAgarAo tArei naraM va nAri vA" iti dRzyam, nahi naivaikanamaskArAt prasiddhAt saMsArotaraNaM, bhavati jAyate iti gAthArthaH // parAbhiprAyamAzaGkayAha -- aha se sAvassaya saMjayassa sahalo kahaM nu to ego / aha ego biya sAhai to kiM sesakiriyAe // 244 // vyAkhyA - atha parAbhiprAyArthaH, zeSAvazyakasaMyutasya- samastAnuSThAnaparAyaNasya, saphalaH - svakAryakRt kathaM kena prakAreNa, 'nu' iti vitakeM, tato ekaH, For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 94 ) advitIyaH, atha eka eva sAdhayati niSpAdayati 'mokSa' iti zeSaH, tataH kimiti prazne, na tu zeSakriyayA namaskAra-vyatiriktAnuSThAnena: ekanamaskAreNaiva mokSasya siddhatvAd iti gAthArthaH // na kevalaM namaskArasyedaM mAhAtmyaM, kintvapareSAmapItyAhasavve vi ya suhajogA phalayA kammakkhayatthaM kIraMtA / avisesevi viseso najai thuivayaNamevaM tu // 245 // vyAkhyA-sarve'pi samastAH, na kevalaM namaskAra ityapi zabdArthaH, zubhayogA: prazastavyApArAH, phaladA-mokSasAdhakAH, karmakSayArtha pApAdyapohanimittaM, kriyamANA vidhIyamAnAH, avizeSe'pi 'vizeSo namaskAro mokSadaH iti jJAyatebudhyate, stutivacana--stavavAkyam, evaM- itthaM, tatastasmAd " iti gAthArthaH // nanu kiM namaskArAnmokSo na bhavati ? ityasyottaragarbha jIvopadezamAha-- pAraMpareNa ego vi hoja saMsAratArao so u| . evaM ThiyaMmi re jIva ! muNasu jaM biti samayanna // 246 / / vyAkhyA--pAraMpareNa-paraMparayA, eko'pi bhavet, saMsAratArakaH, sa,-namakAraH, taH pUraNe, evaM sthite ityaM pratiSThite, stutivAkye, re jIva ! bhoH prANin ! muNa--jAnIhi, yabruvate samayajJA:--miDAntavidaH, evaM bhayavAkyAdInyapi bahuzrutasevAto'vagamyAni, iti gAthArthaH / / yo yathAvAdaM na karoti sa mithyAdRSTiH ityAdi varNano dvAtriM. zo'dhikAraH // atastrayastriMzamAhaveso vi appamANaM iccAI dasiUNa vAriti / sanvaM pihu karaNIyaM iha liMguvajIviNo vaiNo // 247 // vyAkhyA-'veSopyapramANam' - ityAdi nidarya-kathayitvA, AdigrahaNAd "saMjamapaesu vaTTamANassa, kiM paripattiyavesaM visaM na mArei khajjanta " iti dRzya vArayanti-niSedhayanti, sadhamapi-samastamapi, karaNIyaM--kartavyama, iha samaye, For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir liGgopajIvino-guNazUnyasya pratinaH sAdhoH, iti gAthArthaH // uttaramAhatatthavi evaM bujjhasu taM pai appamANameva so beso / jo nissaMkaM vadRi asuhahANesu teNa juo // 248 // vyAkhyA-tatrApi-veSanirAkaraNe, budhyasva-jAnIhi, taM prati-tamAzritya, a. pramANameva-niSphalaH, sa peSo-rajoharaNAdiH, yo'nirdiSTanAmA, niHzaka ni. rapekSaM, vartate, azubhasthAneSu sAdhvayogyeSu, tena veSeNa, yutaH sahitaH, iti gaathaarthH| etadeva bhAvayannAha duggaigaIe gacchaMtayassa na hu tassa teNa saahaaro| vavahArA annesiM tassavi liMgaM pamANaM tu // 249 / / vyAkhyA-durgatigatyAM-narakAdikAyAM, gacchato-vrajataH, na ca, huravadhAraNe, tena veSeNa, tasya liGgopajIvinaH, sAdhAraH paritrANam, vyavahArAt vyavahAranayamatena, ( anyeSAM) tasyApi-liGgopajIvinopi, liGga veSaH, pramANameva, turavadhAraNe. iti gAthArthaH // vyatirekamAha jai na pamANaM to kaha Nu kappagami erisaM vuttaM / suvihiyajaINa iyaraM paDucca eyAe gAhAe // 250 // vyAkhyA-yadi, neti niSedhe, pramANa liGgamiti zeSaH, tataH, kathaM, 'nu' iti vitarke, kalpagranthe-pratIte, IdRg-vakSyamANam, uktaM bhaNitaM, suvihitayatInAM pradhAnasAdhUnAm, itaraM liGgopajIvinaM, pratItyAzritya, upalakSaNatvAdvi ziSTaM cetyapi draSTavyama, etadgAthayA, ityarthaH / / tamevAhaliMgatthassa u vajjo taM pariharao va bhuMjao vAvi / juttassa ajuttassa va rasAvaNo ettha diThaMto // 251 // For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA-lisasthasya-rajoharaNAdivataH, tugvadhAraNe, sa ca vyavahito yo. jyaH, sa caivam-varya eva-pariharaNIyaH AdhAkarmAdyAhAraH zamzAtaraH, tadAghAka AdikaM, tasya svayaM pariharato-varjayataH, bhujAnasya-AsevataH, vApIti samuccaye, yuktasya vA'yuktasya vA vakSyamANanItyA, vA samuccaye, rasApaNaH-kalpapAlahahaH, atra dRSTAntaH-ihodAharaNam / yathA hi-kasmiMzciddeze kalpapAlahaTTasyopari dhvajaH kriyate, tatastaM dRSTvA sukhenaiva brAhmaNAdayastaM varjayanti, evamatrApi ranoharaNAdi dhvajatulyayojyam, iti gAthArthaH / / tAmeva gAthAM kiJcidvayAkhyAtukAma Aha vakvANaM eIe tattha u juttassa saMjamaguNehiM / ajuyassa u tehiM viya iya liMguvajIviNo bhaNiyaM // 252 // vyAkhyA-vyAkhyAnaM-vivaraNam etasyAH-pUrvoktagAthAyAH, tatra punaH kalpaanthe, yuktasya-sahitasya saMyamaguNaiH-kSAntyAdibhiH, ayuktasya asahitasya tuH pUraNe taireva kSAntyAdibhiH, iti--itthaM, liGgopajIvinaH- sAdhuveSadhArakasya, bhaNitamuktama, iti gAthArthaH // vyatirekamAha jaha liMgamappamANa havijja to tassa avirayasseva / sijjAyaraMmi citA AhAkammeva kA jaiNo // 253 // vyAkhyA-yadi, liGgaM veSaH, apramANa-akAraNaM, bhaved-jAyeta, tataH, tasyaliGgopajIvino,aviratasyeva mithyAdRSTerikha, zayyAtare-vasatidAtari, AdhAkarmaNi vA-pratIte, vA samuccaye, cintA-tadvaktavyarUpA, kA ? na kAcit yateH sAdhoH, iti gAyArthaH // iti sthite jIvopadezamAha-- tamhA evaM desasu re jiya ! dhammatthamappaNo evaM / savvANaM suttANaM visayavibhAgo hu dunneo // 254 / / vyAkhyA--tasmAdevaM--pUvoksakrameNa, diza-kathaya, re jIva !--bhoH prANin ! dha For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 97 ) mArtha vRSanimittama, Atmana:--svasya, evamuktavat, sarveSAM samastAnAM, sUtrANAM, viSayavibhAgo yathAvasthitarUpo, duHkhonneyaH kRcchvoddhavyaH, iti gAthArthaH // veSo'pramANamiti kathana vicArastrayastriMzo'dhikAraH idAnIM catustriMzamAha suhiesu ya emAI vayaNesu asaMjayAu bitanne / pAmatthAI taM no jamhevaM biti samayannU // 255 // vyAkhyA-" mukhiteSu ca-sAtavatsu," evamAdivacaneSu-itthaM prabhRtibhaNiteSu, AdigrahaNAd-"duhiemu ya jA me asaMjaesu annukNpaa| rAgeNa va doseNa va taM niMde taM ca garihAmi // " tathA "assaMjayANa pUyA dasa vi aNaMteNa kAleNaM " ityAdi ca dRzyaM subodhaM ca: asaMya[*nAstu bruvate pArzvasthAdayaH ta] tkimeSAM dattaneti / tatparoktaM, neti niSedhe,yasmAd, eva mitthaM, bruvate-gadanti, samayajJAH-Agama vettAraH, iti gAthArthaH // tadevAha assaMjayANa paratitthiyANa kavilAIyANa rAgeNa / mayaNijo vA amhaM amhavvayadesio va ime // 256 / / eyassimiNA datteNa hoi eyassa cittasaMtAvo / doseNevaM dANaM tersi ciya jANimaM atthaM // 257 // vyAkhyA-asaMyatAnAmiti korthaH ? paratIthikANAma, nAneva nAmata AhakapilAdInAM-sAyabrAhmaNAdInAm, rAgeNa-snehena, etadeva bhAvayannAha-svajano bandhurasmAkam, 'amhatvayadesiova'tti dezIbhASayA asmatsadezakAH, vA zabdaH samuccayArthaH,ayaM zAkyAdiH, evaM matyA yaddAnaM tadrAgato dAnaM bhaNyate / dveSata Ahaetasya-vivakSitasya zAkyAdeH anena azanAdinA dattena-vitIrNana, bhavati--jAyate, *koSTakAntargata pATho dvayorapi pustakayostruTita eva bhAti. 1-saMdezakaH. ka. For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 98 ) etasya-madviSTazAkyAdezcittasaMtApo-mAnasakhedaH, dveSeNa-matsareNa, evam-itthaM, dAna vitaraNaM, 'bhavati' iti kriyAdhyAhAraH; tayorapi-rAgadveSadAnayoH, jAnIhi-ava. gaccha, amu-nirdiSTam, arthamabhidheyam, isi gAthArthaH / / parAbhiprAyamAzaGkayAhasaMjayavivakkhabhUyA pAsatthAI asaMjayA ettha / bhannaMtI noanne, aha taM no, jeNa suttamiNaM // 28 // vyAkhyA-saMyatavipakSabhUnA-pratipatipakSasahazAH, pArzvasthAdayaH-pranItA, asaMyatA-asaMyatazabdavAcyAH, atra pUrvoktavAkyeSu, bhaNyante, procyante, no-naiva anyezAkyAdayaH atha praabhipraayaarthH| tatparoktaM, neti niSedhe, yasmAtsUtra-siDAntavacanamidaM vakSyamANam iti gAthArthaH // tadevArthataH mAha jIveNaM asaMjaya-avirayaemAiguNajuo bhaMte ! / aNhAi pAvakammaM haMtA aNhAi paDivayaNaM / / 259 // vyAkhyA-jIvaH-prANI, 'Na' ityalaGkAre, asaMyanaH saMyamAbhAvAt, avirataH pratyAkhyAnAbhAvAta, evamAdiguNayuktaH-itthaM prabhRtiguNasahitaH; 'bhadanta ' iti zrIvIrAmantraNe, 'aNhAi 'tti-Azravati, pApakarma-jJAnAvaraNAdi, ? 'hanA' iti gautamAmaMtraNe, 'aNhAi 'tti 'Azravati pApakarma' iti prativacanamuttaram / tathA ca bhagavantaM prati gautamo bhagavatyAdAvidamAha-"jIveNaM bhaMte asaMjae avirae apaDihayapaJcakkhAyapAvakamme pAvaM kammaM aNhAi ? hantA goyamA ! jIveNa mityAdi tadeva vAcyamuttaram, ataH sthita miha sAmAnyenAsaMyato jIvo bhaNyate iti gAthArthaH / vyatirekaM sapAdayA gAyA pAha jaI puNa pAsatthAI asaMjayA etva hoti vinneyA / to kaha sammattassa u esa guNo hoja saDDhANaM // 260 // For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dukkhiyajIvaNukaMpA. vyAkhyA-yadi, punaH, pAvasthAdayaH, asaMyatA, atra-vicAre, bhavanti. vi. jJeyA, tataH, kathaM, samyaktvasya, tuH pUraNe, eSa-vakSyamANo, guNo-nirmalatA, bhaghed-jAyeta, zrADAnAM zrAvakANAm / kiM lakSaNa: ? ityAha-(duHkhinajIvAnukampA) zrAvakeNa hi duHkhitajIvAnAmupari anukampA-dayA vidheyA, sa kathaM ghaTate ? yadyaso to nindani. iti sapAdagAthArthaH // etacca parAbhiprAyamabhyupagamyoktaM 'pAvasthAdayo duHkhitAH' iti; paramArthatastu duHkhitA ete na bhavantIti dvitIyaM padamAha naya dugvI ee kiMtu aMdhAI ! vyAkhyA-naca-naiva, duHkhitAH pIDitAH, ete-pArzvasthAdayaH, kintu pratyuttarakhAkye, andhAdayaH cakSurvikalakANakuNTAdaya eva duHkhinaH, iti padArthaH // abhyuccayArthamuttarAImAha kiMca nisIhe bhaNiyA virayA taha saMjayA ee // 261 // vyAkhyA-kiJca-aparaM, nizIthe--zAstraziromaNau bhnnitaa-gditaaH| viratAH saMyatAzca, pate-pAvasthAdayaH, ityuttarArthiH // tadevArthataH prAha virayA pAsatthAI iyare puNa micchadiTTiNo honti / virayAvirayA saDDhA iya saMjayamAiNo vi bhave // 262 / / vyAkhyA-viratAH pAvasthAdayaH, itare aviratA mithyAdRSTayo, bhavanti, viratA'viratAH zrAddhAH, iti saMyatAdayo'pi bhaveyuH; mkaaro'laakssnnikH| tathAhisaMyatAH, pArzvasthAdayaH, asaMyatA mithyAdRSTayaH, saMyatAsaMyatAstu zrAvakAH, iti / tathA coktaM nizIthabhApyecirae va avirae vA virayAvirae va tivihate itthaM / For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (100) jaM jaM juMjai jogaM tANapasaMghaNaM kuNai // 1 // vyAkhyA - "pAsalyAIyA virayA, avizyasaDDho micchAdiTThI vA avirao, fretaryao virayAvirao, tiviha, tigichoTTo paryaM dei " ityAdi / tathA tatraiva mArgagamanAdhikAre - " asaMjayaliMgIhiM u purisA giIpaMDa ehi ye divATa " prathamapadasya taccUrNivyAkhyA - " asaMjayA gihI analiMgI vA" liGgameSAM vidyate iti liGgino'nyapAkhaNDinaH ityarthaH / tasmAdanvayavyatireko ktatvAt svamate'saMyatAH atra paroktasUtrasthAnena bhaNyante iti gAthArthaH // evaM vidite sUtre jIvopadezamAha - suMdarataraM khu bhaNiyaM savvaM samaodahiMmi re jIva ! | maMdamaigoyaragayaM dunneyaM hoi kiM bahuNA || 263 / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA- sundarataraM - pradhAnatamaM, khurvAkyAlaGkRtau bhaNitaM uktaM sarvva, samayodadhau - siddhAntajaladhau, re jIva ! bho Atman! mandamatigocaragataM svalpabuddhiviSayIbhUtaM, durjJeyaM durbodhaM bhavati jAyate kimiti praznanirvacanArthaH, bahunA prabhUtena bhaNitena iti zeSaH, iti gAthArthaH // " punarjIvopadezamAha - * taha sasu saMsasu taha taha taM kuNasu savvaNuTThANaM / jaha samayannU jappaMti na uNa samaIe ubaeso // 264 // vyAkhyA - tathA - tena prakAreNa, diza-kathaya dharmmam, tathA zaMsa- zlAghaya 'bhavyamidamanuSThAnaM' iti, tathA - tvaM kuru - vidhehi sarvvaM samastamanuSThAnaM - kriyAma: anusvAro'tra lupto draSTavyaH, yathA yena prakAreNa samayajJA: siddhAntavido jalpanti - gadanti, na punarnaiva svamatyA nijadhiSaNayA; yata uktam- " aparicchiyasuyanihasassa kevalamabhinnamuttacArisa | sanyujjameNa vikayaM annAta bahuM paDai ||" ityAdi upadezaH zikSA taveyaM 'jIva' iti zeSaH, iti gAthArthaH // 1- dvANa sasaMghaNaM. kha. For Private And Personal Use Only 2 - cchA ThThApayaM kha / 3 ya hi vA / 4 ka. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (101) asaMyatazabdavicArazcatustriMzo'yamadhikAraH // idAnIM paJcatriMzamAhakei sakajAvikkhA niravikkhA annaaMtarAyassa / annahaThiyaMpi suttaM samaIe annahA kAuM // 265 // vArenti muddhasAvaya-jaNe u dite asuddhamannAI / kAUNaM pANivaha iccAi ullaveUNaM // 266 // vyAkhyA-kepi-eke,svakAryApekSA-AtmaprayojanasaspRhAH, nirapekSA-nispRhAH, anyAntarAyasya aparavidhnasya, anyathAprakAreNa sthitamapi, satsUtra-prakaraNavacanaM svamatyA-nijadhiSaNayA, anyathA-viparItaM,kRtvA-vidhAya,vArayanti-niSedhayanti,mugdhazrAvakajanAn : tuH praNe, dadato yacchataH, azuddha AdhAkAdi, / tadevAha-annA. di-pAnaprabhRti, kRtvA vidhAya, prANivadhaM jIvahiMsAm, ityAdi-evaM prabhRti, ullapya-kathayitvA, AdigrahaNAd "dANaM jo dei dhammasaddhAe, dAhiUNa caMdaNaM so karei iMgAlavANijja'iti dRzyam / parAbhiprAyo'yamasya-yaH kilaikendriyAnupa saya sAdhubhyo yacchatastasya bahucchedazcandanadAhatulyAH, lAbhazca stoko'GgAramUlyaH, sadRza iti gAthArthaH / etanirAkaraNArtha gAthAdvayamAhavakkhANAo viseso najai savvANamettha suttANaM / avirohA samayaMnnU bhaNaMti eyassimo attho / 267 // beiMdiyAipANe haNiUNaM ettha dei jo dANaM / parasamaye tasseyaM caMdaNaiMgAludAharaNaM // 268 // vyAkhyA-vyAkhyAnAd-vivaraNAd,vizeSo'rthavibhAgo, jJAyate-budhyate, sadveSAM-niHzeSANAm, atra - jinamate, sUtrANAM-siddhAntavacasAM, avirodhAta--- nAvipratipacyA, samayajJAH--siddhAntavido, bhaNanti jalpanti, etasya pUrvoktavacanasya ayaM--vakSyamANo'rtho'bhidheyam dvIndriyAdiprANAn pratItAn ,hatvA vinAzya,atra For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jagati, dadAti-prayacchati, yo'nirdiSTanAmA, dAna--vitaraNaM 'mAMsAdi' iti zeSaH, parasamaye--anyasiddhAnte, tasya--mAMsadAtuH, idaM- pUrvoktaM, candanAGgArodAharaNaM pratIta tucchalAbhaprabhUtahAnijanakam, yato vizeSaprastAvAd dvIndriyAdaya evaM prANA bhaNyante, natvekendriyAH, tathA coktaM prANA dvitricatuHmoktA bhUtAzca taravaH smRtAH / jIvAH paJcandriyA jJeyAH zeSAH sattvA itIritAH // " iti gAthAvayArthaH parAbhiprAyamAzaGkayAha aha kaha najjai eyaM, bhannai, suttassa jAyai viroho / ko Nu viroho suNa bho ! bhayavaivayaNaM imaM jamhA // 269 / / vyAkhyA--atheti praznAthaH, kathaM--kena prakAreNa, anusvAro'tra pUrvavat, jJAyate-budhyate, enat-prANazabdena dvIndriyAdayo na tvekendriyA gRhyante ? bhaNyate--kathyate, sUtrasya-siddhAntavacanasya, jAyate--bhavani, virodho-vipratipattiH / paraH pAha-kaH kimabhidhAnaH, 'nu' iti vitarke, virodhaH-uktasvarUpaH ?, AcAryaH pAha-zRNu-AkarNaya, 'bho' iti parAmantraNe, bhagavatIvacanaM-pazcamAGgasUtramidaM-cakSyamANaM yasmAducyate iti gAthArthaH // tadevArthataH pAha sajiyamaNesaNIyaM vA samaNe vA mAhaNe ditassa / kiM kajai, bho goyama ! bahu nijaramappabaMdho u / / 270 // vyAkhyA-sajIva-sacetanama, aneSaNIyaM AdhAkAdi, vA samuccaye, zramaNe sAdhau, mAhane-jIvarakSake, 'vA' zabdo samuccaye, dadataH prayacchanaH, kipini prazne, kriyate anekArthatvAdbhavati ? bhagavAnAha-bho' ityAmantraNodyotakaH, gautama indrabhUte, bahrI pracurA nijarA-karmahAsalakSaNA, alpaH-stoko bandhaH karmopAdAnaM, tuH pUrvavat, tathA ca tatsUtram--" tahAvihaM samaNaM vA mAhaNaM vA paDihayapaccakkhAyapAvakammaM aphAsueNaM aNesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhemANe bhaMte. kiM kajai ? goyamA ! appe pAve kamme. bahuyariyA se nijarA kijai, iti gAthArthaH / / For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nanu' ko'tra dRSTAntaH' ityuktimanyuktisambaddhagAthAtrayamAha--- khavagarisikhIrInAeNaM bhaNasi ahaguNijaNe bhave evaM / guNavaMtamaguNavaMtaM jANai naNu kevalI sammaM // 271 // aharuttaravAsAvAsa kajaTTiyasAhujuyalanAe / iyarANa puNa nicchayavavahAranaehiM vavaharaNaM // 272 / / nicchayanaeNa hINevi suddhabhAvAu nijjraabhaagii| bhaNio puddhi vavahArao vi liMgapamANAu // 273 // vyAkhyA--kSapakarSikSirijJAtena-tapasviparamAnodAharaNena, tacca kila-kayAcidagAryA kasyacit kSapakAsakSapaNapAraNake tadartha kSIrIM vidhAya yathA'sau na lakSayati tathA dattA / kSapakarSiNA ca sUtropayuktenAzaThabhAvena gRhItA / bhuJAnasya tAM zuddhabhAvena kevalamutpannam, nato jJAtaM yathA madarthaM kRteti / tasyA agAryAH prabhUto lAbho'lpazca karmabandho bhaNitA, tasmAdbahulAbhe stokahAnyAM kathaM paroktadRSTAntakathanam ? / parAbhiprAyamAzaGkayAha-bhaNasi-jalpasi, atheti parAvakAze. guNijane pradhAnapAtre, bhavedeva bahulAbhastokahAnilakSaNaM phalam / AcAryaH prAha-guNavantaM-pradhAnasaMyamina, aguNavantaM-tadviparItaM jAnAtibudhyate, nanu-aho paraH, kevalI-pratyakSajJAnI, samyaga-avaiparItyena / / dRSTAntamAha-adhauttara varSAvAsakAryasthitasAdhuyugalajJAtena, tacca prAgeva 'tavaviNayamRttapUyetyAdigAthAyAM kathitam / tatra hi lokena guNavAn kSapakarSiravabuddha :, kevalinA vitaraH kathita iti / itarANAM- chadmasthAnAM, punarnizcayavyavahAranayAbhyAM, vyavaharaNa-AcAraH / nAvevAha-nizcayanayena nizcayanayAbhiprAyeNa, hIne'pi guNatucchepi, zuddhabhAvA--prazastAntaHkaraNAta, nirjarAbhAgI karmahAsakArako, bhaNita uktH|puurv pazcAt 'nicchayao puNa appevI'tyAdi gAthAvyavahArato'pi dvitIyana. yamatenApi liGgaprAmANyAt- veSapratiSThAtaH paJcakalpAdigAthAta iti gAthAtrayArthaH / / abhyuccayArthamAha1 etandhahI paraH ka / For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (104 ) kiMcettha kevalI vihu vavahAranayaM pamANayaMto u / vaMdai iyaramanAyaM bhuMjai ya tahA ahAkammaM // 274 / / vyAkhyA--kiJca--abhyuccaye, atra-jinamate, kevalyapi pratyakSajJAnI, huH pUraNe, vyavahAranayaM nizcayavipakSaM pramANayan--anullaGghayan , tustathaiva, vandate--namaskaroti, itaraM--akevalinam, kiMviziSTaH ? ajJAto-'navabuddhaH, bhuGkte ca--aznAti, tathA samuccayArthaH, AdhAkarma--aneSaNIyam, iti gAthArthaH / / etadeva prapazcayannAhasiridhammadAsagaNiNAvi vAriyaM annaliMgINaM dANaM saDDhANaM bhatIe dANaM viNayaM ca vajaha // 275 // vyAkhyA--zrIdharmadAsagaNinApi--upadezamAlAka; vAritaM niSiddham, anyaliGginAM--zAkyAdInAM, dAna-vitaraNaM zrAvakAnAM--zrAddhAnAM, bhattayA-bahumAnena, dAnaM vinayaM ca,vajayati / tatra dAnamazanAdiH,vinayastvabhyutthAnAdiH "paratitthiyA "tti pUrva bhaNitatvAdbhaktizabdazcAnukto'pyasyAM vaacyH| kathamanyathAvazyakacUoN. bhaNitaM zrAvakakRtye ?-- "kAruNiyAe puNa dejAvi"tti kAruNyena--anukampayA teSAmapi dadyAt svamate tu nivAritaM zrAvakANAm / iti gAthArthaH // amumevArtha prapaJcayati karaNataH zrAvakANAM kRtyamiti sapAdAM gAthAmAha-- niyaliMgINaM kAriyameyaM aha taM avatthapaDiyANaM naNu jo doso bhIso jai khalu annayAvi bhave // 276 // kiM so na vjjnnijjo| vyAkhyA--nijaliGgiNAM svamataveSiNAM,kAritaM vidhApitaM, etadAnAdIti zeSaH, zrIdharmadAsagaNinetyatrApi pUrvagAthoktaM sambandhanIyaM "jaNacittagahaNatthaM kariti liMgAvasesevI'tyenena susAdhubhyaH sakAzAt iti zeSaH / atheti parAzaGkArthaH tadAnAdyavasthApatitAnAM glAnatve na tvanyadA, nanviti parAmantraNe, yo doSo-lokahIlAlakSaNastasyAM glAnAvasthAyAM sa doSaH parvokto yadi khalu nizcayenAnyadApi glAnatvAbhAve jAyeta / kimiti prazne ? sa doSo hIlAlakSaNo na naiva varjanIyaH pariharaNIya eva zrAvakairiti zeSaH / For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 105 ) ayamabhiprAyaH / yadi glAnAvasthAyAM liGginaH susAdhavo na kubventi tadA pravacanahIlA jAyate, nIrogANAM tvasaMyamAnumodanAnna kurvvanti / zrAvakAstu yadi teSAM taducitaM dAnAdi na kurvanti tataH sarvvadA'pi pravacanakhIMsA bhavati, iti pAdAdhikagAthArthaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir punarapi parAbhiprAyamAzaGkaya pAdonAM gAyAmAha - aha jar3a jaMpati so u micchatti / davalliMgI bhaNiu jANasu tatthAvi paDivayaNaM // 277 // 9 vyAkhyA - athetyAcAryavacanAnantaryArthI, yadi jalpanti vadanti, durvidagyazrAast iti zeSaH, sa liGgI, tuH pUrvvavat, midhyAdRSTiH prathamaguNasthAnI, dravyaliGgI veSadharaH bhaNitaH ukta:- "seso micchaddihI gihiliMgikuliMgadacca liMgIya" ityanena / tataH kathaM mithyAdRSTervayaM dAnAdi kurmma ityabhiprAyaH / AcAryaH prAha-jAnI hi budhyasva tatrApi mithyAdRSTitve prativacanamuttaram iti gAthArthaH // " tadevAha nidrdhasapariNAmo havejja jar3a koi savvahA viguNo tassa phalaM tasseva ya iyarANaM tattha kA ciMtA || 278 || - " vyAkhyA - " niHghasattI" niHzukaH pariNAmo bhAvo'syeti sa tathA bhajAyate / yadi, ko'pyekaH sarvvathA - sarvvaprakAreNa, triguNaH - samyaktvAdirahitaH, tasya viguNasya phalaM kArya, nasyaiva-viguNasyaiva, itarANAM zrAvakAdInAM, natra viguNe, kA - kirUpA, cintA manovRttirini gAyArthaH // kimiti tatra na cintetyAha- jamaNataso ya pattaM evaM jaisAvaehi saMsAre / arteyoudharA vi hu anaMtakAryami nivasati // 279 // vyAkhyA - yasmAdanantazaH- saGkhyAtItacArAH, mAptam etat dravyaliGgaM prapAnamadhAnaM vA yati zrAvakai sAdhuvAdeH saMsAre bhave tathA coktaM- "saMsArasAgaramiNaM, " For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 106 ) paribhamaMtehiM savvajIvehiM / gahiyANi ya mukkANi ya, anaMtaso dannalagAI // " dravyaliGgaM cAtra grAhyam, yadabhinnagranthInAM teSAmevAnantadravyaliGgasambhavAt / bhi* anna tu kRtyaprAptau tatyatipAte'pyapApudgalaparAvarttAdUrdhvaM mokSamAyA anantadravya liGgaprAptyasambhavAt / na kevalaM dravyaliGgamaphalaM zrutamapi pramAdinAmaphalamevetyAha- caturdaza pUrvadharAH zrutakeva lino'pi cAnantakAye pratIte nivasanti - tiSThanti pUrvagasUtrAbhAve mRtveti zeSaH / pUrvasUtre sati punanaiti, yata uktaM - "uvatrAo raMgammi, coisaputrasta hoi u jahanto / ukkoso savhe, siddhigamo vA ammassa" iti gAthArthaH || sUtraNava vihitasambandha gAthAmAha www - kiMhigAravasA dhammAThANavitti satthesu / vAhipaDikkiyatullA dosaguNehi ya samaNuneyA // 280 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyA - kiJcAbhyuccaye, adhikAravazAnniyogivazataH dharmAnuSThAnatiH - vRSakaraNapravartanaM, zAstreSu grantheSu kiMviziSTA ? vyAdhipatikriyAtulyA-roganirAkaraNasadRzA, doSaguNAbhyAmapakAropakArAbhyAma samanujJeyA boddhavyA / yayAhi, kazcidrogI sahiSNuH kazcidasahiSNuH, rogazva kaviduktadoSo'parastu na tathA, ityAdi vibhAvya yasya yathA guNo bhavati, tasya tathA cikitsA vidhIyate'nyathA tu doSa iti / evamatrApi sAdhoH sarvasAvadya nivRttasyAnyathA kRtyaM, zrAvakasya tvArambhamavRttasyAnyathA iti / ataH sthitamiha, zrAvakANAmekendriyavyApAdanepi mabhUto lAbho'lpazca doSaH pAtradAne, iti gAthArthaH // vyatirekamAha evaM jai no to paribhaNejja koI imapi paDiyayaNaM / kAU ya pANiva ceharakArayassAvi || 281 / / vyAkhyA - evamitthaM yadi, no-naiva tataH pratibhaNetyAt, kopyekaH, idamapi vakSyamANama, prativacanaM pratyuttaraM kRtvA vidhAya, prANivadha- jIvopamaddema For Private And Personal Use Only d Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 107) caityagRhakArakasyApi-devabhavanakarturapi, na kevalaM yanidAturityapi zabdArthaH, ini gAthArthaH // evaM bhaNanepi parvamatamamuJcataH svarUpamAha-- savvAraMbhapayaTTassa puttamittAikajjanirayassa / iya jaM jAyai boho taM nRNaM mohavipphuriyaM // 282 / / vyAkhyA-sarvArambhamattasya-nikhilavyApAraratasya, putramitrAdikAryaniratasya, tatra putro'GgarUho, mitraM suhRd, AdizabdAccheSasvajanagrahaH, teSAM kArya prayojana-vivAhAdi, ratasyAsaktasyeti pUrvoktaprakAreNa, yasmAjjAyate bhavati, bodho mataM, tasmAnnUna-nizci, mohavisphuritam- prajJAna vijRmbhitam, iti gAthArthaH / / itthaM buddha jIvopadezamAha macANaM suttANa jaM aviroheNa hoi vakkhANaM / taM kuNasu sayA jeNaM jAyai nI aMtarAyaMti // 28 // vyAkhyA-sarveSAM-samastAnAM, sUtrANAM-siddhAntoktavacasAM, yad avirodhena-avipranipatyA, bhavani jAyate, vyAkhyAnaM-vivaraNaM, navyAkhyAnaM, kuruvidhehi, sadA-nityaM, yena-yasmAta, jAyate-bhavati, no-naiva, antarAyaH-kamavizeSaH, iti vaakysmaatau| ayamAzayaH-candanAGgAradRSTAntakathanataH svamate mUtravirodhamaparibhAvya mugdhajanadAnAkaraNe prakaTa evoktaH karmabandhaH, iti gAthArthaH / prANivadhadAnavarNanaH paJcatriMzodhikAraH // sAmprana SaitriMzamAhaiya daDha- kalikAla-vasu--lasaMtanANAmayANa sAhaNaM / eyANa nasthi caraNaM savvANaM kei jati // 284 / / vyAkhyA-iti pUvoktaprakAreNa, dRDho-gADhazvAsau kalikAlazca duHsamAlakSaNastasya vazaH-AyattatA tenollasanti-vi"mbhamANAni nAnAmatAni-bahabhiprAyA yeSAM, sAdhUnAM yatInAM, eteSAM pUrvoktAnAya, nAsti na vidyate, caraNaM For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (108) cAritram, sabai pAM-samastAnAM, kepyeke, jalpanti gadanti, iti gAthArthaH // sanyataM nirAkurvan gAthAmAhana kahiMpi je dIsai saMpugnaM lakkhaNaM parittassa / eyapi neya jujjai dhampratthINaM jao bhaNiyaM // 285 // vyAkhyA-na-naiva, kutrApi kasminnapi, yena-gasmAd, dRzyate'valokyate, sampUrNa-niHzeSaM, lakSaNaM-cihna, 'gaNupArI saDho, panavaNijjo kiyAvaroceva guNarAgI sakkAraMbhasagao tayacAritti" ityAdi rU cAritriNaH-zIlavataH. tadapi pUrvoktaM naiva na ca,yujyate-gharate Nitumiti zeSaH / dhArthinAM-vRSaprayojanAnAM, yato-yasmAdbhaNitamuktamAgame iti zeSaH, iti gAvArthaH // tadelAha aiyArabahulayAe saMpara kAle na vijjai caritaM / taM na jao sAvekkhAe ettha samAhI biNihiTTho // 286 // vyAkhyA-aticArabahulatAyAM-vuramAlinye, sampati-vartamAne kAle samayAdirUpe, na-naiva, vidyate'sti, cAritraM zIla, tatparoktaM, neni-niSedhe,ranoyasmAtsApekSassaspRho'tra-cAritrasattAyo pariNAma iti zeSaH,samAdhiruttaraH,vinidiSTaH kathitaH, ayamAzayaH-yasya SaDjA barakSaNapariNAmo vidyate, tasya cAritramasti / tathA coktaM nizIthe ___ "jA saMjamayA jIvesa, tAva mUlaguNauttaraguNA ya / ittariya cheyasaMyama, niyaMThavausA ya paDisevI' asya vyAkhyA taJcUAra-" bhUema-chasu jIvaniH kArasu, jAva saMyamayA labbhai, tAva doNhati mUluharaguNANaM aNusajjaNA, jAna muluttaraguNA labbhaMti tAva isarisAmAiyasaMjamassa cheovaTThAvaNiyassa ya aNusajaNA lambhai / jAva ya do saMjamA lambhaMti, tAva bausa niyaMTho paDisenaNA. niyaMTho ya aNusa jaMti |"tmhaa no muttaM paravaNaM na vA va carittI,na vA mUluttarase. vAe,sajja cArittAu bhaMso bhavai / mUle dA diDhatA dii usagaDaM va uttaraguNA vi For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 109 ) daMseyabbA, uttare - mNddvdito| etthavi-mUlaguNe bhaNati ya guravo eka vyayabhaMge savvanyabhaMgo, esa nicchau / vavahArassa puNo jameva ekkaM bhaggaM, ekabhaMge ya kameNa cAritaM galai " ityAdi / yacca pUrva cAritraM keSucidadhikAreSu bhaNitaM, tatprastAvAdatra tu mukhyavRkSyetiM na punaraktazaGkA kAryA / evameva anyeSvapi keSucidadhikAreSvapanadantayaM bhAvanIyama, iti gAthArthaH // cAritrasattAvicAraNaH SaTtriMzodhikAraH // sAmprataM pUrvoktaM nigamayan saptatriMzamAha- kiM bahuNA 'jIva tumaM puNvAvaraNAsu rajjasu / sayAvi mA aDaNAyaraNAsu a siddhate jeNimaM bhnniyN||287|| vyAkhyA - kimiti - nirvede, bahunA - prabhUtena - jalpiteneti zeSaH, jIvAsman ! tvaM pravAna, pUrvvAcaraNAsu - cirantasAmAcArISu, rAjyasvAbhiSvaGga' kuru, sadApi - nityametra, meti niSedhe, adhunAcaraNAsu-sAmpratasAmAcArISu / yataH tA savicAryamANA vighaTante, yatheyaM sAdhucaityeSu vidyamAneSu sthAne sthAne nUtanA paupadhazAlA kArApaNalakSaNA sAmAcArI / tathAhi zrAvakaH pauSadhAdikaM caturSu sthAneSu karoti, tadyathA - caityagRhe, sAdhusamIpe pauSadhazAlAyAM, svagRhe vA / tatra caitye sAdhusamIpe vA karoti, tathAvazyaka cUNya vistareNezvaretarayoH zrAvakayorupavarNitaH / yadA tu pauSadhazAlAyAM svagRhe vA karoti, tadA tadatidezaM kurvvatA bhaNitaH " vidhiH, navaraM tatra gamanaM nAsti / ko'rthaH ? yathA gRhAnnirgatya caitye sAdhusamI vA gamyate, tathAstra nAstIti / ato jJAyate, bhinnaivaMrUpA pauSadhazAlA nAsti, deza eva sA bhavati / yantu vyavahAravAkyaM " rAyasuyAI paMcavi posaisAlAe saMmiliyatti" tadAcaritavAkyamekadA jAnam, pratItaM ca vyavahAravidAM / yena kAraNena jAtaM bhavatu vA''caraNata: evaMrUpA pauSatrazAlA / tathApi vyabhicarati asati sAdhucetye pauSazAlAyAM gRhe vA pauSadhAdikaM kriyate / ubhayo , For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 110 ) rapi manayorAvazyaka cUrNisatkamidamuktaM - " saccaiva vihI, navari tattha gamaNaM natthi / " tathA (( asai sAhuiyANaM posahasAlAra sagihe vi sAmAi AvasmayaM nA karestti" asyArthasya sAdhakAni bahUni bhagavatI sUtrANi vidyante, tadyathA - "samaNovAsagaNaM bhaMte sAmAiakaDamsa samaNovAsae acchamANassa kei bhaMDaM abaharejjA ?" tathA " samaNo vAsagassaNaM bhaMte sAmAiyakaDassa samaNovAsae achamANamsa kei jAye karejjA ? " tathA " samaNo vAsagahasaNaM bhaMte ! sA mAikassa samaNovAsae acchamANassa, kiM iriyAvahiyA kiriyA kajjai ? saMparAiyA kiriyA kajjai ?" ityAdiSu punarbhagavatIuttarANi vAcyAni / tasmAcchramaNa caityayorabhAve paudhazAlAdau zrAvakAdInAM pauSadhAdikaM karttuM yujyate, tadakaraNaM ca kenacitkAraNena zraddhAtuM yujyate, anyathetthaM prakaTasiddhAntavAkyAnAmakaraNe sphuTataramAgamavilepaH kRto bhavati / yadi punarevaM svAgrahI bhaNiSyati yaduna na santi zobhanAH sAdhvAdayastataH kathaM tatsamIpe karomi pauSadhAdikaM ? sa evaM vAcyaH - ye'pyacakAlApekSayA viziSTasAmAcArakAsteSAM samIpe kAryam, tadabhAve'nyeSAm / zrAvikAbhirapyevaM kArya sAdhvIsamIpe / yadi tvevaM vadati, na ko'pyasti sAdhvAdiH sosnayA gAyayA boddhavyaH jo bhai natthi dhammo naya sAmAiyaM na caiva ya vayAI / so savvasaMghabajjho kAyavvo hoi saMveNa // 288 // ityAdi / kiM cAsmAbhiH pUrvaM samyaktvajJAnacAritrANyAgamavacanaiH prasAdhitAni te bhyo'pi zraddhAtavyaM bhavabhIrubhirguNavacvaM sAdhUnAmamISAm / tasmAt sthitamiha - sAdhucaityasattAyAM nUtanapauSadhazAlAkaraNasAmAcArI bhaNitayuktayA vighaTate, siddhAnte - Agame, yenedaM vakSyamANaM bhaNitamuktaM zrutakevalinA, ityarthaH // tadevAha - AyariyaparaMparaeNa AgayaM jo u ANupubIe / kove cheyavAI jamAlinAsaM sa nassihihI // 289 // For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 111 ) vyAkhyA - AcAryaparaMparayA - mRrisantAnenAgatAmAyAtAM sAmAcArImiti zeSaH, yaH punaranidiSTanAmA, AnupUrvyA krameNa, kopayati anyathA kurute, chekavAdI - paNDitaMmanyo, jamAlinAzaM pratItaM sa vikoSako, naGkSyati--saMsAre yAsyatIti tAtparyam, iti gAthArthaH // abhyuccayamAha dhammatthINaM caraNujjayANa vinnAyasamayasArANaM / sAmAcArI no calas puNvasUrINa u kayAIM // 290 // vyA0 prakaTArthA punastraiva dharmmArthinAmupadezaM prayacchannapAya darzana garbha gAthAdvayamAha - jaM natthi AgamaMmI na ya AyariyaM tu putrvasUrIhi / samaIe mohaNaM pi hudesaMtANaM imaM bhaNiyaM // 294 // vigaIkAraNamI jo uparuvijja annahA dhammaM / so hojja ahAchaMdo tavvayaNaM neya sopavvaM // 292 // pratItArthe, navaraM - yathA - yathAchandatvaM bhavati, tathA prathame'dhikAre "taM taM nave " ityAdinA bhAvitama, iti // atrApi jIvopadezamAha - iyaloyapAraloiyasuhANa jai jIva ! taM si ahilAsI / niuNaM nirUviNaM tA jaMpar3a tujjha uvaeso // 293 // subodhA / ityAcaraNavarNanaH saptatriMzo'dhikAraH // aSTAtriMzamAha - re jIva kiMca jesiM tae sugaM iya magaM bahupayAraM / tesi pi guNe salahasu. jai majjhatthaM maNe dharasu // 294 // For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (112) vyAkhyA- re jIva-bho Atman ! kizcAparaM, yeSAmanirdiSTanAmnAma, sva. yA-bhavatA, zrutamAkarNitam, itItyaM, matamabhiprAyaH, bahuprakAra-nAnAbheda, teSAmapi na kevalamanyeSAmityapi zabdArthaH / guNAn-kSAntyAdIn , zlAghaya-varNaya, yadi mAdhyasthaM rAgAdyabhAvaH, manasi-citte, dhArayasi-dhatse, anyathA tanmatadUSaNato ma tsara eva sphuTaH syAd, iti gAthArthaH // tadguNazlAghAmevAha -- dhannA muNINa kiriyaM kuNaMti dhAraMti maliNavatthe u / parivajjia-davvajjaNa-vavahArA vAriyAraMbhA // 295 // vyAkhyA-dhanyAH-puNyabhAjaH, 'ete pratyakSAH sAdhavo vartante' iti / kriyaadhyaahaarH| yatkipityAha-munInAM-sAdhUnAM, kriyA-pratyutprekSaNAdikAM, kurca nti-ceSTante, dhArayanti-punarvidadhati malinavastrAn, tuH punararthaH yojina eva, parIti-sAmastyena vanitastyakto dravyArjanAya yaddaviNArtha vyavahAro--vANijyA. diko yaiste, nayA vAritArambhAH--niSiddhagRhakaraNAdipApakriyAH, iti gAthArthaH / sUtrakRtasambandha gAthAmAhaannemipi ya saMsasu vimalaguNo jeNa jIva tuha hoi / phaliyaM vujjalatarayaM pamoyakaraNA. u sammattaM // 296 // vyAkhyA-anyeSAmapi- pUrvanyatiriktAnAM, prazaMsa-zlAghaya, vimalaguNAnanizAyiguNAn. yena, jIva pANin ! tA--bhavato, bhavati--jAyate, sphaTika iSa -ratnavizeSaH, makAraH pUrvavat, ujvalatarakatizayanirmalaM, pramodakaraNAt guNavatpIteH samyaktvaM darzanam, iti gAthArthaH / / vimalaguNaprazaMsAmeva gAthA navakenAhajIvaMtu ciraM ee pavayaNI prhiekkkycittaa| jehiM pagahivva Agamasarassa gAhattarNa pattaM / 297 // eso so dhammakahI aNeyamagalaliyamahuravayaNarasaM / jassa vayaNAraviMde bhamaramva pivaMti bhavajaNA / / 298 / / For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (113 ) eso prvaaigiNdkuNbhnidlnnkesrikisoro| salahijjhai sUrI dasaNassa tilau mahAbhAgo // 299 // vipphurai jassa vayaNami bhArai naTiyabdha kavvaMmi / laliyapathasArasiMgArasuMdarAkatti so dhanno // 300 // egaMtaroSavAsAigukhyatavataviyataNuyadehassa / eyassa ceva jammo kamma-mahAsattusUrassa // 3.1 // parasamayavihADaNatakkagaMthaparamatthakahaNasoMDIro / sa kayattho jassa maI vannijai viusalopahiM / / 302 / / eso samatthadaMsaNa-pabhAvaNAguNamaIhiM sNjutto| rayaNAyarovva rehai sayayaM aba gvaliyamAhappo // 303 / / kappadrumavva viyaraMti je u saMghassa kappiyatthe u / aNavarayaM te dhannA susAvayA daMsaNuddharaNA // 304 // kiM bahuNA samvesiM jiyANa salahesu guNaguNa / jIya tujjha vaeso eso jai majjhatthaM piyaM tujjha // 305 / / vyAkhyA- prakaTArthAH, navaraM prathamagAthayA AgamadharaguNo varNitaH, dvinIyayA dharmakathakasya, tRtIyayA vAdinaH, caturthyAH kaH, paJcamyA tapasvinaH, SaSThayA. takragranthavyAkhyAtuH, saptamyA samastaguNavato. aSTamyA zrAvakANAM, navamyA samasnajIvAnAM naimittikavidyAsiDAH sAmprataM prAyo na santIti nadguNagAthA na kRtaa|| gunnstutivicaarossttaatriNsho'dhikaarH| sAmpanaM prakaraNasAramupadezaM dAtukAma Aha - taha kuNasu tahA ciTThasu taha dhamnaM pannavesu re jIva ! / jaha rAmadAsaverANa niggaho hoi niyameNa // 306 !! For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 114 ) sphuTA'bhidheyA, navaraM ciTThamRtti tiSTha; grAmAdau nivAsaM vidhehi || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " sAmprataM prakaraNamidamupasaMharan yeSAM yAdRzAdupadezAdidaM vihitaM gayA hetusayA nAmakaM prakaraNaM yAdRzaM yaizva yAdRzaiH zodhitaM yeSAM ca yAdRzAnAM sammatamidamanyaizca yAdRgvidhaiH zocanIyamityarthAvedakaM gAthAcatuSTayamAha - iya sirisiddhatamahoyahINa sirinemicaMdasUrINaM / uvaesAu majjhatthayAe siridevasUrIhi ||307 || sirivIracaMdasUrINa sissa mittehiM virahaya / evaM siddhaMtajuttijuttaM jIvassaNusAsaNaM vimalaM ||308|| taha sayalAgamaparamattha- kaNayakasa vahaladdhauvamehiM / sayalaguNarapaNarohaNa girIhiM jiNadattasrarIhiM // 309 // sohiyameyaM annesiM ripavarANa samayaM kiMca / jaM ettha aNAgamiyaM taM gISatthA visohaMtu // 320 // - vyAkhyA - iti prakaraNasamAptau zrI siddhAntamahodadhInAM zobhanAgama bRhatsamudrANAM zrInemicandrasUrINAM etannAmnAM zrImaduttarAdhyayanalaghuvRttivIracarita-ratna cUDA dizAstrakartRRNAM vRhadgacchaziromaNInAM, niSkalaGkasiddhAnta vyAkhyAnAmRtapApradA gRNAmiti yAvadupadezAt vyAkhyAna zikSAto, madhyasthatayA rAgAdyabhAvatvataH, zrIdevasUribhiH zrIvIracandasUrINAM nijadezanAzalabdhanirmalakIrttInAM ziSya mAtrairvineyagaNeSad guNaiH viracitaM dRbdhama, enadidama. siddhAntayuktiyuktaM rAjAnnayuktisahitama, jIvasyAtmano bhavyasya vAnuzAsanaM bodhaka, vimalaM nirmalam / tatheti kizca sakalAgamaparamArthaM kanakakapapahalabdhopamaiH- niHzeSa siddhAntatacca cAmIkaratatparIkSAdakSopalamAptopamAnaiH, saka laguNaratnazeddaNagiribhirni khilaguNamANikyarohaNa zailaijinadattasUribhiH eva , For Private And Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (115) mAmakaiH saptanigRhanivAsibhiriti yAvata, zodhita-nirdoSa kRtama,esajjIvAnuzAsanaM, anyeSAM mahendrasaripramukhAnAM sUripravagaNAmAcAryavaryANAM sammatamabhipetam, / kizvAparam-yadatrapakaraNe anAgamikamutsUtraM, tadgItArthAH-siddhAnta vidaH, zodhayantu-nirmalIkurvantu, iti gAthA catuSTayArthaH / / sAmpratamasya prakaraNasya sopamAna kArya dazayannAhasuhavohakamalasaMDANa sUraSivaM ca pohaNaM kuNai / payaraNamiNamo iyarANa na uNa pUyANa vasahA vA // 31 // vyApratItArthA / enatyakaraNapAThAdau bhavyAnAM yatsyAt, tadgAthAtrayeNopadezagarbhamAhamajjhatthabhAvaNAe padati ciMtaMti je u eyartha / te rAyadosaverINa niggahaM kuNahi helAe // 312 / / taha kugahareNumukka dasaNarayaNaM tu jAyae vimalaM / tanniggahAu daMsaNa-suddhIu jAyae dhammo // 313 // dhammAu mokkhasokkhaM akhaMDaM jAyae jaNANettha / jaha eyatthI to payaraNe kuNaha saggAhaM // 314 // etA api sugamAH // sAmpratamasya prakaraNasyAzIrvAdamAhajAva jiNasAsaNamiNaM evaM jIvANusAsaNaM tApa / naMdau loe siddhata-juttisAraM kumayaharaNaM // 31 // vyA0 pratItArthA // yenAbhiprAyeNedaM prakaraNa kI kRtaM, tamAviSkumvAhapaMDattaNAbhimANeNa viraiyaM neya kiMtu iya boho / dhammarayapuruSasUrINa cihie jati jai jIvA 316 / / For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Acharya Shri k (116) iyamapi tathaiva / adhunA yAvanto'tra mukhyataH prakaraNAdhikArA yannAmadheyAstAn saMgUya gAthApaJcakena smRtyarthamAha biMbapaTThA pAsasthanamaNarapaDikkamaNazvadaNaMThanadI 5 / dANanisehodataha mAlapaDima8avihIaNuThThANa 9 (317 // siddhabali 10paDhamapAsattha11ceivihi.12sUri13saMghanidaM ca 14 / pAsatthakhetta15nANaDDhaniMda16gurugaccha 17cAga ca 18 // 318 // ghaMbhAipUya19utsaggapaDhaNa20balahINaM21avihigamaNaM ca 22 / malaniMda23 sAiTavakkhANa24saDDhanamaNaM25ca ulagga 26 // 319 // saMjaikahaNa27jiNakusumapUya28suddhaggaha ca29navaniMdA 30 / gharacei 31 miccha32apamANavesa33asaMjayA34 // 320 // pANe35cArittasatta36AyaraNa37guNathui38ee hoti / aDatIsA ahigArAu imaMmI jIvassa guNANusAsaNe vimle|321 etadarthazca pUvvoktAdhikArato jJeyaH / svamatikalpitamidaM prakaraNamiti mugdhamatessandehaH syAttannirAkaraNArthamAhasamaI e ettha no kipi kintu ja diTUTa kappayavahAre / paMcakappe nisIhe dasAsue payaraNAI su / 322 // vyAkhyA-svamatyA-nijadhiSaNayA, prakaraNe, no-naiva, kimapi stokaM, kiMtu-navarama, yam-dRSTamavalokitaM, keSu ? ityAha-kalpavyavahAre-etannAmachedagranthadvaye, paJcakalpanizIthe etadabhidhAnachedagranthayugme, dazAzrute-dazAzrutaskandhanAmachedagranthe, prakaraNAdiSu-paJcAzakopadezamAlASTakAdiSu AdizabdAdAcArAhusUtrakRdaGgapUjyopadezagrahaH, tadgrathina miti zeSaH, ini gAthArthaH // For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (117) prakArAntareNa nijanAma kathayan prakaraNasakhyAM cAhadesavasusUrarIsAhiMsAI vanakahiyanAmehiM / payaraNamiNamo raiyaM tevIsAtinnisayagAhaM // 323 // vyAkhyA-desa, vasu, sUra, rIsA hiMsAlakSaNA ye zabdAH, teSu ye Adi. varNAH-prathamAkSarANi, taiH kathitaM-pratipAdita, nAmAbhidheyaM yeSAM te tathA taiH, prAkRtabhASayA devasUrIhiM ityarthaH / prakaraNaM granthasandarbhama,idaM pratyakSaM, u ini nipAtaH pUraNArthoM, racitaM-athitaM, kiyatmamANaM ? (323 ) trayoviMzatyadhikatriMzanagA. thamiti gAthArthaH / ka nagarAdau viracita mityAhaaNahillavADanayare jayasiMhanaresammi vijjate / dohadivasahiTTiehiM vAsaTThI-sUra-navamIe / vyAkhyA-aNahillapATanagare-zrIgurjararAjadhAnyAM, jayasiMhanarezvarezrIkarNadevarAjasUnau, vidyamAne sati, doharinAmazrAvakavasati sthiteH, dvASaSTe saMvatsare, ekAdazazatopariSTAditi zeSaH; sUreNAdityavAreNa, navamI tithilakSaNA, tasyAM racita mini pUrvagAthokta kriyAsambandhAd, iti gAthArthaH // // samApteyaM jIvAnuzAsanavRttiH // etasya vRttikaraNe, puNyaM yadupArjitaM mayakA // tena sukhito'stu bhavyalokaH kugrAhaviyogato nityam // 1 // mAsenekeneyaM, sarasvatItoSataH kRtA vRttiH|| aNahillapATakanagare, vijayini jayasiMhanRpe // 2 // For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 118 ) doha TivasativAsaiH zreSTizrIjAsakasya dAnaruceH / tadupaSTambhAdaparaM ca bhAvikAyAH vasundharyAH ||3|| vIrAdiputramAturnityaM jinasAdhupUjanaratAyAH / zrIdevasUribhirasau bhavyajane jAtavimalahRdayaiH // 4 // zrImadbhine micandrAkhyasUribhiH zodhitAdRtaiH / vRttireSA tigambhIrasiddha siddhAntapAragaiH ||5|| grandhAya zloka 2200 For Private And Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jijeijeji-ji-ji-ji-jik`eijijei - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Doramionles 1 zrI hemacandrAcAryagranthAvalI taraphathI prasiddha thayelA pustako pustakonuM nAma. kiMmata. dodhakavRtti. siddhadUta. vasudevahiNDIsAra. 4 nayaprakAzastava. 0 -2 nyAyAvatAra. 1 0-8-0 / 1 0 0 0 0 0 000000000000 0 0 / 0 / / / badAGkuza. maNDanagranthasaMgraha bhAga 1. maNDanagranthasaMgraha bhAga 2. 9 tilakama jarI (saMskRta padyabandha).... tilakamaJjarI kathA ( gujarAtI) anekAntavAdapraveza. 12 caturvizatiprabandha. .... karmagrantha bhAga 1... mahArNavanyAsa prathamapAda. 15 dharmaparIkSA. 1-8-0 foolorforanlaolarscom 0-12-0 1-8 gugalalAjumlaja Jadarjasatro prAkRtavyAkaraNa. 17 jIvAnuzAsana. prasamAM chapAtAM pustaka. kAmadeva nRpakathA (jJAna ArAdhana upara). Toolorforanse storajars gavar Serving JinShasan to 010703 gyanmandir@kobatirth.org For Private And Personal Use Only