Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara konpharansa heralDa. RST 66yhEL) N khAme mi savve jIvA, savve jIvA khamaMtu me, mitti me savvannUesu, vera majaM na keNaI. 7vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv pustaka 9 aMka 9 vIra saMvata 2478 sa 52. 1812. *444444445000.1. wwwwwwwwwwww * GIVE US MEN 1 GOD give us men! A time like this demands Strong minds, great hearts, true faith and ready hands; Men whom the lust of lucre does not kill; Men whom the spoils of office cannot buy; Men who possess opinions and a will; Men who have honour; men who will not lie; Men who can stand before a damagogue And damn his treacherous flatteries without winking; Tall meu, suu-crowned, who live above the fog, In public duty, and in private thinking : For while the rabble with their thumb-worn creeds, Their large professions, and their little deeds, Mingle in selfish strife, Lol freedom weeps; Wrong rules tbe land, and waiting Justice sleeps. -Oliver Wendell Holmes.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262] . Jain Couicrepce Herald [September NAYA KARANIKA (A PRIMER OF. JAIN LOGIC ) Naya-karnika means Naya and its Karnika. Naya means a standpoint or an aspect of viewing a thing from, that standpoint or aspect. Karnika means a pericarp, or the central point of a flower. A thing which is to be viewed with different aspects is the pericarp or the central point and the various standpoints, from which it is viewed, from varidus petals surrounding the pericarp. Thus the title * Naya Karnika' is fully borne out by what is said in the work; the title is not irrelevant. Taken as a whole Naya-Kanika means a flowek which has for its pericarp or ce point the thing to be viewed; and for its petals the various standpoints from which it ( the thing is viewed. BENEDICTION AND SUBJECT vardhamAnaM stumaH sarvanayanadyarNavAgamam / saMkSepatastatadunnItanayabhedAnuvAdataH // 1 // ' We revere ? Vardhmana, whose gospel is an ocean for all aspects of things in the form of rivers to flow ii to, by transcribing in brief the various aspects, culled from it (the ocean-like gospel), 1. NAMES OF THE NAVAS:- : naigamaH saMgrahazcaiva vyavahAra sUtrako / zabdaH samabhirUDaivaMbhUto ceti nayAH smRtAH // 2 // (Seven) Stand-points are spoken of viz, 'the non-distinguished (Naigama), the collective-generic (Sangraha), the practical (Vyava. hara), the straight-expression (riju-sutra); the verbal (Shabda), the subtle (Sambhirudha), and the such-like (Evambhuta) standpoint, 2. 1 The verses 1 to 21 are in Anushtup metre: 2. Mahavira, the last of the 24 Tirthankaras (Prophets ).
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ nennen AAAAAAAAAAAAAA 1912) Naya Karnika [263 maana . GENERAL AND SPECIFIC PROPERTIES OF THINGS. arthAH sarve'ni ca sAmAnyavizeSobhayAtmakAH / 4,41 ga tau aftast fa #1: 113 11 Among other properties, all objects have these two properties also, viz (1) ART-Samanya or the generalizing (general ) properties and(2) Pre-Vishes hi or the differentiating (specific) properties; the general expressing the genus (Jati) etc, the specific expressing the -species-differences-distinctions. 3. DISTINCTION BETWEEN GENERAL AND SPECIFIC PROPERTIES, OR ILLUSTRATIONS OF SAMANYA AND VISHESHA. aikyabudhdhi rghaTaza te bhavetsAmAnyadharmataH / vizeSAzca nijaM nijaM lakSayanti gha. janAH // 4 // By means of general properties, in each of hundred (only for the sake of specification, a number of hundred is here placed. Truly it means all .) jars, one idea (of jar-ness) is recognized; while by means of specific properties, people distinguish each in-, dividual-particular jar as their own. 4. EXPLANATION-Suppose there are lying here many jars; if we lcuk to them from the standpoint of their general property, we shall realize jar-ness or the quality of their being a 'jar'common in all of them: but if we view them from the aspect of their differentiating property, we shall feel their qualities different, some jars being large, some small, some jars of red colour, some of black, some belonging to A, some to B, and so on. 4 THE CHARACTERISTICS OF THE NON-DISTINGUISHED OR NAIGAMA NAVA-STAND-POINT. naigamo manyane vastu tadetadubhayAtmakaM / nirvizeSaM na sAmAnyaM vizeSo'pi na tadvinA // 5 // The non-distinguished (naigama), regards an object as possessing both the aforesaid (general and specific) properties; (because) there is no general property unaccompanied with the specific property
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264) Jain Conference Herald (Septeinber nor even the specific property is unaccompanied with it ( general property ). 5 Naigama (TA=a + a + The Three AA. T = not, - one, TH = aspect, view, standpoint ) means that which does not consider (only) one aspect, that is, which regards both Samanya and Vishesha, This aspect of Naigama is true because Samanya is not irrelative of Vishesha and vice versa. In the third verse we saw that all objects are possessed of both general and specific properties, 5 THE CHARACTERISTICS OF THE COLLECTIVE (SANGRAHA) NAYA --STANDPOINT. saMgraho manyate vastu sAmAnyAtmakamevAhi / sAmAnyavyatirikto'sti na vizeSaH khapuSpavata // 6 // T'he collective ( Sangraha) considers an object as possessing, only the general properties. This view of Sangraha is also right, because there exists no Vishesha apart from Samanya i. e, both Vishesha and Samanya are co-existing, coincident, like flower and space i. e. where there is flower, there is space, where there is space, there is flower. But Samanya devoid of Vishesha 'is khapushpavat (like sky-flower), quite nonentity-'no where '. 6 SANGRAHA ILLUSTRATED, OR INSTANCES OF THE COLLECTIVE STANDPOINT. vinA vanaspati ko'pi nimbAmrAdirna dRzyate / / hastAdyanta vinyo hi nAGgulAdyAstataH pRthak // 7 // Not a single nimb, mango or any other tree is conceived apart from (its general property) * Vegecable-ness'.( This mango tree and this nimb cres and this oak trze and all other trees and plants give us the common idea of their being 'Vegetables'. As trees and plants they are different, but they are all alike. Veger tables', the common property of vegetableness is running alike through all of them.) In the same way fingers etc. which are included in the idea of hands etc. cannot be corceived of sefarately from the hands etc. 7.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912 Naya Karnika 265 THE CHARACTERISTICS OF THE PRACTICAL -VYAVAHARA STANDPOINT. vizeSAtmakamevArtha vyavahArazca manyate / / vizeSabhinna sAmAnyamasat kharaviSANavat // 8 // The practical (vyavahara) takes into consideration an object as possessing the specific properties only (as, or this view of vyavahara naya is also right because,) the general property as separate from the specific property is a nonentity as donkey's horns. 8. INSTANCES OF THE PRACTICAL STANDPOINT. vanaspatiM gRhANeti prokte gRhaNAti ko'pi kim / vinA vizeSAnnAmrAdIstanirarthakameva tat // 9 // . (You want the special vegetable of the mango-fruit. You ask your man in general terms, 'bring me a vegetable;' You do not specialize the mango-vegetable. What will your miau bring? He may bring any vegetable other than the mange, which is of no use to you. Similarly the practical view of things (Vyavahara naya) has regard to specific properties of things only, irrespective of their general ones. General conceptions have no utility in practice.) If you ask a man to take a tree, what will be take but some specific tree as mango-tree etc; hence the same (general property) is of no use. 9. ANOTHER ILLUSTRATION vraNapiNDIpAdalepAdike lokaprayojane / upayogo bizeSaiH syAtsAmAnye na hi kahicit // 10 // When people apply poultice to a wound and ointment to feet, the use of specific properties is made, and never of the general properties. 10 EXPLANATION-A wound or a bruise or a mere scratch on the foot or leg or ankle or any other part of the body, would require ointment for their healing, but the wound will require its special ointment, and so the bruise and the scratch. As genus,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 Jain Cocference Herald [September they will all be ointments, bui as species to heal the wound their properties must be different and specific. 10. THE CHARACTERISTICS OF THE STRAIGHT EXPRESSION (Rijusutra) STAND-POINT : RjusUtranayo vastu nAtItaM nApyanAgatam / / manyate kevalaM kintu vartamAnaM tathA ninam // 11 // The straight expression (Riju-sutra) considers nothing past nor even future; but (it) only considers (1) a thing as it exists at present, and (2) recognizes the natural state of the thing i. e. its real natural state only. (It does not recognise the attributed siate, as Vyava hara Naya does). . . ARGUMENT AS TO THE CHARACTERISTICS OF THE STRAIGHT EXPRESSION STANDPOINT. atItenAnAgatena paraskAyena vastunA / ARISTuaTha Titaqa77 112 il (The Riju sutra point of view is also right, because (It is to no good to think of the past or the future or the unreal attributed (conventional) qualities. (The past, the future and the unreal, attributed qualities are 'nonentities', like flower in the sky) i. e.' a thing living in the present and that in its real natural state is only true. 12 (A question is likely to arise as to the real natural and uvreal attributed state of things. The author touches upon the point in the next verse.) NIKSHEPAS OR MODES OF RECOGNIZING THINGS AND THEIR BEARING WITH THE RIJUSUTRA AND THE SUCCEEDING NAYAS. nAmAdi caturveSu bhAvameva ca manyate / na nAmasthApanAdravyANyevamagretanA api // 13 // [There are four modes of recognising a thing. They are technically termed 'Nikshepa's' They form the unreal attributed and the real natural state of the thing. The first three are unreal
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] Nava Karnika [267 attribute t, the fourth and the last one is real natural. A thing is recognised by (1) its name (Nama Nikshepa,) (2) by its shape or image (Sthapana Nikshepa,)(3) by the unfailing causes surely to bring out or evolve its real natural state (Dravya Nikshepa) and (4) (the final effectual) real natural state (Bhava Nikshepa). From this we can see that neither the name, nor the shape or image, nor the unfailing causes surely bring out the real natural state of the things-constitute its real natural state. They are all its unreai attributed qualities. The only natural state (Bhava Nikshepas) of the things really constitutes tne thing. ] [ After this introduction into Nrkshepas we can follow the author in the 13th verse. ] ( 'The Rijusutra naya) recognises only the real natural state of a thing out of four ( nama, sthapana, dravya, bhavanikshepas-impositions) beginning with the name (nama); And in the same way the succeeding standpoints. Riju sootra and its succeeding nayas viz. Shabada, Samabhirovdha and Evambhoot take cognizance of the fourth Bhava Nikshep only. They look upon things in real natural state. They give no weight to the unreal attributed state, viz. the name, or shapeimage, or causes calculated to evolve the natural state. (Nigama Sangraha, and Vyavahara recognize all the aforesaid four modes, of Nikshepas). 13 THE CHARACTERISTICS AND INSTANCES OF THE VERBAL-SHABDA STANDPOINT. artha zabdanayo'nekaiH paryAyairekameva ca / manyate kuMbhakalazadhaTAkhekArthavAcakAH // 14 // There are different words expressing one object; Shabada naya does not take into consideration the difference of the terms. It cousi. ders such words as equivalents, for example, in Sanskrita a jar is called) Kumbha, Kalasa, Ghata etc. which are expressive of one cd'le senc chiect (viz. a jar). 14.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268) Jain Conference Herald September THE CHARACTERISTICS AND INSTANCES OF THE SUBTLE (SAMABHIRUDHA) STANDPOINT. brUte samabhirUDho'rtha bhinna paryAyabhedataH / bhinnArthAH kuMbhakalazaghaTA ghaTapaTAdivat // 15 // Whereas, the Samabhiroodh Naya does consider the difference of words expressing the same object. It holds that with the difference of the words expressing the object, the expression of the object also differs. Samabhiroodha considers such words as synonyms, and not as equivalents like Shabda. For instance just as a jar() and a cloth (2) are different, so a jar, a pitcher, and a pot [Kumbha, Kalasa and Ghata though synonyms,] are different things-objects [according to their deriva. tive meanings: for instance Ghata is that which makes a noise like Ghata, Ghata, and so on.] 15 ARGUMENT AS TO THE CHARACTERISTICS OF THE SUBTLE (SAMBHIRUDHA) STAND POINT. yadi paryAyabhede'pi na bhedo vastuno bhavet / bhinnaparyAyo rna syAt sa kuMbhapaTayorapi // 16 // (For] if different synonyms (Paryayas) of a thing do not distinguish that thing, there can be no such (distinction) between a jar and a cloth, which have (also) different words (Paryayas) for them. 16. THE CHARACTERISTICS OF THE SUCH-LIKE STANDPOINT ekaparyAyAbhidheyamapi vastu ca manyate / kArya svakIyaM kurvANamevaMbhUtanayo dhruvam // 17 // An object may be denoted by only one term, but it is fulfill ing (is in the state of fulfilling), at the very moment when it is denoted by the said term, its own natural function as expressed by the term, then Evambuta recognizes it. According to Evambuta the expression of the object, and the fulfilling of the function of the object as expressed by the term must be simultaneous.17
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] Naya Karnika ARGUMENT AS TO THE CHARACTERISTICS OF THE SUBTLE STAND POINT. yadi kAryamakuvANo'pISyata tattayA sa cet / tadA paTespi na ghaTavyapadezaH kimiSyate // 18 // (For) If a thing be recognized, even when it does not fulfil its function, then why can the cloth not be called a jar ? Explanation-For if a thing is not in the state of fulfilling the function, as expressed by the term at the very moment that the expression is made, and still it be recognized as that thing, then why even a jar can be called a cloth, though it is not in the state of fulfilling the function of a cloth. Etymologically Evambhoota means True in its entirety to the word and the sense,' all the qualities denoted by the word being prominent. Samabhiroodha is also true to the word and the sense, but not entirely, some of the qualities being in the back-ground, or not yet realized. Shabda is also true to the word and the sense, but not so true as samabhirudha, more qualities being in the back-ground here. Thus shabda, samabhiroodha and evambhoota are more or less one and the same sort of nayas and so Shree Umaswati Vachaka groups them all in one Samprata, but separately each succeeding naya is purer and of greater importance than the preceding one. 18 INTER-RELATION BETWEEN THE SAID STAND POINTS, THEIR IMPORTANCE AND THEIR DIVISIONS. [269 yathottaraM vizuddhAH syurnayA saptApyamI tathA / ekaikaH syAcchataM bhedAstataH saptazatApyamI // 19 // These seven stand-points -nayas are as we go down purer (i. e. each succeeding stand-point is purer than the preceding one.) Each one may be subdivided into hundred ones, hence there would be, in all, seven hundred sub-divisions. 19. athaivaMbhUtasamabhirUDhayoH zabda eva cet / szamlacagi da agizgaiike: || 30 ||
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270] Jain Conference Herald [September But if we include the subtle (samabhiroodha) and such-like (evambhoota ) in the verbal? ( Shabda) stand-point, then there would be five stand-points, and the same can be divided into five hundred. 20 drvyaastikpryaayaastikyorntrbhvntymii|' AdAvAdicatuSTayamantye cAntyA'strayastataH // 21 // These ( seven aspects ) can be included into-grouped under [two i. e. ] (1) *dravyastika noya which considers the common attributes to all the dravyas and recognises the real as well as the attributed state of things; and (2) *paryayastika-naya, which considers the specific attributes of each object and recognises only the real natural state of the object. The former includes the first four and the latter the last three (according to some ncharyas the former includes the first three and the latter the last four.) 21. 1 Compare the bhasya on Umaswatz in 1-35 observes :yathArthAbhidhAnaM zabdaH / nAmAdi prasiddhapUrvAcchabdArda atha pratyayaH sAmprataH // . satsu artheSu asaMkramaH samabhisUDha / vyajanArthayorevambhUta iti // . TatvarthadhigamaSutra-p. 32. 2 HTH inE STEMTETTEET #T: |-38 !| Tatvarthadhigama Sutra-p, 32. Note-From both of the above quotations it will appear that Umaswati makes a mention of five nayas including the suble and such-like ( samabhiroodha and evambhoota ) stand-points into the verbal (Shabda ) and while doiug so he gives a different name viz;-the suitable (Samprata ) to what we know hereby the name 'Verbal' (shabda ) * More commonly called dravyarthika and paryayarthika nayos,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] Naya Karnika HOW ARE ALL THESE ASPECTS EMBODIED IN THE JAIN PHILOSOPHY ? sarve nayA api virAdhabhRto mithaste, sambhUya sAdhumramayaM bhagavan bhajante / bhUpA iva pratibhaTA bhuvi sArvabhaumapadAmbujaM pradhanayuktiparAjitA drAk // 22 // + M Oh Lord! although all stand-points differ from themselves earth inter se, they collectively serve your gospel, just as on kings though hostile to each other, after having been defeated in military warfare serve at the lotus-like feet of-pay homage to-the Sovereign-Emperor. 22. CONCLUSION itthaM nayArthakavacaH kusumairjinenduH vIro'rcitaH savinayaM vinayAbhidhena / zrI dvIpabaMdaravare vijayAdideva sUrIzitu vijayasiMhagurozca tuSTyai // 23 // was Thus the Lord Mahaveera-the moon among the linas-Kevalins with modesty worshipped by means of flowers in the form. of words explaining the significance of naya-stand-points by me named Vinaya [-vijaya ],in order to satisfy the Guru Vijayasinha - a disciple of Vijayadeva suri, in the beautiful seaport of shree Dveepa. 23. [271 10 A Synopsis of the theory of Karma. AS EXPLAINED BY JAINISM. The word Karma () is derived from the Sanskrit root Kri () to do. It therefore ordinarily means "whatever is done thrBut in ough the instrumentality of mind, speech or action." + The verses 22 & 23 are in Vasatn-tilaka metre. The present Diva in Kathiawar.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272] 'The Theory of Karma. [September wwwuuuuuuwwwwwwwvvvvvvvvvvv the Jain technicality the word karma conveys a deeper significance than is commonly attached to it by non-Jains. Its meaning as understood by Jainism may be roughly defined thus. "The groups of material substance attracted by the soul and impregnated by the power of its will bhava so as to fructify, in various ways. " This definition is as imperfect as it is comprehensive and a crude attempt at putting in the smallest possible compass what has been discussed thread-bare and elaborately systemetised by the propounders of Jainism. The material particles have no influence over the soul unless and until they have been gathered by the will of the soul and imbued with its power. The whole position therefore resolves itself into the simple proposition that the soul is governed by its own will (bhava) which draws to itself such karmic particles as bear affinity to the nature of the will attracting it. The will determines the nature of Karma to be attracted. karma is thus the governing factor of all the actions of the individual soul and predominates over it on account of its bulk and gravitation. Contrary is the case when the soul asserts its spiritual power and disperses the karmic influences. There is thus raging a constant mute battle between these two entities over the battle-field of the soul, one sinking into submission when the other is in the asceudent, and Vice Versa. These karmas are at the root of every movement of the soul. Whatever the soul does, it does at the bidding of the karma. The soul is guided through its infinite round of transmigrations in the orbit of Sansar (HART*) by it. It cannot breathe nay even stir of its own accord independent of the control of the karma, though of course it can diminish and sometimes eradicate its power by its superior subjective strength, which the soul can develop when karmic forces are less inexorable. The question of pre-destination and free-will (Prarabdka and Purushartha) naturally steps in
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] Jain Conference Herald [273 at this stage of the enquiry-a subject too vast in itself to be adequately handled here. Both govern more or less the conduct of the soul. Jainism postulates five categories (samavayas) as governing the actions of the soul, of which the karma or predestination, and free-will or the liberty of action unhampered by the stress of the karma, are two. They seem opposed to each other-each the negation of other-but that is not the case. Out of the five categories, only one is predominant at a given time, the rest pying subordinate position and hence less powerful but never totally inoperative. occu The union of the soul with Karma dates from the beginning of Time. Did Time, in its absolute sense ever start running? No. Then the Samyoga-union of both may best be described as Anadi or beginningless. The chain of cause and effect may be lengthened back into the hidden Past without ever stopping. None can fathom this profound mystery except the Supreme Being, the Kevalin. It may be doubted "The very word 'Union' is in itself a sufficient argument that there must be a point of time when they may have been united. To use the word Samyoga and not to assign a time when it occurred is a contradiction in terms." The answer which the Jainism vouchsafes is that the human language is quite an inadequate medium for conveying the right sense. What really is proposed to be conveyed is that at no time were they united. None, Kevalin not excepted, can point to any time when the union may be said to have taken place. The soul was never free from Karma at any time in the past. This negative mode of expression is more favourite with Jainism than the positive one, as the latter fails to convey the proper sense. The word 'union' is employed only to signify that though united, their respective attributes are never affected in the least nor absorbed one by the other into itself beyond reclamation. The simile employed by Jainism to typify this, is the union of water with milk. When mixed up they present to all intents and purposes, an ap
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274] The Theory of Karma. [September pearance of one homogenious substance but they can be differentiated by placing the pot containing them on fire which eveporates the water and retains only the milk, the process showing that both are different in substance as well as in essence though they looked as one in essence in a combined form. Likewise, the Spirit and Karma look ostensibly as one substance, but really they are different in essence, both having attributes of their own having nothing in common with one another. Pure spirit plus the karma is termed soul. Karma by its very nature is inert. It is Pudgal as the term goes among the Jains. This Pudgal pervades the whole space (Akash) in a variety of forms and combinations and is drawn or repelled by the soul by the sympathy or antipathy of its will. The Fudgal drawn by the soul goes to swell the volume of the previously accumulated Karmas, of which three are 8 principal kinds classified according to the ways in which they obscure the innate nature of the soul. The soul is free when it shakes off this brood of Karmas which binds it to earth and goads it relentlessly on, in its unceasing migrating course. These Pudgal or karma are composed of the primeaval atoms which is the pure ultimate state of Pudgal indivisible and invisible to the human eye. When two such atoms combine, the formation is termed binary groupdwanuka skanhha. The aggregation of three atoms is called tertiary group (tryanuka skandha), the aggregation of innumerable atoms is known as (asankhyata-skandha) and so on ad infinitum. The principal groups of karmas are called Mula Prakritis which, as mentioned above, are 8 in number. These are further subdivided into 158 Uttara Prakritis They are constantly at work to suppress or uplift the soul according as they are good cr evil. The principal groups may be thus defined. I. Jnanavarniya Karma:- The accumulation of Karmic groups (Karma Vargana) which shrouds the intellectual nature of the seul and obstructs the knowledge of all sorts. The intellectual
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1915 ] Jain Conference Herald [275 reasoning and all other mental faculties are rendered inoperative, sluggish or lethargic by the approximation of these Skandhas. The individual in whom these karmas preponderate, is ordinarily known as thick-brained. 'He is incapable of arriving at any conclusion from given premises. There are infinite grades of this karm which stamp man as more or less intelligent or a dullard. II. Darsknavarniya Karma :- The accumulation of Skandhas which overshadows the vital power of the scul. This Karma may be likened to a bandage of the eye obstructing the sight and disallowing perception of things. Darshan is a simple exercise of the visual faculty, without involving any conscious mentis tion which is a function belonging to Inana. When Darshanavarnia Karma gives way, a clear perception supervenes. :: III. Vedaniya Karma :- Accumulation of Skandhas governing the physical nature of the soul. This Karma creates in the individual a sense of comfort or discomfort, suffering or enjoyment, lealth or disease and all other feelings pertaining to;the physical system. IV. Mohiniya Karma :- Accumulation of Skandhas which n the affectional, passional and emotional nature of the soul, and furnish motive for love or hatred, like or dislike, attraction or repulsion, and overwhelm more or less the moral element. Karma hinders the right understanding of Truth and betrays the soul into the meshes of endless confusion. One cannot discriminate right from wrong, truth from falsehood, when the bulk of this Karma is overpowering. Brightness of intelleet or fineness of mental calibre are belpless and upavailing when Mohiniya karma' rules with a heavy hand. Of all the Karmas Mahiniya is the most potent and lasts the longest. It is described as the mother of the rest of the Karmas supplying nourishment to them all. To conquer this mighty host,is to destroy the rest of the brood which are powerless but for the help of Mohiniya. V. AyuKarma--The accumulation of Skanadhas which set a
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276] The Theory of Karma. [September limit to the duration of individual existence and fix the age upto which one would persist in the body. The duration here below is not measured by the days, months or years but by breaths. And when the number of breaths allotted to the separate individual existence have expired, the soul flies form this tenament and animates a fresh body. VI. Nama Karma- Accumulation of Skandhas which determine the colour, beauty, organization, symmetry etc. of the physical system. VII. Gotra Karma-Accumulation of Skandhas which furnish basis for high or low birth as well as for the family, race, lineage, caste, posision, occupation, etc., in which the individual soul is born. The birth, in the absolute sense, is neither high nor low, nor has it anything to do with the spiritual unfoldment, since these institutions have been arbitrarily created by the human ingenuity, and not a dispensation of nature. This Karma affects the soul only in so far as it affords better opportunities for its evolut ionin high birth where uplifting hereditary tendencies are congenial to the growth of Spirit and the environmental pressure less suppressing than in the low birth, VIII. Antaraya karma-Accumulatiou of Skandhas which in terfere with the success and prosperity in all undertakings. This karma also handicaps the freedom in action, governing as it does the physical and partly moral nature of the individual. These are only the rough outlines of the principal groups of karma, the sub-divisions of which have been so very minutely discussed and subtleties so nicely discriminated and explained in the Jain literature, as to turn the btightest intellect of this age perfectly giddy. When the soul frees itself of these karmas, the perfect enlightenment is the reward, and thus emancipated and disembodied, it rests in Absolute Bliss for ever more. SUSHIL.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] Jain Conference Herald [277 Karmas. As the wind blowing on a man is quite different from the man, so are such feelings as fear, anger, etc., had by a man different from the man. The wind is known as an external thing and is felt by the skin or the sense of touch; the feeling of the force of the wind is the man's, and the feeling of anger is the man's; the cause of the feeling in the case of the wind is known to be different from the man; the cause of the feeling in the case of anger is, they say, equally different from the individual feeling it. He who feels the wind, is also he who feels the anger; and he is different in each case from the cause of the feeling. The cause of the feeling of anger is said to be a real invisible substance composed of atoms of matter in combination with the individual, who is the knower of and different from the cause of the feeling. It is in certain circumstances, of course, that the feeling of anger rises. He may feel that wind, as cold, or warm, or strong, and at the sanre time not feel any anger. Or again he may when the wind is blowing feel angry because it of. The wind is not the cause of his feeling of anger, because it may blow without being accompanied by this feeling of anger. Neither can the anger be a quality of him who feels it, because a quality is always present, and anger is not always present. People do things driven by forces which are not themselves at all; and others blame the persons, as if the persons had done the thing intentionally and knowingly.': . Of course, the person is responsible for the action, because he has the power of not doing it, but the force which is going on is not entirely of the person's own self. It is like a man in a wind who is walking along with wind and consequently much faster than he would or could otherwise walkj and so he is accused
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278] Karmas [September of fast walking. It is really the wind that is operating,- of course the man lets it control him, but still it is the wind and not the man. In the same sense, people do things under the influence of forces that are as different from themselves as is the wind different from the man. The things that a man may do under the influence of these external-internal forces are killing, lying, stealing, lust, acquiring too much property, etc., etu. And the forces in question are such forces as faer, anger, deceitfulness, passion, greed, pride, etc. These forces are as different from us as the wind is; the wind is felt only on the surface of the body while these forces of anger, fear, etc. are felt inwardly, and may be supposed falsely to be our own factors. They become the causes of our actions, like the wind is the cause of the ship moving along; we do these unnatural things like lying when these external-internal forces like fear are blowing (so to speak, they are the means;) when they are operative, we lie, when the wind is blowing, the boat moves. But there is an important difference between the examples used and the analogue of the wind;, in the latter case there is one wind which everybody in it feels, whereas in the case of arger, fear and such forces, which are urging us on to action, no one is operated on except the one person who feels them and this is because he is combined with them or has generated them so that they are in combination with him like soot sunk into oil, or mud stirred up in water. He is the water and these forces are the mud obscuring the natural qualities of the water. Your question in one of your recent letters as to by what 'light' (or means) I am conscious of darkness is a very good question; it certainly is not by means of any artificial light; it is truly my own faculty or nature that makes me aware of darkness. 1 sometimes take the view that feelings of any unpleasant character, like sorrow, fear,etc. are to be regarded as the same
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] Jain Conference Herald [279 sort of thing internally as winds blowing upon one are regarded externally; one feels the wind blowing all around him, but of course understands it to be the wind, which will die down in due course. And in the same way such feelings as reluctance when contemplating some disliked activity, or any feelings of the mohaniya group, may be looked upon as winds blowing over one, perhaps even hurricanes; that is, as some external force flying around one, to one's discomfort. I suppose the karmas, at least the mohaniya karmas, can be known inwardly by being felt, as one feels hunger etc felt as forces or tendencies urging us to some action which perhaps we do not wish to do, and which sometimes, as Mr. Bligh said somewhere in one of his books, are too quick for you, as they operate and you say or do some thing before you have time to stop them. I suppose these forces that one feels may be regarded as Karmas by him, and not-self. And I suppose they have real substance if one could only see it,-pudgala welling up within one. or EACH SELF IS ONE NOT MANY. It is most important to get a true understanding, and words are used as the only means of conveying to another person any piece of knowledge, and you cannot by speaking impart your knowledge or thought to another man, and in speaking you express not the whole but only part of the whole truth. This is where the question of points of views comes in, and it is very important, because vexation is often brought about by looseness of expression,-due possibly to looseness of thought, and even possibly to false views. Anyhow, it is most important to understand that in speaking of my objective self, my subjective self, my supreme and all such similar expressions; my higher self and my lower self, the self in question is not more than one, I myself am one; and these different descriptions of it are simply names of distinct modes in which I live. I am not different from myself whether spoken of as higher self or lower self; whether as objective self, supreme self; it is quite true,-no, that is quite wrong
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280] Karmas. [September It is quite obvious that this is true, because if the higher self were different from the lower self, then the one would be not-self, whereas I cannot possibly be not-myself. I am I, and that which is called self, whether higher or lower, cannot be not-self; it must still be self, and only one self, myself. My lower 'self is not a second being, it is niyself; there can be no fight between the higher and the lower self in the same sense as there can be a fight between two men. If I believe the body to be inyselt, then I am living as the objective self, and not as the body, as I do not live as the body, the body lives a different life which is not my life; but in believing the body to be myself I live as what is called the objective self,-holding this belief is called living as or being the objective self; being the objective self does not mean being the body for we never are the body. Fighting the lower self simply means resisting forces which are not, but which were believed to be, us: The same is true with regard to such expressions as inflow of the divine. The divine does not flow into us, it has always been in us, unless by 'us' we mean that which is not us at all-viz. the body. The inflow of the divine into man means truly the inflow of us into our bodies, the control by us of our bodies, so that the movements of our bodies are brought about by us, which is frequently not the case. If we have a thought to do good, but we do not make our body do it, the divine does not flow into the body. If we do it, then the divine coes flow into the body,-or the man, if by man we mean that which is not us, or the body. . A SEEKER.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912 ] zikhariNI khamAvuM chuM, kSamA karo ! kSamApanA, khamAvu chu, kSamA karajo.! gajhala. gurU zirachatra badhu mitra! pitAmAtA ke vhenI Apa thayA avinaya traNe yAge, khamAvu Atma bhAvethI. divAne huM banIne, krUraja mArI bajAvI nA thayA dArUNa kaparI tA, ure te zalya nA dharo. dilethI jo dIdhI DAghI, vicAre ci Mtavyu. murU vacana vasamA uyAmAM jo, khamAvuM chuM kSamA karajo. ame te Apa nahi judA, hRdaya khATu judAi jyAM hRdaya ja ApatuM mAphI, hradayamAM devatAi che. jIgara mArUM baLe doSa, jIgara tADI batAvuM chuM jue tyAM che lakhAyelA, " khamAvuM" zabda kAyamane. kSama punA. kadi tuthI elpA, krudhitavadane, mApha karaje ! kaTu bhAve kArtti, jarIya vAM, mAk karaje ! thai che nA pUrI, muja ja hArA taraphanI; kSamA deje, vhAlA! karUNa najare, te hRdayathI, vicitrA sRSTimAM, vidhavidha prasaMgeA maLI rahe, anicchA haiyAnI, tadapi dila kaiAthI laDI paDe; chatAM haiDAM bheLAM, mukha thika hiMdu o laDImA~, kSamA yAcuM vhAlA, kara kara kSamA vismarI sahu. -2 sahu rAtri gALI, smaraNu baLa kArye macchu sahu, deSAnI, sajaLa nayane jhAMkhIya karI; karelAM thaelI yAdIthI, hRdaya kumaLu dIna banI gayuM; name bhIkhe tuthI, dIna hRdayane mApha karaje! paraMtu, vhAlA! zu?, praNayI dilane RSTa sahu A, kSamA levI devI, kapaTanIti e vizva jananI, prabhu tuM vhAlAne, jaga viSathakI mukta karaze, pra...pracI vAyu nA, tuja dila samIpe pharakaze. -- --1 -3 =4 1 4 5 " mRta ,, ra81
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282] jana kenpharansa heraDa. [sapTembara zrI vItarAga paramAtmane namaH zrI paryuSaNa pUrNAhUti. khAmemi savvejIvA, savve javiA khamaMtu meM, mitti me savva bhUesu, vera majhjJa na kennii.| . atha:-sarva jIvone khamAvuM chuM, sarve jIvo mane kSamA Apa sarva bhUta (jIva) sAthe mAre maitrIbhAva che; kaI prati mAre vairabhAva nathI. aha, vIra paramAtmAnI bhAvadayA ! aho enI prANI mAtraprati niSkAraNa karUNa ! ahe, eozrIne parama zAMta, pavitra, kalyANakArI bodha ! ahA eozrInI jagata jIva prati vatsalatA! koI paNa prakAre jIvo janma maraNanAM dukhathI mukAya, koI paNa prakAre e vairAgya bhaNI vaLe, koI paNa prakAre eone sanmukha lakSa thAya, koI paNa prakAre deha, dhana, kuTuMba, ghara, yavana Adi paulika vastuonuM amahamya samajAI temAM Aropita sukhane eono bhrama TaLe, kaI paNa prakAre eo dAna, zIla, tapa, ane bhAvarUpa dharma ArAdhe, koI paNa prakAre Adhi, vyAdhi, upAdhithI grasta sAMsArika prapaMcajALathI, varasamAM be-pAMca divasa nivatta upazAMta vRtti grahI, tatva vicAra karI eo sasukhane rasa anubhava, A vagere e niSkAraNa karUNuLu bhagavAnanI ahoniza ciMtavanA hatI. saMsArI chane maheTAmAM maheNuM duHkha pharI pharI janma-jarA-maraNa pAmavAnuM che, A " eoe jANyuM; e jANuM pite dharma ArAdhI prabaLa purUSArtha vaDe e duHkhathI mukta thayA; ane parama niSkAraNe karUNAthI Arda thaI javo prati kahetA havA - he che, A saMsAra (janma-maraNarUpa bhramaNa) anaMta khedamaya che; anaMta duHkhamaya che; tamane heTAmAM moTuM eja duHkha che; enuM tamane bhAna kema nathI AvatuM ? aho, ethI chuTavA tame prabaLa satya purUSArtha kare, purUSArtha kare. A prakAre eozrI pharI pharI ne ThokI ThokIne upadeza karatA hatA. ghaNA halukamI nikaTa bhavya bhAvika AtmAo e sadupadezathI nirveda pAmI, sarva saMga parityAga karI, prabaLa purUSArthavaDe karma kSINa karI AtmasAdhana karatA havA.. jeo sarvasaMgapariyAgarUpa yati dharma grahI na zaktA, teone sarva jIva prati samadarzI zrI vIrabhagavAna e prakAre bedhatA ke - he bhavya ! tame vizeSa na karI zake, te gRhasthapaNe rahI tamAre gRhastha dharma zuddha vyavahAravaDe ujjavaLa kare; jIvitaparyata sarva viratirUpa zramaNya dharma na AdarI zake, te gRhasthane yogya dezavirati grahaNa kare; prati divasa gRhasthane gya AvazyakAdi avazya dharma
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] zrI paryuSaNa pUrNAhUti [283 kRtya Acare; dAna, zIla, tapa, ane bhAvarUpa dharma seva; hameza na bane te paMcamI, aSTamI, caturdazI Adi parva tithie pavitra dharma Adare; tema paNa na bane te varasamAM AvatAM cha mukhya aSTAblikamAM, (aThavADiyAmAM kArtika suda, phAlgaNa suda, caitra suda, ASADa suda ane azvina sudanA darekanA bIjA aThavADiyAM ema e pAMca aThavADiyAM ane chaThuM paryuSaNanuM aThavADiyuM.) to dharma vizeSe karI ArAdhe; ane tema paNa na bane te chevaTa paryuSaNa parva te avazya ArAdho; e paryapaNuM parvadivaso parama kalyANakArI che, he bhavya ! je jIva jeTaluM sukRtya jevA bhAvathI kare, te jIvane teTaluM phaLa te bhAva anusAra prApta thaze. Ama vicArI mahad phaLa pAmavA tame satvara sabhAvapUrvaka prabaLa purUSArtha kare. he bhavyo ! varasanA 365 divasa saMsAranI mAyika prapaMca jALamAM tame rAcA-mAcA raho che, te ADe tamane sasukhanuM bhAna nathI; te sasukhane rasa anubhavavA kaMI nahito paryuSaNanA ATha divasa te tame e jaMjALathI nivRtti le. e ATha divasamAM IkiyenA nigrahapUrvaka sazAstranA zravaNa, manana, nididhyAsana kare; svAdhyAya kare; yathAzakti paNa caDhatA ane ujavaLa bhAvavaDe tapa-vrata Adaro; sIla se, rAga dveSa maMda kare; paramAtmA purUSonAM caritra * zravaNa karo; teonAM guNagAna kare; purUSonI sevA-bhakti kare; jJAna-jJAniyAnAM bhakti-baha mAna karo; paramakalyANakArI vItarAgamudrAnI pUjA-bhakti kare; vItarAga zAsananA prabhAva arthe viveka ane sarbhAvapUrvaka mahotsava karo; svadharmavAtsalya kare; ane abhayadAna ApI abhayapada pAma; duHkhI upara anukaMpA aNa; yathAzakti paNa nirAzI bhAve dAna kare; varasa divasa paryata thaelA dezanuM pratikramaNa kare; e deSone pAchA vaLI jeI jAo; pazcAttApa pUrvaka tenI kSamA cAha; pharI te de na thAya evI saprema prArthanA kare; chavamAtra pratine vairavidhi saraLabhAve, niSkapaTapaNe, zuddha aMtaHkaraNapUrvaka, namrapaNe kSamAvo; jIvamAtra prati maitrIbhAva ciMta, AthI he bhavya ! tamArAM aneka AvaraNo, aMtarAyo TaLaze, ochAM thaze, nirjaraze, tamane sasukhanuM bhAna thaze. mATe tame je tamArA AtmAnuM zreya IcchatA ho, tame janmamaraNarUpa saMsAranAM duHkhathI chuTavAnA kAmI che, te tame A parvanA ATha divasa te nivRtti laI pUrvokta rIte samyaka prakAre ArAdhe." AvA prakAre sarva jIvane samadaSTithI jenArA niSkAraNa karUNAvAna devAdhideva zrI mahAvIra bhagavAna bhavya jIvonAM hita arthe zrI paryuSaNa parvanI ArAdhanAno upadeza karatA havA. cAlu varasamAM e mAMgalika parva vizeSa pUrNa thavA AvyAM che. A pUrNAhuti e nimitte devAya che. bhavya che vivekapUrvaka samyaka prakAre e parva ArAdhI parama kalyANa pAme che. jeonA varasanA badhA divase avatapaNe, viSaya kaSAvamAM, hiMsAdi pravRttimAM, ane mana, vacana, kAyAnA mAThA yugamAM vyatIta thatA haze tenA karatAM jainee pitAne AvA viSayakaSAyanI maMdatA rUpa, vairAgyahetuka manonigrahakAraka, dharma sAdhananA kalyANakArI parva divase
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284] jana kenpharansa heralDa. [sapTembara prApta thavA mATe pitAne puNyazALI gaNavA ghaTe che. AvAM pavitra maMgala parve pitAne prApta thavAnuM prazasta gairava ANavuM ghaTe che. paNa e nairava kayAre karyuM chAje ane e nairava jyAre sArthaka gaNAya, ke jyAre zrI vItarAga paramAtmAe karela upadeza-AjJA pramANe e pa ArAdhavAmAM Ave. jenI vartamAna sthiti ane AcaraNa para daSTi nAMkhatAM kheda thAya che, ke vivekanI ochAzane laIne karmanI virAdhanAne badale karmanI ArAdhanA thAya che. je parva divasomAM AraMbha-samAraMbhano sarvathA tyAga karavo ghaTe che, te divasomAM dharmanA nAme AraMbha-samAraMbha thAya che. je pavitra divasamAM mAna-lobhAdi kavAyanI nivRttine lakSa rAkhavo ghaTe che, te divasomAM mAna Adi kaSAya te moDhA AgaLa hiMDe che. je divasomAM rAga TheSa kSINa nahiM te maMda karavA ghaTe che, te divasamAM te dharmanA (?) nAme vizeSa prakAre udbhave che. A kevaLa mehanuM sAmrAjya varte che. A pavitra divasamAM jIvoe anazana Adi bAhya AtyaMtara tapa yathAzakita AdaravAM ghaTe che, A divasamAM jamaNavAra AdinA AraMbha-samAraMbha na ghaTe. svAmIvala (vadharma vAtsalya) ekalA jamaNa ApavAthI thAya che, ema kAMI nathI; tema te jamaNuM paryaSaNanA divasomAM ja thaI zake ema paNa nathI. paryuSaNamAM svadharmavAtsaya avazya kartavya che. paNa svadharmavAtsalyanA aneka prakAra che, ane te prasaMgane yogya, dravya, deza, kALa, bhAvane yogya thaI zake. vartamAna za-kALa jotAM svadharma ane svadharmI yogya vAtsalya to temanI mAThI sthiti sudhAravA, teone vyAvahArika-pAramArthika jJA-dAna ApavArUpe thavuM ghaTe che. " jJAnIo kahe che, ke viveka che, tyAM dharma che. viveka vinA dharma thaI zakato nathI. mATe sAra-asAra, gya-ayogya, hita-ahita, ucita-anucita, jarUra-bInajarUra vicArI pravRtti karavI ghaTe che. paryuSaNa ArAdhanAmAM svadharmavAtsalya Adi prakAre vivekanI khAmI bahu jaNAya che. vivekanI khAmI ane kaSAyanI vRddhi pratyakSa che. A vAta sarvadezIya nathI; ekAMtika nathI. sAmAnyapaNe che, ghaNuM ArAdhako vaMdanIya che. bAkI atyAre te jamaNa ApavAmAM paSaNa ArAghanA samAI gaI che ! paryuSaNa purAM thaye zrAvake sAdhu samIpe vaMdana arthe jAya, tyAre sAdhu puche. "kayuM zrAvakajI, parya paNa ArAdhanA acchI huI ?" zrAvakajI pratyuttara Ape "hAM, sAheba, zere zera ghI pAyAthI." paryuSaNa parvanI ArAdhanAnI AvI samaja te vivekanI khAmI nahiM te bIjuM zuM ? vaLI e jamaNa arthe keTalAM mAna-lobha sevavAM paDe che ? paryuSaNa parvanuM ArAdhana saphaLa IcchanArAoe A bAbata dhyAnamAM laI vivekathI vartavuM ghaTe che. samyakatvanA bhUSaNarUpa svadharmavAtsalyanI nokArasI (navakArazI)nA jamaNamAM ane zAsana prabhAvanAnI patAsAM, badAma ke sAkara zrIphaLa vaheMcavApa-bhAvanAmAM sImAM AvI gaI che
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] zrI paryuSaNa pUrNAhuti. [ 285 - ethI paNa e vAtsalya ane prabhAvadharma jaLavAto hoya, jainIonI sAra saMbhALa samaja ane vivekapUrvaka levAtI hoya; vItarAga mAgane prabhAva-dekhI jIvo e bhaNuM AkarSAtA hoya, vaLatA hoya, to sAruM che. mAnaI-dekhAdekhI e vAtsalya tathA prabhAvarUpa bhUSaNane dUSaNa Ape che, e saMbhALavuM joIe che. zrI vIra bhagavAnanA janmacaritra zravaNa vakhate zrIphaLa pheDavAnI prathA kyAMthI paDI haze ? zrI vIra bhagavAnanAM nAme pAlaNuM baMdhAya che, ane jene putra na hoya evA jaine putraprApti mATe zrI vIra bhagavAnanAM janmacaritra vAMcananA divase pAlaNe bAMdhavAnI mAnatA rAkhI, putra thaye pAlaNuM bAMdhe che,-A prathA kyAMthI paDI haze? AvI AvI pravRttio samakitanAM dUSaNarUpa kharI ke nahiM, e badhuM paryuSaNanA ArAdhanArAoe bahu bahu vicAravAnuM che. tapazcaryA thAya che; e bahu sAruM che. sAmAyika, pratikramaNa, vidha, deva-sevA, gurUbhakti, svadharmavAtsalya, prabhAvanA, zrI vIracaritrazravaNa, yathAzakti dAna, tathA dayAnAM kAme e vagere dharma-karaNIo thAya che, e bahu sAruM che. te badhuM samajapUrvaka samajavAnI IcchIabhyAsa-prayAsapUrvaka, vivekapUrvaka karavAthI parama kalyANakArI che. paramArtha jANavuM parama Avazyaka che. saMvatsarI pratikramaNuM karI jaino anya tathA badhA jIvone kSamA cAhe che, kSamA Ape che, AgalAM pAponuM pratikramaNa kare che, vaira-vidha TALe che. A badhAM bahu bahu sArAM kalyANa kArI kAryo che. te badhAM samajapUrvaka, vivekapUrvaka, AmaLo rAkhyA vinA karavAthI vizeSa vizeSa kalyANakArI thAya che. zrI vIraprabhune upadeza kevaLa jIvonAM kalyANa arthe che. te teozrIe zrI paryuSaNa ArAdhanA arthe je je agAu kahelA prakAre prakAzyA che, te pramANe viveka ane saddabhAvathI vartatAM anaMtakoTi kalyANa che. AvAM pavitra paryuSaNa pAmavA mATe jainoe prazasta gairava ANavuM ghaTe che; puNya mAnavuM ghaTe che. khedanI vAta che, ke mahAvIrazAsanamAM be phAMTA paDI gayA che;-digaMbarI ane tAMbarI vetAMbara paryuSaNa bhAdaravA suda 4-5 nA pUrNa thAya che. digambara payaSaNa tyAra pachI zarU thaI pUrNimAe pUrNa thAya che. vetAMbaromAM paNa jena-pratimA mAnanArA ane pratimA nahi mAnanArA be vibhAga paDI gayA che. pratimA mAnanArAmAM paNa koI cothanI saMvatsarI mAne che; kaI pAMcamanA paryuSaNa pUrNa mAne che. pratimA nahiM mAnanArA te pAMcamaja mAne che. A cetha-pAMcamanA aMge aneka jhagaDA cAle che. sahRdaya sujJa jIvone rAga-dveSathI mukAvAnAM sAdhana rUpa A pavitra parvamAM rAga dveSanAM kAraNa vadhavA rUpa jhagaDAthI trAsa chuTe che; teonAM hRdaya raDe che; kave che. zrImad rAjacaMdra A bhinna bhinna payUSaNanI prathA saMbaMdhI kahyuM che ke -
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286] jaina kenpharansa heralDa [sapTembara matAMtarathI bevaDo lAbha thAya che evuM A paryuSa samaddaSTathI jotAM jaNAyuM; e vAta rUcI; tathApi kalyANaarthe e dRSTi upayogI che. samudAyanA kalyANaarthe jatAM be khUSaNa duHkhadAyaka che. pratyeka matAMtara samudAyamAM vadhavAM na joIe; ghaTavAM joIe." AtmahitanAM kAraNarUpa parva divasomAM ke tene uddezI koI paNa jIva prati rAga-dveSa ke vaira-virodha na ghaTe; te vera-virodhAdinI te hAnija ghaTe. parva divasone hetu te kevaLa dharma ArAdhanane, Atma-sAdhananoja hoya. chatAM jIvo ajJAnamAM kheMcAI jaI, kadAgrahamAM taNAI jaI mAnamAM levAI jaI matamatAMtara vadhAre, jhagaDAnI jALa pAthare, rAga-dveSa vadhAre, ane ema karI dharma-mArgane aMtarAya ANe, e samyagdaSTi jIvone te dharmakRtya vizeSanA vadhAre divaso maLatAM AlhAda upaje che, paNa zuddha sanAtana vItarAga mArgamAM rAga-drava vRddharapa jhaghaDA dekhI teo kaMpe che. sujJa AtmAthI munivaroe, sadagRhasthoe, zAsanano satya arthe vijaya icchanArAoe A bAbata dhyAnamAM lai jIvone mAdhyastha bhAve sadupadeza ApI rAga ne dezathI kadAgrahathI, matamatAMtarathI, bacAvavA ghaTe che; jhaghaDAthI vAravA ghaTe che. zrAvaNa ane bhAdaravA mAsamAM paryuSaNa parva niyata karavAmAM paramajJAniyenI eka khubI jaNAya che. varSAratumAM prAya: sAdhu, munivaro, saMta-samudAya vihAra baMdha karI eka sthaLe rahe che. vaLI varSAratamAM jIvo vadhAre nivRttivALA hoya che. tema varasAdane laI vana-upavane phAlI-ylI, dazya kudaratane raLIyAmaNI banAve che; je dekhI AMkha ane mana baMne Thare che; praphullita thAya che. vaLI varasAda, ke jenA upara jenAM AjIvikA Adi vyavahArane AdhAra che, te yatheccha thaye jIvonAM mana vizeSa prakRlita ane nirAkuLa thAya che. tema zrAvaNa-bhAdapadamAM varSaratu prAya: khulI jAya che. AvAM badhAM ne dharmakaraNImAM anukaLa kAraNe joI parama jJAnIoe paryuSaNa arthe A bhAdrapada tathA zrAvaNanA divaso--A rUtu nakkI karI lAge che. niSkAraNa karUNaLu bhagavAnano A parama upakAra che. zrI paryuSaNanI pUrNAhuti aMge yacita kahevAyuM. AvA pavitra parva divase, dharma ArAdhana arthe ApaNane sadaiva prApta thAo, ApaNe badhAM pApakarmathI mukAie, ApaNe badhAM jIva mAtrane kSamI-kSamAvI vaira-virodha TALI maitrIbhAva dharie, eja prArthanA che. nA pavitra paryuSaNa samajIne ArAdhavAthI ApaNuM parama kalyANa che. bhAvinI anukULatA vAge A saMbaMdhamAM have pachInA paryaSaNa parve vizeSa kAMI kahevA yogya che. chevaTe, saMvatsarI kSamApanA nIcenA zrImada rAjacaMdranA zabdomAM yAcI, A lekha pUrNa karIe chIe: saMsArakALathI te atrakSaNa sudhImAM tamapratye koI paNa prakArano avinaya, abhakti, asatkAra ke tevA bIjA anya prakAra saMbaMdhI kei paNa aparAdha mana, vacana, kAyAnA pariNAmathI thayA hoya, te sarva atyaMta namrapaNe, te sarva aparAdhanA atyaMta laya pariNAmarUpa Atmasthitie karI, huM sarva prakAre karI kSamAvuM chuM; ane te kSamAvavAne yogya chuM. tamane kaI paNa prakAre te aparAdhAdine anupaga hoya te paNa atyaMtapaNe amArI tevI pUrvakALa saMbaMdhInI koI prakAre paNa saMbhAvanA jANI atyaMtapaNe kSamA--ApavA mogya Atmasthiti karavA atrakSaNa laghutAthI vinaMti che." che zAMtiH manaHsukhalAla kiratacaMda mahetA.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya. zi87. paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya. (lekhaka-rA. rA. nyAlacaMda lakSmIcaMda zenI bI. e, elael bI.) hera7 nA vidvAna taMtrInAM AmaMtraNane mAna ApI prastuta viSaya hAtha dharavA pahelAM, paryuSaNa parva nimittano khAsa aMka kADhavAnI temanI yojanA dareka rIte phateha pAme ane pipitAnA dhaMdhA rojagArathI nivRtti meLavI. keTalAeka yuvAna jAbaMdhue A parvanA divasomAM pAnA ramavAmAM segaThA bAjI TIcavAmAM-ramata gamatamAM-mojamajAta uDAvavAmAM agara tethI paNa adhama dhutakrIDAmAM-hArajItanI ramatamAM pitAno vakhata nirarthaka gumAvavA uparAMta nahi sevavA yogya pApakarma sevI mahA mahenate upArjana karelA dravyane bhoga Ape che tenA badale, devapUjA-sAdhu sevA tathA zAstravyavaNadi dharma kriyA karavA uparAMta vadhAre vakhata maLe temAM dharmanA uttama pustaka vAMcavAmAM temaja pustakamAM AvA khAsa aMke vAMcavAmAM pavitra parvanA zubhadivase pasAra kare ane pitAnuM vatana sudhAravAnAM uttama kArya mAM kaMIka aMze AgaLa vadhe evI IcchA rAkhavI e ayogya kahI zakAze nahi. . sAmAnya divase karatAM tehevAranA-parvanA divase leko vadhAre AnaMda ane utsAhathI ujave che. pravinI sapATI upara vasatI dareka sudharelI prajAmAM amuka amuka divaso judAM judAM aneka kAraNone laIne tehevAranA divasa tarIke nirmANa thayelA hoya che. bhAgyeja evI kaI prajA maLI Avaze ke je AkhA varasa daramiyAna eka paNa divasana tahevAra tarIke ujavatI nahi hoya. vadhAre ochA divaso parvanA divasa tarIke nakkI thavAne AdhAra prajAnI dhArmika ane Arthika sthiti upara rahelo che. pravRttiparAyaNa anArya prajA karatAM nivRtipradhAna Arya prajAnAM tahevAre saMkhyAmAM vadhAre hovA uparAMta te ujavavAnI rItimAM paNa ghaNo pharaka dRSTigata thAya che. A prajAjane pitAnA pavitra parvanA divase anya vyApArAdi kAryathI nivRtta thaI dharmasthAnomAM dhArmika kriyAo karavAmAM zAntithI pasAra kare che tyAre anArya prajA khAsa karIne parvanA divasomAM jIvahiMsAdi kAryone vadhAre puSTi maLe tevI kriyAomAM nimama rahe che. paramArthathI kharo dharma zuM che ? A draSTie Atma sAdhanA mitte kaI kriyA vadhAre upakAraka che ? sarva prANI ke mAtra kevaLa sukhanIja IcchA rAkhe che. te kharUM sukha kevI rIte prApta thaI zake ? tatsaMbaMdhI praznonA nirAkaraNamAM ghaNeja matabheda hovAne lIdhe A rIte pavitra parvanA divase ujavavAnI rItimAM pharaka paDate jovAmAM Ave che. A prakAranA pharakane lIdhe ja musalamAna prajAnA maheramanA tahevAranA prasaMge temaja bakarI IdanA divase khAsa karIne azikSita musalamAna bhAIo aMdara aMdara temaja anya kemanA manuSya sAthe zAntithI vartavAne badale mahA kalezakArI dukhadAyI prasaMgone janma Ape che ane A pragatinA jamAnAmAM dezanatinA mahAna kAryane ghaNuM ja nukasAna thAya, tevI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 ] jena konpharansa heraDa, (sapTembara ekabIjI koma vacce aniSTa virodhanI tIvra lAgaNIne sthAna maLe che. heLI jevA tehevAra tarIke gaNAtA divasomAM ajJAna hIMdu bhAIo paNa unmattanI mAphaka azlIla vacanenA mArathI temaja tephAna mastIthI zAnti-priya manuSyane asahya trAsa Ape che ane kevaLa jaMgalI prajAnI mAphaka dayA ane tiraskArane pAtra thAya che. vakhatanA vahevA sAthe dharma saMsthApake e je umadA hetuthI tehevAranA divase nirmANa karelA hoya che te hetuo khyAla bahAra jatA rahe che ane pariNAme leko ajJAnavazAt tahevAro ujavavAnI rItimAM asAdhAraNa pheraphAra karI nAMkhe che. jene prajA AvA prakAranA tahevAra mAnya rAkhatA nathI eTaluM ja nahi paNa dekhAdekhIthI agara jainetara dharmAvalaMbI manuSyonA vadhAre paricayathI temanA tehevAranA divase temanuM anukaraNa karatA jaina bhAIo tarapha temane samyakatva mATe saMzayanI lAgaNIthI jue che. muni mahArAjAonA upadezathI benasIba rahetA gAmaDAnA jene vahemavazAt anya dhamaonA tahevAro vadhAre moTA pramANamAM pALatA jovAmAM Ave che. ane te tAkIde baMdha karavAnI jarUra jaNAyAthI ApaNI kenpha raste hAnikAraka rItarivAjo nAbuda karavA matalabanA TharAvamAM te bAbatane paNa sthAna ApeluM che. dharmasaMsthApake pitAnA dharmane anusaratI prajA mATe mahAna vIra purUSanA janmadivasene ne tahevAranA divasa tarIke ujavavA upadeze che ane prajAnA AgevAne hajAro manuSyanAM prANa lenAra mahAna yudghamAM anya prajA uparanA vijayanA divasane bhaviSyanI prajAne, tahevAra tarIke ujavavA pharamAvI gayelA hoya che. 'viziSTa hetuthI nirmANa thayela tahevAranA divase vadhAre phaLadAyI thAya che. bIjI rIte kahIe to sAmA ya divase karavAmAM AvatI tenI teja dharmakriyA parvanA divase vadhAre lAbha Ape che. zira vaMgha mahAtmA purUSonA-paropakArI dharmAnAyakanA janmadivasenA jJAna-vairAgya viSayamAM ucca sthiti prApta karyAnA divase-nirvANanA divasone jaina zAstrakAroe pavitra parvanA divasa tarIke svikArelA che. A divasamAM AraMbha-samAraMbhanA pApa kAryathI nivRtti thaI, tapazcayo, jJAna, dhyAna, deva pUjana, gurUsevA, saMtasaMgama, supAtradAna Adi uttama kAryo karavA mATe kevaLa niHsvArthavRttithI zAstrakAro upadeza Ape che. uttarottara pitAnA vaMzamAM thanAra brAhmaNane pRthvIdAna, suvarNa dAna, gaudAna vagerene upadeza ApanArA brAhuNa zAstrakAranI svArthavRtti jainazAstrakAromAM draSTigata nathI, ane tethI ja temanI AptatA sAbIta karavAne eka sabaLa kAraNa maLe che. mahAna puruSonA jIvana caritrano mananapUrvaka abhyAsa karI, te abhyAsane sArthaka karavA mATe parama AdarabhAvathI temanuM anukaraNa karI temaNe prakaTa karelA guNe ApaNAmAM paNa uddabhUta thAya te mATe avicchinna prayAsa karavA jaina siddhAMto upadeza Ape che. uparokata pavitra * * * * * * *
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya. (289 parvanA divasomAM paNa parvanA divasane sauthI zreSTha gaNavAmAM AvatA hovAthI paryuSaNa parvane sarvathI utkRSTa parva gaNela che. ahiMsA paramo dharma "nA sarva mAnya siddhAMtane agrasthAna ApatI jaina prajAnA A paryuSaNa parvanA tahevAronA divasomAM jaina vastivALA pratyeka zaheramAM banI zake teTalA vadhAre moTA pramANamAM jIvadayAnA kAryane uttejana ApavAmAM Ave che. musalamAno rAjyaamalamAM paNa pUjyapAda AcArya zrI hIravijaya sUrinA sadupadezathI mahAna zahenazAha akabara bAdazAhe parvanA divasomAM hiMsAniSedhaka pharamAna kADhavAthI A divasomAM jIvahiMsA thatI nahi ukta pharamAnenA pratApe adyApi sudhI kahevAtI dharmavelI gujarAtanAM ghaNA kharA zaheramAM cha vadayAno pracAra parvanA divase jovAmAM Ave che. A parvanA divasomAM dhArmika jaina bhAIo vyApArAdi kArya mAMthI bane teTalI vadhAre nivRti meLavI dhArmika kAryamAM AnaMda ane utsAhathI vakhata pasAra kare che. sAdhu munine yoga meLavI zakatA mukhya zaheromAM A parva vadhAre dhAmadhumathI ujavAya che. paryuSaNa parvanA chellA pAMca divasomAM . cauda pUrvadhara yugapradhAna zrI bhadrabAhu svAmi viracita "kalpa sUtra' vAMcavAmAM Ave che. A kalpasatra sAkSAta kaHpavRkSa samAna che. temAM kaheluM zrI vIrapraznanuM caritra tenuM bIja che. zrI pArzvanAthanuM caritra aMkura che. zrI nemicaritra skaMdha (thaDI Ave che. zrI rUSabha caritra zAkhAone samUddha che. sthavirAvali rUpa pu po che. sAmAcArInuM jJAna te sugaMdha che ane mokSa prApti e kalpasUtrarUpI kalpavRkSanuM phaLa che. vAMcavAthI, temAM sahAya karavAthI ane sarva akSaro zravaNa karavAthI vidhipUrvaka ArAdheluM A kalpavRkSa ATha bhavanI aMdara mokSada yaka thAya che. jemAM zrI jinazAsanaprabhAvanA ane pUjAmAM parAyaNa thaI ekAya cittathI A kalpasUtrane ekavIza vAra sAMbhaLe che te A saMsAra sAgarane tarI jAya che. A kalpasUtramAM carama tIrthakara tarIke najIkapaNAthI bhAvijIvone zrI viraprabhunuM jIvana vadhAre upagArI hovAthI prathama temanA caritranuM varNana vadhAre vistArathI karavAmAM Avela cheA parvanA divasomAM kalpasUtranA zrAvaNa uparAMta nIcenAM pAMca kAryo avazya karavA gya batAvelAM che (1) ce ya paripATI eTale pratyeka caitya vaMdanA arthe pharavuM (2) sarva sAdhuone vaMdanA karavI; (3) saMvatsarI pratikramaNa karavuM (4) paraspara svadharmI bhAIo ne khamAvavuM; (5) aSTama tapa karavuM. ASTama tapa traNa upavAsathI bane che ne mahAphaLanuM kAraNa jJAna, darzana, cAritra rU5 rANa ratnane ApanAra, rANa zalyanuM umUlana karanAra, rANa janmane pavitra karanAra, mana, vacana ane kAyAnA devane zoSaNa karanAra ane rANu jagatamAM zreSTha padane pamADanAra che. tethI melapadanA abhilASI evA bhavi prANIoe te aSTama tapa avazya karavA egya che. te upara nAgaketunuM draSTAMta manana karavA yogya che. upara jaNAvyA mujabanI dhArmika kriyAo karavAmAM bhAvika jana baMdhuoe paNa pavane ghaNo kharo samaya vyatIta karavA joIe. jinapUjA-stavana-kIrtanAdi kriyA kara
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 ] jana keAnpharansa heralDa. [sapTembara vAmAM derAsaramAM jeTalA vakhata jAya che tenA karatAM vadhAre vakhata A parvanA divaseAmAM upAzrayamAM jAya che. AvA pavitra tahevAromAM sarveSaNIya cittazAnti meLavI . Atmika unnati karavA taraph jeTalu lA apAya che tenA karatAM vadhAre lakSya bAhya dekhAva karavAmAM moTA ADaMbara thI dhAmadhumA karavAmAM apAya che. je hetuthI kharcALa yAjanA hAtha dharI merI meTI dhAmamA karavAmAM Ave che. te hetu paramArtha ii jaLavAya che ke kema te bAbatane bhAgyeja vicAra karavAmAM Ave che, kahevAtI zAsane:nnatikAraka kriyAe! vAstavIka rIte zAsanatI unnati kare che ke kema? arvAcIna samayane anusarI, jaina bhAIkhetI kAmanI sAthenI sarakhAmaNIthI Arthika sthitine vicAra karIechA kharce vadhAre unnatikAraka kA karyA-kai dizAmAM prayAsa karavAthI dharmAMnA pracAra vadhAre meATA vistAramAM sagIna rIte karI zakAya tene vicAra karavAmAM AvatA nathI. A parvanA divaseAmAM derAsarAnI temaja anya dhArmika sasthAotI upaja vadhAravA mATe ghaNu sArU` lakSya ApavAmAM Ave che. paraMtu kavacit tene mATe te upAyeA kAme lagADavA Ave che tenA saMbaMdhamAM e zabdo lakhavAnI jarUra jaNAya che. dhArmika kriyAo karavA badala ghI agara rUpaiyAnI uchAhaNI khelavAmAM Ave che te prasaMge keTalAeka kevaLa vAhavAha kahevarAvavA khAtara, peAtAnI sthitine vicAra karyAM sivAya AgaLa paDe che ane jayAre Akhare purepurA hisAba cukavI zaktA nathI tyAre devadravyanA devAdAra banI kaphoDI sthitimAM AvI paDe che. vacat kapaTabhAvathI khIjAte phasAvavAnI yukti racavAmAM Ave che. vyahArakuzaLa jaina bhA taraphathI vyApArAdi kAryamAM yukita-prayukitathI lAbha meLavavAnI bAjI ramavAmAM Ave che tema dhArmika kAryomAM tevA pAmeA kAme lagADavAmAM Ave te RSTa nathI, dhItA rUpaiyAnA lAbha khAtara anya bhAvika purUSonA bhAvanI vRdhdhimAM skhalanA thAya, pratikramaNa Adi kriyAmAM azudhdha sUtrapaThanathI calAvI levA prasaMga Ave te yogya gaNAya nahi. dhArmika kriyAnuM zuddha svarUpa jaLavAi rahe--dharma bhAvanA vrudhdhi pAmatI raDe te tarapha khAsa lakSya ApavAnI jarUra che, vyAkhyAnAdi prasa Mge zAntithI--ekacittathI vyAkhyAna sAMbhaLavAne badale pramAda sevavAmAM Ave agara vikathA karavAmAM Ave athavA jJAtinI kaeN sadhanI takarArI bAbatenI carcA karavAmAM Ave te parvanA divaseAnA dhaNeja kImatI vakhata nirarthaMka gumAvavA jevu thAya che. A prasaMge jJAtinA agara saMdhanA jhagaDAonI bhAMjagaDamAM vadhAre vakhata jAya che eTale vyAkhyAna mATe joIe teTale samaya rahetA nathI ane pariNAme utAvaLathI ATopI levAnI jarUra paDe che. AvA kaleSakArI jhadhaDAothI cit vaira-virodhanA ucchedra thavAne badale vRddhi thAya che ane tethI AvA jhadhaDAonI carcA bIjA kAI prasaMgeja hAtha dharavI e vadhAre sArUM jaNAya che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya [291 A parvane aMge AkhA varasa daramIyAna saMvatsarI pratikramaNa vakhate sakaLa jatuo sAthe khamavA-khamAvavAno rIvAja ghaNo prazaMsApAtra che ane divya draSTinA prabhAvathI vastunuM yathArtha svarUpa jANanArA zAstrakAroe dhaNaja uMcA AzayathI A "kSamApanA" nI janA karI hoya ema jaNAya che. samasta jIvarAzi sAthe pratidina khamavA khamAvavA mATenA pratikramaNa sUtranA mukhya gaNAtA vadittAsUtranI A saMbaMdhamAM nIcenI gAthA ghaNuM ja sAruM ajavALuM pADe che. . "khAmemi savya jIve, savva jIvA khamaMtu me, mittI e savvabhAe su vere majajha na keNaI" artha - sarva jIvane huM khamAvuM chuM. sarva jIva mArA aparAdha pratye khame, sarva jIvane viSe mAre maitrIbhAva che. mAre koI sAthe vaira-bhAva nathI. gAthAnA arthane akSarazaH vicAra karI, te mujaba yathArtha vartana karanArA ghaNA viralA purUSeja draSTigata thAya che. jJAnaviSayaka mAtra meTI maTI vAta karanArA AjakAlanA kriyA vimukha zuSka jJAnavAdIonI vAta eka bAju upara rAkhIe to paNa hameza pratikramAdi dhArmika kriyAo karanArA purUSomAMthI paNa kharA jIgarathI uparanI gAthA mujabanuM varta karI dekhADanArA gaNyA gAMThayA manuSyaja nIkaLI Avaze. pratidina upAzrayanA corasAe ghasI nAMkhanArAonuM vartana ghaNuMja ucca hevuM joIe. temanuM jIvana anyane Adarza 25 gaNI zakAya tevuM hovuM joIe. temanA zithila vartanathI anyane AkSepa levAnuM kAraNa maLe e ochuM zocanIya gaNAya nahi. kahevAtA bhaktajanonA hRdayapradezamAM praveza karI temanI kharI sthitinuM avalokana karavAmAM Ave teja jANI zakAya ke teo bAhyanA suMdara dekhAvathI mugdha janene kevI rIte pitAnA vartana mATeno abhiprAya bAMdhavAnI bAbatamAM ADe mArge dorI jaI chetare che. hRdayanI zuddhatA pArakhavAnuM kAma eTaluM badhuM muzkela che ke temAM bhalabhalA vicakSaNa purUSe paNa ghaNI vakhata ThagAya che. A saMbaMdhamAM nIcenI aMgrejI kahevata sAro prakAza pADe che. : Outward apperances are always deceptive. -bAhya dekhAve hamezAM ThaganArA heya che. All that glitters is not gold. -caLakATa mAre eTaluM-pIvuM eTaluM sonuM hetuM nathI. ujaLuM eTaluM dudha gaNAtuM nathI. AthI karIne uttama vatana ja hadayanI zuddhatA saMbaMdhamAM anyanA upara sArI chApa pADI zake che. hameza savAra sAMja pratikramaNa vakhate aMta:karaNathI vaira virodha khamavA-khamAvavAnI taka jeo gaTanI javAde che teo krodha-mAna-mAyA-lobha-IrSyAdi tAmasa vRttine vaza vartA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292] jena konpharansa hera sapTembara jIvo mATe pAkSika ane cAturmAsika pratikramaNa vakhate samasta jIvo sAthe khamavA namAvavAne upadeza che. chevaTa sAMvatsarika pratikramaNa vakhate khamavA-khamAvavAno upadeza nIcI koTinA jIvo mATe ja hovo joIe evo vicAra karavAmAM Ave te pratidina kiMmatI taka ganI gumAvI samasta jIvarAza sAthenA kiMcita paNa vaira-virAdhane AkhA varasa paryata javalaMta rahevA devAmAM Ave (Da micchAmi dukkaDa, micchAmi dukkaDa' mithyA me tud' tevA aneka vakhatanA mAtra vacane cArathI-gaTana vAgavApArathI yathArtha "kSamApanA" karelI kahI zakAya nahi, hRdayamAM kAtIla veravRtti pravartatI hoya, aMta:karaNamAM anyanA najIvA avinaya-aparAdha ke doSa mATe tene temaja tenA kuTumbI janone mAnasika, zArIrika temaja Arthika banI zake teTalI hAni karavA mATe-asahya duHkha upajAvavA mATe, pitAnA janmasthAna temaja anyane bhasmasAnuM karI mukanAra pracaMDa krodhanI lAgaNI udabhavelI hoya ane tene pariNAme caherAne bAhya dekhAva aMtaraMgane chetaravA jevo karI mAtra vacanathI ja khamavA khamAvavAnuM kArya kevI rIte Arthika kahI zakAya teno khyAla karavAnI jarUra che. hadaya tyAM sudhI cokhuM thayuM nathI, manane mela dhovA nathI dIlane DAgha bhusA nathI tyAM sudhI jIva guNazreNImAM uMca sthAna prApta karI zakatA nathI. malIna hRdayavALA manuSyanI dharmakAryamAM pravRtti thAya te alpa phaLadAyI ja thAya che. eka kavi kahI gayela che ke " jIne Apa joyA nahi, mana mela - dhAyA nahi, dIla DAgha kheyA nahi, kAzI gayA kayA bhayA. ' - je pavitra sthaLe je samaye khamavA-khamAvavA mATe hajhAre strI purUSa ekaThA thayelA hoya che te sthaLeja te vakhate potAnI dabAvelI jagyA upara anya koI AvI jatAM agara anya kaMI miSathI aneka vakhata takarAra ane mArAmArI thatI jovAmAM Ave che. parvanA divasomAM tapazcaryAdi kriyAne lIdhe anya divaso karatAM khAsa karIne cittavRtti vadhAre zAMta rahevI joIe tene badale ulaTA tapasvIjane sahajamAM AvezamAM AvI jAya che. kaThIna tapathI zarIrane kRza karI nAkheluM hoya che tevA tapasvI ja zama-dama-cittavRtinirodhAdi kiyAmAM AgaLa vadhavAne badale pAchaLa haThatA jovAmAM Ave che. paryuSaNa parvamAM vAMcavAmAM AvatuM khAsa manana karavA yogya carama tIrthakara zrI mahAvIra svAmanuM jIvanacaritra varasenAM vase thayA sAMbhaLavAmAM Ave che chatAM paNa caMDakozIka sarpa pratye zrImad vIra prabhue lezamAtra krodha nahi karatAM utkRSTa bhAvadayAthI apakAranA badalAmAM upakAra karyAnuM vRttAMta ApaNA nirbaLa mana upara kaMI asara karI zakatuM nathI te kevaLa ApaNI ja nirbaLatA-adhama sthiti sUca che. pApakAryamAM jevI zuravIratA dAkhavavAmAM Ave che tevI zuravIratA dharma kAryamAM, capaLa manane vaza karavAmAM, dinA viSayane jItavAmAM dAkhavavAmAM Ave te heje AtmakalyANa karI zakAya. zAstrakAro yathAzakti tapa-japa yama-niyamAdi dharmakAryamAM pravRtti karavA upadeza Ape che te uparathI "yathAzakti' zabda AgaLa dharI gaLIyA baLadanI mAphaka susta banI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ paSaNa parva ane ApaNuM kartavya. esI rahevu' ane zakita chatAM paNa dharmakAryamAM pravartavu nahi e phegaTa gumAvavA jevuM thAya che. keita uparAMta gajA bahAra kaMIpaNa kArya jema DahApaNa bharetu nathI tema chatI zakitae-zakita gopIne dharmakAryamAM e kaveLa mUrkhAi bharelu che. 1912] 293 A manuSyajanma Ara Mbhavu e vimukha rahevu dha sAdhanane mATe vadhAre anukuLa parvanA divaseAmAM paNa AraMbha samAra MbhanA kA thI nivRtti nahi meLavI zakanAra manuSyanI sthiti jeTalI yAjanaka che tenA karatAM paNa dharmasAdhanamAM pravRtta thayelA purUSA uccadazAthI patita thai kusaMpajanaka kaleza utpanna karanAra vadhArkanAra kejIAdalAlAnA dhaMdhA lai besanArAonI sthiti vadhAre dayAjanaka che. samasta jIvarAzinA pratyeka jIna sAthe trividha trividha khamavA-khamAvavAnA rIvAja anya matAvalaMbI kAI paNa prajAmAM daSTigata thatA nathI, AvI UMMca bhAvanA rAkhavA mATenA jaina zAstrakArane kavaLa paropakAravRtti pradhAna upadeza sahasramukhe prazaMsA karavA yAgya che, A upadeza anusAra kharA jIgarathI vartana karanAra manuSya a5kALamAM potAnA AtmAna ucca dazA prApta karI zake che. anyanA aparAdha udArabhAvathI mApha karyA sivAya ApaNA aparAdhonI mAphInI AzA sakhavI taddana asthAne che. sarvatra A sa MbaMdhamAM Adhunika pravRtti eTalI badhI maMda thai gayelI jovAmAM Ave che ke tethI samasta kAmanI sthiti sa MbaMdhamAM dISTithI uhApoha karanAra manuSyanA hRdaya mAM kheda thAya che. judAM judAM aneka kAraNeAne lIdhe dhaNAkharA zaheranA jaina samudAyamAM aMdara aMdaraja virodhanI lAgaNI varasAnA varase thayAM udbhavelI jovAmAM Ave che ane kalahapriya jatA baLatAmAM dhI heAmavAnI mAphaka potAnA avicArI kRtyothI A virodhanI lAgaNInA akhAtanA vistAra vadhAratA rahe che. samasta jaina prajAgaNanI hareka prakAre unnati karavAnA hetuthI judI judI aneka dizAmAM kArya karatI mahAn kAnpharansanA chellA AThe-daza varasanA mahAbhArata prayAsane sakhta TakA mAryAM jevI sthiti thai paDI che. dharma virUddha (?) AcAra-vicAra tarapha tiraskAra batAva" jatAM asAvadhatAthI sukA sAthe lIlAne paNa bALI mukavAnI mA A pragatinA jamAnAmAM mahA prayAse ucharela vicAra svAtaMtryanA kumaLA cheoDane jaDamULathI ukheDI nAMkhavAmAM Ave che. AvA AvA aneka a niSTa pariNAme upajAvatAM kalaho sarvatra zAnta thAya ane A pavitra divaseAmAM sarvatra zAnti patharAya, prAcIna ane arvAcIna-navIna vicAranA manuSye yuddhakSetramAMthI pAchA haThI, eka khIma sAthe hAthamAM hAtha meLAvI jaine nnatinA kAryakSetramAM macyA rahe, eka bIjA vicArabhinnatA mATe puratI sahiSNutA batAve ane sarva sAmAnya kArya sAdhya karavAmAM AgaLa vadhe ema sA kASTha sahRdaya manuSyanI bhAvanA rahevI joie.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana kenpharansa heralDa. sipTembara vyApArI varga divALInA tahevAromAM jevI rIte AkhA varasanA naphATAnuM saravaiyuM kADhI hIsAba taiyAra kare che tevI rIte AkhA varasa daramiyAna dharmakaraNImAM keTalA AgaLa vadhyA-azubha vRtio upara jaya meLavI zubha vRttimAM keTalo vadhAro karyo-jJAna-dhyAna-tapa japAdi kriyAomAM paramArthathI keTalA AgaLa vadhyA -AcArazuddhimAM vastutaH keTale vadhAro karyo, tene kaMI vicAra karatuM kaI bhAgyeja jovAmAM Ave che. vakhatanA bahevA sAthe vAvRddha thatA jaIe tema manabaLa vadhatuM jAya che ke kema-viSayavAsanA ochI thatI jAya che ke kema-AcAra-vicAramAM vAstavika rIte sudhAro thAya che ke pAchaLa haThatA jaIe chIe te saMba. dhamAM bhAgyeja uhApoha thatI jovAmAM Ave che. sAmAnya rIte "khamata khAmaNa' nI kaMkotrIo chApelI taiyAra Ave che temAM nAmaThAma tIthi vagere lakhI mokalI ApavAmAM Ave che ane te dhArAe ghaNe aMze dekhAvarUNeja "khamatakhAmaNa' karavA uparAMta lakhI jaNAvavAmAM Ave che ke "atre mahAmaMgaLakArI paryuSaNa parva rUDI rIte ujavavAmAM Avela che. tapa tathA prabhAvanA ghaNuM sArI thaI che. jaina dharmane udyata adhika varatANe che;" paraMtu lakhanAre pote AvA uttama kAryamAM keTalo phALo Ape tene kaMi ullekha karavAmAM AvatuM nathI. tatsaMbaMdhI kaMi vicAra paNa karavAmAM Avato nathI. "gatAnagatike lokaH' e niyamAnusAra mAtra chApelI kaMkotrI lakhI mokalI pisTanI TIkITane kharca karI mArA vyavahAra jALavavAthI zuM sArthaka te samajavuM muzkela che. parvanA divasoe karavAmAM AvatI dharmakriyA sthira cittathI-mananI ekAgratAthI thavI joIe. caMcaLa cittavALA purUSanuM mana bhAgyeja sthira rahI zake che. dharmakriyA karatI vakhate uttama bhAvanAthI hRdayamAM te u9lAsabhAva pravarta joIe, pramodanI relachela thavI joIe, Atmika AnaMdano anubhava thavA joIe, tene badale mananI vyagratAne lIdhe zarIravyApAra agara vacanakriyA dharmakaraNImAM upayukta hoya chatAM paNa mana anyatra rakhaDatuM hoya che. mananI sAthe ghaNI vakhata cakSuAdi Ikiye paNa parvanA divase hovAthI sArA sArA vastrabhuSaNathI alaMkRta thayelI lAvaNyavatI lalanAo dharmasthAnamAM AvelI hoya che temanA tarapha sekAyelI rahe che. AthI karIne phaLaprApti durlabha thaI paDe che. zrI ajitanAtha svAmi nA stavanamAM mohanavijayajI kahI gayA che ke "manavaMchita phalyA re jina AlaMbane" ema banavAno prasaMga dUra jato jAya che. anya divase karatAM parvanA divasomAM moTA zaheromAM dharmasthAnamAM strI-purUSe vadhAre moTI saMkhyAmAM AvatA hovAthI vadhAre bhIDa thAya che te prasaMge bhavabhIrU strI-puruSoe ajANatAM paNa eka bIjAnA saMsargathI vadhAre sAvaceta rahevAnI jarUra jaNAya che. anyadvAre kRtaM pApaM devadvAre vinazyati devadvAre kRtaM pApaM vanale bhaviSyati //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] zrIman vIraprabhu stuti. kSeAMkA- anya sthaLe kareluM pApa devAre nAza pAme che, paraMtu devadAre karela papatA baMdha vajralepa samAna thAya che.--uparanI hakIkata barAbara lakSyamAM rAkhI zuddha AtmadazA pragaTa karavAnI cchA rAkhanAra mumukSu janee dharmasthAnAmAM mana, vacana ane zarIra-e traNene kevaLa dharmakriyAmAMja pravartAvavAnI jarUra che. dharmakaraNImAM banI zake teTalA vadhAre vakhata pasAra karavA vicAra rAkhavAmAM Ave ane teTale vakhataja sAka thayele mAnavAmAM Ave tAja Atmasiddhi kaMika sutara che. pavitra panA divaseAnAM ki MmatI vakhatanA paNa jeo sadupayoga karI zakatA nathI tee A duHprApya manuSya bhava hArI jAya che, ane bhavabhramaNamAMja aTavAyA kare che. anya matAvalaMbInA parvanA divasAe dekha dekhIthI temanuM anukaraNa karanArA jaina bae hajI paNa cete ane ApaNA pavitra parvanA divaseA dharmAMkaraNImAM pasAra karI potAnI unnati sAthe jaina zAsananI pragatinA kAryamAM paNa kaiMka AgaLa vadhe ane masta jaina prajAgazu yathAkta rItie zuddha AcAravicAramAM AgaLa vadhI utkrutinA pagathIAM kramaza: eLage ema icchI viramuM chuM. zanti zrIman vIraprabhu stuti. (rA. rA. prANajIvana mArArajI zAha.) (295 kalyANanI layamAM, vIra !vaMdanA svikArI, karIe vinayathI DarI, subhAvathI subhikatathI, mana dharA munivara............. nivikArI nirvikalpa, nirvinAI du:kha na svalpa, ajar amer anuSa rUpa, namana che nira MjanA '......2 sUrya caMdrathI vizeSa, ApanI prabhA haMmeza, jJAnanA prakAza zeSa, bakSaseA kRpAdhanA !............. deha kSaNika sukha anitya, vaibhave vyathA tathA dina dine yAmaNI, zrama dazA dayAdhanA !............4 hasatuM rahe je ghaDika tana, khaLatuM rahe Dika mana ama ahiM e ajJatA, te karmanI vicitratA.........5 jagata ALa che karALa, ati agamya viSama vyALa, jANIe nihALIe, tadapi khAie sattA.............. manuSya janma jaina dharma, uMca kuLa yAga sa, che anAthanAtha parama, sumati thA jinezvarA?.. ...... Teka vIra vIra vIra vIra vIra vIra
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena kenpharansa heralDa. (sapTembara vIra vIra vinA dayA rAya nA, vinA kRpA chatAya nA vinA kRpA vinA dayA, virAma nA varAnanA !.8 jagatavaMgha jaina dharma, parama punita zramaNa karma, vaMdanA upAsanA, karAva kaSTabhaMjanA !...........: 9 dhariye tuM para bhakitabhAva, kariye jJAnane jamAva, phariye karatA jananibhAva, araja e anAmaya! ...10. raMka prANajIvanadAsa, Apane thavAne khAsa, kare stuti dhae hulAsa, mati yathA mahezvarA.......11 vIra vIra vIra prabhu janmotsava. (prItinI vAMsalaDI vAgI -e rAga.) ahoho ! divya divasa Aje, kare che moraliyo TahukAra. ahe! 1 zitaLa samire, tarUvara Dele, puSpa taNo dharI sAja; maMda suvAsa, prasArI dIdhI, e se zAne kAja ?!! ahAhA 2 avanie dhari navalI sADI, parjane vaNI lI; maktikaNAM varSo biMduDA, velaDio rahI mahAlI, ? ahoho ! 3 deva dubhi, kayAM gaje che, dikumArI kyAM jAya ? deva, devio idrAdi sa, kema ati harakhAye ? !! ahoho ! 4 maMgaLa vAjA, kayAM vAje che, vajA patAkA pharake ! dhavaLa maMgaLa, gAgaraDIe, toraNa gharaghara laLake ? !! ahAha ! 5 divya prakAza thaye nArakie, pazu paMkhI sukha mahAle! avanitAlamAM, Aja ahoho! koI dukhAMza na bhALe ? !! ahoho ! 6 zreSThI jano laI bhaTaNa Ave, AMgaNe che bhIDa bhAre; zukasArikA baMdijana sama, gAya madhurA nAde. ahahe ! 7 hA ! hA ! e so saddha ratha rAya gRhe varatAya. ! trizalAnaMdana vIra prabhune, janma mahotsava thAya!!! ahoho ! 8 pAdarA-tA-20-7-12 ? vIramaNa
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mahAvIra jayanti. zrImahAvIra jayanti. baheneA ! sA kAi potAnA pitAnI, bhAnI, pati vigerenI ema NI jayantaone dahADe AnaMdathI sagAMsahAyIne neAtarIte navIna jAtanI rasei ane pakavAne karIne jamI ane jamADIne utsava kareche. taduparAMta rAmanavamI-rAmanI jayaMti, janmASTamI-kRSNa jayaMti, vagere jayaMtiene dahADe ApaNAM bALabaccAMne parvanA divasa gaNIne sArAM sArAM vastrAla kAra dhAraNa karAvIne temaja ApaNe dhAraNa karIne AMTA mArIe, ramIe, jamIe vagere Ana MdanAM kAryo karIe, vaiSNulokA te dahADe ghaNAja umAMgathI utsava kare che, prabhunaeN zaNagAre che. nAca, gAna ane tAla sahita maMdiramAM utsavanI dhamAlA macAve che. strI, purUSo bALaka ane vRdhdhA tamAma Sita vane madire darzanAthe jAyache. dAna punya kare che. divasamAM be cAra vakhata upadA umadA puSTikAraka padArthAnuM kaLAhArArthe bhakSaNa karIne kaheze ke upavAsa karailA che. umaMgamAM divasa ane rAtri pasAra karIne janmavakhata pachI pAraNuM kare che. ApaNAmAMnI ghaNI bahene paNa jamASTamI, rAmanavamI, bhIma agIyArasa, hALI, zItaLA sAtama vagerenA upavAsa karatAM haze, paNa ApaNA parama pavitra pitAnA janma divasane SNutAM ke oLakhatAM paNa nahei hAya, zuM te thADI khedakAraka vAtache ? jaina nAma dharAvanAra mahAvIranA putra putrIe te avazya te divasane te oLakhavAja joie. ane te divasaja umaMgahita utsava karIne ujavavA joieja. je pavitra divase siddhArtha rAjAnAM rAjyamaMdiramAM, trizalAdevI rANInA AnaMdagRhamAM trileAkanAtha prabhune vAsa thayA te divase ApaNA hRdayamAMdirane prabhunA vAsAthe nIti-dharma vaDe durguNurUpa maLa-kacarA kADhIne nirmaLa banAvavAnI te sadgurUpa sugandhI pANI chAMTIne svaccha karavAnI pUrNa AvazyakatA che. jo ApaNuM hRdaya zu- pavitra nirmaLa haze teAja prabhunA vAsa tyAM thaze, 1912 ] [297 bahena ! bahu divasa uMdhamAM gayA, have jAgRta thAe ane ApaNA mahAna pitAnI jayaMtine ALakhIne ujavA, eka rIte nahi paNa aneka rIte ujavA, tapazcaryA karIne ujave, paropakAra karIte ujavA, dAna daine ujavA, abhayadAna date ujavA, du:khI ane dInajanAne sahAya-madada karIne ujaveA, rAga dveSa vagere advaitA--mamatAne tyAga karIne ujave, sarva prANI pratye vairabhAva tyajI samabhAva karIne ujaveA, dharmazAstranuM zravaNa karI ujave, tana, mana ane vacana e trikaraNanI zuddhatA--ekatA karIne ujave, jagadAdhAra prabhunA guNanuM kIrtana karIne ujavA, prabhAvazALI pitAnA bALakA--ApaNA duHkhI bhAnDuenAM duHkha upara hRdayamAM dayA lAvI pavitra pitAnI jaya Mtine dahADe teone sa MtoSIne ujavA, + bhASaNu ga. sva nirmaLA bahene krAThiyAvADanA eka zaheramAM zrAvikAonA meLAbase rUpiyAnI rakama pazurakSArthe kulavaNIne dipAvanArI zrAvikA vaDA samakSa ApyuM hatu ane tenI asarathI Azare ekaThI thaI hatI. AvAM dhakA mATe zrama lai, lIdhelI bahene mezaka dhanyavAdane pAtra che. tatra.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28] jaina kanpharansa heralDa sapTembara du:khIonAM uSNa azru luchIne ujavA, AjanA mAMgalika divasamAM du:khI ke dIna jatAnAM eka paNa (ni:zvAsa sahita ) azru paDavA naddhi daine ujave, Ama eka nahi paNa aneka rIte mahAna prabhunI jayaMtI setsAhu ujaveA ! ujaveA ne ujave ! AjanA zubha divase AnaMda ma MgaLanA dhavaLeA gAo, AMnada karI Aje magaLamaya dahADe pArakI kuthalI nahi karatAM prabhunuja dhyAna dharo, teozrInA guNanuM zravaNa ane manana karo. dhadhyAnamAM divasa nirgamana kare, vaira virodhane dUra karA, hRdayabhUmine svaccha rAkho, duHkhInI dAjha dile lAvA, kASThanI sAthe kaleza kaMkAza karo nahi dhAdika zatrune ` nAza kare, samabhAvathI haLI maLIne AnaMdamAM garakAva thAe, Ama aneka rIte Ajane pavitra divasa utsAhathI maMgaLakArI kAryomAM pasAra karIne. jayaMti ujave ! cha priya bahena ! mahAna prabhunA janma vakhate mahA adhera pApakArI narakavAsI * jIvAne paNa sukha upaje che. aMdhakAranA nAza yane ujjavaLa teja prakAze che te Aje teja janmanA divase ApaNA bhAnDu duHkhI thAya te ApA jaina nAmane roobhAspada nathI, mAtra mAMDhAnA malAvA ke--vAhavAha karIne --ke lukhA lADathI prabhunI jayaMti ujavavAnI nathI. paNa Aje ApaNA svArthane ceDo bhoga ApIne yathAzakti tana, manayA dhananI sahAya--maDe du:khI janAne saMtoSIne teenAM bhukheduHkhe nIkalatA uSNu nizvAsa rokIne jayaMti ujavavAnI che. mATe dharmISTa bahene ! Aje nAzava Mta--kSudra dhana uparathI thoDA mehu A karIne ApaNA duHkhI ane dIna bhAnDune sahAya karavAmAM, sa MtoSavAmAM te dhananI madada avazya karazeA ke jeDe Aje jayaMtine dahADe keTalAka du:khI AtmAe satASAze. baheneA ! hamezAM yAda rAkhajoke punyAthe vaparAyelu dravya nRthA jatu nathI ke temAM ghaTa AvatI nathI, paNa temAM vRdhdhi thAya che. hamezAM kudaratI niyama che ke jo vIraDAmAM khADAmAM pANI ulecyA vinA paDayu rahe te te durgaMdha mArIne aMte sukAi jAya che paNa jo tene ulecavAmAM Ave teAja svaccha rahe che te navIna vaheNa paNa Aveche, mATe jo lakSmIne--dhananA upayAga sArAM kAryomAM nahi karavAmAM Ave te khADAnAM pANInI mArka tenI paNa avazya nArI gati-sthiti thavAnI che te tejurI rUpa khADAmAM dravyane supAtre vAvaryAM vinA rAkhavAmAM Avaze te te raheze nahi; kAraNake lakSmi acaLa nathI paNa caLa che, kahyuM che keH-- ' - " dAnaM bhogo nAzastistro gatayo bhavanti vittasya jo na vAti na mudde, taya tRtIyA ti smRtti 5" hamezAM yAda rAkhavuM ke paisAno vyaya traNa prakAre thAya che. dAna-bhega, ane nAza-temAM je dAna detA nathI ke bhAga bhagavatA nathI tenuM dhana sAmaLa kavinAM kahevApramANe 'taskara agnike kroi hAkema luTaze' matalaba ke mahAmehanate meLavelA te vahAlAmAM vhAlA paisAnA nAza thAya che mATe tene sadupayeAga sArAM kAryAMmAM karI levA. teja tenI sArthakatA che ane teja suratAnuM lakSaNu che, mATe sarvakAI yathA zakti paisA bharavA kRpAvata thaze evI AzA rAkhuM chuM. caitrasudI trayodazI --nirmaLA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) etihAsika purUSane utsava zA mATe kare joIe? (ra9 aitihAsika purUSane utsava zA mATe karavuM joIe? - A vizva e eka mahAna kuTuMba che A kuTuMbamAM samAyela asaMkhya kuTuMbanuM yogakSema - sArI rIte cAle, te mATe temAMnI sarva kRtionuM bArika rItithI nirIkSaNa karI temAM je je satya hoya tene ane tenA karanArAne uttejana ApavuM ghaTe che, ane je je dukyo hoya che te te pharIvAra na thAya tevI vyavasthA karavI ghaTe che. A sarve eka bIjA pratye nItinuM ullaMghana na karI premathI vRdhdhi pAme ane A kuTuMba nyAya, puNya ane AnaMdathI bharapura bane tema thavuM joIe che. potAnA asaMkhya kaiTuMbikomAM svabhAvanuM sarakhApaNuM hoya te te tene anukULa judA judA varga thAya che, ane te pratyeka vargane tenI bhinna bhinna rUcinuM sadazya thaye te te vartanane anurUpa uttama niyame baMdhAya che. je rIte A niyamonuM vargIkaraNa thAya che te ja pramANe A niyamane ane je varge te niyama karyA hoya che te vargane anukULa evI eka svataMtra oraDInuM nirmANa ApaNuM vizvarUpI vistIrNa gRhamAM thAya che. ApaNAM sAmAnya oraDAmAM pANInA naLa jema lAvavAmAM Ave che te pramANe te oraDAmAM moTI moTI nadIo Avela hoya che ane te pANInI sarasamAM sarasa soI karI Ape che. sAmAnya oraDAmAM AhAra mATe annanA ke ThAra ApaNe karIe chIe, te pramANe ukta vizva mAMnA oraDAmAM jamIna rUpI dhAnyane mahAna bhaMDAra karavAmAM Avela hoya che. ApaNuM vizvanA oraDAmAM bIjA AvI harakata na kare, ane hada saMbaMdhI goTALo thAya nahi teTalA mATe parvate ADA AvI rahelA che. AvI rIte A judI judI vizvamAMnI eraDIne vyAva.' hArika bhASAmAM deza" evI saMjJA Apela che. A kudaratathI thayela oraDAmAM jeTalI jenIjanA thaI hoya tene teTaluM sukhasamAdhAna tyAMthI ja maLe che. alabata sarvanuM kalyANa sarakhIja rIte thAya ema sarva icche, tethI upara kahela nirmita jagyA mATe koine pakSapAta na hovuM joIe, chatAM keTalAka adUradaza mUrkha lekane "mahatvAkAMkSA' e nAmane bahAne pite tRpta na thaI bIjAnA oraDA pacAvI levAnI apakArabuddhi utpanna thAya che, ane te uparAMta te duSTabuddhi svajAtiya upara hale karI tene pitAnA kabajAmAM le che. AthI e thAya che ke potAne vartananiyamaja sarvotkRSTa che ema bhUlathI samajI leI jeTalA le ne pote pALe che teTalI saMkhyAnA bIja lake para julama kare che. AvI rIte mAnava jAtinA kalyANathI virUddha jyAre jyAre koI paNa prakArane ghoTALA thAya che ane vizvakuTuMbanI vyavasthA Dagamage che, tyAre tyAre satyane vijaya, ane nAza' e prabalapaNe pragaTa thAya che, ane te pragaTa karanArA ke koI devI mahAtmA purUSe maLI Ave che ane tenAM mahata ja navIna ItihAsa utpanna kare che. pA purUSone koI aitihAsika purUSa kahe che. AvA satyapurUSanuM AyuSya potAnA vAte nathI hotuM. teone te "jagatanuM kalyANa eja saMtanI vibhUti che' ema pratyakSa thayeluM hoya che. teone AtmA paramAtmA banavA ucca prayAsa karate hovAthI temAM sAmAnya janenA karatAM ghaNI uMca jAtanuM khamIra raheluM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (300 jaina konpharansa heralDa. (rasapTebara heya che. pitAnuM udaraja bharavuM e lakSya na hatAM anyAyane dezavaTo ApI apAvI nyAyanuM pratipAlana mana, vacana ane kAyAthI karavAnuM sAdhya hoya che temanI dRSTi svahita jovA tarapha nahi paNa sarva janonA kalyANa tarapha sadedita rahe che. sa karatAM vizeSa te e che ke A di sAvavuthAra tArA evuM teonuM kArya sUtraja hovAthI teno pratApa sAmAnya matanA leka ekadama grahaNa karI zakatA nathI. teonuM parAkrama azakaya bhAse che, ane teonAM kRtyonuM varNana kapita navalakathA jevuM lAge che. te spaSTa che ke ekAda kUpamaMDakane je "agAdhajalasaMcArI' -uMDA jalamAM jaI zakanAra evA magaramacchanuM varNana kahevAmAM AvyuM hoya te tene e zakya che e kemaja pratIta thAya ? jeNe gAmano oraDe ja jo hoya tene samudranI kalpanA paNa kevI rIte Ave, ane je tene pratyakSa samudra para laI jaIne tyAM ubho karyo hoya te pitAnI ja daSTi para pUrNa vizvAsa rAkhI pite je jue che te kharUM che evI khAtrI thAya. tevI rIte svArthaparAyaNa, mahAvAkAMkSI ane nIca hetuvALA evA ApaNuM sAmAnya janene te parArtha sAdhu, nirapekSa ane ucca hetu vALI izvarI vibhUtinA mahatvanuM ekadama mApana karavuM e tadana asaMbhavanIya che. paraMtu AvI vibhUtinA mahatvanuM mApa na karavuM e ke azakaya thayuM hoya te paNa tenAthI thayelAM kRtyonuM mahatvamApana karavuM sAmAnya janone zakaya che. zrI rAmacaMdranuM parAkrama jeke pratyakSa karI zakAya tema nathI, chatAM temaNe karelA rAkSasenA nAzathI pRthvIne bhAraocho thayo e sarvane kahevAmAM Ave che, ane Adi kavi vAlmIkI saralA chepArA sukanyA sUvarNamayamUrsi.' evI vANI jeke pratyakSa sAdhadha hevI azakaya thai che te paNa te vANIthI viracita thayela eka rAmAyaNe jagata para keTalo upakAra karela che te sarve samajI zake che. A parathI sArAMza eka mahAna purUSonAM ka karavAne sAmAnyajana asamartha che paNa te kRtyane ane tenAM supariNAmone sArI rIte Adara Ape che ane tethI te leka te IzvarI tithI prApta thayela vibhUti para mahAna prema rAkhe che. jeonA para ApaNo prema hoya che te pratye svAbhAvika rIte ApaNuM manamAM eka prakAranAM pUjyabhAva utpanna thAya che. jeTalA pramANumAM te prema vadhAre hoya che teTalA pramANamAM te pUjyabhAva paNa vadhu hoya che. mahAtmA purUSanAM ka vizvakalyANane mATeja hovI thI tenA para jagatane vizeSa prama hoya che ane te ekasarakhI rIte vRddhigata thAya che. prathama te te purUSane devAMzI gaNe che ane pachI te tene paramezvara tudA mAne che. teoe je pramANamAM je bhUmine upakata karela hoya che te pramANamAM te bhUmipara sAmAnya janA samUha prema arthAta pUjyabhAva rAkhe che. te satpanAM paropakArI kRtyothI teonAM aMtaHkaraNe Addha thAya che. AmAMnAM keTalAMka kRtya je sthAnane bheDA ghaNAM lAbha janaka thayela hoya che te sthAnamAM pUjyabhAvathI teonAM nAmanuM smaraNa thAya che. je je sthAne ane je je rIte te satpaSe gayelA hoya che te sthaLe pavitra kSetra tarIke lekhAya che,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ aitihAsika purUSonA utsava zA mATe karave joie ? je je nadInuM temaNe pANI pIdhu hAya chaeN te nadIne pavitra mAnavAmAM Aveche ane je divase teonA janma yA dehAtsarga thayo hAyache te divase temaNe karelAM upakArI kRtyonu smaraNa thavA uparAMta janasamUhanAM hRdaya premarasathI bharapUra thAyache ! A amaryAdita upakArA vANIthI varNavI zake ta nathI, te paNa gheADAghaNA udgArarUpe varNavAya che; te uparAMta teonu pUjana thAyache, teeAnAM bhajana gavAya che, tenA jaya jayakAra varte che, ane temanAM parama pavitra mRtyunAM guNva ne gAMtAM gAtAM sakaLa janasamU| te vakhate tallIna banI raheche !! AvA aitihAsika satpurUSone utsava thAja joie ema have kANu nahi kahe ? 1912 ) (301 aitihAsika utsavanu mahatva dhyAnamAM laine te kema karave e pUrNapaNe jANIne te utsavanI utpatti lakSamAM levI dhare che. ApaNA upara kAie je upakAra karyAM hAyache teneA badale| yathAzakti ApI kivA te nahito teeAnA upakara mATe teenA akhaDI AbhArI chIe ema hRdapUrvaka lAgavu e manuSya jAtine nisargajanya dharma che; upakAra karanAra pratye kRtaghna na thatAM kRtajJa rahevuM e nItizAstrane sAra che. A mAnava dharmane anusarI, A nIti zAstra pramANe theDA satpurUSanA utsava karavAnI prathA pADavAmAM AvI che. balake satya zabdomAM yAgya rIte kahIe teA paDI che kAraNake je manuSya jAtinA dharmaja che te kai balAtkAra kareja nahi, paraMtukudaratIja svata: enI meLe thatA Ave. jArathI le ke saddaguNenI kiMmata karavA lAgyA tyArathI AvA utsavano prArabha thaye! che; tevIja rIte jyAM sudhI sadguNAnI kiMmata manuSyajAta bhUlI janAra nathI, tyAM sudhI AvA utsava abAdhita ane aMkhaDa cAlyA raheze, TuMkAmAM kahIe te jagA anAditvathI AvA utsavanI utpatti che, ane jaganA ana tatvasudhI te anaMta raheze. sArAMza ke aitihAsika utsava anAdi kAlathI cAlyA Avela che tethI tenI utpAttaja mAnavI svabhAvane anusaranArI che ane kRtajJatA budhdhi temAMthI utpanna thai che. mAnavI svabhAva saLe sarakhI jAtane che, mATe kRtajJatA muAdhdhamAMthI utpanna thayela A aitihAsika utsava karavAnI prathA A jagataTa upara gheADe ke bahu a ze pracalita thayela che. AvA utsava karavAnI padhdhatimAM dravya kSetra kAla ane bhAvane laine te anusAra bheda haze yA hoya che, paraMtu mULa tattvamAM kayAMhI paNa bheda nathI. zrI rAmacaMdre duSTa rAkSasAne sadghAra karI leAkanAM zubha kAryAnAM nirvighnatAM, RSijanene abhayatA, ane sarve pRthvIne nirbhayatA ApI tethI kRtajJa thaI hiMduo rAmajyatinA utsava kare che. ane pratyakSa zULI para caDIne paNa tAravAmAM samartha evA upadesa krAisTe Apya. thI kRtajJa thai khristI kAke khristI yaMtine utsava kare che, te pramANe jaina zveAkeA zrI mahAvIra, pAtAne kharo dharma ApI zudhdha AtmAnuM kharU svarUpa samAvI tIrthaMkara pada kRtArtha karI mukti pada pAmyA tethI mahAvIrajyati kare che. parataMtratAnA dhanamAM paDelI A bhUmi sultAnI dhAra upara ane sulatAnanA taravAranA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena kensa heralDa. (sapTebara ahaMkArIpaNA nIce nAcatI hatI, ane kSaNekSaNe potAnA paga devAne mArga bhUlI jai jorathI nIce paDI potAnA suramya zarIranAM TukaDe TukaDA thai jaze ke zu evI bIka lAgatI hatI tyAre ApaNA mahArASTra dezanA bhAlAM tathA taravArA acuka uDatAM, evIrIte chatrapati zivAjInA ananya upakArathI kRtajJa thaI marAThAo tenA utsava kare che. rekha brusane utsava phaeNTaleMDanA leAka kRtajJatAnI buddhipUrNAMka kare che ! ! musalamAna leAka pegambarane utsava kare che, grIsanA leka lieniDAsane kare che, amerikanA vAzIgTananeA kare che ane ITAlInA leka geribAlDAnA kare che. pahelAM ApaNune dharmadAta denAra--tIrthaMkarA, satA, AcAryAM vagere, khInna ApaNA khAtara prANa denAra eTale ApaNI parataMtratAnA baMdhanathI mukta karanAra pratye kRtajJa thai ApaNe utsava karIe chIe. ApaNe AvA utsavamAM kathA-dharma maMdIro mAM karIe chIe, tA a Mgreja lAka vyAkhyAna-bhASaNA Ape che, te musalamAna leAka bhapakAdAra peASAka ane dekhAvaDI rezanI karIne utsava pALe che. paraMtu A sarva utsAhanI jananI-utpAdaka te| kRtajJatA che! rUpa judAM judAM dekhAya che, paraMtu hetu mAtra ekaja che. 302) AvA utsave karavAnAM rUpa judAM judAM che. kAkSasthiti ane paristhiti pramANe rUpa badalatAM jAya che. leAkeAnI abhirUcija jeTalI palaTAya che. teTale teTale aMze judI judI dazAmAM utsava pALavAnu` rUpa badalAya che. kAi dharma che vAranA utsava dha madiramAM jai tenI pAse hi tamane kude che, jhAMjhara paherI nAce ane AnadAvezamAM te vIranu bAhya temaja AMtarika guNavarNana kare che. ApaNe devamaMdiramAM AvuM ghaNI vakhata joyuM cheane temAM judAM judAM gAta thatAM sAMbhaLyAM che, temAMnu eka laIe .:janmAtsava. ' mA tere AMgana bhajata baMdhAi, caMdra kumara suta jAI ------ dhanya lakSmaNuAde bhAgya tihArA, tuM jagamAta kahAI,-- mAi chapana dizakumarI saba milake, bhUSaNu vacana sajAi prabhRguNa gAvata nAcata Avata, 15 mapa tAla bAi-- mAi iMdrAdika saba sumita kara lai, merU zikhara para jAi, vidhipUrvaka mIlI nhavaNu karAvata, mehana geAda biThAi-- mAi caMdrapurIme janmamahe'tsava, dhara dhara magaLa hA, jaya jayakAra karatA naranArI, mahesena nRpa dhara Ai-- mAr3a caMdra sarasa dyuti kumara chIM nirakhata, diga paMkaja bikasAi, acala raheA jaganAyaka ! mere, palapala jyAta savA--mAi keTalIka vakhata evuM pe.tAnA vIra ' te khuzI rUpa badale che ke je joi ApaNane kheda upaje che. kAI prabhune karavA ka Mi unmAdI, kAme dIpaka, bhISaNa kriyA kare che, te
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) prabhu zaraNe. [303 kai rIte yogya nathI. temaja keTalIka vakhata rUpa evuM karI gayu` heya che ke te pati nA tarjuna tyAga temaja rTUna svIkAra karavA jevuM nathI na ca tu motuM pi che.ma phAtuna-evI duSyantanI sthiti jevuM hoya che. te utsava pAkhavAnA pUrNa rUra che tenI sAthe te pALavA kiyApaNu zuddha ane bhAvapretsAhaka thavAnI-karavAnI jarUra che. AvA utsavAne mATe khIjA game te kahe chatAM ApaNe kadipaNa cheDavAnA nathaze. tenu jema jema vadhu paripAlana thatuM jaze tema tema ApaNA guNAmAM vadhArA thatAM ApaNe unnata gAmI thatAM jaIzuM agreja kavi milTananA zabdomAM 'Not harsh and crabbed as dull fools suppose But musical as is Apollo's lute; And a perpetual feast of nectured sweet, Where no crude surfeit_reigns !!!' prabhu zaraNu ! (gajhala) rahe dilamAM sadA sevA, karA mIThI najara devA, karyuM kuraAna tana mana A, acaLa eka aMtare rahejo, jagatanI jADI A bAjI, lagADe| ApanI mAyA, vividha vyApAramAM vRtti, have nija lakSamAM dorA, karI paravA hajAronI, have te Azare mAguM, viSayamAM leATatI rahetI, tamArA tAnamAM rahetI, thayuM zuM te thavAnuM zuM? caraNamAMhi gati mAguM, 22-7-12. badhA saMsArane bale; hamArA pyArane badale. tamArA nAma para pyArA. badhA AdhArane badale rahe mana mUrkha tyAM rAjI, jaganA pyArane badale. muMjhAtI mehamAM sUtI, bIjA vyApArane bakSe. nathI gaNunA vicArAnI, zrIjI darakArane khale. hamArI rAMkaDI buddhi, mamatanA tArane badale, na kaie ane jANuM chuM, badhAM heAnArane badale. vasanta.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304] jaina konpharansa heralDa. [saTebara yh khh yh ty symy y y y y y y y y y y y y anuSTra zAlibhadrane gRhatyAga dharAne sUryarAjAnA, darzana labhya hatAM hajI, samRddhi zALInI javA, svArI nRpanI nIkaLI. zALAnAM bAganAM puSpa, mahAlatA ravi astathI, lIluDAM e rUturAje, DolatAM madamasta che. zikhariza priyAnuM saMdhyAnuM dinakara dhase darza karavA gati jete zALI, sadana taLamAM suMdarasiha. prahathI gherAye, nabha mahIM zazi jema khIla, rahe yAmA maLe, mRdu mRdu dise zALI hato. anu. zALInAM vaibhavavitta, bhUlo ke IMdranI ridhI ane tene hatI temAM, batrisa vaibhavabhAginI. ekadA zALAnA gehe, vyApArI eka utaryo vecavAnI hatI tene, seLa ratnanI kAmaLo. sAsue leI saiAe, ApI a darekane, lUchI deha didhI pheMkI, evI lADakI sai hatI. madA jene hAlA ravabhara dhase, sUrya saMdhyA prati A, ne hAvAe ghaDibhara mahI, bheTaze vahAlI vAmA; ne kevAM e ladabada thaze, saikhyamAM patni svAmI, jevA ahIMA tama sahu ame, pAmIe sainya zAMti. sukhabhara rahI vhAlA, sakhya aryA kare * praNayapati amArA, prema varSA karone zaziravivata vahAlA, vizvane teja ghone; svara paMtha sura svAmI, sAdhaje sAthamAM laI. mAlinI anu0 vide eka pachI eka, premadA veNu kALuDAM, sahune zALI bheTe che, cAMpI sneha bharyA hade. eTale dvArane kholI, Ape saMdeza sevaka ubhA che hAranA dvAre, mAtuzrI maLavA, prabhu !
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) zArdUla mA anu. sAMbhaLatAM saMdeza vega dharIne, zALI sALA uThI pUchI dehasthiti paDI paga kahyuM, 'AjJA karo bhagavatI;' bApu ! zreNika rAjanA dhaNI ahIM, Avye gRhe ApaNe enI chAyamAMhe chIe priya tanu ! cAleA, namA emane. 66 "" zAlibhadranA gRhatyAga. << mAtuzrI ! e kANu zreNika? kahe ! mAlIka ApaNu taNA, che zu vizva mahi are ! mujapare, svAmI vibhu viSNu khIje? mAtuzrI ! saMsAramAM hajI bIjA svAmI rahyA zuM zire ? " "beTA! kema bhUle ? kaSAya ripu, saMsArInA svAmI che. huM tuM te saMsAranA jana rahyA, lAgI ghaNI vAsanA, ne pratyeka e vAsanA thakI rahyA dAsatvabadhA uDA. etA tyAgI purUSa mAtra jagamAM jene nahIM vAsanAM jene meha rahyA nahIM jagatamAM, svAmI banyA vRttinA, evA sAdhu purUSa vizva jananA, svAmI sadugdhArA; ApaNane viSayeA hajAraja taNA thAvu paDe sevakA. " mAtuzrI teA kayasa nava karU vizvane tyAga hue ? zAne huMe nava banu kahe| ? svAmInA svAmI meLe. smRddhi A sA vibhavane ramIne, dhIme dhIme choDI daI ne dhArIne aDaga baLa kAM, meAkSagAmI thauM nA ? mAtuzrI teA tanaya laghune Apo Apa mAphI, mhArA mArgo saraLa karIne pAmate Apa zAMti. hutA mhAre patha jaIza tyAM kAI rokI na zakaze svIkAro A namana muja mA! putranuM cheka chellu ... ... namyA zALI gayA svAmI, sarve cheoDayu zALIe, anyA tyAga| gayA meAkSe, rahI che vAta mAtra e. ... banavAnu banyA pahelAM, dhaDAkA thatA nathI paDavAnuM paDe paLamAM, Abha ke suravAsathI. dharamapura. tA. 29-6-11. .. , amRta. (305
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306) jena kenpharansa heralDa. (sapTembara zAlibhadra. (eka TuMkI dharmakathA. ) yadgobhadraH suraparidRDho bhUSaNAdyaM dadau yajAtaM jAyApadaparicitaM kaMbaliratnajAtam / paNyaM yaccAjani narapatiryacca sarvArthasiddhiH tadAnasyAdbhutaphalamidaM zAlibhadrasya sarvam // artha- devatAomAM zreSTha evA gobhadra jene bhUSaNadi ApyAM, ratnakaMbala jenI strIenA paganI sAthe paricayavALAM thayAM jenI strIoe ratnakaMbala te paga luchavAmAM vAparyA, jene rAjA zreNika) kariyANArUpa bane, ane jeNe prAMte savArthasiddha vimAna prApta karyuM-A pramANe zAlibhadrane dAnanuM sarva prakAranuM adbhuta phala prApta thayuM. 1. pUrvajanma. (supAtradAna.) dAna zAlibha kayAre karyuM ke tethI tene uparanuM phaLa prApta thayuM ?-pUrvajanmamAM kevuM. te karyuM? te te nIce jaNAvIe chIe. pUrvabhavamAM zAligrAma nAmanA gAmamAM ghanyA nAmanI eka vidhavA daridra sthitimAM rahetI hatI. te potAnA saMgama nAmanA putrane laI rAjagRha nagaramAM udara bharavA mATe AvI, ane tyAM pArakuM kAmakAja karavA lAgI. saMgama paNa gAmanAM vAcharaDAM cAravA lAgyA. eka divase koI parva AvavAthI gheraghera kSIra (khIra) thatI joI khAvAnI icchA thatAM saMga mAtA pAse haTha karI kSIrajana mAgyuM. mAe pADozaNa pAse mAgatAM eke dUdha, bIjIe cokhA, rIjIe sAkara, te cothIe dhI-ema khIra mATe sAmAna Apo. mAe khIra banAvI unI unI saMgamanI thALImAM pIrasI ane pita paDe ane tyAM gaI. saMgama khIrane kuke che tevAmAM mAsakSapaNunA pAraNe koI sAdhu tyAM paheravA mATe padhAryA, temane joI saMgamane bahu AnaMda thaze ane bhAvapUrvaka badhI kSIra te munine vaherAvI dIdhI, ane pitAne dhanya mAnavA lAgyo. kAraNake citta, vitta ane pAtra e gaNene vega bahu durlabha che. A pramANe supAtradAna devAthI pitAne bahu harSa thayA. kahyuM che ke - AnaMdAzrUNi romAMco bahumAna priyaMvacaH / / kiM cAnumodanA pAtradAnabhUSaNapaMcakam // . (1) AnaMdathI netramAM AMsu AvavAM, (2) romarAya vikasvara thavA, (3) bahumAna sahita ApavuM, (4) priya vacana belI ApavuM, ane (5) tenI anumodanA karavI- A pAMca supAtradAnanAM bhUSaNa che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ [37 A duSkara dAnathI sa Mgame dhaNuM puNya upArjana karyuM. A dAna duSkara zAmATe? te tene mATe zAstrakAre kahyuM che keH-(1) daridrI chatAM dAna ApavuM, (ra) sAmarthya chatAM kSamA rAkhavI, (3) sukhane udaya chatAM icchAno rAdha karavA, ane (4) tarUNAvasthAmAM IMdriyAnA nigraha karavA A cAra vastu ati duSkara che. AthI ghaNuM puNya kema upArjana thAya? te tene mATe zAstrakAre kahyuM che keH- dhananu vyAja levAthI te bamaNuM thAya che, vyavasAya-vyApArAdithI cAragaNuM thAya che, kSetramAM sAgaththu thAya che, ane pAtre ApavAthI anaMtagaNuM ( pAtraDanaMtanuAM avela) thAya che. 1912 ] zAlibhadra. A pachI saMgama mRtyu pAmI uparokta puNyabaLathI gAbhadra zreSThIne tyAM putrapaNe upajyuM. 2. zreSThI putra. (dAna mahimA ) teja rAjagRha nagaramAM gAbhadra zeTha rahetA hatA, tene bhadrA nAmanI ziyaLavatI strI hatI, tenAthI saMgamane jIva zAli ( DAMgara )thI bharapura kSetranA svapnathI sUcita putrapaNa utpanna thayA, tethI tenu nAma zAlibhadra pADavAmAM Avyu. vidyAbhyAsa karI yAvana AvatAM tene pitAe batrIza kanyA paraNAvI. pachI gAbhadra zeTha cAritra grahaNa karI sayamapALI chevaTe anazana AdarI sAdhama devaleAkamAM devatA thayA. pachI avidhajJAnathI potAnA putrane joine ati snehAtura khanI tyAM AvI tene darzana ApyuM ane bhadrAne kahyuM ke zAlibhadrane sarva prakAranI bhAga sAmagrI huM pUrI pADIza." ATaluM kahIne te gayA; ane kumArane manavAMchita pUravA lAgyA. batrIzI ane pote zAlibhadra ema tetrIzane mATe dararoja 73 peTI vastrAnI, 33 peTI AbhUSaNAnI ane 33 peTI bhAjanAdi padArthAnI- 99 peTI mekalavA lAgyA. 3. ratnakALa. ekadA eka viNaka rAjagRhamA nRpati zreNika pAse savAlakSanI ki MmatanA ratnaka baLa laine vecavA AvyA. rAjAe eka ratnakabaLa mATe ATaluM badhuM dhana ApavuM e anucita jANyuM eTale Nika cAlvA gayA. A vAtanI rANI cillaNAne khabara paDatAM teNe te ratnaka baLa levAnI utkaTa icchA jaNAvI, AthI rAjAe pharIthI viNakane melAvyA ane eka ratnakabaLa ApavAnuM kahetAM viNake kahyuM` ke " mArI pAse seALa hatI te badhI bhadrA zeThANIne eka eka lakSa laI vecI nAMkhI che. ''AthI rAjAe bhadrA zeThANIne tyAMthI eka maMgAvI levsa anucarane mAkalyA. bhadrAe anucara pAse kahevarAvyuM 'me te seLa baLanA khatrIza kaTakA karIne mArA zALibhadranI khatrIze strIone vaheMcI ApyAche. te sa kaDakA (khaMDa) te vahuoe paNa hAtha paga dhAine tevaDe paga luchIne nAMkhI dIdhAche, mATe jo rANIne jarUra hoya teA e khaDa paDayA, lai jAo.' rAjArANI zALibhadranI AvI sAhebI sAMbhaLI ajAyaba thai gaya; tethI rAjAe tene potAnI pAse lAvavA mANusa mekalyAM. bhadrA zeDa NIe kahyuM ke mArA putra kayAMya paNa bahAra jatA nathI, mATe he rAjan! Aje Apa mAre tyAM AvIne mAM gRha (dhara) pavitra karo. '' rAjAe turataja zAlibhadrane ghera javAne nizcaya karyAM.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena kenpharansa heralDa. 4. rAjAnu AvavuM. rAjA potAnI svArI lai pUrA jhADamAMthI bhadrAne tyAM AvyA, eTale svAgata karI temane cothA mALa para siMhAsana para besAryAM. ane bhadrA pota!nA putrane lai AvavA sAtame mALe gai, ane kahevA lAgI 'he putra, tane jovAne zreNika AvyA che.' te sAMbhaLI teNe kahyuM ' he mAtA tenI pAse je vecavAnuM hoya te kharIda karo.' mAtAe kahyuM he putra ! te kAi karIyANuAMne vecanAra nathI. etA magadhadezane adhipati ane ApaNA rAjA zreNika mahArAjA che, te tane maLavAne Avela che.' 308) (sapTe.khara zAlibhadra te AvA prakAranI mAtAnI vANI sAMbhaLIne cittamAM duHkha pAmyuM. * ahA ! mArA jIvanane dhikkAra che ke mAre mAthe paNa dhaNI che! have huM kAyAnA A je bhAgavilAsa che te nahIM bhAgavuM. have huM zrI vIraprabhu pAse jaine dIkSA laiza" pachI pote mAtAnA AgrahathI rAjA pAse AvyA, ane tene praNAma karyAM. rAjAe tene AliMgana ne kheALAmAM esA eTale te agninA aDakavAthI jema mAkhaNa egaLe, tema zAlibhadranu zarIra ogaLavA lAgyuM. arthAt rAjAnA sparzIthI tene paraseve vaLyA. rAe AnuM kAraNa puchatAM bhadrAe jaNAvyu 'he rAjan! enA pitA saMyama grahaNa karI mRtyu pAmIne devalAka gayA che tyAMthI te tenA putra upara snehane laine manavAMchita vastu mAkale che, tethI hamaNAM te manuSyanA ga Mdhane lIdhe atyaMta duHkha pAme che, mATe ene tame choDI do, ' rAjAe tene mUkI dIdhA, eTale kathI mUkAyelA jIva jema mukitae jAya, tema te sAtamI bhUmikAe gayA. pachI bhadrAe rAjAnI bhakti arthe tene divyajaLathI navarAvyA. evAmAM rAjAnI vIMTI paDI gai tenI tene khabara rahI nahi, eTale gAbharA banI bhaTTAnI dAsIne pUchyuM, eTale dAsIe kuvAmAM paDelI tenI vITI batAvI. A vIMTI sAthe khIjI bahu vITI paDI hatI, tethI dAsIe badhI lAvI potAnI je vITI hoya te lai levA rAjAne kahyuM. rAjAe joyu te peAtAnI mudrikAmAM ane bIjI badhI hatI temAM agArA ane ratnanA jevuM, sarasava ane sUvarNa - merU jevu aMtara joyu. AthI dArUne teNe pUchyu A mudrA vagere AbhUSaNe keAnAM che ? ' tyAre dAsIe kahyuM 'e AbhUSaNA zAlibhadranAM ane tenI strIonAM che. e ekavAra paherI paherIneutArI nAkhyAM pachI tene A kuvAmAM nAMkhI daie chIe, ane geAbhadradeva nitya pAchA navAM navAM mekale che, te tee pahere che."--AthI rAjA bahu vicAramAM paDI gayA. bhadrA zeThANIe rAjAne parivAra sahita divyabhAjana jamADayAM ane sAne AbhUSaNa ApyAM. AthI zreNika ' kayAM mArUM sukha ane kayAM AnuM sukha '--ema vicAranI gaDamathalamAM A pramANe manamAM geAvatA hatA ke:-- snuhI mahAtarurvanhi bRhad bhAnuryathocyate / sAratejo viyoge'pi naradevAstathA vayam //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) : zAlibhadra. 3i09 -jema khuhI nAmanuM jhADa bahu nAnuM hoya che chatAM mahAtarU kahevAya che, ane agni jarA jeTaluM hoya chatAM paNa bahada bhAnu-moTo sUrya kahevAya che, tevI ja rIte ame sArabhUta teja-vagaranA chatAM paNa naradeva kahevAIe chIe. pAdAbhojarajaH pramArjanamapi mApAlalIlAvatIduHprApyAdbhutaratnakaMbaladalai rydvllbhaanaambhuut| nirmAlyaM navahemamaMDanamapi klezAya basyAvanI pAlAliMganamapyasau vijayate dAnAt subhadrAMgajaH // -jenI strIonAM caraNamala upara lAgelI rajanuM pramArjane rAjAnI rANI lIlAvatIne paNa duprApya evA ratnakaMbalanA kakaDA vaDe thayuM, jene navIna suvarNanAM ghareNAMo paNa dareka divase nirmAlyarUpa thayAM, ane jene bhUpatinuM AliMgana paNa kalezane mATe thaze evo subhadrAnAM putra (zAlibhadra) pUrve karelA dAnathI vijaya pAme che. . vairAgyabIja. zAlibhadra zreNikarAjAne potAnA svAmI jANIne vicAryuM hatuM ke "A mArI parAdhIna lakSmIne dhikkAra che !" eTale vairAgya utpanna thayo hato, tevAmAM zrI dhazeSa AcArya nagaramAM padhAryA, zAlibhadre temanI pAse jaI vinayapUrvaka vaMdanA karI. gurUe upadeza Apyo gharane UMdaroe jarjarita karI nAkhyuM che, to juonA bhaMDArarUpa thayAM che, zao paNa mAkaNathI bharapUra che, zarIrane viSe roga ghara karIne beThA che. bhojana paNa lUmAM maLe che, dhadho bhAra vahIvahIne peTa bharavAne che, ghera kaDavAM vacana kahenArI kANIne kupa strI che. AvAM AvAM je purUSane duHkha che te paNa gharano saMga choDato nathI ! ahe! evA mUDhane dhikakAra che !! mUDha purUSe vicAra kare che ke artha saMpatti Aja, kAla, pahera, athavA parAra maLaze, paNa te hathelImAM rahelA pitAnA gaLatA AyuSyane nathI dekhatA! mATe je purUSa Adara sahita zuddha saMyama laIne pALe che, tene svarga ane mokSa to hAthamAM che.' sUrinAM AvAM vacana sAMbhaLIne zAlibhade kahyuM "huM mArI mAtAnI AjJA laIne ApanI pAse cAritra laiza" ema kahI mAtA pAse jaI kahevA lAgyo. "he mAtA ! huM dharmazeSa suri pAse dharma sAMbhaLIne Avyo chuM tethI mAre dIkSA levI che; mATe mane AjJA Ape.' mAtAe kahyuM "he putra! tAruM zarIra sukomaLa che, tethI tArAthI cAritranAM duHkha nahi sahana thAya." tyAre zAlibhadra kahyuM "sukhanA lAlacu evA je purUSa vratanuM kaSTa sahana karatA nathI tene kAyara jANavA. bALaka aMguTho cUsatAM paNa jANe che ke huM mAtAnA stanane dhAvuM che, - e jema bhrAMti che tema A saMsAramAM mANasone sukhanI te bhrAMti che; kharI rIte jotAM e sarva duHkhamaya che." mAtAne ema samajAvIne teNe nitya ekeka strIne prabaMdha pamADI tene tyAga karavA mAMDe, ane sAtakSetramAM dhanane vyaya karavA mAMDe.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310] jena konpharansa heralDa [sapTembara 6. vairAgyanuM tAtkAlika nimitta-dhanyazeTha zAlibhadranI nAnI bahena dhanya zeThanI sAthe teja nagaramAM paraNAvI hatI. te patinA mAthAmAM tela nAMkhatI haze te vakhate tenI AMkhamAMthI AMsunuM TIpuM dhanyazeThanA khabhA para paDayuM. eTale zeThe rUdananuM kAraNa pUchayuM. teNe uttara Ape "mAro bhAI zAlibhadra dIkSA levAno che, tethI nitya ekeka strIno tyAga kare che, tethI mane AMkhamAM AMsu AvyA dhanyazeThe kahyuM "tAro bhA satvarahita che." strIe upahAsamAM kahyuM "je ApanAmAM zakita hoyato Apa kema ApanI strIono tyAga nathI karatA ? " strInuM A vacana sAMbhaLI dhanya zeThe tarata ja kahyuM "havethI tArA saMgamane mane tyAga che." A joI bIjI sAta strIo kahevA lAgI "e strIne mUrkha che. enuM kahevuM sAMbhaLIne Apane sAhasa karavuM na ghaTe." pachI zAlibhadranI bahene paNa kahyuM "he svAmI! meM Apane mArI mUrkhAimAM kahyuM che te te Apa kSamA karo. have pachI Apane e aparAdha nahi karuM. amArA para kRpA karo. Apa jevA uttama purUSoe ema karavuM na ghaTe; chatAM je Apa saMyama grahaNa karazo to ame paNa ApanI sAthe ja AvIzuM; kAraNa ke strIo potAnA patine keme karI tyajI zakatI nathI. A sAMbhaLIne dhanyazeThe strIone dhanyavAda Ape. tyAra pachI te tyAMthI zAlibhadrane ghera gayo ane kahevA lAgyo "he zAlibhadra ! tame kema AvA kAyara cho?--ke ekeka strIne tajo cho ? meM te eka ja vakhate saghaLIne tyAga karyo! mATe cAle, ApaNe baMne sAthe pravajyA laie." 7 dIkSA grahaNa, evAmAM tyAM AgaLa vaibhAragiri para zrI vIrabhagavAna samavasaryA. zAlibhadra to haju sarva strIone taje che, paNa dhanyazeThe dAna daIne rAjagRhanagarathI prabhu pAse jaIne cAritra grahaNa karyuM. A sAMbhaLI zAlibhadra paNa prabhu pAse AvIne saMyama lIdhe. A pachI baMne mahAvIra bhagavAna sAthe nitya vihAra karatA jJAna meLavIne bahu zrata thayAM. vaLI eka, be, traNa, cAra mAsanA upavAsa pramukha karIne kAyAne zepavA lAgyA. anyatra vihAra karIne pAchA pharatA pharatA te baMne muni, vIra prabhunI sAthe ja rAjagRhI nagarIne viSe AvyA. tyAM bhavasamudrano pAra pAmavAne icchatura evA bahu lAke temane vaMdana karavA AvyA. prabhue temane A pramANe dezanA dIdhI manuSya kSetra, uttama jAti, kuLa, A ya, moTuM AyuSya, buddhi, dharmazravaNa, zraddhA, ane saMyama A sarva A lekamAM durlabha che."--anyadA mAsakSapaNane pAraNe dhanya zeTha ane zAlibhadra baMne bhakSAne arthe jatAM prabhune vaMdana karIne pUchavA lAgyA, "he prabho ! Aje amAruM pAraNuM konA hAthe thaze ?' prabhue kahyuM "he zAlibhadra ! Aje tane ane dhanyane tArI mAtAne hAthe pAraNuM thaze." A sAMbhaLI alibhadra "IcchAmi ' ema kahIne prabhune vaMdana karIne dhanyane sAthe laIne bhiAne arthe
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) zAlibhadra. [311 nagaramAM cAlavA mAMDayuM teo baMne zAlibhadrane ghera AvyA, paNa temane bhadrAe munivezamAM agAu kadI joyA na hoya tema te bhadrAne khabara paDI nahi. te bicArI pitAnAja dhyAnamAM hatI ke "huM Aje zAlibhadrane vaMdana karavA jaIza."--AthI temanA tarapha bhadrAnuM dhyAna na gayuM, te joIne te baMne sAdhu gharathI bahAra nIkaLyA. nagaranA daravAjA sudhI gayA tyAM temane eka vRddha strI dahIM laIne gAmamAM AvatI hatI te sAmI maLI. zAlibhadrane joine tenA stanamAMthI dudha jharavA lAgyuM, tethI te temanA upara prativALI thaIne temane dahIM vahorAvyuM. te laIne teo baMne prabhu pAse AvyA, tyAM AvIne zAlibhadra munie kahyuM "he svAmina, Apa kahetA hatA ke tArI mAtAne hAthe pAraNuM thaze, paNa ema na thayuM tenuM zuM kAraNa?" prabhue kahyuM "meM satyaja kahyuM che !" ema kahI tene pUrvabhava (ke je mukhamAMja ApaNe kahela che te) saMbhaLAvI je vRddha strIe vaherAvyuM te tArA pUrvabhavanI mAtA (dhanyA) ja hatI ema pratIta karAvyuM. A sAMbhaLIne pachI pAraNuM karIne sarva vastu asAra mAnatA te baMne (dhanyazeTha ane zAlibhada) vIra prabhunI AjJA laI vaibhAragiri upara jaine zuddha bhUmi upara anazana laI ubhA rahyA. 8. putraratnamAtAne dhanya che ! A pachI bhadrA AvIne vIra bhagavAnane vaMdana karI pUchavA lAgI. "he prabho ! Aje mAre ghera dhanya ane zAlibhadra kema bhikSAne arthe na AvyA?" te sAMbhaLIne prabhue banelI hakIkata kahI. AthI te mAtA duHkhI thaIne vaibhAragiri upara gaI ema kahevA lAgI. he putra! huM khare maMdabhAgyavALI karI ke tane meM Avyo na jANe ! ekavAra tArUM mukha te batAva, ema kahIne te bahu rUdana karavA lAgI. zreNika rAjA paNa tyAM Avyo hato, te teNInuM rUdana sAMbhaLIne kahevA lAgyo "he zAlibhadra! ekavAra to Apa mAtAne mukha batAvo, kAraNake mAtA jevuM eka uttama tIrtha nathI." pachI zreNika rAjA bhadrAne kahevA lAge "he bhadrA ! tane dhanya che ke Avo tane putraratna sAMpaDayo ! " ema kahI tene prabodha pamADI eTale te pitAnI vahuo sahita ghera AvI. zreNika rAjA paNa pitAne sthAne gayo. 2 upasaMhAra. zAlibhadra bAra varSa paryata dIkSA paryAyapALI prAMte eka mAsanI salekhanA karI sarvArtha siddha vimAnamAM tetrIza sAgaropama AyuSyavALA ahamindra (jene svAmI tarIke indra hatA nathI, teo pote ja vimAnanA svAmi hovAthI ahasiMdra" kahevAya che) devapaNe utpanna thayA. dhanyazeTha paNa zuddha dhyAne caDI mRtyu pAmI sarvArthasiddha vimAne gayA. bhadrA paNa anukrame vairAgya pAmI, vIra prabhu pAse cAritra laI tapazcaryA karI mRtyu pAmI svarga gaI. tyAMthI AvIne
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312] jaina kenpharansa heralDa. [sapTembara mukti pAmaze. A rIte zAlibhadra munine dhanya che ke temaNe saghaLuM anuttara (sarvathI uttama prApta karyuM. anuttaraM dAnamanuttaraM tapo hyanuttaraM mAnamanuttaraM yazaH / zrIzA labhadrasya guNA anutarA anuttaraM dhairyamanuttaraM padam // -zrI zAlibhadranAM dhana, tapa, mAna, yaza, guNa, dhairya, ane pada-(sthAna-anuttara vimAna)-e sarva anuttara (jenAthI anya zreSTha nathI evA ) che. saddagata zrIgovindajIne .... hAMjali ! vIra pipAsita jaina komano vIra thaye eka ochA, aMdhAre nija jyota dhIra tAraka eka, hA! khUTayo. zubhra hRdayI, divya tAralA ? caMdra to nathI uge, aMdhAre aDavaDatI komano prakAza kAM saMkelyo ? jaina koma taNA itihAse yuga no che , yugasthApanamAM vIrya verato tAraka tuM kayAM uo ? tuja sevAnA amolapaNanI Aje thAtI jhAMkhI, ame naguNAnI sevAmAM kAyA pADI nAM bI. paramArthavRtti kAryadazitA. akhaMDa utsAha hAre e saghaLuM meLavatAM, dazaka thAze pUro. devAMzI dilaDAvALAo! sAdhuvrattinA baMdhu ! hArI khoTa kahe kema sahAze? aMtara tUTI jAtuM. hArU nAmasmaraNa ke thAtAM aMtara harSa ubharAtA Aje nAmasmaraNa e thAtAM nehI tuja zoSAto. jarUra jevI A jagamAM e anivArya anya deze; beThe beThe ucca sthAnamAM AMdolana ke deje. sAdhu Ama! tuja AtmAnI nitya nitya pragati he! jyAM che tyAM A raka hRdayanI aMjali nehanI leje amRta
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadgata zrIdyut govindajI mULajI mhepANI bI.e., ek ela. bI. janma-sa'. 1940 dehAtsarga-sa', 1968
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] jinastavana. 313 sAdhAraNa jinastavana. (kumArapALa bhUpALa vicata) (bhASAMtarakAra, sanmitra sunikI karavijyajI. [ A stavana zrI kumArapALa rAjAe saMskRtamAM banAvelA che, ane te mULa "jaina teMtra saMgraha" (kAzImAM prasiddha thayela) nAmanA graMthamAM prasiddha thayela che. ahIM tenuM bhASAMtara (sAmAnya vyAkhyA) karI Apela che. ] - 1, namI paDelA samasta iMdranA mukuTa saMbaMdhI ratnanI prabhArAzi jemanA caraNa pITha upara pratibiMbita thayelI che, ane jemaNe jagatanA kaSTa samUhane dUra karI nAMkhe che evA he trilokI baMdhu ! jinezvara mahArAja ! Apa jayavaMtA varte ! 2, rAga dveSAdika maLathI sarvathA mukta hovAthI kRtArtha thayelA Apane je huM vinavuM chuM-stavuM chuM te mArI mugdhatA mAtra che. kemake svAmInA yathArtha svarUpane nirUpaNa karavAne atha varga samartha thaI zakataja nathI. . 3, he svAmI ! Apa mukita padane pAmyA chatAM mArA vizuddha cittamAM guNadhiropa vaDe sAkSAta varte che. ati dUra rahelo paNa sUrya suMdara ArasImAM pratibiMbita thaIne gharanI aMdara ughAta karatA nathI zuM? 4. ApanI stavanA karavA vaDe prANIonA aneka janmamAM upArjita karelAM pApakarma kSaya pAmI jAya che. athavA pracaMDa sUryanI prabhArAzi prasaratAM, aMdhakAra kyAM sudhI TakI zake ? apitu naja TakI zake. 5, he zaraNa lAyaka ! karUNuM karavA sadAya kuzaLa evA Apa svAzrita anya jananA meha-javarane mULathI dUra karI nAMkhI che tema chatAM zIrSa upara ApanI AjJAne acuka vahana karanAra je huM tene A mehajavara zA kAraNathI upazAnta thato nathI? (te huM kaLI zakato nathI.) 6, he svAmI ! muktipurI javA abhilASAvALe huM A saMsAra aTavIne pAra pamADavA samartha sArthavAha evA Apane ja zaraNe Avelo chuM te pachI kavAyaravaDe luMTAI jatAM mArA darzana jJAna ane cAritrarUpa traNa ratnanI Apa kema upekSA karI rahyA che ? 7, bhavasamudramAM anekaza: bhramaNa karatA mane mahAmuzIbate Apa mahAtmA maLyA che te paNa he nAtha ! pAparAzi evA meM, Apane bhaktibhAvathI namaskAra, pUjA ke stuti kazuM karyuM ja nathI. 8 he svAmI ! A ati duSTa karma kulAla (kuMbhAra) mane saMsAracakra upara kubedha rUpI daMDa vaDe jamADatA mahAduHkhanuM bhAjana kare che tevI kadarthanA thakI he zaraNa lAyaka prabhu ! Apa mAruM rakSaNa kare! 9 he nAtha ! ApanI AjJAne yathArtha anusaravAvaDe tattva-svarUpane pAmele huM bhavabhramaNane vadhAranArA mamatvAdika vikArane tajI kevaLa AtmaniSTha kazI darakAra vagarane pUrNa virakta ane mokSapadamAM IcchA vagarane kyAre banIza?
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314] jaina konpharansa heraTha. jaina kenpharansa heralaDa. [sapTembara [sapTembara 1 caMdranI kAMti jevA samajavaLa ApanA guNavaDe mArA mana markaTane niyamamAM rAkhI, ApanA pavitra vacanAmRtanuM pAna karavA atyaMta Asakta thaI he svAmI ! huM kayAre svarUpa ramaNuM banIza ? 11 he nAtha ! ApanA caraNakamaLanA prasAdathI huM ATalI UMcI bhUmi sudhI pahoMcyo chuM te paNa duSTa kAmAdika vikAre mane balAtkAre kArya karavA preraNuM kare che e bhAre khedane viSaya che. 12 he prabho ! vizvanAyaka evA Apa nAtha chate mane zuM zuM hita na saMbhave ? apitu sarva hita saMbhave. paraMtu je ke zubha bhAvanAo vaDe kAmAdika vikAra dUra karavA banatuM karuM chuM te paNa te duSTa vikAra mArI puTha mUkatA nathI-mAro parAbhava karavA mArI pachADI lAgyA rahe che. 13 he prabhu! pUrve bhavasamudramAM bhamatA evA mane Apa kadApi daSTigocara thayA jaNItA , nathI nahiMta sAtamI naraka vigerenAM utkRSTa du:kha mAre zAmATe bhogavavA paDe ? apitu kadApi na ja bhogavavAM paDe. 14 he nAtha ! cakra, khaga, dhanuSa, aMkuza tathA vajI pramukha uttama lakSaNo vaDe lakSita (aMkita) evAM ApanAM caraNayugalanuMja zaraNa have durjaya mahAdika zatruthI bhaya pAmelA meM grahaNa karyuM che. 15 he vizvanAtha! agAdha karUNA (dayA) vaDe zaraNa karavA lAyaka, pavitra, ane sarvajJa vItarAga evA Apa, eka dIna, hatAza (nirAza thayelA) ane Apane zaraNe AvelA mane duSTa kAma-kadarthanAmAMthI bacAvo bacA. 16 he nAtha ! Apa vagara bIje koI paNa mArAM saghaLAM duSkatane chedavA samartha nathI. athavA te zatruonA praticakrane sAmA samartha cakravagara idavA kaI paNa samartha thaI zakatA nathI. 17 he svAmin ! Apa devanA paNa deva che, mahezvara che, buddha che, ane traNa jagatanA nAyaka che tethI ja aMtaraMga zatruvargavaDe parAbhava pAmelA huM ApanI AgaLa atyaMta kheda sahita rUdana karUM chuM. 18 he prabho ! adharma-yasanane tajI daI jevo huM manane samAdhimAM sthApuM tevAmAM kAmAdika aMtaraMga zatruo jANe krodhAtura thaine mane ati mehAnDa karI mUke chemArI zuddhabudha ThekANe rahevA detA nathI. 19 he svAmina ! ApanA Agama (vacana) thI huM jANuM chuM ke A mahAdika mArA sadAyanA zatruoja che tathApi para-zatruomAM vizvAsa sthApavAthI mUDha banI gayela huM temanI pAse rahI sarva kaMI akRtya karuM chuM e khedanI vAta che. eTale temanI pAse mAruM lagAre jera cAlatuM nathI.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912 ] 315 ] 20 huM prabhA ! rAkSasA karatAM paNa ati nirdaya A mahAdika mlecchee mArI bahu vakhata viDaMbanA krarI che. ane have te traNa bhuvanamAM eka vIra evA ApanA zaraNe AvyA hyu tethI Apa ApanA caraNe vaLagI raheaA evA huM tene bacAva karo ! Apa samartha vagara keAI mane dAda daI zake ema nathI. jinastavana. 21 he prabhA ! svadehamAM paNa mamatvabhuddhi tajI daIne, vALA huM parasa MgathI nirALeA rahI, sahu zatru mitra upar saMyama pAmIza ? zrahAvaDe pavitra thayelA divekasamabhAva rAkhIne yAre dRDhapaNe 22 he svAmin ! Apa vItarAgaja mArA ISTa deva che, ane Ape darzAvelA dharmaja kharo dharma che evuM svarUpa sArI rIte huM samajyA g tethI A ApanA sevakanI Apa upekSA nahi karaze. 23 he nAtha ! jemaNe samasta surAsurone jItI lIdhAche evA A kAmAdika aMtaraMga zatruone Ape atyaMta vaza karI lIdhAche tethI Apane AMca paNa aDADavA azakta evA te jANe rASavaDe ja hoya tema A ApanA sevakane nirdayapaNe haNI nAMkhe che. 24 he svAmin ! samasta jatAne dAyaka ! ApanA caraNe vaLagI rahelA A mekSapada pamADavAne Apa sama che tA he zaraNaeka pAMgaLA dIna sevakanI kema rakSA karatA nathI ? 25 hai jitendra ! ApanAM caraNa kamaLa je bhavyAtmAnA hRdaya kamaLamAM sadAya sphuryA kareche tenA Azraya levAne tribhuvananI lakSmI paNa jANe sahacAraNI-dAsI hoya ema nizce AvI rahe che. matalabake je bhAgyavaMta bhavya jane ApanAM caraNa kamaLanu eka niSThAthI dhyAna dhareche temane traNa bhuvananI lakSmI paNa dAsarUpa thaI rahe che. 26 he prabhA ! huM atyaMta nirguNI, krUra, duSTa, nirdaya ane pApI chuM. kemake ApanA mane Alakhana AlaMbana vagarano huM pracura duHkhavALAM saMsArasAgaramAM DubelA chuM. ( have kevaLa Apanuja che ) 27 he nAtha ! Aja Apa mane dRSTigeAcara thayA tethI huM amRta~~sAgaramAM nimagna thayAchuM, jemanA hasta kamaLamAM ciMtAmaNi ratna AvI rahyuM che temane kApaNu artha asAdhya nathI eTale temanA sakaLa kAnI saheje siddhi thaI zake che. 28 he prabhu ! saMsAra samudramAM DubatA evA mane Apaja eka jhhAja samAna che. ane zivaramaNI sAthenA zAzvata saMbaMdha vaDe abhirAma evA Apaja mArA zreSTha sukhanA vizrAmasthAna che. 29 he svAmina ! je bhavya janee Apane bhaktivaDe sadAya namaskAra karyAM che, sneAtra stavanA vaDe stavyAche ane puSpamALAe vaDe pUjyA che temanA hAthamAM ciMtAmaNi Avela che ane temanA AMgaNe kalpavRkSa ugyA che, ema huM mAnudhuM; kemake temanAM sakaLa vAMchita kA saheje siddha thAyache.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316] jaina konpharansa heralDa. [saTebara - 30 he nAtha! baMne netro mIMcIne ane manane sthira karIne jyAre jyAre huM ciMtavuM chuM tyAre tyAre mane samasta karmane kSaya karavAnA hetupa Apa zivAya bIjA koI deva pratIta thatA nathI. amArAM saghaLAM karmane kSaya karavAnA heturUpa kevaLa Apaja pratIta thAo che. 31 he jinendra ! game teTalI utkRSTa bhaktivaDe stavyA chatAM anya devo kaI rIte bIjAone muktipada ApI zakatA nathI kemake amRtanA kuMbhavaDe paNa siMcavAmAM AvelA lImaDAnAM va kadApi paNa AmraphaLa ApI zake kharA ! 32 he nAtha ! bhavasAgarathI mAre nistAra karIne nirguNa chatAM mane Ape mokSavAsI karavo joIe. kemake nirUpama karUNAvaDe Adra banelA mahApurUSo svAzrita-sevaka varganA guNadoSane sarvathA ciMtavatA nathI. eo te svasevakene svAtmAtulya lekhIne Apa sarakhAja kare che-karavA mAge che. 33 he nAtha ! bahu punya joge Apa traNa jagatanA cUDAmaNi deva mane prApta thayA che, temaja vaLI mokSanA jAmIna rUpa A zrI hemacaMdra sUrI gurU maLyA che tethI e uparAMta bIjI koI zreSTha vastu huM jANato ke mAnatA nathI ke jenI prApti mATe huM ApanI pAse prArthanA karuM. paraMtu ApanA vacana upara mane bhavabhava adhikAdhika Adara thato jAya eTaluMja huM ApanI pAse prArtha chuM. tathAstu Itizama mi. harbarTa vaeNrananAM praznanA uttaraTIkA- (1) ane evAM che ke jene yathArtha uttara jene saMpUrNa jJAna prApta thayuM hoya evA kevalI athavA jene mokSano anubhava hoya evA mukta AtmA ApI zake. atre te yukti, tarka ane Agama anusAra kahI zakAya. te tevA prakAre yathAzakti kahevAnI kAzIza karI che. (2) sAmAnyapaNe AvA praznane mute (mUka-muMgA, anubhavathI ja jANyAM jAya evAM) kahI zakAya. rUbarU carcA je khulAso patravyavahArathI na thaI zake. pra ane uttara. prazna-1 mekSamAM AtmA kALa kevA prakAre gALe che? uttara 1 bhakta AtmA athavA mokSamAM a tmA pitAnI samRddhine bhoga-upabhoga karavAmAM kALa gALe che. mokSa eTale zuM ? mukAvuM te, zAnAthI mukAvuM? karmAdithI. (rAga-dveSAdithI).karmAdi eTale zuM ? karmAdi eTale karma ane tenA anuyAyI zarIra, janma, maraNa, jarA, rega, duHkha, pIDA, harSa, zeka, mAna, apamAna Adi. muktaAtmA A badhAMthI * A lekha heralDa'nA gayA juna mAsanA aMkamAM Avela aMgrejI lekhanA samuccAyAI rU5 che-taMtrI.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) mi. harbarTa vairananAM prajananAM uttara [317 sarvathA mukta che. e kevaLa saccidAnaMda che, athAt sata (avinAzI) evAM je cita (jJAna, darzana, cAritra, vIrya, sukha, Adi) te rU5 je pitAnA guNa, ke pitAnI Adi ke potAnI zakti, ke pitAnA svabhAva tenA bhega-vibhogathI upajatA sukha (AnaMda) rU5 che. mukta atmA be prakAranA che -(1) zarIradhArI chatAM mukta arthAta jIvana mukta arihaMta; ane (2) azarIrI evA sarvathA mukta siddha-jIvanmukta zarIradhArI chatAM muktarUpaja che. siddhanI jemaja teonAM svAbhAvika jJAnAdi AvIbhava pAmyAM che. siddhanI pekeja sarvajJa-sarvadazI chatAM Ayukarma (jIve dehamAM amuka vakhata rahevuM ja joIe evI pUrva badhi kALanI sthiti) kSaya thatAM sudhI teonAthI deha tyajI zakAte. nathI. AyunI sthiti paripakava thaye, teo dehane sarSaka cukIvatu hamezane mATe tyajI de che, ane saMsArI jIvanI peThe janma, maraNarUpa bIjo deha teone dhAvo paDato nathI; pachI te siddha athavA sarvathA mukata thAya che. jIvanmuktaja ApaNI vacce rahI upadeza Ape che; sanmArga, mokSamArga batAve che tyAre sarvathA karmarahita evA azarIrI sidhdha te kadI cImaDAya nahi evAjha ane saMpUrNa khIlelA evA je potAnA jJAnAdi guNa, tenA bhega-upabhegamAMja niraMtara nimagna che. vastutaH sidhdha pote sukharU paja che. jIvanmukata paNa pitAnA AvarbhAva pAmelA jJAnAdi guNonA bhoga-upabhogamAM nimagna che; paNa e uparAMta temane potAnAM keTalAMka pUrvopArjita aghAtikarmonuM hilakAM, jJAna-darzanAdine na AvarI zake evAM karmonuM karaja cUkavavAnuM che. prAMte kahevAnuM ke mukta AtmA athavA mekSamAM AtmA pitAnI jJAnAdi samRddhi ke zaktionA niraMtara bhaga- upabhogamAM kALa gALe che. prazna-2. mekSamAM viyanuM svarUpa kevA prakAranuM che? uttara-2. (1)vastutaH AtmA poteja vIrya che. upara jaNAvyuM che, ke AtmA poteja sukha . (AnaMda) che tema AtmA pote ja jJAna che; AtmA poteja darzana che, AtmA poteja cAritra che, ityAdi, eTale vIrya, sukha, jJAna, darzana, cAritrAdi AtmAthI bhinna nathI, AtmA ane teo abheda che, athavA (2) vIrya eTale zakita; have Major premiss (1) jJAna e zakita che, darzana e zakita che, cAritra e zakita che. Minor premiss (2) AtmA jJAna che; AtmA darzana che; AtmA cAritra che. mATe Conclusion (3) AtmA zakti (vIrya) che; athavA (3) samajavAnI khAtara- + ghAtI karma athavA bhAre karma ke je jJAnAdi guNanA AvarbhAva ne aMtarAya-AvaraNa rUpa thAya te.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318) jena konpharansa heraDa. (sapTembara v vvvvvvvvvvvvvvvvvv jJAnAdi je AtmAnA guNo, tenA bega-upabhogamAM AtmAne pravartAvanArI je zakita te vIryanuM svarUpa che. prazna- 3. e vArya kevI rIte AvIrbhAva pAme che? prakaTe che? uttara-3. upara jaNAvyuM che, ke vIrya AtmAthI bhinna nathI; jyAM AtmA che, tyAM vIrya che; eTale jeTalA aMze AtmA AvarbhAva pAme che, teTalA aMze tenuM vIrya paNa AvIbhava pAme che. AtmA saMpUrNa pragaTa thatAM tenuM vIrya paNa saMpUrNa pragaTa thAya che; ahIM AtmA ane tenuM vIrya ema be bhinna vastuo kahI che; vAstavika rIte te bhinna nathI; vyavahArathI samajavA mATe e bheda kalpela che. vIrya e guNa che; AtmA e guNa che. guNa ane guNI vAstavika rIte eka bIjAthI bhinna nathI; vyavahArathI samajavA mATe bhinna kapAyelA che. AtmA jANe che, mATe e zaktine jJAna evuM nAma ApyuM; paNa . e zakita AtmAthI bhinna nathI. AtmA dekhe che, mATe e guNane darzana evuM nAma ApyuM, paNa e guNa AtmAthI bhinna nathI. AtmA svasvabhAvamAM carcA karyA kare che, svasvabhAvathI yuta kadI thatI nathI, mATe e samRddhine cAritra evuM nAma ApyuM, paNa te AtmAthI bhinna nathI. jJAna-darzanAdine pita pitAnI kriyAmAM AtmA pravartAve che, mATe e zakitane vIrya evuM nAma ApyuM, paNa te AtmAthI bhinna nathI. Ama AtmA ane tenA guNa vyavahArathI samajavA mATe bhinna dAkhavela chatAM vastutaH bina nathI. ekaja mANasa potAnA pitAnI apekSAe putra, bhAInI apekSAe bhAi, putranI apekSAe pitA, strInI apekSAe pati ItyAdi, judA judA saMbaMdha dharAve che; pite ekane eka chatAM judAM judAM rUpe pitA Adi kapAyale che, temaja AtmA paNa ekano eka chatAM jJAna, darzana, cAritra Adi kalpAyelo che. A AtmAnuM jJAna" "AtmAnuM vIrya " ityAdimAM chaThThI vibhaktinA prayogathI AtmA ane tenA jJAna-vIryAdi araparasa judA hovAne bhAsa thAya che, paNa tema nathI; ema judA dAkhavavApaNuM samajavA mATe karela che, eTale AtmA saMpUrNa pragaTa thaye, tenuM vIrya paNa saMpUrNa pragaTa thAya che. jIvanmukta rUpe ke siddharUpe jyAre AtmA mukta thAya che, tyAre tenuM vIrya paNa Ava raNa-aMtarAyathI mukata thaI saMpUrNa pragaTa thAya che. prazna- 4. muktaAtmA dAna Ape che lAbha pAme che, AhArAdi bhogave che, temaja je IcchA upaje te pramANe varate che? javAba hakAramAM joie. "nA Ama nathI karate" ityAdi na joIe.) uttara-4. mukta AtmA dAna de che, lAbha pAme che, bhoga-upabhoga kare che, ane pitAnI zakita one pravartAve che. zAnuM dAna de che ? jJAna-darzanAdine potapotAnI kriyAmAM sahAya ApavA vIryanuM. zAne lAbha pAme che ? pitAnA AvarbhAva pAmelA jJAnAdi guNe, tenAM phaLo jANavA-dekhavA anubhavavAno. zAne bhega-upabhoga kare che? pitAnA jJAnAdi guNone, tenA jANavA-dekhavA Adi phaLa-AhAra, sukhAsana, kapaDAM, mahela, Aga
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra prAsAda. 1912) [319 gADI, sTImara, maTara, balUna, Adine nahi,-e badhA sAMsArika zarIranA bhAga upaganA padArtho che, zarIranI upAdhio che; ane zarIranI peTheja vinAzazIla che. agAu jaNAvyuM che, tema muktAtmA kevaLa saccidAnaMda che; tenA bhoga-upabhoganA padArtho sat (avinAzI) che. ane te padArtho te cit (tenA saMpUrNa AvarbhAva pAmelAM jJAna, darzana, cAritra, sukha vIryAdi) che. vaLI AtmAne IcachA hovAnuM kaMI kAraNa nathI, ene iSTa-aniSTa kaMi nathI. icchA kayAre upaje ke jyAre Icchitane viyoga hoya, Icchita bhogarUpa na haya, AtmA niraMtara pitAnA ISTa sAthe che, pitAnA iSTane bhogavI rahyo che. Ama mukataAtmA dAna de che, lAbha pAme che, bhega-upabhoga kare che. ane pitAnA daSTa rIte pravarte che. ATale sudhI siddha temaja jIvanmukata baMnenI vAta thaI. jIvanmukata vadhArAmAM zarIradhArI hovAthI ApaNane jJAnadAna de che, ApaNuM taraphathI piMDastha (zArIrika sanmAna-pUjana pAme che, AhAra * sukhAsanAdi bhogave che, temaja keTalAMka bAkI rahelAM aghAtI karmane lai upajatI IcchAo ( rAgadveSa vinAnI icchAo, kemake rAgadveSarUpa ghAtI karmate dUra thayAM che) pramANe varte che. tA. kahuM khAsa e jANavA mAguM chuM ke AThama guNa, nahi ke pahelo AtmAne mokSamAM kevI rIte pravartAve che? uttara-dAnAdinA aMtarAya dUra thavA rUpa AThamo guNa che; ane huM dhAruM chuM ke te ja sAcavela che. Ane khulAse upalA javAbomAM thaI gayo che. tA. ka-eka bAbata dhyAna rAkhavAnI che, ke AtmA jJAna che; AtmA darzana che; AtmA cAritra che; AtmA vArya che. ItyAdi te kharuM. paNa ema na kahI zakAya ke jJAna AtmA A che; cAritra AtmA che vI AtmA che, ItyAdi. jJAna, darzana, cAritra, virya, sukha, Adi bIjA badhA guNane samUha te AtmA. A zAMtiH morabI-kAThIAvADa manasukhalAla vi. kiratacaMda mahetA.. tA-23-1-12 maMgaLa patra prAsAda, OM tatsat ra7-5-11 | gaI kAlano lakhele patra lahAdhATa pisTa ophIsamAM mahane malyo, mahAro ekavIsamIno . lakhelo patra nhane kAle ke Aje malyA haze ane kadAcita tuM Aja vakhate mahane patra lakhatI haiza. kAle posTa ophIsamAMthIja mahe eka patra lakhyo che te 31mIe ke 1 lIe maLaze. + jIvanmukatane digaMbaja jaino AhArane niSedha kahe che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320) jaina kenpharansa heralDa. (sapTembara huM ahI eTale badhe AnaMdamAM rahuM chuM ke tenuM pramANa mApavuM mArI atyAranI zakitanI bahAra che. ahIne dareka parvata-dareka pula-dareka jharaNuM kaMIka pavitratAmAM-prabhumayatAmAM hadayane DubAvI de che. lAMbA lAMbA alaMkAra ane vizeSaNe lagADelA atizakitabharyA vAlakhavA ke, varNana karavA e eka prakAranuM juThANuM che ane tevuM lakhavAne mahane tiraskAra che paratu huM ahIMA je pratyakSa anubhavuM chuM te lakhuM chuM, je ke DArUM lakhANa ane ahIM A je AnaMda anubhavAya che tene hajAra aMza paNa batAvI zakavAno saMtoSa ApI zakatuM nathI. - huM ahIMA zuM anubhavuM chuM? kevaLa prabhumayatA-kevaLa prema-pavitratA-AnaMda A pavitratA ane A AnaMda mahArI tarapha kaMIka eTalA badhA pramANamAM varasato dekhAya che ke enuM sarvasva huM paNa pAmI zakatA nathI, arthAta kaMI bhAna rahetuM nathI. A AnaMdamAM huM DubI jAuM chuM-hArI jAta vIsarI jAuM chuM-ane huM nathI nathIja ema kaMika thaI AvatuM jaNAya che. koIka atyaMta junI oLakhANavALI vastu kivA pUrvajanmano koI atyaMta nikaTane snehI ke saMbaMdhI A janmamAM bane maLatAM vAra ja jema bIjAne kaika adazya rIte AkarSe che kheMce che ane ema kheMcAI jatA kheMcanAra manuSya jema AzcaryamAM be che (ke A mANasa kiMvA A vastu tarapha huM ekadama ATale badhe vicitra rIte kema kheMcAI jAuM chuM) tema aMhIne dareka paththara-dareka jharaNa-dareka baraphathI DhaMkAyeluM zikhara-ane kevI prabhutA-IzvaramayatA-pavitratA-premane anubhava karAve che te viSe huM ja vicAramAM paDI jAu chuM. ane prabhunI anaMtatAnA vicAramAM namra banI jaI gaLI jAuM chuM. A kSudra ahaM-mamatva koIka aMdhArA khuNAmAM chupAvAnI jagyA zodhavA maMDI jaI temAM nirAza thavAthI Akhare . pANInA parapoTAnI peThe phuTI jai A anaMtatAmAM bhaLI jAya che. kalApinA saMvAdamAM 1lA saMvAdamAM vAMcaje. taLala kahe che ke khovAI gayelA eka medAne pitAnuM Akhu ToLu choDI daIne jema bharavADa zodhe che tema ajJAnamAM DUbI jaI "ahaM' nA kuvAnA deDakA jeTalA kuvAmAM AtmAnI (eTale paramAtmAnI) anaMtatA bhUddhI gayelA ajJAnIone-pApIone prabhune prema-prabhunI kRpA zedhe che. A kRpA nimitta tarIke game te sAdhanaThArA Izvara hamArA para DhoLe! himAlaya devabhUmi-kiMvA puNyabhUmi eTalAja mATe kahevAya che ke aMhI prabhunA e premanuM ja sAmrAjya pratyeka sthaLe-sarvatra vyApI rahyuM che. aMhInuM eka paNa jhADa evuM nahi hoya ke je pitAnA pAMdaDA dvArA prabhunI agAdhatA pratyakSa karAvI hamane kaMIka devI vAto na zIkhave. aMhI AvIne huM sarva "satya" khoI beThe chuM, malInatA-svArthakalaha-nIcatA-halakAI ane e sarvane pariNAme pavitra saMskAravALA kiMvA pavitratAne pAza lAgelA AtmAne utpanna thatI bhayaMkara asvasthatA emAMnA kazAnI A zAMti ane pavitratAnA pradeza upara pagaluM bharavAnI himmata nathI. bahu divasathI khAI gayelA putrane joIne mAtA AnaMdanA azru varSAve, hetA gharaDA hAtha enA zarIra upara pherave ane mAthuM sudhI baccIo kare te vakhate pelA putranuM hRdaya tapAsanAra emAM ubha
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] rAtA AnaMdane mApI zakaze ? kei tharamAmITara e hRdayanA te vakhatanA sa MteSanuM mApa lai zakaze ? ahInI kudarata-prabhune prema-ahInI pavitratA hamane eTalAja snehathI hAtI sAthe cAMpe che, AMhInI pavitratAnA kheALAmAM AvatAMja zAMti ane AnaMdamAM DUbI javAya che, ahI dareka zilA hRdayapUrvaka hamArA satkAra kare che. khare bapAre paNa jhADImAMthI kAna phADI nAMkhe evA svara karI kudaratanuM avyAhata saMgIta gAnArA tamArA hamArAM yazogAna karatAM mAluma paDe che. kAraNake eka AtmAnA udhdhAra thatAMja Akhu brahmAMDa AnaMdathI gAjI uThe che. eka AtmA ajJAnanA adhArA pradezamAM prakAzamAM-AvatAMja AkhuM brahmAMDa-pratyekanAnI prabhutAne-pavitratAne sarva pradeza-te divasane atyaMta Ana MdadAyaka gaNI utsava pALe chete divasane tahevAra mAne che. putra prAsAda. (321 A prabhune khALe huM Avyo. eja prabhunI kRpAthI zuM ahIM mAyAneA leza paNa hAI zake ? ahIM eka vakhata AvanAra--ahIMnI prabhutA anubhavanAra manuSya emaja kaheze ke ahIM A duHkha ke SApanA astitvanI kalpanA karavI e prabhunuM apamAna karyAM kharekhara che--nAtikatA che. prabhu eTale mAta. e vyAkhyA jItI che. hu paNa jANatA hatA paraMtu ahIM AvyA pachI e vizeSaguja jyAM sudhI prabhune pratyakSa na oLakhI zakAya eTale ke tenI anaMtatA pratyakSa anubhavI na zakAya tyAM sudhI saiAthI vadhAre ceAgya che evA nizcayapara huM Avyo chu, mAtAnu aMtaHkaraNa jeTalu dayALu, jeTaluM kSamAvAna, jeTaluM vizALa heAya che, peAtAnA saMtAneAnA hajAro doSa pI javAmAM, seMkaDA aparAdha gaLI javAmAM-pAtAnA sAgara jevA hRdayamAM samAI devAmAMmALA jema pete temanA para kaMI upakAra karI nAMkhatI hoya tema mAnatI nathI. haimanApara prema-amIdraSTija rAkhe che tema hamArA hajAre aparAdha-karaDA ane adhama leAkeAnA aNita aparAdha paNa potAnI aMnatatAnA vizALa peTAmAM samAvI dai prabhu sadA anaMta aparAdhane paNa AliMgana ApavA-hRdaya sAthe cAMpI petAnA svarUpa banAvI devA taiyAra che. sAmAnyasaMsArI-mAnuSI mAtA pAMca sAt satAnenI mAtA che, prabhu agaNita satAneAnI asakhya brahmAMDAnI mAtA che. saMsArI mAtAnA hRdayanI vizALatA yA ane udAratAnA karatAM e mAtAnI. e aMnata bramhAMDAnI mAtAnI (prabhunI) udAratA yA ane hRdayanI vizALatA karatAM asaMkhya gaNI vadhAre che. paraMtu azradhALu putro te joi zakatA nathI. ajJAnI loko dhare che ke prabhu ApaNAja jevA stuti karanAra, para kRpA karanArA ane nindA karanArapara gusse thanArA che. ane tethIja kahe che ke, pApIne udhAraja na thaI zake !' ahA ! hajutA ahIMyAja prabhune dvAre AvatAMja ArAmAM keTalA kraka paDI gayeA che! vhena? huM khIlakula badalAi gayA dekhAullu, mhArA hRdayamAM rAtra divasa kAMika evu ubharAyAM kare kete kahI ke lakhI zakAyAM nahi. hamaNAM hamaNAM chellA traNa cAra divasathI te e sthitimAM paNa kaiMka alaikika pharaka paDatA jAya che. have huM AzramanI AsapAsanI jhADIomAM nIcenI khINAmAM, jharaNA upara jhUkI rahelI zilAo upara hAMre jAtanA jhulA vINavAmAM ane henA DhagalAnA DhagalA ekAda ziApara pAtharI dai evI 'kusuma zayA' AnaMdathI suI javAmAM ane
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322] jena konpharansa heralDa sapTembara ema aMhInA saMdaryane sebatI banavAmAM mAro badho vakhata gALuM chuM, AzramamAM te mAtra jamavA jeTalo vakhata rahuM chuM, pustako vAMcavAnuM te choDI dIdhuM che.-hamaNuM choDI devuM che. rahevAya nahi teja pustakane hAtha lagADa e nizcaya karI zako chuM, ahInuM pratyaka jJAna eka divasamAM, eka kalAkamAM, are ekaja dekhAva, eka ja draSTimAM nimiSa mAtramAM je kaMI zIkhavI deI, jeTaluM jJAna Ape che, jeTalI daivI vAte kAnamAM gaNagaNI jAya che, teno sahastrAMza te zuM paNa lakSAMza evI kudaratanA pratyakSa jJAna uparathI magajamAM bharIne e magajanA smaraNa upara AdhAra rAkhI hAtha, zAI, kAgaLa ane leTAnA khIlAthI evA jaDa samUhanA sAdhanothI manuSyanA hastathI aneka kRtrima AkRtio pAmelAM sAdhane (TAipa-presa saMcA vagerenA saMtA rUpa pustakomAMthI huM meLavI zake nathI. e aneka rUpAMtara pAmeluM aneka rItathI vikRta thaeluM hiDaMbA jJAna che. ane ahIMnuM pratyakSa saMdarya najare nihALatAMja henI zuddhatA samajAI jAya che. tuM kalpanA karI zake che mahArAmAM keTalo pharaka paDI gathe che? jene mATe muMbaImAM huM aneka prayatno karata-kalAkanA kalAkamAM thoDIka miniTa mAMDamAMDa je sthiti huM anubhavI zakati (ane tethI UlaTI nirAzAja vadhatI ) te vinA bolAvya-ApoApa-enI meLe ja AvIne mane aMhI bheTI paDe chekudaratanuM sAMdarya nihALavAmAM-aMhInI zucitA anubhava vAmAM ghaDI ghaDI huM mane bhUlI jAuM chuM ane chellA traNa cAra divasathI ( jyArathI huM hAro ghaNo khare samaya Ama nIce pharavAmAM gALuM chuM ) te kaMika jude ja banI gayo chuM. ...nA dhyAnamAM hArI je sthitine mATe hArA upara huM AzIrvAdanA vAdaLAM varSAvatazucitA ane azucitAnI eka kSudra bAbatane lIdhe tuM hArA upara gusse thaI hatI-kiMvA - hane khoTuM lAgyuM hatuM ane e sthiti bahuja nIcenI pAyarInA-cheka prathama pagathi AnA-mumukSue svIkAravI yogya che. tu e sthitithI upara che ema samajAvI azubha akasmAta zubha pariNAma lAvavAneja banI Ave che e "azrunA jharaNamAM sthaLa jJAnanuM che? e kalApinA mRtyunI lITI dvArA huM samajAvato hato te vakhate hArI je sthiti hatI e sthiti prabhunA A khoLAmAM ghaDI ghaDI anubhavAya che. kAlanIja-gaI kAlanI ja vAta kahuM chuM. lohAghATa cArathI vAge huM AzramamAM pAcho Avyo ane thoDIvAra rahI paNa pAMca ke pAMcane zumAre bIjI tarapha eka uMDI khINamAM gayo. tyAM jhADI che. cheka aMdhArA jevuM rahe. mAthA upara AkAza, thoDuMka-hAnI chatrI jeTaluM dekhAya. tarapha javAnA rasto e tarapha thaIne jAya che ane AzramanA svAmIo tene jaI AvI zakAya e rAkhavAnI saMbhALa rAkhe che. huM pharate pharate cha vAge aMhI AvI pahoMcyo hato. Asa pAsanA uMcA ucA parvatanI pAchaLa cAlyo javAthI sUrya kayArano DubI gayo jaNAto hato aMdhArU thaI gayuM hatuM, tAthI thoDeka dUrathI eka pAMceka phITa uMcAIthI paDato 5Nuno hAne sarakho dhodha che ane e jharaNuM tyAMthI AgaLa cAlI rastA tarapha jAya che tethI ravAsIone henA upara hAne sarakhe lokaDAMne sAta ATha phITano pula bAMdhavo paDayo che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912 ] [33 e dheAdhanI DAbI bAjue eka meTI zilA che ane e dheAdha ane tyAMthI AgaLa cAlatA jharaNane dekhAva eTalA badhA suMdara hatA ke huM AnaMdamAM DubI gayA. AsapAsathI dasa bArja miniTamAM he dheAtIAne kheALA bharAya eTalAM pula vINI kahADayAM ane e dhodhane mathALe jai khobA bharI bharIne arpaNa karI dIdhAM. dhodhanuM pANI paDI paDIne nAce pANInI eka kuMDI jevu banI gayuM. che, e kuMDImAM e sA pula gayAM ane tyAMthI bakhe caccAra AgaLa nIkaLa jharaNamAM sAthe sAthe AgaLa vahevA lAgyAM jANe rAsa ramAtAhoya ! A saiA huM kaMika eTalAM badhAM AnaMdathI pelI zilAyara esI jaine jotA hatA kepachI zu thayu te mhane ka Mi mAlama nathI. e AnaMdamAM huM sa kaMi bhUlI gayA, mhane TADha vAvA lAgI ane te mhArAM kapaDAMnI aMdara thaIne asahya thavA lAgI tyAre huM jAgyA. AMkha ughADIne ceAmera gADha aMdhakAra 1 u McuM joyuM te jarIka jeTalA dekhAtA akAzamAM gurUbRhaspatI-( je A dahADAmAM dazavAge mAthAupara Ave che) camakatA hatA! rAtrinA daza vAgyA hatA. AsapAsanI jhADIemAM-AzramanAM be traNa mAse hune zodhavA nikalyAM hatAM ane moTethI bUmo pADatA hatA. mhe paNa bUma pADI ane ane tee ne. AvA maLyAM. temaNe mhane kahyuM ke ame eka kalAkathI A jhADImAM bUmA pADIe chIe ane atyAra sudhI hame javAba kema ApatA na hatA ? mheM kahyuM ke huM jharaNu uparanI eka zilAupara - dhI gayA hatA ! AzramamAM AvI mhe svAmIne kahyuM ke mhArI bIlakula cintA na karavI. huM bhUleA paNa nahi paDuM, tema jhADIomAM mhane vAgha varU paNa nahi khAi Aya. mATe hune zodhavA mANase na mekalatA ( A taraphanI jhADImAM kavacitaja vAgha varU hAya che.) ' patra prAsAda. AvI sthiti mheM kadI anubhavI na hatI. AvA AnaMda, AvI pavitratA ATale darajje manuSya anubhavI zake ema huM kadi mAnI zakayA na hatA. e zraddhA haiM zIkhavI. tuM ema mAnaje ke 'huM prabhunuM nimitta hatI' parantu paramAtmAnuM evuM pavitra pratinidhitva jagamAM bahuja thADAnAM bhAgyamAM lakhAelu hAvAnuM jaganA tihAsa AjasudhI kahatA AvyA che. paramAtmAnI pratyakSa kRpA na anubhavAya tyAMsudhI paramAtmAnA e pratinidhine pUjanIya na mAnavuM? mATeja hane devI kahuM chuM ane mATeja hane sadgurU kivA uddhAraka tarIke pUjuM chuM. AvI pUjAne ayAgya kahenArA ke mAnanArA-prabhukRpAnuM dhyeya sAdhya karavAnA mArgamAM-sadgurUnI AvazyakatA pratipAdana karanArA A Avazyaka pathiAnuM khaMDana karanArAe kRpAne-AdhyAtmika AtmAnnatine--mATe apAtra-nAlAyaka che. hane ema lAgaze ke huM Amane Ama lakhavAmAM rakhaDavAmAM ke gAMDA kahADavAmAM vahyA jAug, parantu AtmAnI uMDAi zeAdhavAne-henI agAdhatA mApavAnA eja mA che, eja tapazcaryAM che. eka jagyAe zarIrane kivA zarIranA amuka avayavane baLAtkAre sthira rAkhI jhADa ke paththara jevu jaDa manAvI devAmAMja aAtmAnI prati nI. evA. khaLAka.ra jaDatA vadhAra
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324] jana kenpharansa heralDa. [sapTembara hamane pUlanI maryAdAthI AgaLa laI jaI zakaze nahi mahAre e sthalatvanuM astitvaja bhUlI javuM che. huM skUla chuM- manuSya chuM-ATaleja (sADA traNa hAthane) chuM e bhUlI javuM che. mahArI tabIyata eTalI badhI sArI rahe che, mArUM magaja eTaluM badhuM khIleluM rahe che ke jANe huM AnaMdanI havAmAM eroplena (vimAna) mAM besrI uDayAM kare che. ekAda gaMbhIra kiMvA AdhyAtmika viSaya upara patra lakhavAne mATe muMbaImAM paMdara paMdara divasa je skRtinI mahAre rAha jovI paDatI te smRti rAtra divasa mahArA magajamAM eTalI badhI ubharAyAM kare che ke rAtradivasa saiAne patra lakhyAM karuM ane noTapeparanA noTapepara bharI e phurtinA ubharA kADhayAM karuM ! ghaDI ghaDImAM eTalA badhA noTapepara lakhAI jAya che ke vAMcanArane kaMTALo Avaze evI kalpanA meDI moDI paNa AvIne prabhu kRpAe patra huM puro karI nAMkhI bIDI zaku chuM. atyAranI A--tArA patranI ja vAta karUchuM, pahelA neTapepara para prathama peregrApha lakhyo tyAre ema thayuM hatuM ke zuM lakhavAnuM che ? javAba te kAleja lakhI nAMkhe. have kaMI bAkI rahetuM nathI ane ema lAgyuM hatuM ke A eka noTapepara bhAgyeja pUrNa thaI zakaze. paraMtu A pAMcamuM pAnuM lakhuM chuM mahArA svamAmAM e na hatuM ke Aje huM hane ATalo lAMbo patra lakhavAno chuM. kivA amuka amuka bAbate lakhavAne evA kaMI vicAra paNa karI rAkhyA na hatA ! para lAMbe ane lAMbo thato jaze te(mAphI mAgato jAya che ane hanumAnanA pUchaDAnI peThe lakhavAnuM laMbAvato jAya che.) ema hune lAgaze mATe have pUrNa karI nAMkhIza. vaLI lakhIza. haju eka be patra lakhIza ane pachI lAMbA vakhata sudhI tyAre mATe evI vAtano saMgraha karI paTArA bharI rAkhIza ne pAcho AvIza te varSonA varSo sudhInuM sAMbhaLyA karIza te paNa khUTaze nahi. huM ahIMthI chaThI tArIkhe jaIza. hAraDa AgaLa dUradUra-bahuja dUra ! ahIMthI 42 mAila upara eka amuka dizAmAM eka atyaMta ramaNIya-uttama sthAna-zodhI kahADayuM che. najare joyuM nathI paNa sAMbhaLIne nakkI karyuM che tyAM koI nathI-kaI vastI nathI. eka moTI nadInuM mULa che. tyAMthI e nadInAM jharaNuM-hAnA nhAnA dhedha nikaLe che. eka atyaMta uMcA pahADanI taLeTI jevI eka khINamAM-e jhaNanA mULa AgaLa-rahIza-dhyAna karIzabhaTakIza-kalAkanA kalAka baraphamAM ane parvatamAM zikhara upara ane nIcenI khINamAM pharIza. bhAna bhUlAI jaze tyAM besI jai e AnaMda samAdhImAM lIna thaI jaIza. kaI dizAmAM ane jyAM te kahIza nahi kAraNake tema karavAmAM che paraMtu aMhI thI 42 mAIla aMdara AgaLa-himAlayanI madhyamAM-barAbarI cAra cAra cha cha phITa barapha varSamAM ATha mAsa sudhI paDe-ApaNe nA pADIe to paNa paDe-ApaNA kahyAmAM na rahe ! tyAM rahIza, besIza, IcchA thaze te vAMcIza-lakhIza (eka pensIla ane eka zIzImAM zAI bharIne laI javAne chuM vadhAre nahi. eTaluM khavAI jAya, phUTI jAya ke DhaLI jAya te mane lakhavA devAnI IzvaranI
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) ziyaLa vinAnI nArI. (325 IrachA nathI ema mAnI baMdha karavuM ) jaMgalomAM ane jemAM IcchA thAya tyAM jaMgalanA pakSI kiMvA pavana jeTalo svataMtra rahIne vicarIza. e prabhu-aMtarAtmA-bAlaze. aMdarathI dhvani karaze-kAnamAM bhaNakArA mokalaze ke basa have jAo ane kartavya kare ! meLavyuM te Apo ane vizvanI caraNasevAne lAyaka thayA che ema bhale jagatu jANe" tyAre pAcho AvIza ane mahArA AnaMdanA, mahArA anubhavanAM-pu vaDe sane pUchaza ane henI daivI suMgadhadvArA saMsArI svArthanI-sutvanI durgadha devAne kahADavAne prayatna karIza. tuM mane svArthI kahetI nA. A AnaMda meLavavA pUrNatAne mArge kuca karavAnI taiyArIne mATe aMhI mahAre AvavuM paDyuM. tuM te tyAMja rahIne karI zake che. huM aMhIja rahevAne nathI. mArA AnaMdane mArIja pAse aMhI rAkhI temAM DubI jaI svArthI gaNavAne nathI. tuM prabhunI pratinidhi thaI, huM paNa te pada prApta karavAno prayatna karIza. huM hane pUjuM chuM ke gurU mAnuM chuM chatAM mArI jAtane bhAI gaNuM bahenane kaMi kaMI zIkhavavAne samajAvavAno gurU hevAne DeLa kare chuM. nahi? ApaNe sneha, ApaNe saMbaMdha saMsArIothI judo kaMIka vicitra prakArane nathI lAgato ? banI ustAda Avo to thaze AMhI tame celA magara khurazIda banaze te hame celA thanArAo. eja kaMika ulaTo sulaTo saMbaMdha. hAre bhAI tA.ka.mApha karaje ! hanumAnanuM pUchaDuM haju AgaLa cAlyuM. pAMcamAM noTapeparane cheDe lakhelI kalApinI lITIone artha e che ke hame game tevA ustAda eTale huMziyAra banIne Avaze te paNa amArI AgaLa te tamAre celAja banavuM paDaze. paraMtu amArA evA banavA khuzI haze te ame paNa hamArA celA banI jaIzuM. arthAt hame amArA gurU, ame tamArA gurU . ziyaLa vinAnI nArI. lekhaka: rA. rA. prANajIvana morArajI zAha ( "Avone dIna dayALa ramavA Avene re"--e rAsaDAnI rAha) nArI na e aMgAra, ziyaLa nirmaLa nahIM, nArakI che taiyAra, bhale jaga ThatI ahIM; e Teka ziyaLa nArInuM nAma nANuM, ziyaLa sadguNa suMdara ANuM, paNa kAmanuM zuM karIyANu, ziyaLa nirmaLa nahito -
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328] jena kenpharansa heraDa. [sapTembara jaina pAribhASika zabdo ane gujarAtI bhASAnA zabdakeze. pUrva kALamAM pracalita bhASAnuM zabdasAhitya vadhAravAmAM jaina dharmo ane jaina dhamaoe agatyano bhAga lIdhela hato ane tenA saMskAre atyAre gujarAtI bhASAmAM rahyA hovAnuM spaSTa jaNAI Ave che. Ama chatAM madhya kALamAM jaina dharma sAme thaelA humalAone lIdhe ane jenA nirIzvaravAdathI abhaDAI jatA veda dhamIone lIdhe jaina dharma tarapha lakSa ApanArA paradhama vidvAna bahu ja theDA hatA. vaLI jaina dharmIoe Adhunika sarva bhASAmAM je kAMI sAhitya umeryuM che te sAhityamAM dharma viSayane prAdhAnya ApavAmAM AveluM hovAthI prAkRta lokasamAjamAM jaina paribhASAne prasAra ati nyUna pramANamAM thavA pAmyo hato. e asara atyAra sudhI haju nAbuda thaI jaNAtI nathI. jaina viSayomAM uMDA utarelA anya dharmIo karatAM anya dharmamAM uMDA utarelA jaina dharmIo ApaNe vizeSa pramANamAM joI zakIe chIe, tevI ja rIte vedAnta ityAdine lagatA dhArmika ane pAribhASika zabda jeTalA pramANamAM jaine jANatA haze teTalA pramANamAM jaina pAribhASika zabdo vedAntIenA jANavAmAM bhAgye ja haze. paraMtu dina pratidina sAhitya tarapha je abhirUci vadhatI jAya che ane mukhyatve karIne prAcIna sAhityanA uddhAra tarapha lakasaMgha jAgRta thatA jAya che. te jotAM jaina pAribhASika zabdonI vaparAza vadhatI javAno saMbhava rahe che. jenoe mukhyatve karIne dharmasAhitya ja pedA karyuM che, chatAM te dharma sAhitya bhASA viSayamAM mUlyavAna hovAnuM anya dhamI e paNa samajavA lAgyA che ane e rIte te tarapha samasta janasamAjanI rUci vadhAre pramANamAM vaLavAnI AzA rahI zake che. jena pAribhraSika zabdanI vaparAza vadhu thavA lAge tema karavAno eka mArga gujarAtI bhASAmAM judI judI vyaktio ane saMsthAo taraphathI bahAra paDatA "zabdakozo' che. jaina pAribhASika zabdo bhASAmAM ke pustakamAM vaparAvA lAge, paNa tenI samajutI ApanArA artho je bahAra paDelA zabakezomAM samajAvavAmAM AvelA na hoya te te zabdone vAparI AgaLa vadhI zakato nathI-balake dhIme dhIme maraNa pAme che. AthI gujarAtI zabdasaMgrahanA bahAra paDelA graMthomAM jaina pAribhASika zabda dAkhala karavA prayatna saiAthI pahelAM karavAmAM Avo joIe. gujarAtI bhASAmAM sAthI pahelAM kavi narmadAzaMkare "narmakoza' nAme zabdasaMgraha bahAra pADe. A zabdasaMgrahamAM jaina pAribhASika zabdonI saMkhyA bahu ja nAnI che ane tevA zabdo meLavavAno khAsa prayatna bahu ja thoDe athavA te nahi karavAmAM AvyA hoya tema lAge che, tyAra pachI naDiyAdanivAsI eka gRhastha taraphathI keza bahAra pADavAmAM AvyuM hatuM, te kezamAM narmakoza karatAM vadhu pramANamAM jaina pAribhASika zabdo ApavAmAM AvelA jaNAya che, paraMtu tenA artho evA beTA, bhulAve khavADanArA ane mUrkhatAbharyA ApelA che ke ApaNane te zabda tarapha jarA paNa mAnanI"draSTithI jovAnuM mana thatuM nathI. hAlamAM amadAvAdanI gujarAta varnAkayulara sAITI tevo eka moTo zabda koza taiyAra karAve
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) jana pAribhASika zabdo ane gujarAtI bhASAnA zabdakeze. (329 che jene vibhAga bahAra pADavAmAM AvyuM che. AmAM je jaina pAribhASika zabdo apAelA che, te bIjA ke karatAM kAMIka vizeSa buddhipura:sara samajAvavAmAM AvelA jaNAya che, paraMtu jaina draSTie jotAM te zabdone purato nyAya ApavAmAM Avela lekhI zakAya nahi. vaLI te zabdake chellAmAM chello hovA chatAM ane te mATe sosAITIe ghaNe lAMbo samaya gALyo hovA chatAM jaina zabdone saMgraha teNe ghaNuM ja thoDo karyo hoya athavA te mULathI ja te tarapha teNe bahu ochuM lakSa ApyuM hoya tema jaNAya che. jUdA jUvA kenAM thoDAM udaharaNe ApIne huM te apUrNatA ane anyAyanuM kAMI darzana karAvIza. jaina-A zabdane artha "narmakoza'mAM "e nAmane veda dharmathI ulaTo eka dharma; buddha dharmane eka bheda; zrAvakane dharma. " e pramANe ApavAmAM Avelo che, ane naDIyAdavALA kezamAM paNa teja arthane akSaraza: utAre karavAmAM Avela che. sosAyaTInA kozano vyaMjana vibhAga hajI bahAra paDayo nathI eTale teNe karelA artha jANavAnuM ApaNI pAse koI ja sAdhana nathI. mAtra thoDAja varSo pahelAM jaina dharma jaidha dharmano eka bheda hovAnuM jaina sivAyanA anya dhamAM mAnatA hatA. jaina dharmanAM ane baiddha dharmanA keTalAka upalaka siddhAMtamAM temaja gautamabuddha ane mahAvIra svAmInA samayamAM keTalAMka pAtronAM nAmamAM jaina temaja baddha graMthomAM keTaluMka sAmya jovAmAM AvatuM hovAthI keTalAMka varSo pUrve aMgreja itihAsalekhakonuM evuM mantavya hatuM ke jaina dharma bauddha dharmane eka bheda che. kavi narmadA zaMkare narmakAza i. sa. 1873 mAM prakaTa karyo tene Aja lagabhaga 40 varSa vItI gayA che, eTale e samaye phelAelI mAnInatAne aMge temaNe "jainazabdane upara pramANe artha karyo hoya te kSatavya che, paraMtu e bhUla bharelI mAnInatA atyAre dUra thaI che. ItihAsa lekhake e vadhu sa dhanathI ane khAsa bauddha dharmanA graMtha uparathI ja siddha karyuM che ke jana dharma ddha dharma astitvamAM AvyA pahelAM vidyamAna hatA ane tethI te bauddha dharmane bheda hevAnuM kathana asatya Thare che naDiyAdavALA kozanA lekhake kavi narmadAzaMkaranI bhUlanI ja AvRtti karI che ane je satya jaganmAnya thaI paDyuM che te tarapha draSTi paNa karI nathI te eka zabdakezanA prayojakane mATe halako mata bAMdhavA sarakhuM thaI paDe. - muhapattI-A zabda narmakozamAM nathI paNa naDIyAdavALA kezamAM mumatI' evI vicitra joDaNI sAthe Apela che. jenI vyutpatti guNa + sUti ( DhAMkavuM) e pramANe karI kezakAre pitAnuM vyutpatti saMbaMdhI apUrNa jJAna pradarzita karyuM che vastutaH te zabda "muhapatti hovo joie. pAkRtamAM saMskRta guNa zabdane su zabda thAya che ane strIno thAya che ane tethI saMskRta guNapatrIne prAkRta (athavA mAgadhI) suhAnato zabda che jeie vaLI te zabdano artha evo Ave che ke "jaina sAdhuo je kakaDa mepara bAMdhI rAkhe che te. A artha vAMcanAra je koI jainonA sadaMtara paricaya vinAno hoya te te bicAre emaja samaje ke jaina sAdhuo para lAkaDAne, loDhAne, senAne ke patharAne kakaDe bAMdhatA ke rAkhatA haze !
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332) jena kenpharansa heralDa. sapTembara vahAladhelAnI devapUjA. janme tene dila dudhaDiyAM pAya che Aza-ghelAM jIve tene smita phulaDiyAM chAya che lADa-ghelAM jAtAM tene nIra nayananAM siMcatAM hAlaghelAM saMbhArIne surasama pUje bhAvathI bhakti ghelAM! AvI pUja ajaba rItanI mAnavI mAnavInI, deze deze ghaDI ghaDI thatI raMkane rAjavInI AvI pUjA svarUpa jUjave deza bhakita purAve! ati e te prakaTa karavI devanI bhAvanAne ! , devAMzI A kSaNika disate deha to ApaNe cheH saMsAre A kSaNika disa svarga ApaNe che: e saMsAre surajanataNuM vAsane vATikA cheH emAM AvI nizadina nI zuM devapUjA ghaTe ke? janme tyAMthI parahita kare svAzraye zIkhI rahevA jIvyA sudhI paramaya rahI vArpaNe hAya sevA jevAM tevAM rahI jIvitane Ama ujALanArAM ! evAne te surapada ghaTe ne ghaTe devapUjA ! ! surata, nAgara phaLIye. lalita jaina saMsthAo A zilekha mAtra nAmanuM ja che. vastutaH A lekhamAMnA vicAre sAmAnya saMsthAone ne lAgu paDe che, pachI te saMsthAo jainanI ha, kiMvA hiMdunI prastAvanA ho. devayoge hiMdu temaja jaina saMsthAone anubhava maLe ane te anubhava uparathI keTalIka sUcanA ApavI yogya dhArI A lekha lakhAyo che. jene mukhya siddhAnta dayA-sneha che ane eja siddhAntane anusarI AjanA lekhanI tulanA karavA vinaMti che. jenetara hovAthI niSpakSapAta tulanA thavA saMbhava che, paraMtu te sAthe aMdaranuM rahasya samajavAne adhikAra na hovAthI kAMIka anyAya tho paNa zakya che. game tema ho paraMtu kevaLa zuddha hetuthI Izvara prItyarthe ane jaina saMsthAo vadhAre sArI rIte kartavya bajAvatI thAya eja AzayathI lekha lakhAyo che mATe jaina baMdhuone eja daSTi ane eja nyAye lekhakane lekha tarapha abhiprAya bAMdhavA vinaMti che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) jana saMthAe. sudharelA dezamAM unnati prApta karavA IcchA rAkhanAra dareka manuSya potAnI unnati karI besI rahevA Icchato nathI. ATalAja mATe pitAnA baMdhuonI jaina saMsthAo, unnati arthe-sAhAya arthe jAhera saMsthAo sthApe che ane sthApavA prayAsa kare che. bIjA dezomAM jJAtibheda na hovAthI sAmAnya saMsthAo hoya che tyAre ApaNe tyAM pratyeka jJAti potapotAnI saMsthAo kADhe che. Aja nyAye vyApAramAM agresara-dharmatatve jemanA hRdaya saMjAyAM che evA jaina baMdhuo jainonAja hita khAtara saMsthAo sthApe emAM Azcarya nathI. A saMsthAonA hetu ucca che. hemanA saMsthApaka temaja niyAmako zuddha bhAvathI ane banatA prayAsathI te hetu bara ANavA mathe che; paraMtu manuSyamAtra apUrNa che e niyame e saMsthAomAM doSa hoya e svAbhAvika che. A deSo dUra karavA-dUra karAvavA sugama paDe eTalA mATe vibhAgavAra saMsthAonuM digdarzana karIzuM. mubAImAM temaja bahAragAma bAlako mATe jainoe aneka nAnI moTI zALAo sthApI che ane AnaMdanI vAta to e che ke sAmAnya rIte aMdara aMdaranA matabheda prAthamika ane ucca piTAbheda chatAM kelavaNInA saMbaMdhamAM e bheda dAkhala thavA na detAM kelavaNInI zALAo-e saMsthAo sarva jainamATe khullI mUkavAmAM AvI che ane ghaNuM bAlaka mATe kharI saMsthAmAM kelavaNI maphata ApavAmAM Ave che. bAbu pannAlAla jevI jene mATe hAIskula bIja nathI te pachI mamatA rAkhI e zALAne lAbha jaina zAmATe na le ? mAtra pitAnuM-maphata-eTale ThIka, ThIka, ema zA mATe ? hiMdustAnamAM eka evo abhiprAya thayo che ke maphata eTale khoTuM ane maphata eTale garIbane mATeja; AnuM pariNAma e AvyuM che ke paisAdAra jaine AvI saMsthAno lAbha letA nathI, paraMtu dareka jainanuM kartavya che ke banatA sUdhI jaina saMsthAno lAbha levo-temAM khAmI- doSa hoya to sUdhAre. jai zALAomAM phI nahovAthI temaja jaina mAbApane kelavaNInI kiMmata joIe evI na hovAthI temaja niyamita rahevAnA lAbha na jANatA hovAthI vidyArthIo niyamita rahetA nathI-varSamAM rajAo uparAMta beeka mAsa ghera rahe che. Ama hovAthI niyamita ne sAro abhyAsa thatuM nathI. ATalAja mATe dareka vidyArthI pAsethI phI laI gerahAjara rahenArano daMDa karI temAMthI garIbane madada karavI ane niyamita hAjara rahenArane nizALa choDI jAya te vakhate ApelI phI eka saMgraha karelI rakama tarIke ApavI-jethI maphata kelavaNIne hetu sacavAze ane dareka vidyArthI pAse nAnI rakama thaze. hiMdu-ke jaina zALAomAM bIje vAM mAbApanI bedarakArI hoya che. pitAnA bAlakanI unnati IcchanAra dareka mAbApe zALAnA niyAmake sAthe paricita rahevuM joIe ane zALA namunedAra thAya te mATe hamezAM tatpara rahevuM joIe. jaina vidyArthIone eka daSa-he deva ucca Azayano abhAva che. , meTrIka thaIe te e basa!" Aja vicAra tyAM bI. e, ema. e. thavAnI to vAta ja kyAM? mokSa darekane maLato nathI paNa prayatna zA mATe na karavA? AtmazraddhA-ucca Azaya ane satata prayatna eja unnatinA sAdhana che. saMsthApaka zALAo sthApI pitAnuM kartavya bajAvyuM samaje che ane
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana kenpharansa heraDa, [sapTembara thoDAja saMsthApaka zALAonAM kAmakAjathI paricita rahe che. sAruM zikSaNa-ucca cAritra epavuM e zikSakanuM kartavya che ane bhaviSyanI prajAnI unnati ke adhogati karavI temanA hAthamAM che te zikSake pitAnuM kartavya karyuM jAya evI anukULatA karavI, zikSakone zALA upara mamatva thAya evA zikSako rAkhI hemanA jIvana saraLa karavAM e saMsthApakanuM kAma che. jaine keLavaNInI pAchaLa paiso kharacavA pAchA paDatA nathI te zALAo namunedAra banAvavA yatna kare ne kALa jatAM jaina kaeNleja sthApe te atyAre kharacAto paiso sArthaka thaze. che. - , , strI keLavaNInI AvazyakatA jaino samajatA AvyA che eTaluM ja nahi paNa adhe , , , ; dhaMyanI saMsAramAM paDelI strIo bharata-guMthaNa zikSaNa dharmajJAna * kanyAzALA zrAvikA ane gujarAtIne abhyAsa karavA lAgI che e AnaMdajanaka sthiti - zALA che. paraMtu samaya badalAto jAya che purUSo sAmAjIka hilacAla mAM bhAga letA thayA che-lagnanA ucca hetu punaH samajAvA lAgyA che ane strIo sahadharmacAriNuM thAya-jIvanamitra thAya- temanA mAnasika jIvanamAM bhAga letI thAya ema purUSa Icche che tevAmAM dareka mAbApanuM kartavya che ke mAtra lakhatAM vAMcatAM AvaDe tenI sAthe patine sAhAyabhUta thAya ema dareka vyakitanA saMga joI aMgrejI vagerenuM jJAna ApavuM. duniyAmAM bIjA dezomAM strI jIvana kevAM che-e strIonI zI sthiti che. zI hilacAla cAle che. te saMbaMdhI jJAna strIone ochuM Avazyaka nathI. taduparAMta sAmAnya nasiMgataMdurastI sAcavavAnuM jJAna, prAcIna arvAcina strI purUSonAM caritra-saMgitanA viSaya dAkhala karavA. kanyAzALAnA abhyAsakrama mATe sarakArI abhyAsakramanI koIpaNa rIte jarUra hoya ema huM mAnato nathI te pachI svataMtra, gya abhyAsakrama jainabaMdhuo taiyAra karI vAstavika strI keLavaNI dAkhala karete zuM? A uparAMta kanyAzALA, zrAvike zALAne samaya baporanA bArathI traNane rAkhavo sarva rIte yogya che jethI gRhakArya tarapha durlakSa na rahe. kanyA zALA-zrAvikAzALAnI sAtheja strIupayogI lAyabrerInI vyavasthA thAya te strI kelavaNane ucca hetu pAra pADavAmAM saraLatA thAya. dhArmika ane naitika kelavaNI ApavAnI jarUra che ema jainabaMdhuo samaje che ane te kevI rIte ApavI te mATe beeka varSa upara vidvAnonA abhiprAya mAgyA hatA. jaina dharmanA - sidhdhAnta-henuM rahasya samajavAne Dela karavo e prAgabhya ja che, paraMtu - dhAmika kelavaNI je niyama anya hiMdudharmane lAgu paDe che te keTaleka daraje jainene lAgu paDI zake ema huM mAnuM chuM. hiMdubhAIomAM keTalAka kevaLa asalI vicAranA ema samaje che ke nAnAM bALake pAMcasAta varSanAM bALake saMskRta stotra bhaNI jAya te bahAdurInuM kArya che. ne dhArmika saMskAra paDe che te haze, paraMtu nAnAM bALake upara e vadhArAno beje che ema huM mAnuM chuM. namo hitA..vagere athavA bhagavadgItAnA zloka bolI jAya temAMja dhArmika kelavaNIne samAveza thAya ke kema e zaMkAspada che. hAMnAM
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) jaina sasthAo, (335 ucharatAM bALakAne mATe to IMgrejI pAMcamA dhoraNa sudhIte jainadharmanA sidhdhAntAnI rasikavArtAtIrthaMkara athavA sAdhuonAM saraLa-edhaprada bhASAmAM jIvanacaritrA ane kevaLa gujarAtI sAdI, bhASAmAM tayAra karelI stutie vadhAre dhArmika banAvaze ema mhArI mAnyatA che. sa MskRt athavA mAgadhI stotrA paMdara satara varSanA vidyAthI e mATe rAkhavAM jethI mULa paDelA saMskArothI temane emAM rasa paDavA saMbhava che. taduparAnta budhdhivAna, sacoTa chApa pADI zake evA sAmra pAse vAraMvAra zALAomAM vyAkhyAna apAvavAM. nava ArmIMga teja vidyArthIone te gherathI vegaLAja rAkhavA e bhAvanA hajI.. ApaNAmAM punar draDha thaI nathI eTale ane resIDensImAM rahevAnI pharaja na heAvAthI. eDI ga kevaLa sAdhanahInane mATe che evI mAnyatA che. orDarDaMga-hAraTelanA lAbhAlAbha gaNAvavAnuM A sthaLa nathI temaja jarUra nathI, paraMtu je eDI gA hAsTelA che temAM ravabhAvajanya zithilatA jaNAya che. ApaNA gRhasa MsAramAM je doSo jaNAyache doSo tyAM draSTigocara thAya che. niyama-DIsIplIna, kAma levAmAM makamapaNuM ane sneha-dayAmAM taphAvata mAnatA nathI ApaNI hAsDelA keTalAka apavAda zivAya dharmazALAnI garaja sAreche. vidyArthI enAM mAnasika jIvana kema cAleche ! te abhyAsamAM niyamasara che ke kema? pAtapotAnI oraDImAM zu kareche ? kANu Ave jAyache ? kAnI sAthe patravyavahAra calAveche ! kevAM pustakA vAMceche-e kheDIga suprInTenDenTa aneka vyavasAyAne lIdhe kivA sArU mA` lagADavAnA bhaye tapAsatA nathI. AthI dekharekhanA abhAve vidyArthIonI hAjarI khevAra levAtI nathI, ane ghaNIvAra vidyAthIe nATaka-sInemeTogrApha-pATI mAM meAja mANavA jAyache. vidyArthI enAM vilA pe tAnAM khAlakAne kheDI gamAM mukI nizcinta thAyache parantu vidyArthIe kevala niSkALajI thaI jAya che. kheDIMganA saMsthApakAne avAranavAra mulAkAta levAnI durasada nathI hotI ane purasada hoya te| aga uthI khabara ApI AvatA heAvAthI sarva rItasara thai jAya che. vidyAthI ene khArAka kema maLe che ? nAkarA sAphasupha rAkhe che ke kema te paNa dhaNIvAra jovAtu nathI. ATalA mATe suprInTenDenTa snehapUrNa-javAbadArI samajanAra heAvA joie ane vidyArthI enAM zarIra-mata ane abhyAsa vagere upara vAraMvAra lakSa ApanAra joie. kheDI 'gane mATe eka khAsa dAkataranI AvazyakattA che. A badhI tajavIjane abhAve kheDIMga. vidyA enA svataMtra nahI paNa svacchaMda vicArane u-tejana Ape che ane oraganA ucca hetu naSTa thAya che. rarikana eka sthaLe kahe che "tame zuM vAMcA che! e mane kahe! ane tame kevA che te huM kahIza." Aja nyAye pustakAlaya-vAMcanagraha e janasamAjanu caritra kevu che te kahI Apeche, vAMcanagraha jema vizALa-tenI sakhyA jema vizeSa tema janasamAjanI unnati saraLa. jainA ucca jIvana gALatA thAya--hemanI zArIrika temaja Arthika sapati vadhe gaeNsa dahanAre zrI mehanalAlajI lAyabrerI jevI aneka lAyabrerI sthaLe sthaLe-gAme pustakAlayavAMcanagRha
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336] jaina kenpharansa heralDa. [sapTebara gAma icchavI joie. jaina vidyAthIe.mAM jaina vyApArIeAmAM vartamAnapatra-pustaka vAMcavA nA zokha nathI kahe| te| cAle. 'gujarAta' jevAmAM kevaLa vArtA agara AnA nirasa khanAve, muMbaI samAcAra'mAM vyApAranI khAre| ane pustakAmAM Idriyone aekAnAra navalakathAeja emanAM priya che, paraMtu vAMcananA zekha hajI utpanna thayA nathI-purUSomAM nathI te pachI strIemAM te kayAMthIja hAya? saMdhyAkALa pahelAM bhAjana karI bahAra kAme ke gappAM mAravA javAnI Teva paDI hAvAthI vAMcavAnu kayAMthI game ? kuLavAyelA mAbA ane zikSakeAnuM kanya che ke e vAMcananA zeAkhanAM A kAmaLa vidyArthI enAM hRdayamAM repavAM. na dhArmika saMsthAmAM dha sthAne- dharmAcAya nA saMbadhanAM sthAne samAveza thAya che. hiMdudharmanI aneka zALA-hetI madirA-bhakatAnA pramANamAM eTaluM dhArmikasa sthA kahevu joie ke dha zraddhA jainAmAM hajI hRda che ane e AnaMdasUcaka che. paraMtu e zradhdhA-aMdhazradhdhA-huma-gatAnunika sthitimAM na jAya te sAcavavAnuM kArya dharmAcAryAM-ane keLavAyelAnu che. pAzcAtya kaLANInA prabhAve anya dharmanA sidhdhAntA icchA ke anicchAe vAMcavA paDatA hAyAthI ane dhanA saMskArA sacoTa na paDavAthI samaya jatAM dhama zradhdhA ochI thavAnA saMbha raDe che. A na thAya teTalA mATe dharmAMcAmAMe vakhateAvakhata suprasiddha revarDa vAyasInI mAphaka jaina dharma vyAkhyAnA lAkapriya bhASAmAM ane rasikatAthI ApavAM joie-jainadharmAtmAnAM jIvane bAlakAnAM jIvanamAM takhata thAya ema kathAnakA rUpe kivA caritrArUpe taiyAra karavAmAM paNa jevA zubha prasa Mge kivA tIrthaMkarAnI jayaMtIne divase dhaNIvAra dizamAM bhabhakabhara rAzanI-hAryAMnIyama ane suMdara vezanAM khAlakAnAM nATakanAM gItanAM stavanA sabhaLAya che. AthI lAMkAne * samuha sAre| bharAya che. ane keTalAka na AvanArA AvavA uzkerAya che paNa haMmezanu zreSTha javAthI AMtara rahasya bhUlI saMgItapATI ne anubhava thatA hoya ema nathI lAgatuM ? IzvarabhakitanA prAdurbhAva ekAnta sRSTisAMdarya mAMja thAya che ATalAja mATe ApaNA pUrvajoe tIrthasthAnA parvatanA zikharenadi-dariyA kAMThe karyAM che. Izvarastavana-AtmanirIkSaNa dhAMdhala mAM na thAya--asaMbhavita nahIM paNa kiThanatA cheja. saMgItadnArA stuti Avazyaka che paraMtu te jyAre hRdayanA uddagAra hoya tyAreja. jaina siddhAntA yuropamAM gayA che ane tyAM videzIe jainadhama' pALatA thayA che eTalu ja nahi paNa jainadhama prasare ema jaina icche e svAbhAvika che. svAmI vivekAnade yuropa amerIkAmAM hiMdu dharmanA pracAra karyAM tema jaina dharmA pracAra thAya eTalA mATe svAmI vivekAnaMda jevA vIr jaina dharmAcAryAMe nIkaLavuM Avazyaka che. jainadharmAMnA siddhAMtA rage rage vyApI rahyAM hAya ane te sAthe IMgrejI dhamazAstrAne zAstriya abhyAsa karyAM hAya teja A kArya karI zake ane e kArya karavuM huMya te| dha pracAranuM kAma karanAre aMgrejI abhyAsa karavA joie. athavA U MgrejI abhyAsa karelAe jainadharmanA bhare.bar abhyAsa karI
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) jaina saMsthAo (337 kAma mAthe uDavuM joIe. nahita gujarAtI prAthamika zikSaNa ApanAra mahetAo hezIyAra hoya che-utsAhI hoya che chatAM IgrejI samULaguM na AvaDavAthI kAMI karI zakatA nathI tevIja rIte dharmakArya karanAranI sthiti have IgrejI zivAya niSphaLa nivaDavA bhIti che. popakAra-dayA-sne- bhUtadayA e jaina dharmane pAme che te pachI e matAvalambIo mAM anAthAzrame hoya emAM navAI nathI paNa na hoya temAM ja navAI papakAra saMsthA che AvAM anAthAzrama gaNyA gAMThayAja che, ane A anAthAzramaanAthAzrama mAM sAmAnya rIte khAvApIvAnI vyavasthA, sAmAnya zikSaNa eTaluM ja hoya che. anAthAzramo e sadAvrata nathI e dhyAnamAM rAkhavAnuM che. Amabala AtmazraddhAnI sAthe mAnasika bala vadhe e karavuM e niyAmakonI pharaja che. muMbaI ilAkAnA jelanA DAkaTaroe A pherInA rIporTamAM kahyuM che ke nAnAM bAlako jelamAMthI nikaLI pharI jelamAM Ave che. Aja sthiti ApaNAM anAthAzramonI che. anAthAzramamAM rahetAM bAlaka bAlakIo bahAra nikaLyA pachI namunedAra zaherIo-vyApArIo- zikSako ke mAtAo na thAya-temanAM naitika baLa prabhAvajanaka na thAya te pachI anAthAzramathI lAbha zo? anAthAzramonA dekharekha rAkhanAra upara-enI vyavasthA uparaja saghaLo AdhAra che. e saMsthApake e bhUlavuM nahi. anAthAzramomAMnAM bALake jIvanamAM hAra pAme, temanAM jIvane pApamaya thAya tene deva saMsthApaka ane niyAmakeneja che. amadAvAda, surata jAmanagara ane muMbai jevAM sthaLe purUSo mATe te nahi paNa strIo mATe ughe gagRho sthapAyAM che ane temAM bharata guMthaNa udyoga gRha vagere nehAnA udyogo dAkhala karavAmAM AvyA che. nirAzrita strIo vidhavAone upajIvinuM sAdhana karI ApavuM e dareka manuSyanuM kartavya che, paraMtu ugItAne visaravI nahi. pArasIonAM bharata guMthaNanA kAmo bajAramAM vecAya che te strIo upajIvikA kare che-ApaNAmAM sAmAnya rIte rUmAla-taraNa-TopIo-karo vecatAM zarama Ave che-vece che te chAnAmAnA jajo emaja heya-upajIvikAnuM sAdhana karavAnuM na heya-agara hunnara khAtara ja zikhavAnuM na hoya to pachI sAmAnya kuTumbamAM A navA kharcanuM kAraNe thaI paDe che. ATalA mATe TuMkI kamAIvALAne bejA rUpa na thatAM upagI thaI paDe evA udyogo dAkhala karavAnI AvazyaktA che. bAbu pannAlAla, zeTha manasukhabhAI vagere jene taraphathI dharmAdA davAkhAnAM papAyAM che, ane e davAkhAnAne jainetara paNa lAbha le che. Artane zAnti ApavA ipItAla jevuM eka paNa punya nathI ane dareka komanAM kiMvA sAmAnya davA khAnAnI lokapriyatAno AdhAra DAkataranA pitAnA svabhAva ane cAturya uparaja che. jaina ispItAlanI sAthe sUtikAgraha ane keTalAka rAjago mATe gRha thavAnI ochI AvazyaktA nathI. keTale daraje satya che te huM kahI zakatuM nathI, paNa mane koNa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338] jena kenpharansa heralDa siTebara jANe kema e ThasI gayuM che ke jemAM jaina strIonI AMkho vadhAre bagaDe che-strIo vadhAre nabaLI thatI jAya che. AnI satyAsatyanI pratIti jaina dAkataree karavAnI che. : All work and no play makes Jack a dull boy 4847-orante keTaleka darajajo lAgu paDe che. navAyugamAM krIkeTa e mukhya che te . AnaMdasthAne pachI muMbAInI ATalI ATalI mecamAM amadAvAda jevAmAM nizALa kalaba nI mecamAM jainavidyAthIo AgaLa paDayA hoya ema sAMbharatuM nathI-apavAda hoya te prabhu jANe? zuM artha prAptI eja jIvananI paryApta che ? kiMvA nATakaTakamAM jamANavI eja jIvanane hetu che? jaina yuvAne krIkeTamAM pArItoSika-nAmanA zA mATe na meLave ? e samajAtuM nathI. e ja pramANe jaina bALAo saMgItamAM-garabAmAM-bharata-citrakalAmAM zA mATe AgaLa na paDe? A vastusthiti lAvavI hoya te kalabanI sthApanA Avazyaka che-mAtra cAhapANI-niMdAne mATe nahI-je ke kalabanI sAthe te AvavAnuM ja. . . ; - jJAtinI unnatimAM ApaNuM unnati che ema samajanAra nATakavivAda-vitaMDAvAda-prAMtika bheda nahi samaje. konpharansa-saMmelana- sabhAomAM tAlabhaMga na jJAti saMsthA thatAM tAlabadhdha rahevAnI keTalI jarUra che te jainabaMdhune samajavA kenpharansa vinati che. hetu sacavAya, unnatinA kArya karAya to pachI koNe karyuM? . kene mAna maLyuM e prazna zA mATe? jainadharmAcAryonAM-tIrthakaronAMsAdhumahAtmAnAM jIvanano abhyAsa karIne jaNAze ke kevaLa paramArtha budhi-mahAtmA TosTaya kahe che tema "parane mATe jIvo" e ucca Azaya hema hato ane e jIvata sidhdhAnta rAkhavAthI sAmAjIka-mAnasika unnati thavI ja joIe. . A lekha puro thayo che. saMsthAonuM siMhAlekanaja karyuM che ane guNAnuvAda na gAtAM mArgadarzaka thavA-saMsthAo vadhAre upayogI thAya e IcachAe daSAnukSamA vAdana karyo che, jainetara heI ajJAnatAnA pariNAme kAMI ayogya TIkA thaI hoya te kSetavya gaNaze, paraMtu jainasidhAnta-dareka dharma sidhdhAntamAM aikya hoya ane aikaya che ema mAnuM chuM to pachI e nyAye huM paNa jaina che ane jaina saMsthAmAM aMgabhUta hoI te saMsthAonA saMsthApakonA utsAha-dravya sumArge vaLe evI sUcanA na karUM te kartavyabhraSTa thAuM ema mAnuM chuM. aMte jaina heralDanA vidvAna taMtrIne lekha mATe AmaMtraNa ApavA ane snehatithI lekha dAkhala karavA mATe upakAra mAnI viramIza. vIlara-vilA, sAMtAkrujha ) bhogIndrarAva, 2. diveTIyA ASADha suda 14 ravIvAra .
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 1912) dAna dhamara (339 WWWWWWW. dAnadharma : prAcina RSio ane kavionA saMbaMdhe ema vAraMvAra vAstavika kahevAmAM Ave che ke teo beDAmAM ghaNuM samajAvI zaktA. ApaNuM ArSa graMthamAM evuM vAraMvAra jovAmAM Ave che ke be cAra akSara ke zabdonI TuMka vAkayAvalimAM sUtrarUpe teo gADha artha, anupama upadeza ApI detA. AvA ja eka samAje zAstrajJanA eka TuMka sUtra-maMtra-tatA dara saMbaMdhe ApaNe atra vicAra karavA prayatna karazuM. taMtri mahAzaya ! ApanA jaina panAmAM ane te paNuM paNa aMka"mAM A vicAraNuM asthAne te nahiM ja gaNAya. jaina dharmamAM "jIvadayA" ane "dAna" ne khAsa prAdhAnya ApavAmAM Avela che, eTaluM ja nahi paNa koI koI pradezamAM te evI paNa satya vA asatya phariAda karavAmAM Ave che ke jaina dharmAnuyAyImAM-- "dayAdAnathI bIjI badhI bAbatone mAtra gaNa gagvAmAM Ave che. mArA AdhIna mata pramANe to je AmAM kAMI satya hoya to te khareja AnaMdanuM kAraNa che, ane tene mATe te dharmanA pravartaka ane anuyAyIone khAsa dhanyavAdaja ghaTe che. mArA dhAravA pramANe "dayAdAna" e eka evI bAbata che ke tenI upayogitA saMbadhe sudharelI dunIAnA judA judA dharma ane matavAlAo paNa bIjI badhI bAbatamAM game tevo matabheda hovA chatAM saMmata che. taphAvata mAtra AcAramAMja rahelo che. koI sthaLe brAhmaNa ane bhikhArIone "bhUyasI" dakSiNe ke annavastrAdi ApavAmAM phalaprApti ane iSTasiddhi samAyelI che, ema mAnavAmAM Ave che. te anya sthaLe abela ane nirAdhAra prANI tarapha anukaMpA darzAvavAnuM uttama mAnavAmAM Ave che; jyAre koIka virala pradezamAM "dAna" "daya" no satya artha zo, kharI mahattA cAmAM samAyela che te vicAravA ane vicAraNane aMte AcAramAM mUkavA tarapha saphaLa prayAsa karavAmAM Ave che. - alabata ema te naja kahevAya ke muMgA prANIo taph anukaMpAnI najarathI jovuM, temanAM asahya ajJAta duHkho ocho karavA ane temanA tarapha niSpharavartana na calAvavAmAM Ave tevI teTalI kALajI rAkhavI te khoTuM ke bhUla bhareluM che. gharagatu ane khetI vagerenA kAmanA AvA sahanazIla ane nimakahalAla sevane saMbhALavA te ApaNI prathama ane pavitra pharaja che, - ane tethI ApaNane ja lAbha che; paNa sAthe eTaluM paNa jovAnuM che ke te pharaja bajAvI jatAM vadhAre mahatvanI anya pharaje tadana bhulAya nahiM, ke gaNa paNa na gaNavAmAM Ave. keI paNa samAja ke dharma saMbaMdhe nahiM bolatAM mAre eTaluM te sakheda jaNAvavuM paDe che ke mArA a5maMta pramANe ApaNAmAM-bhAratavarSamAM-dAnanI mahattvattA ane yathArthatAne vicAra hAlamAM ghaNeja ocho karavAmAM Ave che, ane mAtra rAjuti to te ukitane sAkSAta karAvatAM hoya tema ApaNA ke aMdhazradhdhAthI cAlatuM calAve che. vadhAre zocanI vAta to e che ke ApaNA azikSita ane kahevAtA nAmadhArI dharmopadezake A pradezamAM vadhAre ajavALuM pADavAnA pavitra kAmamAMthI pitAnA svArthanI khAtara dUra rahe che, jyAre ApaNe keLavAyela varga A bhUmikAne agamya ane agocara tarike dUrathI ja tyAjaya gaNe che. lekhakanA Adhina mata pramANe
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kanpharansa heraDa. have samaya AvI lAgyA che ke jyAre ApaNA keLavAyela vage khAvA AvA dharmanA ane samAjanA praznAnA abhyAsa karavA joie, ane satya zuM che te potAnA azikSita bandhuete samajAvavA prayatna karavA joie. A lekhane Azaya kAMi navina zikSaNa ApavAnA nathI, paNa mAtra A agamya gaNAtA pradezanI kAMika AchI rUparekhA sujJa vAMcakanI samakSa raju karavAmAMja samApta thAya che. 340) (sapTembara dAnanI vyAkhyA taraph jozuM to jaNAze ke TrIyate anena vRtti je ApavAmAM Ave che te. zu' ApavuM? zA AzayathI? kene ApavuM? kevI rIte ApavuM? A vicAravAnuM kAma dAtAnuM peAtAnu` che. dAna game te vastunuM thai zake. ApaNA ASa graMthakAre e judI judI vastuenA dAnanI kharI. tulanA karI temanA caDatA utaratA va pADayA che. dravyanuM dAna, jaminanuM dAna, kanyAnuM vrata, A badhA eka bIjAthI caDatA utaratA che, te badhAnA karatAM annanu dAna vadhAre sArU gaNela che. kAraNa annathI manuSyanA jIvanane peSaNa maLavAnI sAthe aMtarAtmAM turataja prasanna thAya che, ane khArAkanI vastunA durUpayAga thavAnI bhIti paNa ochI rahe che. paNa tenA karatAM paNa vadhAre upayegI ane zreSakara dAna te vidyAdAnaja che; kAraNa annathI mAtratAtkAlika hAvA chatAM kSaNikaja lAbha ane sukhanI prApti thAya che; tyAre vidyAthI yAvaja- jIvananA lAbha rahe che. annadAnAtparaM nAsti vidyAdAnaM tato'dhikaM / zranena kSaNikA tRpti yavajjIvaM tu vidyayA vidyAdAnathI eka bAlaka-yuvaka hai ke yuvA-nA jIvanamAM daivI amRtanuM AvAhana karAya che ke je amRta pAnathI tenu Akhu jIvana badalI jAya che, sukharUpa bane che. vidhayARRtama stute ane saMsAra ane samAja sukharUpI amRtanuM pAna karavAne bhAgyazAlI ane che, Ama hAvAthIja vidyAdAnane sarva dAnamAM pradhAna-zreSTha-gaNavAmAM Avela che. ane tethI ja kavie kahela che ke tAtA srohite rataH| bIjI badhI vastuonu dAna ApanArA bhale hA, paNa je saiAthI vadhAre phalaprada dAna Ape teja vastutaH dAnezvara nAmane sArthaka kare che, Ama kahI zakAya. kAraNa jJAtibhAjana ke brahmabheAjanathI-annadAnathI-mAtra kSaNika sukha-vAhavAha maLe che, paNa tethI kAMi sthAyI lAbha thatA nathI. aihika ke AmuSmika, vyaktigata ke sAmAjIka unnati sadhAtI nathI; jyAre sat vidyAnA dAnathI dAnapratigRhita vyaktine lAbha thavAnI sAthe janasamAjane paNa keLavAyela zaherI maLe che. taduparAMta aihika sukha zAnti meLavavAnI sAthe vidyA prApta karanAra te bhAgyazALI vyakita potAnu AmuSmika zreya paNa sAdhavA zaktimAna bane che. AthIja vidyAdAnathI samAjahita-jJAti sadhAya che. ane tethI tevA dAnaneA ApanAra potAne UhitA sAkhIta kare che. bhagavadgItAmAM paNa dAnadharma saMbadhI vivecana karatAM ApaNane kahevAmAM Avela che ke dAna traNa prakAranAM che. sAtvika, rAjasa ane tAmasa. svArtha sAdhavAnA nIca AzayathI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1992) dAnadharma, (341 athavA te durUpayoga thAya tevI rIte dravyAdine vyaya karavAmAM Ave te tAmasa dAna athavA dravya nAzaja gaNAya. pitAnI khyAti vadhAravAnA AzayathI ja jyAM paropakAramAM pravRti karAya che tene rAjasa-aMhakArI dAna gaNela che. ane vAstavika temAM puNyamayatA thoDI ja che. paNa je lokahitanA mudita AzayathI ane dezasamaya, ane pAtrane vicAra karI paropakAra karAya che te sAtvika dAna che Ama samajavuM. ane te ja sAthI zreSTha dAna che. dAtavyamiti yadU dAnaM dIyate'nupakAriNe / deze kAleca pAtre ca tadAnaM sAtvikaM viduH // gItA. bhUtakALamAM vastusthiti zI hatI ? gata samayamAM zuM kAraNa paratve devamaMdira, brAhmaNa, abhyAga, pazuo ityAdine madada ApavAnuM vyAjabI ke Avazyaka gaNavAmAM Avela hatuM? te bArIka tapAsavAne anna ApaNane avakAza nathI. hAlamAM te te saMsthA o ke samUhoe, pitAnuM kharUM kartavya ke upayogitA gumAvela-visArela-che, potAnA dharmakartavya-mAMthI teo vyuta-bhraSTa thayA che, Ama sakheda kahevAnI pharaja paDe che. "sarapa gayA ane lIsoTA rahyA AvI kaDhaMgI sthiti hAlamAM ApaNuM che Ama kahevuM jarApaNa bhUla 'bhareluM to nahiM ja gaNAya. bhUtakALane saMbhALI bhikhane bApadAdAne girAsa mAnanArAo hAla mAM ApaNane satya rasto sujhADe ke te raste sahelAithI ApaNane vartavA de tema mAnavuM ke IchavuM te bhula bhareluM ja gaNAya, tevA kahevAtA gIrAsiyAone ApaNe bahiSkAra karavAne che. ane ahI zreSTha dAnane mudata Azaya svikRta karI te pravezamAM ApaNA prayatnane vALavA joIe. jema abela nirAdhAra prANIone ApaNe ane rakSaNa AdithI sukhI karavA prayatna karIe chIe ane tema karavuM kAMI khoTuM nathI; te ja pramANe AvA avAcaka prANIenA karatAM vadhAre kIMmatI, vadhAre upayogI ane naisargika buddhivALA vAcALa prANIomanuSya-ne mATe paNa kAMika karavAnI jarUra vadhAre mahatvanI che, Amate sau kaI kabula karaze ja. pazcimAnya dezomAM dAna-charity ne rAjyanA aMkuza nIce lAvavAmAM Avela che, ane ALasu edIne poSavA uttejana ApavAnA kAmamAMthI viramavA lekone pharaja pADavAmAM Avela che te evA lAdhya hetuthI ke, AvA nAdAne dura karI temane ApavAmAM AvatI sahAya vadhAre sArA kAmamAM vAparI zakAya. uparAMta dareka dhArmika sthaLa-church-ne paNa eka kelavaNI ApavAnA sthAna tarike nijavAmAM Ave che. bhAgyeja evuM eka paNa devaLa haze ke jemAM pAMca pacAza zizuo vidyAbhyAsa nahiM karatA heya. Ama karavAthI bAlakane dhArmika ane naitika zikSaNa paNa vyAjabI ane vAstavika rIte apAya che. - ApaNAmAM to devamaMdiromAM ane havelImAM pratimAjI pAchaLa hajAro lAkhonuM AMdhaNa karavAmAM Ave, uparanA lalacAvanArA ane bhavya dekhAvomAM ane ADaMbaramAM lAkho rUpiAnuM pANI karavAmAM Ave ane te mizAla aMdhazradhdhAvALA lokonI AMkhamAM dhULa naMkhAya, paNa ajJAna nirdoSa zizuone dharmopadeza ApavAnI potAnI pharaja bajAvavAnuM kAma ApaNA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342] jena kenpharansa heralDa. [sapTembara dharmAcAryothI naja thAya, A ceDA zecanI vAta nathI. maThAdhipanA vArasA saMbaMdhe ApaNI nyAya kAryomAM keTalAka vivAdo noMdhAyA che ane nirNAya che paNa maka zabdano satya artha zuM te tapAsavA tarapha bhAgyeja koI paNa prayAsa thayo hoya. saMskRta zabdako-amarakopamAM ApaNane mAluma paDe che ke sadano artha trivinitA vidyArthI vigerene jamavA rahevAnuM sthAna teja maTha kahevAya. ATalAthI ja joI zakAze ke prAcina bhAratavarSamAM paNa dharmanAM sthaLe vidyAvRddhi arthe ja yojAyA hatA. ane prAcina bhAratanI anupama jAhojalAlI maThanI yathArthatAne ja AbhArI hatI; sAthe eTaluM paNa joI zakAze-samajAze ke ApaNI hAlanI. avanatine mATe paNa A paNe ghaNe bhAge hAlanA svAthI maTha ane kartavyavimukha dharmopadezakeneja AbhArI chIe. aMtamAM eTaluM ja kahevAnuM ke jyAM sudhI ApaNA loke " dAnadharma" no kharo artha nahi samaje, satya arthe dAnane upayoga nahiM kare tyAM sudhI hAlanA bahmabhojana ane jJAtijano rUpI dravyanAzano apayaza ApaNe kapAlethI khasavAno nathI. je dezadaya karavo hoya, jo samAja zreya sAdhavuM hoya, to nirAdhArane sAdhAra banAvavA, sudhAryane anna ApavA, rogIne auSadha ApavA prayAsa kare. paNa dareka bAbatamAM te hitanI draSTithI te te vastuonI tulanA kare. sAtvika dAna ApavAno draDha nizcaya karI. dezamAM vidyAvRddhi karavAnI AvazyakatA sauthI vadhAre baLavAmahatvanI bhAratavarSamAM sthaLe sthaLe skula, kolejo, zALAo, chAtrAlayo boarding house khelavAnA pavitra kAmamAM tamArA paramArthane, dAna-sadupayoga karavA nizcaya karo. prayatnazIla bano-"dAnadharma" punarapi "lokahitanI" tulathI tolAya e ja vAMchanA !' 2-8-1912. H. H. Maniar. ' ame te dInavatsala. ame te dInavatsalaH he dayAnAdevanA dUta amAre ekabasa, karavAMsadA kalyANanAM kRtyeH prabhupagale maLe devI samRddhi ho vizuddhinI! ane e lhANajaIdaIye dInane dvAra rasabhInI amAre AMgaNe Aveprabhucha raMkane veze! ane e cetave amane vicaravA dInane dezeH surata, nAgara phaLIye. prabhunI e prasAdIthI ure Ananda to rele! jagatanA sevane jIvatAM sadA ghumiyeja raheze! lalita
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] zrImad jJAnasArajI. 343 ] zrImadda jJAnasArajI. zrI jJAnasAra muni ghaNA adhyAtmamasta kavi hyumAMja-vikramanI ogaNIzamI sadImAM thai gayA che, paraMtu tenI eLakha hajI sudhI ApaNate thai zakI nathI, temaNe aneka pado vairAgyabhAvanAthI pUrNa hRdayanA dravita udgArA rUpe kavitvane AAbhA Ape tevAM racyAM che ane te 'jJAnavilAsa' ane 'samayatara'ga' e nAmathI sva. bhImazI mANeke ' jaza vilAsa ' ane vinaya vikAsa ' sAthe chapAvyAM che, te prasiddha thayelAM sivAya bIjA keTalAMka pado hAtha lAgyA che. A sivAya temaNe zrImad AnadadhanajInI 'cAvIzA' para uttama ane bhAvanApUrNa anubhavapUrvaka lAvae dha gujarAtI bhASAmAM karyAM che te paNa sva, bhImazI mANeke prasiddha karela che. A bAlAvabeAdhamAM teja 'covIzI' para zrI jJAnavilAsa sUrae karela khAlAvakhAdhanI ghaNI bhUle dalAlapUrvaka kADhI che, paraMtu sva. bhImazI mANeke te vAdavivAdamAM na utaratAM te kADhI nAMkhI pratipAdaka zailIthI zrI jJAnasAra kRta * bAlAvabeAdha ' chapAvyA che te uttama karyuM che. A sabaMdhamAM eka ghaNI agatyanI bAbata dhyAnamAM levA yeAgya che. zrI jJAnasAracha jaNAve che ke savat 1825 thI AnaMdadhana covIzI para meM vicAra karavA mAMDayA. saM. 1866 sudhI paNa vicAratAM-vAMcatAM-anubhavatAM e cevignI' yathAna samajAI zakI, chevaTa have te deha paDaze, mATe jeTaluM jema samajAyu che. tema teA lakhuM ema kahI sa. 1866 mAM vamAnamAM je bhImazI mANekadrArA artha prasiddha thayA che te lakhyA !' ( khAnagI patra). AparathI atyAranA lekhakane pUchavAnuM ke che evu dhairya '? A sabaMdhamAM eka vidvAnanA vicAro ahIM TAMkuM chuM. " ema teA cAkasa lAge che ke dharma ane tattvajJAna aMge je kAMi lakhavuM-prakAzatru che te AtmAmAM pariNAma pAmyA vinA lakhAya-prakAzAya te potAne te kAMipaNa lAbha nathIja paN parane paNa lAbhane badale, AtmAmAM pariNAma pAmyA vinAnuM yahrAtaddA yathArtha lakhAi javAthI, hAnirUpa thAya che. A zudgha jo samajavAmAM, zAMtithI vicAravAmAM Ave te! tenu satya prakaTa jAya ema che,' 'vartamAna deza kALAdi jotAM 'jaina' kaheDAvavuM athavA 'jaina' tarIke eLakhAvu e mane te pAparUpa lAge che-vAstavika nahIM paNu kahevAtA ane jainanu abhimAna mAtra dharatA evA jaine mATe vIryanA vyaya karavA e paNu ukaraDe mAtI vAvavA jevuM che. hAla e prakAranA vInA vyayathI svavyakti (Personal Identity) nA janasamUha(?) mAM ( amjanI vastimAMthI khaseA pAMcase janeAmAM-samudranI apekSAe khAmeAcIA jeTalAma eLakhAvA rUpa mithyAbhimAnanA poSaNurUpa lAbha thAya che kharo !' A zrI jJAnasArajInA dhaiya parathI uddabhavatA eka khAnagI-vidvAna vyaktinA AMtAraka vinAvAsita ugAre che te lekhAe vicAravA jevA che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (344 jaina kenpharansa heralDa. (sapTembara A vizImAM chellAM be stavana "zrI pArzvanAtha" ane "zrI mahAvIra " paranAM pite paNa racyA che ane te chapAyAM che. - have eka daMtakathA zravaNopakarNa thaI che te ahIM jaNAvuM chuM. prasiddha gAyaka prANasukha kahe che ke "suratanA osavAla nemacaMda mAstara karIne zrAvaka hatA. teo amadAvAda rahetA, ane mahAvIra maMDaLI nAmanI saMsthA sthApI hatI. teo kahetA ke zrI jJAnasAra smazAnamAM paDayA rahetA. kadI bhIkSA levA jatA tyAre "jJAnasAra kuke reTIka TukaDA DAlo' ema kahetA ! A kathAmAM zuM satya che te vAMcakoe vicAravAnuM che. . A pachI zrImad vAnasArajInA aprakaTa ceDAM kAvyo ApIzuM. mananuM prAbalya. (deza paMjAbI) manuA baza nahi Ave, avadhu kese rAya dikhAve-- manu jJAna kriyA sAdhana sAdhe khAtAme na batAve; sevata jAgata beta uThata, mana mAne tihAM jAve-manuA Azrava karaNuM meM ApahI, bIna pre uTha dayAve; saMyama karaNa jo ApuM, te ahI alasA-manuA naIdriya saMjJA hai yAkuM, para sabakuM dhujAve; InakuM thIra kinA se purUSA, anya purUSa na kahAve-manu A suranara munivara asura puraMdara, je inake basa Ave; veda napuMsaka ekIle anakala, khINameM roya hasAve--manuA sidhdhi sAdhanI saba sAdhanA, eha adhIka kahAve; jJAnasAra kahe mana basa yAke, se nicce ziva pA-manu A -jJAnasAra. nizcaye "huM ' . (bharavI paMjAbI) anubhava hama kabake saMsArI. mara janame na anAdi kAlameM, zivapura basa hamArI-anubhava rAga dveSa mithyAtvakI pariNati, zudha svabhAva na samAve, anakala acala anAdi abAdhita, AtamabhAva samAve-anubhave
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) zrImadda jJAnasArajI (345 baMdha makSa nahi tinuM kAle, A na raMga na rekhA, nicce naya jina Agama seMtI, zuddha svabhAva parekhA-anubhava kAya na mAya na jAya na Aya na, bhAya na mAya na jAtA, zuddha svabhAve jJAnasAra pada, parabhAve paranAtA-anubhava -jJAnasAra. . AtmavismRti. (rAga puravI) . paraghara ghara kara mAnya rArI.. kIDI vera gahI gahI kara chAyo, kese apane yAtI kAre-paradhara mara jano bIro nahi tabahI, kabahI na parabhava kaMga vArI, Ayu bhADe dIne je te, te te tujhake basa na darI-paravara tuM na zarIra, zarIra na tere, sapAdhI nija mAna rahArI, jJAnasAra nijarUpa nihALI,akala amara pada amara bharI-paraghara --jJAnasAra. sAdhune lekha, (mAlakoza) sAdhe bhAI ! ayasA jega kamAyA. yAte mugdha leka bharamAyA-sAdho ! bAhyakriyA darazAyI sAcI, atyaMtara kerA, mA sAhasapara kara (2) phIra socata, rare AtamarA !-sAdhe saMjama pA punya saMyoge, pAlyo nahi te pApI ! phira ayase nahi dAva banega, citavana citta vyApI-sAdhe ! mA kahIe ? kazuM kahyuM kuna mAne, ? re 2 Atama aMdhA! jJAnasAra ni grupa nihAre, nice have nibaMdhA -sAdhe . - jJAnasAra
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konphransa hera. dhanAM cinha. ( rA. rA. zeTha kuMvarajI ANuM ) zrImAn haribhadrasUri mahArAjanA racelA SoDazaka nAmanA prakaraNamAM prathama sa parIkSaka, dezanA vidhi ane dharma svalakSaNa-A traNanuM svarUpa aMta.vanArA traNa SoDazaka kahyA pachI cothuM pADazaka e yugapradhAna mahAtmAe dharmanA liMgane ( cinhane) vistArathI batAvavA mATe kahyuM che. tenA prAraMbhamAM kaheche keH-- sidhdha thayelA arthAt niSpanna thayelA dhasvarUpanA samyag evAM li MgA-lakSaNA paramArthane jANavAvALA tattvajJAe bhanya jIvAnA sukhAvakhAdhane mATe A pramANe zAstramAM kahelAM che. '' 346] [sapTebara audArya dAkSiNyaM, pApajugupsA ca nirmalo bodhaH / liMgAni dharmAsiddheH, prAyeNa janapriyatvaM ca // AdAya, dAkSiNya, pApajugupsA (pAparihAra), nirmALa medha ane prAye leAkapriyatva A pAMca dhamanI niSpattinAM cinho che. ' 99 have A pAMce lakSaNAnu svarUpa vistArathI kaheche~~ 1 AdA -kRpaNa bhAva (kANya) nA parityAga, AzayanuM mahatva (mananuM moTApaNuM), gurU ane dInAdikamAM Acitya vRtti athavA kArya paratve e gurvAdikamAM atyaMta aucitya vRtti tene AdA kahIe AmAM gurU zabda gAravane yeAgya evA mAtA,pitA, kalAcArya, potAnI jJAtivALA, vRdhdho ane dharmopadeSTA e sa jANavA. temanu' sa prakAre ucita jALave, temAM temaja nirAdhAra evA dInAdikane sahAya karavAmAM saMpUrNa udAratA vALA hAya, dAnAdi pariNAmamAM sa Mkucita vRttivALA na heAya, cittanI mahattAvALA hAya, tuccha vRttivALA na hoyaA dharmaniSpattinu pahelu cinha jANavuM. T dAkSiNya-pArakA kAryamAM utsAhavALA zubha adhyavasAyavALA, gabhIvaLA, dhaiyavALA ane mAtyane vidhAna karanArA tene dAkSiNyavAna kahIe, peAtAnuM kAma cheDIne-peAtAnA kAyA vinAza thavA daIne paNa je pAraku kAma karI Ape-evA praMsage nA pADI na zake evA, jenA adhyavasAya keAnuM ahita karavAnA-mAThA teA vatAja na hoya-zubha adhyavasAya vatA hoya teveza, khIjAe jenA hRdayane jANI na zake evA gaMbhIra, kApaNu kAryamAM ya -sthiratAvALA-utAvaLA ke sAhasa karI na.khe.evA nahi athavA bhayahetunI prAptimAM pazu nirbhaya rahenArA -dhIrajavALA ane pArakI prazaMsAne hei sahana karI zakavA rUpa je matsara tethI rahita-evA guNavALA je hAya te dAkSiNya nAmanA dharmanA bIjA cinhathI yukta jANuvA. 3 pApanugupsA-aviparIta evA zuddha mana vaDe sadA pApanA udvega, pApanuM na karavApaNuM ane pApanI AMcatA tenuM nAma pApa jugupsA kahIe. AmAM traNe kALane samAveza
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) dharmanAM cinha. (347 karavAmAM Avela che. atItakALe je kAMI pApa thayelAM-karelAM hoya teno uga-pazcAtApaniMdA, ane vartamAnakALe pApanuM na karavApaNuM, temaja bhaviSyakALe pApa kAryanuM nahi ciMtavavApaNuM arthAt have pachI amuka pApa kArya karavuM che evuM ciMtavana paNa nahi-A pramANe traNe kALa saMbadhI pApano parihAra athavA kAyA vaDe pApa na karavA 25 parityAga, vacana vaDe pUrvakRta pApanI niMdA ane mana vaDe pApanuM aciMtana-ema traNe vegathI paNa pApa jugupsA te dharma tattvanI prAptinuM trIjuM cinha samajavuM. 4 nimaLa bedha- zamagarbhita zAstranA vegathI eTale tevAM zAstro sAMbhaLavA vigerethI thayele kRtasAra, cintAsAra ane bhAvanA sAra rUpa trividha nirmaLa bedha te dharmatattvanI prAptinuM cothuM cinha samajavuM. jemAM upazama bhAva bharelo che evAM dharmazAstrI sazurUnI bahuzrutanI jogavAIe sAMbhaLavA-vAMcavA-vicAravAthI prANane nirmaLa bedhanI prApti thAya che. svayameva vAMcavAthI thatI nathI, te bhodha zrutasAra, ciMtAsAra ane bhAvanA sAra ema traNa prakArane kahelo che. tenuM svarUpa AgaLa upara kahevAmAM Avaze. A nirmaLa bodha jene heya tene dharma taravanI prApti thaI che ema samajavuM. pa janapriyatva-pitAne ane parane rAgAdi doSa rahita ane dharmaniSpatti rU5 phaLane ApavA vALuM janapriyava aMhI grahaNa karavuM. dhamanI prazaMsA vigeremAM vate to cho bIjadhAnAdi bhAva vaDe dharmasiddhi rU5 phaLane pAme che eTale janapriyatna guNavALAnA dharmAdikanI anya manuSya prazaMsA kare che ane tema karavAthI teo dharma rUpa bIjane pAme che, tethI evI rIte anyane dharmasiddhi rU5 phaLane ApavA vALuM janapriyatna zuddha jANavuM. dharmarUpa bIja je anya manuSyanA hRdayarUpa kSetramAM vavAyuM hoya te pachI tenA aMkura, patra, puSpa, phaLa vigerenI prApti paNa tene thaze ja ema samajavuM. A bIja puNyAnubaMdhI puNya rUpa hovAthI AgAmI kALe avazya phaLadAyaka thAya che. zuddha, nirUpAdhika ane svAzraya guNanimitte utpanna thayela janapriyatna meLavavAthI tenA karelA dharmanI prazaMsA karavA uparAMta te (dharma) karavAnI IcchA, tene anubaMdha, tenA upAyanI anvaSaNuM, temAM pravRtti, sazurU ne saMyoga, ane sabhyatvane lAbha (bIjAdhAna) temaja dharmarU5 vRkSanA bIja tulya puNyAnubadhI puNyane nyAsa ityAdikanI paNa anya janane prApti thAya che. ATalA kAraNathI tenA (dharmanA ) prayojakapaNune laIne janapriyatva rUpa lakSaNa meLavavuM yukta che; ane tene dharmaprAti nA cinha rUpa kahevAmAM Avela che. A pramANe AdaryAdika dharmatatvanAM ci vidhi tarIke pratipAdana karIne pachI dharmatatvamAM vyavasthita purUSomAM viSayatRSNAdi de paNa na hoya te vyatireka tarIke batAvavAmAM AvelA che. tenA prAraMbhamAM kahyuM che ke-Arogya saMte jema purUSane vyAdhi - vikAre na hoya tema dharmarUpa Aragya sate pApa vikAre paNa na ja heya. pApa vikAre kyA kayA na heya? te nIce pramANe -
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348] jaina konpharansa heraDa. [sapTembara tannAsya viSayatRSNA, prabhavatyuccainai dRSTisaMmohaH / arucirna dharmapathye na pApA krodhakaMDUtiH // -dharmatatvathI yukta prANImAM viSayatRSNa na hoya, atyaMta daSTisaMmeha na hoya, dharmarUpa paththamAM arUci (abhilASAbhAva) na hoya ane pApanA heturUpa phedha ke je upazamane nAza karanAra che te na heya. have e cAre doSanuM vizeSa svarUpa batAve che - 1-viSayataSNu-gamyAgamana vibhAga tajI daIne eTale A svadA rAja gamya cheviSaya sevana yogya che, anya parastrIo athavA mAtA, bahena, putrI vigere ane rAjA, gurU, zeTha ke mitrAdikanI strI vigere-e sarva agamya che, evI vaheMcaNa vinA sarvatra je prANI viSayamAM atRptapaNe yatheccha vartana kare tenI je tatra viSayabudhdhi te viSayaSNA kahIe. AvI viSayatRSNA dharmatatvanI prAptivALA prANImAM kadI paNa na hoya. viSaya zabda-zabda, rUpa, rasa, gaMdha ne sparzAdika jANavA. temAM atRpta eTale niraMtara sAbhilASI samajavo. jene abhilASa koIpaNa vakhate zAMtija pAmatA na hoya tevo manuSya viSayatRSNAvAna samaje. 2-daSTisaMmeha-A rUpa mahAna deza tenAmAM na hoya. daSTi te darzana-Agamajinamata temAM saMmeha te saMmUDhatA-anyathA kahelAnI anyathA pratipatti te darzanasaMmeha. ahiMsA, prazama vigere te che ke anyazAstramAM sarakhI rIte ja grAhya kahelAM che, paraMtu tenI paribhASAmAM ghaNo bheda rahele che. eka AraMbhamAM pravartate purUSa tenA phaLane joIne te AraMbhane sAvadya mAne che tyAre bIjo tenI sarakhAja AraMbhamAM pravartatA chatAM tene nirdoSa mAne che. AvI bAbatamAM je satyanI parIkSA na thavI te daSTisaMha kahevAya che. daSTAMta tarIke jIvahiMsAthI pApa sarva zAstromAM kahela che, chatAM eka jaLAzayamAM paDIne snAna karavAmAM, kanyAdAna devAmAM, ane pazu yajJAdikamAM AraMbha mAne tyAre bIjo tene nirdoSa mAne, eTaluM ja nahi paNa tene ulaTA punyanAM kAraNa mAne. AvI bAbatamAM je saMmUhatA-kRtyAkRtyanuM nahi samajavApaNuM te doSa sarva deSamAM prAdhAnya che ane teja daSTisaMmeha kahevAya che. A deza adhamamAM paNa adhama che. bIjI rIte caityAdika vattApUrvaka karAvavAmAM eka jayAre ahiMsA rUpe phaLa mAnI temAM pravRtti kare tyAre bIjo emAM AraMbhane tajajanya hiMsA mAne e paNa daSTisaMmeha che. A dezamAM saMjJAbhedavaDe anya zAstramAM judI zabdaracanA hevAthI tene agrAhya mAnavuM nahi; jemake jaina zAstromAM ahiMsA satyAdikane "mahAvate kahyAM che ane pAtaMjalAdike tene niyamo' kahyA che te teTalA uparathI mahAvratAdi pratipAdaka amArAM Agama samIcIna che,
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912). dharmanAM cinha. (349 ane akaraNa niyamAdi pratipAdaka anyanA Agama asamIcIna che e Agraha karavo te paNa draSTisaMmeha che. kemake saddhayanenuM para samayamAM vartatAM paNa svasamayathI ananya paNuM che. vaLI aiyasaMbaMdhi kSetra, hiraNya, prAmAdikanA rakSaNamAM zAstroya adhyavasAyanA bheda vaDe je pravRtta hAya arthAt pite tenA phaLano anupabhegI rahIne kevaLa AgamAnusArIpaNe tenI upekSA na karavAnA vicArathI grAma kSetrAdi AraMbhane nahi taja to te svaparanI bhAvApattine nivAravAnA adhyavasAyanI pravRddhithI je temAM pavartate hoya tene draSTisaMmeha doSa lAgu paDato nathI, kAraNake temAM adhyavasAya vizuddha hevAthI draSTisaMmoha nathI. A dezane aMge ghaNI jAtanI vicAraNA rahelI che te bahuzrutethI samajI levI. 3. dharmapaththamAM arUci-A deza A pramANe-dharmanuM sAMbhaLavuM-aviparItArthanuM dhAravuM-temAM anAdAra, tattva te paramArtha tene rasa te AsvAda tenA anubhavamAM vimukhatA ane dhArmika evA prANIonI sAthe Asakita (prIti)no abhAva. A badhAM dharmapaththamAM arUcinAM cinha che te dharmatatvanI jene prApti thaI hoya tevA jIvamAM na hoya. : 4, dhakaDati-A doSa A pramANe-pitAnAmAM achatA evA asatya deSo koI pAse sAMbhaLavAthI aMtaHkaraNa prajavalita thaIne bahAra paNa aprasannatA batAvatA satA je raNuM thAya athavA avicAritapaNe kAMI paNa kArya karavAthI pitAne durgati vipAka rUpa atyaMta ahitanI jenAthI prApti thAya tevuM kodhijanya kAryanuM je pariNAma te krodhakaMpatinuM cihu samajavuM. evI ke dhakaMti jene dharmatatvanI prApti thaI hoya tene na hoya. te potAnA deSa kahenAra upara paNa krodha kare nahi, kadI ke dha thaI jAya to te alpa samayamAM zamI jAya. tenA phaLa paryata pahoMce nahi. tevA dha vaDe te kAMI paNa avicAryuM kArya kareja nahi, tethI phodhanA phaLarUpa durgatine tene prApta thAya ja nahi. dharmatatvanI prApti vALAne kadha bahu alpa-maMda hoya che. upara jaNAvelA cAre prakAranA pApavikAro dharmatatvanI prAptivALA buddhimAna manuSyamAM uddabhaveja nahi. tenAmAM te dharmarUpa amRtanA prabhAvathI maiyAdika guNene ubhava thAya, te guNe nIce pramANe - para chavAnuM hita ciMtavavuM te evI; paranAM duone vinAza karaze te karUNA; paranA sukhane joIne saMgha (AnaMda) thavo te tuSTi; pArakA aviyAdi deSa ke jenuM nivAraNa thai zake tema na hoya temAM mAna rahevuM te upekSAH A cAra guNa pragaTe che. AmAM nivAraNa thaI zake tevA dezamAM upekSA karavA egya nathI ema samajavuM. A pramANe audAryAdi cinha prANImAM dharmanI siddhi thayelI che tema batAvI ApanArAM che. zAstramAM puNyanA upAya cAra kahyA che -
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350] jena kenpharansa hera7. sipTebara dayA bhUteSu vairAgyaM, vidhidAnaM yathocitam / vizudhdhA zIlavRttizca, puNyopAyA prakIrtitAH // " "prANImAM dayA, varAgya, yathecita vidhiyuktadAna, ne vizuddha zILavRtti (sadAcaraNa) A cAra puNyanA upAye kahelA che." Adi zabdathI jJAnega upAyanI pariniSpatti paNa sahetuvaDe siddha che ema samajavuM. [ A lekha vAMcIne prathama to pitAnA AtmA tarapha draSTi karI upara jaNAvelAM cihemAMthI audAryAdi kayAM kayAM cinha pitAnAmAM che? viSayatRSNAdi kayA kayA deze pitAmAM nathI ? ane mitrI vigere kayA kayA guNe pitAnAmAM labhya che ? tene vicAra karavo ane tyAra pachI je cinha na hoya te meLavavAne, je deSa jaNAya tene dUra karavAno ane je guNanI khAmI jaNAya tene prApta karavA temaja chevaTe je puNyanA upAya batAvyA che temAM pravRtti karavAne prayatna karo. phokaTa jagatamAM "dhama kahevarAvavAno prayatna karavAne badale evAM cihe ja chuTapaNe meLavavAM ke jethI potAne dharma kahevarAvavuM na paDe; paNa jema kasoTIe caDavAthI senAne tenA parIkSako ja suvarNa tarIke oLakhe che ane oLakhAve che tema sarva manuSyo dharma tarIke saheje ja oLakhe. A viSaya bahu ja vicAravA yogya che ane ghaNo ja uyogI che tethI tenuM vAraMvAra manana karavuM ke jethI temAM batAvelAM sucinha svayameva prApta thAya, tathAstu. -- pahADI gajhala prabhujI! Apa vinA kadane AdhAra nathI. prabhujI! Apa vinA koIne AdhAra nathI, pitAjI! sahAya mAguM, anyathI darakAra nathI. gaNyA mArA-thayA mArA-mane te mAranArA, na dIThA tAranArA, anyathI taranAra nathI-- juThA jagavyavahAramAM, jUThI jananI prIta svanuM sAcuM samajavuM, e te kayAMnI rIta? badhuM kAcuM ahIM sAcuM, kazuM talabhAra nathI-prabhujI ! tame mAra-chavADenAra ke DUbADe tame, rahyA parane bharese te kadI taranAra nathI-prabhujI ! sAkhI paDayuM te bhogavyuM ke, bhegavIzuM bhAvI badhuM rahIe-kadI bakIe, temAM kaMI sAra nathI-prabhujI! 22-7-12 vasata,
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara konpharansa heralDa. GrA hame te tuM, hame nahi-nahi tuM jANaje nie, nahi je bIja kayAMthI vRkSa phaLa kenA upara phaLaze? hamArI hastImAM hastI rahI hArI ajaba rIte, hama para ghAva karatAM ghAva AvI tama upara paDaze." pustaka 9 aMka 100 vIra saMvat ra438 . akabara, 191ra. harigIta kenpharansa gAmAtAnuM rakSaNa kare. (muni mahArAjazrI budhdhisAgarajI.) jenA thakI che ane, jIvADatA jIvo ghaNuM tenApare gusso karI, paga bhAgavA udyama kare. upakAranA bhAI deSa nyAyaja AdarI dekhADatA. e kRtaLa pATha kayAMthI, zikhI darzAvazo. jenuM karyuM dudhapAna tenA, peTamAM taravAra, bAMdhI vadana rIbAvatA, dhikkAratA zabdo vaDe; detA nahi. cAro ane pAtA nathI pANI jarA, Azraya sakalane teDavA kalikAlane bolAvatA-2
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352] Arasada. jaina kensa heralDa, pAda prakSAlana kare e mUDha vacce svAmInu jamaNA ane DAbA caraNane dhAvatI banne jaNI. IrSyA thakI anne caraNune bahu haNyA bee are nijasvAmIne luleA karyAM, e bhakita nahi paNa mUDhatA.--3 e nyAyanA jevu karI nija jananInA prANA harA, temAM tamArA nAza che. hA! khUba limAM lAvaze IrSyAthakI jAsthaLI racIne jIve nahi kA are, nija mAtadhAtajamAM vase che, nAza pAtAnA khare.--4 nija mAtane mAryAM thakI, nija unnati viSNuzI jatI ajJAnathI evuM ane tyAM doSa anyono nahIM, je DALa para esI rame! te DALane kApA are, ahA khAo tenu . kheAdavAthI du:kha pote pAmazeA.--pa moTA karyAM jene ramADI-pratikULa tethI thaIghaNA apakAra temAM pApa che. nijabhUla kADhe che dUre gaMbhIratA nAnI grahe. -- 6 saMvat 1968 vaizAkha vada. 8 upakArane visarI karI, samaje sujana nyAye ane "budhyabdhi" hitazikSA viSe hiMdanA delata dekhatI AMkhe AMdhaLAM enI AMkhe nA dekhAya; dhanaDAM Dhagale Dhagale jAya. hacha saMbhALe, AMkha udhADA kAMi kare upAya; mAthe tAlAM paDatAM jAya. phUlaNajI phUlI phAlakA cAtA, dAtA mAMhI gaNAya, gharanAM chaiyAM cAre ghaTI, leTa pADezI khAya; mUrakha mAthe na ziMgaDAM thAya, sAMkaDI buddhi ne AMkaDA lAMbA, zeThanAM nAmAM thAya, devu... dIdhA vinA rokaDa TAMkI, dhana joI harakhAya; ema AMdhaLe kheharU phUTAya. dasa AnA lai rU vecyuM ne, dasa TakA DhasaDAya, vyAjanI Aze nANAM mUkayAM, nANAM muLamAM jAya; hAmA ekanA dasa tAya. --divAna [akAkhara
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) vArSika saravaiyuM. (353 gajhala 1 sAkhI 2 'hiMdane vyApAra jatAM vepAra para hAthe, dazA thaI hindanI temAM maLe che kAMkarA Aje, thatuM senuM hatuM jemAM - senuM te sapanuM thayuM, teDhAneya dukala, karoDathI adhikate, kheMcI jAya darasAla; nathI tenuM nathI loDhuM, na te kaha rahe kema?-maLe . sigAreTa taMbAku eka nAnI cIja jaNAya, chatAM caLakatA rUpiyA ardha kATi laI jAya; dIdhA paisA baLI chAtI, na zuM meLavyo temAM -maLe che. pANI mUrte cAmaDAM, vilAta ahIMthI jAya, buTa pakaDavA hindInI, bUTa banI Ave AMhya; arere rUpiyA laI jAya, joDA mArIne tenA; maLe che kAMkarA Aje, thatuM sonuM hatuM jemAM-maLe che. --divAne 3 vArSika saravaiyuM, saMvatsarI e vArSika parva gaNAya che. te parvane aMge je je kriyAo karavAnI zAstra kAroe batAvI che, te kriyAo je yathArtha rIte karavAmAM Ave te AtmAnI sarvaze unnati thaI zake che, tethI e parvanI mahattA jaina zAstramAM sarvathI adhika varNavelI che. jeoe kAMi paNa vidyAbhyAsa karyo hoya athavA jJAna prApta karyuM hoya tevA sarva manuSyo, pitAnI gaNanA pramANe jyAre pitAnuM varSa saMpUrNa thAya che tyAre pitAnI Avaka jAvakane hiMsAba tapAsI varSamAM dravya saMbaMdhI thayelA naphA-ToTAno vicAra kare che, athavA vepArI daSTie kahIe te varSanuM saravaiyuM tapAse che. e tapAsavAnuM kAraNa vicArIe te eTaluM ja jaNAze ke dravya saMbaMdhI sthitimAM thayelI lAbha-hAnInAM kAraNe tapAsI punaH lAbha vadhe ane hAni na thAya tevI rIte vyavasAya-vyApAranI vyavasthA karavI. jema varSo te dravyanI lAbha-hAninuM saravaiyuM tapAsAya che, tema saMvatsarI e vArSika parva-dharmaparva hovAthI e parvane divase te varSamAM AtmAne zuM lAbha hAni thaI che tenuM saravaiyuM tapAsavAnuM che. hAninA kAraNe vicArI tene mATe pazcAttApa karI punaH hAni na thAya ane lAbhanA kAraNe vicArI tenuM anumodana karI punaH vadhAre lAbha maLe tevA upAyanI yojanA karavAnI che. dravyanI lAbha hAni e vyAvahArika ane A bhava AzrayI che kAraNa ke mRtyu pachI e
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 354 jaina kenpharansa heralDa, akaTe khara) dravya kAMi upayeAgatuM nathI tema AtmAnI unnatimAM sahAyaka nathI, pApa puNyathI hAni vRddhi pAmanArUM Atma dravya e dareka bhavane mATe upayAganuM che ane a Mtima sAdhya je mekSa te paNa tenI vRddhi thaye prApta thAya che. saMvatsarI-vArSika parvamAM te saravaiyuM tapAsavAnuM che tethIja te parva sarvottama parva gaNAya che. e pate aMge ATha divasa utsavanA nirmANa thayelA che te pa paNa kahevAyache. pari upasarga ane vas dhAtu e ene saMyoge paryuSaNa zabda thAya che. par upasarga ane tene bhAvArtha AtmA samIpe vizeSa rIte vasavuM evA thAya che. vizeSa AtmadhyAna AtmAnI unnati ane karmanI rjirA thAya te hetuthI e divaseAmAM kalpasUtrazravaNu, amAripAlana, arRmAdi tapa, caityapravAli, saMvatsarI pratikramaNa, kSAmaNA, pUjA, prabhAvanA, dAna ane svAmIvAtsalyAdi kriyAe karavAnI che, temAM paNa saMvatsarI parva nimitte pratikramaNa ane kSAmaNA e e kriyA teA avazya karavA lAyakache. pratikramaNa ane kSAmaNA eja e parvanA muLa hetu che; kAraNa ke te e kriyAmAM AkhA varSomAM mana vacana kAyAthI jANye ajANye thayelAM kAryAMnA guNadoSa tapAsI tene mATe pazcAttApa anumodana karI doSane| tyAga ane guNanuM adhika grahaNa thAya tevI pravRtti vizeSa rIte karavAnI che. paryuSaNanA divasomAM kalpasUtravAdi upara gaNAvelI zubha kriya.e puNyaprApti ane karmanI nirjarA, e hetue je rIte karavA zAstrakAroe kahyuM che te rItimAM-ajJAnatA, rUDhi, dharma gurUnA upadezanI khAmI, kevaLa kriyA upara bhAra mukI jJAna sahita kriyA karavAnI upekSA, vyavahAra ane nizcaya ba Mne samAna upayogI hovA chatAM vyavahAranI mukhyatA ate nizcaya upara kevaLa dukSa, munijane ane zrAvakonA vicArabaLamAM saMkucitatA ane keTalAeka pratikuLa sa jogA vagere kAraNAthI-pheraphAra thai gayAche eTaluMja nahi paNa keTalI eka kriyAomAM te eTalA badhA ulaTa pulaTa bhAva thai gayA che ke je hetue te kriyA karavAnI che te hetu yathArtha sacavAtA nathI. A badhI kriyAo viSe vivecana karatAM lekhane vistAra vadhI jAya--atre saMvatsarI pratikramaNa ane kSAmaNA e viSeja vicArazu. pratikramaNa e evI adritIya kriyA che ke te te barAbara samajIne upayegapUrvaka karavAmAM Ave teA karanAranuM parama kalyANa thai zake. jaina zivAya anya ghaNA dharmAM jagamAM vidyamAna che paraMtu jaina soMpradAyamAM pratikramaNa kriyAnI je pranAlikA che tevI krAi paNa dharmamAM nathI. potAnA mAnya iSTadevanI pUjA ane te nimitte thatAM kharcA, utsave, gurUbhakti, yAtrA, svadharmIonuM Atithya vagere dhaNI dhArmika kriyAe hAya che; paNa divasa ane rAtrImAM kAyAthI je je kAryo karavAmAM AvyAM hAya, vacanathI je je khelAyu hAya ane manathI je je vicArAyu. hAya-te sarvane yAda lAvI tenA viSe vicAra karI, tenA guNu doSanuM saravaiyuM mukI thayelA doSane mATe pazcAttApa, thayelAM satkAryAM ane vicArAnu anumeAdana ane punaH doSa na thAya tene mATe jAgRti e hetuthI karavAmAM AvatI pratikramaNa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArSika saravAyuM. jevI kriyA anya matAnA anuyAyImAM nathI, divase thayelA doSone mATe devasa ane rAtrImAM thayelA doSone mATe rAtrI (rA) pratikramaNa che. divasa ane rAtrInA pratikramaNa na thayA hAya athavA temAM deSonI yathArtha AleAcanA thaI na heAya mATe paMdara divase pAkSika, cAra mAse cAturmAsika ane AkhA varSAMte mATe sa MvatsarI pratikramaNa karavAnuM che. A kriyA evI che ke tenAthI thayelA deSonI nivRtti thai karmanI nirjarA thAya che ane punaH doSa na thAya athavA evA saMjoga prApta thaI jAya tepaNu mana vacana kAyAne akuzamAM rAkhavAnI Teva paDI jAya che. 1912) (355 pratikramaNa e jaina matanA anuyAyIgmAne asya karavA lAyaka kriyA che, ane tethIja tenuM kharUM nAma avazyaka kriyA che. sAdhue ane suzrAvakA te kriyA niraMtara kare che ja, paNa jeethI tema nathI banI zakatuM tevA sarva zrAvakA sa MvatsarI pratikramaNamAM AkhA varSamAM mana vacana kAyAthI jANye-ajANye thayelA pApAne yAda lAvI tenuM zudhdha hRdaye upayeAgapUrvaka AleAcana, tene mATe pazcAttApa, tenA kSaya mATe kAyetsa tapa karI doSanI nivRtti karavAnI che ane punaH tevA doSo na thAya tene mATe manana karI teve vakhate mana vacana kAyA aMkuzamAM * rahI zake tevI jAgRti dhAraNa karavAnI che. saMvatsarI parvane divase evI khIjI avazya karavA lAyaka kriyA te kSAmaNA che. AkhA vamAM je kAI manuSya, game teA te svadharmI hAya anyadharmI ke hAya tenI sAthe, athavA te sarva jIva sAthe je kAMi vaira virodha thayA hAya, ApaNAthI jANye ajANyu tenuM kAMi aniSTa thayuM heAya tene mATe tenI zudhdha hRdaye kSamA mAgavI ane bIjAe ApaNI pratye tevuM kAMi anutrita vana karyu hAya tene zudhdha hRdaye mAphI ApavI ane thayelA vaira vireAdha zamAvavA tathA punaH vaira virodha thavAnA prasaMgaja na AvavA devA tene mATe kSAmaNAnI kriyA che. A baMne kriyA apUrva che, kharI samajapUrvaka zudhdha rIte karavAmAM Ave te AtmAne unnata sthitie pahecADanArI che, jaina mAtu zreSTatva sUcavanArI che ane AkhA varSamAM thayelA guNadoSanA saravaiyA rUpa che. je e kriyAnA hetu AvA uttama che te kriyA hAlamAM moTe bhAge jANe eka rUDhi hoya tema gADarIA pravAhanI jema samaja vinA karavAmAM Ave che. azudhdha uccAra, anu "jJAna ane kriyAnA hetunI aNasamaja bahene bhAge jovAmAM Ave che. zudhdha uccAra, anu jJAna ane hetunI samajaNapUrvaka Adara ane upayoga sahita pratikramaNa karanAra kAI viralaja haiAya che. kriyA karatI vakhate te zuM kare che tenuM jJAna na heAvAthI dhaNA udhe che, kAlAhala karI muke che, kriyAnI uttamatA-zreSThatAneA khyAla paNa hAtA nathI ane doSonA nivAraNane badale kavacit deSonuM sevana paNa thatuM jaNAya che. zrAvakeAmAM A sthiti che eTaluMja nahi paNa munivargamAM paNa kavacit evuM jaNAya che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356] jaina konpharansa heralDa. [akabara kSAmaNuM viSaye paNa ema ja thayuM che. mULa te jaina dharmanA anuyAyIoe jema bane tema kaSAya ochA karavA evI jJAnIonI AjJA che, tema chatAM jANe ajANe thaI jAya te tenA nivAraNa arthe AvI uttama kriyAonI bhejanA karI che ane te paNa nIkhAlasa manathI samajapUrvaka karavA pharamAvyuM che. hAla te kSAmaNuM e eka vyAvahArika rUDhI hoya ema thaI gayuM che. keTalIka vakhate to "AjathI khatuM sarabhara thayuM havena ve nAme evA upahAsanA zabdo ajJajano taraphathI bolAtA saMbhaLAya che. pratikramaNa vakhate dekhAdekhIe sakaLa saMdhane kSamAvavAmAM Ave che athavA pratikramaNamAM sAthe na hoya tevA saMbaMdhI ene te pachI kSamAvavAmAM Ave che paraMtu te jANe eka vyavahAra thaI paDyo hoya tevI rIte karavAmAM Ave che. zAstrakAroe to saMvatsarI parvane divase vaira virodha zamana karI zudhdha hRdaye sarva jIvone je samAve teneja ArAdhaka kahyA che, paNa hAla te eja zAstranAM mAnanAra. athavA anuyAyIomAM-saMvatsarI parvane divase kSAmaNanI vyavahArakriyA karyA chatAM-pAchaLa vaira virodha evAne evA aMtaHkaraNamAM bharelAja heya che evuM temanA vartana uparathI dRSTigata thAya che. jema vyakti paratve temaja samaSTi para paNa kaSAyonA zamanane badale vRddhi jaNAya che. jaina saMpradAyanA traNe vibhAgamAM arasparasa keTalIka jAtanA nirarthaka kalaha thayAM kare che, dareka gAmanA saMghasamudAyamAM paNa matabheda ane virodha jaNAyAM kare che ane AkhI kema. tarapha najara karIe chIe te evuM ja daSTigata thAya che. zrAvako temaja munione agragaNya moTo bhAga ekaja kakSAmAM che. kharekharI rIte joIe to komanI A zocanIya sthiti che. hAlamAM cAlatI lAlana zIvajInI caracA tathA ANaMdajI kalyANajInI peDhInA baMdhAraNanI carcAmAM samAjamAM matabheda ane chinnabhinnatA, paraspara chatA AchatA dezanA AlApa saMtApa, chApAo ane mAsikamAM niMdanIya lekho, kilaSTa lajajAspada ane saMghanA agragaNya purUSonA anAdara ane niMdA, munivaryo jemanI sarvajane pratye samadaSTi rAkhI zAMti phelAya tevI dharmadezanA ApI ke mane dharmakArya ane pragati tarapha doravAnI pharaja che temanuM paNa amuka amuka pakSa taraphanuM valaNa, komane hAni karanArI kerTInI laData, virodhInI gaNanAmAM AvelA ravadharmane paNa tenA pUrva kALanA doSe zodhI jelamAM mokalAvavAnI vRttio, korTanA kesomAM dharmISTa ane agragaNya purUSonI satyAsatya mizra sAThya, muni samuhamAM paNa arasparasa dekhAtAM abhAva, ANaMdajI kalyANajInI peDhInA baMdhAraNamAM pitAnAja mata pramANe karavAne mamatva, sAmAnya janasamudAyanA matanI avagaNanA AvAM aneka kAraNe kAmanI aMdara virodha ane kaSAyanI vRddhi sUcave che. aMtaraMga jANavA to ApaNe zaktimAna nathI paNa bAhya dekhAvathI AvuM anumAnAya che ane te madhyastha, dharmarAgI, kemanA utkarSane cahAnArA dareka mANasane kheda utpanna karAve che. mitrI, karUNA, prameda ane mAdhyastha e cAra bhAvanAo vartanamAMthI nIkaLI pustakanI lITImAM, vyAkhyAnanI zailimAM, lekhakonA lekhamAM ane bhASaNakartAonA bhASaNamAM dRSTigata thAya che ane te kemane dareka rIte avanatikAraka che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1912 vArSika saravAyuM. 357] je darzanamAM mahAvIrAdi pUjya tIrthakaree pitAnI virUdhdha belanArA ane pitAne upasarga karI aneka jAtanAM kaSTa ApanArA pratye kSamAM rAkhI kSamA eja dharmanuM bhUSaNa che ema dAkhavyuM che, je darzanamAM aneka munijanoe pitAnuM aniSTa karanAra ane pitAne maraNAMta kaSTa ApanAra pratye kSamA rAkhI beya sAdhyAnA daSTAMta mojuda che ane je darzana kSamA ane vinayane prAdhAnya Ape che, te darzananA anuyAyimAM hAla je kaSAya dRSTigata thAya che te kharekhara dharmacustatAmAM khAmI dekhADanAra che. tenA nivAraNa mATe zrAvake, munijane, ane acaNiA taraphathI je ulaTA upAyo levAmAM Ave che tene badale kSamA, prema, sahanazIlatA, guNadaSTi vagere saguNono upayoga karI kAma levAmAM Ave te kaSAyo ochA thAya, virodha zame, zAMti pravarte, bhula karanArane potAnA vartana mATe pazcAttApa thAya, aikaya vadhe kAmanA dareka kAryo ekamate saralatAthI thaI zake ane kAmanA zreyanA navAM navAM kAryone utsAha prakaTe. - hAlamAM najIkamAM ja paryuSaNa parva Ave che. ApaNuM kRtyAkRtya-guNa doSanuM vArSika saravaiyuM mukavAne apUrva divasa-saMvatsarI parva Ave che. te divase sarva jene-munijano ane zrAvako-potAne A varSamAM thayelA vicAre, ugAro ane kAryonuM sama dRSTie zAMtipUrvaka avalokana karaze, bhagavAna mahAvIranA pharamAna pramANe zudharIte pratikramaNa ane lAmaNuM karaze svadharmIo pratyenI pitAnI pharaja samajaze, munijana ane agaNio pratye vinaya sAcavavAnuM dhyAnamAM leze, munijane ane agrAio saMgha bahAranI zikSAne upayoga karavAne badale kSamA, cAhanA ane moTuM mana rAkhI zuddha mArge pravartAvavA prayatna karaze te kaSAyone satvara nAza thaze, virodha maTaze, aikaya pravartaze, kemanI pragati thaze ane ApaNe sarve sAcA jananI gaNanAmAM Avaze. paramAtmAnI kRpAthI ane zAsanadevInI sahAyathI sarvane sabudhdhi prApta thAo evI AzA saha viramazuM. amaracaMda ghelAbhAI nirAzA (gajhala) hame hAryA tamArAthI, have phAMTo nathI bAkI gayuM pANI kuvArAthI, have choTe nathI bAkI. banIne marda pADI bUma, phADayA kAna duniyAnA, have hAtha paDayA heThA, nathI ghAMTa rahyA bAkI. namAM jhera reDIne, sukAvyuM ane duzmananuM gayA te hADanA sAMdhA, have kAMTo nathI bAkI, gaganabhedI divAlane, gajAvI aMtarAle tyAM,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358] jena konpharansa heralDa [akabara taNAyA pANImAM pANI, have vAMTe nathI bAkI, uDayA AkAzamAM uMce, caDyA vAyu taNe ghoDe, paDayA heThA hajAramAM, have rAMTo nathI bAkI. jagata joze hajAre, AMkhathI ne AMsuDAM haze, nathI te zuM vadhu kheze ? have AMTe nathI bAkI. 17-7-12 vasanta, nirAdhAra dazA. (pahADI gajhala-sadA saMsAramAM sukha duHkha e rAha) hamArI AMkhanAM AMsu koI kahenAra nathI anerA kALajAnA ghA, ke jenAra nathI-hamArI. hatA tyAre hajAro, hetathI hAjara thatA te, nasothI lehI vahetAM, kaI dhenAra nathI-hamArI. hamArI jiMdagImAM, jiMdagI nija mAnanArA, hamArA matanAM mAtama, koI renAra nathI-hamArI. hame te jiMdagI bharanI, sadA gulAmI karI, pyArI paLa eka paNa, amakAja keI khAnAra nathI-hamArI. prItinI jAma bharI, pAIne tRSA chIpAvI, sUkAtA kaMTha mATe, aMjali denAra nathI- hamArI. uThAvI pArakA bejA, hameM garadana jhukAvI, hamArA pretanuM ahiM, koI ucakanAra nathI-hamArI. 22-7-12, vasata. gajhala have zuM karavuM? saLagatA AganA bhaDakI, have te kaMi narama rAkho-Teka, vadhI che Aga enthanamAM, jaze phATI sIlInDara e, vicArI vastune maka, have tene narama rAkhe. gUmAvI lAja pUrvajanI, uThayA aMgAriyA kulamAM, DUbA dharma dariyAmAM, have te kaMI zarama rAkhe;
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) have kaye raste jaIzuM. (359 karIne karma bahu hINuM, akama Apa kahevAyA; nihALI karmanI lIlA, have te kaI dharama rAkho! karI heDe bahu bakavA, TakyuM nahi piTamAM pANI; prayatna dhULanI dhANuM, have te kaMI bharama rAkhe; nasomAM lehI ThaMDugAra, vahetuM baMdha zuM kIdhuM ? dhaDakatuM dila jaze besI, have kAMI garama rAkho! zirAomAM nathI zoNita, baLatI Aga dhamanImAM; sukAyuM satya jIvananuM, have te kaMI marama rAkhe ! tUTI che pAMkha AtmAnI, phUTI che prANunI AMkhe ; ajalanI Aphato sAMkho, have te kaMIka dama rAkho ! - lathaDatA pAya rastAmAM, dhaDakatuM kaMpatuM haiyuM; mIMcAtI AMkha ughADe, chagaramAM kaMika dama rAkho! tA. 3 7 -12 ' vaDagAdI I sai have kaye raste jaizuM? Religion is use; Jainism is a Life and the virtues do not exist at all except in as far as they are being translated into daily aud honrly practice. bhagavatI lekhinIne ceDAM varase mATe chellI salAma karavA pahelAM zrI jaina zvetA khara konpharansa heralDanA khAsa aMka mATe kAMIka lakhavAnuM AmaMtraNa svIkAratAM mahane harSa thAya che. paraMtu e chelluM "kaMIka' kyA viSaya para hoya to vadhAre ThIka e praznapara vicAra karatAM mane ema preraNuM thAya che ke je jana vargane anubhava karavA mahane lAM vakhata maLe che te jainavarganI vastusthitinuM sAmAnya citra ApI che ke hevo joIe enuM Adarza citra athavA mArga sUcana karavAthI kAMIka vyavahArU kArya karyuM gaNAze. atre apAtuM citra jainanA koI eka paTAvarganuM nahi paNa sAmAnyataH samasta janavarganuM apAze. temaja sucavAtuM Adarza citra paNa amuka peTAvargane uddezIne nahi paNa cAdalAkha gaNAtA jainavargane uddezIneja Apaze, eTaluM prAraMbhamAM sucavavAnI jarUra che. janadharma ane jaina dharmanuyAyIonA udaya mATe AjakAla aneka rastA levAya che ane aneka sUcavAya che. paraMtu jainavargamAM Aje koI seer (guptadaSTivALA purUSa)na hovA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360) jena kenpharansa heralaDa. (akabara thI, temaja dunIAnA bIjA deze ane bIjA dharmovALA je je rastA letA gayA che ane te dareka prayogomAMthI je lAbhAlAbha pAmatA gayA che te sarvane abhyAsa karavAnI darakAra jainamAM nathI tethI, deza-kALAdi anukULa chatAM jainavarganI utkrAntine vega maLI zake nathI. je samAjamAM mANase rahevuM hoya--khAsa karIne sukhI rahevuM hoya te samAja, te samaya ane te paristhitione anya sa karavAnI hene eTalI ja jarUra che, ke jeTalI jarUra hene potAnA guNa-dezanA arthAta pitAnA svabhAvane abhyAsa karavAnI che. ajJAna eja mithyAtva che; ane paristhitio tarapha beherA kAna karavA e prathama darajajAnuM nahi te bIja darajajAnuM ajJAna te gaNAyaja, evI ajJAna dazAmAM rahasya pUrNa samyakatva kevI rIte saMbhave ? ane samyakatva vagara mANasa pitAne ke samAjano udhAra zI rIte karI zake ? have je paristhitione abhyAsa e "samyakatva'ne eka paTAbhAga heya-jJAna ne eka paTAbhAga hoya te koIpaNa uccArAyavALA janabandhane ("zamaNune ke emaNe pAsaka'ne pitAnA ghara'nI ane pitAnI AsapAsa dekhAtA jagatanI prakRtinuM ane pragatinuM adhyayana karyA sivAya kema karI cAlI zake ? mATe potAnA samAjanA gurudeSa bArIka patuM premamAM daSTie jovA e dareka sujJa trAvaka temaja munine mATe jarUra che teTaluM ja bIjA samAjanA anubhavaparathI pitAne mAga saraLa kare e paNa jarUranuM che. saghaLA deze ane saghaLA dharmo Ate Ate navuM navuM zIkhatA jAya che, ane jaDavAdamAMthI cetanavAdamAM AvatA jAya che. ane A kALamAM te khAsa karIne jainetara A ane yuropIana jijJAsuo adhyAtmavidyA ane saMsArasukhanAM sAdhana ema bane raste ghaNI pragati karatA jovAya che. sidhine mATe je mAnasika nirmaLatA ane mAnasika baLanI jarUra jeno svIkAre che te mananA Arogya mATe ane buddhinA vikAsa mATe aneka zodho thavA lAgI che, ke jenAthI jaina varga prAya: saMpUrNata: ajJa che. Psychology(mAnasazAstra) AgaLa vadhatuM jAya che, jene pariNAme dharmanI gupta vAto ke je artha vagaranA zabdo tarIke ja saMgrahI rAkhI che te para "jIvato prakAza paDe che. zarIra racanAnI bArIka tapAsa thavAthI aneka gAsanomAM raheluM rahasya samajamAM AvavAnA pariNAme zarIra ane manane lagatAM darade mAtra amuka nerves (snAyu)gatimAM mUkavAnI kasaratathI ja maTADavAnAM zAstra racAyAM che. sthala athavA dArika dehane nidrAmAM nAkhI sUkSma deha vaDe aneka anubhavo pALavAnI vidyA khIlatI jAya che. Ama cotarapha siddhi ke mokSane mATe jijJAsuo udyama karavA lAgyA che ane mAge tene maLe e kahevata mujaba temane mAgeluM saghaLuM nahI te TukaDo paNa maLe che kharo. A vastusthitimAM ApaNe jene mAtra jUnA jamAnAnAM zAstranA zabdone mAtra zabdane ja vaLagI rahI AkhI dunIA tarapha pITha karIe te ApaNI pragati kevI rIte thaI zake ? "sUtro' mAtra sAdhuja vAMcI zake evI amuka pakSanI mAnyatAmAM jo kAMI satya hoya te te e che ke, "sUtramAM aneka rahasyo rahelAM che, aneka apekSAo
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jana zvetAmbara konpharansa heralDa sapTembara 1912 (paryuSaNa aka) => H - -- * * * * RAO BAHADUR SETA SIR VASANJI TRIKAMJI J. P. Kr. rA. bA. zeTha sara vasanajI trIkamajI je. pI. nAITa.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912), have ye raste jaIzuM. 361] rahelI che ane te sUtrapATha uparanI tvacA vagere AstethI dUra karI te zarIra aMdaranA koI agamya khUNe chupAvavAmAM AveluM "marmasthAna" zodhI kahADI batAvavuM e eka kaThIArAnuM ke luvAranuM nahi paNa cAlAka zastravaida (physician)nuM kAma che; e kAma taddana pavitra "bhAvavALA ane AMtara draSTivALA purUSa (Seer) thIja yathArtha banI zake tema che. ApaNa sarve mAtra sUtrapAThanA dekhItA arthane ja vaLagI rahyA chIe ane aMdara chUpAyelA mane zodhavAnA prayAsane "mithyAtva" TheravIe chIe, e ApaNI heTAmAM moTI bhUla che ane tethI ApaNe Atmazakti te dUra rahI paNa mAnasika zaktio (manobaLa) paNa meLavI zakIe tema nathI. agAunA vakhatamAM sadhu vargamAM aneka seers (AMtar daSTivALA purUSa ) hatA hemanA sahavAsathI AvuM jJAna prApta thaI zakatuM. gupta zakitao te vakhate prAyaH "bhakita' dvArA maLatI ane jJAnane raste bahu prayAsa karyA sivAya paNa arthasiddhi thatI; kAraNa ke "jJAna" temaja "bhakitayoga" banne ekaja lakSabiMdue pahoMcADanAra mArga che. arthaprApti athavA siddhi mATe mukhya traNa rastA che, jemAMnA "bhakitaga" nAmanA rastA mATe te vakhatano jamAno vadhAre anukaLa hata; bIjo rasto "jJAnayoga' no che ke je raste janAro mANasa vividha prakAranAM jJAna meLavavAno ja ughama kare che ane e jJAna vaDe AtmaprakAza pAme che, ane trIjo raste pANImAtranI sevA-paramArtha athavA "karmayogane che, ke jemAM mANase koIpaNa jAtanA phaLanI AzA vagara mAtra AtmAnI sagAI khAtara- prema khAtara-bhalAM karmomAM rahelI svAbhAvika bhalAI' khAtaraja satkarmo karyA karavAnAM che ane evI nirmaLa premamaya bhalAio khAtara ahaM paNane bhUlavAna mahAvaro paDavAthI koI vakhata evo Avaze ke jyAre henA aMtaramAM AtmAnubhavane prakAza pragaTI nIkaLaze.. have ApaNe tapAsa karo ke ApaNA jainavargamAM upara kahelA jJAnayoga ke bhaktiyoga ke karmaveganuM sevana kevI rIte ane keTale aMze thAya che, jeno zramaNa ane zramaNopAsaka evA be vargamAM vaheMcAyelA che, te paikI zramaNa athavA sAdhu vargamAM A traNa paikI enuM astitva che ke kema te tapAsIe. jJAnaga athavA jJAnamArga ke jene ApaNe jenA sauthI vadhAre garva karIe chIe ane "prathama jJAna ane pachI dayA" e arthanA zAstrapAThana vAraMvAra uccArIe chIe te asala "jJAna" vAta to dUra rahI paNa te jJAna je zastramAM saMgrahavAmAM AvyuM che henI bhASA samajavA jeTalI zakti paNa seMkaDe 75 TakA jeTalA zramaNomAM nathI, te te zabdonI aMdaranA "marmanI samaja te kahAM ja rahI -re pacAsa TakA jeTalAne te bhAtabhASAmAM paNa eka hAna lekha lakhatAM ke potAnA vicAre spaSTatAthI samajAvatAM AvaDatuM nathI. svataMtra mananathI utpanna thayelA eka paNa graMtha Adhunika sAdhunI kalamathI lakhAyeluM jovAmAM AvatA nathI. graMthanA utArA, khaMDanamaMDana ke bahu te apUrNa bhASAMtara kaI kaI sAdhunI kalamathI lakhAtAM najare paDe che. ga, adhyAtma ke ethI ocho kaThIna vidhya vyavahArU nItinA viSaya upara paNa teoe dhoraNasara abhyAsa karyo nathI. ane eTalA jJAnabhaMDaLane ApaNuM sarvasva mAnI-kaivalya jJAnInA ApaNu putra
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362] jaina kenpharansa he3. [akaTobara saMtuSTa rahIe, tyAM udayanI AzA kevI rIte rAkhI zakAya ? are jainadhamanA eka te graMtha kai Adhunika sAdhue racele batA ke je vAMcIne kAi anyadharmAM jijJAsu jaina dharmanuM rahasya-tatvanuM rahasya samajI zake ? khuda jaina vidyArthI mATe 'vAMcanamALA ' paNa hajI racAi nathI eja, jainasAdhue jJAnayegamAM keTalA AgaLa vadhyA che te batAvI Ape che. jJAnaprApti mATe ekAMta, hareka prakAranI khaTapaTathI virakata ane zAnta namrasatata udyamI prakRtinI jarUra che, ke je jainasAdhue mAM gheADAja mAnavatA dAkhalAomAM joi zakAya che. zrAvaka vage hemane adhaTIta mahatva ane na jIravI zakAya tevu mAna ApI aneka upAdhiemAM lacapaca karI mUkavAthI ane jJAnayeAganA jijJAsu mATe je lAyakAtA joie te meLavavA pahelAM emane dIkSA ApI devAnI utAvaLa karelI hAvAthI jaina sAdhuvarga 'jJAna ce'te mArge praryAta karI zakatA nathI, 'karmayoga'ne vAste-ahune muddala visArI bhalAi khAtara bhalAI karavAnA yegane vAste te Adhunika zramaNuva mAM AzA rAkhavI phATa che; kAraNa ke je gaNyAgAMThayA pUjya purUSo khaTapaTA ane nidAthI dUra rahevA jeTalI bhalAi zIkhI zakayA che te, paNa 'vADA'nI ke 'gaccha'nI ke paDanI mhoTAInA 'rAga'thI mukta thai zakayA nathI. 'bhakita' te 'rAga' sAthe vera che; ene te 'prema' eka purUSa eka paMtha pALatA hoya ane hete mATe tanateADa mahenata karatA mAtra hemAM hene 'rAga' hAvAne lIdhe arthAt pote te pathA udhdhAraka' potAne amuka bIjo lAbha thaze evI AzAthI te mahenata karatA hoya ta paMthanA leAkA nidA lAgaze tyAre agara dhArelA lAbha thavAthI AzA TuTaze tyAre te te patha cheDI sAmA paMthamAM bhaLavA doDaze. paNa je kharA 'karmayogI che te kadI 'uddhAraka' tarIke khapavAnI ke bIjA kASTha pariNAmanI AzA rAkhaze nahi,te virUdhdha pariNAmA mATe kheda karavA thAbhaze nahi, kAmathI thAkaze nahi-ene sarva kAma nuSya prANIparanA nimaLa prema khAtara karavAM gamaze ane te ghaDI paNa navarA besavAnuM pasaMda nahi kare. 'kayAga'e kSatrIyAnA bApane che. ghA sahana karavA chatAM cukAro karavA nahi, gharamAM khAvA dhAMta na hAya paNa muchapara hAtha daine karatI vakhate gau-brAhmaNa ke strInA rakSaNa mATe laDI prANadAna AvA vagara-Ama traNe doDavu, zira kapAya teA paNa dhaDathI laDayA karavuM eve udAra svabhAva karmayogItA che. 'vADA'e vadhe ke TuMkA thAya, peAtAne lekA 'mahApurUSa' kahe ke 'mithyAtvI' kahe, 'Aca'pada maLe ke 'gacchabahAra'nI zikSA bhAgavavI paDe paNa gheTA jeTalI akkalavALA samAjane khare vakhate kharI salAhaja ApavI ane satya jaNAvavAnI jarUra vakhate ardha satya ke mArmika satya na kahevuM evA karmayogI' sAdhu jainavargomAM Aje keTalA haze tha hisAba karavAnuM kAma ApaNe nahi lai paDIe. hujArA manuSyA daradothI rIbAya che, lAkhkhA abhaNapAthI du:khI thAya che, karADA anna vagara TaLavaLe che. dhana ke tananI zakitavALA je purUSo sAdhuparanA rAgane lIdhe nukazAnakAraka ke nirUpayogI kAmamAM hajAra rUpIA khace che vhemane pelA du:khI manuSyeAnA uddhAra mATe kharcavAnI salAha ApI rastA sUcavanArA 'karmayogI' keTalA haze ? bhagavAne je samaya mAtrane pramAda na karavA' sAthe sagAi che, hoya, parantu te gaNAze agara te jyAre hate
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) have kaye raste jaIzuM. evuM pharamAna karyuM che te karmayogIne "mudrAlekha Motto athavA gurUmaMtra che ane tethI teo ALasa, ahaMpada, kaSAya Adi aneka prakAranA pramAdamAM na paDatAM dareka paLane nirmaLa premabhAvathI thatAM bhalAM kAmo vaDe zaNagAratA rahe che. jenavargane Aje-rama jamAnAmAM je prakAranA gurUonI khAsa jarUra che te AvA karmayogI sAdhuja. karmacArIonI pitAnA paMDane lagatI taMgIo cheka ja thoDI hoya che teo game te saMjogomAM potAno nibhAva karI le che, ane pitAne karavAnAM kAmo upara cataraphathI vicAra karI yojanA ghaDIne te raste mecyA rahe che, pachI te Azaya pAra paDe ke na paDo tahenI paNa ciMtA karatA nathI, sUryanuM kAma prakAzavAnuM che, tema teo karma athavA satkAryo activity mAM prakAzyA kare che. ane bhaktiyoga to jaina sAdhuvargamAM (rahyo hoya to) mAtra mazkarI rUpe ja rahyo che. eka sAdhu bIjA sAdhu pratye bahumAna bhAgyeja dharAve che te bhakti dharAvavAnI to vAta ja zI karavI ? gurUo paNa potAnA ziSyo pitAnuM keTaluM mAna rAkhaze e sArI rIte jANatA hovAthI ziSyone pharamAna karatAM bahu bahu vicAra kare che ! ekake phIrakAnA kula sAdhuo upara eka sAdhu uparIpaNe TharAvI zakato nathI, eja ema sUcave che ke bhakita" mArgano prAya: cheda thavA beTho che. A te bhaktinAM dazya rUpa kahyAM; parantu jinarAjanI khudanI bhakti sAdhuvarga keTale aMze kare che e paNa vicAravA jevuM che; tathApi e ALI cAmaDI para hAtha dharavAnuM ApaNe jatuM karIzuM to ja ThIka thaze. eTaluM kahevuM basa thaze ke "bhaktiga " nA padhikanA moM upara teja, zAnti, gaMbhIratA, smIta hAsya, ane jenI piote bhakita kare che henA sarvazaktipaNAmAM zraddhA hovAne lIdhe kaivata : eTalAM cinha pratyakSa jaNAI AvavAM joIe. abadhu sadA maganameM rahanA" e vagere padonA lakhanArA kAMI pepara nahotA paNa sarvazaktimAna tatvanA purA bhakta evA adhyAtmIo hatA. "bhakta " sarvatra siddhane bhAve che. te havAmAM najara kare che ane tyAM siddhane je tenAthI goSThi kare che te gRhastha sAthe vAta kare che te e kapaDAM taLenA zarIramAM chupAyelA bhAvI siddhathI bheTe che ane malakAya che. e pitAnuM mAthuM kApavA talavAra ugAmanAranI AMkhamAM adrazya siddha bhAve che ane pitAnI utkAntine vegI banAvavA mATe zramita thatA te bhAvI siddhine premathI bheTe che. bhakita e kharekhara sparza mAtrathI kathIrane suvarNa banAvanAra jaDIbuTTI che; paramAtmA nA guNone laghu AtmAmAM kheMcanAra lehacuMbaka che, saghaLAM duHkho ane duzmane sAme vajanI DhAla che, sidhinI amegha cAvI che. jJAnayoga, karma ane bhakitayoga jo jaina sAdhuomAM ATale badhe aMze na heya te sAdhuvargane alpajJAna-guNane pitAnuM lakSya banAvI rahelA zrAvakavargamAM tethI paNa vadhAre nyUnatA hoya e svAbhAvika ja che. trIsa varSanI vaya sudhI saMpUrNa brahmacaryanuM pAlana karI, gharajaMjALathI dUra rahI, sAMsArika jJAnano abhyAsa karI adhyAtmano paricaya karanArA jJAnayogI zrAvako keTalA nIkaLaze?
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364] jena kenpharansa heralDa. 'sAyansa' nA abhya.sI keTalA nIkaLaze? Psychology ( mAnasa zAstra )nA abhyAsI keTalA nIkaLaze? saMskRta-prAkRta bhASAnuM sArUM jJAna meLavI jaina mUla zAstra vAMcanArA keTalA zrAvaka maLaze ? yuropa amerikAnAM 'rivyu ek rivyujha " ane "dhI mAinDa " jevAM pA nI ephisamAM rahI vyavahArU jJAna meLavI jainavane khare raste doravI zake evAM nyusapepara kahADavAnI lAyakAta keTalA zrAvako dharAvatA haze ? [akaTe khara d " rAjadvArI, naitika, svadezI keLavaNIne lagatI, vaida vidyAne lagatI saMsAra sudhArAne lagatI, dArUniSedhaka, mAMsAhAraniSedhaka, vagere vagere pAramArthika hIlacAleAmAM bhAga lenArA(kama yogI)nA keTalAhaze? jAheranAM nANu, dharmAdAnAM nANAM, zubhakhAtAnAM nANAM khAi janArA caMDALAnI sAme niDaratAthI ane pariNAmanI darakAra vagara pokAra uThAvanArA keTalA haze ?--are evA pokAra uDAvanAra sAme mIThI najarathI jonArA paNa keTatA haze? amuka purUSonA ahabhAvane kAraNe AkhA samAja jhhAre kala u ane khaTapaTenI khAimAM paDatA jovAya te vakhate peAtAneA hAtha bhAgavAnI darakAra na karatAM ADA hAtha devA dhasanArA keTalA haze? jAhera hitanuM kAma potAnI kIrtinA bhAge thatuM heAya teve vakhate peteja apakIti hasate mukhaDe vhArI lenArA keTalA haze ? paramArthanA kAi khAtA mATe akeka penI ( ATha pAi) udharAvavA TApI dharIne rastA vacce ubhA rahenArA vilAyatanA * mithyAtvI ' (!) jeTale paNa ' karmayoga ' nA zekha ApaNA 1400000 zrAvako paikI keTalAmAM haze ? ane ATalI badhI dharmanI lAyakAta sAthe ApaNe anyadharmIone jaina banAvavAnI ghelachA rAkhIe chIe ! ATalI lAyakIthI ApaNe khIjAne lAyaka' banAvavAnA mApha rAkhIe chIe ! je jainavaga mAM ' kayAga ' ne prema utpanna na karI zakAya tA--vadhu nahiMtA teTalA vakhata sudhI te-- anyadharmAMte jaina banAvavA nA prayAseA mAtra niruparAgI ja nahi paNa jAherane kAMi a Mze nukasAnakartA che ema mhArUM potAnuM AdhIna mata haiM, jaitA te svIkAre yA nahi tethI kAMi huM abhiprAya badalI zake nahi. paramArthanA khyAlamAM-AtmabhAganA vicAramAM-ka yuganA saMbadhamAM (AjanA) jene jeTalI pachAta dazA bIjA koi varganI bhAgyeja haze. mAMsAhArI ane mithyAtvI' kahevAtA 'khrIstI' vanA ' muktipheja' nAyaka varSe lAkhA bhUkhe maratAne jIvADayA che ane dunIA tathA sarakAre rada bAtala karelA kredIe ke jeo kAMtA vadhAre durAcaraNI jIvana gujAravAne lAyaka agara tA ApadhAtane lAyaka bane che tevA kedIone kedamAMthI mukta thatAMja udyama zIkhavI udyame lagADavAnuM ati mahAna parApakArI kAma hemaNeja hamaNAM jhaDapI lIdhu che. keTalIka strIoe vilAyatamAM vagara aparAdhe pAtra kedIone dIlAsA ane upadeza ApavA mATeja kedakhAnAmAM jIvana purU karyuM che. keTalAe pArasI vidrAnA ane brAhmaNa vidvAneAe hajAra hajAra rUpIA nI mAsika nAkarI cheADI vinA pagAre paropakArI saMsthAomAM yogI tarIke kAma karyu che AnuM nAma kayAga ! batAvaze jaitI varga AvAM javalaMta pUjya draSTAMto ! ane jhAM sudhI evA pratyakSa guNe jaina samAjamAM khIlI na uThe daaN sudhI " amArAM zAstrAmAM sadhaLu che" evA zabdo mAtrathI kAMi vaLavAnuM nathI. dravya sAdhu nahi paNa bhAvasAdhu ane dravya
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) have kaye raste jaIzuM. (365 * 1/v1.1/wwwwww zrAvaka nahi paNa bhAvazrAvakanI amane jarUra che. kAnamAM khIlA ThokAtA muMgA muMgA sahana kare evA svasaMtuSTa mahAvIranA ame bhakata chIe, lAkhanuM dAna karanAra karmayegI mahA vIranA ame bhakato chIe, te te eja bhavamAM mokSa javAnA che evI khabara chatAM jagata mAtranA hitane mATe saghaLI vidyA (Sciences) ane saghaLA hunnara (arts)nuM jJAna ApanAra vabhadevanA ame bhakato chIe. ane te chatAM Aje ame lagabhaga sarve zrAvaka jJAnayoga, karmaga ane bhakitaye gathI ATalA vegaLA hevAnuM kAraNa zuM? kAraNa zodhavAnI prathama jarUra che, kAraNa ke jyA sudhI kAraNuM hAtha na lAge tyAM sudhI kharo upAya kadI thaI zake nahi. "kAraNamAM ja ilAja rahelo che". tyAre zuM jenuM ajinapaNuM zrAvakane AbhArI che? zuM zrAvake jainadharmanA gurUono upadeza sAMbhaLavAnI nA kahe che ? kadApi nahi. zuM jaina gurUonI saMkhyA puratI nathI ? haragIja nahi. zuM jainazAstra ceDAM che? kaI rIte nahi zuM jana sAdhuonA kahevA mujaba tapa-ja5 thatA nathI ? taddana khoTI vAta. zuM "dharmanA nAme batAvAtA raste kharca karAtAM nathI ? ghaNue, balka joIe tethI vadhAre. tyAre have zuM kahI batAvavAnI jarUra che ke jenonA anapaNAnuM kAraNa zrAvaka vargamAM te nathI ? bIcAre zrAvaka varga adyApi paryata sAdhu varganuM dhusaruM nIcI AMkhe ane muMge maheDe upADato Avyo che ane ApaNane koI bhavya devalokamAM laI javAnA che evI zraddhA - kahe ke aMdha zradhdhAthIja teo potAnI buddhinI-pitAnI vicAra zakitanI pitAnA sAmAnya akakala (common sense ) nI lagAma pitAnA " hAMkanArAnA ' hAthamAM ApIne, ane te hAMkanArA sivAyanI AkhI duniyA mUkha che-pApI che-mithyAvI che-narakamAMja javA nirmAyalI che evI khAtrI rAkhIne teo dravya-kSetra-kALa -bhAvathI taddana ajANyA hAMkanAranA DacakArA pAchaLa doDayA kare che. AvI zradhA e je guNa" hoya te zrAvaka vargamAM te guNa anyadhamIo karatAM vizeSa che ane te chatAM te varga sai varga karatAM dharma nAmanA tatvathI cheka ja rahita che. ahIM ApaNe pelA amUla satyane yAda karavuM paDe che ke "mANasa jene pUje che te te thAya che" zikSakenA dararojanA vartananI chApa jevI paDe che tevI bIjA kazAnI paDatI nathI, zikSakanA hRdacamAM bhakitayoga hoya te ziSya bhakitaparAyaNa bane che; zikSakanA magajamAM je jJAnayoga hoya te ziSyo vidyAvilAsI bane che; zikSakanA hAtha-pagamAM je karmayoga hoya te ziSya paropakArI kAryakartAo bane che. jene ApaNe sarvotkRSTa-sarvathI vadhAre pUjya-sarvathI vadhAre anukaraNIya tarIke janmathI Aja sudhI mAnatA AvyA hoIe henA vartana karatAM bIje kaI padArtha-koI banAva ke koI pustaka ApaNA mana upara vadhAre asara karI zakaze nahi. koI paNa dharmapaMtha ke keIpaNa nizALa je AgaLa gati karavAne badale patIta dazAmAM DhaLatI jevAmAM Ave te sauthI vadhAre vyavahArU ane jenA vinA na calAvI levAya evo rasto eja che ke zikSake badalo, ane je sArA zikSaka na maLI zakatA hoya to ALasu, kachaAbora, svAthI ke anItimAna manuSya banAvatI zALAone tALAM daI vidyArthIo paikI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kenpharansa heralDa. [ akabara jeonAM mAbApa temane pitAnA ghera kAMI zikSaNa ApI zakatAM hoya temane teja levA do agara bIje gAma sArI nizALa hemane zodhI levA de; je vidyArthIonAM mAbApa tevI savaDa karI zake tema na hoya hemane amAnuSIpaNunA zikSaNamAM vakhata gumAvavA karatAM abhaNaja rahevA devA e ochuM nukazAnakAraka che. caMkAvanArUM satya ! hA, paNa "satyane chuTachATa mUkavI pAlavatI nathI. "Truth admits of no compromise" eka jabara jasta adhyAtmI ane mahAna yogI survaNamaya zabdomAM kahe che ke - "As to the nation, can that kind of union save her, which is not for righteousness? Can you unite the people by keeping them in the dark? Would national harmony be secured by sworn slavery to error and superstition ?' Suppose all the sailors work in a common direction but that direction be negative, not one with the evolutionary course, not truth-ward; would that be desirable? Such a boat is bound to be shattered to pieces on a rock, and, perhaps, the sooner the better ... ... ... Union in purity and truth alone is practicable" ane A prasaMge "kharA sudhArakane sUcanA tarIke eja mahAtmAnA zabda amUlya thaI paDazeH "Every statue (smrite) stands there to say: 'yesterday we agreed so and so, but how feel you this article today?' Every institution is a currency which we stamp with our own portrait; it soon becomes unrecognizable and in process of time must return to the mint. Nature exults in forming, dissolving and reforming her crystals. Chaugeless change is the essential conditi m of life." (umerIza ke, trevIsamAM tIrthakare karelAM "vratamAM covIsamA tIrtha kare pheraphAra karyo enuM nAma changeless change ane evI ja rIte harakoI institution athavA saMsthAmAM pheraphAra karavAnuM ke henA vagara mudala calAvI levAnuM ke navI ja saMsthA umeravAnuM-paraMtu mUla AzAne vaLagI rahIne tema karavAnuM-zAstrasammata che.) kAyadAo ane saMsthAo zA mATe che ? mANasajAtane AgaLa vadhAravA mATe, jAnavarapaNAmAMthI mANasa5NamAM ane mANasa paNuvALAM jIvatA mANasane devapaNumAM laI javA mATe; kAyadAo ane saMsthAe mANasa mATe che, mANasa koi kAyadAo ane saMsthAo mATe nathI. ane mANasa badalAtA saMjogomAM navA kAyadAo ane navI saMsthAo karI zake che. te mANasa kevo abhAgIo che ke jenuM bhaviSya" "bhUta'mAM che ane jenI daSTi samakSa sadA bhUtakALaja che !--je kadI vartamAnane joI zakato nathI sthaLa ane samaya bane badalAya che; agAu eTalenTIka khaMDa hato tyAM hAla mahAsamudra
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) have kaye raste jaIzuM. (367 nonnnnnnnn che; agAunA graMthamAM te jagAe javA mATe gADAM vagerenI sAmagrI sajavAnI neMdha karI heya tenoMdha mujabanI taiyArIothI Aje tyahAM jaze to samudramAM Dubaze ke jIvazo ? Aje paeNsIphIka mahAsAgaramAM javA mATe mATI AgaboTo che ane te samudramAM hameza janArA vahANavaTIoe te sapharane lagatI keTalIka sUcanAo DAyarImAM lakhI rAkhI che; e DAyarI ne rAkhI mukI heno hajAranI peDhIne vArasa je teja jagAe sTImara laI jaze to zuM thaze te khabara che ? e jagA Aste Aste jamInanA rUpamAM badalAvA lAgI che. elAskAnA akhAta AgaLanuM bhaMyataLIuM upasavA lAgyuM che ane beherIMga samudra ghaNuM varSo pahelAM mudala adrazya thaze; tethI ezIA ane amerIkA vacce jamInane raste thaI jaze. e vakhate AjanA vahANavaTInI DAyarI zuM kAmamAM AvavAnI hatI? sthaLanI bAbata mAM temaja samayanI bAbatamAM Aje mA khamaNa Adi-tapa, sAmAyika, paSadha, dAna ane pUja, AjanA samaya, saMdhayaNa, dezasthiti ane bIjI aneka vastusthitiene anusarIne karavAnI che. paNa bhUtakALanI saghaLI vastusthitio tathA vartamAnanI paristhitione uMDe abhyAsa ane mukAbale karyA sivAya kayo AcArya kharUM zAstra yojI zakaze? sAdhu ane zrAvaka evA be Azrama DahApaNathI banAvavAmAM AvyA che te vAtanI nA kahI zakAze nahIM; paNa "sAdhu Azrama' prAya: jJAnayoganI ja saDaka mATe yojAye jaNAya che. Aje A du:khI dunIAne "karmayoganI' vadhAre jarUra che, ane tethI karmavegIo utpanna karavAnI jarUra che. nava dIkSAo sAdhu AzramamAM nahi paNa karmavegI AzcamamAM devAnI jarUra che; ane junA sAdhuone gRhasthanA kazA kAmamAM mAthuM na ghAlavA detAM mAtra jJAnayegamAM maLyA rahevAnI pharaja pADavAnI jarUra che. jahAM sudhI eka sAdhu batrIsa ke pIstAlIsa . sUtronuM saMpUrNa adhyayana karI henuM rahasya na samaje ane yogAdi viSayanA jANakAra na bane tyAM sudhI ene saMghanA koI kAmamAM salAha ApatAM ke vacce paDatAM aTakAvavo joIe. te teja kAma mATe dIkSA le che e teNe bhUlavuM na joIe, ane ApaNe hene lakSathI cuta thato aTakAvavuM joIe. ApaNe mATe te hamaNuM mAtra dUrathI darzana karavA purataja pUjya padArtha che. daramyAnamAM karmagIo utpanna karavA pAchaLaja ApaNI saghaLI zakti, saghaLuM dravya ane saghaLI bhakitane vyaya karavo joIe che. karmagIo kevI rIte utpanna thaI zake ? A eka gahana savAla che. A lakhanAra agara e kaI ekAda vicAraka te savAlanA phaDA mATe purato gaNAya nahi. tathApi ahIM mArga sUcana karavuM anucita nathI. evo prayAsa agAu thaI cUkyo hata; ane gorajI athavA yativarga evAja kAMika AzayathI ubho thayo hato. aneka vidyAone abhyAsa karI, brahmacaryanA pAlanathI zakita sAcavI rAkhI, jagAjagAe pharI aneka upakAra karavA evA "sevAvratAne lIdhe e varga ghaNe upakArI thaI paDayo hata; paraMtu "saghaLAM khAbecI gaMdhAija uThe e niyamAnusAra hemaNe potAnI AsapAsanA bIjA vargonA jJAna-guNa tarapha AMkha baMdha karI, tethI ahaMkAra-svArthaparAyaNatA ane indriyalelupIpaNuM hemane mAtra
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368] jaina kensa heralDa. [akaTembara nirmAlyaja nahi paNa be!gna rUpa banAvanAra thai paDayuM, paNa te pariNAma AjanA navA sudhArakAne anubhava rUpe kAma lAgaze. ApaNe have jainanA sadhaLA pIrakAomAMthI tIvra budhdhivALA yuvAnone ekaThA karI saMskRta, prAkRta, aMgrejI e traNa bhASAonA jJAna uparAMta mAnasazAstra, sAyansa, phIlasurI, zarIrazAstra, ane cAganA abhyAsa ekAMta sthaLamAM karavAnI sugamatA karI ApavI joie che. pAMceka varSa sudhI evA abhyAsa bAdaeN ekAda varSa hemane yuropa-amerikA ane pAna jevA dezamAM te te vidyAne lagatu vizeSa jJAna levA mekalavA joIe. ane tyAra bAda teone joitI Arthika madada ApI hemAMnA keTalAka pAse jaina nyusapepara kaDhAvavAnuM, keTalAka pAse jaina zAstrAnAM bhASAMtara navAmAM navA prakAza sAthe taiyAra karAvavAnuM, keTalAka pAse sAdhuvanete te vidyAe zikhavADavAnuM, keTalAka pAse janA sAthe anya dharmI enu ekapaNuM racavAnA prayAseA karAvavAnuM, keTalAka pAse nAmAM navI padhdhatiothI (davA vagara) darada maTADavAnI vidyAnA pracAra karavAnuM ane keTalAka pAse sA janika phUlo ane kAlejomAM jainadharmanAM tatvA sAthe navI zodhakhoLanA sabaMdha batAvI vyavahArU sUcanAe bhASaNedrArA karAvavAnuM kAma levuM joie. A kAma ghaNuM muzkela lAgaro, paNa navI suSTi utpanna karavAnu kAma zu sahelu hAya che ? lAkhA mANasane bhUkha ane duHkha ane azraddhA ane aMdhazraddhA ane adharmathI bacAvavAnuM kAma zuM sahelu hei paNa zake ? jeTalA pramANamAM eka kAma kaThIna hoyachaeN teTalAja pramANamAM temAM lAbhadAyakapaNuM rahelu hAya che. subhAgye jainadharmanAM krUramAne evAM kaThIna che ke tethI TevAyalAM magajone A kAmanI kaThInatA kAMI asahya lAge tema nathI, jainanI bAra bhAvanAomAM, A navA prakAzavaLe bhaviSyane jaina, sadhaLA jJAnayeAga, kayAga ane bhaktiyeAga joi zakaze; ane e traNa tAranA joDANa vinA koi manuSya-sAraMgI madhura avAja kahADI zakaze nahi. loke.te mejazAkha, pramAda, ajJAna, vhema, vhIkapaNuM, aMdhazradhdhA, azradhdhA ane bhUtakALanAM svapnAthI bacAveA; cAdalAkha jaitA vacce kanyA vyavahAranI chUTa karI pacIsa varSa sudhInI vaya thavA pahelAM lagna aTakAve; strIomAM dakhala thavA lAgelu nighamIpaNuM ane ghaNA vakhatathI cAlyuM AvatuM ajJAnapaNuM maTADA; purUSone upavAsathI marelA nahi paNa uz2AdarI tapa ane brahmacaryuM ane kasaratathI majamuta ane sahanazIla banAve; lakSmInA nAtheAne lakSmInA pitA ke bhAjI banAvA; dAtArAne puNya ke mAnanA rUpamAM badalA cAhavAne badale premabhAva zIkhaveA; nAne khIjA hiMdavAsIethI ataDA rahetA aTakAvI hiMdavAsI te zuM paNu AkhI dunI AnA mitra thavAnI laganI lagADe; kriyAonA khAlI kheAkhApara bhakitanA pavana nAkhI sajIvana kareA ane hete kayeAganI pharasI sAthe jIvana yudhdhamAM meAkalA; ajJAnane jJAnamAM ane jJAnane bhakitamAM pheravI nAkhA; sevA dharma"ne krUraja' tarIke mAnavA jeTalI pAyarIe sTuDelAte 'sevAdharma" 'AnaMda' tarIke pALatAM zIkhavA; keLavAyalA kahevAtA emAM hRdayanI keLavaNI utArA; hRdayavALAnA magajane kevA; * amuka na karaze ' evAM nakAravAcaka pharamAneA vaDe lekane te nahi icchavAyeAgya kAryo sUcavavAne badale mAtra satya' yukitapura:sara samajAvA; bhUtaka LamAM noMdhAyalA 'jJAna'ne vamAnanA upayAga mATe kAme letAM zikhave ane heteja :
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] have kaye raste jaIzuM. 369) vaLagI rahevAnuM mithyAtva-mRta zarIrane dhAvavAnuM mithyAtva sIrAvavAne upadeza de; zarIra, mana ane AtmA traNenA Arogya paikI ekanuM paNa Arogya visAranAre AtmaghAtI che ema dareka jainenA magajamAM barAbara ThasAvo; jUThuM bolavAnuM koI saMjogamAM mana ja na thAya ane khaTapaTa ane "ahaM bhAva svapnamAM paNa jenI mAnasamRSTimAM na AvI zake evA purUSa sivAya koine sAdhupaNAne khItAba hoI ja zake nahi ema dareka jainane barAbara samajavA de; phalanI apekSA ke kaMTALA vagara satata udhama, Atmabhoma, saghaLA tarapha nirmaLa ane nirda bhI prema, AnaMdIpaNuM, niDarapaNuM, svAzraya ane paramatatvanI prApti mATe saMpUrNa jijJAsA emAMja vijaya ke udaya raheluM che ema dareke dareka jainane zikhaH eja ApaNe mATe rahele ekane eka raste che; eja ApaNA dharmane vijayadhvanIne phaDa phaDAvanAra pavana che; e ja ApaNuM vIranAmane gujAvanAra raNasIMgu che; eja sAdhuonuM sAdhupaNuM ane zrAvakanuM zrAvakapaNuM che eja vIsamI sadIne dharma che; eja konpharansa, patrakAre ane vyAkhyAnadAtAonuM mizana che, eja ApaNI aihika ane Atmika muktiravAtaMtryane rasto che. Shake, shake off Delusion! Wake,wake up! Be Free! Liberty ! Liberty ! Liberty! Fade, fade, each earthly joy: Mahavir is mine! Break all useless ties: Mahavir is nine ! Dark is the wilderness, Earth' has no resting-place? Mahavir alone can bless, Mahavir is mine! Tempte not my soul away; Mahavir is mine! Here would I ever stay; Mahavir is mine! Perishing things of clay, Born but for one brief day, Pass from my heart away! Mahavir is mine! Farewell, He dreams of "Night'; Mahavir is mine! Lost in this dawning 'Light' Mahavir is mine! All that my soul has tried Let but a dismal void, Mahavir has satisfied; Mahavir is mine!
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370] jena kenpharansa hera. [akabara Farewell, mortality! Mahavir is mine! Welcome, eternity! Mahavir is mine! Welcome, O Love and Light Welcome all-pervading Might Welcome my Saviour's sight; Mahavir is mine! -samayadharma. prabala AzA. bhalAnI bahu bhalAImAM, bharI Akhara burAI che, bUrAInI vaDAImAM, ame dIThI bhalAI che. bahu burI dazAmAMthI chUTe utkarSanAM ki, thatI pUrI sakala satri, udayanI tyAM vadhAI che. uchaLatI pUrNa choLo tyAM, kinAre Ava pAse, vadhu becAra mojAM veThatAM phateha samAi che. bujhAte dIpa te aMte jaNAve tejamAM vadhataH vadhI te jhADanI DALa, vadhI Akhara sukAI che. hajAre dAkhalA dIThA, pramANe zAstranAM joyAM, chatAM saMzaya nahi kheyA, kharekhara e navAI che. dharIne haiye vadhavuM che, thaze pUrI prabhu icchA tajAtAM aMtare zradhA, badhI AzA havAI che. rahe zradhdhA tape AzA, mimAMsA thAya AtmAnI, hamArI jiMdagI bharanI, kharekhara e kamAI che, 27-12 vasatuM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [112 pratikamaNa. [371 pratikramaNa (lekhaka-muni cAritravijayajI. mAMgarola.) pratikramaNa eka Avazyaka kriyA che. je kriyA sAMje ane savAre sAdhu ane zrAvako bannene kartavya rUpe pracalita che. ane vIrabalu pachI mAnAkAMkSI AcAryo ane upAdhyAye temaja bIjA vidvAna kAlakrame jema jema thatA gayA tema tema potAnA pakSane sabala karavA nA hetuthI kahe ke tathA prakAranI zraddhAne laIne kahA athavA to bhinnarUcinA kAraNane laine kahe agara hetu tarapha lakSa rAkhI krama vyavasthA tarapha durlakSa banIne kahe athavA bIjA ajJAta kAraNane laIne mAne paNa pAchalathI pratikramaNI kriyAmAM eTalo bheda ane bhinnatA temaja kama avyavasthA, gabhedoe karI thavA pAmI ke jemAMthI satya zuM ane keTaluM te zodhavuM taTastha purUSane du:zakya thaI paDela che; eTale ke gharagharanuM pratikramaNa thaI gayuM' ema kahevAmAM atizayokita nathI; eTaluM ja nahI paNa pratikramaNanA arthanI sArthakatAne badale teja kriyA vivAdane mATe ane eka bIjA sAthe vAyuddhathI laDavA mATe AtmAne kaluSita + "tapagaccha vidhi anusAra thatA pratikramaNa saMbaMdhI pra' e mathALAthI meM ane patranA 28 mI agasTa sane 1910 nA aMkamAM nIcenA premane pUjya munivare ane vidvAna zrAvakane udezI pULyA hatA, paraMtu tene uttara-samAdhAna eka vidvAna grejyueTa mahAzaya nAme rA. rA. badAmI (ke jenA uttara jana' 2-10-10 nA aMkamAM prakaTa thayela che) sivAya koIe paNa atyAra sudhI karyuM nathI e khedane viSaya che, A lekhamAM tenA khulAsAnuM sUcana jANI AnaMda thAya che. -ukta prazna A che - 1 pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNamAM snAtatyAnI stuti karavAmAM Ave che te tene ThekANe tevIja udA-tta, saMskRta yA bIjI koI mahAna purUSanI karelI zrI mahAvIranI stuti hoya te te bolI zakAya ke nahi? na belAya te tenAM kAraNa zuM ? 2 sAMjanA pratikramaNamAM "namostu vadharmAnAya" bolAya che, ane savAranA pratikramaNamAM vizAla locana " belAya che, ane baMnenA loka traNa che; baMnemAM zrI mahAvIranI stuti che; baMne saMskRtamayI che. te ekane savAramAMja, ane bIjIne sAMjeja judI judI bolavAnuM kAraNa zuM?-Ane uttara paraMparA kAraNe eTaleja na hovo joIe, paNa tenI sAthe hatuo jaNAvavA joIe, eTale pUchavAnI matalaba e ke koI sAMje "vizAla locana " bele ane savAre nAstu vardhamAnAya' kahe te kaMI aDacaNa kharI?- e sahetu jaNAvaze. - 3 pratikramaNamAM savAramAM devavaMdana karavAmAM Ave che tyAre "kalyANakadanI stuti belAya che ane sAMje devavaMdana karavAmAM Ave che tyAre game te pAMcama, AThama, agIArasa vagere bIjI bIjI thaio-stutio belI zakAya che, te savAranA pratikramaNanA devavaMdanamAM judI judI thaio (ratutio) bolavAmAM Ave temAM kaMI aDacaNa hoya tenuM kAraNa zuM? 4. pAkSika (5khI) pratikramaNamAM jJAnAdiguNayutAnA" ane "pasyA kSetre samAsatya'
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372) jaina kenpharansa heraDa. banAvavA thai paDI che. rasAsa ! je kriyA Atmika zuddhine mATe nimita thayelI teja AtmAmAM malinatAnA utpAdaka thai evuM ApaNe aneka gacchanA lakhAelA khaMDana-maMDananA gAlI pradAnanAM pustakaiA vAMcI mAnI zakIe chIe. Ave guMcavADA bhare viSaya lakhatAM lekhakane guMcavADA thAya e svAbhAvika che, te paNa vicArazIla udAtta mananA vidvAnone vicAra karavAne kAraNu male ane paDadA pAchala rahelI keTalIeka hakIkata judA judA vidvAno thI jANavAnA prasaMga male terthI A viSaya hAtha dharyAM che. prathamatA pratikramaNu eTale zu? e zabdane bhAvArtha tapAsIe svasthAnAdyat parasthAnaM, pramAdasya vazAdgataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // --AtmAnA jJAna, darzana, cAritra, tapa thtAka vIya guN che. je guNAmAM AtmA zuddhu upayogathI vA AcAramAM pravaMtA kahevAya ne AcAra (sva-guNa) mAM pramAdanA yAgathI parasthAna-aticaritapaNuM thai jAya ane krI zuddha upayAga AvavAthI pote pramAda dUra karI svAcAramAM upasthita thAya evI je kriyA tene pratikramaNa kahe che-eTale pAchu haThavuM. aticAramAMthI AcAramAM Avavu te pratikramaNanA hetu che. have vicArIe ke upara lakhela arthanI ane kavyanI sArthakatA jo tenA nAmathI tenA nimitte kalezAlaya banIe te kevI rIte thai zake ? e vAcake poteja vicAraze. hAlamAM keTalAeka vakhatathI zuSka kriyAnI mahattA e e stutie khelAya che, ane devasika pratikramaNamAM 'sua devayA bhagava' ane jisme khitte sAhu' e khelAya che tenuM kAraNa zuM ? 'jigse' ane 'yasyA' e tenA bhAvAmAM khIlakula aphera nathI, chatAM pAkSika pratikramaNamAM ekaja khelAya, ane bIjI na khelAya tenI matalaba zuM?--te sakAraNa darzAvazeAjI. (akaTa khara 5. 'nameAstu vamAnAya' te ThekANe strIe 'sa'sAradAvA' kahe che. Anu kAraNa pratikramaNu garbha hetu' nAmanA pustakamAM ema batAveluM che ke 'nameAstu' cAda pUrva mAMhenuM che, ane saMskRta che; pUrva khelavAnA ane sa MskRta bha uvAne adhikAra strIone nathI. A kAraNa uparathI nIcalA prazno udbhave che;-- . 'vizAlaleAcana'pUrva mAMhelu nathI, te te strIo kema kheAlatI nathI ? zrA AnuM kAraNu saMskRtamAM che tethI, ema batAvIzuM teA nAnI zAMta, meTIzAMta, sakalAhat, snAtasyAnI stuti-sarva saMskRtamAM che, chatAM te strIe khele che tenu... kema ?, temaja 'saMsAradAvA ' e paNa saMskRtamAM che te te paNa strIothI kema eTalI zakAya ? 6. 'suadevayA bhagavai' ane 'jise khitte' e e stutine ThekANe strIe 'kamaladala' nI stutija ane vakhata le che tenu kAraNa zuM? ' kamaladala ' saMskRtamAM che, ane upalI e mAgadhImAM che teA strIone mATe sa MskRta niSedha pratipAdita karela che tyAre upalI mAgadhImAMnI stuti hovA chatAM teno niSedha sa'skRta 'kamaladala' kheAlavAthI thAya che tenuM kAraNa zuM? - taMtrI
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) pratikramaNa. (373 eTalI badhI vadhI gaI che ke mAtra te bAhya pravRttie dharma manAI gayo che. vastutaH tevI dhArmika kriyAo dharma nathI paNa dharmaprAptinAM sAdhane che. dharma te mAtra AtmAne karmamalathI virahita karava-zuddha banAve ane chevaTa bhAva saMvara prApta kare teja che. je tanimitta karAtI kriyAothI te nimitta sAdhya na thaI zake te pachI te kriyAonI mahattA keTalI AMkavI e samaju varga poteja samajI zakaze. paNa aMdha zraddhAnuM prAbalya eTaluM badhuM vadhI gayuM che ke vAtaaA karAtI kriyAnA virUddha belanArA ke lakhanArAne tarataja bIjAM upanAmo ApI bhUkha maMDalamAM vagovavAnI zarUAta thaI cuke che AthI ghaNIvAra satya bAhera AvI zakatuM nathI. kriyAnI virUddha belAyaja nahI, ane kriyApAtra eja bahumAna pAtra gaNAya. pachI teo kapAya kaleza kaMkAza vikehanAM kAraNe game teTalA utpanna karatA hoya, temanI vRtti Arta re dhyAnamAM lIna heya, chatAM paNa teo pavitra vargamAM gaNAya che. lekone tevI kriyAnA himAyatIo zAstranA pavitra zabdone geraupayoga karI lokone kriyAnI mahattA eka-dezIya batAve che. ane kahe che ke "jJAnaziyAbhyAm moH". jJAna ane kriyAthI mekSa che. zabda sAcA che paNa vartana khoTuM che. je kriyAne kriyAkAre kriyAmAnatA hoya, je jJAnane teo jJAna mAnatA hoya che tevI kriyA-tevA jJAnathI mokSa mAnavuM e mAnyatAmAM teo chetarAya che. kharI rIte jJAna evuM hovuM joIe ke je jJAnathI kaSAya, kapaTa, vigereno abhAva ane AtmasvarUpanuM saMvedana thAtuM hoya, je pUrvaka karatI kriyA koIpaNa karmanA baMdhanane na karatAM nirjarA mATe ja thaI zake-eTale je kriyAthI karmanI nirjarAja thAya. jo ke zAstramAM sarAga saMyamIne devalokanI gati batAvelI che paNa te saMyamanuM ke kriyAnuM phala che ema batAvela nathI. paNa zeSa rahelAM karmone laIne sarAgabhAvathI thatAM punyabaMdhathI teo devaloka vigerenI gatimAM gamana kare che. ATaluM te ApaNe samajIe chIe ke zubha yA azubha e karma ja che, ane tenA baMdhananA dvAra te Azrava kahevAya. jayAM Azrava tyAM saMvarane abhAvaja heya e svAbhAvika che, te tevuM jJAna ane tevI kriyAothI mekSana saMbhave emAM navAI jevI vAta nathI. tethI zuddha jJAna ane zuddha kriyA teja mekSanA hetu che ema samajAvavuM joIe, ke jethI zAtAo tema karavA prerAya-lalacAya, ane zuddha jJAna ane kriyAnA teo sahagAmI bane. A zretAonA hRdayamAM ema ThasAvAya che ke amAruM jJAna ane amArI kriyAthI mela malI zake che, tethI bane che ane banyuM che evuM ke jIvana-prANa vinAnI kriyAo pracalita thaI gaI che, temaja temAM vizeSe vizeSe azuddhi vadhavA pAmI che, ke je tarapha hAlanI keLavaNInA prabhAve vicArabuddhi vadhavAthI vicArakonI saMkhyAne amuka aMze vadhAre thavA pAmyo che ane teo samajatA thayA che ke AvI zuSka kriyAo samajyA vinA karavI te eka kAlakSepa karavA jevuM che. lokonI mAnasika sthiti kriyAmAM zAMta kema rahe? tene mATe arthanI jarUra che. ATaluM mAnIne teo kahevA lAgyA che ke pratikramaNanuM zikSaNa artha sahita ApavuM. jo ke A prayAsa stutipAtra che, paNa teTalAthI kAryanI parisamApti thatI nathI. jaina nAma dhArakapachI te sAdhu hoya ke zrAvaka heya-tenI yogyatA pAtrA pAtratA tapAsyA vinA darekane kriyA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374] jena kenpharansa heralDa. [akabara saMmukha AkarSa kriyApAtra banAvavA-ATalAthI kriyAne je pavitra hetu te kaI rIte sacavAte nathI. hAvuM ema joIe ke prathama dravyAnuyoganuM jJAna ane temAM paNa Atmika eTale dravya, guNa, paryAyanuM jJAna sudraDhapaNe prApta karavuM joIe, ke jethI zraddhAnI prApti ane zuddhi sulabha thaI paDe, Azrava sAvara yathArtha samajAya, Avarodha saMvaramAM upasthitinI IcchA pragaTe ane tene mATe ja zradhdhAzudhdhi ane jaina banavAne mATe save pahelAM navatatvanuM jJAna prApta karAvavuM joIe, ke jethI heya upAdeyanuM jJAna male, tathA prakAre pravRtti karAya, ane te pachI je pratikramaNa kare te pratikramaNa karanAra koNa ane kayAMthI huM pratikrame eTale kayAM hatA ane kyAM Avyo e kAMI samajAya. jo ke AvI sthitivAlA bahuja cheDA nIkalI zake chatAM paNa jarUra tevAonI che. tevA jaino jainadharmamAM utpanna karavAnI jarUra che, kemake jyAM sudhI jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, ta pAcAra, vIryAcAra, e pAMca AcAra AtmAnA guNa che ne te Amika guNa kevI rIte AbhAmAM upalabdha thaI zake che e jyAM sudhI nathI samajANuM tyAM sudhI temAM lAgatuM pramAdadazAthI aticArate kyAMthI samajI zakAya ? je ke sthala ane vyavahArU jJAna ApanAra noMdha-vaditA sUtra (zrAdhapratikramaNa sUtra ) mAM temaja bhASAmAM amuka vakhata pachI anupalabdhaka nAmaka keie banAvelA pAkSika aticAramAM jovAmAM Ave che je ghaNA bhAge bAhya vyavahArane puSTI Ape che, eTale dravyAcAramAM lAgatA aticArenI vyAkhyA ghaNe bhAge phuTa thAya che. paNa zrAdhdha pratikramaNa sUtranA pAchalA bhAganI keTalIka gAthAomAM ati rahasya samajAvanArI hakIkatavAlI gAthAo che, ke je gAthAonuM manana karatAM atyAnaMda sAthe svIkAravuM paDe che ke adhyAtma draSTithI te Atma zuddhine mATe te ati upayogI thaI paDe tema che. prasaMgopAta lakhavuM paDe che ke pratikramaNa karanArAoe gurU samakSa athavA te sthApanAcArya samakSa divasamAM athavA rAtrimAM thayelA vA-avAcya game tevAM pApAcaraNe. khullI rIte kahevAM joIe ke jemAMthI je pApanI vizudhdhi "micchAmi dukkaDathI thatI hoya te tenAthI karavI ane kAryotsarga rUpa prAyazcittathI thatI hoya te tenAthI karavI, ane vizeSa pApane baMdha pariNAmavizeSa karIne thayo hoya te tene mATe pratikramaNanI kriyA sivAya anya prAyazcita paNa gurU Ape te svIkAravuM joIe. A vakhate amAre pratikramaNamAM che Avazyaka Ave che tene krama batAvavAnI jarUra jaNAyAthI atra sthAne lakhIe chIe. 1) prathama sAmAyika Avazyaka=eTale tenI matalaba evI samajAya che ke samabhAva (rAgadveSanI upazAMti prathama karavI joIe. ane tethI mAnasika zudhdhi thayA pachI (2)bIjuM Avazyaka catuviMzati tava (uvIsa no ullekha karavAmAM Avyo che, eTale mAMgalikane mATe covIsa tirthaMkaranI stuti karI devane vaMdana karyA bAda gurUvaMdana karavA mATe (3) trIju vaMdataka nAmanuM Avazyaka lakhavAmAM Avela che, AthI gurUne vaMdana karavAmAM Ave che eTale bIjA ane trIjA AvazyakathI deva ane gurUne vaMdana karI, (4) cothuM Avazyaka
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) pratikramaNa (375 pratikramaNa nAmanuM kahela che ke je AvakanI kriyA dvArA karelAM pApanuM gurUsaMmukha nivedana karavuM ane te zravaNa karyA pachI pApAcaraNAnukula gurU je kAMi mArga batAve te pratikramaNa karanAre svIkAravuM joIe ane te pachI viroSazudhdhine mATe (5) pAMcamuM kAryotsarga nAmanuM Avazyaka batAvela che. te pachI (6) chaDuM Avazyaka pratyAkhyAna (paccakhANa) nAme che je evuM sUcana kare che ke te ja vakhate yathAzakita bAhya tapa svIkAravuM joIe. sAmAyikathI jJAnAcAranI zudhdhi, covIsa tirthaMkaranI stutithI darzanAcAranI zudhi, pratikramaNathI cAritrA cAranI zudhdha, kAtsargathI tapAcAranI zudhi, ane pratyAkhyAnathI vicAranI zuddhi thAya che. A anukrama bahu stutya ane AdaraNIya che, paNa ATaluM te mATe ahIM A kahyA vinA cAlatuM nathI ja ke je mANasa tadana kapaTa vinAne hoya te ja kharI rIte pratikramaNa karI zake. pitAnA deSa pragaTapaNe kahI devA e koI sAmAnya vAta nathI, ane jyAM sudhI saraLatA AvI nathI tyAM sudhI kapaTane abhAva bahu dura karI manuSya jAtamAM kapaTanA prAdu rbhAva kema thAya che tenuM sAmAnya ane vizeSa je kAraNa samajAya che te paNa ame atra lakhIe to te asthAne nahI gaNAya. mananI nirbaLatA e eka mukhya kAraNa che. sabhaya manavALo mANasa doSAcchAdana karavA kapaTane zaraNe jAya che. ghaNIvAra evA dAkhalAvAlA manukhyo jovAmAM AvyA haze ke jeo hRdayabaLathI je kAMI heya te sAcesAcuM kahenArA ane gametevI potAnI bhUlanA ballo sahana karavA taiyAra thayelA hovAthI te bhUla svIkAratAM bIlakula pAchA haThatA nathI. jeomAM A zakita nathI teoja kapaTanuM sevana kare che. manane zuddha karavA jJAnI purUSa je kAMI bhAra mukIne kathI gayA che tenuM kAraNa paNa e samajAya che ke nirmaLa mana sabaLa banI zake che. bIjuM gANakAraNa e paNa jaNAya che ke judA judA dharma zAstromAM kriyAmAna (AcAra) baMdhAraNe je kAMI lakhyA che te je je kALamAM te pustake lakhAelA heya. teoM kAlamAM manuSyanI zArIrika ane mAnasika zakita, temanuM te vakhata nuM sAduM ane saheluM vartana, temaja tathA prakArane temane baMdhAelo svabhAva vagerene anusararsa AcAranirUpaNa pe tatatata kAlIya lakhAelA hovA joIe. kAlakrama, saMge kSya vartana pharyA, svabhAva pharyA, ane zArIrika mAnasika zakitamAM ghaTADo thayo jene laIne tevA niyame sAcavavA asamartha hovAthI te niyamomAM pitAnI upasthiti batAvavAnA kAraNathI daMbhasevana karavAnuM bIjuM kAraNa samajAya che. eka ja dAkhale ApaNe laIe ke vIra paramAtmA cothA ArAmAM hatA, temanA gatima Adika munio paNa teja vakhatamAM variSabha nArA, saMghaNavAlA hovAthI temane anukUla ane teo jene samyaka prakAre evI zake-pAlI, zake tevA niyamo vIraprabhue kahyA hoya te te vAstavika che. jo ke A hakIkta dareka niyamone lAgu paDatI nathI kemake keTalAka niyamo sarvadA sarvasAmAnya paNa che; paNa khAsa tapazcaryAnA saMbaMdhamAM ane pariSaha je bAvIsa batAvavAmAM AvelA che tenA saMbaMdhamAM, ane yatidharmanA je daza prakAra batAvavAmAM AvelA che, navakATI zudhdha vrata pAsavAnA saMbaMdhamAM je utsarga mArga batAvavAmAM Avela che te saMbaMdhamAM je vicAra karIe te ema samajI zakAya che ke te niyamo sarvadA sarva sAmAnya hetuthI kahyA hoya ema vartAe kAla nI sthi
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376] jana kenpharansa heralDa. [akaTobara wWwwvw\//\/\/w/^^wwwwwww ^^^^^^^^^, tinA nirbaLa manuSyone mATe te te duha che. have pachI A astano udaya thaze ema je AzA A saMbaMdhamAM rAkhavI e eka rIte manane phelAvavA jevuM che, kemake bIjI rIte - kahevuM paDe che ke kAla ane tene lagatA padArthamAM rahelA varNa, gaMdha, rasa, ane sparza vigerenI hAnI ja thavAnI che te pachI temAM udayanI AzA rAkhavI e mArgane anucita pada ApavA jevuM che. Amika zakita anaMtI che ane te ja svarUpamAM prakAze ane amuka aMze yA dezoze ke sarvAze nirAvaraNIya thaI khIle te tyAM zArIrika apekSA rahetI nathI.. paNa teneja khIlavavA vyavahArane bIjI rIte agrapada apAya che ane tene mATe ja niyamo. mAM niyamita rahevA pharamAvavAmAM Ave che. A rIte pAchA pharIne paNa ApaNe niyamo Agala ubhA rahIe chIe, jene mATe pahelAM lakhAI gayela aDacaNonuM astitva ubhuM ja che. AthI nirbaLAne tathA prakAranA niyamo pALavAmAM asamarthatAne laIne svabhAvika rIte daMbhasevananI vRdhdhi thavA saMbhava che. atra sthale koI ema kahevA uThaze ke zAstramAM lakhelA niyama mujaba vartavA ame tayAra chIe to tevA bolanArAo paNa eka rIte belavAmAM daMbha sevanaja kare che ema A lekhaka mAnaze; ane je dravya, kSetra, kAla bhAvanA vizeSaNo ApI bacAva karavAmAM Avaze te te vAta lekhaka aMtaHkaraNapUrvaka svIkAryA vinA paNa nahi rahe. vAstavika rIte bane che evuM ke pitAnA bacAvamAM vyakita dravya, kSetra, kAla, bhAvane agrapada Ape che. ane bIjAone lokaSTimAM halakA pADavAmAM athavA te pitAtarapha pUjyabhAva vadhAravA bIjAnI nyUnatA batAvavAmAM mULa zAstranA pAThanA ullekha karI AkSepa mArga svIkAravAmAM Ave che, te tethI eka bIjA pitapotAne gamatAM ekaekathI virodhI zAstravALe zodhI kADhI kaleza, kaMkAza, kusaMpa ane jhagaDArUpa janamArgamAM kaMTaka vere che. Ane laIne thavuM zuM joIe ke je dravya, kSetra, kAla, bhAva mAnanIya hoya te tadanusAre sarvamAnya ane sarvapAlanIya eka baMdhAraNa bAMdhavuM joIe jethI kapaTanI thayelI vRdhdhi ochI thAya. baMdhAraNanuM sAMkaDApaNuM eja asatya bolAve che ane kapUTa karatAM zIkhave che. A hakIkata prasaMgopAta lakhavAnI matalaba e ja che ke pratikramaNanI kriyA je kapaTa rahIta hoya tenAthI ja zudhdha rIte thaI zake che, nahi to zAstromAM lakhelA zanya, dagdha, avidhi, atipravRti vigere denA edhanA sevana karyA vinA koIkaja bhAge rahI zake. a5 kALamAM ApaNe keTaluM oI beThA chIe ane bhulI gayA chIe tenuM smaraNa hAlate pratikramaNanA aMgeja karIe. jo ke ame lakhI gayA chIe ke pratikramaNa gharagharanAM thaI gayAM che, te lekhake kayA krama upara draSTi rAkhI lakhavuM joIe ke jethI lekhane sAmAnya hetu jalavAya ? paNa tema karavAmAM ghaNI agavaDatA draSTi Agala tare che jethI je sabaMdhI vizeSa anubhava lekhaka dharAve che te tarapha draSTi rAkhI lakhavAmAM Avaze. AthI bIjAoe ema na mAnavuM ke A lakhavAthI svapakSa pratipAdana karAya che. ATaluM lakhI AgaLa cAlIe te prathama pratikramaNunA Avazyaka rUpe mULa keTalAM sUtro hovAM joIe te vicArIe ane taduparAMta kyAM kyAM sUtro pAchaLathI dAkhala thayAM che te paNa vicArIe. mukhya sutro, lekhaka jyAM sudhI samaje che tyAM sudhI, nIce mujaba mAne che -
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) pratikramaNa. - (377 navakAra, IriyAvahI, tasmauttarI, anartha ussassIruM, logasa, karamibhaMte. namuthu, jayavIyarAya ( AbhavamakhaMDa sudhI) arihaMtaIyANuM, pukharavaradhI, sidhdhANuM budhdhANuM (AdinI traNa gAthA, savasavI, vAMdaNa, IcchAmiThAmi, vaMditu ATalAM sUtro pahelAM thI hevAM joIe kemake Avazyaka sUtranI keTalIka TIkAomAM ATalA satranI TIkA karavAmAM AvelI che; ane jema jema pAchala pAchalathI TIkAo thatI gaI tema tema te te TIkA karanArAonA kALamAM je je sutronA umerA thayelA tenI paNa TIkAo karavAmAM AvelI che. ' have pAchaLathI sUtro athavA gAthAo je dAkhala thayelI che te kyA kayA vakhate ane kayA AcAryo karela ane kevA saMjoge vacce mULa pratikramaNa sAthe joDI devAmAM Avela che te saMbaMdhI ghaNuM hakIkata bhUlI javAnuM che. jemake sidhdhANuM budhdhANuMmAM "ujata sekasIhare" e gAthA belAya che te kyAre thai teno ullekha malI zake che ke eka vakhata vetAMbarI ane digambarI bannenA sagho giranAra tIrtha upara bhegA thayA. te vakhate banne saMghe vacce takarAra thaI ke tIrtha hamArU che A takarAranA aMge rAjya Agela te saMbaMdhI insApha levA gayA. rAjaya taraphathI javAba maLyo ke pitAnuM tIrtha che evuM je pakSa sAbIta karI Ape te pakSane tIrtha soMpavAmAM Avaze. tethI vetAmbarI saMghAdhipatie zAsana devatAnI ArAdhanA karI; zAsana devatAo pragaTa thai saMghAdhipatine pUchyuM ke "mArI Agala tArI zuM mAgaNa che? saMghAdhipatie kahyuM "A tIrtha zvetAmbarIonuM che e purA joIe che' devatAe kahyuM ke "eka kuMvArI kanyAne rAjA AgaLa laI jaje, te purAvo A paze te pramANe kuMvArI kanyAne rAjA AgaLa laI gayA ane te chokarI "ujajataselasIhare" e gAthA belI, jethI tIrtha vetAMbarIonuM che ema rAjAe kabula karyuM ane tAmbarIone soMpavAmAM AvyuM tenI yAdI rAkhavA A gAthAne umere thayele che. usaggaharaM bhadrabAhu svAmIe banAveluM che, tenI matalaba evI che ke bhadrabAha ravAmi ane varAhamihira baMne sagA bhAIo hatA, teoe sAthe dIkSA lIdhelI. pAchaLathI ladabAhu svAmine yogya jANI AcArya padavI AvI. varAhamihirane te padavI na maLavAthI bAdhita banI jainIya dIkSAno tyAga karI pAchA brAhmaNa bane, eka vakhata rAjya sabhAmAM bhadrabAhu svAmie tenA jyotiSanA vartArAne khoTo TharAvyo, jethI tenuM apamAna thayuM. kAlAMtare varAhamihira marIne vyaMtara . dedhathI te vyaMtara jaina saMghamAM upadrava karavA la, tenI upazAMtine mATe "uvasagahara " bhadrabAhu svAmIe banAvyo che- eTale te tyAra pachI dAkhala thayela che. evI ja rIte "laghuzAMti mAnadeva sUrIe karela che. saMsAradAvA haribhadra sUrIe banAvela che. "achatazAMti naMdeNa sUrIe karela che. "sakalAuta " hemacaMdrAcAryo tripachI purUSa caritra banAvela che tenA AdibhAganuM maMgalAcaraNa che. moTI zAMti mATe ema kahevAmAM Ave che ke te bauddhamAMthI Avela che- satya zuM che te vizeSa jANe "snAtasyAnI stuti"ne mATe eka evI vAta cAle che ke -
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * ********* 378]. jena kenpharansa heralDa. [ akabara ~~~~~~~~~~~~ kumArapAlanA gurU hemacaMdrAcAryane ziSya bAla karIne hatA. kumArapAlanA bhIjA ajyapAle rAjyanA lebhathI, bAlacaMdrane samajAvyuM ke je kamArapAlane jIva levAnI koI yukti kare te kumArapAlanA maraNa pachI huM gAdIe AvuM ane kumArapAla hemacaMdrAcAryane gurU tarIkenuM jeTaluM mAna Ape che teTaluM huM tamone mAna ApIza" A lobhathI bAlacaMdra eka vakhata pratiSThAnA muhurtamAM gaDabaDa karI dIdhI, jethI kumArapAlanuM mRtyu thayuM ane ajyapAla gAdIe Avyo paNa bAlacaMdrane Apela vacana pALyuM nahI. temaja bAlacaMdrane saMghe paNa saMdha bahAra karyo, tethI tenI apakIrti thaI jethI bAlacaMdra krodha sahIta maraNa pApo ane vyaMtara deva tha; saMdha upara vera levA vAste saMdhamAM upadrava karavA maMDayo. saMghe upadrava TALavA teja baMtaranuM ArAdhana karyuM tyAre teNe kahyuM ke mArI karela "snAtasyAnI stuti saMdhamAM dAkhala karo ane mAruM nAma rAkhe te upadrava dUra thAya. te pramANe saMghe kabula karyuM ane te stuti saMghamAM besavA goThavaNa karI. bIjI vAta e paNa che ke bAlacaMdranuM mAna ajyapAle na rAkhavAthI bAlacaMdra ajyapAla upara ke dhita thayo hato ane sarvAnubhUti nAmanA yakSanuM ArAdhana karavAthI thaze vara Apela tyAre mAgaNI karI ke anya pAlano jIva levo che, yakSe ajyapAlanA ghoDAmAM praveza karyo, ane jayAre ajyapAla gheDa upara beThe tyAre ajyapAlane 5chA jevA te maraNa pAmyo. saghano te duzmana hatuM tethI A vAta saMghane gamI tethI sarvAnubhUti yaMkSanuM nAma rAkhavA bAlacaMdranI karela "snAtasyAnI stuti" saMghamAM dAkhala karI. AvI rIte bIjAM je je sU, gAthAo, ane jo ko pratikramaNamAM keTalAka kAraNone laIne dAkhala thatA gayA che, te darekanA kartAnAM nAma, ane kaI sAlamAM, kevA saMjogone, laIne dAkhala karavAmAM Avela che, ema aneka hakIkata anupalabdha thatI jAya che e huM zocinIya nathI. tema "namostu vardhamAnAya" ne badale strIo "saMsAradAvAnI" traNa gAthAo kahe che tenuM sabala kAraNa samajAtuM nathI. nirbaLa bacAvamAM saMskRta " nAstu vardhamAnAya" hevAthI strIone saMskRtane adhikAra nathI-Ama A vAta hasI kADhavA jevI lAge che. kemake "sakalArvata" "snAtasyAnI stuti" "laghuzAMti" "meTIzAMti" ane "bhakatAmara" vigere vigere saMskRta hovA chatAM strIone zIkhavAnuM ane bolavAne krama cAlyo Avata ApaNe najare joIe chIe. bIjI eka Azcarya utpanna karanArI vAta e paNa che ke sudevayA' nI ane kSetra devatA" nI stuti na bolatA "kamalaMdala" nI stutija bIee bolavI joIe; vicAra karatAM zatadevatAnI ane kSetra devatAnI stuti mAgadhImAM hovA chatAM saMskRta 'kamaladala" nI stuti zuM kAma svIkAravAmAM AvI haze? e samajI zakAtuM nathI. je pratikramaNa nityanI kriyA che ane temAM belAtAM sUtranA sabaMdhamAM ApaNAmAM ja ajJAnatA vadhatI jAya che te ja sUcavI Ape che ke ApaNe kriyAnA hetu tarapha lakSa nahI rAkhatAM zunyadezyakata kriyA karIe chIe. temaja pratikramaNamAM bolAtAM sUtronA cha denuM jJAna ane
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNa. (379 teja chaMdamAM khelavuM e paddhati samajIvamAM paNa ochI jovAmAM Aveche. chaMdamAM sUtra khelavAthI gurU ladhunA uccAra spaSTa thai zakeche ane tethI azuddhinA doSamAMthI ghaNAbhAge bacI zakAya che. ajItazAMti' mAM chaMdo sAthe khelavAnI paddhati rahI gai che te tethI chaMdonA nAma jaLavAi rahyA che. jo ke te te cha MdanuM jJAna khAlanArAe mAM ochuM dekhAya che ane mana gamatA rAgAmAM khelavAmAM Aveche, topaNa cha MdonAM nAmeAnA nAza nathI thayA eja ApaNe sataiASa mAnavAnA che. jo 'ajItazAMti' mAMthI cha do khelavAnI paddhati na rahI heAta te Aje 'ajItazAMti'nI kai kai gAthA kayA kayA cha MdomAM che te piMgalanA pUrNajJAnI jo zodhavA esata ghaNI mahenate samajI zakata. khIjA sUtreAne mATe hAla temaja banela che. 1912) sUtra bIjI rIte eka pati evI paNa cAlI che ane copaDIomAM chapAvA mAMDI che ke sUtreAnAM keTalAMeka mukhya nAma naSTaprAya thai gayA che, jemake leANassa'nuM nAma * cavIsaththA' (catuvi titava) agara nAmastava e nAma mukhya che. 'namukSuNuM"nuM zakraratava athavA bhAvastava nAma che. vAMdaNunuM drAdazAvatuM vadana nAma che. va Mditunu zrAdhdha pratikramaNa nAma che, evI rIte bIjA sUtreAnAM paNa mUla nAma judAM hovA chatAM hAlamAM tema na khelAtAM prathamapadane agrapada ApI te nAmathIja sUtronAM nAma kalpI lIdhelA che, e khedanA viSaya che. bIjI hakIkata evI che ke pratikramaNamAM 'bhagavAna, AcArya,' vigere sAra zabdo khelAya che tenA artha vicAra karatAM tene a kai rIte badhaestA thatA nathI. bhagavAna AcArya" zabdo saMskRtamAM prathamAnA eka vacana sUcaka che tyAre hu" pratyaya saMskRtamAM hAvAne saMbhava nathI paNa te mAgadhI caturthInA arthamAM hovA joie ema lAge che te saMskRta mAgadhInuM mizraNa e kave vicitra dekhAva Apeche ? anya vidvAnane te upahAsyanuM ja sthAna thai paDe tema che. AnA sabaMdhamAM lekhakanI samaja phera thatI hoya te bIjA sAkSarA navA prakAza pADase te temane aMtaHkaraNapUrvaka upakAra mAnavAmAM Avaze. AvI vAtA tarapha dukSa rAkhavAmAM Avaze te jevI rIte hAlamAM amuka amuka AcAryAMnA karelAM sUtre je pratikramaNamAM khelAya che tene ThekANe te pahelAM kAM kAM sUtra khAlAtA haze tenu nAma ke nizAnaH smaraNamAM rahela nathI, tevIja rIte cAlatAM sUtronA saMbaMdhamAM upekSA karavAmAM Avaze te viSyamAM che kAMi hAla smaraNamAM che tepaNu khAi besIzuM. have azudhdhine mATeH--1) vyAvidvadeSa-viparIta khelavu. 2) vyutkrAmetvidoSa-eka AlAvA-AlApa bIjA sAthe khelavA te. 3) hInAkSaradoSa-eba akSara khelavA te. 4) ati akSaradoSa-vadhAre akSara khAlI javAte. 5) padahIna doSa-pada vadhAre athavA ochA khelavAte. 6) vinayahIna doSa vinaya vinA game tevA prakAre je belIe tene mAtra meDhAthI kheAlI javuM te. 7) udAttAdi doSa-udAtta, anudAtta ane svarita e traNa prakAranA doSa che, temAM udAtta-uMce svare khelavuM te, anudAta nIce svare khelavu te, svarita-samarIte khelavuM eTale ati uMce svare nahi temaja ati nIce svare nahI te. 8) mega hIna-eka pada
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380] jaina kenpharansa heralDa. [akaTobara athavA eka akSarane bIjA sAthe yega heAya te teADI nAMkhIne khelavu, eTale karelI sadhi teADI nAMkhI khelavu ta:-ityAdika uccAranA deSA avazya jANavA joie ke jethI arthA anartha na thAya. dhaNI vakhata vArtAmAM vAMcIe chIe te ghaNA ThekANe ema vAta Ave che ke AkAzamAM uDatAM keTalAka vidyadhare vidyAnA amuka pATha athavA akSara bhUlI javAthI te jamIna upara AvI paDayA che ane jyAre temane te padanA athavA te akSaranuM pAllu smaraNu thayu che tyAre teo pAchA uDI zakayA che. zrI zramaNa sUtramAM pazu lakhela che ke. phIvara azvavara yajJInuM vanayAnuM gholahAvAM nAhInuM / hINu akSara,-hoya tenA karatAM edhu khelavu, hoya tenA karatA umerIne khelavuM, pada karIne hINu kheAlavuM, vinaya rahIta khelavuM eTale hAtha joDayA vagara baddAtadnA elI javuM, ghASa eTale uccAra jenI pahelA udAtta anudAtta vigerenI samajaNu ApelI che te pramANe tathA yega vaNu karyuM. vinA khelavu e anucita che. yAgavahana aTale te te sUtro khelavAnI yogyatA prApta thayethI gurU AjJA Ape ke have A sUtra bhaNavAne tu lAyaka che, te pachI te sUtrane upayAga karavA tene mATe yAgavahana ane upadhAnanI kriyA che. hAlamAM tathAprakAre sacavAtI nathI. mATe pratikramaNanA sUtre.ca.ranI zuddhi tak vizeSa lakSa ApavAnI jarUra che, ane te paNa artha sAthe, samajaNa sAthe, hetu sAthe, samajIne khelAya tAja zreSTha gaNAya. jevA tevA uccArathI athavA te Agala pAchA pa6 athavA akSaranI vyavasthA sAcavyA vinA kheAlavAthI aA anatha thaI jAya che tene mATe nIcenA eka e sAdA dAkhalA basa cheH-- zrAva, lagADI khIjI rIte Avala, nArI AmAM AganI sAthe lai meAlavAthI Agala'' khelAya che ane Agane judoja elIe to "Aga" eTale agni saLagAvI ema samajAyache, temaja 'divAnathI' vAramAM huM zrRMdhAruM vAra A ThekANe dIvAnathI darabAramAM aMdhArU dhAra che. eTale dIvAna sAre nathI evA artha thAya che. paNa jo vA judo pADI nathI elIe te "dIvA" na hovAthI darabAramAM aMdhArUM che ema artha thAya che mATe uccAra zuddhinI ghaNI AvazyakratA che; ane teTalA mATeja dareka sUtreAnI saMpadA ( vizrAmasthAna) zAstramAM nakkI karela che, je hAla prAya: bhulI javA jevuM thai gayuM che. uccAranA sabaMdhamAM ATaluM kahI eka bIjI upayogI hakIkata tarapha vAMcanArAonu lakSa khecIe chIe ke prati kramaNamAM-sAmAnyataH devasika rAtrika pratikramaNamAM sAta lAkha eTale chavAyAnInI AlAcanA ane aDhAra pApasthAnakanI AleAcanA karI micchAmi dukkaDa devAmAM Ave che. tema pratikramaNa sUtramAM vratanA aticAra AlecavAmAM Ave che. pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika prati kramamAM bhASAmAM lakhAyela moTA aticAra zrAvaka ane sAdhu banenA che, te eka vyakti elI jAya che ane khIjAe upayegazunya manathI prAyaza: zravaNu karI 'micchAmI dukkaDa' de che. eTale thAya che evuM ke te je doSa lAgyA na heAya tenu paNa 'micchAmi dukkaDa' desAi javAya che. tethI atipravRtti doSa lAge che. hevu ema joie ke aticAra ane
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNa. (381 doSa AlAcatI vakhata ane te sAmAnya pATha kheAlAtI vakhata khelanAra ane sAMbhaLanArA ee peAta peAtAne mATe pAta peAtAnA manamAM je je aticAra lAgyA hoya tenuM khAsa maraNa karavuM ane teTalA paraveja micchAmi dukakaDa devuM. sivAya je deSAthI je aticArAthI pAte dura rahela hAya tenI anumedanA potAnA manamAM karI AnaMda mAnavA joie ke 'huM ATalA doSothI bacyA chuM, tethI huM te sabaMdhamAM AnaMda mAnu chuM ane have pachI icchu chu ke jeTalA doSa mane lAgyA che. teTalA paNa have pachI na lAgeA evI upayega sahita pravRtti mArI thAya. 1912) eka khIjI vAta lakSamAM rAkhavAnI che ke pratikramaNamAM hAla micchAmi dukakaDa devAnIja pradhAnatA manAi gai che, ane te mAtra vivekanA rUpamAM manAya che-karAya che. sAMvatsarika pratikramaNa pachI tevA patra lakhavAnI paNa paddhati hAla cAle che ane te jo ke stutya che paNa temAM paNa sudhAro thavAnI AvazyakatA lAge che. te sudhArA ATaloja ke je patra pratikramaNa karyA pachI lakhAya che ke 'pratikramaNa karI amee tamAne khamAvyA che,' teja patrA pratikramaNanA pahelAM lakha i javAM joie ane sAmAnA patrA paNa AvI javA joie ke jethI sakalajIva sAthe khamatakhAmaNAM karyAM pachI pratikramaNanA adhikArI banI zake. pratikramaNu pahelAM karI levuM ane khAmaNAM pachIthI karavA e viparIta nyAya lAge che. A rUDhI prazaMsavA jevI che ane tenI jarUra paNa che. kata micchAmi dukakaDanIja pradhAnatA manAi gai che. sivAyanA aneka doSo je pramAdazAt lAgyA hoya te tarapha tevuM lakSa kheMcAtuM nathI ATaluMja zocanIya che. micchAmi dukakaDanI mAphaka dareka dASAne mATe upayAga saha pradhAnatA apavAmAM Ave te te vadhAre uttama gaNAya, * pratikramaNanA saMbaMdhamAM A lekha lakhavAmAM Avela che temAM bahudhA hAlamAM jaNAtI khAmIo batAvavAmAM AvelI che. tethI lekhakanI mAnyatA athavA icchA evI nathI ke A kriyA upayogI nathI. kriyA ati upayogI che. nitya niyama pramANe te avazya kartavya che, ane iSTa che, paNa thayela' ane thatI khAmIo kriyAne bhaviSyamAM asamaMjasa banAvanArI che, te tema na thAya tene mATe khAmIonuM digdarzana karAvI lekhaka icche che ke te khAmIo naSTa thAe ane pratikramaNanA kharA svarUpane prakAzita karavAnA samaya maaA, ne vadhAre zreyaskara nivaDe. jo ke keTalAeka jInA vicArakA ema paNa mAnI beThA che ke jema tema `jevI tevI paNa kriyA karyAM karavI, karatAM karatAM kASTha divasa sudharaze, te te vAta athavA mAnyatA amuka aMze bhale satya hAya paNa tevA khelanArAone ATaluM te| svIkAravuM paDaze ke ApaNA uttama vinA kriyAzuddhi svataH thaI zakanAra nathI, kemake dareka kA udyamasAdhya che, teA khAmI dura karavA udyama karavAmAM Ave teA vadhAre sArUM' eja A lekhane hetu che. keTalAeka kriyAzithilA ane kriyAvihIneA cAlatI kriyAomAM khAmI batAvI kriyAne ni de che. pote karatAM nathI, ane khInna karanArAone ADe Ave che, tenI buddhi bhraSTa kare che tA te kriyA upara abhAvada ka hovAthI arUcIpaNAne laine virAdhaka bhAvane pAmavA saMbhava
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382). jaina kenpharansa heralDa. (akabara che. temaja tevA utsatra bhASaNanA deSamAMthI bacI zakatA nathI. je tevAone azuddha kriAupara anAdara hoya te temane pitAne zuddha kriyA karatA kahyuM aTakAve che? jo teo zudhdha kriyAnA premI hoya te temaNe zudhdha kriyA karI batAvI bIjAone tevuM anukaraNa karatAM zIkhavavuM joIe; badhe nahi ke patIta pAtaka banavuM-eTale jeo kriyA pratye abhAva dazavinAra che teo paNa potAnA vicAramAM AgrahI che ema kAM na mAnavuM ? ane jeo zudhdhAzadhdha nirapekSa kriyAbhinaMdI che teo paNa pitAnA ekapakSI vicAramAM AgrahI che ema mAnavAne kAraNe male che. baMne pakSakAe Agraha tajI ekaja sAdhya biMdu svIkAravuM joIe ke zuddha kriyA karavI Amaje vicAraekatA thaI jAya te sAma sAmA AkSepa vize thatA aTake. A lekha lakhatAM lekhaka pote paNa pratikramaNanA ghaNA viSayanA sabaMdhamAM ajJAtaprAya che, tethI anya sAkSa taraphathI mRdu bhASAmAM sudhArA vadhArA karavAmAM Avaze te teo lekhaka ane vAMcaka banenA upara upakAra karatA gaNAze. tathAstu. - - 00e dharmakSetramAM jIva sainikane protsAha. (lAvaNI) : : !.' dharIne hairya dhaDAkA kare, . dharAmAM amara nAmane vare-eTeka zithila zuM banyA vIra saMtAna ?' ' dharma che sAcuM svarga nidhAna bhUlAyAM kema dharma ne dhyAna ? * mare paNa paga pAcho nava bhare uDyAM kayAM karma-marma nizAna ? vadhI AgaLa zuM pAchA phare?--dharIne. 3 bharUne nahi bhule avasAna. hajAre Aphata jhale aMga, dharmanA dhITa mArgane dhare, titikSAne tANe tana taMga karma nija kaThina banIne kare-dharIne 1 jamAvo pAve arithI jaMga tuTayuM kyama tIvratAraMgI tAna ? rAkhaje kSatrivaTane raMga, banyA zuM gAna-tAna-gultAna ? taraMga cIrI rasto karo, bhAI ! zAne bhulo che bhAna ? " bhayaMkara bhavasAgarane tare-dharIne. 4 saje kaMI samaju hajIye sAna. * uge nahi sUrya pazcimAkAza, mahAbhArata yatna Adare, kare nahi zara bhoMyare vAsa, kinAre AvI zAne so -dharIne 2 taje nahi baLatAM sukhaDa suvAsa, kArya karavuM ke maravuM mAna ' pIle paNa jAya na rahyuM miThAza, eja mAnavanuM lakSa nidAna; veThaze bhUkhamasa Akaro mRddhi che sadAya saMkaTa sthAna, chatAM nahiMsiMha care tRNacaro-dharInepa
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912). dharma kSetramAM jIva sainikane protsAha (383 karIne zAstra astra taiyAra, - jAgRti jaLathI. AMkhe dhuo, bane nara vIra zurA huziAra, ari Alasya aMdhatama hare, dhare samajIne zrutine sAra, aMtare ucca bhAvane bharo-dharIne. 10 dharyuM te tarata utAro pAra, ' ' vakhata vahe che pANInI pira, karI karI te-peluM-A-kare, ' javuM che ghaNe dUra nija ghera, vRthA zuM pramAdavaza thaIma-dharIne. 6 visAmo lIdhuM che bahu hera, ahiM te rokaDano vepAra, chatAMye zAnI che hajI Dera ? " kare zIthIla ane udhAra, , : . banI caMcala saMskRtimAM saro, kApavA pAparUpa bhUbhAra, janma meM A sArthaka kare-dharIne 11 calAvo tIvra kriyA talavAra, vAyade DakhyA bahu vepAra, ulece anaMta jaLa utare, vAyade kheyAM che gharabAra, pRthvImAM purUSArtha pAthare-dharIne. 7 vAyado vaDe vipatane sAra, ukheDe aDacaNanA kaMI tADa, vAyade nathI koI pAmyo sAra uThAvo, AphatanA kaMI pahADa vAyado AjakAla parahare, haTAvo duHkha-dardanAM--jhADa, Ajane Aja kAja Adara-dharIne 12 haThe zuM nirakhI arinI dhADa, , baLI jhabI karI pAyamAlI, banIne bhIrU Ama zuM kare ?, thayAM tana-mana-dhanathI khAlI, hAma hathiyAra hAthamAM dhare-dharIne. 8 prasaratI Aga badhe cAlI, juo kIDI paMkhI ne kITa, karma jaLa jhArI kara jhAlI, juo jaMtu pazu kevAM dhITa ! hRdayanI javALAthI umare, kAja vakhate nava mAre mIMTa, ApIne paNa sAthe udho-dharIne 13 pADatAM pramAda upara pITa, paDaje graMbhu dharmanI chApa, nayana nidrApaTane paraharo, rAkhajo pApa-tApa--saMtApa divasa rAta kArya nija kare-dharIne. 9 tame cho sukha sRSTinA bApa, zarIramAM vase zatru te juo, amArA ekaja Azraya Apa, udhamAM zAne sAdhana chuo? zizanA saMkaTa kaMTaka haro, uMdhatAM karatAM sAro mUo, * mArgamAM puNya pRSTha pAthara-14 mAra dharIne hairya dhaDAkA kare, dharAmAM amara nAmane vare.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384] jana kenpharansa heraDa. [akabara premapathI. sajIvana jJAnamUrti mekSamUrti zrI saddagurUcaraNAya nama-maMgalamaya. 1. zubha maMgala kalyANa kAraNa ujamAla mArganI zreNI saMbaMdhe jJAnInI kRpA IcchI yathArtha prAraMbha karazuM, temAM prathama zubhamatinA prabhAvarUpa lakhelA patranI pAMca vidita thaI che. 2. tA. 22 mI nA patra maLe ApanI tyAMnI sthiti tathA yogyatA saMbaMdhe tathA AryAdi sabaMdhI praznane khulAso lakhe che, te vAMcI sAnaMdatA thaI che. temAM Arya vartana saMbaMdhe ApanuM je lakhavuM thayuM che te eka daSTie tathArUpa che te uparathI ApanI matino paNa nirNaya bAMdhI zakAya che ke te tyAMnA vAta varaNathI vikRta thaI nathI ke maMdatAne pAmI nathI. teja "ullAsatA" che. 3. tA. ra8mI ne patra pahoMce temAM ame praznarUpe parama kRpAvaMtazrIjInA kahela padanI eka gAthA ane ATha karmane mehanIya kAmamAM samAveza karavA saMbaMdhI praznano uttara yathAmatie Ape che te saralatAsUcaka che. tene bhAvArtha have pachI je suthanane prAraMbha karavAmAM Avaze temAM tene sahetuka samAveza thaI jaze. 4 have ApaNe AryadharmanA pratipAdana karanAra evA satparUSanI zubha maMgalamaya zreNIne vicAra karavA ujamALa thaIe-yathAmatie tenA nirNaya para AvIe. hamaNAM Arya prathA pradhAnapaNe be vibhAge varte che-temAMnA eka vibhAganA pravartaka zrImAna pUjya zrI vIra . prabhu che, ane bIjA vibhAganA pravartaka zrImAna vyAsa bhagavAna viziSTa Adi RSio che. e banne mahAtmA-pravartakee je AryamArga dayA nimitte prarUpa che temAM zrI vIra prabhue jJAnamArga pravaryo che, jyAre vyAsa bhagavAna Adie bhaktimArga prarUpiyo che, ema manAya che. A baMne zreSTha, AtmAoe je mArgo prarUpiyA che tenA hetu upara jaIzuM te baMne mArga bhaktithI bharapUra-bhaktipradhAna pradhAnapaNe jaNaya tema che. A vAtanI ApaNe A patrathI ja mIMDavaNI-eka bIjA sAthe milAvaTa karIzuM, pa. A mIMDavaNuM karIe te pahelAM eka prazna e ubho thAya che ke evA parama nAnI dayAmaya mArga bodhavAnI AvazyakatA zI hatI ? -zAmATe bedhyo ?-bodhavAno heta zuM hatuM? kAraNa ke jyAM hetu pUrNapaNe prApta thayo che tyAM pachI evI zubha pravRttine vimAna evA kRpAvaMte kRpAprasAda rUpe karavA zAmATe parizrama lIdho ?-A savAlane ApaNe avazya vicAra karavAnI jarUra che. je vicAra parathI A patrano prabhAva AgaLa cAle tema che. have te vicAra karIe : A mAM prathama zreNI zrImAna vIra paramAtmAe prarUpI che, te uparathI AgaLa vadhavAnuM che. ane vyAsa bhagavAnanI kahela zreNInI te sAthe maMjurIAta levAnI che.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) premapathI. (385 pa-vIra prabhue pUrvajanme aneka bhavAMtaranA zubha saMskArathI A bhave mAyAnA (karmanA) sarva bhAvane vedIvedIne zreNIne tatha rUpa anubhavI anubhavIne trikAla satya, anaMta jJAna, anaMta darzana-caMdramA ane sphaTika maNithI anaMta ujAla, anaMtazuddha, anaMta AnaMdamaya evA tanya dharma ( jJAna)-dravya, kSetra, kAla, ane bhAvathI guNa lakSaNane vedanabhAve akhaMDa avyAbAdha evo Atmadharma kevala prApta karyo che-te evI prApti karanAra mahAnubhAva jayavaMta va!-tene mArA agaNita namaskAra he ! sarva kAla ane sarva samayane viSe tevA jJAnI prabhunA caraNopAsanA, premala chanA (lakSaNa) ane parAbhaktie nirbhayapaNe ane nidhine samApta thAo !- A prabhue vedI vedI mUkela evA caMda rAjalaka rUpa drazya saMsArane anubhava karelA anaMta duHkha rUpe jANIne tenA duHkhanuM varNana cAda pUrvamAM sthApita karyuM, ane A duHkhanA aMdhakAla ane mahAraudra pradezamAM sarva che sukhanI icchAe duHkhane meLave che. A duHkhanuM varNana eTale temAM cAra gati rUpa-manuSya, devatA, tIca ane narikI rUpe tathA mahA bhayaMkara duHkhanuM varNana zAstramAM karyuM che, jethI atre te varNana bahu saMkSepamAM karI AgaLa vadhavAnuM che. (1) manuSyamAM kaMcana kAminI ane zAtAnA lobhe - jIva aneka prakAre rAgaSa rUpa agnie prajavalita rahyA che, ane mamata mAlIkInA da:khathI dagdha thAya che; tarUNa bAla vRddha vayanA aneka prakAranA zaucathI sIjI rahyA che, e Adi da:kha manapaNAmAM che. have (2devatAmAM devAMganAnuM haraNa, pitAthI adhika Rddhi dekhI kaleza, halakI sthiti dekhI bhaya-trAsa, maraNanA bhayathI zeca ema aneka prakAranA pAda. galika mAyAnA prapaMcamAM pIDAtA deva gatinA che jJAnIe dIThA che. (3) tiya"camAM kSadhA, tapa, vadha, tADana, mArana Adi aneka du:kha dIThAM (4) nArakI mAM mahA ghora yaMkara chedana bhedana, kuMbhInI kSetra vedanAnA aMdhakAramaya anaMta duHkha dIThAM. AvAM duHkha dekhIne tenuM savistAra tathArUpa varNana zAstramAM karyuM che. AvA anaMta prakAre duHkhI thatA jIvonA nirmANa anaMta rUpe je caMda rAjaloka (kastha saMsAra) ne-paraprema tene darzanamoha e nAmathI prasiddha karyo. e darzana mehane artha evo nirmANa karela che ke dana eTale cama draSTie dekhAtA padArtho, meha eTale prema (vika95). ahIM ema kahezo ke meha zabda vAparyo tyAM prema zabda kema na kahe ?- eTale darzanamohane badale darzanaprema e zabda kema na vAparyo ? tenuM kAraNa e che ke te baMne zabdo eka hetuvAcaka che, paraMtu AtmAne mULa dharma anaMtaprema AnaMdamaya prema che ane te mULadharma jyAre pugala eTale mAyAne zravaNa karavAmAM rokAye tethI te prema maTI tene meha zabdathI oLakhANa ApI che. darzana moha mehanIya karmane eka prakAra che. mohanIya karma be prakAranAM che. 1 darzanameha, 2 cAritra meha. darzanamoha eTale dekhavAnA padArtha upara rAta divasa je meha varte che te, ane te darzanamohanuM pariNAma (bhAva) te cAritra moha che. A vAta cAdava rUpe zAstramAM baha varNavI che. ApaNe anaMta kAla thayAM punaH punaH deha dhAraNa karIe chIe, temAM e badhA parvone abhyAsa ThAgre karela che, chatAM tethI tenuM pariNAma janma maraNanA ochApaNA rUpa AvyuM nahi mATe ciAda pUrvamAM deza uNI je apUrva vidyA Adi huM bhaNyo nathI vata atre TuMkamAM carcavAnI che.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kenpharansa heralDa, have ApaNe pUrvanI vAta upara AvIe. prema AnaMda AtmAneA (jJAnane) guNa che. te sukhanI lAlasAe cAda rAjaloka rU5 drazya sauMsAramAM ma dAma sukhatI kalpanAe jI. jhAMvAMnAMkhIrahela che. AthI anata sthalee bhaTakI bhaTakI ana tAla bI thaigayA hovAthI prema AnaMda vikharAi ane vaheMcAi gayA che, ane tethI ata:karaNamAM prema, AnaMda rAta divasa nahi hAvAthI khedAtura juvAna samaya vyatIta kare che. havete prema-AnaMdane sarva sthaledhI pAche| vALI jyAre teaMtaHkaraNamAM ekatrita thAya tyAre prema-AnadanA akhaMDa ubharA aMtaHkaraNamAM na samAya evA samudranA kallAnI peThe uchaLe, tyAre parama naRtamaya AnaMda sukhano anubhava thAya tema che. te! tema karavAne tyAM tyAMthI pAchA vALA cAda rAjalokanuM puddagala rUpe (drazya rUpe), kALarUpe (sthitirUpe) vaSa~na karI tenu duHkha jJAnIoe dekhADatu che, ane teTalA mATe te premane pAchA vALavA ( ) tyAga (2) vairAgya (3) zAstrAlabata (4) niSkAma mUrtinI bhakti ane (5) udAsInata-ema pAMca kramathI premane pAche ekatra karI aMtaHkaraNamAM sthita karavA jJAtaputre je anata karUNA karIche tenA upakAranuM varcuna zuM karIe ? jeTalu karIe teTalu theDu che. 386] [akaTobara " te pradezane ' darzanameAhu ' kahela che. eka danamehathI nivRta tha.mAM uparanA pAMca guNAne upAsavA avazyanA che temAM chellA guNa je udAsInatA che te cAritrameAhanA pradezamAM paNa tenI kSAyakatA karavAmAM utkRSTa che. have darzana mAhanA pradeza tapAsIe. te pradezanAM aNuonAM nAma 1 ajIka 2 pApa 3 puNya 4 dha ane 5 anAryatA. ene dhama Azrava upazama sara ema aneka evAja hetunA sUcaka nAma che. vedAMtamAM (vyAsa bhagavAnanA zAstramAM darzanameAhunA pradezane ' sthUla mAyika, pradeza ' kahela che. mAyaka e meAhanuM nAma che, eTale jyAM me pASAya che te tevI tene mAyika pradeza kahela che. mAyika pradezane yASapradeza paNa gaNyA che. te pradezamAMthI jJAna-a mA karmane ekatra kareche, tethI karma zubha ke azubha-e baMne pApapradezatAM paramANuA hovAthI te sthalane pApa pradeza kahevAmAM AvyA che. je paramANue grahavAmAM Ave che te jaDa hovAthI tene ajIva tatva kahe che. ajIva tattvane AvavAne je mA tene Azrava kahyA che, zubha aNune grahaveA te puNya, ane azubhane grahavA te pApa ema ajIvanA bheda che. (1) ajrava (2) puNya (3) pApa (4) AzrRMva ema cAranI vAta sakSepamAM kahI. have badhanI vAta upara AvIe. je pUrve lakhavAmAM AvyuM che ke mAyika pradezamAMthI jIva ka paramANune grahaNa kare che te vRtti che. yAda rAjaloka ane cAra gatimAM bhaTakI bhaTakI tyAM tyAMnAM aNu sUkSma rUpe ekatra karI Atmapradezane pratibaMdha kare che. A vAta tathArUpa che, paNa tyAM eTaluM samajavAnuM che ke vRtti kAma ThAma bhaTakavA jatI nathI. jo bhaTakavA jAya te vRtti e AtmAnu aMtaramAM athavA bAhera vartana che tethI deha jIvata vagaranA thai jAya. Ama che tyAre kai rIte te kama grahaNa kare che te vAta karIe.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) premathI. [387 AtmAnI traNa sattA deha thavAmAM varte che. tenAM nAma (1) vicAra-ka9panA, (2) smRti (3) upayoga (dRSTi);-A jJAna AtmAnA traNa vartananAM nAma che. e badhA anubhavamAM Ave te che. tenA vaDeja deha chavana rU5 varte che. A jIvana zuM zuM kAma kare che ? te je kAma kare che tenA be prakAra che-eka baMdha avasthAnuM kAma mehapradezamAM, ane bIjuM abaMdhaavasthAnuM AtmapradezamAM paraMtu ApaNe hamaNuM baMdhapradezanI vAta karavI che te te hAthamAM laIe. have AtmA baMdha kema kare che ? AnA uttaramAM zAstramAM cAra prakAranA badha kahyA che te joIe. (1) pradeza baMdha (2) prakRti baMdha (3) sthitibaMdha (kAla baMdha) (4) anubhAga baMdha (rasa badhI-A cAra prakAranA baMdha upara kahela jJAnAbhAnI satA grahaNa kare che. temAM vicAra ke je kalpanA kare che te tevA prakAranAM karma rajakaNa cAra gatimAMthI grahaNa kare che, paNa AtmAne eka paNa pradeza deha mukIne bahAra grahaNa karavA jato nathI. dehamAM rahI vikalpanI kalpanAnI anaMta AkarSaNa zaktithI te te bhAvane AkarSe che. te kalpanAne jJAnI meha kahe che. te be bheda vALa che (1) dazana meha ane (2) cAritra mo. dana mohanI bhUmikAnI ja vAta hamaNuM cAle che. temAM vicAranI kalpanAthI karma gRhaNa thAya che tene pradeza baMdha kahevAmAM Ave che, ane pradeza baMdha (kalpanA) thI je karma grahaNa yogya karmo hoya che tenI ekatra avasthAne prakRti baMdha (ATha karma) kahe che. prati baMdhano janaka pradeza baMdha che. pradeza baMdha ka9panAthI thAya che, ane kalpanA eja meha che. ane te AtmAnI vicArasarAne dhama che. teTalAja mATe jJAnIe nirvikalpa thavAmAM zreSThatA varNavI che. AthI ApaNe AtmAnI traNa sattAmAM eka vicAra nAmanI sattA karyo, ane temAM be prakAra baMdhanA AvyA, nAme 1 pradeza baMdha 2 prakRti baMdha (jJAnAvaraNIya Adi ATha karma). have smRti e paNa AtmAne guNa che. te kalpanAnI sAthe jyAM sudhI rahe che tyAM sudhI baMdha te kAlabaMdha che, athavA sthitibaMdha cheA trIje sthitibaMdha smRtithI paDe che. have AtmAnI trIjI sattAnuM nAma upayoga che. te jeTalo vakhata vicAra ane smRti sAthe rahe che, tene anubhAgabaMdha eTale rasabaMdha kahe che. Ama cAra prakAranA baMdha AtmAnI traNa sattAvaDe paDe-ane tene samuccayAthe baMdha kahela che. TUMkamAM vicAra karmane ekatra kare che, smRti temAM sthiti nAMkhe che, ane upayoga temAM rasa mUke che. A badhA baMdhamAM rasabaMdhanuM sauthI vadhAre baLavAnapaNuM gamyuM che. ATalA mATe sarva kAryamAM upayogane (daSTine) bhAvanAsidhdhi pragaTa karavAnA dhyAnamAM akhaMDa rAkhavA zAstramAM kahela che, te eTalAja kAraNathI ke temAM rasa paSAya nahIM, te bAkInAM karma tarata nivRta thAya, gyatA Ave. AvA hetusara upagane sarva kAryamAM svasthAne rAkhavo eja yogyatAno-dhyAnanI pahelI bhUmikAnuM cinha che. jeno upayoga traNe sattAmAM ekatvapaNe kArya kare che, temAM megyatA thavI saMbhavatI nathI, paNa sarva aMdhakAra
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388). jaina kenpharansa heralDa. [akabara eTale anAryatA vadhe che e vAta khAtrIpUrvaka samajAya tevI che; kAraNake karma ekatra thAya, tenI sthiti baMdhAya, temAM upayoga rasadharmane mUke, tyAre temAM potA Aveja kayAMthI ? yogyatA AvavAne virasatAnI jarUra che, ane viratA upayogane cha rAkhavAthI ane tema che; jethI traNa sattA ekatra vartatI heya tene anArthapaNuM kahe che. anArya pagano artha jJAna, aMdhakAra, kAmaNa (liMgadeha) paNa thAya che. jJAnanA ane te prakAzane karma a varaNa eTale aMdhakAra kare che, ane karmane svabhAva ja adhakAra karavAno che. te karma pudagaMta coda rAjakamAM bharyA che jethI tyAM paNa aMdhakAraja che; temaja bhAvakama kAmaNa (laMgadehavAsanAdeha) mAM che tyAM tethI anatagaNe adhika aMdhakAra che. tamane ema lAgaze ke cada rAja lokamAM te prakAza che; mANasa hare che, phare che, kAmakAja kare che, dekhe che chatAM aMdhakAra kema kaho cho ?--AnA javAbamAM tapAsI jezuM to jaNAze ke e prakAza sUrya, caMdra ane agnie utpana karela batIne che-te je traNa kAraNa na hoya te aMdhakAra sivAya chatI dRSTie bIjuM kAMI jovAmAM Ave tema che? nahI ja. ethI have khAtrI thaI haze ke je prakAza dekhAya che te sUrya, caMdra, agnine che paNa vAstavika rIte cAre gatimAM aMdhakAra ja che, temaja kAmaNa (liMgadeha)mAM paNa aMdhakAranI je bhUmikA tene 1 banArya pradeza, ra ajJAna pradeza, 3 mAyika pradeza, 4 karma pradeza e Adi nAmathI jJAnIoe oLakhANa ApI che. A sarva kathanamAM ApaNe darzanamehanA ajIva, pApa, puSya, baMdha, Azrava ane anAryapradezanI vAta kahI gayA. have upazama saMvaranI vAta eja bhUmikAnI karavAnI rahe che e pradezamAM jIva bahudhA uMcA Ave te trIjA guNasthAnaka sudhI Ave. gugusthAnaka palaTavuM e kalapanAnI nivRtti upara AdhAra rAkhe che. tyAMthI kalpanAnI nivRtti eTale e baMdha, ane eTale ochA baMdha teTalI guNanI vRdhdhi. eTale guNasthAnakanuM vadhavuM ema gaNyuM che. upazama saMvara je darzana mehanA sthAnanI vAta karavAnI che e koI kAraNasara ane vistAravAlI hevAthI mukI dauM chuM ane je mAyAnA pradezamAMthI nivRtta thavA jJAnIe 1 tyAga, ra vairAgya, 3 zAstrA valaMbana, 4 sapurUSanI premabhakita ane 5 udAsInatA-e vAta kahI che te have ApaNe carcAe. 1 tyAga-prathama tyAga nAmanA zubha maMgala sthitinuM varNana karIe. tyAganA be prakAra che 1 AlaMbanatyAga, 2 vRttityAga. AlaMbana tyAga mATe (1) lokasaMga (ra) lekabedha (3) lokabhaya (4) lakavAsanA e cArathI alaga rahenAre AlebanatyAga sthala rUpe karyo tema gaNAya; teTalA mATe zrI jinasaMpradAyamAM sthala AlaMbananA tyA mAMTe dIkSA devAnuM nirmANa karyuM che. e dIkSAne je kAla vyatIta karAya temAM kRtityAga eTale sUkama tyAga eTale kalpanAtyAga nirbhayapaNe thaI zake te mATe dIkSAnI pahelI bhUmikAnuM e kai gayuM che. pachI te kalpanAtyAga na kare, ane patro bharI pite piSe te venA geralAbhane jJAnI zA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] premapothI. [389 karI zake? tena e be tyAga gRhasthAzramamAM paNa nyunAdhika ArAdhI zakAya che. tene dAkhala tamArAMpara laIe. tame hAla laM..mAM beThA che, te vakhate temane pUrvane atrane abhyAsa smaraNapaTamAM caDe che te vakhate tenI kalpanA kare muM..tamArA kAkA, pu.bhAI, jI. bhAI, ema vyaktio sthalarUpe pratyakSa dekhAva dRSTigocara thaze e pUrve vRttie raDyUlarUpanI aMtaHkaraNanI sthApita karelI chApa che, evI chApa have bhaviSyamAM)na paDe te mATe razUla tyAga keTalI jarUra che te samajAya tevuM che; ane tevA sthala prasaMganI upAdhi aneka chA5 ane vRttinA calAya paNAne na kare ane mArga bhUmikA sidhdha karavAmAM avakAza na le teTalA mATe paNa tya ganI teTalI jarUra che. ene avakAza mAryakrama-sidhdha thAya temAM pratibaMdha karanAra nimitene tyAga paNa teTalo avazyana che. ATalA mATe sthalatyAge prathama zreNImAM vartavAnI jarUra siddha thAya che. have vRttityAga (sUma-kapanAtyAga) nI vAta karIe. have jemaNe dIkSA laI laAlaMbana tyAgI bAkInA AhAra, vihAra, nihAra, vastra, upakaraNAdi AlaMbana sivAya tyAga karyo che, tethI prApta thayela avakAzava na muni ujamAla thaI vRttiyAga karavAmAM dIkSita kALa vyatIta kare che. te have vRttityAga kema karate haze e savAla uThe che. AmA sivAya je kalpanA uThe che tenuM nAma vRtti-meha athavA atyAga che ane te atyAgadazAvALAne uThe che. je kalpanA ja grahavAnuM kAma kare che, te aDavAnI kalpanA na karavI tenuM nAma vRtityAga, darzana mehatyAga athavA sUkSma tyAga jJAnIe ApeluM che. je je prakAranI kalpanA uThe che te te prakAranAM sarva sthala-cAra gatinAM duHkha rUpe varNana-zAstramAM thaI gayuM che. tenI tenI kalpanA eja duHkhanuM kAraNa che ema daDha mAnIne kalpanAne duHkha grahaNa karavAnA abhyAsathI utAravI tenuM nAma sUkSmatyAga che. A rIte sthala ane sUkSma tyAganuM saMkSepe varNana karyuM. -2 vairAgya-have ApaNe vairAgyanA varNanapara lakSa daie. vizeSa rAganI bhUmikAne ArA dhavI tenuM nAma vairAgya che. vizeSa rAga kaI vastu pratye che te ApaNe tapAsIe te vakhate te vastu darzanamehanA sthala sUkSmatyAganA padArthathI bhinna hovI joIe. ane te deha che. deha kArAgrahathI adhika duHkharUpa che chatAM tenA upare sarva karatAM adhika rAga che tethI te upara vairAgya ANavAne che, paNa tene tyAga karavAnuM nathI, kAraNake tyAga karavAthI deha chUTI jAya ane deha chUTe te je jJAnInA mArganI bhUmikA ArAdhavAnI che te rahI jAya. A mATe vairAgya (mUrahitapaNuM) ANavAnuM che, tevI rIte tenA sajIvanapaNanI kAyamatA mATe jarUra che tethI anna, jaLa, vastra ane upakaraNa upara paNa vairAgya sthApavAno che. AnuM kAraNa ema ke saMyamasiddhine arthe eTalI vastuonI jarUra hovAthI te vastuonA tyAgane badale te pratye vairAgya sthApavo avasyane che. tyAre vairAganI vAta saMkSepe jainazailIne anusarI kahI. have te upara vyAsa bhagavAn nuM zuM kathana che te joI tenI tulanA karIe. A mATe zrImad rAmacaMdrajI bhagavAne je tyAga bhUmikA ArAdhI che ane tenA varNanarUpe yoga
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390] jaina keAnpharansa heralDa, [akaTAkhara viziSTa nAmanA pustakamAM vairAgya prakaraNa mahuja uttama rIte zreSTha medha tathArUpa vadhu vela che --Ama aneka dAkhalA vyAsa bhagavAnanA zAstramAM paNa che. A parathI e siddha thayuM ke zrI vIraprabhu tathA vyAsa bhagavAna-anee tyAga vairAgya mATe sarakhA edha karyA che ane te baMne aya mahAtmAnI paramArtha zreNImAM sarakhApaNuM hajI sudhI cAlyu AvyuM che. 8-3-zAsrAlamana... have zAstrAlaMbana nAmane trIMjo viSaya prazaMsIzuM'. zAstra eTale sapurUSe anubhavelA satyamArganA prabhAvarUpe nIkaLela vacanAmRtane kAjaLa upara lakhavAmAM AvelA te pustaka. AnuM avalaMbana te zAstrAlaMbana Alabana mATe lakhIe te pahelAM tenI jarUra tapAsIe. pUrve je zrRti kalpanArUpa anaMta AlaMbana nikaMmate sukhanI lAlasA zrI darzanapradezamAM bhaTakatI hatI tene tyAga vairAgyathI duHkharUpa jANI tyAM jatI aTakAvavAne juduM' Alabana joie, kAraNake jyAMsudhI vRtti nirAlaMbana rahevAne yAgya thai nathI tyAM sudhI AlaMbanagrAhILa rahI zake tema che. A AlabanagrAhIpaNu kSAyaka bhAve cAthe guNu sthAna prakaTayethI ochuM thAya (ravatapaNe rahevAnA abhyAse caDe) te TheTha agIAramA guNa sthAna sudhI rahe eTale tenI jarUra tyAM sudhI rahe ane te paNa darzana mAhanA uzapradeza, ane bahudhA traNa guNasthAna suMdhI zreNImata pramANe gaNI zakAya tyAM te Ala'bananI ti AvazyaktA che. ATalA mATe jJAnIe mAyA / pradezanAM anaMta AlaMbananu grAhINuM ochu karavAne tyAgAlabata, vaigyAlakhana, ane zAztralaana ke jene ApaNe hamaNAM carcIe chIe tenI niyamAe jarUra che. zastrAla banamAM vRtti levAthI anyathA kalpatA-smaraNa ane lakSana thAya eTale zAstramAM vRtti rAkAvAthI vRtti anya sthale na jAya, ane sthale thayethI prema ane AnaMda pAdhyeAvALI te prema zAstrAbhyAsamAM joDAya tethI anya viSayAmAM smaraNa, * lakSa ane kalpanAthI rahitapaNe rahevAnA abhyAsa paDe, ane premaAnada zAstrarUpI sthalamAM rAkAyela heHvAthI temAM premaAnaMda vAMcatAM vicAratA prakaTa, ane premAnaMdane lIdhe temAM tallInatA Ave eTalA mATe zAstrakabananI jarUra che. have ApaNe zAstramAM zenuM zenu varNana hAya che te viSayeAmAMnA Avazyaka viSaya para AvIe.1 mukSutA, 2 jIva, 3 ajIva, 4 megyatA 5 sabhyatti, huM satpurUSanI sajIvana mUrtti, cha jIvana mUrttinI bhakti, 8 udAsInatA-e Adi aneka viSaya zAstramAM praNIta karelA che temAMthI ApaNe prastuta upara kathela vAtaparaja AvavAnu che ane hetu ApaNe saMkSepamAM samajavAne che; tethI te prAraMbhI AgaLa calAvIe. -mumukSutA--pahelIvAta mumukSutAnI karIe. jJAnInA zubha maMgalamaya mArganI cchAvALA mumukSu che ane tevApaNuM te mumukSuta. AvI mumukSutA dhaNA chavAmAM Aveche, chatAM tenu pariNAma tathArUpa nathI AvatuM tenuM zuM kAraNa haze ? -karaNamAM e ke e mumukSutA nApamAtra che, kemake ramaNInI rIjha napu'sakane paNa hAya, paNa te rIjhane strI nimitta samAdhAna karavAne temAM purUSatva nathI, tethI te rIjha, rIjhavavAnuM kAma karI zakatI nathI, tevIja rIte vamAnamAM mumukSue hAvAthI AtmAnI rajI karavAnI icchA chatAM teo rIjhane
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) premapothI. (391 mAge ahanaza vartatA nathI tenuM kAraNa e che ke teo te mAganA purUSArtha pratye napuM sakatA dharAve che. A kahevAmAM khoTuM zuM che? vAstavIka rIte tevA napuMsakAmAM tamArI ane mAro paNa naMbara neMdhIe te te paNa khoTuM nathI. kAraNake ApaNe te paktathI bahAra javA jevuM- AtmA rIjha manAvavA jevuM- zuM kAma karyuM che te kahezo? javAbamAM mAna sivAya bIjo javAba nikaLaze nahi A uparathIja ApaNe pariNAma prApta thAya evI tIvra mumukSatAvAna nahi hovAthI purUSArthahIna evA napuMsakanA vargamAM naMbara neMdhAvyo che temAM zuM nyAyathI virUddha che ? kaMIpaNa nahi. je varganA utatA naMbaramAM tame nAma noMdhA vo teja varganA jeke caDatA naMbaramAM huM nAma noMdhAvuM temAM kai jAtanI bhUla thAya che evuM nathI, kAraNake tame darzana mehanA pradezamAMthI mukata thaI purUSatvane vadhArI zakatA nathI, ane huM darzana mehanI adhika bhUmikA vaI AgaLanA cAritramehanA pradezamAM pravezate nathI A jotAM mane mArA purUSatvane mATe te ghaNo dhikakAra chuTe che. AvI rIte napuMsakanA vargamAM kyAM sudhI naMbara noMdhAvI rAkhavo paDaze e vicArathI je kheda thAya che, dhikakAra chUTe che, zarama upaje che. tyA tamane te zI rIte dhanyavAda ApI zakuM ? Avo dhanyavAda ApavAnuM hAla kyAM keI sthala che ? ane tevuM sthala, tevI vRtti heye te tene dhanyavAdane badale agaNita namaskAra karUM tema chuM, paraMtu te yoga daSTigocara nathI tyAM thatA khedane zamAvI dhanyavAda prApta thAya evA utkRSTha purUSArthathI mArgamAM pravezavA ujamALa thaIe. tevI ujamALatAnA dhAraka, purUSArthanA pravartaka mumukSatAne pANI zake che. ATaluM saMkSepamAM kahyuM. mumubhutAno zAstramAM bahu vistAra che. 1-jIva-ajIvana have vicAra karIe, jI eTale jemAM jJAnadharma varte che, ane te dharmane ja AdhAre je jIve che te. jene upayoga, smRtivicArarUpa sattA, anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta ujavaLa zuddha evA anaMta dharma che tene jIva kahevAmAM Ave che. achava" eTale jemAM jJAnadharma nathI evA jaDa padArtha. tenA aneka bheda zAstramAM varNavela che. te badhA puNya 55 Adi karmanA dharma che. 11-gyatA-jenI vRtti mAyAnA pradezamAMthI pAchI osaravA mATe te pradezanI kalpanA, te pradezamAM rUcipUrvaka vartatA evA saMgano tyAga karI zAstrathI je sidhdha thayela che evI je jJAnatinI premalakSaNA bhakitanI utkRSTa sthitinI saMmukha je varte che tevI nispRhI jJAnamUrti sarvottama maMgalamaya kalyANakAraka yoga prApta thaye nathI, te prApta karavA mATe tevI avasthAne mArga janArI yogyatAne utama gaNI che. 12-samyavRti-vRttinA calAyamAnapaNane mATe mehadha kahela che. ane meha hoya tyAM rAga TheSa niyamo hoya, te rAgadveSa uThavAthIja-utpanna thavAthIja vRtinuM calAyamAna paNuM thAya che, arthAta vRttinuM calAyamAnapaNuM rAgadeSa vinA saMbhavatuM ja nathI. jethI vRtinuM jeTaluM calAya bhAnapaNuM varte che te AlaMbana abhyAse, ane vicAranI zreNIe nivRtta karavuM tenuM * mi tenuM nAma samyagavRtti che paNa samyagajJAna nathI,
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32] jaina kenpharansa heraDa. [akaTobara 13-purUSanI sajIvana arti- jJAnamUrti me kSamUrti ene sajIvana dehadhArInI bhakti te satpaSanI bhakti (tIrthakara, jIvanamukta) athavA nyunAdhika purUSanI bhakita te. 14 ajIvana matinI bhakita-eTale vIsa tIrthaMkaranI Arasa, suvarNa, cAMdI ratna, ane pASANa Adi mUrtinI bhakita te ajIva mUrtimAM gaNI che. tenuM paNa AlaMbana, sidhdha sapurUSanI ajevAimAM avazyanuM che. 15-udAsInatA ane uttama maMgalamaya sarva siddha nA sukharUpa guNa gaNe che. udAsI natAmAM upaga, smRti ane vicAra ema jJAnAtmAnI sattA darzanamohanA pradezanA vyavasAyathI viramI che, eTale je te lakSa mAyA dezamAM ja teja nathI, jene mAvAnuM smaraNa ne paNa AvatuM nathI, jeno vicAra kalpanA-mAyAnA pradeza nI eka paNa kalapanA karavAmAM rAtadivasa karatA nathI, evI jenI AtmAnI sattA jJAnAnaMbane athavA jJAnamUrtinA dhyAnAlaMbane varte tene upazama udAsInatA, athavA lAyaka udAsInatA Avela gaNu. jJAnamUrtinA AlaMbana dhyAnane upazama udAsInatA kahela che. 16-AvI rIte zAstramAM zubha maMgalamaya karanAra aneka zailIo prarUpela che. te zAstranA AlaMbananA, abhyAsathI jenA paThana, zravaNa, mananathI uttama mumukSune have e AlaMbanathI kai zreNI rAdhavA javuM te tathArUpa raNamAM varte che te zuM ? javAbamAM jJAnamUrtinI premalakSaNe bhakita. Ama ApaNe zAstrAlaMbanane trIjo zubha krama pUro karyo. 17-have ApaNe mokSamUni evA jJAnI gurU kRpAvaMtazrInI bhakita viSe saMkSepamAM varNana karIza. satparUSa eTale jene AtmA asaMga avyAbAdha paNe pratyakSa upayogamAM. vate che te satya ane tenA dhAraka evI sajIvanamUrti jeno upayoga, smagu, ane vicAra rAtridivasa AtmabhAve akhaMDapaNe varte che, jene tepane gaLA phuTatAM paNa tenuM smaraNa AvatuM nathI, evI nispRhI dazA AtmAnI heya che, tenI bhakita eTale tenI AjJAe vartavuM, te satpa rUpabhakita. bhakita zabdamAM sarvabhaya vyatIta karanAra rasa che te tenI vAta karIe. ApaNe kalama thI 16 sudhI je zAstranuM varNana karyuM che, temAM je vAta varNavI che te vAta tevI rIte vyAsa bhagavAnanA zAstramAM varNavela che. zabdaracanAmAM pherathI tathA krama niyama jaina lIe nahi hovAthI juduM bhAse e banavA joga che paNa hetumAM te baMnene hetu jIne sahita prApta karAvavAno che. jyAM hetu eka hoya tyAM viSamatA' e zabdaprayoga karaja ghaTatuM nathI. A ATaluM kadAca nyuna hoya ke jIva ajIvanA je bheda jainazailImAM dekhA Daa che te tevA vistAravALA na dekhADayA te tethI mahetu prApana karavAmAM pratibaMdha nathI rachI zAlIne paNa ApaNe vyAsa bhagavAnanI zailI sAthe meLavIe to zubha hetumAM bate sarakhIja Ave tema che. have ApaNe bhakita mArga para jaie. AmAM te niSpakSapAta kahIe te vyAsa bhagavAnanuM pradhAnapaNuM che. vyAsabhAga mAne navadhAbhakti ane svArpaNabhakita ema - bhakitanA be krama premalakSaNa ane parAbhakita sidhdha karavA varNavela che te mATe te mahAtmAne agaNita
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) premathI. (393 namaskAra karI tenA karUNujanaka upakArane maraNamAM rAkhI sadgurUzrIjInI premalakSaNA bhakita mATe have ApaNe ujamAla thaIe. pAdapUjana bhakitathI premalakSaNA bhakita sudhInI vAta vyAsa bhagavAne viratArathI kahI che, temAM ajIva mUrtinuM paNa pratipAdana karyuM che ane tenA aneka maMdire zrIrAma, zrI kRSNabhagavAna Adi mUrtiothI suzobhita che, ane tyAM te AlaMbanane ArAdhavA tenA sevake jAya che. tema jina bhagavAnanA bhakata paNa jina maMdire tevAja hetue jAya che. AthI avamUrti AlaMbanamAM baMne mahAtmAonI zailI ekaja sarakhI kahevAya che phakata sajIvanamUrtinI zailI vyAsa bhagavAnanI vistAravALI hovAthI ane varaprabhunI gANapaNe gaMbhiratAmAM rahenArI hovAthI have sajIvana mUrtinI bhakita upara vicAra AgaLa karIe. ApaNe zAstrathI siddha thayuM che ke yogya mANasanI yogyatA pipAvAne satsaMga ane sapurUSanI anivArya jarUra che. te evA yogya purUSe aMtaHkaraNa viSe daDha karyuM che ke saya. rUSane zodhave to te cogya AtmA tevA purUSanI zodhamAM sarva mAyika vyavasAyane maLIne gAma, nagara, pura, pATaNa, tIrtha taTa, guphA ema aneka sthale tenI prAptinI zodhamAM hA karate kare che. te IhAmahi te murtinI chellI bhakita premalakSaNa sudhI jaI zake evI paNanI sAmagrI tevI yogyatArUpe prApta thaye tene tevA purUSane tathArUpa yoga prApta thAya che. ane tene caraNe tana, mana, ane dhana arpaNa karI daI enI svArpaNuM bhakita ArAdhavAnI vratapratijJA laI maraNa sudhI duHkha Ave to paNa sahana karI je bhakitamAM ujamAla thAya che. te saMpUrUSanA eka AlaMbana dhyAnane prakaTa karavArUpa svArpaNa bhakita ArAdhe che. ApaNAlI te thaI zake tema che ? A prasaMge mana, deva, amA tharathara kaMpI te vAtane ArA. dhavAmAM pAchI pinI bhare che, evuM lanapurUSArtha anaMtakAlanA anaMtakameM nivRta karanAra eka AlaMbana dhyAnamAM kayAMthI ArUDha thAya ? jyAre tema ArAdhavAmAM na thAya tyAre ApaNe pa. kalama hamImAM je mumukSupaNAmAM napuMsakanA vargamAM naMbara noMdhAvela che te vAtanuM atre poSaNa ApavAnuM hovAthI te varganA naMbara ApaNe svIkArIe ema siddha thAya che. kadAca mAnanA deSanI khAtare na svIkArIe te paNa tene svIkAra thaI jAya che. je vAtanI rIjha prAptimAM mukavI che te rIjha anaMtakAla thayAM nathI prApta thai, te pachI vartamAna dehamAM napuMsakanA naMbaranA mAnakhAtara bula na karIe to pariNAma anaMtakAla thayAM napuMsakanI gaNatrImAM chIe ema vagara vivAde siddha thAya che. A vAtathI ApaNe Aghe nIkaLI jaIe chIe. atyAre ApaNe uttama pya evA svArpaNa bhaktivAnanI vAta karavAnI che, te upara AvIe. sarva jeNe apI dIdhuM che, sarvabhaya nivAravA arthe tenuM nAma svAzi bhakita che sarva adhyuM eTale daI dIdhuM ema nathI, kAraNake jJAnI nispRhI dazAnA dhAraka che tene mAyAnA pradezanuM ekapaNa aNu levuM nathI, levAnI tene pratijJA che tyAre-tyAre ja nispRhI dazA Ave tema che, paNa mumukSune tema karavAnI agatya che zA mATe ? pUrve tyAga
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394] jaiina kenpharansa heraDa. [akabara vairAgyanI bhUmikA jyAre te ArAdhI Avela che tyAre tene mAyAnAM (karma pradezamAM ) vRtti ane saMgarUpe ghaNoja utkRSTa tyAga karyo che chatAM have bAkInuM je mukavAnuM rahe che te deha ane mana; ane tethI mAnela koIpaNa mAyika pradeza upara mAlakInA para eno pUrve vairAgya bhAva rAkhyo che te paNa tyAM mAlekI rahI che, te mAlIkI ane te sivAya je jaDa padArtha upara rahetI mUcha te sarva mUkAvavA (tene pisAravA) mATe mumukSune tema karavuM paDe che, kAraNake deha e paNa darzana mehanA pradezane choTA cAda rAjalaka je piMDa che. te piMDamAM pravRti karanAra e je jJAnAtmAno upayoga, smRti, ane vicAra e dehamAM varte che evuM paNa jene smaraNamAMthI mukAvavAnuM che ane dehabhAnanI paNa jene vismRti karAvavAnI che, te mATe tema karavuM ati utamarUpa hovAthI sarva bhAva arpaNa karI devA tyAre svApaNa bhakitanuM zubha maMgala prathama praveza zarU thAya tema che, ke prathama praveza sudhI AvanAra ane jagatamAM kaI jananIe jAyA haze te upara lakSa dezuM, te karoDamAM ekAda nIkaLaze, te tevI vyakita, tenA janaka, jananI, te kSetrane A lekhaka agaNita namaskAra kare che ane svArpaNa bhaktinA prathama pravezathI AgaLa cAlavA sarvanI zubha ane sukhadAyaka kRpA irache che. purUSane sapurUSanI bhakitane prathama praveza mulatavI rAkhI have strInI bhakita ArAdhavA vyAsa bhaga vAne patinuM zreSTapaNuM kahyuM che tenuM kAraNa tapAsIe. strI purUSanI bhaktimAM vartana karI zake nahi. kAraNake strI veda che ane bhakitano krama tanmaya thavAno che jethI loka niMdakapaNuM thAya teTale akhaMDa vakhata strIthI laI zakAya. nahi ane tevA jJAtI brahmacArI purUSa te bhakita karAve nahi-tema kabula kare nahi tyAre zuM strIveda dhAraNa karyo jethI A bhavamAM karmane tyAga upAsanA na ja thaI zake ? ke te joIe. te te kaI rIte? te mATe vyAsa bhagavAne ema dhAryuM che ke strIvedane dhAraka AtmAne liMgadeva anaMta AlaMbI hovAthI tene AlaMbana mAthe lAvavA tyAga vairAgya ArAdhI zAstra AjJAe te mahilAne dharmamumukSatA varte che tene pati prabhu mAnI tenI AjJA pramANe vartavA mATe nirmANa karI. have pati dharmane je yogyatAvAna hoya teja pati thaI zake, paNa game te jIva pati thaI koI bAlAnI jIdagI bagADe te pati thavAne gya nathI, tema patni thavA teja strI gya gaNAya ke je patinA zubha dharmamAM zAMti sahita sahAyatA Ape tevI ja strI patni thavAne yogya gaNe che. tevA pati pani thavAnI yogyatA kevI che te vyAsa bhagavAnUnA zAstramAM bahuja varNavI che jethI ane laba nathIpaNa strI patinA bhakti karavAnA kAraNe ApaNe saMkSepamAM atre jaNAvavAnuM che te e che ke jema purUSa anaMta AlaMbI vRttimAna chatAM sapurUSanA zaraNe javAthI eka AlaMbI thai zake tema strIne paNa eka AlaMbI karavA ane tenA prema AnaMdane jagatamAMthI pAcho vAlavA patinI bhakti nirmANa karI che. bhakti vaccenA saMbaMdhamAM vikArasevo ane prema prItine vadhAravI ema nathI. jo ema hoya te mAyAnA pradezamAMthI mukAvavuM che tyAM nirvikAratAnIja brahmacI jarUra che. tevo nirmala ema baMne vacce varte te patipatni vacce premabhakti prAraMbha
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112) zrI gurU devanI stuti. (395 thAya tema che. premalakSaNA bhakti je purUSane mATe prazaMsavAmAM AvI che te paNa sapurUSa pratye strI vede karavAnI che tevA dAkhalA vyAsa bhagavAnanA zAstramAM dekhAya che. prItamadAse re bhakti varNavI temAM strI liMgane upayoga karela che te strIveda adhika bhaktine yogya hoya ema pAtrane laI kahI zakAya tevuM che. patinI bhakti strIe je premabhAve karavI che te ca daSTimAM patirUpa paramezvarane jovAno che ane aMtaHkaraNamAM paramAtmAnA anaMta nirmaLa dharmanuM lakSa rAkhavAnuM che ema be lakSa strIne bhaktimAM tanmaya thavAnAM che, ane purUSane sapurUSanI bhakitamAM eka ugadhArAe tanmayapaNe vartavAnuM che. have e baMne bhaktinuM uttama mahAbhya che ane tethI kAgaLa vistAravALo thavAthI e vAta bhaviSyamAM peca vakhata laI banyuM te karazuM. hAla A patra pUrNa karUM chuM ane A patramAM lakhelA prema mArganA paMthanI vAta hovAthI prema pothI A patranuM nAma pADyuM che. emAM je vAta jJAnanA mArganI kahevAmAM AvI che temAM jJAnInA mArgathI vadhaghaTa thaI hoya te kSamA mAgI lekhaka dAsa ApanI pAse - paNa vinati karI kahe che ke AmAMne mArga ArAdhavA ujamALa thazo. A patra pRSTha hovAthI have 14 mela sudhI patra na lakhAya te kaMI harakata jevuM nathI. jyAre jyAre dharma smaraNamAM Ave, tyAre A patra vAMcavo vicAra ane sthitimAM mUkavo. A lakhanAra A hakIkata sudhInI bhUmikA... che jethI Apane deDamitra tarIke hAla oLakhe che ane A patramAM lakhelI. bhUmikA ArAdhI atre Ave manamitra tarIke mAnaze. hAla eja. zrI sadagurUnI paramakRpA zubha maMgalamaya sarva kAle sakApta thAo e sarvane mATe yAcanA karI patra samApta karuM chuM nA savinaya premapUrvaka praNAma pahoMce -upazama. dA. zrI gurU devanI stuti. (Taka) gurUdeva mahejijavala zAMta sadA, namuM prAta same gurUjI sukhadA, mane raMjana che bhrama bhaMjana che. namuM bhAva dharI gurUjI ! tamane. mana vANI kriyAthI huM evuM sadA, karUM pUjana aMtaranA sadane, gurUdeva ! karUM nita seva prate, zubha AziSa ghA nija bALakane. gurUdeva ! namuM-praNamuM tamane, guNa gAuM sadAya huM zAMta mane, zubha sAdhana jJAna vidhAna vaDe, karI che bhUSitA gurUdeva ! tame. 1 2 3
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3996) jena kenpharansa heratA. (akabara vvvvvv \\\\\\ \wwww us....................www //vvvvvv2che ke- kaMI tatva agocara meLavavA, manane kaMi tithI keLavavA. tananI mananI dhanasAdhananI, darakAra kadI nathI dhArI jarI. 4 RNa ApanuM zira anaMta caDe, nahi te janmAMtaramAMhi vaLe gurUdeva ! ana ta guNe bhariyA, karI kema zakuM guNanI gaNanA? 5 madhurI mukha vANI subhAva bharI, zubha zAMta kRti nija hasta karI ' guNa jJAna taNA nidhi deva ! tame, hadaye bharapUra dayA virame. zazI teja samA gurU zItala che, dinanAtha samA suprakAzita che, ura maMdiranA guNa dIpaka che, tamarAzI taNuja vinAzaka che. sumati arapI gurUdeva ! tame, guNagAna viSe rasanA virame, mana meda dhare guranAma smarI, nahiM anya sthaLe dharUM meda jI. 8 nija deva samA gurU pUjya sadA, nija tAta samA haratA vipadA, hita mitra sahodara bhrAta samA, sumaheja javela chegurU! sUrya samA. 9 zizu ne gurU izvara tulya ja che, gurU! bALaka tulya gaNuM zizune, kadI deSa kare kaMI bALaka te, nahi roSa dharo gurU-tAta-vibha. 20 karUM bhakti sadA gurU sneha dharI, ura prema thakI zubha bhAva bharI, zubha jJAnanI vRSTi zire karaje, gurUdeva ! sadA zaraNe grahajo. 11 dAhara. rahuM tatpara gurU sevamAM, AjJA dhAruM zira, nirmaLa evI bhAvanA, pUrNa kare prabhu vIra. maMdAkrAMtA sudhI sarikhI suguNa saritA kayAM thakI A vahe che ? gebI rasanuM jharaNa amInuM, kayAM thakI e jhare che ? kyAMthI zILA samira sukhadA, jJAnane A vahe che ? ne A kayAMthI surata surabhi jJAnavAhI phure che ? zabda jANe piyuSa biMdu kayAM thakI A khare che ? jene jhIlI acala zAMti, aMtare A sare che ? jhINuM mIThuM nija svarUpanuM gAna kayAMthI suNAyuM? prItigAne hRdaya muja A, harSa chaLe chavAyuM. te sau kerUM girigaharamAM mULa kyAMe na dekhyuM ! zodhyuM mahete jaDa jagatamAM mULa kyAMye na pekhyuM. je nA jANye atizrama vaDe, zidhra te Aja dIThuM, e te adbhuta saddagurU kRpA ! mULa mahAkuMja mIThuM. nimaLA bahena
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1612] maya vicAraNA. naya vicAraNA (prayojaka paNDita zrI ratnacandrajI.) : asti khalu jinendravANIvilAsavilasitavicAravallIvitAnavyAptanayavAdasya kimapyuccarahasyaM, na kevalaM tasya zAstrIya gUDhavacanAzayaparisphoTana evopayogItvama. apitvAtmikonnatyavinAbhAvisAmyabhAvodbhAvanasthirIkaraNaparivarddhaneSvapyatIvopayogitvam. ... .. . . ... sAmyabhAvamUlazaithilyakArako hi manyamAnavicAravibhedaH. sAmAnyato'yaM niyamo dRzyate, prAyaH sarveSu janeSu yat svakIya svakIya manasi ye ye vicArAH samudbhavanti, yadvA svayaM siddhAntatvena yadyat svIkaroti, tameva svasaMmataM siddhAntaM parAn grAhayitumabhilaSati, prayatate ca. pare yadi saMgRhIta svIya siddhAntebhya imaM vicAraM vA virUddhamanyadiggAminaM ca matvA na svIkurvanti, tadA bhavati prathama saiddhAntikapUrvapakSiNo manasi viSAda Agrahazca tatazca kartu pravartate paraiH saha vAgayuddhaM. pareSAmapi bhavati tato vyugrahaH, parasparaM klezavRddhau ca nazyati sAmyabhAvamUlam / / atra bhinnadiggAminorapi vicArayorasti kayAcid dRSTyA parasparaM sAyujyaM, sAmIpyam, sopayogitvaM ceti, virodhavibhedakaM satyatopadarzakaM syAdyadi kiJcittattvaM cet sa jainAnAM nayavAdaH. kiJca tat svarUpaM ? kathaM ca teSAM virodhaparihArakatvam ? iti syAdAkAMkSA'toyat kiJcittatsvarUpAdyupadarzanamAvazyakam. nayasAmAnyasvarUpam .. yadyapi nayasAmAnyalakSaNaM vizeSanayalakSaNaM ca, pratipustakaM prAyaH pRthak pRthak dRzyate. kutracit "nAnAsvabhAvebhyo vyAvRtyaikasmin svabhAve vastunayaH" 1 anyatra "pramANena * saMgRhItArthaikAMzonayaH" 2 jJAturAbhiprAyaH atavikalpo vA nayaH 3 anuyogadvAravRttau tu, "sarvatrAnanta dharmAdhyAsite vastuni ekAMzagrAhako bodho nayaH" 4 nayopadeze ca, "satvA'satvAdyupetArtheSvapekSAvacanaM nayaH" 5. iti. atra lakSaNapaJcakaparipATyAmApAtato bhinnalA pratIyate, tathApyAzaye nAsti bhedaH. sarvatrApi nIyate'nekadhAtmakaM vastvaMzena parichidyate yeneti vyutpattyAzrayeNatathAvidhAbhiprAya eva nayalakSaNanirbharaH. prathama lakSaNe nAnAsvabhAvebhyo vyAvRtyaika
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa heralDa, [akTobara svabhAve vastuno'stitvaM nahi kAlatraya'pi vastutassaMbhavati. kintvapekSA para paryAye'bhiprAya eva saMbhavati. tato'neka svabhAvaviziSTa vastunyanya dharmopekSaNarUpagauNabhAve naikasvabhAva mukhyabhAvena vastunirUpaNe prAyo'bhi prAyastatraiva prathamalakSaNaparyavasiti:. evamanyasyAbhiprAyo'nyeSAM vaca dvArAbodha dvAraiva vA pratIyetAtastadapekSApratipAdaka vacanam tad grAhako vA bodho'pi naya, ityabhiprAyeNAnyeSAmapi lakSaNA nAmabaikya eva tAtparya, udAharaNaM yathA kazcidvadet "jalaM nityaM" atra yadi nayAnabhijJo'nyadArzanikaH syAtkazcittadaitadvacanaM mithyaiveti vadet. kutaH? pratyakSato viplavamAnasya zuSyamAgasya vinazvarasya jalasyopalabdhatvAt ; parantu tatra jainanayamArgAbhijJaH kazcitsyA ttadA sa itthaM vivecayiSyati, yajjalaM dravyaparyAyAnmakaM, yahotpAdavyayadhrauvyAtmakaM tasyAtyuSNatAyogena bASpabhAve bASparUpeNotpAdaH, pravAhitA rUpaNavyayaH, pudgaladravyarUpeNa abhidravajana ( hAiDrojana ) oSajana ( oka tIjana ) rUpeNa vA dhrauvyam. yadvAtyayogena dhanabhAve, dhanabhAvanotpAdAdiH, tathA ca jalasya zuSyamANatvAdinA'bathAntaratve'pi, na sarvazrA nAza ityato jale na sarvathA'nityatvaM, nApi sarvathA nityatvaM, phantvApekSikamubhayamapinityatvamanityatvaM cAsti. tathA ca jalaM nityamiti niravadhAraNaM vAkyaM na mithyA, dhrauvyAbhiprAyeNa ale nityatvapAracchedasya yathArthatvAta. evaM kavij jalamanityamiti vadet tadApi tadvAkyasya paryAyAbhiprAyeNotpAdavyayAMzAbhiprAyeNa vA, jale'nityatvasya yathArthatayA pratipAdyatvena, nAnarthAvagAhitva miti nayadRSTayavagAhI puruSaH, parasparaviruddhAvapi dhauM (kimpunaraviruddhAn) nayaparizIlitAbhiprAyavyavasthavaikatra samAvizya nayavAdasyetthaM virodhaparihArakatvaM darzayet yaduktaM-paMcAzati zArdUlavikrIDitavRttam "niHzeSAMzajuSAM pramANaviSayAbhUyaM samAseduSAM, vastUnAM niyatAMzakalpanaparA: saptazrutAsaMginaH / audAsInyaparAyaNAstada re cAMze bhayeyu nayA, zvedekAntakalaMkapakakaluSAste syustadA durnayAH. // 1 // tathaiva zikhariNIvRttamU--aho citraM citraM tava caritametanmunipate, svakIyAnAmeSAM vividhaviSayavyApivazinAm vipakSApekSANAM kathayasiM bayAnAM sunayatAM, vipakSakSetRNAM punariha vimo duSTa nayatAm // 2 // ____ atra yadya nityatvAdidharmaparikSepeNa mirapekSaM nityatvaM, nityatvAdiparihAreNa vA kevalamanityatvaM sthApayitumabhipreti cet, sa duSTanayo nayAbhAso vA nigadyate
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1612] nayavicAraNA. 9 [360 ayamekAntikaH pakSo mithyAvAdI parigaNyate tathAca darzanAntarIyAbhimatasiddhAntAnAmapi kayAcidapekSayA sApekSasatyatvena svIkAro, jainadRSTayA nAnucitaH yaduktaM - nayopadeze "bodhdhAdidRSTayo'pyatra vastusparzena nApramAH. uddezya sAdhane ratna, prabhAyAM ratnabuddhivat " // 1 // tathAca bauddhAbhimatakSaNikavAdasya kathaMciduddezya sAdhakatvenAMzika satyatayA RjusUtranayaparyavasAyitvena vaidAntikAbhimatA'bhedavAdasyAdvaitavAdasya vA vizuddha saMgrahako TryaM targatatvena, sAMkhyasamnataprakRtipuruSavAdasyA'zuddhavyavahAranayAntarbhAvena, vaizeSikanaiyAyikayozca sAmAnya vizeSobhayAbhiprAyAtmaka naigamanaya maryAdAvartitvena, cAryAkasyApi laukikavyavaha razAlitvena va sakalanayasamudAyasya pramANatvamabhyupagacchatA jainadarzanena saMgRhItAnyeva sakaladarzanAni. darzanAntarANyaikAntikatayA svAbhinnadarzanaparikSepeNa svakIya satyatvaM samarthayantyetadeva teSAM duSTanayatvaM, nayAbhAsatvaM vA. jainadarzanaM tu darzanAntarAbhimatasidhdhAntAnAmapi sApekSatvena nayarUpatayA teSAmAMzika satyatvaM svIkRtya, naya samUhasya pramANatvaM svIkaroti yaduktaM, - namijinastutiprasaMge zrImadAnandaghana jitA gAthA "jina surapAdapa pAya vakhANuM, sAMkhya joga doya bhedere, AtmasattA vivaraNa karatA, laho duga aMga akhadere, SaT darzana jina aMga bhaNije 2 bheda abheda sugatamImAMsaka, jinavara doya kara bhArIre, lokAloka avalambana bhAjeye, gurugamathI avadhArIre, Sa, 3 lokAyatika kukha jinavaranI, aMzavicAra jo kijere tatva vicArasudhArasadhArA, guru gamaviNa kima pijere, " pa. 4 // na ca pramANaikAMzasya nayasyApramANatvamAzaMkanI - yam. aMzarUpasyApi nayasya vastvaMze yathArthaparicchedakatvAt nApitatpramANarUpaM. pramANaikAMzatvAt yaduktaM-nayoMpadeze "na samudro'saMmudrA vA, samudrAMzo yathocyate, nApramANaM pramANaM vA pramANAMzastathA nayaH, :, "1. " svArthe satyAH" ityAdi. upasaMhAraH varavaMza paricchedakasyazailyAM ithaM ca nayavAdasya virodhaparihArakadRSTibIjampa garbhavena, "AsaMvaro ya seyaMvaro ya, budhdho vA ahava anno vA, samabhAvabhAvi appA lahai mukkhaM na saMdeho, "mittI me savvabhUesa, vera majjhaM na keNai, ityAdi pracuravacanAmRtAnAM vidyamAnasvena, cAvazyameva jainasamAje mAdhyasthyadRSTa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena konpharansa heralDa. [akabara 400] dRDhamUlatvena sthAtavyam, tathApyAzcarya mAsti. yatsAmyebhAvA vA madhyasthabhAvasvAstAM dUre ?? parantu svakIyaiH saha bandhubhAvasyApi daurlabhyam. samullasati ca parasparAlepArvarodhakkezabhAvasyognataraM sAmrAjyaM. na jAne'yaM prabhAvaH kiM huNDAvasArpaNI kAlasya, kadAgrahAbhimAnarUpamohamahIpAlasya, gacchIya kriyAvizeSArpitamUloddezatvena nibiDarAgadveSAbhihatacitamunicakravAlasya vA. astu kathamapi. tathApyAzAsmahe . yadvacanavirodhopazAmakasyozcarahasyavannayavAdasya jainasamAje kAryapravarttanarUpatayA bhavet punarujjIvanam. sa evAsmAkaM bhAvyudhdhAramArgaH, sanmatipreyAjako, bhrAtRbhAvapracArakaH zreyaHsaMsAdhakazca, ityalaM vistareNa / / che zAtira ! rAtti ! jJAti; ! citra paricaya. 1 sara vasanajI trIkamajI re, ba, je. pI. Aspire, break bounds, I say, Endeavour to be good, and better still, And best ! Success is naught, endeavour's all ... --Robert Browning.. racchanA satharI gAmamAM zeTha vasanajInA vaDilo vasatA hatA. jJAte dazA osavAla hatA. temanA pitAmaha khUlazeTha muMbaImAM cAlatI dhIkatI peDhI nAme zeTha narasI kezavajI nAyakamAM joDAyA ane dhanaprApti sArI rIte karI temanA putra zeTha trikamajIne tyAM lAkhabAI nAma nA bhAthA zeTha vasanajIno janma saM. 1922 nA jeThamAsamAM thayo. janmathaye cha divasa thatAM temanI mAtuzrI lAkhabAI suvAvaDanA rogathI maraNa pAmyA. eja varSamAM pitAmaha maLaze pitAnA putra trikamajI mULajInA nAmathI kezavajI nAyakathI judA paDI eka peDhI cAlI ane te atyAra sudhI dhIkatI ane uttamarIte cAle che. mULa zeThanI AsthA dharma pratye sArI hatI ane temaNe saM 1828mAM zrI kezarI AjI tIrthanI yAtrAne moTo saMdha kAryo hato. 1930 trikamajI zeTha svarga pAmavAthI ATha varSanA vasanajI zeThane pitAmaha sivAya pitRvAtsalya bhAva batAvanAra kAI rahyuM nahi, evAmAM pitAmaha mULajIzeThane paNa saM. 1932nA kArtaka vada amAsane dine paralekavAsa thayo. zeTha vasanajInI bAlyAvasthA hovAthI zA lakhamazI gAviMdajI nAmanA eka pramANIka gRhastha peDhIne kArebAra calAvyo hate.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) citra paricaya. (401 yuvAvasthAmAM sArI rIte abhyAsa karI peDhImAM joDAyA, ane sakhAvatI kAryomAM bhAga levA lAgyA. saM. 1933mAM mAtAjI ane dAdIjInA ujamaNAmAM ghaNo kharca karyo. kacchasAyarAmAM bhavya derAsara 10000ne kharce baMdhAvyuM. 1934mAM pratiSThA karI. saM. 185ramAM pitAnI jJAtinA garIba baMdhuone oche bhAve anAja ApavA mATe deDhavarSa sudhI dukAna ughADo rU. 5000 vAparyA. muMbaImAM prathama maskIne trAsa dUrakaravA marakIthI piDAtA leke mATe baMdara upara traNa varSa sudhI auSadhAlaya cAlu rAkhI rU. 40000 kharcA. AthI nAmadAra sarakAre temane uttama pramANapatra ApyuM. saM. 1956nA bhayaMkara dukALamAM dukALathI pIDAtA lekone sArI madada ApI; potAnA janmasthAna-sutharI gAmamAM garIbo mATe dukAna kADhI A pAchaLa rU. 15000ne kharca karyo. sarakAre temane jasTIsa opha dha pIsa' (je. pI-sulehanA amaladAra) nI padavI ApI ane pachI "rAva sAheba" nuM birUda ApyuM. sArvajanika sakhAvata paNa sArI rIte karI. sara dInazA pITITanA smaraNa phaMDamAM rU. 3000, sara jamazedajI hepITalanA narsIga phaMDamAM rU. 600 leDInArtha koTa hiMdu ephreinejamAM rU. 1000, eDama vAlInI hospITalamAM rU.500, phargyusana kolejamAM rU. 300, jakhamI thayela jApAnIjhananI sAravAra nimittanA phaMDamAM rU. 12para, bharyA che. dhArmika sakhAvatamAM paNa dhanane jhare sArI rIte vahevaDAvyo che. jainajIrNa maMdIre dvAra mAM rU. 2000, kiti-garajInI sudhAraNa arthe rU. 7500, prAcIna pustadhdhAramAM rU 1001, siddhakSetramAM virabAI pAThavALA tathA pitAnA nAmathI aMkita jaina baDagamAM rU. 50000nI gaMjAvara-mahAbhArata rakama Apela che. te sivAya pitAnA vatana sutharI gAmamAM potAnI be gata strIonA samaraNArthe "khetabAI jana pAThazALA ane ratanabAI kanyAzALA" sthApI che. pitAnI vidyamAna patni vAlabAinA nAmathI jasApura gAmamAM jaina pAThazALA khAlI che. pote dharma pratye AsthA rAkhe che, ane dhArmika saMskAra pitAnA kuTuMba vargamAM paDe te mATe rA. lAlanane niyojela che. patanI jJAtimAM kusaMpa hato. te temaNe dUra karyo che, vaLI tA. 1lI eprIla 1811 ne roja muMbaI choDI parisamAM tathA laMDana Adi paradeza gamana karI sArI kuzaLatA meLavI paradeza gamananA savAlane phaDa karI nAMkhe che te mATe temane dhanyavAda ghaTe che. hamaNAM 225000-savAbe lAkhanI sakhAvata sAyansa insTITayuTamAM mahAna lAyabrerI sthApavA mATe karela che, ane tenI kadaramAM nAmadAra aMgreja sarakAre nAITano utama khItAba bo che, je khitAba bhAratanI samagna jana komamAM koIpaNa narane haju sudhI bakSavAmAM Avela nathI, ane sara vasanajI ApaNI jana kAmamAM pahelA sara thayA te mATe temane ame aMtaHkaraNapUrvaka mubArakabAdI ApIe chIe, ane chevaTe IcchIe chIe ke -
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 jaina konpharansa heralDa. [ akaTobara myN by by, khh nh my yw by b hm bh w nh bh by by mynh wy - 5/5wwwwww sara vasanajI pite dharmamAM sArI AsthAvALA, sakhAvate bahAdura, ane pratiSThAvaMta purUSa hevAthI jAheramAM jena kemanA hita arthe yAsa karavA udyakta thAya, ane atyAra sudhI temanA ekAMtavAsI svabhAvane laIne prajAmAM temanA mATe rahete asaMtoSa dura karavA pUrNa rIte bhAgyazAlI thAya ane jana kenpharansanA ta bha ane AdhAra rUpe kArya karI jaina prajAnuM zreya karavA prabala prayAsa gAna thAya. te mATe prabhu temane dIya AyuSya, vizAla saMpatti. zuddha hRdaya, ane prabala zakti a!!! 2 sva. saradAra zeDa lAlabhAI dalapatabhAI Let come what will I at last the end is sure And every heart that loves with truth is equal to endure. -Tennyson. amadAvAdanA prasiddha zeTha zAMtidAsa ke jenA vaMzathI utarI AvelA paraja amadAvAdanA nagarazeThanuM pada ApavAmAM Ave che, ane je mULa udepuranA rANunI peDhI sAthe saMbaMdha rAkhatA zuddha kSatriya zizodiyAne kuLathI utpanna thayela che tenA vaMzaja zrIyuta lAlabhAI hatA. zAMtidAsa zeTha, temanA putra lakhamIcaMda, tenA khuzAlacaMda, tenA vakhatacaMda, tenA motIcaMda tenA phatehabhAI, tenA bhagubhAi, tenA dalapatabhAI ane temanA lAlabhAI. zeTha lAlabhAIne janma sana 1863 nA julAInI 25 mI tArIkhe thayo hato. janma thatAMja be varSe pitAnA pitAnI sAdhAraNa sthiti hatI temAMthI acAnaka pheraphAra thaIne lakSAdhipati thayA. A kaMI uttama janmanA suyogane laIne ja lAge che ! . zeTha dalapatabhAIe pachI saTAne vepAra baMdha karyo-zarAphI peDhI dalapatabhAI bhagubhAIna nAmathI calAvI je hamaNunA gayA varSa sudhI cAlI. (gaye varSe peDhI zeTha lAlabhAInA bhAIomAM bhAga paDavAthI jude nAme cAlavA lAgI.) zeTha dalapatabhAI vidyAnurAgI hovA sAthe dharmacusta hatA. temaNe pitAnA vaMDAmAM eka gujarAtI zALA maphata kelavaNI ApavA mATe sthApI, ane pAlItANuM rAjya sAme sidhdhAcalanA tIrthanI rakSAmAM kahebAjI bharyo bhAga lIdho; bhoMyaNImAM malilanAtha prabhunI pratimA nIkaLatAM e tIrtha thayuM ane tene mATe eka kamITI nImAvI vyavasthA cAlu karI. pitAnA saMskAra putramAM sArI rIte paDyA. zeTha lAlabhAIe sane 1883 mAM meTrIka thayA, bIje varSe epha. e. nI parIkSA pAsa karI. ane pachI phasTa bI. e. abhyAsa cAlu karyo. tevAmAM pitAzrInI zarIrasthiti bagaDavAthI abhyAsa anicchAe mUkavo paDe. DAM vakhatamAM pitA kAladharma pAmyA. dukAnanuM kAma ghaNuM sarasa rIte calAvavA lAgyA. pachI sarasapura mila karI ane temanI ba hazIthI 1000 rUne zerane atyAre 2200 bhAva . 1003 mAM sAraMgapura mila karI. ketenA zere be traNa divasamAM ja bharAi gayA.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912). citra paricaya. (403 wwwwwww jaina sevA-mahuma mAyAbhAI premAbhAi nagarazeThanA maraNa pachI cImanabhAI nagarazeTha nAnA hevAthI A zeThane sauthI lAyaka nara tarIke ANaMdajI kalyANajInI peDhInA pramukha tarIke cuMTavAmAM AvyA temanA vakhatamAM pAlItANAmAM zatru jyapara buTa na paheravA, tathA dharmazALA vagerenI khaTapaTe thai temAM lAlabhAi zeThe uttama sevA bajAvI hatI. rANakapura ane junAgaDhanA tIrthonI peDhIne vahIvaTa ANaMdajI kalyANajInI peDhI hastamAM lIdho. A sarvane hisAba dareka jenane batAvavAnA matavALA, baheza kuzala nara hatA. svargastha sana 1803 thI 1008 sudhI zrI jaina ve. kephiransanA janarala sekreTarI hatA; te pada temaNe aneka jahemata ane mahenata veThI saMte SakAraka rIte banAvyuM hatuM. bhAvanagaranI konpharansamAM tyAnAM divAna vagerenA Agraha thayA chatA paNa sekreTarI tarIkenI padavInuM rAjInAmuM ApyuM tenuM kAraNa tene eTale badhe vyavasAya hato ke pote game teTaluM dhyAna ApI kArya sArI rIte karatAM chatAM ochuM thAya che ane barAbara vakhatane bhega apAtuM nathI ema temane lAgyuM hatuM. sane 180 mAM sameta zikhara (pArzvanAtha) DuMgaramAM baMgalA thavAnI taiyArI hatI, te mATe baMgAlanA le. gavarnara pAse DepyuTezanamAM mAtuzrI gaMgAbAInI rajA laI gayA hatAM ane tyAM hAthane akasmAta thao hato chatAM paNa tIrthanI rakSAne prAdhAnya pada ApI te upekSA karI hatI, dhanya che AvA karma vIrane !. dharmapara pUrI zraddhA hatI, hamezAM sAmAyika karavAnuM kadIpaNa cUkatA nahi, dharmanAM pustaka vAMcatA, vyAkhyAna zravaNa karatA, mAtuzrI gaMgAbAIne pUjya tIrtha svarUpa mAnatA, ane pUjatA-temanI AjJA e temane dharma hato. pitAnA puNyArthe zrI amadAvAda ratana piLamAM dharmazALA, ane mAtuzrInA nAme jhaverI vADamAM jaina kanyAzALA sthApI che. kArya karavuM basakaravuM eja temanuM jIvana hatuM. pravRttimaya jIvanamAM bIjI kazAnI darakAra karatA nahi. savArathI te rAtanA 11 vAgA sudhI kAma karatA rAtre mAtuzrIne page lAgI pagacAMpI sUtA. dhanya che AvA AmaMta suputrane ! AjanA kelavaNI pAmelA bAlako ! tame A parathI dhaDe leze ? aMte pitAnA be bhAI (rA0 maNibhAIne jagAbhAI], traNa behane, strI, ane be putrane dura khamAM mUkI Aja varSamAM-sane 1912 nA 5 mI juna budhavAre 48-varSanI vaye svargavAsa pAmyA prabhu ! temanA AtmAne zAMti Ape !! 3 saddagata zrIyuta govindajI mULajI mahepANI Who knew him well none better loved, for he Had heart as kind as purpose resolute. The key note of his life-Sincerity His truths out-spoken live whose lips are mute.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404] jona kenpharansa heraDa. [akabara ^^^^^^^^^ ^ ^ ^^^ ^^^^^^^^^^^^^^ artha--jeo tene samyarIte jANatA hatA teo tenA para jevA prIti rAkhatA hatA tevI bIjA koipara prIti rAkhatA nahatA, kAraNa ke tenuM aMtaHkaraNa prerAI hatuM, ane kAryane uddeza dRDhapaNe kAryasAdhaka hatA. tenA jIvananuM kharuM rahasya-satyaniSThA-prAmANikatA hatuM. tenAM khullA hRdayathI bolelAM satya cetanAvAnuM che, jyAre tenA sthala hoTha acetanazAMta che eTale have temanuM kahevuM ApaNe sAMbhaLI zakanAra nathI, zrIyuta gevindajIno janma saM. 1940 thayo hato, ane dehatsarga saM. 1968 ASADa vadi 14 eTale sane 1912 agasTanI 11 mI tArIkhe ravivAre thayo hato. AthI karachI jaina kemamAM ja nahi paNa samagra jaina kamane eka mahAna AdhAtavALI beTa paDI che, pitAnA nAnA (mAtAnA pitA) ghaNI sArI sthitimAM hatA, paraMtu pitAnA janma samaye garIba sthiti AvI paDI, tApaNa aDaga dheryabaLathI aMgrejI zikSaNa laI teo sane 1906 mAM bI. e. nI Logic and moral Philosophy-( nyAya ane tattvajJAna ) viSaya laI muMbainI seMTa jheviyara kolejamAMthI bIjA vargamAM pasAra thayA. tyAra pachI mesarsa kaMpaTana ane vaidya nAmanIselIsITaranI peDhImAM ArTIkalDa kalArka tarIke-solIsITaranI parIkSAnA abhyAsI tarIke joDAyA te daramyAna sane 1808mAM bI. e. ela ela. bI. nI parIkSAmAM phateha meLavI. A daramyAna temaNe kacchI dazA ozavALa pATha zALAmAM heDamAsTara tarIke kArya karyuM hatuM, ane tethI temaNe zikSaNa zAstrano abhyAsa ghaNuM sUkSma rIte karyo hato ane tyArathI . jaina dhArmika zikSaNa krama vidyArthInI vaya-samaja dhyAnamAM laI yathA pura:sara gaThavIne zikSaNa, vAMcana mALA" racavAnuM bhAvI lakSa dRDhasaMka9pa pUrvaka rAkhela hatuM. bhAvanagaranI jaina konpharansamAM kacchI kome ANaMdajI kalyANajInA hIsAba tapAsAya ane bahAra paDe te mATe makakama TharAva game teTalA kolAhalanA bhAge karAvavA nizcaya karyo hato, ane tene pariNAme kenpharansanI sthiti zuM thaze? evI hAlakaDolaka parisiyati jaNAI hatI. tyAM A dRDhanizcayI purUSanAnI umaranA chatAM pAkaTa anubhavI tarIke tene saMtoSakAraka phaDo lAvavAmAM phatehavaMta thayA hatA. tyAra pachI jaina dharma nIti kelavaNu mATe A heralDa patramAM khAsa vibhAga rakhAvI tenuM taMtrI pada pate laI uttama lekho lakhyA hatA, ane tenI sAthe ukelavaNI kamITI" nA sekreTarI tarIke khAsa mArga zodhaka prazna kADhI jaina temaja jainetara vidvAnone vistArapUrvaka abhiprAyo meLavI te badhAne samuccaya pRthakakaraNa zailIpUrvaka (on an analytical plan) ghaNuM mahenatathI tAravI eka copAnIyuM pragaTa karyuM hatuM, ke je ghaNuMja upayogI, saralamArgadarzI, ane kAryasAdhaka che e nirvivAda che. tyAra pachI jaina dhArmika zikSaNa krama ghaNuM vicArazIla anubhava pUrvaka navIna zikSaNazavira pAMca varSanA bAlakathI te kelejanA ema. e. sudhInA vidyArthI mATe 23-6-1910 ne roja saMpUrNa karyo hato, temane meTrIka sudhIne heralDa" mAM pragaTa thayuM che, jyAre prIviyathI te ema. e. sudhIne
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912] krama chapAvAnI taiyArImAM hatA tyAM amuka vAMdhA paDavAthI heralDamAM pragaTa thatA aTakayeA che, paraMtu te 'jaina' patranA tA. 9 mI akaTembara sane 1910 nA akamAM pragaTa thayA che. tyAra pachI 'heralDa'mAM temanA taraphathI eka paNa lekha lakhAyA thI. A patra siAya bIjA temaja anya rathale temaNe lekhA (jo ke ghaNA theADA) lakhyA hatA. gujarAtI' nA aMgrejI kAlamamAM Piety nAmanA takhallusathI sameta zikharaprakaraNa ubhuM thayuM tyAre te para aMgrejImAM lekha lakhyA hatA. 'AnaMda'mAM AzAtanAnuM svarUpa, vagere ane zrI rAjacaMdra jayaMtInA be prasaMgeAe Atmasiddhi zAstra ane bIjo ema e lekhA Adi lakhelA prakaTa thayA che. A sa uparathI temaja temanA samAgamathI e dRDha pratItipUrvaka jaNAya che ke temanA dhArmika abhyAsa (ke je meTrikamAM hatA tyArathIja zarU thayeA hateA) te ghaNA gUDha, marmasparzI, sUkSma, ane sacoTa hatA; ane pote pAzcAtya nyAya ane tattvajJAna ne khAsa abhyAsI tarIke pAna karela hovAthI te tenuM mizraNa peAtAnAmAM jaina dharmanA uMDA tatvajJAna pratye saMpUrNa Adara meLavI zakayuM hatuM. citra paricaya. [45 bAlakAne upayogI temaja temanI zakti anusAra rUci utpanna kare tevAM pustakA ye!javA temaja ceAjAvavAnI satata ane tIvra icchA rahetI; tadarthe bAlakAmAM azAstra, vArtA ane saMvAdarUpe bAlyavayathI sarala svarUpamAM pariName tevI rIte yeAjAvavA te kAma temaNe sadUgata sAkSara zrI jIvAbhAi amIcaMda paTelane soMpyuM hatu. ane temAM kevA paTha yAjavA tenI noMdhapaNu karI ApI hatI. Ane aMge vyApAranI kaLa' nAmanu pustaka te sAkSare lakhyuM, ane gAvijIbhAine batAvyuM. gAvindabhAi thADA pAThe joyA pachI sva0 jIvAbhASane tA- 1 -4 1909nA patramAM lakhe che keH - pATho bahuja su Mdara rIte yojAyA che. je AzAthI Apane e kArya soMpavAmAM Avelu te AzA mArA mAnavA pramANe sarvAze phaLIbhUta thaelI che, evIja kALajI tathA-yukitapUrvaka Apa AkItu kArya pUrNa karaze. mAre kAMpaNa pheraphAra sUcavavAnuM nathI....' temaja rA. nAnacada mANekacaMdane lakhatAM jaNAve che ke "rA. jIvAbhAie arthazAstranA 6 pATha taiyAra pharI mArApara mokalyA hatA temAM arthazAstranA eka vibhAga production AkhA AvI jAya che. vArtA rUpe bahuja yukitapUrvaka lakhAyalA che, te vAMcI huM khuzakhuza thai gayA chuM. meM eja pramANe mAkInA pAThe lakhI nAMkhavA kahyuM che huM dhArUM chu Apa AvIne vAMcaze tyAre te joi avazya khuzI thazeA e viSayanuM sAmAnya tathA agatyanuM jJAna bahu rasapUrvaka te pAThAnI aMdara samAvela che, pAThe vArtA tathA amuka mitrA vacce vAtacita rUpe che. taduparAMta jainadhama sAhityamAM pAra pAmavAne prabala prayAsa karatA, ane je vAMcatA te evA pAnapUrvaka ane cokasAIthI ke eka pustaka lIdhuM te purU' karyA sivAya bIjuM letA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406) jana kenpharansa heralDa. (akaTobara nahi, ane te purU karyuM ke tene sarva sAra kaThA yA magajamAM rahI jatuM. gujarAtI jainasAhi tya mATe paNa temane ghaNe zekha hato; ane te janetara prajAmAM premAdara pAme te mATe ukta svara sAkSara zrI jIvAbhAIne pitAnI kAvyamaMjarI'nA dharaNe jainakAvya maMjarI' racavAnuM ghaNI sUcanA sAthe soMpavAmAM AvyuM hatuM te kArya pUrNa thAya te pahelAM zrI jIvAbhAI sva rgastha thayA ! ! temanAmAM je mahAna hRdayanA guNo hatA te temanuM niHsthArthapaNuM ane mAna (kharUM. yA kho) meLavavAne tiraskAra e be prAdhAnyapaNe have temaNe chellI jainaveH konpharansa taraphathI jaina ejyukezana borDa nAmanI uMcI vevasthA pUrvaka saMsthAno vicAra ubho karanAra ane tene amalamAM mUkAvanAra zrIyuta govindajI ja hatA. pite mAtherAna hatA te vakhate rasasAgara' nAmanA jaina graMtha vAMcatAM ke dhaMdho svIkAre che aMze pApabaMdhaka che e praznane satata AvirbhAva thayo, ane tenA pariNAme selIsITarano dhaMdhe na gamatAM berisTara thavA mATe nizcaya karyo ane turataja te saMbaMdhI goThavaNa eka mahinAnI TuMka mudatamAM karI nAkhI. A vakhate zrIyuta . rA. makanajI juThAbhAI mahetA bI. e. ela ela. bI. ke jemaNe ahIM vakIla tarIke sArI rIte prasiddhi meLavI che ane jeoe karamanA AsisTanTa sekreTarI tarIke utama sevA bajAvI che teo berisTara mATe javAno vicAra rAkhatA hatA, temanI sAthe zrIyuta gevindajIbhAI joDAyA eTale baMnenI goThavaNa pAkI thaI ane baMne sAthe sane 1911nA sapTembara mAsamAM ahIMthI ghaNA sneha mahAra sAthe vidAya thayA tyAM ahIMnA jhaverI zeTha jIvaNacaMda dharamacaMdanI peDhInA makAnamAM A AhAravihAra ane raheNI nIce rahevAne suvega maLe. gAviMdajIbhAIe berIsTaranI traNa parIkSAmAMthI be parIkSAnA cAra piparo pasAra karyA, ane temAMnI hiMdulanI parIkSAmAM se - karatAM vadhAre mArka meLavI pharsTa (te varga mAM e lAja) bahAra AvyA. paraMtu A pachI koNa jANe bhAvI kayAM laI jAya che ?-rajAmAM pArIsa thoDA vakhata mATe gayA ane tyAMthI laMDana AvatAM sTImaramAM jabarU vAvAjhe DuM ane tephAna thayuM ane sakhata ThaMDI A nAjuka badanane lAgI ane Akhare bhayaMkara nIvaDI. mananA mane ratha ghaNu hatA te manamAM ja rahyA. kAle je rAkhyuM hatuM te akAryaja thayuM! laMDanathI ekadama DAkaTarI tapAsa levarAvI potAne asAdhya roga lAgu paDyo che eTale tyAM bIlakula na bhatAM turataja ahIM AvyA. lagabhaga eka mahIne temanA mitronA samAgamamAM rahI 11-8-1912 ne dine dehAvasAna pAmyA. teo paraNyA na hatA, amuka amuka vrata lIdhA hatA ane amuka amuka bhAvI saMkalpa hatA te tenI khAnagI DAyarImAMthI nIce pramANe ApI A saMbaMdhe je kAMI vaktavya che te anya sthalane mATe rAkhIzuM. PRIVATE Formal (Regular) Vows (1) zrI zaMtrujayanI eka mALA dararoja on average.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) citra paricaya. Religious, reading, writing or thinking, hour daily on average. (407 (3) After my income goes over Rs 1000 a year, one month every year on average to be devoted to the good of Jains by travel &c. If I fail to do so within 3 years, the income of 1 month of that year to go to charity. (my income in 1910 was 1500 ... 125 to go to charity or on religious travel.) Income in 1911, also 1500. Informal Vows No (1) Bidi, (2) Supari (3)Pan (4) Kandmul (5) Ringna to be used at all. 4 for ever. Strict & complete at least till the end of 28 yrs. If possible or practicable til life & aaa, Rs 1 lac cash exclusive of other moveable property that may be at the time. Partial, if not complete retirement after 45. Complete retirement betw. about 52-53. Not to acept addresses. Go to temple once daily if possible. Intentions (1) To write a Jain Religious Series for the use of sehool & college students in Gujrati, (mULa tattvothI-adhyAtma mArga saMpUrNa . ) (2) Write 2 books in English. (a) Exoteric Jainism. (b) Esot. eric Jainism. (3) Take the 12 vrittas formally (4) Cram up pratikRmAdi sUtreA. (5) Re-edit on an analy tical plan. (6) Get A & other books translated in English. (7) Begin to learn Yoga-Asana-prANAyAma-dhyAna-samAdhi. chevaTe 15-8-12 nA jaina samAcAra'nA satya kathanavALA zabdomAM 15-1-11 (
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kenpharansa heralDa. " jyAre kAi AzAjanaka, vidvAna, svadharmaniSTha, jAhera hiMmatavAna ane kavyaparA yakSu yuvAnane jAhera jIMdagI zarU karatI vakhateja kALadevane kALI thai paDatAM jee chIe tyAre kheda karavAnuM paNa sUjhatuM nathI, rAvA jeTalIpaNa zudhdhasAna rahetI nathI, gAtra eTaluMja melAI ya che ke akaLa che karmanI gati' ! 408) (akaTobara Atmabandhu gAviMdajI muLajI mepANI khI. e, elaela, bI je' kacchI zvetAMbara mUrtipujaka kAmamAM AzAjanaka sAmeA hIrA hatA, jenAmAM pothIpAMDitya nahi paNa hRdayanI nirmaLatA, sevAmudhdhi, jAhera hiMmata ane zAMta vicArazIla magaja e saMtuM sukhI mizraNa hatu, .........te mAMdhA puSpane gayA aThavADIAmAM kALadeve jhaDapI lIdhu che. jainakAmA bhaviSyane mudhdhizALI ane hiMmatavAna salAhakAra ekAeka mAtra 26(8) varSanI umare aMtardhAna thayeA che.--daiva'nA bhAvI ramakaDAM ! mRtyunI anivAryatA vicAra-vicArA ane jAyunI jIMdagIne lakSyabiMdu banAvA--banAve ! " 4 sva nagarazeTha camanabhAi lAlabhAI. Love all, trust a few, do wrong to none. --Shakspeare. amadAvAdanA nagarazeTha cImanala i lAlabhAinA janma sane 1884nA varSamAM thaye hatA. te vakhatamAMja temaNe gavanameTa hAiskulamAM kelavaNI lIdhI hatI. tadana nAnapaNamAMja potAnA pitAzrI svargavAsa pAmavAthI badhI milkatone sapUrNa vahIvaTa levAnuM mAtra 16 varSanI kumaLI vayamAM temane zire ekAeka AvI paDayu hatu, ane tema chatAM temane vahI varSo evI sa MtoSakArakarIte karyuM ke badhAne temanA viSe sarasa abhiprAya badhAyaleA che, temane nagarazeTha (rika)neA mAnavaMtA khitAba hatA ke je khitAba jahAMgIra bAdazAha taraphathI temanA pitAmahanA pitAmaha ane tenA pitAmahane zAMtidAsa zaikte ApavAmAM AvyA hatA ane temane te uparAMta meAgala zahenazAhatane lazkarI kiMmatI madada ApavA mATe khAsa rAjyakRpA nA cinha arthe amadAvAdanI ekaTTAi DayuTI (jakAta) vasula karavAneA haka maLyA hatA ane A haka brITIza sarakAra taraphathI saMmata thayA che ane te mATe vArSika rUA. 2200nI rakama niIta karavAmAM AvI hatI. A badhuM vigatavAra varNana adhyAtma prasAraka maMDaLa taraphathI nIkaLavAnA 'jaina aitihAsika graMthamAlA-maNukA 1lA'--e pustakamAM Apela che. zeDa cimanabhAi jAhera prajAnA hitanA sAlemAM ghaNA utsAha bharyAM bhAga letA hatA. sAMsArika, dhArmika ane kelavaNAne lagatA badhA jaina savAlee temanu khAsa dhyAna khecyuM hatu. tenA pariNAme amalaneramAM maLelI jaina prAMtika kAnpharansanA pramukha, amadAvAdanI jana krAnphransanI svAgata kamITInA pramukha, ane chelle saradAra bahAdura lAlabhAinA humAM ja thayelA svargavAsane laine ANaMdajI kalyANajInI peDhInA pramukha hatA, ane te pahelAM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 << Act2012 8t-kra . *2012 1212 (4deg42 348) avajjajjajiviji A. Gnnvrnnvivaannvaad naavnnaann + LATS NAGAR Seru CHAMANBHI LALBHAI. saddagata nagarazeTha camanabhAI lAlabhAI iYA 4, 1/2 &ld4, 12t4. aakaavnnnnnnnnnndaaN
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) kenpharansa vartamAna. " (409 eka kAryavAhaka hatA. sArvajanika bAbatamAM paNa temaNe amadAvAdanI myunisIpAlITInA eka meMbara ane gujarAta kelejanA meMbara tarIke upayogI sevA bajAvI che. svabhAve zAMta, sarala, vivekI ane milanasAra hatA; ane pravAsagamananA ghaNu zekhIna hatA. temaNe AkhA hiMdane pravAsa karyo che. jaina komamAM A varSe ane TuMka thoDA mahinAmAM ja vIra purUnI jabarI boTa paDI che. saradAra bahAdura zeTha lAlabhAI dalapatabhAI, AzAjanaka svataMtra vicAraka mI. mepANI nA zekajanaka svargavAsanA bhaNakArA tAjAja che tevAmAM ekAeka gaI tA 21mI ogasTa 181rane dIne mAtra 28 varSano alpa umare sahaja bImArI bhogavI cimanabhAI zeTha svargastha thayA che. prabhu temane sadgati, zAMti arpe ! A bhalA, sarala, ane khAnadAna vIranA svargavAsathI jaina komane ane gujarAtI samasta prajAne atyaMta duHkha thayuM che, ane amadAvAdanA jANItA zaherI sara cinubhAInI stutya hIlacAlathI emanA smAraka tarIke TAuna haila bAMdhavAnI hIlacAla paNa thatI saMbhaLAya che. A hIlacAlathI turataja rU. 25500)nI rakama bharAI gaI che, ane IcchIe chIe ke amadAvAdanA zrImaMta zaherIo AmAM khAsa bhAga leze. zrI jaina zvetAMbara konpharansa vartamAna. 1 sukRta bhaMDAra phaMDa (saMvata 1968 nA Adhaka apADavadi 2-zrAvaNa vadi 2. mAhe julAi, agaSTa 1912) gayA mAsa AkharanA vasula rU 1980-3-0 Upadaka mI-vADIlAla sAMkaLacaMdasurata jIllo. erapADa , sarasa , adarA 1, methANa, kaMtharAja 1, kebA 1, bhAdelA 15, maMdriI 7, IlAva , zAla 1, umarAsI che, kuDasada 8, kosADa DA, navasArI 1LA, jalAlapara pA, tavaDI 3, sImaLagAma bA, narada , marelI pA, DAbhela 1lA, kanasADavA, vAMjha 1DA, sacIna nA, pAraDI 1, bAraDelI 3yA, vAMkAnera (surata) 14, sejavADa rA, bAjIpurA 1lo, madI 3. " kula rU. 188-4-0 upadezaka mI, amRtalAla vADIlAla-surata jIllo. bhAta 17, pIMjarata 4, dAmakA para, IcchApura vA, pAla 9, aDAjaNa 7, rAMdera 1LA, kALIAvADI 5, sIsodarA 41, navA taLAva 7, asTagAma 15, khaDasupA 15, caMdavANA ,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kenpharansa hera. [akabara a * , ... vvvvvv - ' kelavA 17, IcchApura 2jA, sAleja 2, dhamaDAchA 8, amalasADa 9, lusavADA 9, - " bIlImorA pA, panAra 59. : - - kula rU, 315-8-0 upadezaka mI. puMjAlAla premacaMda sIrahI mAravADa) AbujI jAtrALu vA, sIrehI 105, rahIDA 28, vAMsA 13, dhanArI 8, nIToDA 15 - kAcholI 11, khAkharavADA bhAvarI 7, nAMdIA 21, pIMDatrADA 22, kuba . 233-6-0 upadezaka mI. chATamalajI harA-mAravADa (mAhe mArca tathA eprIla 1912.) : Aga6 1, raDAvase jA, gAdANe 2, celAvesa 4, bhagavAnapurA 1, hemalIAvasa vA, bAsaNA nA, sAMDI 6, muraDAvA 1, catarAjIne guDa 5, sAmAjIne guDo 1, harIAmAlI DA, sAraMgavAsI , bIjAne guDA pA, rAyaro 1, karamAvasa rAi, doranaDI , pIpaLIA 10, bAsIA 2, mere , rAmapurA tA, nIbADA DA, cAvaDIA , davarIA 5, pATavA rA, devaDI jhA, aTabaDe pA, baDaguDA nA jAvara 1. kula rU. 80-8-0 AgevAnoe pitAnI meLe mekalyA. caMdurabajAra pA, rA. 2. pikacaMda munIma mAta. bhepALa hA, zeTha goDadAsajI. beMgalera 2; zeTha bI. epha sAlamacaMda gulecchA, kalakattA 34 bAbu rAyakumArasiMhajI. kula rU. 5-4.0 ekaMdara kula rU. 2858-11.0 1 2 upadezaka pravAsa. upadezaka mI. vADIlAla sAMkaLacaMda 1 kaThora ahIM lAIbrerInA makAnamAM vagere sthaLe saMpa, keLavaNI temaja bIjA huM viSaya saMbaMdhI bhASaNa ApavAmAM AvyAM hatAM. ahIMnA nyAyAdhIza rA, .. I nAnAbhAi pestanajI taraphathI Avela patramAM jaNAve che ke AvA vakatAothI jana kenpharansa dezamAM bhaluM karavAne je sAhasa uThAvyo che te badala kenpharansane dhanyavAda ghaTe che. ane umeda che ke evAja upadezaka vize nImI gAmogAma vADIlAla jevAM bhASaNa Ape te dezanI unnati thavAne lAMbo vakhata lAgaze nahIH teja pramANe i - navasArI prAMtanA nyAyAdhIza sAheba taraphathI paNuM jaNAvavAmAM Avela che. 2 mAMgaLa vAdharI-ahIM jaina kema sAthe tamAma musalamAna (vahorA] vagerenI sabhAo bharI saM5, kanyA vikraya, jIvadayA vagere viSaya upara bhASaNa ApatAM badhA upara sArI asara thaI hatI. 3 bhAdala- ahIM kanyAvikraya nathI. chatAM pratijJAo levAmAM AvI che. ahIM jIvadayA . . upara bhASaNa ApatAM tenI asarathI devI nimite dArU mAMsa vAparanArAone sArI > . asara thaI che ane teoe pratijJAo karI che. A
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912) : kenpharansa vartamAna. 4 kuDasada-ahIM gAma loko samakSa bhASaNa ApatAM kanyAvikrayane mATe keTalAkomAM pratibaMdha thaela che. pramukha pade mAstara bhagavAnajI hatA. 5 navasArI-ahIM gAma leke tathA zrI jaina saMgha samasta rUbarU bhASaNa ApI sArI priti meLavI che. upadezaka mI. amRtalAla vADIlAla. 1 sIsedarA- ahIM kenpharansanA TharAvo upara, ekyatA, kanyAvikraya, bALalagna, dharma vagere viSayo upara bhASaNa ApI sArI asara karI che. 2 khaDasupA- ahIM sarva kAma samakSa saMpa, kanyAvikraya, bALalagna vagere viSaya upara bhAvaNa ApatAM TharAva thayA ke, 1 hoLI pujananI aMdara jainoe bhAga le nahIM re strIoe lagna prasaMge phaTANuM gAvAM nahIM, 3 bhavAyA ramADavA nahIM, 4 kanyAvikraya thatuM nathI chatAM paNa bhASaNathI sArI asara thaI che. ' ' . ( 3 IcchApura- saM5, jIvadayA vagere viSayo upara bhASaNo ApatAM ahIMnA keTalAka keLA lokoe dArU nahIM pIvA pratijJA lIdhI hatI. 4 kelavA- ahIM jaina saMgha samasta sAthe. bIjA lokone ekaThA karI bhASaNo ApatAM - dareka upara sArI asara thavA pAmI che ane tethI sAne sAro lAbha thayo che. upadezaka mI, pujAlAla premacaMda 1 pAlaNapura-zeTha bAlAbhAI gaTAbhAI tathA pArI, maNIlAla khuzAlacaMda jaNAve che ke upadezaka mI. puMjAlAlanI bhASaNa zakti sArI che temaja teo khaMtIlA ane udyamI hovAthI sAruM kAma karI zake che. ApaNe sarva jaina baMdhuoe konpharansane mAna ApI sukata bhaMDAra phaMDane amalamAM mUkIe te 14 lAkhanI vastInA pramANe 3 lAkha rU. thAya eTale dareka kAma sAruM thAya. temaja zeTha dharamacaMda celajIbhAI ane muni mahArAja vinaya vijayajIe paNa potAne sAro abhiprAya darzAvyo che. 2 veMcA-ahIM saMpa,. kanyAvikraya upara bhASaNathI sArI asara thaI che. ' 3 caMDIsara-ahIM saMpa, kanyAvikya hAni kAraka rivAjo vagere viSaya upara bhASaNa ApatAM ghaNI sArI asara thavA pAmI che. ema AgevAne tathA skUla mAstara chaganalAla jaNAve che. 3 dhArmika hisAba tapAsaNuM khAtuM, (tapAsanAra-zeTha cunIlAla nAnacaMda. o. oDITara zrI jaina bhave. kenpharansa,) 1 jhoraNaja(mahAla mehasANA) (u. gujarAta)
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412] jaina kenpharansa heralDa. [akabara * zrI caMdraprabhujI mahArAjanuM derAsara, A saMsthAno saMdha taraphathI vahIvaTakartA vahorA hakamacaMda nathucaMdanA hastakano saMvata 1949 thI saM. 1868 nA vaizAka zudi 2 sudhIne hisAba tapAsatAM jaNAyuM ke nAmuM rItasara rAkhavAmAM AvyuM nathI. temaja bahAra gAmanI TIpa karI derAsara baMdhAvyuM teno hisAba rItasara rAkhavAmAM Avyo nathI. temaja saM. 949 thI Aja sudhImAM dharmAdAne hisAbe paNa koInA karyA nathI. te A khAtA taraphathI sarvenA hisAbo cekhA karI vahIvaTa sArI rIte rAkhavAnI sUcanA karavAmAM AvI che. je khAmIo dekhANuM tenuM sUcana patra vahIvaTakartA gRhasthane ApavAmAM AvyuM che. 2 lAMghaNaja-(mahAla mehasANA, u. gujarAta.) zrI vAsupujya mahArAjanuM derAsara, sadarahu saMsthAno saMdha taraphathI vahIvaTakartA zeTha khoDIdAsa chaganalAla hastakane saMvata 1066 nA kArataka sudi 1 thI saMvata 1968 nA vaizAka zudi 1 sudhIne hisAba tapasatAM jaNAyuM che ke nAmuM rItasara rAkhI vahIvaTa sArI rIte calAve che paNa derAsarajInI meTI rakama eka vepArInI peDhI calAvavAmAM AvatI hoya tenI mAphaka gAma mathenA zrAvakane dhIravAmAM AvI che ane tenAM nANuM hajIsudhI vasula thatAM nathI. tethI karI vahIvaTakartA gRhasthane nANAM tAkIde vasula karavA sUcavavAmAM AvyuM che, ane je je deNadAra pAse ugharANI karavA chatAM nANAM na cUkAvI Ape teonAM nAmanI TIpa A khAtA tarapha mekalavA kahevAmAM AvyuM che. 3 palIyaDa-(mahAla kaleza-gujarAta.). rAsara. zrI saMbhavanAtha maharAja ' . . ! sadarahu derAsara ghaNA prAcIna vakhatanuM che. paNa hAlamAM te gAmamAM jainanI vastI na hovAthI vahIvaTa khorajanuM mahAjana kare che temanA hastakane saM. 1966 nA kArataka suda 1 thI saMvata 1968 nA vaizAka zudi 1 sudhIne hisAba tapAsatAM jaNAyuM ke vahIvaTa sArI rIte calAve che. paNa majakura vahIvaTanAM nANuM tenI AsapAsanA gAmomAM tathA potAnA gAmomAM jainIone aMgaudhAra vyAje dhIravAmAM AvyAM che. te nANuM deNadArI ApatA nathI te bahuja dIlagIra thavA jevuM che. khorajanA mahAjana sAthe jAmaLA tathA sejAvALA paNuM vahIvaTa kare che. derAsaranA pUjanane lagatuM kharca pUruM nahI thavAthI sadarahu derAsara maLe je kaMi deva dravya utpana thAya che temAMthI kharca karavAmAM Ave che. saMvata 1965 sudhI eka cepaDImAM khAtAM rAkhavAmAM AvatAM hatAM, saMvata 1966thI eka cepaDAmAM meLa tathA khAtAM rAkhavAmAM AvyAM che. derAsaranAM nANuM moTe bhAge jainIone dhIravAmAM AvyAM che, temAMnA keTalAka jai lIonI sthiti sArI hevA chatAM potAnA khAtAne hisAba
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1912). kenpharansa vartamAna. (4 13 karatA nathI tema nANuM ApatA nathI te upara dhyAna ApavA vahIvaTakartA gRhasthone sUcavavAmAM AvyuM che. tapAsaNI daramiyAna je je khAmIo dekhANa tenuM sUcanapatra vahIvaTakartA gRhasthane ApavAmAM Avela che. noTa-A khAtA taraphathI tapAsavAmAM AvelA dhArmika saMsthAnA hisAbene lagatA je riporTo pragaTa karavAmAM Ave che temAnAM keTalAka rIporTomAM jaNAvavAmAM Ave che ke jaina zazI pramANe nAmuM lakhavAmAM athavA hisAba rAkhavAmAM AvatuM nathI. te jaina zailI pramANe kevI rIte hisA na rahI zake tenA khulAsAmAM jaNAvavAnuM ke ApaNI dhArmika saMsthAonAM deva dravya, jJAna dravya, sAdhAraNa dravya, kesara, sukhaDa, bAlA tathA sArA mArga tathA nirAzrita vigere khAtAo hoya che temAM pahelA be khAtAnuM dravya bIjA keIpaNa khAtAmAM vAparI zakAtuM nathI. sAdhAraNa khAtAnuM dravya cekasa dhArmika khAtAMo sivAya bIjA khAtAMomAM vAparI zakAtuM nathI, chatAM keTalIka saMsthAnA vahIvaTakartAone jaina zailIno anubhava nahI hovAthI athavA be darakArIthI potAnI khuzI pramANe dareka khAta nuM kharca deva dravya khAte lakhe che. jethI jainIo deva dravya tathA jJAna dravyanA lepamAM paDI duHkhI thAya che, tethI upara jaNAvyA pramANe lakhavAmAM Ave che. ApaNI dhArmika saMsthAne lagatA kharcanA hisAba jaina zakI pramANe lakhavAmAM Ave te upara jaNAvelI aDacaNa dUra thaI jAya. nA. zahenazAhane Apela mAnapatrano Avela javAba. Copy of the letter received from Collector of Bombay in relation to the Address given by the Jain Coinmunity to their Imperial Majesties. 529 No. L. R. 5980 of 1912. Bombay Collector'sOffice. 22 August 1912. Sir,' . In continuation of this office letter No L. R. 1927, dated the 26th March 1912. I am directed to inform you that the address of the Jain Community of the Bombay Presidency has been laid before Their Imperial Majesties. 2. I am further directed to convey to you and to your co-signatories of the address the thanks of His Majesty the King Emperor for your Community's loyal and dutiful address. I have &c (signed). E. L. Sale. Collector.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana keAnpharansa heraDa vasula Avela lavAjama sabaMdhInI sUcanA. A mAsikanA agaSTa mAsanA aMkathI vIpI. karavAnu zarU karavAmAM Avela che temaja muMbainA grAhakonAM (naphanA bhAgamAM) khIla banavI paTAvALA mAta savAjama vasula karavAmAM Ave che. lavAjamanI pahoMca A aMkamAM ApavA vicAra hatA paNa jagyAnA sa`kAcane lIdhe tema banI zakeyu nathI. lagabhaga 250 vI. pa. nA rUpI AvI gayA che. nAmavAra paheAMca AvatA aMkathI ApavAmAM Avaze. jhAMjhIbAranA grAhakonA lavAjamanA rU. 46-14-0 zeTha sAkaracaMdra devacaMda bhAta maLyA che tenI nAmavAra pahoMca paNa have pachInA aMkamAM ApIzuM. 414) paryuSaNa aMka A aka daLadAra ane vidvAnonA uttama viSayothI bharapUra thaye che e sA i svIkAraze, eTale vadhu praza'sA karavAnI jarUra rahetI nathI. A aMkanI nakala ochI hovAthI chUTaka maLI zakze nahiM, paraMtu je sujJa mahAzaye navA grAhaka tarIke nAma neAMdhAvaze ane lavAjama meAkalI ApavA kRpA karaze temane A 'kapara haka raheze. cAlu grADukA A eka paheAgye nIkaLatu lavAjama mekalI ApavA kRpA karaze ane A kendrasane vadhu zrama ane kharcImAM utAraze nahi ema amAne sapUrNa AzA che. menejara-jana-ve-ke-heralDa. A patranA taMtrI kRta pusta|. (nayapara sarala vivecana sAthe) (prabhunA darzananuM rahasya samajAvanAra) (artha, bhAvArtha, vivecana sahita) (su Mdara stavanA padAdi, vivecana sAthe) samyakattvanA 67 melanIsajhAya ( zrI yazovijayajI kRta bhAvArtha sAthe) 0~1-0 jathAbaMdha yA chuTaka yA prabhAvanA mATe--lakhA. nayakANakA jinadevadarzana sAmAyikasUtra jainakAvyapraveza (akaTobara khAlAbhAI haganalAla meghajI hIrajano ke panI ... 0-6-0 7-3-0 013-0 -6-0 kIka.bhaTanIpALa amaMdAvAda. pAyadheAnI mukhai.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA. viSayAnukramaNikA. 1 Give us men-A Poem~(Oliver Wendell Holmes) 2 Naya-Karnika A Primer of Jain Logic. 3 A Synospis of the theory of Karma. (Sushil) 4 Karmas. (A Seeker) 5 khamAvuM chuM kSamA karo! --eka vAgye. 1912] 6 kSamApatA (rA. rA. amRta) 7 zrI payUSaNa pUrNAhuti (rA. rA. manasukha karada mahetA) 8 paryuSaNa parva te ApaNuM kartavya. (. rA. nyAlacaMda lakSmIcaMda seAnI khI.e., ek e. 9 zrImana vIraprabhu stuti.--kAvya (rA. ra. prANajIvana merArajI zAha.) 10 vIraprabhunA janmotsava (rA. rA. vIramaNI.) 11 zrI mahAvIra jayanti (gaM. sva. huM nima LA.) 12 aitihAsika purUSonA utsava zAmATe karavA joie ? 13 prabhuzaraNe--kAvya. (rA. rA. vasanta) 14 zAlibhadranA gRhatyAga---khaDakAvya (rA. rA. amRta.) 15 zAlibhadra-eka TukI dharmAMkathA. 16 sadgata zrI gAvindajIte......snehAMjali !--kAvya (rA. rA. amRta.) 17 sAdhAraNa jinastavana.--kumArapALa bhUpALa viracita [415 201 262 271 277 281 281 282 23 eka yejaka citra --kAvya. (rA. rA. amRta.) 24 vhAla ghelAMnI devapUjA.--kAvya. (rA. rA. lalita, ) 287 292 295 296 299 303 304 36 31ra (sanmitra munizrI kapUravijayajI. 313 18 mi. huM vArananAM praznonAM uttara. (rA. rA. manaHsukhalAla karada mahetA. 316 19 patra prAsAda-mahenane patra (rA. rA. saMnyAsI.) 319 325 20 ziyaLa vinAnI nArI --kAvya. (rA. rA. prANajIvana merArajI zAha.) 21 jaina sAhityanI gujarAtapara asara (rA. rA. kRSNulAla meAhanalAla jhaverI. ema. e,eel bI.) 326 22 jaina pAribhASika zabdo ane gujarAtI bhASAnA zabdakoza, (rA. rA. cunIlAla vardhamAna zAha.) 328 331 25 jaina saMsthAo. (rA. rA. legIndrarAva 2. dviveTiyA. bI. e.) 332 26 dAnadharma (rA. rA. hAkemacaMda harajIvana maNiyAra, ema, e., eel. bI) 337 27 ame te| dInavatsala (rA. rA. lalita) 242 28 zrImad jJAnasArajI 343
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416) jena konpharansa heralDa. (akabara 344 345 28 mananuM prAbalya--kAvya, (zrImadda jJAnasArajI) 30 nizcale "huM'- kAvya 31 AtmavismRti-kAvya , 32 sAdhuno bhekha--kAvya che 33 dharmanAM cinha (rA. ra. kuMvarajI ANaMdajI) 34 prabhujI! Apa vinA keIne AdhAra nathI-kAvya. (aa. ra. vasanta.) 349 350 351 352 353 353 357 35 konpharansa gAmAtAnuM rakSaNa kare.--kAvya (munizrI buddhisAgara) 36 hiMdanI lata-kAvya. (rA. rA. divAno.) 37 hiMdano vyApAra-kAvya. (rA. rA. divAnA) 38 vArSika saravaiyuM. (rA. rA. amaracaMda ghelAbhAi.) 39 nirAzA - kAvya. (rA. rA. vasanta ) 40 nirAdhAra dazA -kAvya (,, ,, , ) * 1 have zuM karavuM !--kAvya (,, , , , 4ra have kaye raste jaIzuM (rA. rA. samayadharma) 43 prabala AzA-kAvya (rA. rA. vasanta) 44 pratikramaNa (munizrI cAritravijayajI) 45 dhArmika sainikane protsAha-kAvya (rA. rA. vasaMta ) 46 premapathI [rA. rA. upazama ]. 47 gurUdevanI stuti -- kAvya [gaM. sva, nirmaLA baheno 48 naya vicAraNA (muni zrI ratnacaMdrajI) 49 citra paricaya (sara vasanajI trIkamajI, zeTha lAlabhAI dalapatabhAI, zrIyuta mahepANI, nagarazeTha cImanabhAI lAlabhAi) 5je kenpharansa vartamAna 358 358 358 370 37 382 384 . 35. 387 400 You STRI