Page Text
________________
૨૮૪]
જન કેન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
[સપ્ટેમ્બર
પ્રાપ્ત થવા માટે પિતાને પુણ્યશાળી ગણવા ઘટે છે. આવાં પવિત્ર મંગલ પર્વે પિતાને પ્રાપ્ત થવાનું પ્રશસ્ત ગૈરવ આણવું ઘટે છે.
પણ એ નૈરવ કયારે કર્યું છાજે અને એ નૈરવ જ્યારે સાર્થક ગણાય, કે જ્યારે શ્રી વીતરાગ પરમાત્માએ કરેલ ઉપદેશ-આજ્ઞા પ્રમાણે એ પ આરાધવામાં આવે.
જેની વર્તમાન સ્થિતિ અને આચરણ પર દષ્ટિ નાંખતાં ખેદ થાય છે, કે વિવેકની ઓછાશને લઈને કર્મની વિરાધનાને બદલે કર્મની આરાધના થાય છે.
જે પર્વ દિવસોમાં આરંભ–સમારંભનો સર્વથા ત્યાગ કરવો ઘટે છે, તે દિવસોમાં ધર્મના નામે આરંભ-સમારંભ થાય છે. જે પવિત્ર દિવસમાં માન-લોભાદિ કવાયની નિવૃત્તિને લક્ષ રાખવો ઘટે છે, તે દિવસોમાં માન આદિ કષાય તે મોઢા આગળ હિંડે છે. જે દિવસોમાં રાગ ઠેષ ક્ષીણ નહિં તે મંદ કરવા ઘટે છે, તે દિવસમાં તે ધર્મના (?) નામે વિશેષ પ્રકારે ઉદ્ભવે છે. આ કેવળ મેહનું સામ્રાજ્ય વર્તે છે.
આ પવિત્ર દિવસમાં જીવોએ અનશન આદિ બાહ્ય આત્યંતર તપ યથાશકિત આદરવાં ઘટે છે, આ દિવસમાં જમણવાર આદિના આરંભ-સમારંભ ન ઘટે. સ્વામીવલ (વધર્મ વાત્સલ્ય) એકલા જમણ આપવાથી થાય છે, એમ કાંઈ નથી; તેમ તે જમણું પર્યષણના દિવસોમાં જ થઈ શકે એમ પણ નથી. પર્યુષણમાં સ્વધર્મવાત્સય અવશ્ય કર્તવ્ય છે. પણ સ્વધર્મવાત્સલ્યના અનેક પ્રકાર છે, અને તે પ્રસંગને યોગ્ય, દ્રવ્ય, દેશ, કાળ, ભાવને યોગ્ય થઈ શકે. વર્તમાન શ-કાળ જોતાં સ્વધર્મ અને સ્વધર્મી યોગ્ય વાત્સલ્ય તો તેમની માઠી સ્થિતિ સુધારવા, તેઓને વ્યાવહારિક-પારમાર્થિક જ્ઞા–દાન આપવારૂપે થવું ઘટે છે.
" જ્ઞાનીઓ કહે છે, કે વિવેક છે, ત્યાં ધર્મ છે. વિવેક વિના ધર્મ થઈ શકતો નથી. માટે સાર–અસાર, ગ્ય–અયોગ્ય, હિત–અહિત, ઉચિત-અનુચિત, જરૂર–બીનજરૂર વિચારી પ્રવૃત્તિ કરવી ઘટે છે. પર્યુષણ આરાધનામાં સ્વધર્મવાત્સલ્ય આદિ પ્રકારે વિવેકની ખામી બહુ જણાય છે.
વિવેકની ખામી અને કષાયની વૃદ્ધિ પ્રત્યક્ષ છે. આ વાત સર્વદેશીય નથી; એકાંતિક નથી. સામાન્યપણે છે, ઘણું આરાધકો વંદનીય છે. બાકી અત્યારે તે જમણ આપવામાં પષણ આરાઘના સમાઈ ગઈ છે ! પર્યુષણ પુરાં થયે શ્રાવકે સાધુ સમીપે વંદન અર્થે જાય, ત્યારે સાધુ પુછે. “કયું શ્રાવકજી, પર્ય પણ આરાધના અચ્છી હુઈ ?” શ્રાવકજી પ્રત્યુત્તર આપે “હાં, સાહેબ, શેરે શેર ઘી પાયાથી.” પર્યુષણ પર્વની આરાધનાની આવી સમજ તે વિવેકની ખામી નહિં તે બીજું શું ? વળી એ જમણ અર્થે કેટલાં માન–લોભ સેવવાં પડે છે ? પર્યુષણ પર્વનું આરાધન સફળ ઈચ્છનારાઓએ આ બાબત ધ્યાનમાં લઈ વિવેકથી વર્તવું ઘટે છે.
સમ્યકત્વના ભૂષણરૂપ સ્વધર્મવાત્સલ્યની નોકારસી (નવકારશી)ના જમણમાં અને શાસન પ્રભાવનાની પતાસાં, બદામ કે સાકર શ્રીફળ વહેંચવાપ–ભાવનામાં સીમાં આવી ગઈ છે
| SR No. | 536605 |
| Book Title | Jain Shwetambar Conference Herald 1912 09 Pustak 09 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India |
| File Size | 15 MB |