Page Text
________________
૩૬૦)
જેન કેન્ફરન્સ હેરલડ.
(અકબર
થી, તેમજ દુનીઆના બીજા દેશે અને બીજા ધર્મોવાળા જે જે રસ્તા લેતા ગયા છે અને તે દરેક પ્રયોગોમાંથી જે લાભાલાભ પામતા ગયા છે તે સર્વને અભ્યાસ કરવાની દરકાર જૈનમાં નથી તેથી, દેશ-કાળાદિ અનુકૂળ છતાં જૈનવર્ગની ઉત્ક્રાન્તિને વેગ મળી શકે નથી.
જે સમાજમાં માણસે રહેવું હોય—ખાસ કરીને સુખી રહેવું હોય તે સમાજ, તે સમય અને તે પરિસ્થિતિઓને અન્ય સ કરવાની હેને એટલી જ જરૂર છે, કે જેટલી જરૂર હેને પોતાના ગુણ-દેશના અર્થાત પિતાના સ્વભાવને અભ્યાસ કરવાની છે. અજ્ઞાન એજ મિથ્યાત્વ છે; અને પરિસ્થિતિઓ તરફ બેહેરા કાન કરવા એ પ્રથમ દરજજાનું નહિ તે બીજ દરજજાનું અજ્ઞાન તે ગણાયજ, એવી અજ્ઞાન દશામાં રહસ્ય પૂર્ણ સમ્યકત્વ કેવી રીતે સંભવે ? અને સમ્યકત્વ વગર માણસ પિતાને કે સમાજનો ઉધાર શી રીતે કરી શકે ? હવે જે પરિસ્થિતિઓને અભ્યાસ એ “સમ્યકત્વ'ને એક પટાભાગ હેય-જ્ઞાન ને એક પટાભાગ હોય તે કોઈપણ ઉચ્ચારાયવાળા જનબન્ધને (“શમણુને કે એમણે પાસક'ને પિતાના ઘર'ની અને પિતાની આસપાસ દેખાતા જગતની પ્રકૃતિનું અને પ્રગતિનું અધ્યયન કર્યા સિવાય કેમ કરી ચાલી શકે ? માટે પોતાના સમાજના ગુરુદેષ બારીક પતું પ્રેમમાં દષ્ટિએ જોવા એ દરેક સુજ્ઞ ત્રાવક તેમજ મુનિને માટે જરૂર છે તેટલું જ બીજા સમાજના અનુભવપરથી પિતાને માગ સરળ કરે એ પણ જરૂરનું છે.
સઘળા દેશે અને સઘળા ધર્મો આતે આતે નવું નવું શીખતા જાય છે, અને જડવાદમાંથી ચેતનવાદમાં આવતા જાય છે. અને આ કાળમાં તે ખાસ કરીને જૈનેતર આ અને યુરોપીઅન જિજ્ઞાસુઓ અધ્યાત્મવિદ્યા અને સંસારસુખનાં સાધન એમ બને રસ્તે ઘણી પ્રગતિ કરતા જોવાય છે. સિધિને માટે જે માનસિક નિર્મળતા અને માનસિક બળની જરૂર જેનો સ્વીકારે છે તે મનના આરોગ્ય માટે અને બુદ્ધિના વિકાસ માટે અનેક શોધો થવા લાગી છે, કે જેનાથી જૈન વર્ગ પ્રાય: સંપૂર્ણત: અજ્ઞ છે. Psychology(માનસશાસ્ત્ર) આગળ વધતું જાય છે, જેને પરિણામે ધર્મની ગુપ્ત વાતો કે જે અર્થ વગરના શબ્દો તરીકે જ સંગ્રહી રાખી છે તે પર “જીવતો પ્રકાશ પડે છે. શરીર રચનાની બારીક તપાસ થવાથી અનેક ગાસનોમાં રહેલું રહસ્ય સમજમાં આવવાના પરિણામે શરીર અને મનને લગતાં દરદે માત્ર અમુક nerves (સ્નાયુ)ગતિમાં મૂકવાની કસરતથી જ મટાડવાનાં શાસ્ત્ર રચાયાં છે. સ્થલ અથવા દારિક દેહને નિદ્રામાં નાખી સૂક્ષ્મ દેહ વડે અનેક અનુભવો પાળવાની વિદ્યા ખીલતી જાય છે. આમ ચોતરફ સિદ્ધિ કે મોક્ષને માટે જિજ્ઞાસુઓ ઉદ્યમ કરવા લાગ્યા છે અને માગે તેને મળે એ કહેવત મુજબ તેમને માગેલું સઘળું નહી તે ટુકડો પણ મળે છે ખરો. આ વસ્તુસ્થિતિમાં આપણે જેને માત્ર જૂના જમાનાનાં શાસ્ત્રના શબ્દોને માત્ર શબ્દને જ વળગી રહી આખી દુનીઆ તરફ પીઠ કરીએ તે આપણી પ્રગતિ કેવી રીતે થઈ શકે ? “સૂત્રો' માત્ર સાધુજ વાંચી શકે એવી અમુક પક્ષની માન્યતામાં જો કાંઈ સત્ય હોય તે તે એ છે કે, “સૂત્રમાં અનેક રહસ્યો રહેલાં છે, અનેક અપેક્ષાઓ
| SR No. | 536605 |
| Book Title | Jain Shwetambar Conference Herald 1912 09 Pustak 09 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India |
| File Size | 15 MB |