Page Text
________________
* * * * * *********
૩૭૮]. જેન કેન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
[ અકબર ~~~~~~~~~~~~ કુમારપાલના ગુરૂ હેમચંદ્રાચાર્યને શિષ્ય બાલ કરીને હતા. કુમારપાલના ભીજા અજ્યપાલે રાજ્યના લેભથી, બાલચંદ્રને સમજાવ્યું કે જે કમારપાલને જીવ લેવાની કોઈ યુક્તિ કરે તે કુમારપાલના મરણ પછી હું ગાદીએ આવું અને કુમારપાલ હેમચંદ્રાચાર્યને ગુરૂ તરીકેનું જેટલું માન આપે છે તેટલું હું તમોને માન આપીશ” આ લોભથી બાલચંદ્ર એક વખત પ્રતિષ્ઠાના મુહુર્તમાં ગડબડ કરી દીધી, જેથી કુમારપાલનું મૃત્યુ થયું અને અજ્યપાલ ગાદીએ આવ્યો પણ બાલચંદ્રને આપેલ વચન પાળ્યું નહી. તેમજ બાલચંદ્રને સંઘે પણ સંધ બહાર કર્યો, તેથી તેની અપકીર્તિ થઈ જેથી બાલચંદ્ર ક્રોધ સહીત મરણ પાપો અને વ્યંતર દેવ થ; સંધ ઉપર વેર લેવા વાસ્તે સંધમાં ઉપદ્રવ કરવા મંડયો. સંઘે ઉપદ્રવ ટાળવા તેજ બંતરનું આરાધન કર્યું ત્યારે તેણે કહ્યું કે મારી કરેલ “સ્નાતસ્યાની સ્તુતિ સંધમાં દાખલ કરો અને મારું નામ રાખે તે ઉપદ્રવ દૂર થાય. તે પ્રમાણે સંઘે કબુલ કર્યું અને તે સ્તુતિ સંઘમાં બેસવા ગોઠવણ કરી.
બીજી વાત એ પણ છે કે બાલચંદ્રનું માન અજ્યપાલે ન રાખવાથી બાલચંદ્ર અજ્યપાલ ઉપર કે ધિત થયો હતો અને સર્વાનુભૂતિ નામના યક્ષનું આરાધન કરવાથી થશે વર આપેલ ત્યારે માગણી કરી કે અન્ય પાલનો જીવ લેવો છે, યક્ષે અજ્યપાલના ઘોડામાં પ્રવેશ કર્યો, અને જયારે અજ્યપાલ ઘેડ ઉપર બેઠે ત્યારે અજ્યપાલને ૫છા જેવા તે મરણ પામ્યો. સઘનો તે દુશ્મન હતું તેથી આ વાત સંઘને ગમી તેથી સર્વાનુભૂતિ યંક્ષનું નામ રાખવા બાલચંદ્રની કરેલ “સ્નાતસ્યાની સ્તુતિ” સંઘમાં દાખલ કરી.
આવી રીતે બીજાં જે જે સૂ, ગાથાઓ, અને જો કો પ્રતિક્રમણમાં કેટલાક કારણોને લઈને દાખલ થતા ગયા છે, તે દરેકના કર્તાનાં નામ, અને કઈ સાલમાં, કેવા સંજોગોને, લઈને દાખલ કરવામાં આવેલ છે, એમ અનેક હકીકત અનુપલબ્ધ થતી જાય છે એ હું શોચિનીય નથી. તેમ “નમોસ્તુ વર્ધમાનાય” ને બદલે સ્ત્રીઓ “સંસારદાવાની” ત્રણ ગાથાઓ કહે છે તેનું સબલ કારણ સમજાતું નથી. નિર્બળ બચાવમાં સંસ્કૃત “ નાસ્તુ વર્ધમાનાય” હેવાથી સ્ત્રીઓને સંસ્કૃતને અધિકાર નથી–આમ આ વાત હસી કાઢવા જેવી લાગે છે. કેમકે “સકલાર્વત” “સ્નાતસ્યાની સ્તુતિ” “લઘુશાંતિ” “મેટીશાંતિ” અને “ભકતામર” વિગેરે વિગેરે સંસ્કૃત હોવા છતાં સ્ત્રીઓને શીખવાનું અને બોલવાને ક્રમ ચાલ્યો આવત આપણે નજરે જોઈએ છીએ. બીજી એક આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરનારી વાત એ પણ છે કે સુદેવયા' ની અને ક્ષેત્ર દેવતા” ની સ્તુતિ ન બોલતા “કમલંદલ” ની સ્તુતિજ બીએએ બોલવી જોઈએ; વિચાર કરતાં શતદેવતાની અને ક્ષેત્ર દેવતાની સ્તુતિ માગધીમાં હોવા છતાં સંસ્કૃત ‘કમલદલ” ની સ્તુતિ શું કામ સ્વીકારવામાં આવી હશે? એ સમજી શકાતું નથી. જે પ્રતિક્રમણ નિત્યની ક્રિયા છે અને તેમાં બેલાતાં સૂત્રના સબંધમાં આપણામાં જ અજ્ઞાનતા વધતી જાય છે તે જ સૂચવી આપે છે કે આપણે ક્રિયાના હેતુ તરફ લક્ષ નહી રાખતાં શુન્યદેશ્યકત ક્રિયા કરીએ છીએ. તેમજ પ્રતિક્રમણમાં બોલાતાં સૂત્રોના છ દેનું જ્ઞાન અને
| SR No. | 536605 |
| Book Title | Jain Shwetambar Conference Herald 1912 09 Pustak 09 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Jain Shwetambar Conference |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India |
| File Size | 15 MB |