________________
૩૦૬)
જેન કેન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
(સપ્ટેમ્બર
શાલિભદ્ર. (એક ટુંકી ધર્મકથા. ) यद्गोभद्रः सुरपरिदृढो भूषणाद्यं ददौ यजातं जायापदपरिचितं कंबलिरत्नजातम् । पण्यं यच्चाजनि नरपतिर्यच्च सर्वार्थसिद्धिः
तदानस्याद्भुतफलमिदं शालिभद्रस्य सर्वम् ॥ અર્થ- દેવતાઓમાં શ્રેષ્ઠ એવા ગોભદ્ર જેને ભૂષણદિ આપ્યાં, રત્નકંબલ જેની સ્ત્રીએના પગની સાથે પરિચયવાળાં થયાં જેની સ્ત્રીઓએ રત્નકંબલ તે પગ લુછવામાં વાપર્યા, જેને રાજા શ્રેણિક) કરિયાણારૂપ બને, અને જેણે પ્રાંતે સવાર્થસિદ્ધ વિમાન પ્રાપ્ત કર્યું–આ પ્રમાણે શાલિભદ્રને દાનનું સર્વ પ્રકારનું અદ્ભુત ફલ પ્રાપ્ત થયું.
૧. પૂર્વજન્મ. (સુપાત્રદાન.) દાન શાલિભ કયારે કર્યું કે તેથી તેને ઉપરનું ફળ પ્રાપ્ત થયું ?-પૂર્વજન્મમાં કેવું. તે કર્યું? તે તે નીચે જણાવીએ છીએ.
પૂર્વભવમાં શાલિગ્રામ નામના ગામમાં ઘન્યા નામની એક વિધવા દરિદ્ર સ્થિતિમાં રહેતી હતી. તે પોતાના સંગમ નામના પુત્રને લઈ રાજગૃહ નગરમાં ઉદર ભરવા માટે આવી, અને ત્યાં પારકું કામકાજ કરવા લાગી. સંગમ પણ ગામનાં વાછરડાં ચારવા લાગ્યા. એક દિવસે કોઈ પર્વ આવવાથી ઘેરઘેર ક્ષીર (ખીર) થતી જોઈ ખાવાની ઇચ્છા થતાં સંગ માતા પાસે હઠ કરી ક્ષીરજન માગ્યું. માએ પાડોશણ પાસે માગતાં એકે દૂધ, બીજીએ ચોખા, રીજીએ સાકર, તે ચોથીએ ધી-એમ ખીર માટે સામાન આપો. માએ ખીર બનાવી ઉની ઉની સંગમની થાળીમાં પીરસી અને પિત પડે અને ત્યાં ગઈ. સંગમ ખીરને કુકે છે તેવામાં માસક્ષપણુના પારણે કોઈ સાધુ ત્યાં પહેરવા માટે પધાર્યા, તેમને જોઈ સંગમને બહુ આનંદ થશે અને ભાવપૂર્વક બધી ક્ષીર તે મુનિને વહેરાવી દીધી, અને પિતાને ધન્ય માનવા લાગ્યો. કારણકે ચિત્ત, વિત્ત અને પાત્ર એ ગણેને વેગ બહુ દુર્લભ છે. આ પ્રમાણે સુપાત્રદાન દેવાથી પિતાને બહુ હર્ષ થયા. કહ્યું છે કે –
आनंदाश्रूणि रोमांचो बहुमान प्रियंवचः ।।
किं चानुमोदना पात्रदानभूषणपंचकम् ॥ . (૧) આનંદથી નેત્રમાં આંસુ આવવાં, (૨) રોમરાય વિકસ્વર થવા, (૩) બહુમાન સહિત આપવું, (૪) પ્રિય વચન બેલી આપવું, અને (૫) તેની અનુમોદના કરવી- આ પાંચ સુપાત્રદાનનાં ભૂષણ છે.
