________________
વસ્તુપાલનું વિદ્યાસડળ અને બીજા લે છે કાવ્યો રચ્યાં. હરિહરે સાઠ કાવ્યો રચ્યાં. એટલે મંત્રીએ કહ્યું, “હરિહર તે હાર્યા.” હરિહર બેલ્યો
रे रे ग्रामकुविन्द कन्दलयता वस्त्राण्यमूनि त्वया गोणीविभ्रमभाजनानि बहुशः स्वारमा किमायास्यते । अप्येकं रुचिरं चिरादभिनवं वासस्तदासूख्यता यन्नोज्झन्ति कुचस्थलात् क्षणमपि क्षोणीभृतां वल्लभाः ॥ આ સાંભળીને મંત્રીએ હર્ષથી બન્નેને સત્કાર કર્યો.
સુલટ सुभटेन पदन्यासः सः कोऽपि समितौ कृतः । येनाधुनाऽपि धोराणां रोमाञ्चो नापचीयते ॥
–કીર્તિકૌમુદી વસ્તુપાલના વિદ્યામંડળમાંના કવિઓ નરચન્દ્ર, વિજયસેન, હરિહર આદિ સાથે સુભટની સ્તુતિ પણ સોમેશ્વરે કીર્તિકૌમુદીના મંગલાચરણમાં કરી છે. વળી સુરત્સવની પ્રશસ્તિમાં પોતાની કવિતા વિષેને સુભટ અને હરિહરને પ્રશંસાત્મક અભિપ્રાય તેણે ટાંક્યો છે તે ઉપરથી પણ સુભટ અને સોમેશ્વર ગાઢ સંપર્કમાં હતા એમ અનુમાન થાય છે. અંગદવિષ્ટિના પૌરાણિક પ્રસંગનું નિરૂપણ કરતું સુભટનું નાનકડું દૂતાંગદ છાયાનાટક પ્રાપ્ત થાય છે. એ નાટક ત્રિભુવનપાલની આજ્ઞાથી પાટણમાં ભજવાયું હતું. એમાંના કેટલાયે શ્લોકે સુભટની ઉચ્ચ કવિપ્રતિભાની સાક્ષી પૂરે છે. દૂતાંગદની પ્રરતાવનામાં સુભટે પિતાને “પદવાક્યપ્રમાણપારંગત કહ્યો છે, એ જોતાં એણે પ્રમાણુશાસ્ત્રના વિષયમાં કોઈ ગ્રન્થ કદાચ રચ્યો હોય.
વળી આ છાયાનાટકમાં સુભટે સ્વરચિત ગ્લૅક ઉપરાંત ભવભૂતિ, રાજશેખર આદિ પૂર્વકાલીન કવિઓના શ્લેકે પણ લીધા છે, અને નાટકને અંતે એ વસ્તુનો ઋણસ્વીકાર પણ કર્યો છે
