________________
વસ્તુપાલનું વિદ્યાસડળ
ન્યાયક’દલીપ’જિકાના ઉપયુ ક્ત ઉલ્લેખ ઉપરથી જણાય છે. એ કૃતિ હાલમાં મળતી નથી, પણ એક જાના ગ્રન્થભંડારની હસ્તલિખિત સૂચિ (પુરાતત્ત્વ, પુ. ૨, પૃ. ૪૨૬) ઉપરથી જણાય છે કે કાકુલ્થકૅલિ એ ૧૫૦૦ ક્ષેાકપ્રમાણનું નાટક હતું. એના વિષય શે। હશે એ સૂચિ ઉપરથી માલૂમ પડતુ નથી, પણ રઘુવંશને લગતા કાઈ વિષય કવિએ લીધેા હશે એવું અનુમાન નાટકના નામ ઉપરથી કરીએ તે વધારે પડતું નથી. આ સિવાય વિવેકપાદપ અને વિવેકકલિકા નામના સૂક્તિસગ્રહો પણ નરેન્દ્રપ્રભસૂરિએ રચ્યા છે.
નરેન્દ્રપ્રભસૂરિએ વસ્તુપાલપ્રશસ્તિ નામનાં એ કાવ્યા રચ્યાં છે, જેમાંનું એક ૧૦૪ શ્લાકનું અને ખીજું ૩૭ શ્લાકનુ છે. એ બન્ને ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ મહત્ત્વનાં છે. ગિરનાર ઉપરના વસ્તુપાલના પ્રશસ્તિલેખે પૈકી એક લેખ નરેન્દ્રપ્રભસરિની રચના છે.
ભાલચન્દ્ર
वाग्वल्लदिलदस्यवः कति न वा सन्ध्याखुतुल्योपमाः । सत्योल्लेखमुषः स्वकोष्ठपिठरीसम्पूतिधावद्धियः । सोऽन्यः कोऽपि विदर्भरीतिबलवान् बालेन्दुसूरिः पुरो यस्य स्वर्गिपुरोहितोऽपि न गवां पौरोगवस्तादृशः ||
—અપરાજિત કવિ
बहुप्रबन्धकर्तुः श्रीबालचन्द्रस्य का स्तुतिः । मन्त्रीशवस्तुपालेन यः स्तुतः कवितागुणात् ॥
—પ્રદ્યુમ્નસૂરિષ્કૃત સમરાદિત્યસ ક્ષેપ
આ ખાલચન્દ્રસૂરિ ચન્દ્રગચ્છના હરિભદ્રસૂરિના શિષ્ય હતા. તેઓ મેાઢેરાના માઢ બ્રાહ્મણ હતા. તેમનુ મૂર્વાશ્રમનું નામ મુંજાલ હતું; તેમના પિતાનુ નામ ધરાદેવ અને માતાનુ નામ વિદ્યુત-વીજળી હતું. ધરાદેવ જૈન શાસ્ત્રઓના જાણકાર હતા. મુંજાલે પણ હરિભદ્રસૂરિની વાણી સાંભળીને માબાપની અનુમતિથી દીક્ષા લીધી. ચૌલુકય
