________________
(૨૫).
(વાચાળપણુ) માને સ્થિરમાં બોલવાને અશક્ત માને. આથી કેઈ સાર કવિ કહે છે કે –પંડિતેમાં એક ગુણ હાય કે, દુર્જને તેને કલંકિત ન બનાવે? આને અર્થ એ છે કે–હિતને માટે કહેલું વચન પણ નિર્ભાગ્યને અગુણપણે પરિણમે છે.
અગુણ ગુણ. કેઈને અગુણ-વચન પણે ગુણકારી પણ થાય છે. જેમકે, વક વિષય સંબંધી છે. તે જેમ, ગેધે ગળી હોય અને તેને કિણ સ્કંધ (કાંધ) થયે ન હોય, તે ગે ગણમાં સુખેથી બેસે છે. '' गुणानामेव दौर्जन्याधुरि धुणे नियुज्यते । असं जातकिणस्कन्धः, सुखं जीवति गौलिः।।"
જેમકે –ર્જન્ય (કુટીલતાથી) ગુણનું જ ધુરિમાં ઘુર્ય પણું જાય છે. જેમકે, અસંજાત એટલે, જેને કિણસ્કંધ ન હોય, તે ગળી બળદ સુખેથી જીવે છે. --
ભવગુણ ભવગુણ એટલે, નારકાદિ ભાવવાળે જીવતે તે સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થાય ત્યાં તેને તે ગુણ મળે, તે જીવને આશ્રયી છે. જેમકે, નારકિમાં જીર ઉત્પન્ન થાય તેને અતિશય વેદના, તથા દુખેથી સહન થાય તેવી પીડા તે ભગવે તથા તેના શરીરને તલ તલ જેવડા ટુકડા કરી નાંખે; તે પણ
