________________
તેજ પ્રમાણે જાતિ (જન્મ-મરણ) એ બન્નેને “પાણી કાઢવાના રેટના ન્યાયે” નવા નવા જન્મ-મરણનાં દુઃખસંસારના મધ્યભાગમાં રહિને તે જીવ ભગવે છે, અથવા ક્ષણેક્ષણે ક્ષયરૂપ આવી ચીમરણથી દરેક ક્ષણે જન્મ, તથા વિનાશને અનુભવતે દુખસાગરમાં ડુબેલો સઘળું નાશવંત છતાં, તેને નિત્ય માનીને, જેમાં હિત થવાનું છે, તેને પણ અહિત માની વિમુખ થાય છે. (ધર્મ, જે સુખને આપનાર છે, તે ધર્મને બહુખ આપનાર વિષયમાં ખેંચાય છે.) કહ્યું છે કે –
આયુષ્યને નિત્ય માનીને અથવા, અસંયમજીવિત દરેક પ્રાણીને વધારે વહાલું છે. એટલે, આ સંસારમાં અજ્ઞાન અંધકારથી હણાએલા ચિત્તવાલા મનુષ્યને તથા બીજા પ્રાણુંએને વિષય રસમાં જીવવું વહાલું છે, તે બતાવે છે.
આયુષ્ય વધારવા માટે રસાયણ વિગેરે ક્ષિાએ બીજા અને જે દુખ કરનારી છે. તેને કરે છે. તથા રેખા વિગેરેનું ક્ષેત્ર ખેડાવે છે. ધેળાંઘર (હવેલીએ) વિગેરે બંધાવે છે. તથા આ મારાં છે. એમ માનીને તેના ઉપર વધારે પ્રેમ કરે છે. તથા ડાં રંગેલાં અથવા જુદી જુદી જાતનાં રંગેલાં અથવા વગર રંગેલાં વસ્ત્ર તથા રનાં કુંડળે તથા સેનું તથા સ્ત્રી વિગેરે મેળવીને તેમાં એટલે ઉપર કહેલી રમણીય વસ્તુઓમાં ગૃદ્ધ થએલા છે. તે મૂઢપુરૂષે દુઃખ આવતાં ગભરાય છે. અથવા તેમની શરીર શક્તિ બરાબર હોય ત્યારે તે ધર્મ વિશેરને ઉત્તમ બેલતા
