________________
(૧૦૩) સંભળાય.) એટલા માટે તેની પર્યામિમાં બધી ઈદ્ધિની પર્યાપ્તિ પણ સાથે સૂચવી. . (કાને સાંભળીને જીવરક્ષા માટે આંખથી જોઈને ચાલે, વિચારીને બેલે વિગેરે છે, તેથી બીજી ઈદ્રિયાનું પણ સ્વરૂપ બતાવ્યું છે.)
આ કાન વિગેરેને આત્માની સાથે સંબંધ થતાં, જે જ્ઞાન થાય છે, તે જ્ઞાન ઉમર વૃદ્ધ થતાં ઓછું થાય છે, તે હવે બતાવે છે. મૂળસૂત્રમાં કહ્યું છેકે –
મિતંર વિગેરે. એટલે ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે બુઢાપામાં શક્તિ ઓછી થઈ જાય છે.
અથવા આખા સૂત્રને આ પ્રમાણે અર્થ લે કે –
કાન વિગેરે વિજ્ઞાનથી કમી થયેલ કર્ણભૂત ઇદ્રિ છતાંપણ ગમત. વિગેરેને અર્થ એ થાય છે કેજેમ જેમ ઉમર વીતે, તેમ તેમ બુદ્ધિ-શક્તિ ઓછી થાય તેમાં પ્રાણીઓને કાળે કરેલી શરીરની અવસ્થા જેમાં વન વિગેરે વય (ઉમર) છે. તેને જરા અથવા મૃત્યુના સામે જવાનું છે. કારણ કે અહી શરીરની ચાર અવસ્થાઓ છે, (૧) કુમાર (૨) વન (૩) મધ્યમ (૪) વૃદ્ધત્વ છે, એમ જાણવું. તે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. કે –
