________________
પરિપાક
૨૫
ગષ્ઠિતને પણ ઉપયોગ કર્યો છે.૧ આ ઉપરાંત આવતાની બારની સખ્યા પણ એમણે શબ્દાંક દ્વારા દર્શાવી છે.૨
અલંકારશ—પહેલી અને સાતમી લતા અતય મકથી અને ચાવીસમી વિવિધ ‘ચિત્ર' અલકારથી વગેરે ઉપમા, રૂપક ઇત્યાદિ
શૃંખલા-યમકથી અલંકૃત છે. ત્રીજી લતા વિભૂષિત છે એ તેમ જ વિજ્ઞપ્તિપત્રા અર્થાલંકારનાં ઉદાહરણા પૂરાં પાડે છે.
ઐતિહાસિકાદિ સામગ્રી—સુરતિ ચૈત્યપરિપાટી ઐતિહાસિક અને અંશતઃ ભૌગોલિક માહિતી પૂરી પાડે છે, જ્યારે પટ્ટાવલી-સાય તેમ જ વિવિધ વિજ્ઞપ્તિપત્રો તા સામાજિક સામગ્રી પણ રજૂ કરે છે. વિજ્ઞપ્તિપત્રો—વિનયવિજયગણુએ પાંચ વિજ્ઞપ્તિપન્ના રચેલ છેઃ (૧) આનન્દલેખ, (ર) ઇન્દુદૂત, (૩) વિજયદેવસૂરિલેખ અને (૪-૫) વિજયદેવસૂરિવિજ્ઞપ્તિ. એ ઐતિહાસિક, ભૌગાલિક, ધાર્મિક અને સામાજીક સામગ્રી પુરી પાડે છે. એ કાવ્યરસિકેાને આનંદપ્રદ કૃતિઓ છે. વિશેષમાં આ વિજ્ઞપ્તિપત્રોની સચિત્ર હાથપેાથીએ મળી આવે તે ત્રણ સે। વષ ઉપરની ભિન્ન ભિન્ન સ્થળેાની ચિત્રકળાના અભ્યાસ માટે એના ઉપયોગ થઇ શકે. હુમલધુપ્રક્રિયાવૃત્તિ—મહામહાપાધ્યાય કાશીનાથ વાસુદેવ અભ્ય કરે રચેલ A Dictionary of Sanskrit Grammar (p. 4!5)માં આના ઉલ્લેખ છે. એને અંગે અહીં કહ્યું છે કે હેમચન્દ્રના શબ્દાનુશાસનને આધારે વ્યાકરણના જૈન વિદ્વાન વિનયવિજયે વિષયદીડ રચેલી આ કૃતિ છે. ‘હુમલઘુપ્રક્રિયાવૃત્તિ'ના બે અથ સભવે છે: (૧) હૈમલઘુપ્રક્રિયાની વૃત્તિ અને હૈ. લ. પ્ર.'' નામની વૃત્તિ. પહેલા અ અત્ર અભિપ્રેત છે એમ પૃ. ૩૨૯માં વિનયવિજય એ લ. પ્રના ઉપર વિવરણુ (gloss) રચનાર જૈન વૈયાકરણ છે ૧ જુએ લતાંક ૭.
૨ જુએ પૃ. ૧૮ અને ૯૭.
૩ આ ગા॰પૌગ્ર૦માં ઈ. સ. ૧૯૬૧માં પ્રસિદ્ધ ક્રરાયેલ છે. ૪ વિનયવિજયને આટલા જ પરિચય ક્રમ અપાયેા છે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
