________________
નારને ભાન નથી કે તેની સુખની કલ્પના વિષ્ટાકીટની કલ્પના જેવી છે.
બાહ્ય સંચાનું સુખ વાસ્તવિક સુખ નથી. માત્ર દુઃખથી ઉદ્ભવેલી ઈચ્છાનું ક્ષણિક સાંત્વન છે. એકનું એક રૂ૫ રોજ નથી આકર્ષતું. એકનું એક ગીત રોજ સાંભળીને કંટાળો ઉપજે છે. એક જ મીઠાઈ રોજ આરે ગવાથી તેના ઉપર સૂગ ચઢે છે. એક જ સ્ત્રીના સદાના સહવાસે મધુર કલ્પનાઓને અંત આવે છે. માનવી માગે છે નવીનતા. ઈચ્છિત વસ્તુ ન મળે ત્યાં સુધી તેને મેળવવા અહોનિશ તે ઝંખે છે, મળ્યા પછી તેની કિંમત ખલાસ થાય છે. અન્ય વસ્તુની ઈચ્છા ઉદ્ભવે છે અને ઈચ્છાનું દુઃખ અનુભવે છે. એમ ક્રમ ચાલ્યા જ કરે છે.
આ માનવસ્વભાવ વિચારક લેખાતે માનવી પણ લક્ષ્યમાં લેતું નથી. પરિણામે દુખના સાધનમાં તે સુખ કાપે છે અને વીતરાગતાના સુખથી વંચિત રહે છે, વિરાગનું સુખ અનુભવનાર વીતરાગતાનું સુખ સમજી શકે. जं अञ्जवि जीवाणं, विसएसु दुहासवेसु पडिबंधो । तं नजइ गुरुआण वि, अलंघणिजो महामोहो ॥४८॥
ગાથાર્થ – દુઃખદાયી વિષયે પ્રત્યે હજુ પણ જીવને જે મમત્વ છે, તેથી જોઈ શકાય છે કે મહા મેહ ભલભલાને ય અલંથ છે.
