________________
૧૦૩
વિશેષાથ :—અણુભાવતુ' દુ:ખ ન આવે તે માટે નિરાંત માનવી શ્રમ ઉઠાવે છે. જેમ જેમ દુઃખ દૂર કરવા વધુ જહેમત તે ઉઠાવે છે, તેમ તેમ તેનું દુઃખ વધતું જ જાય છે. ખિચારા માનવી ! એ નથી સમજતા કે એના પ્રયાસે ઊલટા માર્ગે જઇ રહ્યા છે; એ નથી સમજતા કે દુઃખમય સંસારમાં સુખ શોધવુ' તે રેતીમાં તેલ શેાધવા સમાન છે અને એ નથી સમજતા કે હરહંમેશ નિષ્ફળ જતા પ્રયાસે। ફ્રી ફ્રી કરવામાં મૂર્ખાઈ છે. પર`તુ સમજ્યા વિના છૂટકો પણ કયાં છે ? સુખ ઈચ્છનારે સુખના માર્ગ લેવા જ રહ્યો અને દુઃખના માર્ગ મૂકવા
જ રહ્યો.
અનુભવે ચિ'તક સમજે કે સુખ દેખાય છે ત્યાં સુખ નથી. સુખ નથી રમામાં કે નથી રામામાં; નથી માગમાં કે નથી ખંગલામાં; નથી પુત્રમાં કે નથી પરિવારમાં; નથી મનગમતા ક્ષ્ચા નિહાળવામાં કે નથી મનભાવતી વસ્તુઓ આરોગવામાં. સુખ છે સંયમ અને સમભાવમાં; વિરાગ અને ત્યાગમાં. સુખ છે આત્મામાં.
માટે જ સુખ મળે આત્મ લક્ષ્ય, જ્યાં પરનું લક્ષ્ય ત્યાં પાપ. પાપ દુઃખનું કારણુ અને પાપનું કારણુ અશુભ આશ્રવ, અશુભ ક ને આવવાના દ્વારનુ નામ છે અશુભ આશ્રવ.
વિવિધ પ્રકારના દૃલ્ટિંગેાચર પુદૂગલે જેમ જગતમાં છે તેમ દૃષ્ટિને ઋગેાચર વિવિધ પુદ્દગલે પણ વિશ્વમાં પડેલા
