________________
ગાથાથષિય તૃષ્ણ વિષમ છે જેની સંસાર વાસના અનાદિ કાળની છે, ઇંદ્રિય અતિ દુજેય છે અને ચિત્ત ચંચળ છે. ' વિશેષાર્થ –સાંસારિક સુખની અભિલાષા અને વિષય તૃણું દુઃખજનક છે. ધામ ધખતા તાપમાં પુષ્કળ પાણી પીવા છતાં તૃષ્ણા છીપતી નથી, તેમ વિષયને ઉપભોગ ખૂબ થયા છતાં વિષયતૃષ્ણા છીપતી નથી. ઊલટું સાગરના જળનું પાન જેમ ગણ અને દાહ વધારે તેમ વિષય સેવન તૃષ્ણા અને તાપ વધારે છે. વિષયવિમુખતાથી વિષયતૃષ્ણા ઘટે છે. સતત અભ્યાસથી આત્માને બ્રહ્મચર્ય સ્વભાવ પ્રગટે છે; પરનું આકર્ષણ અટકે છે.
જીની અનાદિથી સંસાર પ્રત્યે દષ્ટિ છે. આત્મલક્ષ્ય કદી ન કર્યું હોવાથી ભૌતિક સુખ એમને આકર્ષે છે. તેના અભાવમાં તેઓ રિબાય છે. ઇંદ્રિયાને તેઓ આધીન બન્યા છે. ઇંદ્રિયેને ગમે તે તેમને ગમે. એ જાતની પરાધીનતા જોગવી રહેલે આત્મા ઇંદ્રિયજય ન કરી શકે. આત્મસ્વભાવની રૂચિ પ્રગટયા વિના વિજય વરવાનું શકય નથી. - ચિત્તની ઉગ્ર ચંચળતાને કારણે આત્મધ્યાનમાં તે ક્ષણ વાર પણ એકાકાર નથી બની શકતું. તેને સ્થિર રાખવાના પ્રયાસે તીવ્ર સાધના અને સતત અભ્યાસ વિના અફળ જાય
વિષયેની વિષમતા, ભવ ભાવના, ચિત્તની ચંચળતા અને ઇદ્રિાની દુજેયતા સાધનાના માર્ગમાં ખડક રૂપે પડયા છે.
