________________
અંતિમ સંગીત ૩
એકાએક દ્વાર ખૂલ્યું અને પ્રહરી બોલ્યો, “પ્રતિષ્ઠાનથી આજે પણ મુદ્રા આવી નથી અને હવે પરમ દિવસે અમારા નવમેધ યજ્ઞની પૂર્ણાહુતિ થશે.”
સમસ્ત રાત્રિમાં બંદીગૃહમાં ગડમથલ થઈ રહી હતી. કર્ણદેવ એક પ્રબળ ઠંધ અનુભવી રહ્યો હતો. એકાએક તે બોલ્યો, “અશક!”
દેવ, શું કહે છે?”
‘જો હું તે ઉપાય અજમાવું છું. મારું મૃત્યુ કદાચ થશે, તે મારા મૃતદેહને પણ સાચવીને પાતાળ લઈ જજો, અને જયદ્રથને દેખાડીને કહેજો કે કર્ણદેવનું શરીર આ છે અને આત્મા અનંતનું સંગીત સાંભળવા તન્મય બન્યા છે.'
દેવ શું મૃત્યુ અવશ્યભાવિ છે?'
હા, કારણ કે હું આ નિશાચરોની પાસે વીણા વગાડવાની રજા માગવાને છું. હું જે સંગીત સંભળાવીશ તેમાં એ બધા મત્ત થઈ જશે. તમે સર્વે પણ તેમ જ થશે. એમની એ મૂછને લાભ લઈને મારે એમને નિઃશસ્ત્ર કરવા છે. જુઓ એ સંગીતના ગાવા પછી વીસ ઘટિકા પછી મને મૂછ આવશે. એ જ મૂછ કદાચ મૃત્યુમાં પણ ફેરવાઈ જાય.'
દેવ એને કંઈ પ્રતિકાર નથી ?'
હા, જો એ મૂછિત અવસ્થા ત્રણને સાઠ ઘટિકા રહે તે કઈ સંગીત મારામાં ચેતના પુનઃ આણી શકે છે.’ | સર્વે ચૂપ રહ્યા. કર્ણદેવ બોલ્યો, “અશોક, જો આ મારું અંતિમ સંગીત થાય તે બસ વિદાય લઉં છું.'
બંદીજનો સર્વે કકળી ઊઠયા. પરંતુ ઉપાય હતે નહીં. સર્વે આંસુભરી દષ્ટિએ કર્ણદેવને જોઈ રહ્યા.
સાગરદસ્યઓના અધિપતિ, આજે તમે મારા કેદી છે અને હવે તમારી આહુતિ આપવાની છે” અશોક બોલ્યો.
ભલે, તમે અમને સમુદ્રમાં નાંખી દે, પરંતુ જે દિવ્ય સંગીત અમારા કર્ણપટ પર સંભળાયું છે તેને માટે તે તમને ધન્યવાદ આપ ઘટે છે. કર્ણદેવની મૂછ પણ કદાચ મૃત્યુમાં ફેરવાઈ જાય એવી વાત જ્યારે મેં સાંભળી ત્યારે મારું પણ મને મૂંઝાઈ ગયું છે.”
“અસ્તુ, પરંતુ એને ઉપાય અમે કરી રહ્યા છીએ. જોઇએ કદાચ જયદ્રથ એ કાર્યમાં સફળ થાય.' , “શું કહે છે? તમે પાતાળ સુધી ક્યાંથી પહોંચી શકશે ?”
હા, ત્યાં પહોંચતાં એક સપ્તાહ થઈ જશે. જોઈએ કેમ થાય છે.'
કંઈક વિચારી દસ્યુપતિ બોલ્યો, ‘વારૂ, કર્ણદેવને ખાતર હું તમને એક શીધ્ર પહોંચવાનો રસ્તો બતાવું છું. તમે પાતાળ પહોંચ્યા પછી અમને સમુદ્રમાં પધરાવજો.’
અશોકને લાગ્યું કે દસ્યુપતિ સત્ય કહી રહ્યો હતો. તે બોલ્યો, “વારૂ, તમારી સહાયતા જે અણમેલ થઈ જશે તે અમે તમને મુક્તિ આપશું.'
પાતાળના બંદરે પ્રતિષ્ઠાનની નૈકાઓ આવી એ વાતને ફેલાતાં કંઈ વાર લાગી નહીં, અને એ નકાને દસ્યુઓએ લુંટી હતી એ વાત પણ જાહેર થઈ ગઈ. એ જ નૈકામાં પ્રતિષ્ઠાનને પ્રસિદ્ધ સંગીત મૂર્થિત પણે છે, જાણ ઘણુને આશ્ચર્ય થયું. અશોક તાબડ જ્યદયને ઘેર આવ્યો અને બોલ્યા, દેવ, કર્ણદેવનું નામ તમે સાંભળ્યું હશે ?”
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
