________________
નારીજીવનની મહત્વાકાંક્ષા - ૩૭૩ સામનો કરવા અને આંતરિક વ્યવસ્થાના બખેડા દૂર કરવા પ્રબળ શરીરની આવશ્યક્તા અનિવાર્ય હતી ત્યારે એ દલીલ આવકારદાયક હતી. અત્યારે આતરિક વ્યવસ્થાના બખેડા દૂર થયા છે અને બાહ્ય આક્રમણમાં પણ માત્ર લશ્કરને મેખરે કૂચ કરવાની શક્તિ વિના આગળ પડતો ભાગ લેવાની શક્તિ વર્તમાન વનિતા ધરાવે છે.
સામાન્ય જનતાની પ્રગતિ અને સગવડતાની વૃદ્ધિ તેમ ઉદ્યોગ, કેળવણી અને સુખાકારી જેવી સમસ્ત પ્રજાની અભિવૃદ્ધિ અર્થેની યોજનાઓ વર્તમાન રાજ્યવ્યવસ્થામાં અગત્યનું સ્થાન ધરાવે છે. આ યોજનાના સમર્થન અર્થે પુરુષના જેટલી જ મહત્તા સ્ત્રીની છે
એ નિર્વિવાદ છે.
ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રમાં દ્રવ્યનું સંપાદનકાર્ય, માલિકી, ઉપભોગ અને વ્યવસ્થા માટે પુરુષના જેટલી જ તકે મેળવવાની માગણું સ્ત્રીઓ રજૂ કરે છે. જૂના વખતથી જ સ્ત્રીઓ દ્રવ્યોપાર્જનમાં યથાશક્તિ મદદગાર થતી. હવે ગુલામીમાંથી મુક્તિ મેળવી, શહેરી તરીકેના હક્ક સમ્પાદન કરતી સ્ત્રીઓ માટે ઔદ્યોગિક અડચણો દૂર થઈ છે. છતાં હજી આઘોગિક ક્ષેત્રમાં સ્ત્રીઓને પ્રવેશ કરવા માટે અનુકૂળ તકે મર્યાદિત છે. સ્ત્રીઓને માટે ખુલ્લા થયેલા ઉદ્યોગો પ્રમાણમાં ઘણા ઓછા છે. અને પુરુષોની સરખામણીમાં તેમને મળતા પગારનું ધોરણ નીચું રાખવામાં આવ્યું છે જ્યાં સુધી સ્ત્રી, આર્થિક રીતે પતિ, પિતા કે પુત્ર ઉપર આધાર રાખી જીવન ગુજારે છે ત્યાં સુધી આ પરિસ્થિતિની તેના સામાજિક જીવન ઉપર થતી અસરની પ્રબળતા તેની ઉન્નતિને બાધક નથી નીવડતી, પણ સામાજિક પ્રગતિની સાધનાની સફળતા સાથે સંપૂર્ણ પૌરાધિકારીત્વની પ્રાપ્તિ અને તે અંગેના હક્કો તેમજ જવાબદારી સંકળાતાં તેને સ્વતન્ત્ર જીવન ગુજારવાની આવશ્યકતા ઊભી થશે. તે વખતે પુરુષના કરતાં વધુ ઉજ્જવળ નહિ, તે પુરુષના જેટલી સરળતાથી જીવનનું ધોરણ નીભાવવાની અચૂક ફરજ પડશે. આ પરિસ્થિતિને પહોંચી વળવા ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રમાં ઘૂમવાની પુરુષના જેટલી જ તકે પિતાને મળે તેમ સખ્ત કામ માટે સરખા પગારનું ધોરણ સ્વીકારાય એ સ્ત્રીજીવનની હિલચાલની ખાસ માગણી છે. - ધર્મ, કેળવણી અને ગૃહજીવનના કેયડા ઉકેલવાના પ્રયત્નો સ્ત્રી જીવનવિષયક પ્રવૃત્તિના અંગભૂત બને છે. નબળા બાંધે, કમળ લાગણીનું પ્રાબલ્ય અને સન્તાનોના હિતની મહામૂલી કાળજીના પ્રતાપે સ્ત્રીઓની ધાર્મિક શ્રદ્ધાનાં મૂળ ઊંડા ઊતરેલાં છે; ધર્મકાર્ચ, સામાજિક રીતરસમો અને જાહેર મતના પ્રભાવે ખોટી માન્યતાઓ અને વહેમ સ્ત્રી જીવનમાં ઉમેરાયાં. બુદ્ધિયુગના આગમન સાથે ધાર્મિક માન્યતાઓમાં મહત્ત્વના ફેરફાર થયા છે. એટલે ઘાર્મિક બાબતોમાં સ્થાપિત સિદ્ધાતો, માન્યતાઓ અને વહેમના પંજામાંથી, સ્ત્રીવર્ગ મુક્ત થાય એ ધોરણસર નારીજીવનની પ્રગતિવિષયક પ્રવૃત્તિ કૂચકદમ કરે છે.
વિજ્ઞાન, વેદાન્ત, કળા અને સાહિત્યભરી સંસ્કૃતિ સમાજની ઉજવળતાના પ્રતીકરૂપ છે. માતા, બહેન અને પત્ની તરીકે સમાજમાં વસતા સ્ત્રીસમૂહને સંસ્કૃતિથી અનભિન્ન રાખીને અર્ધા સમાજની માનવતાને અવરોધવાની ભયંકર ભૂલ આદરવામાં આવેલી. અત્યારે એ અવરોધકારી ત દૂર થયાં છે અને સંપૂર્ણ પદાધિકારીત્વની જવાબદારી ઉઠાવવા તૈયાર થયેલ સ્ત્રીશક્તિ માટે કેળવણીનાં દ્વાર ખુલો મુકાયો છે. , નારીજીવનની એક મહત્ત્વની પ્રવૃત્તિ કૌટુમ્બિક જીવનને લગતી છે. કૌટુમ્બિક જના લગ્નનું એક સ્વરૂપ છે. ફક્ત ઈન્દ્રિયજન્ય વાસનાના સંતોષાર્થે નહિ, પણ વિભિન્ન જાતિનાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
