________________
9173 = 1
જ
'' - 1 1 -rછે ,
* કલા-સાહિત્ય-વિજ્ઞાન- અમુક અગ્રણે વ્યક્તિઓના જેલનિવાસે જન્માવેલા રાજકીય સંયોગોના કારણે ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદનું સંમેલન અચોક્કસ મુદ્દત માટે મુલતવી રહ્યું છે: [ નકલી લોકશાહીનાં આમ્રફળ એવાં જ હોય. ] ‘શિવાજી-ચરિત્ર'ના લેખક શ્રી વામન મુકાદમ સાબરમતી જેલમાં પ્રતાપ-ચરિત્ર” લખી રહ્યા છે: [ સાંસ્કૃતિક ભ્રષ્ટતા કરતાં સંગ્રામને એ વીરે વધુ પવિત્ર લેલે. ] સર રાધાકૃષ્ણના પ્રમુખપદે ઊજવાયલા બનારસ હિંદુ વિદ્યાપીઠના ત્રેવીસમા પદવીદાન સમારંભમાં ગાયકવાડ નરેશ શ્રીમંત પ્રતાપસિંહરાવને “ડાકટર ઑફ લેઝ’ની માનદ પદવી પાણી છે. દિલ્હી વિદ્યાપીઠે સર જગદીશપ્રસાદને આપવા ધારેલી “ડોકટર ઑફ લીઝ ની પદવીને, હિંદી રાજકીય મડાગાંઠને કારણે, સવિનય અસ્વીકાર થયું છે. પૂનાની અખિલ હિંદ મુસ્લીમ કેળવણી પરિષદમાં મુંબઈના ના. ગવર્નર મુસ્લીમ સંસ્કૃતિની પ્રશંસા કરે છે: [ દારૂબંધીને ઉત્તેજન આપવાને તેઓ નામદારે પોતાના મહેલમાં દારૂની પણ બંધી કરેલી. ] એ જ નગરમાં મળેલી અખિલ હિંદ હિદી સાહિત્ય પરિષદમાં હિંદુસ્તાની ભાષામાં ઉદુ એ જમાવેલા પ્રભુત્વ સામે પોકાર ઉઠાવવામાં આવે છે. વડોદરામાં રઐતિહાસિક સંશાધન બદરાન, અમદાવાદમાં ગુજરાત કલા-પ્રદર્શન, ભાવનગરમાં ગુજરાત સાહિતી પ્રદાન લાક પ્રદશન મુંબઇમાં પ્રાન્તક વિદ્યાર્થી પરિષદ, માણેજા (વડોદરામાં વડોદરા મહાલ પુસ્તકાલય પરિષદ, દિલ્હીમાં આંકડા પરિષદ અને હાથશાળ ઉદ્યોગ પરિષદ, કલકત્તામાં અખિલ હિંદ તબીબી પરિષદ ને બંગાળી સાહિત્ય પરિ. ષદ ને જુદાં જુદાં નગરોમાં ગીતા-જયંતી અને રાયચુરાન વનપ્રવેશોત્સવ ઉજવાણાં અને હવે પછી વડોદરામાં ‘દયારામ વાપુષ્પાંજલિ” સમારંભ, અમદાવાદમાં વ્યાયામ સંમેલન ને
ને ચિત્રકલાને જીવનધ્યેય માનનાર માતા-પુત્રી દેશે દેશ ફરી વળે છે; ભારત તરફથી કવિવર રવીન્દ્રનાથ ઠાકુર તેમને શાંતિનિકેતન આમંત્રે છે. ૧૯૧૩-૧૪ નાં વર્ષો તેઓ કવિવરનાં અતિથિ તરીકે વીતાવે છે.
ફરી તેઓ પર્યટને નીકળે છે. ઉત્તર-આફ્રિકા ને ઓસ્ટ્રેલિયા સિવાય જગતભરના ખૂણેખૂણા ખૂંદી વળે છે. તેઓ જગવિખ્યાત વ્યક્તિઓનાં મહેમાન બને છે. કલાને વિકસાવે છે. જગતભરનાં કલા–મંદિરનાં દર્શન કરે છે. ને ૧૯૩૦-૩૫ સુધી ભારતવર્ષમાં રહી તેઓ ભારતીય ચિત્ર–કલાના અદ્દભુત ગ્રન્થ પ્રગટ કરે છે. ચિત્રકલા તેમને હજારોની જ નહિ, બલકે લાખોની દલિત રળી આપે છે.
આજે તેઓ વડોદરા-નરેશના આમંત્રણથી વડોદરામાં પૂરાયલી પ્રાચીન-અર્વાચીન સંસ્કૃતિને કેન્વાસ પર આલેખવાને વડોદરાનાં અતિથિ બનેલ છે.
-
-
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
