________________
૭િ૭૨ - સુવાસ જાન્યુઆરી ૧૯૪૧ સાધી, નારીજીવનને અનુરૂપ ચપળતાથી ચમકવાની ભાવના સ્ત્રીશક્તિની પ્રવૃત્તિની દ્વિતીય નેમ રૂપ ગણાવી શકાય. છે. વર્તમાન સ્ત્રીશક્તિની ઝડપી પ્રગતિ તૃતીય ઉદ્દેશ પણ ધરાવે છે. અણજાણુ યેયપ્રાપ્તિ
અર્થે સદા સર્વદા મથન કરવું એ સમાજની ગૌરવપૂર્ણ મહત્તા છે. આ મથનના પ્રતાપે કઈ પણ વસ્તુ સર્વકાળ એક જ સ્થિતિમાં ટકી રહે, એ સંભવિત નથી. એક સમયે મેળવેલા હક કે અધિકાર ટકાવી રાખવા માટે પૂરતી સાવધાની દાખવવામાં ન આવે તો એ હક્ક તેમ અધિકારને વખતનાં વહેણ દૂર દૂર તાણી જાય છે. અસ્તિત્વ અને હકુમતની રક્ષા અર્થેના મનમાં જાતિ કે અધિકારભેદની પરવા વિના, એક વર્ગ બીજા વર્ગને મહાત કરે, એ પરિસ્થિતિ ઊભી છે. આ સંજોગોમાં માત્ર પોતાના રક્ષણહાર તરીકે પિતા, પુત્ર કે પતિ સ્વરૂપે પુરુષનું અસ્તિત્વ છે, એ એક જ કારણે નારી નિર્ભયતાથી વિચરવાનું પસન્દ કરે તે પ્રગતિના પન્થ આગેકદમ ભરવાનું અશક્ય બને એટલે સમાજમાં પિતાના હક્ક અને અધિકાર કાયમ રાખવા પૂર્ણ તૈયારીથી મથન કરવા જાગ્રત સ્ત્રીશક્તિ જે સભેર આગળ ધપે છે. - નારીજીવનની પ્રગતિપ્રેરક હીલચાલ અમુક દેશને કે અમુક પ્રજાને જ અવલંબિત નથી. વિશ્વના પ્રત્યેક સ્થળે આ પ્રવૃત્તિ એક કે બીજા સ્વરૂપે દશ્યમાન થાય છે. જુદા જુદા દેશની પ્રગતિની નિરાળી કક્ષાના ધેરણે એ પ્રકૃતિનું નિરાળું સ્વરૂપ દષ્ટિગોચર થાય છે. સુશિક્ષિત હિન્દુ બાળા પોતાની પસંદગીના પતિને વરમાળા આરોપી સ્નેહલગ્નની હિમાયતી બનવાનું પસન્દ કરે, ફેન્ચ નારી ચૂંટણીમાં મત આપવાને પિતાને હક પ્રતિપાદન કરવા મથન કરે કે અમેરિકન પ્રમદા રાજ્યવ્યવસ્થામાં પિતાને ફાળે આવશ્યક છે એવો દાવો જોરશોરથી રજૂ કરે એટલે એ પ્રગતિકારક પ્રવૃત્તિઓ એકબીજાથી વિભિન્ન છે એમ માનવું મુનાસીબ નથી. એ બધી ય પ્રવૃત્તિ એક જ વસ્તુ દર્શાવે છે, કે નારી હવે પિતાના હક્કોના પ્રતિપાદન અર્થે અવિરત પ્રયત્નો કરવા સદા સર્વદા તૈયાર છે. ઉપરાંત, સ્ત્રીઓની પ્રવૃત્તિ સમાજના એકાદ વિભાગને અનુસંગી છે એમ પણ નથી. સામાજિક, રાજકીય અને આર્થિક ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કરી જીવનની પ્રત્યેક જરૂરિયાત પ્રત્યે લક્ષ્ય દેરવા પ્રમદા પ્રબળ મહત્વાકાંક્ષા ધરાવે છે. - સ્ત્રીઓની હીલચાલની અગત્યની પ્રવૃત્તિ રાજકીય ક્ષેત્રમાં નજરે પડે છે. એ પ્રવૃતિનાં મુખ્ય આધારભૂત તત્વે બે છે. પૌરાધિકારી અને મતાધિકારીત્વ. ગુલામીનાં બંધનમાં જકડાયેલી સ્ત્રીનું વ્યક્તિત્વ રાજકીય ક્ષેત્રમાંથી અદશ્ય થયેલું. વ્યક્તિ તરીકેનું કંઈ મહત્ત્વ વનિતાને માટે ન હતું. તેમ કઈ પણ પ્રકારની મિલકત સમ્પાદન કરવા, કબજે રાખવા કે વ્યવસ્થા કરવા તેને હક ન હતા. પુત્રી તરીકે પિતાને અને પત્ની તરીકે પતિને સ્વાધીન. રહી છવન ગુજારવાની તેને ફરજ પડતી. આજે એ પરિસ્થિતિ નથી. ધીમેધીમે પણ મક્કમ રીતે વર્તમાન નારી પ્રવૃત્તિ સંપૂર્ણ પૌરાધિકારીત્વની પ્રાપ્તિ તરફ વળે છે. ત્રીજીવનની. હિલચાલનો મુખ્ય હેતુ સ્ત્રીને પુરુષની સમોવડી બનાવી રાજ્યવ્યવસ્થામાં પુરુષના જેટલા જ હક્ક અને જવાબદારી પ્રાપ્ત કરવાનો છે.
સ્ત્રીઓમાં સમાજવ્યવસ્થાની જવાબદારી ધારણ કરવા જેટલી શક્તિ હજુ નથી આવી, એવી એક માન્યતા છે. કુદરતી રીતે નબળો બાંધે ધરાવતી નારી જવાબદાર વ્યવસ્થાશક્તિ ન ધરાવી શકે એમ માનવામાં આવે છે. પ્રથમના સમયમાં જ્યારે બહારના રાજ્યોને સતત.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
