________________
નારીજીવનની મહત્ત્વાકાંક્ષા
'
1
ચન્દ્રિક'
પ્રગતિની સાધનામાં સ્ત્રી અને પુરુષ એકમેકના સહકારદ્વારા અમૂલ્ય ફાળે। આપી શકે છે. સમાજની જનસંખ્યામાં લગભગ અ જેટલા નારીદેહને સમાવેશ થતે હાઇ સામાજિક પ્રગતિની પરિપૂર્ણતા અર્થે નારીજીવનના વ્યક્તિત્વને વિકાસ આવશ્યક છે.
ભૂતકાલીન સમાજમાં પુરુષના જેટલા જ હક્ક અને અધિકાર સ્ત્રીએ ભાગવતી. આથી સ્ત્રી-પુરુષની ભિન્નતા સામાજિક જીવનમાં અગવડના કારણ રૂપ ન બનતી, પણ વખતના વહેણ સાથે પરિસ્થિતિ ફેરવાઇ અને સ્ત્રીનું સ્થાન પુરુષના કરતાં ઊતરતું ગણાવા લાગ્યું.
નારીજીવનની મહત્તાની પડતીનાં કારણે પ્રાણીશાસ્ત્રવિષયક કે અગત્યનાં નહિ પણ ઐતિહાસિક અને આકસ્મિક ગણી શકાય. અસલી જાતિએની અંદર અંદરની લડાઇઓના પ્રતાપે યેદ્દાઓની લડાયક શક્તિને સમાજના મુખ્ય સદ્ગુણુ રૂપે આગળ ધરવામાં આવતી. સ્વાભાવિક માતૃપ્રેમના અમીવર્ષણને ચેાગ્ય ધડતર ધરાવનાર સ્ત્રી બાળકની માવજતને મુખ્ય કર્તવ્ય માનતી અને પુરુષની સરખામણીમાં નબળા બાંધા ધરાવતી હાઇ યુદ્ધક્ષેત્રમાં આગળ પફ્તા ભાગ લઈ શકતી નહિ. પરિણામે, તે સમયમાં સ્ત્રીઓને અગત્યહીન માનવામાં આવતી. વધારામાં સમરવિજયી વર્ગ, વિરૂદ્ધ વર્ગના પુસ્ત્રેના સંહાર કરી તેમની સ્ત્રીઓને ઉપાડી જવામાં ગૌરવ માનતા. જીતના ઈનામ તરીકે ગણાતી એ સ્ત્રીના તેઓ મનફાવત ઉપયેગ મતા.કાં મેં તેએાને ઉષભેાગ અર્થે સ્નાનામાં ગેાંધતા અગર તે। ગુલામ તરીકે વેચી દઇ દ્રવ્યાપાર્જન કરતા. આ પરિસ્થિતિએ નારીજીવનને અધ:પતનની પરાકાષ્ઠાએ પહેાંચાડયું. યુદ્ધમાં વિજય મેળવી ઉપાડી લવાતી કે ખરીદ કરીને મેળવાતી હાવાને લીધે નારીના દેહની કિંશત પુરુષવર્ગને મન બિલકુલ ન રહી. પરિણામે, પેાતાના વર્ગની સ્ત્રીએ તરફ પણ હલકી નજરે જોવાનું શરૂ થયું. આ ધેારણે જ રચાયેલા કાનૂને અને રીતરસમેાને પ્રતાપે સ્ત્રીઓને ફરજિયાત હલકું જીવન જીવવાની ફરજ પડી.
પુરુષજીવન સ્રીજીવન કરતાં ચડિયાતું છે, એ માન્યતાને દઢ બનાવતી સંખ્યાબંધ લીલા અત્યારે પણ મેાબૂદ છે. મુખ્ય દલોલ એ છે, કે વધુ શારીરિક બળ ધરાવતા હેાવાના અણે પુરુષ સામાજિક જીવનમાં નબળા બાંધાના સ્ત્રી-શરીર ઉપર સામ્રાજ્ય ભાગવે છે. ગર્ભધારણ અને સ્તનપાનની જવાબદારી ધરાવતી નારીનું શારીરિક બંધારણ પુરુષના અધારણથી નિરાળું છે. એટલે સ્ત્રી પુરુષના જેટલી બળવાન ન હય એ સ્વાભાવિક છે. પણ ગમે તેવા સંકટમય સંજોગાને ધીરજથી સહન કરવામાં અને રાગીની માવજત કરવામાં જે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
× ‘સુવાસ ’ ના અગાઉના અંકમાં પ્રગટ થયેલ ‘પત્ની અને સ ંતતિ', ‘સ્વર્ગની સફરે ’, • ચૂંથાતી માતાઓ ’, ‘ હીટલર અને નારી' વગેરે લેખામાં સ્ત્રીના સનાતન નૈસર્ગિક સ્વરૂપને મહત્ત્વ અવાથલ. આ લેખમાં તે સ્વરૂપને અવગણી અને પુરુષ-સમેાવડી બનવા મથતી નારી રજૂ થાય છે.
ની
www.umaragyanbhandar.com
