Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 03

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 319

३०४
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुण्ढिका ।
[किति] क् इत् अनुबन्धो यस्याऽसौ कित्, तस्मिन् । नेति निवृत्तम्, प्राप्तेरभावात् ।
[ईजतः, ईजुः] 'यजी देवपूजा-सङ्गतिकरण-दानेषु' (९९१) यज् । परोक्षा अतुस्-उस् । अनेन वृत् य० → इ० । 'द्विर्धातुः परोक्षा-डे०' (४।१।१) “इज्'द्विः । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक' (४।१।४४) जलुक् । 'समानानां तेन दीर्घः' (१।२।१) दीर्घः ।
[इज्यते] यज् । वर्त्त० ते । 'क्यः शिति' (३।४७०) क्यप्र० → य । अनेन वृत् य० → इ० । [इज्यात्] यज् । आशीः क्यात् → यात् । अनेन वृत् य० → इ० ।
[इष्टः] यज् । इज्यते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्र० → त । अनेन वृत् य० → इ० । 'यज-सृज-मृजराज-भ्राज-भ्रस्ज-वस्च-परिवाजः शः षः' (२।१८७) ज० → ष० । 'तवर्गस्य श्ववर्ग०' (१३।६०) त० → ट० । प्रथमा सि ।
[इष्टवान्] यज् । यजति स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्तवतुप्र० → तवत् । अनेन य्वृत् य० → इ० । 'यजसृज-मृज०' (२।१९८७) ज० → ष० । 'तवर्गस्य श्ववर्ग०' (१1३।६०) त० →ट० । प्रथमा सि । 'ऋदुदितः' (१।४।७०) नोऽन्तः । 'न्स्महतोः' (१।४।८६) दीर्घः । 'दीर्घड्याब्०' (१।४।४५) सिलोपः । ‘पदस्य' (२।१।८९) तलोपः ।
न] यज् । इयाज । 'तत्र क्वसु-कानौ तद्वत्' (५।२।२) क्वसुप्र० → वस् । अनेन वृत् य० → इ० । 'घसेकस्वराऽऽतः क्वसोः' (४।४।८२) इट् । द्वि: । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।११४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'समानानां०' (१।२।१) दीर्घः ।
[इष्टवा यज् । यजनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० → त्वा । अनेन वृत् य० → इ० । 'यजसृज-मृज०' (२।११८७) ज० → ष० । 'तवर्गस्य श्चवर्ग०' (१।३।६०) त० → ट० ।
[इष्टिः] यज् । यजनं = इष्टिः । 'वादिभ्यः' (५।३।९२) क्तिप्र० →ति । अनेन वृत् य० → इ० । 'यजसृज-मृज-राज०' (२।१।८७) ज० → ष० । 'तवर्गस्य श्चवर्ग०' (१।३।६०) त० → ट० । प्रथमा सि । ‘सो रुः' (२।१।७२) स० → र० । 'रः पदान्ते०' (११३५३) विसर्गः ।
[ऊयतुः] 'वेंग तन्तुसन्ताने' (९९२) वे । परोक्षा अतुस् । 'वेर्वय्' (४।४।१९) वय् । अनेन य्वृत् । द्वि० "उय" । 'व्यञ्जन०' (४।१।४४) यलुक् । 'समानानां०' (१।२।१) दीर्घः ।
[ऊयुः] वे । परीक्षा उस् । शेषं 'ऊयतुः' वत् ।
[ऊयते वे । वर्त० ते । 'क्यः शिति' (३।४।७०) क्यप्र० →य । अनेन य्वृत् । दीर्घश्च्चि -यङ्-यक' (४।३।१०८) दीर्घः ।
[ऊयात्] वे । आशी: क्यात्प्र० → यात् । अनेन य्वृत् । 'दीर्घश्च्चि-यङ्' (४।३।१०८) दीर्घः ।
[उतः] वे | ‘आत् सन्ध्यक्षरस्य' (४।२।१) वा । ऊयते स्म । 'क्त-क्तवत्' (५।१।१७४) क्तप्र० → त । अनेन वृत् वा० → उ० । प्रथमा सि |
[उतवान्] वे । वयति स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।११७४) क्तवतुप्र० →तवत् । अनेन य्वृत् वा० →उ० । प्रथमा